De I
ndiër „het godsdienstigste
wereld
wezen ter
m
Nederland favoriet toeristen
gebied
Productie Nederlandse schoen
in stijgende lijn
Geldomzetten in vrijwel alle
branches aanzienlijk gestegen
INDIA TUSSEN VERLEDEN EN TOEKOMST (II)
I Gloeilampjes
Omzet Vereenigde Touwfabrieken
belangrijk gestegen
Komt er een einde aan het lot
van de paria's?
Sfjs za!
Twee satellietsteden
bij Den Haag?
Verleden jaar 187 millioen aan deviezen
IN- en UITVALLEN
Vijf architecten
slaagden
7 Neus
Detailhandel in April
ZATERDAG 11 JUNI 1955
PAGINA 9
Zielsverhuizing
Hel kaste-wezen
TOENEMENDE CONCUR
RENTIE HAD pNGUNSTIGE
INVLOED OP VERKOOP
MARGES
Dividend van 10 (v.j. 9) pet
Te weinig hotelruimte
Wat de buitenlander
niet bevalt
Mode
gewenst
„DE KRUISBERG" WORDT
PSYCHOPATHENASYL
A/s de sorcr/i vliet
Gunstige ontwikkeling houdt
reeds verscheidene
maanden aan
Duurzame consumptie
goederen
Vergelijking met Maart
De enige staat ter wereld, waar liet Hindoeisme door de overwegende
^eerderheid van het volk wordt beleden en waar die godsdienst tevens
het stramien van de gehele maatschappelijke structuur is, is India. Er
zij'1erAele Aziatische landen, waar het Hindoeisme een flink aantal
volgelingen heeft: Ceylon, Malakka, Indonesië, Nepal, Pakistan en Tibet.
rn»ar aar oefent het weinig of geen invloed op de samenleving uit, zoals
in In")a ?l"ds eeuwen wel het geval is.
Volgens het tijdschrift „Missi" van 1 Januari 1954 telde India op die
jatuin (alles in ronde, globale cijfers) op een bevolking van 357 millioen
zjelen 240 millioen Hindoes, 40 millioen Mohammedanen, een dertien
piilboen Boeddhisten, vijf millioen Katholieken en ongeveer evenveel
aanhangers van Protestantse belijdenissen. Voorts vindt men er een
9 millioen Animisten, 5 millioen Sikhis, 2 millioen Djains, een honderd
duizend Parsis en een 25.000 Joden.
Een Rajput-krijger. Rajasthan herbergt
een zeer oude, zeer beschaafde stam,
welke beroemd is om haar ridderlijkheid
en doodsverachtende moed. Nergens an
ders in India vindt de reiziger bij zoveel
traditie ook zoveel pittoreske aanpassing
aan meer moderne smaak.
ftlen moet deze cijfers intussen niet
8js een Evangelie beschouwen. De
felsen hebben, zolang zij de heer-
chaPPn uitoefenden, waar mogeliik
jacnelijk nauwkeurige bevolkingsreeis-
er5 bijgehouden; maar men moet een
fêrk accent op het „waar moaelhk"
c insengekrine! 0men- toe" hi! het
SÖfc»d??r zag> aan een der
SL stad wel t iteiten> hoeveel inwoners
d hmta w h.ad' De ma" haalde onver-
!,C,llen ev rel de schouders op. „Het
Zm is onlt k i 6en vier millioen zijn;
r zeven mm? g°6d moSeliik' dat het
onsen Waar al deze
p_ naa" Wonen? Voor één millioen
hare huizen- rfSterse hewoon-
frsten- daa.' ?e, 0VeriSen leven op de
sifrven' ,0 c koken, eten, slapen en
5 loens la), j 's morgens rijden grote
vV'fht ziin s wegen om allen, die die
trao.-lv eStorven' '>°P te halen". Bit-
,etJu mlk Van het Oosten!
r,-nn^ ,e,men niet. dat zij, die wij als
Jpiiitu- g beschouwen, zichzelf zo
otere l voeien. Wij zijn geneigd onze
or w begrippen en opvattingen ook
v° Oosten van toepassing te ach-
'e7', ar dat is een onmetelijke en vaak
a ia ver2issing. Azië is nu eenmaal
Az met een eigen levenssfeer en een
ei„en geestesgesteldheid, radicaal ver
schillend van de onze. Daar spelen, even-
als trouwens bij ons, klimaat, traditie,
godsdienst en levensomstandigheden een
eigen rol en al deze factoren tezamen
vormen de geestelijke en sociale struc
tuur van land en volk.
Nu is naar het eenstemmig getuige-
>1.van missionarissen, «««en, en jour-
hcbbe?bestudeerd' deze wel het gods
dienstigste wezen ter wereld. Hii leeft
voortdurend In het meest intieme, huise
lijke, maar vaak ook schrikwekkende
contact met zijn goden. Zijn godsdienst
ls de enige, allesbeheersende drijfveer
van al zijn daden gedurende zijn leven en
bij al zijn reïncarnaties- Of hü nu wel
varend en rijk is of in de diepste armoe
de en ellende verkeert! hij kent maar
één bezielende kracht: dat hij dit alles
in voorgaande levens heeft verdiend,
beloning of straf: en dat hij door zijn
huidige leven te aanvaarden en de
strengste boete te doen, zonder morren,
de zekerheid heeft, straks in een hogere
kaste te worden herboren, tot hij einde
lijk, geheel gereinigd, tot de godheid,
waarvan hij eens is uitgegaan, zal terug
keren. Dan is zjjn levensdoel bereikt.
In deze passage over bet leven van de
Indiër treffen we alle wezenstrekken
van het Hindoeïsme aan: het veelgoden-
r1*
ludwigshafen Duitsland
Nn zi,nhgeei?°^tenr,i3ker heeft het be
staan zich elf jaar lang ln een Jd
van een boerderij in Normandië schuil
te houden, omdat hij vreesde als oor
logsmisdadiger te zullen worden gear
resteerd. De nu dertigjarige Friedrich
Stangt, die deel uitmaakte van een
Duitse S.S.-divisie was, toen de Duitse
strijdkrachten zich uit Frankrijk terug
trokken, ondergedoken bij een made
moiselle, die het er voor over had hem
elf' jaar lang in de kelder te huisves
ten. De Duitse douane heeft hem, toen
hij de Fians-Duitse grens clandestien
wilde oversteken, in zijn kraag gegre
pen. De man bleek zijn kelder nooit
overdag verlaten te hebben en zag er
dan ,nogal bleek en zelfs ietwat
verWïm?I uit' Hii had, nadat hij van
het h van het Oostenrijkse staats
lui ad gehoord, in Oostenrijk
papieren willen halen. Die had hij nodig
""en trouwen met de Franse
iu w' dle hereid was geweest zolang
op hem te wachten.
Wellington (N.-Zeeland)
Wat een mens toch =i
^,%tnhi3drtXnUSDSergensl-n hartje
bank stond van een café. Juist, toen hii
een stevige teug aan het nemen was
stapte een man binnen, die zich naar'
John's voeten boog. Toen hoorde j0hn
klik" en verder zag hij alleen maai
gen „kleine, donkere man" verdwijnen
Toen hij naar zijn voeten keek, ontdekte
Dij, dat de man een zware ijzeren bal
aan een ketting om zijn voeten had ge
sloten met een boei- John kon niet veel
anders doen, dan de 18 kg zware bal
oppakken en daarmee naar zijn auto
strompelen. Toen hij gas wilde geven
0m de vreemde boeienkoning te achter-
volgeP- raakte hij verward in zijn ket
ting,. de auto maakte de vreemdste
capriolen en hij had grote moeite om
een verkeersagent zijn vreemd verhaal
te doen geloven. Er moest op het politie-
btirenu ®en srrnd aan te paJ. kom€n om
Tohn McKay weer „lopende" te krijgen
John
Washington
Er Tn^^trijd begonnen
voor darries. De vlucht gaat van Wash-
'f toestellen dingen"®? 66 d5mM
33 rot-»" ten mee naar de prijs
Er °?v Zaddie '-ö6 °Pwinding, toen
jjievrou Bunker, aan het eind
v3" d6„ terusta met haar toestel
stopte en terugtaxiede.
„Ik kan .e lnS niet van de grond
krijgen.! onderzoe?Uïv. Zsd<Jie moede-
loos' in een der^--, j k een stuk
dom, het kastenwezen, de reïncarnatie,
de mateloze berusting in zijn lot, het
streven naar de hereniging met de god
heid, de vaak onmenselijks boetedoening
en het bijgeloof. Nu is het weer niet zo,
dat al deze elementen van de Hindoese
godsdienst alle Hindoes bewust voor de
geest staan; veeleer moet men zeggen,
dat ze een duizendjarige traditie zijn
geworden, als het ware vlees en bloed
van de Indiërs; zeker geldt dit voor de
meer dan negentig -procent t an de be
volking, welke in de diepste armoede en
grootste onwetendheid nog als voor dui
zenden jaren her in afgelegen vaak on
bereikbare dorpen woont, waar alleen
een mondelinge overlevering de band
met de godsdienst vasthoudt.
Wat de oorsprong van het Hindoeïsme
betreft, bestaat er geen enkele zeker
heid; veelal neemt men aan, dat het
antstaan is uit een vermenging van de
godsdienstige animistische opvattingen
van de oorspronkelijke bewoners, de
Drawida's, en die van de invallende
Ariërs. Daar de Indiërs bovendien een
levendig contact met verschillende Azia
tische volken, o.m. de Perzen, onderhiel
den, zijn ongetwijfeld velerlei elementen
uit hun godsdiensten binnengedrongen.
Daar men bovendien met zekerheid
weet, dat reeds in de eerste eeuw van
het christendom geloofsverkondigers,
men meent zeifs de apostel Jacobus,
Christus' leer in het Indische gebied, en
niet zonder succes, predikten, ligt het
voor de hand, dat ook christelijke leer
stellingen het Hindoeïsme hebben beïn
vloed. Opmerkelijk is in elk geval, hoe
vaak de Indische filosofen en deze
dringen zeer diep in de diepste natuur
lijke wijsheid door opvattingen ver
kondigen, welke de christelijke zeer
nabij komen.
Omtrent de godheid is het Hin
doeïsme uitermate waar. 't Oude Brah
manisme erkende één God, als schepper
van het heelal: Brahma, maar al spoedig
werd het godenrijk met allerlei twee-
derangsgodheden bevolkt, zodat de
Hindoese geschriften thans verklaren,
dat er naast Brahma, de schepper, die
nog wel erkend, maar nauwelijks ver
eerd wordt, Vishnoe de behouder en
Shiva de vernietiger, nog drie en dertig
cohorten van goden bestaan, ieder met
tien millioen goden. Voor de meeste van
deze goden die zich op verschillende
wijzen kunnen openbaren, zijn tempels
gebouwd, maar zij leven ook in de men
sen, dieren, planten, stoffelijke zaken
en natuurverschijnselen. Een dier open
baringen is de koe, die dan ook in India
als een hdflig dier wordt beschouwd,
men mag daarom de koe niet doden,
men mag zijn vlees nooit eten. Men mag
overigens in het geheel geen vlees eten,
want in elk dier kan een godheid hui
zen.
In zo'n dier kan ook de ziel van een
voorvader gereïncarneerd zlln- )er
raken we de leer van de .V|1'n,caj'P?é.In
Uitgaande van de ongetwijfeld voiko-
men juiste stelling, dat voor de hereni
ging met God volkomen zTuivêrheid van
de ziel nodig is; anderzijds van het diep
menselijke bewustzijn onzer zondig
heid, zagen de Indiërs slechts heil in
een stelsel van zielsverhuizing; zo is
het mogelijk, dat een mens vele, zelfs
duizenden levens moet doormaken, vóór
hij geheel is gezuiverd. Wie goed heeft
geleefd, komt in een hogere klasse tot
wedergeboorte, wie slecht leefde, in een
lagere. Het aantal z'onden speelt dus een
grote rol bij de reïncarnatie.
Intussen valt op tc merken, dat het
begrip zonde hij de Indiër een geheel
andere is dan in de christelijke wereld.
Het heeft weinig of niets met onze zede-
leer te maken; het is zelfs zo, dat, wat
wij als groot zedelijk kwaad beschou
wen, ginds door de godsdienst wordt
geboden; zo hebben vaak bij religieuze
plechtigheden sexuele uitspattingen
plaats, welke ons gruwelijk toeschijnen;
maar ze horen hij de godsdienstoefe
ning. Zonde is bovenal het zich ver
ontreinigen door contact met andere,
lager gerangschikte mensen; daarvan
kan men zich zuiveren door veelvuldige
wassingen, vooral in de heilige rivieren,
van welke Moeder Ganges wel de hei
ligste is.
Daarom hoopt iedere Indiër, dat zijn
as lijkverbranding is de normale be-
grafeniswijze der Indiërs in de Gan
ges zal worden gestrooid, opdat zelfs na
zijn dood nog een hernieuwde zuivering
zal plaats grijpen.
Met de reïncarnatiegedachte hangt
ook de theorie der geweldloosheid sa
men. Men mag geen mensen, geen die
ren doden, want het vergieten van
bloed verontreinigt zeer sterk. Helaas,
zijn de hartstochten vaak machtiger ge
weest dan de leer en Zijn vooral de
conflicten tussen Mohammedanen en
Hindoes, waarbij het doden van de
heilige koe het uitgangspunt was, dik
wijls zeer zeer bloedig geweest, men
meent, dat alleen in de laatste twintig
jaar vele millioenen daarbij om het
leven zijn gekomen. Maar de leer is en
blijft, dat men geen geweld, mag gebrui
ken en dat men daarom zijn tegenstan
der met geduld en liefde moet overwin
nen.
Zo raadde Gandhi, bij het uitbreken
van de tweede wereldoorlog de Engelse
regering aan, dat als de duivelse Hitier
het mooie Engeland wilde veroveren,
men niet met geweld tegenstand zou
bieden, maar hem met geduld, liefde en
overredingskracht tegemoet zou treden
Ten spijt van dit overigens buiten elke
realiteit staande advies hebben talloze
Indiërs, vooral de stoere Sikhs (die
echter geen echte Hindoes zijn) Enge
land met de wapenen en met het sme
den van wapenen geholpen om de nazi-
legers te verslaan.
Nog een ander verschijnsel in de Hin-
(Van onze Haagse redactie)
Ook wanneer de Haagse annexatieplan
nen ten aanzien van Rijswijk, Voorburg
en Leidschendam ooit verwezenlijkt zou
den worden, is het toch de vraag of het
probleem van het tekort aan bouwgrond
definitief zou zijn opgelost. Zoals de zaken
thans staan is de verwachting gewettigd,
dat ook deze gemeenten over enige tien
tallen jaren zullen zijn volgebouwd.
Reeds vraagt men zich af of er dan weer
nieuwe Haagse annexatieplannen ter
tafel zullen komen.
De Haagse gemeentelijke dienst voor
Wederopbouw en Stadsontwikkeling gaat
er echter van uit, dat de Haagse agglome
ratie al dan niet tot één bestuurlijk
geheel geannexeerd niet groter mag
i worden dan 800.000 inwoners. Voor het
geval, dat de toeloop naar de Residentie
dan nog verder aanhoudt, speelt men nu
reeds met de gedachte aan twee satelliet-
1 steden elk 50.000 inwoners en wel in
de buurt van Nootdorp en Leidschendam.
De omgeving van Nootdorp zou het eerst
in aanmeriking komen, omdat haar ligging
ten opzichte van de verkeersstromen het
gunstigst is. In de derde plaats houdt men
rekening met de mogelijkheid in het
duingebied een satellietstad te stichten.
Dat zou echter een omwenteling moeten
inhouden op het stuk van de Haagse
waterwinning.
doese godsdienst en samenleving hangt
met de zielsverhuizing samen, nl. het
kaste-wezen. Missionaris G. Bazelmans,
die twintig jaar in India heeft gewerkt,
geeft daarvan de volgende definitie:
„een reusachtige organisatie, waardoor
de gehele Hindoesamenleving eens en
voor altijd en onherroepelijk is verdeeld
in wederkerig exclusieve groepen, wel
ker lidmaatschap uitsluitend door ge
boorte wordt geregeld en waarin geen
enkele herordening mogelijk is". We
geloven, dat we aan ijez'e overigens
alomvattende begripsbepaling moeten
toevoegen; „tenzij door de reïncarnatie".
Dit kastenstelsel is zo oud als het
Hindoeïsme zelf, men vindt het reeds
geheel terug, in de oudste veda, welke
zeker van vóór duizend jaar v. Chr.
dateert. En dit stelsel beheerst niet
alleen 'de Hindoe-godsdienst, maar ook
het totale maatschappelijke leven. Elke
tot dusverre ondernomen poging, om
daarin verandering te brengen, is ge
strand, niet alleen op de onwil van de
hogere kasten, maar minstens evenzeer
op de tegenstand van de kastelozen, de
paria's, die hopen, dat zij, als zij hun
onmenselijke vernedering zonder klacht
dragen, na hun dood in een hogere kaste
zullen terugkeren en zo de weg naar de
hereniging kunnen opgaan. En dat dit
voor hen bovendien de enige weg is.
Er zijn vier kasten, waarvan elk we
der in talloze is onderverdeeld: de eerste
van - de Brahmanen, de z.g. priester
kaste; vervolgens de krijgerskaste, dan
die der handelaars en tenslotte die der
geschoolde arbeiders. Men meent, dat
de eerste drie van Arische oorsprong
zijn, terwijl de vierde, die der Shoe-
dra's, de beste elementen van de Dra
wida's zou omvatten. Erkende India-
kenners zien in dit kastenstelsel naast
onmisbare nadelen ook belangrijke
maatschappelijke voordelen.
De grote ramp voor India is, dat naast
deze vier kasten nog een zestig millioen
Indiërs leven, die tot geen kaste beho
ren. Het zijn de kastelozen, de paria's,
de onaanraakbaren. wie schaduw zelfs
op persoon, eigendom of voedsel
van een hogere kaste deze veront
reinigt. Zij zijn de waarlijk uitgestote
nen die van allen afgezonderd moeten
leven 'n de allerellendigste woongcle-
genheden en die tot het laagste werk
zijn bestemd. Hun enige troost is, zoals
gezegd, dat als zij kun Io' geduldig dra
gen 'n heter volgend leven hun wacht.
Het spreekt wel vanzelf, dat het bin
nendringen van nieuwe Westerse
ideeën vooral in de industrieën, aan dit
kastenstelsel wrikt. Maar het heeft zich,
vooral omdat er een godsdienstig begin
sel onder ligt, reeds vier, vijf duizend
jaar ongeschokt kunnen handhaven. Het
zal zich handhaven, Zo lang de Indiër
Hindoe blijft. Maar als hij dit geloof
prijs geeft en geSchiedt reeds op
grotere schaal in de industrie-steden
wat zal dan ,.de godsdienstigste mens ter
wereld" er voor in de plaats krijgen om
zijn behoefte aan contact met een god
heid te bevredigen? Dit probleem stelt
alle India-kenners voor een beangsti
gende vraag. Zal het het christendom
zijn of het communisme? Beide hebben
hun kans en zij alleen; want unaniem
is de overtuiging, dat er geen derde op
lossing mogelijk is.
Intussen is Zoals men weet de
wetgevende machine ingeschakeld om
aan de onduldbare positie der „onaan
raakbaren" in India een einde te ma
ken.
De afzet van de N.V. Vereenigde Touw
fabrieken te Rotterdam in het binnenland
en op de buitenlandse markten gaf reden
tot tevredenheid. De totale omzet ver
toonde zowel kwantitatief als in gelds
waarde een belangrijke stijging t.o.v. 1953
Dank zij de uitbreiding en vernieuwing
der fabrieksinstallaties was men in staat
aan de grotere vraag te voldoen. Zowel
in het binnenland als op de exportmarkten
ondervond men in toenemende mate con
currentie van buitenlandse ondernemingen
hetgeen een ongunstige invloed uitoefen
de op de verkoopmarges.
Deze verscherpte concurrentie en de
stijging van ionen en kosten zijn oorzaak
dat het bedrijfsresultaat, hoewel op zich-
z Jf bevredigend, niet de weerspiegeling
biedt van de verhoogde bezetting der fa
brieken. De schaarste aan arbeidskrach
ten noodzaakte de N.V. de decentralisa
tie van het productieproces tot verdere
uitvoering te brengen.
Opgemerkt wordt, dat hoewel de mark
noteringen voor harde vezels in 1954 vrij
deren dan per uit. December 1953. Het
bedrijfsresultaat heeft dus evenmin als in
tijden van prijsstijging de invloed van de
fluctuaties in de marktwaarde van de
economische voorraad ondergaan.
Het voordelig saldo van de exploitatie
rekening beliep 5.217.371 (v.j./ 4.471.716).
Na aftrek van afschrijvingen voor
2.696.690 (2.272.944) en aftrek van kos
ten resteert incl. het saldo AP ad 19.705
(24.687) een winst van 833.629 (722.785).
Voorgesteld wordt een dividend van 10(9)
pet uit'te keren en 52.429 op nieuwe re
kening over te brengen.
De directie verklaart, dat m.b.t- de voor
uitzichten voor 1955 thans nog geen gefun
deerd oordeel kan worden uitgesproken,
Vermeld wordt echter, dat de omzet in
't binnenland gedurende het eerste kwar
taal van 1955 kwantitatief ongeveer gelijk
is aan die in de overeenkomstige periode
van 1954, terwijl de afzet in het buiten
land enigszins is toegenomen. Evenals in
1954 ontmoet men in binnen- en buiten
land een scherpe concurrentie, hetgeen
oorzaak is dat men veelal met geringe
marges genoegen moet nemen. De direc
tie stelt alles in het werk om door een
rationele productie de gevolgen hiervan
zo goed mogelijk op te vangen, waarbij
de toestand op de arbeidsmarkt 'echter
remmend werkt.
De dochterondernemingen waren in staat
belangrijk gedaald zijn, het niet nodig was haar productie op een bevredigend ni-
de voorraden op een lagere basis te waar- veau te handhaven.
De cursus „Kerkelijke architectuur",
die in het Kruithuis te Den Bosch onder
auspiciën van de „Van Heukelum-stich-
ting" wordt gegeven, heeft Vrijdagmid
dag zijn cursusjaar beëindigd met de uit
reiking van de getuigschriften aan vijf
cursisten. Dezen werden toegesproken
door prof. ir M. Granpré Molière, dia hen
wees op hun dienende taak in Gods
scheppingsplan. Hij vroeg de jonge archi
tecten om eerbied te hebben voor het
werk van anderen, niet wie zij samen
werken, eerbied voor hun voorgangers
en eerbied voor de materie waarmee zij
werken.
De voorzitter van de „Van Heukelum-
Stichting", mgr pro£- dr Th. Goossens,
reikte daarna de getuigschriften uit aan
de architecten W. Croonen, P. de Graaf,
H. van Hal, J. Kirch en P. Rooyakkers.
De heer Kirch uit Leiden mocht om
zijn bijzondere prestatie ook het charter
der stichting in ontvangst nemen. Hel
eindproduct van de cursus, dat voor de
aanwezigen geëxposeerd was, bestond uit
een ontwerp van een bedevaartsoord.
In de jaren na de oorlog is het vreem-
delingenbezoek aan ons land van grote
:tekenis geworden. Reeds in 1948 over-
of het aantal overnachtingen van buiten
landse toeristen in onze hotels en pensions
met een totaal van 780.000 dat van voor
1940. In 1954 was dit aantal alweer bijna
drie maal zo hoog als in 1948, name
lijk 2.150.742.
Van 4 tot 6 millioen gulden in het laat
ste normale voor-oorlogse jaar 1938 steeg
het bedrag van de tegenwaarde aan de
viezen, ontvangen uit het vreemdelingen
verkeer, via ƒ30 millioen in 1948 tot 187
miIIio»n in 1954. Vóïir 1940 ondervond
Nederland als vacantieland van het bui
tenland slechts zeer geringe belangstel
ling. Thans behoort het tot de faVoriete
toeristengebieden van West-Europa.
Als wij zien, dat in andere Europese
landen, waarover thans voorlopige of de
finitieve statistische gegevens beschikbaar
zijn, in 1954 de toenemingspercentages
van het buitenlands toeristenbezoek vari
eerden van 4 tot 22 pet. en dat dit percen
tage in ons land bijna 28 pet. bedroeg,
dan mogen wij dankbaar en tevreden zijn.
zo zeide Staatsraad mr dr L. N. Deckers
in de rede, waarmee hij vandaag in Vlis-
singen het jaarcongres opende van de
Alg. Ned. Ver. voor Vreemdelingenver
keer.
Tot dit resultaat, zo constateerde hij.
hebben de A.NV.V. en de plaatselijke
V.V.V.'s veel bijgedragen, maar boven
dien hadden wij de wind mee door ver
schillende omstandigheden, zoals ons gun
stige prijsniveau.
Spr. moest evenwel de klacht uiten, dat
de A.N.V.V., ondanks het feit, dat de
overheidssubsidie tot 900.000 is ver
hoogd, nog over veel te weinig geld be
schikt om overal en in voldoende mate
propaganda te maken voor ons land.
Wat de hotelaccommodatie betreft,
moest dr Deckers verklaren, dat tegen
de snelle groei van het vreemdelingen
verkeer ons hotelapparaat dat thans
ongeveer op zijn voor-oorlogse capaciteit
ls voor wat bepaalde toeristencentra
betreft, gedurende een niet onbelangrijk
deel van het jaar niet opgewassen is. Als
gevolg van een en ander hebben reeds
enkele buitenlandse reisbureaux en -orga
nisaties. uitgaande van de veronderstel
ling, dat Nederland toch wel „vol" zou
zitten, ons land voor dit jaar uit hun pro
gramma geschrapt.
Temeer, daar er zeker aanleiding be
staat om er ernstig rekening mee te hou
den, dat de stijging van het buitenlands
toeristenbezoek, onvoorziene omstandig
heden voorbehouden, zal voortduren, ls
de A.N.V.V. van mening, dat uitbreiding
van de hotel-accommodatie in de drukke
toeristencentra noodzaak is. Zeer zeker
heeft men een open oog voor de moei
lijkheden van de hotellerie. Als, zoals door
de „horecaf" wordt .betoogd, een nieuw
hotel echter zonder meer niet rendabel te
maken is, dan zou er alleszins ruimte zijn
voor de hotellerie, het bedrijfsleven en
de overheid om de handen ineen te slaan,
aldus dr Deckers.
In het jaarverslag over 1954 wordt er
intussen op gewezen, dat de stijging van
het buitenlandse bezoek maar voor een
deel te danken is aan een, met het buiten
land vergeleken, laag prijspeil in Neder
land. Sinds 1949 namen de prijzen in de
horeca-bedrijven met ongeveer 30 pet.
toe, waarmee het prijspeil hier vrijwel
tot' dat van het buitenland gestegen is
Ons land schijnt om deszelfs wille in trek
te zijn. Mede met het oog op het binnen
lands toerisme acht de A.N.V.V. echtet
verdere stijging van de prijzen in de hore
cabedrijven ongewenst.
Uit een door de vereniging gehouden
enquête bleek, dat vele buitenlanders wei
nig gesticht waren over het gebrek aan
verkeersdiscipline in Nederland.
Een Engels? klacht was, dat ons land
weinig Of geen openbare toiletgelegenhe
den kent. Voorts waren er klachten o.m.
over het stelsel van de zogenaamde „run
ners" en het fooienstelsel.
Tenslotte stelden sommige buitenlan
ders vast, dat winkels en vermaakcentra
in ons land naar hun smaak 's avonds te
vroeg sluiten.
Tijdens de discussies ter vergadering
kwam de kwestie van de subsidie
telkens weer naar voren en tenslotte werd
er een motie aangenomen, waarin als de
mening der vergadering werd uitgespro
ken, dat de rijkssubsidie van 900.000
totaal onvoldoende is en op tenminste
twee millioen gulden moet worden ge
bracht. De motie werd ingediend door de
vertegenwoordiger van de provinciale
V V.V. Noord-Brabant, de heer D. Geluk.
Zij werd aanvaard, nadat gebleken was,
dat van bestuurszijde hiertegen geen be
zwaar bestond.
Er werd ook een tweetal causerieën ge
houden en wel door burgemeester E.
Steger uit Oirschot, die pleitte voor
subsidiëring van de lagere V.V.V.-organen
uit de A.N.V.V.-kas en door de heer W.
Blokhuis, die sprak over de mogelijkheden
van een pensioenregeling voor het perso
neel van V.V.V.-bureaux.
Tenslotte hield de heer I. Leebaert,
adjunct-directeur van het A.N.V.V.-kan-
toor te New York een speech over de
werkzaamheden van dit bureau.
(Van onze Utrecht^ redacteur)
per jaar tegen b-v. 4 paar in de Ver. Sta
ten- Te weinig wordt hier nog beseft, dat
een schoen ook een mode-artikel is, dat
afgestemd dient te zijn op kleding en
gelegenheid.
Een enkel woord over de Nederlandse
lederindustrie, die ook op deze tentoon
stelling goed vertegenwoordigd is. Terwijl
Voor de vierde maal, thans op de parterre van de Jaarbeursgebouwen aan het de, Pr<>duct'e va" zoolleer en drijfriem-
Vredenburg, wordt van 13 t.m. 17 Juni in Utrecht een Vakbeurs voor scZenen, Ieder v°7Ad"rend 15 *fragge!open' 'f die
leder en aanverwante branches gehouden, georganiseerd door de stichting van overleder, voeringleder en zeemledei
yuiüwvKiu. r sncniing stee<js gestegen. Opmerkelijk is daarbij,
dat deze grotere productie haar afzet
hoofdzakelijk vindt in het binnenland- Be
droeg het aandeel, dat de Nederlandse
lederindustrie leverde aan de binnenlandse
verbruiker in 1930 ongeveer 53"/o, in 1952
beliep dit 83°/».
,,In terleder" in samenwerking met de Kon. Ned/ Jaarbeurs. In totaal ziin er
153 deelnemers met 310 inzendingen, afkomstig Uit 11 landen. Naast de indivi
duele buitenlandse inzendingen verdienen vermelding twee belangrijke collectieve
inzendingen, uit Frankrijk van de consen National du Cuir en uit Engeland
de British Leather Federation. Een groot deel van de expositie wordt, weer
ingenomen door de schoenen, waarmee 84 fabrikanten uitkomen.
Met de productie van de Nederlandse dat wanneer men nog meer tot invoering
schoen gaat het nog steeds crescendo- Het van moderne bedrijfsorganisaties overg&at,
recordcijfer van 1953, dat 24,4 millioen paar er met hetzelfde aantal werkkrachten een Teneinde de mode bij de schoen goed te
bedroeg, is in 1954 met een millioen over- nog hogere productie bereikt kan worden, accentueren, worden dagelijks shows ge
troffen. En dan te bedenken, dat vorig die de Nederlandse industrie in staat moei houden, waarbij niet minder dan 130 paren
jaar ruim 10 millioen paar méér werd ver- stellen met de producten in het buitenland, schoenen gedemonstreerd worden. Wij
vaardigd dan in 1938, Ook over de export waar het verschil met ons loon- en prijs- hebben reeds een voorproefje van deze
mag men tevreden zijn, zij het dat deze :n niveau steeds kleiner wordt, te blijven modeshow gekregen, verzorgd door twee
geld uitgedrukt, niet is toegenomen. Hei concurreren. bevallige mannequins, die een keur van
was nl- zo, dat in 1954 4,6 millioen paar Sinds de oorlog voert Nederland meer schoenen passend bij een bepaald toiletje,
over de grens ging, tegen 4,3 millioen in schoenen uit dan het uit het buitenland lieten zien. Daar was om te beginnen een
1953, maar dat de buitenlandse afzet van
textielpantoffels groter is geworden en het
aantal uitgevoerde lederen schoenen enigs- r .77- rr 7 1 7 1 1 1
zins is gedaald. Naar de opvatting van de V ClkteiltOOllStelling IJl Utrecht geeft goed beeld VClll
heer A. Ros. bestuurslid van de stichting
..Jnterleder" dient voor een verdere toe- Schoenen etl lederindustrie
neming van'de export op de eerste plaats
een einde te komen aan de hoge invoer
rechten en beperkende bepalingen, die in importeert. Op het ogenblik kan echte' heel fraai schoentje van damhertenleer en
verschillende landen bestaan. worden geconstateerd, dat de invoer ge- de pumps met laag hakje leken ons een
w i 1 ••fevnorino 'e'deIijk een zekere stijging vertoont. Dit uitkomst voor de dames, voor wie het
Luoaerne oijarijjsvoering gaat overigens samen met een algemeen lopen op hoge hakken bezwaarlijk is en die
ln ons land toegenomen vraag. In 1954
waren in de binnenlandse handel de
parenomzetten bij de middenstandszaken
nl. 11 °/o en bij het grootwinkelbedrii'
ongeveer 9°/» hoger dan in 1953. Toch 'is
het schoenenverbruik, vergeleken met ver
schillende andere landen nog gering, nl.
gemiddeld ongeveer 1,9 paar per persoon
Evenwel dienen ook de schoenenfabri
kanten zelf meer mee te werken door het
zoeken van nieuwe afzetgebieden. Ook
dienen steeds meer fabrikanten begrip ts
krijgen voor opvoering van de productivi
teit in hun bedrijf. De heer Ros meende,
toch graag een sierlijk schoentje dragen.
Geestig was de gondelschoen met wip
neusje, door Italië geïnspireerd en vacht-
laarsjes met rubberzooi leverden het be
wijs, dat men ook bij slecht weer de
voeten elegant geschoeid kan geven.
Een aardig trio vormden lila schoenen
met dito tas en oorknoppen.
Thans is beslist, dat „De Kruisberg" te
Doetinchem, tot nu toe een rijksinrich
ting ter opvoeding van moeilijk opvoed
bare jongens, een inrichting zal worden
voor debiele jongens totdat voor deze een
andere inrichting is gevonden. Dan wordt
„De Kruisberg" een asyl voor psychopa-
then.
Een deel van het tegenwoordige per
soneel blijft voor afwikkeling en over
gang naar de nieuwe debieleninrichting,
een deel wordt of is overgeplaatst naar
andere rijksop voedingsinrichtingen en
een deel zal met wachtgeld afvloeien. Dit
laatste betreft elf personeelsleden.
o
Geen Nederlander zal bezwaar
hebben tegen het bij de Tweede Ka
mer ingediende wetsontwerp. Geen
goed staatsburger zelfs, die dit ontwerp
niet van harte toejuicht. De regering wil
het landgoed „Sorghvliet" van de Amèri-
kanen terugkopen.
Welk een magische klank gaat er niet
uit van deze naam voor onze zo zwaar
beproefde regering. Laten de heren /zich.
nu in het binnenland de grote verzoendag
heeft plaats gevonden en op internationaal
niveau de staatshoofden elkaar met goed
gevulde champagneglazen achterna zit
ten, maar eens lekker ontspannen.
In de toelichting wordt alleen maar ge
zegd, dat de regering het van belang
acht om over dit terrein te kunnen be
schikken en dit geeft de burger ruimte
voor allerlei stoutmoedige speculaties.
Misschien willen zij er, afgaande op de
naam, wel een speeltuin van maken voor
overwerkte diplomaten met een draaimo
len en een glijbaan en zijn Burger en
Romme van plan lekker in hun vrije
uurtjes te gaan wippen. Wellicht wordt
het een instuif met een biljart en een
ping-pongtafel en vorstelijke schommel
stoelen om zich na de parlementaire strijd
te verpozen. Of er verrijst een represen
tatief gebouw waar onze regeerders
zonder dat zij „excuseer de omgeving"
hoeven te zeggen de .groten der aarde
kunnen ontvangen, waar de lambrizering
niet armoedig afsteekt tegen Eden's tai
lor-made pak van 't fijnste snit, de Frans
man zijn champagne kan laten parelen
in de fraaiste luchters en de Rus zich
in veertig spiegels tegelijk kan bewonde
ren.
Als Drees op „Sorghvliet" nog eens een
cocktailparty organiseert, moet hij John
ny Ray uitnodigen, want Johnny heeft
party-perikelen. In Parijs op een party
waar de groten uit de wereld van het
amusement zich probeerden te vermaken
vroeg niemand hem om een nummertje
te zingen, erger nog, niemand merkte hem
op.
Op de vraag van 'n verslaggever, of hij
het niet fijn vond om nu eens ongestoord
te kunnen ronddrentelen, antwoord
de deze grote zanger, dat de afwezigheid
van belangstelling hem nerveus maakte
en ernstig teleurstelde.
Laat Drees dan, eenmaal op dit bul
ten. Johnny Ray uitnodigen een van zijn
liedjes te zingen in een diplomatiek ge
zelschap. Hij kent van die aardige num
mertjes, „Cry" bijvoorbeeld. Hét zal de
zanger goed doen.
Helaas, dit zijn allemaal maar specula
ties en volgens de mensen, die het weten
kunnen, zonder enige grond, want er zou
een Koninklijk Paleis worden gebouwd
Hoewel de Hagenaars dit voorrecht van
harte gegund wordt is het toch jammer
van die speeltuin, van die schommel
stoel en van Johnny.
Uit de door het Economisch Instituul
voor de Middenstand gepubliceerde index
cijfers inzake het omzetverloop in het
midden- en kleinbedrijf gedurende April
1955 bljjkt, dat de geldomzetten in vrijwel
alle branches aanzienlijk groter waren
dan in de overeenkomstige maand van
1954. Voor een deel moet de omzetstijging
aan prijsstijgingen worden toegeschreven,
terwijl het bovendien voor vele branches
van belang was, dat April dit Jaar vijf
Zaterdagen telde tegen vier in 1954. De
omzetten ontwikkelden zich reeds ver
scheidene maanden in gunstige zin.
In de voedingsmiddelenhandel deed zich
de grootste stijging, namelijk met 16 pc:
voor in het bakkers- en in het slagers-
bedrijf. Hierbij bleven evenwel de detail
handel in aardappelen, groenten er frul'
met 15 pet en de melk- en zuivelhandel
met een stijging van 14 pet slechts weinig
ten achter. Ook ln het kruideniersbedrijf
valt een steeds toenemende stijging t.o v.
de overeenkomstige maanden van het
vorige jaar waar te nemen (Januari 3 pet.
Februari 7 pet. Maart 8 pet.
Bij deze duurzame consumptiegoederen
deden zich soortgelijke omzetstijgingen
voor, afgezien van de ontwikkeling der
omzetten tn de boekhandel en de kantoor
boekhandel, waarbij de toeneming tot resp
3 en 4 pet beperkt bleef. Gunstig is verder
de vooruitgang tn de detailhandel tn glas
aardewerk, porselein en huishoudelijke
artikelen en in meubelen en aanverwante
artikelen te noemen, die beide een stijging
met 13 pet te zien geven- Een grotere
stijging werd evenwel bereikt tn de detail
handel in textiel (17 pet) en in schoeisel
(15 pet). Vooral voor laatstgenoemde
branche, waarvan het beschikbare cijfer
materiaal ook op een toeneming van hei
aantal verkochte paren wijst, is dit ver-
beugend te noemen, daar hier de omzetten
in Februari en Maart van dit jaar minder
bevredigend waren-
Met betrekking tot het omzetverloop in
de handel in genotmiddelen kan worden
opgemerkt, dat bij alcoholhoudende en
alcoholvrije dranken een toeneming met
18 pet werd genoteerd, bij de detailhandel
in tabaksfabrikaten en de banketbakke
rijen bedroeg de stijging t.o-v. April 1954
resp. 11 en 10 pet.
Voor enkele branches, die niet in een
van de voorgaande groepen konden wor
den ondergebracht, luidden de stijgings
percentages; opticiensbedrijf 28, kappers-
bedrijf en drogistenbedrijf beide 13.
Bij de vergelijking van de indexcijfers
van April met die van Maart dient wel
te worden bedacht, dat een aanzienlijke
toeneming van Maart op April een nor
maal seizoenverschijnsel is.
In de detailhandel in voedings- en
genotmiddelen spelen de aankopen voor
de feestdagen een belangrijke rol. In de
handel in duurzame gebruiksgoederen zijn
het de voorjaarsaankopen dan wei de aan
vullingen ter gelegenheid van de schoon
maak, die de vergrote activiteit in de
kleinhandel verklaren.
In de voedingsmiddelenbranche deed
zich bij de groentenhandel een omzet
stijging voor van 5 pet, terwijl bij de
kruideniersbedrijven en de slagerijen de
stijging resp. 8 pet en 11 pet bedroeg en
zowel bij de broodbakkerijen als bij de
zuivelhandel 12 pet. In de handel in duur
zame consumptiegoederen liepen de geld
omzetten van de boek- en de kantoorboek
handel met resp. 17 en 14 pet terug. De
schoenhandel daarentegen zag haar geld-
omzet met 68 pet toenemen, de detail
handel in textiel met 38 pet. Bij de meu-
belhandei en de detailhandel ln huishou
delijke artikelen was de stijging resp. 27
en 13 pet. Ten aanzien van het omzet
verloop in genotmiddelen kan worden ge
constateerd. dat van Maart op April Jl. de
grootste stijging voorkwam bij de banket
bakkerijen (22 pet). In de slijterijen en
de sigarenwinkels bedroeg de toeneming
resp- 12 en 8 pet.
Belangrijker echter dan de grootte van
de verandering t-o.v- de vorige maand is
bet antwoord op de vraag, in welke bran
ches de stijging van Maart op April in
1955 merkbaar groter was dan in 1954. In
dit verband mogen worden genoemd de
bakkerij, de slagerij en de zuivelhandel,
de detailhandel in schoenen, textiel en
meubelen en de detailhandel tn alcohol
houdende en alcoholvrije dranken.
