Twee sterke
eobaltbommen
voor kankerbestrijding
entan
De Stem der Kerk
Kardinaal Feltin opende Pax Chrisli-congres
AFFAIRE MARIA TOET
In Juli nam werkloosheid toe
Koningin
W ïlhehninaf onds
bekostigt
Amsterdam en Rotterdam krijgen elk
zo'n duur apparaat
hoofdstad
Sinds 1947
Leerlingenaantal lagere school verdubbeld
H'
Internationale geestelijke vierdaagse'
Nieuw ontwerp voor
Sedert bevrijding ruim
400.000
nieuwe
woningen
Prins der Kerk en vele bisschoppen in
Nijmegen hartelijk verwelkomd
Christendom en vrede
identiek
Rechtbank acht zich onbevoegd
Plannen van
„De Schouwspelers"
Ten dele veroorzaakt door jaarlijks aanbod
van geslaagde scholieren
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1955
PAGINA 3
Dubbele foul
Uitbreiding van research
Om de vijf jaar verversen
doet véél lever
in de leverpastei!
lekker gezond
voordelig
Vraag ook eens Stegeman's andere
lev-erspedaliteiten: Saksische en
Berliner leverworst, leverkaas etc»
Bijna 100.000 leden
De Stem der Kerk en de eis tot krachtig streven naar
politieke wereldintegratie. Bij het Nijmeegse
Pax-Christi-congres)
AANTAL RADIOLUISTE
RAARS STEEDS STIJGEND
Dank
Dubbele taak
Blijvende vrede alleen
in Hem
Wereld vraagt om kerstening
De „Rotterdamse cobaltbom'is van
hetzelfde type als deze straler, die
in Tilburg staat opgesteld. De eigen
lijke cobaltbron heeft echter een
veel sterker vermogen. liet draai
bare apparaat is door een speciale
hefboom ook verticaal beweegbaar.
De beide pinnen rechts onder geven
aan, icaar het cobalt zijn heilzame
straling verricht.
SBfB
Van onze Amsterdamse redactie)
Daartoe door de vrijwillige bijdragen van het Nederlandse volk in staat
gesteld, zal het Koningin Wilhelminafonds uit zijn reserves ongeveer 7-| ton
putten om ten behoeve van een meer geperfectioneerde kankerbestrijding
twee „eobaltbommen", of liever gezegd twee „cobaltstralers", aan te kopen
bij de firma Smit-Röntgen te Leiden die enige tijd geleden in samenwerking
met het Radiotherapeutisch Instituut te Tilburg de eerste commerciële
cobaltstraler in Nederland construeerde. De twee nieuwe insallaties zijn
bestemd voor het Anthonie van Leeuwenhoekhuis in Amsterdam, waar het
Nederlands Kankcrinstituut gevestigd is en voor het Rotterdams Radio-
Therapeutisch Instituut. Hoewel Rotterdam liever een „betatron" heeft
dat is een apparaat met een veel doordringender röntgenstraling waarmee
men bovendien een nieuw soort electronenstralenthcrapie kan bedrijven
heeft men deze wensen opgeschort totdat het genoemde Instituut, dat
momenteel met groot ruiinegebrek te kampen heeft, een nieuwe huis
vesting heeft gekregen. Hierover zullen wellicht nog dit jaar nadere
mededelingen worden gedaan.
frviil* TT of is trnlrrnrv
AMSTERDAM wil de cobaltbcstraiing
combineren met een zeer veelzijdige
zgn. bewegingsbestraling en daartoe
heeft de staf van het Anthonie van Leeu
wenhoekhuis tezamen met de firma Smit
een nieuwe meer gecompliceerde installa
tie ontworpen. Het Rotterdamse Instituut
dat voor de huisvesting van een filiaal
ruimte heeft gekregen van de zijde der
gemeente-ziekenhuizen in de Maasstad zal
daarin een technisch eenvoudiger cobalt-
straler opstellen van het iVPe dat ook in
Tilburg in gebruik is. Deze heilzame
„bom" zal ongeveer 2'/» ton kosten en
over ongeveer 8 maanden klaar kunnen
zijn; de Amsterdamse vergt het dubbele
bedrag en een fabricagetiid van I tot VA
.iaar. De „betatron" die Rotterdam in de
toekomst zal krijgen, kost het lieve som
metje van 4 tot 5 ton. Elk van beide nu
te vervaardigen heilzame apparaten heeft
een vermogen dat groter is dan de drie
in Leiden, Den Haag en Tilburg reeds in
gebruik zijnde stralers tezamen (300 tot
400 curie elk en de Rotterdamse 2000
curie).
Het spreekt vanzelf dat al deze uitgaven
het Koningin Wilhelmina Fonds voor
grote zorgen stellen. Het heeft in het af
gelopen jaar aan de kankerbestrijding
ruim 1,3 millioen uitgegeven en de be
groting leert dat bet fonds thans laarluks
5 millioen nodig heeft om aan de ver
dere uitbouw te werken en aangegane
verplichtingen na te komen. Er komt dus
minder in de „pot" dan er uitgaat en daar
het. zich laat aanzien, dat de uitgaven met
de jaren zullen stijgen, terwijl bovendien
de reserves o.m. gevormd door het
succes van de „Haak-In"-actie na op
koop van de cobaltstralers uitgeput zijn,
doet het fonds een dringend beroep op het
Nederlandse volk nog meer dan vroeger
het prachtige werk van de kankerbestrij
ding financieel te steunen. Research en
'herapie moeten steeds op hoger peil ge
bracht worden en de medici, ook in zo'n
klem land als Nederland is, moeten in
staat ziin hun wetenschappelijke nasporin
gen naar de gevreesde volksziekte waar
van de oorsprong nog immer niet is vast
gesteld, voort te zetten en te intensiveren.
Er zijn p1 7-eer mooie resultaten bereikt
en men is thans zo ver, dat men durft te
zeggen dat het gevaar voor kanker niet
meer toeneemt.
Op de mening van hen. die het kanker
onderzoek aan de grote landen wil over
laten, heeft dr W. F. Wassmk, hoofd van
de sociaal-medische afdeling van het Ne
derlands Kankerinstituut, een overtuigend
commentaar. Op de persconferentie waar
op men het nieuws van de aankoop van
cobaltstralers wereldkundig maak-
opvatting een dubbele
fout. Het is volgens hem beneden de na
tionale waardigheid om aldus od anderen
te parasiteren. Daarenboven kunnen onze
eigen Nederlandse bijdragen aan het kan
keronderzoek, juist door onze bijzondere
geografische en demografische eigenaar
digheden, van grote algemene waarde zijn.
In dit opzicht staan kleine landen vol
strekt niet bij grote ten achter; het tegen
deel is waar. Dr Wassink herinnerde in
dit verband aan Denemarken, dat als eer
ste land een voortreffelijke kankerregjs-
tratie tot stand bracht en aan landen als
Noorwegen, Finland en zelfs IJsland, die
thans al in staat zijn gebleken feiten aan
de dag te brengen van internationale be
tekenis. Een bewijs van de aandacht welke
reeds in het buitenland bestaat voor het
geen in Nederland geschiedt op het gebied
van de kankerbestrijding had dr Wassink
gevonden in een Portugees blad, waarin
Nederland door een Belgische canceroloog
geroemd wordt om zijn grote campagne
van gezamenlijk cancerologisch onderzoek.
Het zou dus wel zeer te betreuren zijn,
indien onze kankerspecialisten het geld
onthouden zou worden om op de ingesla
gen weg voort te gaan, temeer daar Ko
ningin Wilhelmina het voorbeeld heeft
gegeven toen ztj het nationale huldeblijk
dat Haar ter gelegenheid van Haar gouden
regeringsjubileum in 1948 werd aangebo
den, bestemd heeft voor de kankerbestrij
ding. Die prachtige daad is ook het begin
geweest van het goed georganiseerde kan
keronderzoek in ons land. In 1949 werd de
ministeriële Kankercommissie opgericht
cn toen deze in Mei 1953 haar werk beëin
digd zag, droeg zii haar taak over aan de
Landelijke Organisatie voor de Kanker
bestrijding.
De voorzitter van deze organisatie, prof.
dr R. H. de Waard, hoogleraar in de stra-
lenleer te Utrecht, gaf op de persbijeen
komst een exposé van het werkterrein van
de L.O.K., dat bestaat uit het laten on
derzoeken en behandelen van patiënten,
het onderzoek naar de vraag in welke vor
men kanker voorkomt en hoe het verloop
van de ziekte is. alsmede het research-
werk. Wat dit laatste betreft, het is 1914
opgerichte Nederlands Kankerinstituut,
dat reeds waardevolle resultaten mocht
bereiken, kon door de blijvende financiële
steun van het Koningin Wilhelmina Fonds
zijn wetenschappelijk onderzoek uitbrei
den, terwijl ook de De Bruïne Groeneveld-
stiehting daartoe in staat gesteld werd;
De L.O.K. staat op het standpunt, dat
in ons land slechts een betrekkelijk
klein aantal ziekenhuizen die dure outil
lage en gespecialiseerde medische staf
moeten hebben, nodig om alle soorten
kankerpatiënten dezelfde genezingskan
sen te geven. Daarom is destijds beslo
ten de outillage van zeven ziekenhuizen
tot het hoogste toe op te voeren en in
Blijkens een .statistisch overzicht over
het aantal leerlingen, dat in de periode
van 1947 tot en met 1953 tot de lagere
scholen is toegelaten, blijkt, dat liet aantal
leerlingen, dat in 1953 voor de eerste
maal naar de lagere school ging in ver
houding tot het aantal in 1947 met bijna
de helft ts toegenomen.
In 1947 werden 174.399 leerlingen op
Volgens gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek zijn in Juni
5602 woningen voltooid. In dit aantal zijn
8 duplexwoningen begrepen, zodat in deze
maand voor 5610 gezinnen nieuwe woon
ruimte beschikbaar is gekomen. In de
zelfde maand van verleden jaar kwamen
6021 woningen gereed. In het eerste half
jaar van 1955 werden 23771 nieuwe wo
ningen opgeleverd tegen 28480 m het
eerste halfjaar van 1954.
Gerekend tot en met Juni 1955 werden
sedert de bevrijding 402.829 nieuwe wo
ningen gebouwd, waarvan er 16645 als
duplexwoning zijn ingericht, zodat er
voor 419.474 gezinnen nieuwe woonruimte
is gesticht.
Dit is een maquette van de door de firma Smit in samenwerking met het
Anthonie van Leeuwenhoekhuis ontworpen speciale cobaltstraler met een
Vpelzijdige bewegingsvrijheid voor Amsterdam. De eigenlijke „bom it
dezelfde in de andere „Rotterdamse straler", maar zij is opgehangen in een
draaibaar rad en is zelf ook nog in alle richtingen beweegbaar. De tafel
daarop de kankerpatiënt komt te liggen, is roterend en kan ook in
verticale richting bewogen worden.
de lagere scholen toegelaten. In 1953 was
dit aantal 255.445. Van deze gingen naar
het openbaar onderwijs 77.623 leerlingen;
naar het prot. christelijk onderwijs 70.989
leerlingen; naar het katholiek onderwijs
102.115 leerlingen en naar andere bijzon
dere onderwijsinrichtingen 4718 leerlin
gen.
Gerekend met een percentage van 100
voor de aantallen leerlingen, die in 1947
voor de eerste maal de lagere school
bezochten, was het percentage in 1953
bij het openbaar onderwijs 162 procent;
bij het prot. christelijk onderwijs 148 pro
cent; bij het katholiek onderwijs 136
procent; bij andere bijzondere onderwijs
inrichtingen 167, procent en het totaal
147 procent.
deze ziekenhuizen kankercentra te stich
ten en verder over te gaan tot minder
uitgebouwde sub-centra. De centra zijn
gevestigd over het algemeen daar, waar
al van oudsher af aan kankeronderzoek
werd gedaan, nl. in het Anthonie van
Leeuwenhoekhuis in Amsterdam, het
Radio-Therapeutiech Instituut te Rot
terdam en de Academische ziekenhuizen
van Leiden. Groningen, Utrecht. Am
sterdam (Wilhelmina Gasthuis) en Nij
megen. De subcentra zijn gevestigd in
Maastricht, Eindhoven, Middelburg en
Leeuwarden terwijl er in Deventer één
in wording is.
Deze subcentra zijn nauw met een be
paald centra gelieerd. De belangrijkste
bijdragen van het K.W.F. aan deze cen
tra- en subcentra zijn voorzieningen voor
de radiologie, waarin men thans practisch
geen achterstand meer heeft en verder
voor de celdiagnostiek. Andere ziekenhui
zen dan de reeds genoemde krijgen dus
geen steun van het fonds, hetgeen na
tuurlijk geenszins wil zeggen dat men
streeft naar een concentratie van alle
kankerpatiënten in de genoemde centra en
subcentra. Ook elders kunnen de mensen,
lijdend aan kanker, uitnemend behandeld
worden, zo stelde prof. De Waard nadruk
kelijk vast.
Dr Wassink beklemtoonde de grote
waarde van de studie van kanker bij de
mens. Voor Nederland is, zoals gezegd,
de kankerregistratie van bijzonder veel
nut, evenals het zgn. „fieldwork" dat op
enquêtering berust. De verwerking van
de verkregen gegevens en de optekening
van de bevindingen omtrent de aandoe
ning der patiënten en de behandeling kan
echter nog veel worden verbeterd. Dit
belangrijke researchwerk is voor de kan
kerlijder van groot o.a. prophylactiscb
nut. Het Nederlands Kankerinstituut is
voorts doende de voorlichting te intensi
veren.
Drs A. Somerwil, physicus bij het Rot
terdams Therapeutisch Instituut, vertelde
iets over het gebruik van stralen in de
kankergeneeskunde, die momenteel rönt
gen- en gammabestraling kent. De eerste
worden opgewekt in hoogspanningsgene
ratoren waarvan de Graaf-generator al
spanningen van enige millioenen volts op
een röntgenbuis kan aanbrengen terwij]
een „betatron" zoals Rotterdam er zich
één wenst in staat is spanningen van
tientallen millioen volts te produceren.
Deze toestellen zijn echter zeer duur en
daarom richt de aandacht van de stralen-
therapeuten in Nederland zich momenteel
nog op het gebruik van radio-actief mate
riaal. Radium zou het beste zijn, maar dat
is peperduur.
Daarom heeft men het radio-actieve
cobalt benut, «Jat men een hoge activiteit
kan geven. Zo beschikt Amerika reeds
over cobaltstralenbronnen die nog geen
ons wegen maar een stralingsactiviteit
vertonen gelijk aan die van meer dan 3
kg. radium. Zo'n apparaat met radium
zou tussen de 200 en 300 millioen kosten...
Natuurlijk staan tegenover het gebruik
van radium ook voordelen: radium raakt
zijn activiteit kwijt in een kleine 1600 jaar,
cobaL al in ruim vijf jaar. Men moet het
cobalt dus steeds „verversen", maar de
wetenschap staat voor niets en zal ook
hiervoor wel een uitkomst vinden. Verge
leken met een röntgenstraler is een „co
baltbom" eenvoudiger in het gebruik. Het
enige probleem is de omgeving tegen on
gewenste stralen te beschermen hetgeen
men doet met een loden wand. De door
SmitRöntgen reeds vervaardigde cobalt
stralers zijn aan alle zijden behalve na
tuurlijk het stralingspunt omgeven met
25 cm lood. De in Nederland geconstrueer
de apparaten kunnen een vergelijking met
alle andere buitenlandse producten ten
volle doorstaan.
Het jaarverslag over 1954 van de Neder
landse Vereniging tot steun aan het Ko
ningin Wilhelminafonds maakt met vreug
de melding van de hogere inkomsten, die
ruim 1,5 millioen bedroegen. Na aftrek
van onkosten en afschrijvingen e.d. res
teerde een batig saldo van 1,2 millioen,
een bedrag, dat niet groot genoeg was om
alle uitgaven in 1954 te dekken. Men
kwam nog ruim een ton tekort. Het aan
tal leden neemt steeds toe en verwacht
wordt, dat binnen niet al te lange tijd
100 000 leden en 200.000 contribuanten hun
steun aan de vereniging zullen geven.
Toch zal het Nederlandse volk in zijn ge
heel nog meer van zijn sympathie met het
loffelijk doel van de vereniging blijk moe
ten geven, wil het Koningin Wilhelmina
fonds ook in de toekomst aan de stijgende
uitgaven het hoofd kunnen bieden. Ons
land wordt geroemd om zijn baanbrekend
werk op het gebied van de kankerbestrij
ding; alleen met steun van iedere Neder
lander persoonlijk kan het dit hoge peil
handhaven.
EDERE week schrijven wij boven
deze rubriek „De Stem der Kerk".
Er zijn er, die zeggen, dat wij onder
die titel niet haar, maar onze stem
doen klinken. Met name zeggen zij, dat
wij hier altijd schrijven over één on
derwerp; dat dit onderwerp (de nood
zaak van politieke wereldintegratie,
mede met het oog op het politieke pro
gramma van het communisme) niet de
prae-occupatie der Kerk maar de onze
uitmaakt en dat, in elk geval, wat wij
daarover zeggen op onze redenerin
gen en niet op de documenten der
Kerk berust. Deze opmerkingen zijn
alle drie onjuist. Dat de eerste het is,
kan de lezer, die onze (nu precies 80)
Stemmen, mocht hebben bewaard, zelf
constateren. Tegenover de tweede
plaatsen wij de mededeling, dat wij,
als wij alle desbetreffende documen
ten zouden willen bespreken, of maar
citeren, meer plaats zouden nodig heb
ben dan deze rubriek ons biedt. De
derde gaan wij vandaag weerleggen.
ET document, dat wij daarvoor ge-
bruiken, hebben wij niet, al of
niet moeizaam, opgespoord. Wij
kwamen het vanzelf tegen. Wij vonden
het in het Franse Pax-Christi-orgaan,
een der uitgaven, die wij met het oog
op deze rubriek regelmatig volgen.
De redenering dus, waarvan sommi
gen zeggen, dat zij onze stem, niet die
der Kerk vertegenwoordigt, is, dat de
eis tot wereldintegratie uit wat de
Paus en de bisschoppen over de mo
derne oorlog zeggen, voortvloeit. Zij
verloopt als Volgt. Wat het kerkelijk
gezag over de wereldsituatie zegt, kan
tot twee hoofden worden terugge
bracht. Ten eerste, dat wij weerstand
moeten bieden tegen het streven, de
Nijmegen had zich voor de komst van de kardinaal-aartsbisschop van
Parijs en voor die van andere bisschoppen uit vele Westeuropese landen
niet feestelijker kunnen opmaken dan reeds gedurende een maand het
geval is, nu de stad van Keizer Karei het feit herdenkt, dat 1850 jaar
geleden de Romeinse keizer Trajanus de stad zelfbestuur schonk.
In die thans om het Pax-Christi-congres dubbel feestende stad is
gistermiddag aan Z. Em. Maurice kardinaal Feltin een grootse ontvangst
bereid. Precies om zeven minuten over half vijf stopte de sneltrein uit
Parijs aan het Nijmeegse station en enkele secouden nadien verscheen
de kardinaal in de deuropening. De eerste, die deze Prins der Kerk jp
liet Nijmeegse grondgebied verwelkomd was burgemeester mr Gh. Hustinx,
die met vele andere autoriteiten op het perron aanwezig was. Onder hen,
die naar het station gekomen waren om de kardinaal te verwelkomen,
bevonden zich diens secretaris, kanunnik Lalande, de Franse consul dr P.
de Bruyn, pater Verkoelen O.M.I., nationaal aalmoezenier van de Pax-
Christi-beweging en vele anderen. Een dochtertje van mr dr P. Begheijn,
vice-voorzitter van de Pax-Christi-beweging in ons land, bood Zijne
Eminentie bloemen aan.
Voorafgegaan en geëscorteerd door Nij
meegse politie-ordonnances trok de klei
ne stoet naar de pastorie van deken C.
van Dijck. waar de kardinaal werd be
groet door de pauselijke nuntius-inter
nuntius in Nederland, mgr Paolo Giobbe
en de bisschop van Den Bosch, waartoe
Nijmegen behoort, mgr W. P. A, M. Mut-
saerts. In de pastorie waren bovendien
aanwezig de voorzitter van het congres,
prof dr Pierre Brachin, hoogleraar aan
de Sorbonne van Parijs en pater Manfred
Hoerhammer, nationaal aalmoezenier van
de Pax-Christi in Duitsland- In het ge
zelschap van de kardinaal bevond zich de
Spaanse bisschop mgr J. Garcia y Golda-
raz, bisschop van Valladolid, voorzitter
C1
De president van de Haagse rechtbank
heeft gistermiddag uitspraak gedaan in
het kort geding van Maria Weiher-Toet
tegen de Staat der Nederlanden, waarbij
eiseres intrekking vorderde van het uit-
wijzingsbesluit, waardoor zij Nederland
moet verlaten om naar Poien terug te
keren.
Uitspraak doende verklaarde de presi
dent zich onbevoegd om van deze vorde
ring kennis te nemen.
De voornaamste overweging van de pre.
sldent was hierbij, dat de Vreemdelingen
wet geen inmenging van de rechter in een
dergelijke kwestie toekent. Voorts merkte,
de president op, dat hem gebleken is, dat
het beleid van de minister niet onredelijk
is op grond van het eenstemmig advies
van de permanente vreemdelingen-advies
commissie.
De tableau de la troupe van „De
Schouwspelers" bestaat in het seizoen
1955—1956 uit; Charmy Reynen. Emmy
van Swoll, Corrie Kooper. Elly Wester
meier Rita Henneken. Alex Hock, André
van Dijk. Peter van der Linden. Hans
Polman. Peter van Dinteren en Theo van
Duyn.
De technische leiding heeft Leo Fels.
de directie Theo van Duyn.
Het repertoire vermeldt: „Boefje" van
M. J. Brusse. „Welterusten", van A. P.
Dearsly. „Adieuik verdwijn", klucht
van John Emerson. „De vleermuis"
thriller van MBary Robert Rinehart, „O
m'n lieve Augustijn", blijspel van José
André Lacour het stuk „De Witte Non"
Het gezelschap speelt thans te Rotter
dam onder de naam van „Nationaal
volkstoneel". In voorbereiding zijn: „In
Londen staat 'n huis", blijspel van Clayton
f-Iti lon ltfficonAn' hliienfll non PptiPf
Naar van de zijde van mr G. Smelt, de
raadsman van Maria Toet. vernomen
wordt, zal een nieuw kort geding aan
hangig worden gemaakt.
Het aantal aangegeven radio-ontvang
toestellen in ons land bedroeg op 1 Augus
tus j.l. 2.040.031 tegen 2.027.843 op 1 Juli. Op
deze dag waren er 516.266 aangeslotenen
op het draadomroepnet tegen 514.993 op 1
Juni.
van de Pax Christi in Spanje, Nadat de
hoge gasten in de dekenale pastorie enige
ogenblikken hadden verpoosd, werd een
kleine stoet geformeerd, die de kardinaal
en de reeds genoemde bisschoppen teza
men met vele andere prelaten, die zich
in een nabijgelegen klooster verzameld
hadden, naar het Canisiuscollege bracht
voor de officiële begroeting.
Honderden congressisten uit verschei
dene landen van Europa hadden zich
reeds in het college verenigd. Toen kardi
naal Feltin voor de ingang verscheen,
werd de Marseillaise gespeeld. In de ont
vangstzaal werd Z. Em. binnengeleid
door deken Van Dijck. De kardinaal werd
gevolgd door mgr Alfrink, mgr Mut-
saerts, mgr Baeten, mgr Giobbe, mgr J.
Pohlschneider, bisschop van Aken en de
abt van de Slangenburg, abt Tholen
O.S.B.
Bij deze ontvangst waren hoogwaardig
heidsbekleders uit vele landen aanwezig,
voorts het gemeentebestuur van Nijme
gen, tal van professoren van de katho
lieke universiteit en anderen
Nadat de kardinaal had plaats genomen
werd hij verwelkomd door burgemeester
Ch. Hustinx, die daarbij ook de andere
hoogwaardigheidsbekleders op hartelijke
wijze in zijn historische stad begroette.
Hij vertolkte de dank van Nijmegen, om
dat het is uitgekozen als congresstad van
deze internationale geestelijke vierdaag
se.
Kardinaal Feltin was zeer dankbaar
voor deze hartelijke begroeting en zeide
zich in dit college van de Paters Jezuie-
ten geheel thuis te voelen, evenals in zijn
jeugd, toen hij ook het college bezocht-
Na de begroeting begaven de congres
sisten zich naar Hotel Pays Bas, waar de
maaltijd gebruikt werd.
In de loop van Juli nam het aantal steeg van 3843 tot 4436, veenarbeiders van
werkloze mannen toe van 23.297 tot
26.598, terwjjl de bezetting van de aan
vullende werken daalde van 10.744 tot
9581, zodat het aanbod van arbeids
krachten in totaal met 2138 steeg. Deze
toeneming moet, naar het ministerie van
Sociale Zaken cn Volksgezondheid mede
deelt. in de eerste plaats worden toege
schreven aan de telkenjare voorkomende
inschrijving van scholieren, die de on
derwijsinstellingen gaan verlaten. Het
aantal ingeschrevenen heneden 19 jaar
liep dan ook met 2314 op, voornamelijk
voor de metaalvakken (1415), de bouw
vakken (328) en de kantoren (158). Ver
der waren de plaatsingsmogelijkheden
met name ook in de bouwnijverheid
enigszins beperkt als gevolg van de be-
drjjfsvacanties. Tenslotte liep de produc
tie-campagne in de veenderijen af en
waren de weersomstandigheden voor de
landbouw dermate gunstig, dat op grote
Hutton. „Miranda', blijspel van Peter 1 schaal met machines kon worden gc
Blaokmore en ,,De glimlach van de werkt.
Gioconda, toneelspel van Aldous Huxley. I Het aanbod van bouwvakarbeiders
1067 tot 1386. metaalarbeiders van 1628
tot 2951. landarbeiders van 7904 tot 8530
en kantoorpersoneel van 2749 tot 2843.
Een daling deed zich o.a. voor bij liet j
handelspersoneel (van 1695 tot 1531), het
hotelpersoneel (van 501 tot 454). het
transportpersoneel (van 1651 tot 1512) en
de losse arbeiders (van 7708 tot 7495).
Het aantal openstaande aanvragen voor
mannelijk personeel steeg van 63.556 tot
70.023. waarbij 3714 aanvragen werden
genoteerd voor personeel beneden 19 jaar
De relatieve werkloosheid was einde
Juli het hoogst in Drente met 24 werk
lozen per 1000 mannelijke beroepsbe
oefenaren en het laagst in Limburg met
5, het rijksgemiddelde bedroeg 8 tegen
7 op 30'Juni.
Het aantal als werkloos geregistreerde
vrouwen steeg van 3053 tot 3525. even
eens in hoofdza- k als gevolg van de af-
's Avonds werd in de met vlaggen en
bloemen versierde aula van het Cani-
sius-college het congres door kardinaal
Feltin als voorzitter van de internatio
nale Pax Christi-beweging dan officieel
geopend. Voordien echter had de natio
naal voorzitter van de Nederlandse sec
tie mgr dr B, J. Alfrink, een woord van
welkom gesproken. Hierin richtte de
aartsbisschop-coadjutor zich allereerst
tot kardinaal Feltin: Uw woord, aldus
spreker, heeft het ideaal van de vrede
van Christus aan de wereld verkondigd
en Uw dagelijkse wens en bede is door
Uw arbeid alle christenen op te wekken
de vredesboodschap van het Evangelie
te verstaan, opdat de verscheurde we
reld iets mag gaan begrijpen van de vre
de, die Christus op aarde is komen
brengen als het kostbare geschenk voor
al degenen, die zich richten naar Zijn
woord. Het is de taak van de Kerk, zo
vervolgde monseigneur Alfrink, aan de
wereld te verkondigen waar de ware
vrede te vinden is, maar het is tegelij
kertijd de tragiek van de Kerk, dat de
wereld niet luistert en zelfs dat haar
eigen kinderen niet altijd haar bood
schap verstaan.
De Pax Christi-beweging moet in de
Kerk en in deze wereld een dubbele
taak vervullen: enerzijds aan de wereld
verkondigen, dat er geen ware vrede te
vinden zal zijn dan gefundeerd op de
wetten en beginselen van het Evangelie
en anderzijds aan de christenen zelf
steeds weer voorhouden, dat naar Gods
bedoelingen, christendom en vrede iden
tiek zijn en dat iedere christen een vriend
van de vrede moet zijn, overal waar hij
leeft en werkt.
Onder de talrijke geestelijke en wereld,
njke autoriteiten bevonden zich o.m. mgr
Giobbe, mgr Mutsaerts, mgr Garcia y
Goldaraz, mgr M. Keiler van Munster,
mgr Pohlschneider, mgr Jos. Baeten en
mgr dr Jan Olav Smit uit Rome, prof
dr L. J. Beel, vice-minister-president, de
Commissaris der Koningin in Gelderland,
jhr dr Quarles van Ufford, talrijke mon-
seignori uit Nederland, abten en andere
kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders,
vele hoogleraren van de R.K. Universi
teit, leden van het corps diplomatique,
het gemeentebestuur van Nijmegen en
promotoren van de Pax Christi-beweging
in diverse West-Europese landen, onder
wie met name genoemd moet worden
pater Manfred Hoerhammer uit Duits
land.
Gespannen aandacht was er voor het
officiële openingswoord van kardinaal
Feltin, die in een kort, kernachtig en
enthousiast betoog de zin van de Pax
Christi-beweging uiteenzette. Het ideaal
van de vrede van Christus, die gij wenst
in U zelf als Uw persoonlijk bezit, maar
die gij ook wenst in al uw mede-christe
nen, in alle mensen, die gij als broeders
en zusters bemint, vraagt de inzet van
Uw persoon, vraagt Uw woord, Uw ge
tuigenis. Gij zelf moet het levend beeld
van de Pax Christi zijn en in Uw per
soon vooral zult gij de wereld bekend
maken met de vrede van Christus om
haar daarmede te verrijken. Wij allen,
die een en dezelfde God beminnen, zul
len elkaar op de eerste plaats deze Vre
de dienen te schenken, maar daarnaast
zal ook de wereld moeten ervaren, dat
niet in de wetenschap, niet in de diplo
matie, niet in de kunst, de techniek of
de economie de vrede te vinden is. Die
vrede, die blijvende, onvergankelijke
vrede, is er alleen in Hem, die de we
reld, die elke individuele mens, een he-
melwijds perspectief opent.
Diepgaand, zo vervolgde de kardi
naal, zult gij bestuderen en bediscus
siëren wat de taak en de plaats van de
Pax Christi in deze wereld is, maar
vergeet niet dat van eminent belang
daarbij is, het tot ootmoedige confron
tatie bereide hart. Dan alleen zal in de
studie helder en concreet taak en plaats
van Uw beweging in deze wereld en in
deze tijd naar voren komen. In ons zelf
zullen wij moeten concretiseren, wat
in de komende dagen als ideaal zal
worden gesteld. Dan zullen wij terug
keren naar onze eigen landen met in
ons hart de vrede van Christus en dat
hart zal ons tot getuigen dwingen.
Na de kardinaal sprak prof dr Pierre
Brachin als voorzitter van het congres
een inleidend woord op het congresthe
ma In deze korte toespraak huldigde
spreker voornamelijk zijn Nederlandse
wereld gewelddadig aan een stelsel als
het communisme te onderwerpen.
Geen academische weerstand, maar ef
fectieve en doeltreffende. Ten tweede,
dat het dreigen met wapengeweld niet
het middel is dat aan de morele eisen
der Kerk voldoet. De duidelijkste uit
spraken hieromtrent vindt men in de
Kerstrede van dq,Paus van 24 Decem
ber 1954. Deze twee eisen, aldus gaat
onze redenering verder, zijn niet te
combineren, tenzij men ze opneemt in
de eis, dat wij een nieuwe politieke
orde moeten stichten, die aan de vol
gende voorwaarden voldoet. Zij moet
de gehele wereld en alle volken gelij
kelijk omvatten. Zij moet gedragen
worden door een wettig gezag, dat
over de middelen beschikt om zonder
oorlog, dus zonder militair geweld, zijn
beslissingen te doen eerbiedigenver
vanging, met andere woorden, van
het (bestaande) militaire geweld door
politiegeweld, dat zich niet tegen Sta
ten, maar tegen misdadige individuen
keert. Het initiatief voor de vestiging
van dit gezag moet van onszelf uit
gaan, De verantwoordelijkheid rust
op onze generatie; in eerste instantie
derhalve, op die wereldbewoners die
nog de gelegenheid hebben hun poli
tieke inzichten kenbaar te maken en
een daaraan beantwoordende politieke
macht op te bouwen.
Het document dat wij bedoelen, be
rust °P deze zelfde redenering. Het is
een allocutie van Kardinaal Feltin van
enkele maanden geleden. De kardinaal
bevindt zich thans in Nederland, in
verband met het Pax-Christicongres
te Nijmegen. Wij hopen hem te ont-
moeten, als wij daar spreken (over
,,De Kerk en het Federalisme"). Men
begrijpt, dat wij er ons dus wél voor
hoeden, hem hier en nu inzichten toe
te dichten, die wellicht niet de zijne
zijn.
IV 7" IJ vertalen de desbetreffende pas-
w sages, zonder verder enig woord
van commentaar onderzijds.
Neen. Toch met een enkel woord.
Ongeveer gelijktijdig met deZe allo
cutie ontmoetten wij de tekst van een
gemeenschappelijke verklaring van de
Missiebisschoppen van Frans Oost-
Afrika en de Togo, waarin, met een
enkel woord over het Communisme
wordt gesproken. Hier wordt maar
één bezwaar tegen het Communisme
geformuleerd: dat het erop uit is
„schepselen te verenigen onder ont
kenning van de Schepper, broeders te
verenigen terwijl men begint hun een
Vader te weigeren.
Kardinaal Feltin spreekt;
„Het atoomprobleem heeft twee
aspecten, een vernielings- en een wel
dadig aspect.
„Het grote publiek begint zich be
wust te worden, dank zij alle publici-
teitsmiddelen van heden, van deze
fundamentele keuze, van dit keerpunt
in het beschavingsleven
„Hoe Zou een bisschop zich niet de
tolk maken van die Stem, die, zo vaak,
zich heeft doen horen van het balkon
van de Sint Pieter om de mensen te
bezweren tijdig halt te maken op de
weg naar de afgrond?
„De Paus veroordeelt de atoomoor
log met zeldzame kracht" volgt een
aantal citaten.
„Maarnooit veroordeelt de Paus
de atoom-, bacteriologische en chemi
sche wapenen, zonder gelijktijdig een
scherpe veroordeling uit te spreken te
gen de moderne oorlogen, waarvan zij
slechts een toepassing zijn
,,De oorlog als instituut tot regeling
van conflicten tussen volken is heden
niet meer aanvaardbaar, gegeven de
mogelijkheden van arbitrage en poli
tieke, economische en culturele schik
kingen, die voortkomen uit de ver-
keersfaciliteiten.
„Nooit" wij onderstrepen: nooit
(jamais) „brandmerkt, de Paus de
oorlog zonder aanstonds op de taak te
wijzen, die zich onze generatie aan
biedt, hem (de oorlog) effectief buiten
de Wet te stellen.
Dat middel is een nieuwe orde, die
geschapen, een gemeenschap der vol
ken, die georganiseerd, een gezag, dat
aan allen opgelegd moet worden met
het oog op het universele algemeen
welzijn, een gezag, dat beschikt over de
bevoegdheden, noodzakelijk voor deze
zending, die onontbeerlijk is geworden
door de eenwording van de planeet".
J. H. C. CREYGHTON S.J.
loop van b -.ch 'iaar De geregistreerde;
vraag m;.; welijk personeel steeg Pax Christi-vrienden, die zo zei hij
van 34.953 p>t 35.763. 1 in hun ijver voor de organisatie van dit
congres niet onder wilden doen voor het
geen eerder in Lourdes, Assisië, Alten-
berg en Einsiedeln werd geboden.
De eerste van vijf referaten, waaraan dit
congres rijk zal zijn, werd uitgesproken
door Paul Lenz-Medoc uit Parijs, die
zijn toespraak in het Frans begon om
haar daarna in zijn moedertaal, het Duits,
te vervolgen. De christen, aldus spreker,
moet, en dat leert ons de H. Schrift,
enerzijds in de wereld leven, anderzijds
de wereld verachten. Daarom is de chris
ten vaak een vreemde voor de wereld.
De wereld verstaat de Kerk niet en dit
niet-verstaan wekt weerstanden-van bei
de zijden. Onze tijd is als elke tijd, rijk
aan belijders. Maar onze tijd is ook ge
kentekend door veel goede wil en niet
door vervolgingen alleen. De kloof tus
sen weten en geloven schijnt in de laat
ste tientallen jaren minder diep te wor
den. Er zijn veel tekenen des tijds, die
wijzen op onheil. Er is veel donker, maar
er is ook veel en hel licht Men kan zeg
gen, dat de zin voor het sacrale juist in
deze tijd nieuw leven heeft gekregen en
is het, zo vroeg spreker zich af. niet al
tijd aldus in tijden, waarin geloof en on
geloof met elkaar strijden? Prof. Ledoc
stelde dan de vraag wat de H. Schrift
bedoelt met het woord: de wereld als zij
spreekt van de christen, die in de we
reld leven moet, maar niet van de we
reld zijn moet. Nadat hij in alle uitvoe
righeid dit begrip geschilderd had, ab
straheerde hij er zich van en zeide, dat
wij op de dag van vandaag te maken
hebben met de wereld van vandaag. De
ze wereld vraagt om kerstening Waarop
zouden wij wachten, zo vroeg hij zijn ge
hoor? Als er twee bezielden zijn, dat zij
dan beginnen, want waar twee of meer in
Mijn naam vergaderd zijn, ben Ik in hun
midden. Deze twee zullen dan bereid
moeten zijn neen te zeggen tegen de weel
de van de wereld en ja tegen het offer
en het kruis.
Nadat dr Brachin deze eerste openings
zitting gesloten had, verzamelden zich de
ruim. driehonderd deelnemers, afkomstig
uit België, Frankrijk. Zwitserland, Span
je, Duitsland, Italië. Luxemburg en Ne
derland, in gezelschap van vele autoritei
ten voor een bezoek aan de feestelijk
verlichte stad.
