Haarlemmermeer van „boerenkerkhof" tot
welvarende polder
BILDERDIJK DREIGDE MET TOORN"
D'
Hc
Eeuwgetij van Haarlemmermeer
plechtig ingezet
PIET KISTEMAKER (in het bezit van talenknobbel)
vertelde Amerika van de „wonderen" van de Meer
ZATERDAG 2 JULI 1955
PAGINA 9
gPi'
S TklJktr Piet Kistemaker
°Srter van Canada en
Zaken van T Tai\ Buitenlandse
nok zlinPaklstan, en talloos
uit vele land2"0!?611 landbouwers
niseerd Zijn gemecha-
Tractors en ruiters haalden de Bisschop in
WIELRIJDER DODELIJK
VERONGELUKT
MYXOMATOSE BIJ BERGEN
OP ZOOM
IETER Klaas Kistemaker
jr~ was niet thuis. „Het kan
nog wel even duren", zei
ons zijn 17-jarige dochter Atie,
enig kind en geen onverdienste
lijk paardrijdster, zoals haar va
der ons later niet zonder trots
vertelde. „Hij is in de buurt een
boerderij aan het schatten. Maar
U kunt wel binnenkomen; ik zal
hem wel even opbellen". En
daarop liet het vriendelijke meis
je ons in de gezellige huiskamer.
Wij warén blij om dat gastvrij
gebaar want wij wilden onze
tocht door de Haarlemmermeer
niet besluiten zonder een bezoek
te hebben gebracht aan Piet Kis
temaker op zijn boerderij „Vre-
de-Best" aan de. Spieringweg 380
in het Noordwestelijk deel van
de uitgestrekte polder. We had
den hem al eens eerder ontmoet
en in hem toen gezien hét exem
pel van de boer w iens voor
ouders „het Meer" hadden
grootgemaakt en die zelf een
van de bewoners is die de toe
komst van het ruim 18.000 ha.
grote poldergebied mede be
paalt. Want was hij het niet die
tijdens een tournee door de Ver
enigde Staten in 140 dagen 43 le
zingen hield en de Amerikanen
met gespitste oren liet luisteren
naar de „wonderen" die in de
Haarlemmermeer waren en er
nog worden verricht? Is het ook
niet naar zijn hofstede waarheen
ae afdeling Buitenlandse Voor-
t an§ van het departement v.
Landbouw de hoge gasten uit den
Vnro 6 stu.urt als ze in ons land
0 agrarische methoden ko-
herbersen?n?er dak mogen
herbergen, de minister v. Land-
van Au^all" Vereni§de Staten,
van Australië en Nieuw-Zeeland
ste dertig jaar na de droogleg
ging van de Meer zijn model-
boerderij „Badhoeve" ook be-
ZovnLnZaI door de toenmalige
„groten der aarde" al gaat die
dat KM g in zoverre mank
dat Kistenmakers onder zijn col-
De Meer gaat een goede toekomst tegemoet
lega's niet die uitzonderlijke
plaats inneemt welke mr Amers
foordt wèl bezat, 't Is nu immers
heel gewoon en overal bekend
dat de motorisatie en rationali
satie in de landbouw nergens an
ders zo ver is doorgevoerd dan
in de Meer. Dat dankt de polder
aan de vooruitstrevende heer-
boer van vroeger jaren. Aan
Piet Kistemaker, door en door
man van onze tijd, naast streng-
gelovig boer en sociaal-voelend
mens het aantal functies dat
hij in het verenigingsleven bezit
is legio ook iemand die de
poëzie van het leven in woorden
tot uitdrukking weet te brengen,
getuige zijn niet on verdienste-
lijke verzen en het openlucht
spel dat hij drie jaar geleden in
één nacht op papier zette, danxt
het dat men in Amerika met
ontzag spreekt over de arbeid,
die in de Haarlemmermeer door
de boeren werd en wordt ver
richt. Van hem wilden we daar
om het verhaal horen hoe zijn
voorouders en hij /ie afgelopen
eeuw hebben gezwoegd om de
Meer van een barre woestenij te
maken tot wat ze thans is: een
welvarend gebied waar het goed
wonen en werken is.
I'1-van Kistemaker was af-
Hnii if t Abbekerk in de kop van Noord-
andero Hij was daar k°eboer en zoals vele
de droogmaW delen ,va" ons. land was h« na
usmaKing van de Haarlemmermeer naar
Polder getrokken omdat het pionieren
„i U bloed zat. Na de instelling van de
,,oth^6 ,gemeente in 1855 was hij een jaar lang
rouw 6r' *n Maart *858 vestigde hij zich met
v en zoon van nauwelijks zes weken oud op
e muwe boerderij aan de Spieringweg, niet ver
v plaats waar nu „Vrede-Best staat. Op
j Srond van dertig ha. leverde hij dag in
Apr ziow moeilijke gevecht tegen water, mod-
j ff,®11 eenzaamheid, doch de verzuurde bo
eten zo .weinig op, dat hij nauwelijks te
voor zijn vijf koeien.
fin^hl617 pacbtte Kistemaker Sr het stuk land van
j_ WaaroP nu „Vrede-Best" staat, maar ook
derde Trf Tas nu niet ^uist het Pulkie- Twe3
leen was een -woestijn" waarop al-
veel te h onkruid groeide. De waterstand was
"oog en omdat er weinig aan drainage
moriderr,W?rd bleef de grond veel te nat. Zo'n
erontvna r^as ket allerwege, dat in de winter
die harf 6r ^-istemaker meer dan zeven uur no
li em en de zeven kilometer af te leggen die
waar a vr°PW van de secretarie scheidden,
nrntocte S* Z'ondags zowel de katholieken als
Om ae nten hun godsdienstoefeningen hielden.
even uur des ochtends droeg de boer dan
,.p 1 rouw in het tentwagentje en met lange
?jen aan en gewapend met een schop om
deLrbrij rond de wielen weg te scheppen
j de tocht aanvaard. Eerst om half drie des
middags keerde het tweetal terug
„St. Jansberaad of „Stik-Stavast'"
rOE HARD zij in die jaren gezwoegd hebben
is niet te beseffen zegt nu zijn kleinzoon
waarderend. „Er kwam eerst wat geld in
het laatje, toen in de jaren 75 de vlasboeren uit
het Zuiden de Meer ontdekt hadden en grote stuk-
De Croquius, het oude gemaal bij Heemstede
mee heen, liet hem in tal van steden en op het
platteland lezingen houden, tot in Texas toe.
„Ze hebben me geweldig onthaald", en met veel
genoegen denkt Kistemaker dan ook aan zijn tour-
née van 1950 terug. „Sommigen haalden me zelfs
met hun privé-vliegtuig af, anderen lieten me op
de preekstoel mijn verhaal afsteken en allen wa
ren stom verbaasd als ik ze vertelde dat de op
brengst in de Meer per ha soms wel drie keer
zo groot was als bij hen. Ze schrijven me nog
geregeld of ik nog eens terug wil komen".
En als Kistemaker het niet zo druk had, dan
twijfelde hij beslist niet langer. Maar zijn werk op
„Vrede-Best" en zijn andere functies houden hem
vast. Want deze boer die zich aan zijn grond en
de Haarlemmermeer verknocht voelt, is een man
van betekenis in de polder: kerkvoogd-ouderling,
hoofdingeland, deskundig lid van de Grondkamer,
bestuurslid van de afdeling Akkerbouw van het
Landbouwschap en van het Bedrijfsschap voor
Aardappelen en voorzitter van de Vereniging van
Bedrijfsvoorlichting, van de Vlas-commissie, van
de Kon. Federatie van Landelijke Rijverenigin-
gen hij is zelf ook een hartstochtelijk paarden
liefhebber van de buurtvereniging, om van de
andere kleinere baantjes maar niet te spréken.
Zestig procent stamt van kolonisten af
"ivT ATUURLIJK is de familie Kistemaker niet
het enige geslacht dat de polder heeft groot
gemaakt. Ook de Meeuwigs, de Buurmans
Biesheuvels, Enthovens en Bulks om er maar
enigen te noemen, van de 60 procent die nog van
de kolonisten afstammen hebben met mr Amers-
foordt er een evengroot aandeel in gehad. En dan
mogen we niet vergeten de eerste bewoners, de
polderjongens en de allereerste boeren die in de
meest armoedige omstandigheden leefden en werk
ten en de polder bewoonbaar hebben' gemaakt.
In het archief van het polderhuis in Hoofddorp
kan men tal van hoeken vinden die meer dan één
épos wijden aan de wordingsgeschiedenis van de
polder. Wij hebben enige uurtjes in deze boeken
en in oudere folianten gebladerd en voor onze
geest herleefde de gehele historie van de Meer.
Er bevindt zich in dat archief een kaart die dui
delijk laat zien hoe gevaarlijk de „waterwolf" van
de Haarlemmermeer in vroeger eeuwen wel was.
In 1531 bestond het zuidelijk gedeelte van Noord-
Holland nog voornamelijk uit vier meren: de
Haarlemmermeer, die 3040 morgen groot was, het
Oude Leydsche Meer van 2175 morgen, het Spie
ring Meer van 850 morgen en het Oude Meer van
52Q morgen, tezamen dus een oppervlakte vor
mend van 6585 morgen (een morgen is bijna 1 ha).
In 1591 waren de vier plassen samengesmolten
tot één meer en de oppervlakte was bijna ver
dubbeld tot 12375 morgen. Een paar hoger gele
gen gedeelten vormden eilandjes in het immense
watergebied. Het volgende rampjaar was 1647,
toen de waterwolf de dorpen Vijfhuizen, Nieuwer-
kerk en Rijk verzwolg en de plas, nu 17080 mor
gen groot, in open verbinding met het Y kwam.
Veertig jaar later bedroeg de oppervlakte weer
1000 morgen meer en was alleen het eiland Beins-
dorp nog overgebleven. In 1740 reeds 19500 morgen
tellend bedekte de Meer in 1808 al 20.000 morgen
grond. De laatste overstromingen dateren van No
vember en Kerstmis 1836 toen de woeste „water
ken grond pachtten voor de vlasbouw. Ze betaal
den soms wel 300 per ha. en geen Meer-boer
wilde dit voordeeltje laten lopen, ook al raakte
de grond door de intensieve verbouw haast uitge
put. En je kon ook nog een strop halen, want als
het contract was opgemaakt met „Sint Jansbe
raad". d.w.z. dat de vlasboer op de feestdag van
St. Jan in Juni zich nog kon terugtrekken als het
gewas er beroerd voor stond, en hij deed dit, dan
ontving de verhuurder geen cent. Het spreekt van
zelf dat hij dus veel meer voelde voor de clausule
„Stik-stavast", waardoor alle risico voor de pach
ter was, ook al betaalde deze dan veel minder
huur. Toch is mijn grootvader betrekkelijk arm
gestorven en liet ook mijn vader mij geen rijkdom
na toen ik in 1930 „Vrede-Best" overnam, ver
telt Kistemaker verder. „Maar ik kan niet zeggen
dat ik thans te klagen heb. Vooral de laatste de
cennia is het bedrijf vooruitgegaan. Ik haal nu
soms een omzet van een ton per jaar. De op
brengst van de suikerbieten is zelfs erg hoog".
Ook Vrede-Best is evenals practisch alle an
dere boerderijen bijna volledig gemechaniseerd.
Kistemaker kan inderdaad met trots zijn boer
derij aan iedereen laten zien. En de gasten be
wonderen dan ook in hoge mate het hyper-moder
ne bedrijf, waaraan binnen niet al te lange tijd een
luchtgekoeld aardappelpakhuis zal worden toege
voegd. En de vreemdelingen voelen zich bij deze
boer helemaal op hun gemak, omdat hij over een
„talenknobbel" beschikt en de buitenlanders in
hun éigen taal wegwijs kan maken. Kistemaker
houdt van praten en toen hij eens voor een groep
Amerikanen tijdens een „social evening" in zijn
huis met verve gesproken had over de Haarlem
mermeer en de landbouw in het algemeen was
de leider van het gezelschap zo enthousiast, dat
hij Kistemaker uitnodigde dit verhaal in de „Sta
tes" te herhalen. De reiskosten? Maar dat mocht
geen bezwaar zijn; een biljet voor de overtocht
zou hem wel toegestuurd worden. En waarachtig,
anderhalf jaar later Kistemaker was het be
zoek al bijna weer vergeten bracht de post een
passagebiljet voor de „Nieuw-Amsterdam". Dat
dit biljet niet is verlopen, spreekt voor zich zelf.
Kistemaker werd gastvrij in Amerika ontvangen
en zoals gezegd zyn gastheer sleepte hem overal
Meesterboer Amersfoordt
golf resp. 4000 ha en 7500 ha opslokte en nu de
omringende grote steden Leiden, Haarlem en....
Amsterdam ging bedreigen.
Eindelijk ging de regering begrijpen, dat het tijd
werd om handelend op te treden. Dat zjj dat niet
eerder gedaan had was niet te wijten aan Neêr-
land's waterbouwkundigen. Reeds in 1643 publi
ceerde Leeghwater zijn „Haarlemmermeerboeck"
waarin hp een aanvaardbaar plan tot droogma
king aanbood. Dertien andere projecten waren ge
volgd tot in 1821 bron Van Lynden met een plan
kwam waarin voor het eerst sprake was van uit
sluitend stoomkracht. In 1837 dan tenslotte stelde
de regering de Staatscommissie van „Beheer en
Toezigt" in die de opdracht kreeg „het Meer"
droog te maken. Het was niet de wens om een
grote brok vruchtbaar land te krijgen doch aan
de overstromingen een eind te maken dat het
landsbestuur de tegenstand liet varen en geen ge
hoor meer gaf aan de stemmen die stoffelijk na
deel of de gehele ondergang van de provincie voor
spelden van de droogmaking. Was het niet Bilder-
dijk, die nog gedreigd had van „God's toorn?"
Op 7 Juni werd een begin gemaakt met de be
maling. Drie uit Engeland afkomstige stoomge
malen: de Leeghwater, de Croquius en de Lyn
den, de grootste ter wereld waarvan de eerste
over 8 en de andere twee over tien pompen be
schikten, pompten per minuut een millioen liter
water uit het meer en na 39 maanden werken was
de plas droog. Ondanks het proces, dat het Hoog
heemraadschap Rijnland de commissie aandeed,
omdat men' bevreesd was dat Rijnland geen boe-
zemgebied genoeg meer zou overhouden, kon de
Staatscourant van 2 Juli 1852 triomfantelijk mel
den: „Het Meer is droog!" Dat de bevolking van
Nederland enthousiast was durven we niet bewe
ren. Het Algemeen Handelsblad meldde de ge
beurtenis in een vijfregelig bericht
Richten we onze blik op het nabije verleden
en het heden dan blijkt hoe veel er in de Meer
in de loop der jaren veranderd is. Het uitge
strekte gebied kan thans roemen op een uitste
kende waterbeheersing ieder jaar wordt nog
een millioen liter kwelwater uit de polder ge
pompt op een uitgebreid net van vaarten en
tochten en over een lengte van 234 kpo gesloten
wegdek njet maar liefst 75 bruggen. De grote
Haagseweg doorkruist de polder en als nieuwe
rijkswegen zijn „gepland" een weg ten Oosten
van Haarlem naar de Velsertunnel en de weg
4a welke aansluiting zal geven nabij, de Lisser-
weg op Rijksweg 4. Mr. Amersfoordt, de voor
uitziende burgemeester, maakte zelf een ont
werp voor een spoorlijn door de Haarlemmer
meer en in 1864 reeds stelde hij feestelijk, voor
dat er nog één meter rails lag, de eerste sein
paal „in gebruik". Maar de regering altijd de
conservatieve regering! gaf geen concessie
en de Meer moest wachten tot 1912 voor de
eerste locomotief door de polder reed. Gebrek
aan belangstelling was de oorzaak dat de spoor
lijn in 1935 opgeheven werd maar de Meerders
treuren daarover niet meer, nu de modernste
bussen van Maarse en Kroon alle dorpen en
buurtschappen met elkaar verbinden en de gro
te steden rondom de polder door deze gerief
lijke voertuigen zo dichtbij gekomen zijn.
Schiphol drukte stempel op deel van polder
DE BOER met het zaailaken uit vroeger jaren
is al lang verdwenen en heeft plaats ge
maakt voor de combing en tractor: de
Meer kan momenteel een voorbeeld genoemd wor
den voor de mechanisatie van de landbouw. Ook
de regering heeft zich gebeterd; de voorlichting
van Rijkswege is uitmuntend te noemen. De land
bouwschool in Hoofddorp geeft de jonge boeren de
nodige theoretische kennis, ook al hechten de
Meerders nog steeds veel waarde aan een prac-
tijkopleiding. Wat het andere onderwijs aangaat,
er zijn ruim dertig lagere scholen en een stuk of
vijf, zes MULO's. Voor het Middelbaar onderwijs
is de jeugd echter nog aangewezen op de stad. Bij
zonder in zijn schik is de polder met de Tech
nische School in Hoofddorp, waar de jongelui (ook
van buiten de Meer) een allround ambachtelijke
opleiding kunnen krijgen. De „bouwvakkers" zijn
nu zelf naast de school een echt huis aan het
bouwen. Hoofddorp leidt de jeugd ook op tot vlieg
tuigmonteur en -electricien deze school is met
Scheveningen de enige die dit doet en de KLM
trekt daar profijt van. Het ligt in de bedoeling dat
de afgestudeerden op buitenposten van onze na
tionale luchtvaartmaatschappij geplaatst worden.
En nu we toch bij de luchtvaart zijn aangeland:
Schiphol vormt een apart hoofdstuk in de geschie
denis en ontwikkeling van de Meer.
Natuurljjk heeft de luchthaven haar stempel op
een deel van de polder gedrukt, men kan moeilijk
iets anders verwachten van zo'n enorm bedrijf,
dat door de vestiging van de Fokkerfabrieken nog
meer aan invloed won. Toch kan niet gesteld wor
den, dat de Meerders zelf veel aantrekkingskracht
van Schiphol, dat met zijn ongeveer 10.000 werk
krachten, een werkcentrum geworden is in de or
de van grootte van het industriecomplex IJmui-
den en Beverwijk, ondervonden hebben. Practisch
al het personeel is van buiten de polder afkomstig.
Een van de facetten van de ligging van het vlieg
veld en de Meer is de vestiging in de ge
meente van personeelsleden, vooral in Badhoeve
dorp en Hoofddorp. Een door het Geogafisch In
stituut van de Utrechtse universiteit uitgebracht
rapport over de Haarlemmermeer waaraan wü
tal van wetenswaardigheden ontlenen acht het
niet direct noodzakelijk dat aan deze vestiging
grote uitbreiding wordt gegeven. Het rapport
maakt ook melding van 't plan om nabij de Aalst-
meerderbuurt-Noord een „Schiphol-stad" te bou
wen, een project dat niet geconcretiseerd is- Wan
neer in 1965 het geschatte maximum van 15000
werkkrachten voor Schiphol en Fokker bereikt is,
zal natuurlijk een deel daarvan toch in de Meer
gehuisvest zijn. De boeren, die verder van de
vliegtuigen weinig last hebben, zijn overigens wel
bevreesd voor de constante uitbreiding van de
luchthaven, die kostbare cultuurgrond opslokt
al moet worden gezegd, dat zij zoveel mogelijk
de landerijen als grasland in gebruik Iaat blijven.
Ei- zijn streken in de polder waar de platte-
lan^ssfeer geheel gaat verdwijnen. Daar is vooral
sprake van langs de Noordrand en in de dorpen.
Daarbuiten en in het Zuiden is de steedse infil
tratie lang zo groot niet. In het Noorden woont
ongeveer 37 procent van de gehele bevolking.
Badhoevedorp (6250 inwoners) en. Zwanenburg
(5500) zijn forensenstadjes van Amsterdam aan
het worden. De twee andere bevolkingscentra zijn
Hoofddorp (3800) en Nieuw-Vennep (2600). Hoe
wel Hoofddorp beslist geen grote plaats genoemd
kan worden, is het toch wel een door de stede-
bouwkundige prof. Wieger Bruin uitgebouwd mo
dern centrum. Sinds 1930 heeft de Haarlemmer
meer de industrie binnen haar veste gehaald. De
ze industrialisatie gaat nog steeds voort, nog on
langs heeft een grote bakkerij, die door Amster
dam uit Slotermeer geweerd zou zijn, bekend ge
maakt, dat zij een fabriek in de Meer zal stichten.
In de landbouw is een evengroot deel van de
bevolking werkzaam als in de industrie, terwijl de
rest in de veeteelt en in semi-agrarische bedrij
ven, zoals bloemen- en bloembollenkwekerijen en
groente-tuinen arbeidt. Wat de eerstgenoemde
cultuur aangaat, die vindt men aan de Oostzijde
van de polder bij Aalsmeer, waar de grond ge
schikt is voor de teelt van anjers, rozen en pot
planten. Het eerder aangehaalde rapport schat,
dat er in 1966 een aantal van 230 a 240 bloem
kwekerijen zal zijn. De bloembollencultuur aan de
Westzijde bij Hiilegom en Lisse, waar de omge
woelde grond de benodigde kalkhoudende bestand
delen naar boven brengt, zal naar men aanneemt
aan betekenis inboeten en in 1966 op 120 tot 135
bedrijven beoefend worden. De groenteteelt voor
al in de omgeving van Sloten, gaat geen ongun
stige toekomst tegemoet en zal over ruim 10 jaar
aan 90 zelfstandige tuinders volop werk verschaf
fen. De veehouders omvatten 10 procent van de
bevolking.
Werd de Haarlemmermeer vroeger wel. eens
als „boerenkerkhof" aangeduid, thans kan de
40.000 zielen tellende bevolking 30 procent
katholiek, 30 procent protestant en de rest van
andere godsdiensten of onkerkelijk er prat
op gaan een van de hoogste geboortecijfers in
ons land te hebben.
In oorlog ternauwernood voor inundatie gespaard
Eén periode in de geschiedenis van de Meer
zouden we nog willen belichten n.L die van
'40'45. Ook deze polder heeft in de laatste
oorlogswinter de lange stoet vhn hongerende stads
bewoners over de rechte wegen zien trekken naar
de boerderijen waar nog voedsel in voorraad was.
Naast veel oprechte naastenliefde hebben toch ook
- en ondanks het komende eeuwfeest behoeft dit
o,i. niét onvermeld te blijven sommige bewo-
Goed beschouwd is Helen Keiler familie van ons allen. Deze
doof-blinde schrijfster en opvoedkundige, die al enkele jaren haar
woonplaats heeft in St Augustine in de Amerikaanse staaat Flo
rida, is ëen van diei zeldzame mensen die door het lijden dat zij
zelf doormaakten volkomen open staan voor de noden van an
deren. „Alle mensen behoren tot uw familie", zei daarom mevrouw
Roosevelt, toen zij enkele maanden geleden voor de zoveelste maal
op wereldreis ging.
Helen Keiler is Maandag 75 jaar geworden, doch toen zij acht
tien maanden telde was deze dochter van een officier uit de legers
der zuidelijke staten behalve doof ook blind. Drama's gaf dat, die
eerste jaren, maar spoedig leerde Helen de wereld om zich heen
waarnemen en kennen. Zij beschikte over een verstand, dat door
Einstein als „bovenmenselijk" werd gewaardeerd, en over een
verbeeldingskracht waarmee zij zich als meisje van 12 jaar vol
ledig kan verplaatsen in het oude Athene. „Van dat ogenblik af",
vertelde zij later, „speelden doofheid en blindheid geen rol van
betekenis meer".
Helen Keiler leeft als een helderziende in haar land van stilte
en duisternis. Zij heeft geleerd, Beethoven's Negende Symphonie
van buiten te kennen, en in Florence betastte zij als zeventig
jarige vrouw de beeldhouwwerken van Michelangelo en Donatello
alsof zij tien ogen had inplaats van tien vingers. Zij studeerde niet
alleen (met behulp van braille en in haar handpalm geschreven
letters), maar volbracht ook met lof haar universitaire studie. Zij
spreekt en schrijft vreemde talen en tikt die op de schrijf
machine ^als de beste typiste. Haar braille-bijbel las zij zo dikwijls
dat de leltertekens op verschillende plaatsen waren afgesleten.
„De bijbel", schreef zij, „is het enige boek dat reikt tot in de
tijd waarin wij leven. Het spreekt bewust over de zon, de hemelen,
de zee en de schoonheid van ver verwijderde sterrenEr is
geen onderscheid tussen de mensen. De verschillen die wij zien
zijn niet meer dan wisselende schaduwen in een zonbeschenen
landschap".
Dat is Helen Keiler, de vrouw die door Mark Twain tezamen
met Napoleon tot de twee belangwekkendste figuren van de
negentiende eeuw werd gerekend.
Ks.
ners vergeten dit gebod in de practijk te brengen.
Maar misschien was dat wel te wijten aan de gro
te zorgen die zij hadden. Want Schiphol was her-
haa-delijk het doelwit van veel bombardementen
en heel de polder wist dat de Duitsers in de dijk
tien gaten hadden gemaakt waarin explosieve
stoffen werden opgeslagen, die te zijner tijd de in
undatie zouden moeten bewerkstelligen. Waarom
dit nimmer is gebeurd vragen de Meerders zich
thans nog af, al was de illegaliteit wel erg waak
zaam. Het stopzetten van de stroomlevering voor
de gemalen was een tweede dreiging die op 5
April 1945 werkelijkheid werd, doch hoewel het
grondwater steeg tot 5.40 meter beneden N.A.P. is
de overlast niet groot geweest omdat op 23 Mei
de pompen weer draaiden.
Uniek museum in de Cruquius
En zo gaat de Meer een goede toekomst tege
moet. De twee nog in werking zijnde gema-
j de leeghwater en de Lynden die nu alle
bei door electromotoren worden aangedreven
zorgen wel dat de erfvijand van de boer: het wa
ter, met opnieuw bezit neemt van het gebied dat
hem ruim honderd jaar geleden ontnomen werd.
Op ons programma stond dan ook een bezoek aan
zo'n gemaal en waarheen konden we ons beter
begeven dan naar de Cruquius, het stoomgemaal
bij Heemstede, dat in 1933 buiten dienst gesteld
werd en door het Koninklijk Instituut van Ingeni
eurs gepacht en tot een uniek museum werd in
gericht/ De machtige machine, ondergebracht in
een op een versterkte burcht gelijkend rond ge
bouw, rust op 1400 paaltjes en wordt nog geregeld
blank geschuurd. Men verbaast zich over dit won
der van Engelse techniek uit de vorige eeuw. In
het museum is ook ondergebracht de oudste uit
het Nederland van 1826 daterende watermachine
met een enorm rad.
(Van onze correspondent). Als troondiakens van mgr Huibers fun-
Het is vandaag feest in de Haarlemmer- geerden de zeereerw. heren Van Ettin-
meer nu de polder met veel gerucht het Ser, pastoor van de Lynden en Schaaper,
pastoor van Nieuw-Vennep, terwijl de
Hoofddorpse pastoor Van den Berg werd
geassisteerd door de zeereerw. heren pas
toor Dorbeck van Badhoevedorp, als dia
ken en door pastoor Van der Burg, van
Vijfhuizen als subdiaken. De intieme Wa
terstaatskerk was voor deze gelegenheid
smaakvol versierd, niet alleen met vele
vaandels, getuigen van een bloeiend
parochieleven, maar ook met een schat
van bloemen.
eeuwgetij gaat herdenken van de droog
making. Maar ook gisteravond reeds was
er gejubel en gejuich. De kerkvorst van
het Haarlemse deed ziin intree in de
polder om samen met zijn volk God te
danken voor wat men hier met Zijn hulp
tot stand heeft mogen brengen. En dat
„volk" heeft zijn Bisschop een welkom
gebracht, dat typisch bjj de streek paste.
Door een imposante stoet werd mgr
Huibers ingehaald. Vier en twintig trac
tors. bestuurd door boerenzoons wacht
ten de grijze bisschop op. En samen met
hen waren daar het fanfarégezelschap
„Excelsior" uit Hoofddorp én de leden'
van de ruitervereniging „Kapitein van de
Walle". Terwijl de tractors oorverdovend
voortratelden, de paardenhoeven klik
klakten en de muziek feestelijke marsen
blies trok men door een juichende men
senmenigte naar de parochiekerk van
Sint Jan de Doper in Hoofddorp, waar
vervolgens pastoor W. J. van den Berg
met pontificale assistentie in tegenwoor
digheid van zeshonderd afgevaardigden
uit de zes parochies van „De Meer" een
plechtige H. Mis opdroeg als dankoffer
aan de Gever van alle goeds.
van welvaart dreigen velen van het ge
loof te vervreemden. Mgr Huibers wees
vooral op het belang van een juist gezins
leven en sprak de wens uit, dat de Haar
lemmermeer niet alleen rjjke materiële
vruchten moge afwerpen, maar dat hierop
vooral op geestelijk gebied Gods rijkste
zegen moge rusten.
In zijn feestpredicatie herinnerde mgr
Huibers aan psalm 65 „Komt en ziet de
werken Gods, die de zee heeft gemaakt
tot vruchtbaar land, „Er is, aldus mgr
alle reden tot dankbaarheid voor hetgeen
door mensenhand in honderd jaar is tot
stand gebracht, maar alles is geschied
door de kracht van de goede God. In ver
band met de Zeer talrijke uitvindingen en
de techniek Wees de bisschop op de be
wonderenswaardige menselijke geest,
maar nog meer 'bewondering past ook
hier weer aan de Schepper. „De Meer" is
zeker één der welvarendste streken van
ons land en toch zijn er vele problemen in
de agrarische wereld. Door 'n overvloed
(Van onze correspondent)
Gisteravond omstreeks 10 uur is de 22-
jarige jongeman J. Ansems, die per rij
wiel van zijn werk huiswaarts keerde, op
de Aarle-Rixteiseweg te Helmond door
een achteroprijdende auto uit Lieshout
aangereden, toen hij onverwachts naar
links een zijweg wilde inslaan. Met ern
stige verwondingen werd hij in het St.
Antoniusgasthuis opgenomen, waar hij
een uur later is overleden.
(Van onze correspondent)
In de polder achter de Zeelandhaven te
Bergen op Zoom is een groot aantal konij
nen aangetroffen, welke in hevige mate
lijdende waren aan myxomatose Om de
haard zoveel mogelijk te beperken is het
aldaar verboden gras te snijden. De com
missaris van politie heeft een waarschu- -
wing doen uitgaan. Elders in Bergen op
Zoom werden geen sporen van de ziekte
gevonden.
4
