Tact is niet de sterkste zijde van de Amerikaanse publiciteit Project synthetische rubber Ver. Deli nog in studie In de Peel rijpt de „blauwe bes" Kaarsen of verf in Australië Om de. gunst van het onbarmhartige Bevredigende omzetten dei: detailhandel in Juni DRAADLOOS Film-brutaliteit roept verzet op Titanenworsteling tussen commerciële T.Ven BBC HOLLYWOOD EN DE SENSATIE Dr M. v. d. Oudenrijn 40 jaar priester „Wegzuigen" van Friese arbeiders Russen ontdekken olie in Oostenrijk Cultuur van veredelde bosvruchten nieuwe welvaartsbron Als een druif Oude vrouw onthult geheim Osservatore eritiseert Israël Vergeleken met vorig jaar bijna overal lioger ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1955 PAGINA 13 Fatsoen per centimeter Engelse censuur grijpt in MR J. J. WINTERMANS OVERLEDEN Celluloid-opium Beterschap beloofd Een Dominicaanse geleerde van grote faam RUBBERHANDEL BELANG RIJK BEDRIJFSBELANG Friese Kamer van Koophandel neemt stelling (Van onze correspondent) WATERMAN VERTROK MET 825 EMIGRANTEN B.B.C. zet zich schrap TV-advertentie: 975 per minuut Op het TV-scherm In Amerika zeer gewild II (slot) Van onze New Yorkse correspondent) Het merkwaardige verschil in Europese en Amerikaanse beoordeling van wat wel en niet brutaal, wel en niet obsceen of tactloos is, waarvan wij de vorige maal spraken, kan men het beste zien aan de manier, waarop de Amerikanen scènes wegknippen uit buitenlandse films en aan wat zij toelaten in hun eigen producten. Als Europeaan staat men soms verbaasd over bepaalde reacties in de Amerikaanse bioscopen. Zo zagen wij onlangs de realistische film „Blackboard Jungle", welks bet gegeven behandelt van de verwilderde verhoudingen tussen leraren en leerlingen in openbare scholen hier. Dit zijn dan scholen, die door leerlingen tussen 12 en lf jaar worden bezocht. „Blackboard Jungle" is overigens een uitstekende film: zuiver, echt, goed gecomponeerd met welgeplaatste climaxen. Kortom, liet is een stuk Amerikaans leven, dat men door en door kent en goed weet te behandelen. Tot onze verbazing echter begon een deel van het bioscoop-publiek meermalen te lachen op ogenblikken, waarin zich juist het dramatische en tragische van de filtn voltrok. Toen in deze film b.v. een jongen in de klas zijn mes te voorschijn haalde om er de leraar mee te bedreigen een uitbeelding van de trieste waarheid, zoals die niet al te zelden voorvalt lachten de mensen in onze omgeving hardop. Perplex moesten we verschillende malen constateren, dat iedere keer, wanneer de leraar het op een tragische manier tegen de klas aflegde, het gelach van volwassenen bezoekers weerklonk. Een ander voorbeeld waarbij de Ameri kanen blijk gaven van een onvergelijke lijke tactloosheid zo niet wreedheid trof ons onlangs diep. Niet lang geleden werd de dag herdacht, waarop de atoom bom op Hiroshima werd af geworpen. Men herdacht dit feit ook met een televisie programma en had het klaargespeeld om een Japanse dominee, die Hiroshima had meegemaakt en overleefd, voor de tele visiecamera s te brengen. Na een inlei ding over de omstandigheden, die tot Hiro shima hadden geleid begon men hem al- ierlei vragen te stellen over hetgeen hij had gezien en gehoord op de morgen vóór de bom viel. Op een gegeven ogenblik zei toen de commentator: „En toen da mes en heren werd de atoombom afge worpen''. Tegelijkertijd liet men de ver schrikkelijke explosie op het witte doek zien en imiteerde men het geluid ervan zo drastisch, dat de Japanse dominee een voudig ineenkromp van schrik. De on barmhartige camera verloor hem natuur lijk geen ogenblik uit het oog en de ondervraging over wat de dominee na de ontploffing allemaal had gedaan en ge zien begon opnieuw. Dit alles geschiedde natuurlijk om de televisietoeschouwers op sensatie te kunnen vergasten. Hoè men aan die sensatie komt, doet er blijkbaar niet toe. Tot slot van deze weergaloze demon stratie van tactloosheid werden nog enige Japanse meisjes voor de televisiecamera gehaald. De meisjes vertoefden op uitno diging van particulieren in Amerika om hun gezichten, verminkt door de aanval op Hiroshima te laten opereren. Gelukk'g toonde men van deze slachtoffers alleen het profiel, maar zij hadden eveneens de ..enscenering" van de bomaanval moe ten doormaken. Aan dergelijke voorbeelden ziet men, dat Amerikanen dikwijls heel gewoon vin den wat wij als iets ongepasts ervaren en dat geldt ook in omgekeerde zin. We her inneren ons een Franse film, die we in Holland hadden gezien en die we, omdat ze zo goed was, voor een tweede maal in New York bezochten. Maar de Ame rikanen hadden de mooiste gedeelten eruit geknipt o.a. een scene, waarin de came ra een echtpaar door de spijlen van het hed observeert. We herinneren ons nog, hoe we bij het zien van die scène dachten, kijk nu eens, hoe perfect natuurlijk en zonder enige stoornis van vulgariteit de Fransen zo n scène kunnen aanpakken. Maar de Amerikanen denken en werken volgens standaardprocedures wat films hetreft en een bed-scène hoort daar niet bij, hoe superbe en kies ook opgenomen. Daarentegen zien de Amerikanen er weer absoluut niets in om een filmad vertentie te maken waarschijnlijk heb ben het Legion of Decency en kardinaal Mclntyre zich vooral door die adverten tie gestoten gevoeld waarop twee jonge mensen in badpak elkaar omhel zen. De foto van die gelieven is zeer suggestief en veel te intiem en zou in Ne derland eenvoudig niet getolereerd wor den. Maar men krijgt in Amerika soms de indruk, dat de filmindustrie het fatsoen hiet de centimeter meet. Wanneer t Le gioen de werkelijk schandelijke sugges tieve houding van Jane Russell in de film ..The French Line" aanvalt, wijst de film- Pers op de lange zwarte kousen en hand schoenen, die ze draagt, maar negeert de gedecideerde obsceniteit in het raffi nement van de dracht en de brutale ob servatiewijze van de camera. Met andere woorden, zelfs als Holly wood niet de kantjes van zijn eigen fat soenscode afliep dan zou nog Eu- In de leeftijd van 78 jaar is in Den Haag overleden mr J- -I* Wintermans, oud-lid Van de Tweede Kamer en oud-inspecteur van de Landbouw. De heer Wintermans werd op 15 Maart M77 in Duizel (N.-B.) geboren. Hij was van 1895 tot 1904 onderwijzer, achtereen volgens te Zilk, Hoogemierde, Vessem en woensel. In de twee volgende jaren stu deerde hij bacteriologie aan de polytech nische school te Delft. In 1906 werd hij Hijkszuivelconsulent en een jaar later te- yens secretaris van het Botercontrole-sta- fipn Eindhoven. In 1918, bij de eerste ver kiezing van leden van de Tweede Kamer v°lgens het stelsel van evenredige verte genwoordiging, werd de heer Wintermans gpkozen tot lid van die Kamer en legde "li het rijkszuivelconsulentschap neer. Hij ^as inmiddels ook wethouder geweest yan de gemeente Stratum, waar hij toen woonachtig was. Een jaar later, in 1819. bedankte hij voor de functie van secreta- Ds van het botercontrölestation. Hij werd toen benoemd tot hoofdredacteur van het Weekblad van de Noordbrabantse Chris telijke Boerenbond. In 1929 werd mr Win termans benoemd tot inspecteur van bet landbouwonderwijs. Hij trad toen af als hd van de Tweede Kamer. Twee jaar iater werd hij benoemd tot inspecteur van d® Landbouw en in 1935 volgde zijn be noeming tot waarnemend directeur-gene raal van de Landbouw. Tijdens zijn lid maatschap van de Tweede Kamer heeft 5'J te Nijmegen het doctoraal examen in r® rechtsgeleerdheid afgelegd. Voorts was Wintermans een der voormannen van d® drankbestrijding en is hij enige tijd „oüacteur-secretaris van „De Katholieke School» geweest. ..Zijn verdiensten vonden erkenning door ijn benoeming tot ridder in de Orde van e Nederlandse Leeuw en tot ridder in ue Orde van de H. Gregorius de Grote. ropa de schaar zetten in vele in Amerika toegestane scènes. Hollywood begint in tussen toch de schrik te pakken te krij gen, nu niet alleen het Legioen en een congressionele commissie onder leiding van senator Estes Kefauver, maar ook leken aan hun ergernis over de bruta liteiten in vele van de laatste films lucht geven. In het buitenland zijn diverse Ame rikaanse films niet eens meer toegela ten. De Engelse censor T. L. Watkins heeft ongeveer een half dozijn Amerikaan se films afgekeurd, waaronder b.v. de film „De Wilde" met Marlon Brando. Hollywood, dat met behulp van sensa tie hef televisiepubliek naar de bioscoop tracht te lokken heeft een reeks van films gemaakt, waarin het rauw toegaat. Wat kins zei daarvan: „Ieder die onnodiger- wijze gewelddadige scènes uitrekt, doet dit alleen om de ongezonde smaak van een geringe minderheid van het bioscoop publiek te prikkelen. Het is inderdaad opvallend hoe het ge weld door elke soort van film wordt ge weven. Men hoeft maar langs Broadway te wandelen en de ene vuur en bloed spuwende ondertitel na de andere springt in het oog, b.v.: „Een verschrikkelijk schouwspel'1, „Gewelddadigheid en moord van begin tot einde'', „De hele wilde zin loosheid van de huidige misdadigers" enz. „Een atoombom van brutaliteit"- En als men het over historische films heeft an nonceert men ze graag met woorden als: „orgiën, teugelloosheid, gruwelijkheid". In Bijbelse film dweept men met de slavin nen, sabelt de Christenen neer, ontvoert met geweld de dames uit het Roomse Rijk etcetera, etcetera.. Ernstige Amerikanen hebben Hollywood een deel van de verantwoordelijkheid toe geschoven met betrekking tot de huidige gewelddadigheid onder de jeugd. De diplo matieke commentator van de New York Herald Tribune, W. Lippmann, heeft zich zelfs met de kwestie bemoeid. In een ar tikel veroordeelde hij de televisie, film en beeldromans-gewelddadigheid en zei: „Totdat een betere metbode is gevonden om dit euvel te beteugelen is het risico voor onze vrijheid door censuur van mas sa-amusement voor de jeugd beslist min der dan het risico van onbedwingbare gewelddadigheid". Daarop ontving Lippmann een antwoord van de persdirecteur De Bra van de Mo tion Picture Association, die o. a. schreef,, dat „de voorstelling van deze sadistische films een weerspiegeling is van de be zorgdheid van het publiek daarover én een verlangen van het publiek om dit in massa-media gedramatiseerd te zien". Het typische hypocritische argument, waarmee Hollywood zijn tegenstanders altijd tracht te weerleggen. Gelukkig zette Lippmann de zaak recht en verweet De Bra, dat hij „de verkoop toestoèd van een machtig soort van cel- luloid-opium en nog trachtte te beweren, dat die opium geen slechte effecten had". Lippmann voegde eraan toe: „De produc tie Code Administratie (zelfcensuur van de filmindustrie) misleidt zichzelf, wan neer ze denkt, dat de sympathie van de toeschouwer tegen het kwade gericht wordt door het volledige vertonen van dat kwade, gevolgd door een einde, waarin He slechte man wordt gestraft. De sadisti sche scènes zijn veel dwingender dan die van de morele vergelding, want in die scè nes ervaren wij zonder enige beschaafde beheersing het spel van de machtigste impulsen en passies der menselijke na tuur". Gelukkig heeft het „Legion of Decen cy" een sterke invloed. De Amerikaanse Katholieken begonnen al in 1934 met het opzetten van „zwarte" en „witte" lijsten vait films. In datzelfde jaar werd aan de communicanten in Philadelphia gevraagd, bioscooptheaters te vermijden met „slech te films". Later breidde deze katholieke beweging zich uit en millioenen gelovigen tekenden lidmaatschapskaarten van 't al dus ontstaande „Legion of Decency". Ook de Federale Kerkenraad en de Vergade ring van Rabbijnen van het Joodse theo logische seminarie in Amerika beloofden de katholieken steun in hun campagne Onder die druk kwam toen de zelfcensuur van de filmindustrie tot stand. Het Legioen bleef niettemin waakzaam. Ieder jaar opnieuw wordt in elke Katho lieke kerk door velen de volgende gelofte afgelegd:- „Ik veroordeel onzedelijke en immorele films en die welke misdaad of misdadigers verheerlijken. Ik beloof alles te doen wat ik kan, om de publieke opinie te versterken tegen de productie van onze delijke en immorele films en mij te ver enigen met iedereen, die er tegen protes teert. Als lid van het Legioen beloof ik van die films weg te blijven. Ik beloof verder niet naar die amusementsgelegen- den toe t® gaan, die zulke films verto nen". Mede dank zü het werk van het Legioen, heeft Hollywood's hoofdcensor nu ver klaard, dat het hem gelukt was de film producenten te overreden de algemene brutaliteit in de fims te verminderen. Hoewel het niet zo snel zou gaan als wen selijk was kon men toch over een maand of zes resultaten van zijn verzoek ver wachten. Wij zijn benieuwd Het vorige artikel is verschenen in ons blad van Dinsdag 2 Augustus. Op 10 Augustus a.s. zal de hoogeer waarde Pater Magister doctor Marcus Antonius van den Oudenrijn, professor aan de Katholieke Staatsuniversiteit te Freiburg in Zwitserland, zijn 40-jarig priesterschap gedenken. In zijn -eigen vaderland heeft de naam van deze pries ter-jubilaris allicht een weinig bekende klank, maar in de wetenschappelijke wereld daarbuiten klinkt hij als een klok. Heel het leven van Pater Magister Van den Oudenrijn is aan de wetenschap ge wijd geweest. Van zijn veertig priesterjaren is hij er 35 professor geweest en hij denkt er voorlopig nog niet over als zodanig te abdiceren. In de Nederlandse Provincie der Do minicanen is hij een heel aparte figuur. Velen van zijn Nederlandse ordesgenoten hebben hem waarschijnlijk weinig of nooit gezien en gesproken, maar wie hem tijdens een vacantie in het vaderland ontmoet, zal dadelijk getroffen worden door zijn uitgesproken type van eerbied waardige studiemonnik. Geboortig uit Utrecht (25 Maart 18901 studeerde hij op het St. Dominicuseollege te Nijmegen, trad in Huissen in de orde van de Paters Dominicanen, en werd op 10 Augustus 1915 priester gewijd. Na een schitterend geslaagd lectoraats examen werd hij naar Freiburg uitge zonden om zijn Schriftuur-studiën te be ginnen, wat hij met zoveel succes deed, dat hij reeds in 1920 benoemd werd tot professor in de Bijbelwetenschap aan het Collegio Angelico te Rome. Dit professoraat benutte hij tevens om zijn eigen Schriftuur-studiën te verdie pen en te voltooien met het verrassende resultaat, dat hij in Mei 1926 promoveerde tot doctor in de Bijbelwetenschap voor een examen-commissie, waarin vier Kar dinalen, en wel de Kardinalen v. Rossum. Gasquet, Billot en Ehrle zitting hadden. Zijn proefschrift handelde over „De prophetiae charismate in populo judaico". Na negen jaar achtereen te Rome de H. Schriftuur te hebben gedoceerd, werd hij benoemd tot professor aan de Katho lieke Staatsuniversiteit te Freiburg in Zwitserland. Daar werd hij door de Ge neraal der Orde, pater M. Gillet, bevor derd tot magister in de Theologie. In 1938 werd hij tevens benoemd tot corresponderend lid van het te Wenen gevestigde Armeense Genootschap voor Wetenschap en Cultuur Ontelbaar zijn zijn publicaties in af zonderlijke boeken, studiën en kritieken in wetenschappelijke tijdschriften, vak- blade en periodieken op Bijbelgebied, Do minicaanse geschiedenis, Koptische en Armeense geschiedenis, Ethiopische ge schiedenis, taal- en godsdienstwetenschap. In Freiburg geldt Pater Magister Van den Oudenrijn als een der meest gezag hebbende figuren aan de universiteit, een roem voor Nederland. P. H. H. De heer J. T. Cremer, president-direc teur van de N.V. Ver. Deli-Myen, die zo juist uit Amerika was gearriveerd, ver klaarde desgevraagd in de heden gehou den vergadering van aandeelhouders, dat er nog geen verder nieuws valt te ver tellen over de plannen, via een Ameri kaanse dochteronderneming van de Ver. Deli, een fabriek voor synthetische rub ber te verwerven. Een en ander verkeert nog in een zeer prematuur stadium. Het gehele project is nog in ernstige studie. Mocht de „Deli" er toch toe overgaan synthetische rubber te vervaardigen, dan zal dit, indien alles meeloopt, niet eerder mogelpk zijn dan in April/Mei van het volgende jaar. Behalve met het produceren van rub ber houdt de Ver. Deli zich ook bezig met ,,?T 'n rubber. Dit vormt een we zenlijk onderdeel van het totale bedrijfs belang. De financiële resultaten van de Impe rial Agricultural Corp. waren teleurstel- lend. Deze maatschappij houdt zich bezig met de vervaardiging van sigarendek- blad in Connecticut. De lonen in Amerika zijn zeer hoog en de prijzen van de si garen zijn niet verhoogd. Het is echter mogelijk, dat de fabrikanten er toe zul len overgaan de prijzen te verhogen. De Imperial Corporation heeft hierover ech ter niet te beslissen. De American Sumatra Tobacco Corp. heeft met ingang van het derde kwartaal 1954 de dividend-uitkering hervat. De vooruitzichten hier zijn iets gunstiger De Florida-oogst is dit jaar veel beter dan het vorige jaar. De deelneming in de Eagle Rhodesian Tobacco Co, die de Ver. Deli door de overneming van de tabak maatschappij Arendsburg heeft verwor ven, werd niet aantrekkelijk geacht. Het is in het belang van de toekomstige welvaart van Friesland, dat het wegzui gen van arbeidskrachten binnen bepaalde perken wordt gehouden. Dat zei Vrijdag middag de heer J. W. Koopmans, voorzit ter van de Kamer van Koophandel en Fa brieken voor Friesland in een te Leeu warden gehouden spoedvergadèring. In deze bijeenkomst kwam hét feit aan de orde, dat de arbeidsbureaux een wer vingsactie voor het aantrekken van arbei ders voor grote bedrijven in het Westen van het land zullen beginnen. Er is in Friesland geen arbeidersoverschot, aldus de heer Koopmans, die verder opmerkte, dat men niet alleen naar het Westen gaat om hogere lonen te verdienen (de ge meenteclassificatie maakt dezelfde lonen in Friesland niet altijd mogelijk), maar dat de Friese arbeiders ook een huis in het vooruitzicht wordt gesteld. Uit de kringen van de Oostenrijkse Volkspartij wordt vernomen dat de Sov jet Olie-Exploitatie Mij in het gebied van Wenen omvangrijke nieuwe reserves van olie en natuurgas heeft gevonden. Tot dusverre werden de resultaten van de Sovjet exploitatie van olie in Oostenrijk geheim gehouden. In verband met de teruggave der olie velden door de Sovjets aan Oostenrijk heeft de Oostenrijkse kanselier onlangs een bezoek aan de olievelden kunnen brengen. Uit kringen welke in contaci staan met de kanselier, wordt vernomen dat de reserves van het nieuwe Matzen- veld. dat door de Russen in exploitatie is gebracht, meer dan 80 millioen ton ruwe olie bedragen. Deskundigen had den tot dusverre de totale reserves van het bekken van Wenen geraamd op 27 tot 35 millioen ton. Voorts zouden de Russen de aanwezig heid van 65 millioen kubieke meter aan aardgas hebben vastgesteld van een zeei hoge calorische waarde Voorts zou tij dens het bezoek van de Oostenrijkse kan selier aan de olievelden zijn gebleken dat bijna 80 pet van de nieuwe door de Russen aangeboorde bronnen „eruptief"' zijn. hetgeen betekent dat een veel goed kopere exploitatie mogelijk is. Voorts zouden de Russen in de heuvels ten Zuiden van Wenen de aanwezigheid van grote hoeveelheden olie en gas hebben vastgesteld. Op grond van een en ander wordt het mogelijk geacht, dat Oostenrijk gemakke lijk een productie van minstens 3)4 mii- lioen ton olie per jaar uit het bekken van Wenen zal bereiken. Oostenrijk moet per jaar 1 millioen ton olie aan de Sovjet- Unie afstaan. De binnenlandse behoeften van het land bedragen ongeveer 1)4 millioen ton, zodat Oostenrijk ongeveer 1 millioen ton zou overhouden voor uit- (Van onze verslaggever) TT ET VLAKKE LAND van de Peel wordt niet meer alleen gekarakteriseerd Jfj_ door liopen turven. Golvend graan en vele andere gewassen beheersen nu dit gebied, dat langzaatn maar zeker wordt ontgonnen en dat telkens bronnen van welvaart blijkt te bevatten. Steenkool is er een van. Maar slechts weinigen zullen toefen, dat cr onder Helenaveen in Noord-Brabant en het dichtbij gelegen Sevenum in'het Limburgse zich een niéuwe cultuur aan het ontwikkelen is, die voor de toekomst in letterlijke en figuurlijke zin goede vruchten belooft af te werpen. Drie samenwerkende instanties: de Coöperatieve Venlose Veilingvereniging, de Ontginningsmaatschappij „Helenaveen" en de kweker P. van Well uit Horst, hebben het aangedurfd op een proefveld van ongeveer 2,5 ha de veredelde bosbes te telen, de „blauwe bes", waarmee men in Amerika zo'n groot succes heeft. Nadat men in 1953 met een proefveld was begonnen en tegelijk een productie- veld waagde, kan thans van het eerste oogstsucces worden gesproken. In vrij behoorlijke kwanta, te gering evenwel nog om in de handel te brengen, is een mooie volle bes verkregen, uiterlijk veel gelij kend op een druif, die zeer aangenaam van smaak is en een groot gehalte aan vitamine en suiker bevat. Het vaste vruch tenvlees is zonder pitten en kan direct, worden geconsumeerd, wat men in Ame rika dan ook veel doet. Evenals de gewo ne bosbes, die in het wild groeit, is zij zeer goed voor de gezondheid, een uit stekend middel o.a. tegen keelpijn en dy senterie en, naar de tuinbouwconsulent ir J. D. Gerritsen ons verklaarde, kan men van een behoorlijke afzet verzekerd zijn. Opvallend is de mooie dauw, die op ae vruchten ligt. Een oogst van 10 tot 12 dui zend kilo op één ha is mogelijk. Voor een dergelijke opbrengst, die het dubbele ls van de gewone zwarte bes. heeft men evenwel een aanlooptijd van 5 tot 6 jaar nodig. Ook niet elke grond is geschikt. Waarom gaat de heer J. C. Hazebroek met vrouw en vier kleine kinderen (van anderhalf tot vijf jaar) naar Australië? Van beroep is hij kaarsenmaker en om dat Kerstmis aan de andere kant van de wereldbol in de zomer valt, zagen wij niet veel brood in de kaarsenmakerij, temeer, waar de kaarsjes op de Australi sche verjaardagstaarten maar erg klein zijn. Daarom zijn wij zeer onbescheiden hut 122 van de Waterman binnengedron gen en hebben er onder de ongeduldige kreten van het jongste Hazebroekje de kaarsenmaker naar de reden van z'n ver trek gevraagd. „Ik was op een Rijswijkse kaarsenfa briek", zei de heer Hazebroek die nog een heel leven voor zich heeft omdat hü 33 is. „Maar ik geloof dat Australië voor mijn gezin en de toekomst van de kinde ren meer mogelijkheden biedt. Zit er niets in het maken van kaarsen, dan ga ik in de bouwvakken, want ik ben vroe ger nog schilder geweest ook Maar ja, alles heeft zijn voor en zijn tégen en zo zal het in Melbourne ook wel zijn" en daarna gingen de Hazebroeken hun red dingsgordels passen en dat werd een hele worstelpartij omdat ze niet goed wisten hoe die omgegord moesten worden. Pater C. J. Agasi O. S. Aug., dié als zielzorger meegaat, laat de reddingsgor del op zijn bed voor waf die is, want hij is op zijn zesde reis geroutineerd genoeg. Ook het papieren zakje dat op zijn was tafel ligt „Ingeval van Zeeziekte" zal hij niet nodig hebben. „Ik ben nooit zeeziek geweest". Hij deelt zijn hut met de heer L. C. M. Raben, die namens de Neder landse regering de reis maakt en die di recteur van de Kath. Centrale Emigra tie Stichting in het aartsbisdom is. Vrouw en kinderen deden hem gisteren uit geleide voor zijn studiereis. „Ik vind dit mooi en prettig werk, het geleiden van emigranten", zei pater Aga si. „Ook geleid ik op de terugreis als „opvanger" de mensen die naar Neder land terugkomen. Als we eenmaal een paar dagen op zee zijn, komen ze los. Dagelijks heb ik een spreekuur. Zondags draag ik drie H. Missen op en dagelijks één, meestal in de bioscoopzaal van de schepen. Ik ondervind altijd volle mede werking van niet-katholieken. Er zijn nog ongeveer 60.000 Nederlanders die op over tocht naar het vaderland wachten." HET AVONTUUR. Onder de reizigers bevinden zich ook de heer H. J. Boekamp, leraar aan een „Wat is dat: commerciële televisie?" vroeg mijn buurjongetje van 11 jaar. Ik probeerde het hem uit te leggen, maar het ging z'n nog op cricket en Latijnse vervoegingen ingestelde hersentjes te hoven. Alleen dit éne begreep hij: dat hij binnenkort een keuze zou moeten doen uit twee programma's. „Coo", filosofeerde hij, „dan moet ik voor het kinderuurtje dus kiezen lussen Hopalong Cassidy en Roy Rogers. Ik geloof dat ik Hopalong Cassidv kies, die z'n avonturen zijn veel spannender!". Ziedaar, uit de mond van een kind, in een notedop liet probleem van de keuze tussen commerciële en BBC-televisie, waarvoor het Britse publiek op 22 September zal worden gesteld. (Van een Londense correspondent) Voor het publiek zal de keuze niet moei lijk zijn: het aantrekkelijkste programma (en dat wil lang niet altijd zeggen het beste!) zal de meeste kijkers trekken. Maar voor de beide rivalen: de (semi- officiële) BBC en de commerciële pro grammamaatschappijen, begint dan de ti tanenworsteling om de gunst van het on barmhartige publiek. Voor beide is het een strijd op leven of dood: "to be or not to be"! Zo op het eerste gezicht zijn vele voor delen aan de kant van de nieuwkomer, commerciële televisie. De beide com merciële programma-maatschappijen, die op 22 September a.s hun uitzendingen in Londen en omgeving beginnen (de Asso ciated Broadcasting Company verzorgt de programma's van Zaterdag en Zondag, Associated Rediffusion die van de overi ge dagen der week), hebben het vrijwel onuitputtelijke kapitaal der Britse han delswereld achter zich staan en kunnen zich daarom veroorloven hoge salarissen uit te keren aan deskundig personeel, terwijl zij 's werelds „duurste" sterren kunnen engageren. En zij hoeven niet angstvallig de naam of het merk van een bepaald artikel te verzwijgen, zoals de BBC gedwongen is te doen. De BBC moet, krachtens haar door het parlement ver leende charter, een zekere culturele stan daard ophouden en ook uitzendingen ver zorgen, die slechts genade kunnen vinden in de ogen van een bepaald deel van het publiek. De commerciële maatschappijen kunnen schaamteloos-eerlijk dingen naar de gunst der massa, en wat de massa wil is voor 90 pet. „vermaeck" en slechts 10 pet. „leringhe". Maar de BBC, als 's werelds oudste en grootste omroep is er de organisatie niet naar om zich zonder slag of stoot gewon nen te geven. Integendeel: vertrouwend op haar onmetelijke ervaring en haar door de jaren bevestigde prestige gaat zij vol vertrouwen de strijd om de publieke gunst tegemoet. De eerste stoot van de commerciële TV is hard, haast te hard, aangekomen. Naar zij in haar onlangs verschenen jaar- veslag erkende, heeft de BBC in dodelijk gevaar verkeerd toen haar voortbestaan bedreigd werd door de massale overgang van technisch en omroeppersoneel naar de commerciële TV. Zij was de enige or ganisatie, die over in omroep en televisie getraind personeel beschikte en het was dus begrijpelijk, dat de commerciële maat schappijen hun uiterste best deden dit personeel door voordelige contracten aan zich te binden. De BBC was hierte gen weerloos, daar zij haar vaste-loon- schaal-poiitiek niet wilde loslaten. Doch len laatste móest zij wel toegeven, daar, zoals het jaarverslag zegt, „het normaal functionneren der BBC-uitzendingen voor de nabije toekomst in gevaar werd ge bracht en zo werd zij, tegen haar zin, ge dwongen de overredingskracht van de Mammon te hulp te roepen om de Mam mon te weerstaan. Dat concurrentie heilzaam werkt, blijkt ook hier. Want de BBC zal haar totale aantal televisie-zenduren verhogen van 36 tot niet minder dan 49 per week, dat is slechts één uur beneden het wettelijk- toegestane maximum. En ook de kwaliteit der programma's zal niet onaanzienlijk worden verhoogd, vooral wat betreft de programma's met 'n visueel nieuw element. In 1954 heeft de BBC aan haar televisie- dienst de som van ruim 5 millioen pond 50.000.000) ten koste gelegd, doch in het komende jaar zal dit bedrag met ruim een derde, of 1 millioen pond ver hoogd worden. Anders dan de BBC moeten de uitzen dingen der commerciële televisie niet uit de opbrengst der luisterbijdragen (4% millioen televisietoestellen, waarvoor per jaar een kijkgeld van 3 pond per stuk betaald moet worden) worden bekostigd, maar uit de opbrengst der advertenties. De tarieven daarvoor zijn bepaald op 325 pond tot 975 pond 3.250 tot 9.750) per minuut, naar gelang van het tijdstip, waarop de advertentie wordt Uitgezonden, 's Morgens kan men immers in de regel alleen rekenen op vrouwelijke kijkers, die het bovendien druk hebben met het huishouden, 's Avonds daarentegen zijn ook de mannen thuis en heeft men meer tijd om zich aan televisie te vergapen. De programmamaatschappijen verzor gen behalve de advertenties hele program ma's, die zij aan adverteerders verkopen tegen 4.000 per kwartier Deze bedragen mogen in Europese oren fantastisch klin ken, in Amerika is men nog wel wat an ders gewend. Daar kost een show van een uur. uitgezonden over een der ontel bare televisiestations, iets in de buurt van 100.000 dollar, terwijl hetzelfde pro gramma, uitgezonden van „kust tot kust", d.w.z. van New York tot San Francisco, de adverteerder het lieve bedrag van niet minder dan 1 millioen dollar kost. Maar Engeland doet het wat kalmer aan, al is en blijft adverteren per televi sie een duur reclamemiddel. En de ge noemde tarieven gelden nog slechts voor de eerste tijd, als alleen Londen en omge ving door de zenders wordt bestreken. Breidt de commerciële televisie zich uit over het hele land en dat zal nog wel een paar jaartjes aanlopen dan zullen ook de tarieven stijgen. Het adverteren zal overigens niet Amerikaans-luidruchtig toegaan, daar dit door de Britten niet bijster op prijs zou worden gesteld. In vele gevallen zal het merk van een bepaald product, b.v. bak poeder, niet eens met name worden ge noemd. Terwijl een kooklerares een recepl toelicht, staat er alleen een pak bakpoe der op de voorgrond, zodat alle kijkers de naam van het product in zich kunnen opnemen. Maar wel zal de commerciële televisie alles in het werk stellen om de massa der kijkers tot zich te trekken door beroemde persoonlijkheden te engageren tegen gepeperde honoraria, die de BBC onmogelijk kan betalen. Het zal een groots experiment worden, dat door heel de wereld met spanning zai worden gadegeslagen. Want de financie ring van televisie is voor vele landen een probleem waarvoor men nog geen bevre digende oplossing heeft gevonden. Enge land zal thans bewijzen of commerciële televisie hier een oplossing te bieden heeft, die niet alleen de adverteerders, maar ook de kijkers en de wereldlijke en kerkelijke overheden bevredigt. Alle charme, gratie en esprit van deze zo nauw aan de Franse cultuur leunende bevolking spreekt uit het Wijnbouwfeest (Fête des Vignerons 1955), dat éénmaal in de 25 jaar in het Zwitserse plaatsje Vevey gedurende veertien dagen wordt gevierd met als hoogtepunt een massaspel, waar aan vele duizenden kinderen en een voudige bewoners van dit gezegende drui venland, maar ook vooraanstaande zangers en balletdansers van de Parijse Opera deelnemen. Dank zij de Société Suisse de Radio- diffusion en Eurovisie zijn de Nederlandse televisiekijkers gisteravond getuige ge weest van dit symbolische spel, waarin het leven en werken van de wijnbouwers tijdens de vier seizoenen op even vinding rijke als gevarieerde en aantrekkelijke wijze worden uitgebeeld in zang en dans van heel een volk, dat aldus met natuur lijke Zuidelijke bevalligheid en kunstzin uitdrukking geeft aan zijn liefde tot zijn grond en zijn arbeid. De met zorg en smaak gehanteerde camera's gaven van deze indrukwekkende manifestatie een luisterrijk steeds varië rend beeld, dat ook in technisch opzicht niets te wensen overliet, of het moest zijn zo is nu eenmaal de steeds naar meer vragende mens het onwillekeurige ver langen om dit zeldzame schouwspel nu ook nog in kleuren te kunnen zien. Jan Castelijns. die zoveel mogelpk de beelden voor zichzelf Het spreken, ver zorgde een commentaar dat beperkt bleef tot een beknopte toelichting van de ver schillende taferelen. Aan het begin van de uitzending werd meegedeeld, dat de directe reportage uit het openluchttheater te Verona van de tweede acte van de opera „Aïda". die Donderdag j.l. niet kon doorgaan wegens de slechte weersomstandigheden, heden avond zal plaats vinden. Rotterdamse technische school, de heer W. P. van Dij 1 die personeelschef was bij de Nationale Levensverzekerings Mij en in Australië zijn anthropologische studies wil voortzetten en de heer ir B. C. Hoff, werktuigkundig ingenieur van de firma Stokvis uit Rotterdam. „In 1946 kwam ik na verblijf in een Jappenkamp naaf Nederland", vertelde ons de heer Hoff die in Indië aan een Brits-Amerikaanse maatschappij was verbonden en later bedrijfsingenieur werd aan een aardewerk-industrie. „Ik heb een zoon in Sidney, die al vier jaar in Australië woont. Hij bracht me op het idee te emigreren. Mijn vrouw heeft in Nederland, ook door het klimaat, nooit helemaal kunnen wennen en wij zien wel iets in emigratie, temeer ook voor de toekomst van onze vier nög jon ge kinderen. „Ik heb nog steeds geen vaste verbin tenis in Australië en als ik er kom zal nóg blijken wat ik er zal gaan doen, maar ik verwacht dat er wel iets in de technische richting te doen is. „VRÏJGEZELLENSCHIP" De Waterman is, ondanks de 226 kinde ren beneden de 12 jaar aan boord, een echt vrijgezellenschip De doorsnee-leef tijd van de emigranten die naar Nieuw- Zeeland gaan is 25 jaar,. Er zijn 265 ge huwden aan boord, maar niet minder dan 334 ofwel 40 procent van de Australië- emigranten zijn ongehuwd Het grootste gezin aan boord telt 14 leden, daarop volgt er een van 12 en tenslotte zijn er vijf van 10 personen. Een 76-jarige zieke vrouw heeft tegen over de politie van het Californische plaatsje El Centro verklaard te weten waar wijlen Pancho Villa, eertyds een bekende Mexicaanse bandiet en rebel, zyn schat, bestaande uit gouden munten ter waarde van 1.500.000 dollar, heeft verborgen. Volgens de vrouw, de uit Mexico ge boortige Dolores Vasquez, zijn de munten in graven van verscheidene kerkhoven in Texas verborgen. Zij beschreef de po litie tot in bijzonderheden de grafstenen van enkele naburige kerkhoven, waar onder gouden munten verborgen zouden zijn. Pancho Villa was een Mexicaanse ban diet. die kort voor de eerste wereldoor log, op eigen houtje een „oorlog" tegen de Verenigde Staten begon. Hij werd ver slagen en door de Amerikanen tot op Mexicaans grondgebied achtervolgd. Villa, die door sommigen als een soort Robin Hood in het groot, doch door an deren als een wrede moordenaar werd beschouwd, werd in 1923 vermoord. Dolores Vasquez zegt „kolonel" In Villa's strijdmacht en zijn meest ver trouwde adjudant te zijn geweest. Zij zou heben gezegd, de opbrengst van Villa's schat te willen bestemmen voor verminkte Amerikaanse oudstrijders. De blauwe bes groeit alleen op uitgespro ken zure grond en vereist een behoor lijk humusgehalte, zodat de veen- of zand grond in de Peel en in Drente voor deze teelt bijzonder geschikt is. In Amerika is de belangstelling van de conserven-industrie en de consument voor dit gewas zo groot—ongeveer een hal ve eeuw geleden is meri. daar met de veredeling van de bosbes, begonnen dat thans op ongeveer 2200 ha deze vruchten worden geteeld, terwijl met stéün van de regering het areaal nog belangrijk zal worden uitgebreid. Reeds in 1948 hééft de Rijksvoorlichtings dienst voor de tuinbouw In önslandenkèle proeven genomen, nadat dr J. Wasser, destijds verbonden aan het biologische Station in Wijster (Drente) op dit pro duct de aandacht bad gevestigd. Zelfs zou er in Helenaveen nog een proef veldje zijn geweest en toen de heer Van Well, die een zeer ondernemend man is, daar van hoorde, toog hij op onderzoek uit en wilde hij van de aangetroffen verwaarloos de struiken stekken zetten. Het bleek, dat pok in Boven-Smilde déze planten wer den geteeld en een nader onderzoek wees uit, dat men zowel In de Peel als in Drente met Amerikaanse rassen te doen had. Eerst in 1951, nadat een rapport van de Amerikaanse studiecommissie aan het licht had gebracht, dat de in Nederland geteelde rassen tot de verouderde sorti menten behoorden, kwam men er achter, dat ook in Grethem ten. Noorden van Han nover een teelt was. Deze Duitse bes bleek-zelfs gemakkelijker te telen dan de Amerikaanse. 'Er werd daarom een. be trekkelijk gróte hoeveelheid planten uit Duitslandgeïmporteerd, teneinde hieruit stekken te snijden. Gezien de grote kos ten van het invoérmateriaal, is nu in He lenaveen een vermeerderingsbedrijf ge sticht, waar bovendien, een 25-tal Ameri kaanse rassen zijn uitgezet. Men heeft zo doende goed vergelijkingsmateriaal en het zal zaak van de kwekers zijn door nauw keurige selectie de beste stam uit te zoe ken. Volgend jaar. wanneer men ook de eerste bessen aan de markt hoopt te bren gen, wordt er een ha bijgeplant; gerekend wordt op een aanplanting van 15 ha over 10 jaar. In Amerika was het een zekere miss White, die in 1925 het initiatief nam de in het wild groeiende blauwe bes op ruime schaal in cultuur te brengen. Naast de steenkool biedt dus nu ook de „blauwe bes" voor de Peel nieuwe- toe komstmogelijkheden. In verband met begrafenis vliegramp-slachtoffers De Osservatore Romano heeft ernsti ge critiek op de wijze, wöarop de slachtoffers van het boven Bulgarije neergeschotén verkeersvliegtuig in Is raël ter aarde zijn besteld. Daar geen identificering mogelijk was werden de stoffelijke resten begraven in een mas sagraf, zonder dat echter een geeste lijke van welke kerk ook aanwezig was. „De ongelukkigen", aldus het Vati caanse blad, „hebben een gemeenschap pelijke dood en thans ook een gemeen schappelijk graf gevonden. Zij hebben echter ook een gemeenschappelijke God. Bij dergelijke gebeurtenissen is het dan ook gebruikelijk", zegt de Os servatore, „dat geestelijken van de verschillende kerkgenootschappen bij de begrafenisplechtigheid een gebed uitspreken. In Israël werd dat nagela ten. Elders.is he( overal gebruikelijk, dat onbekende doden ook op deze wijze worden geëerd en dat men, niet zonder gebed afscheid van hen neemt". Op 78-jarige leeftijd is in, Amersfoort overleden dr J. Nieweg, bekend portret schilder en schilder van stillevens. Uit de indexcijfers, welke door hét Econo misch Instituut voor de Middensand zijn gepubliceerd met betrekking tot het om- zetverloop in het midden- en kleinbedrijf gedurende Juni 1955, kaD worden afge leid, dat in vrijwel alle branches hogere geldomzetten werden behaald dan in de overeenkomstige maand van 1954. Deze ontwikkeling kan alleszins be vredigend worden genoemd, vooral in dien hierby wordt bedacht, dat de omzet in Juni 1954 in verscheidene branches 'gunstig werd beïnvloed door de in die maand vallende Pinksterdagen, terwijl de hieruit voortvloeiende meeromzet dit jaar in Mei werd geboekt. Uit deze gegevens kan voorts worden geconcludeerd, dat de minder gunstige resultaten van Mei jl. slechts een inciden teel karakter droegen en in de daarop volgende- maand vrijwel geheel werden goedgemaakt. In de voedingsmiddelensector werd de grootste toeneming van de geldomzet be haald in de detailhandel in aardappelen, groenten en fruit (12 pet), hetgeen voor. een belangrijk deel moet worden toege schreven aan het oplopen van de prijzen op de veilingen, hetgeen een gevolg was van de schaarse aanvoer in verband met de ongunstige weersomstandigheden in het voorjaar. Ook in het bakkersbedrijf was de omzetvermeerdering belangrijk, nl 10 pet. De omzetten in het kruideniers- bedrijf, de detailhandel in melk en zui velproducten en het slagersbediijf namen in geringere mate toe, fw. met resp, 6:5 en 4 pet. Met betrekking tot het verloop van duurzame consumptiegoederen kan wor den opgemerkt, dat met name in de boek en in de kantoorboekhandel van een gunstige omzetontwikkeling t.ov. Juni 1954 kon worden gesproken, voor deze branches .'vertoonde de omzet in de deel nemende bedrijven als geheel een stijging met resp. 18 en 21 pet. Daarna volgden de detailhandel in glas, aardewerk en huishoudelijke artikelen en die in textiel, voor welke een stijging is waargenomen van 11 pet. In de detailhandel in schoei sel en die'in meubelen en aanverwante artikelen werden de omzetten van Juni 1954 'overtroffen met 1 pet. In de genotmiddelensector constateerde men een toeneming van de geldomzet voor de detailhandel in alcoholhoudende en alcoholvrije dranken van 11 pet en voor de detailhandel in tabaksfabrikaten van 5 pet. Daarentegen gaf de omzet in het banketbakkersbedrijf een. teruggang te zien met 2 pet. Vermeld kan voorts nog worden, dat in het drogistenbedrijf, het kappersbe- drijf en het opticiënsbedrijf to.v. Juni 1954 een omzetstijging werd behaald van resp. 18, 10 en 21 pet. Vergelekt men de indexcijfers over Juni jl. met die over de voorafgaande maand, dan biykt in tal van branches omzetdaling te zijn ingetreden. Voor de levens- en genotmiddelenbranche, moet dit worden verklaard door de omstandig heid, dat de omzetten in Mei jl. gunstig werden beïnvloed door Moederdag en Pinksteren. Ook voor de verkoop van duurzame consumptiegoederen is Mei een goede verkoopmaand in verband met de voorjaarsaankopen van het publiek, zodat hier de daling in Juni als een normaal seizoenverschijnsel kan worden be schouwd. In dé bedrijven in voedings- eri genot middelen werd alleen in de gi'oentënwin- kels en de tabakszaken enige omzetstij ging genoteerd, terwijl 'dit bij de duur zame consumptiegeoderèn uitsluitend het geval was- in de boek- en kantoorboek- Winkels.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1955 | | pagina 13