ROTERDQN
Suriname krijgt 171 millioen
voor Tienjarenplan
K.L.M. meet tijd in goud, zilver
en brons
i
s
Grootste Amsterdomse emigranten
gezin vertrok met de „Johan"
NEGEN JAAR IN BRAZILIË
en6' f|
Nijmegen bouwt en industrialiseert
Overzicht
Tweede Kamer
„Dit heb ik nog nooit meegemaakt
T
TEMIDDEN VAN VEEL ONWETENDHEID, LAKSHEID EN ZEDENDEDERF
Eerste steen voor 279 Kolping-woningen
op Hatertse Hei
Financiële overeenkomst met Indonesië
goedgekeurd
Stewardess Riet Kremer ook recordhoudster
B R A Z L.I ErBahia
Finland lid van Noordse
Raad?
Regering onderhandelt
over raffinaderij-gas
ZATERDAG 8 OCTOBER 1955
PAGINA 9
evangelische oprechtheid en eenvoud, waarmee die
ervaringen worden verteld. Stel U eens voor: een lanc^
bijna zo groot als Europa, met 55 millioen katholieken,
doch met slechts zevenduizend priesters, waarvan er
vierduizend in de zielzorg-praktijk, drieduizend als
leraar aan colleges en in andere functies werkzaam
zijn. Een land, waar grote onwetendheid onder het
volk heerst omtrent geloof en godsdienst en waar spi
ritistische praktijken en zedelijk verval grote geeste
lijke verwoestingen aanrichten. En in zo'n land te
moeten werken eenzaam!
Uitputtende arbeid
zeker
TEGEN HOOFDPIJN, KIESPIJN,
GRIEP, RHEUMATISCHE PIJNEN
Pastoor Verweyen geeft, catechismus voor het noodkapelletje. De fists
„wacht" naast hem; de opgehangen triangel dient als klok.
Merkwaardig sterfgeval
Zedenverwildering
Amerika
Ilheos»!
7
r <T/Sanbos
'S.Borja J
Manhaftiggedrag
OVERHEID BEZORGD OVER
ONS LANDSCHAP
Subsidie in kosten landschappe
lijke verzorging
Tijdelijke heffingsbevoegdheid
voor de S. E. R-
Zestien leden tellend schoenmakersgezin Stalenberg
rooit het wel in Australië
Twee blijven bij hun leest
Marga als „chansonniere"
Nog een bijzonder gezin
Bovenmenselijk-zware arbeid
Negen jaar in Brazilië! Negen jaar van geestelijke een
zaamheid en bovenmenselijke krachtsinspanning! Het
is een aangrijpend verhaal, dat de tegenover ons ge
zeten, uiterlijk nog zeer jonge Nederlandse priester,
ons doet. Al negen jaar daar werkzaam en dat onder
zulke uiterst moeilijke omstandigheden! En toch nog
zo jeugdig vitaal en zo beheerst rustig het schijnt
ons haast iets wonderbaarlijks toe. Meer echter nog
dan dooi het relaas zelf van zijn haast ongelooflijke
wederwaardigheden, worden wij gegrepen door de
Verbeeldt U zich maar eens, hoe het
U te moede zou zijn, wanneer ge als
jong priester vol bruisende geestdrift en
vurige zielenijver in Brazilië belandt,
op een pastorie zullen we het maar
noemen onder de volgende omstan
digheden: U krijgt de zielzorg over
een uitgestrekt gebied, waar vijiticnaui-
zend katholieken wonen. U weet, dat
in Nederland voor een minder m'S®"
strekte parochie een pastoor met drie
kapelaans worden aangewezen. Maar
hier zijt ge alleen staand pastoor met
drie „leegstaande" parochies, wier lig
ging ten opzichte van elkaar zich ver
houdt als b.v. Rotterdam, Den Haag,
Dordrecht.
Ge weet bovendien, dat er wegens de
priesterschaarste weinig gelegenheid be
staat tot contact met andere priesters;
dat er in het U toegewezen werkgebied
weinig practiserende katholieken wonen
dat als er onder de armen een ontzag
lijke onwetendheid op godsdienstig ge
bied bestaat, ge bij de beter gesitueer
den en de intellectuelen zo ge daar
mede in uw geestelijke eenzaamheid
contact zoudt willen zoeken maar al
te veel stuit op onverschilligheid, inza
ke geloof en godsdienst. Bij hen dus
voor uw werk geen begnp en geen steun
waaraan ge, al zijt ge'priester, toch als
mens zo'n grote behoefte hebt.
Negen jaar geestelijke eenzaamheid
in Brazilië! Begrijpt u wat dat zeggen
wil? Beseft u, wat het betekent voort
durend met vaak geheel0 "b®vredigend
resultaat geheel alleen te moeten strij-
den tegen geestelijke™^
grove onwetendheid, - ïjke spiri
tistische praktijken ,p ttir.gen en
handelwijzen op sexueel gebied, die
vaak ten hemel schreien?
Begrijpt U de l,.ele,^.ms„.van de woor
den van deze Pries*er; je niet tel
kens weer ervaar», hoe God Je 0p zicl)t.
bare wijze helpt, je bijna de
moed verliezen. Er„ rs' die. de
moed hier verloren hebben cn in hun
moedeloosheid nnmft„ ??men' Na-
tuurlijk kan men d Jjc''ik coodpra-
ten, maar als mens kan men dit begrij
pen".
dien, dat de priester hen zal onderhou
den over hun verkeerde relaties.
Een greep uit het dagprogram van
onze pastoor-zegsman: Op één en dezelf
de Zondag drie Missen lezen, daarbij tel
kens een preek houden en voorts dopen,
biechthoren, huwelijksinstructie geven,
huwelijken sluiten en stervenden bedie
nen. Andere greep uit zijn ervaringen:
op een Zaterdagmiddag moest hij, nadat
hij om 2 uur naar de kerk was gegaan,
vier huwelijken inzegenen (dat gebeurt
daar altijd 's middags). Toen hij daar
mede doende was, ontving hij drie op
roepen voor de bediening van een ster
vende. Hij moest toen de bruidsparen
laten wachten en eerst veel later, toen
hij de stervenden had bijgestaan, kon hij
met de kerkelijke huwelijksplechtighe
den voortgaan.
Na het biechthoren, dat nu volgde,
was het om 7 uur Lof met Rozenhoedje
en preek. Een geschikte koster was er
niet, dus moest de pastoor zelf maar
„kosteren". Na het lof stonden er weer
dikke rijen biechtelingen. Dit doet den
ken aan een bloeiend geloofsleven,
maar in werkelijkheid is dit een gevolg
van de priesterschaarste. Immers: wat
betekent zo'n aantal penitenten op 15000
parochianen? Een druppel in de zee!
Toen de pastoor eindelijk om half 12
naar bed wilde gaan. werd hij weer bij
een stervende geroepen, waardoor hij tot
half 1 in touw was. Zondagmorgen om
half vijf moest hij weer uit de veren
om de klok te luiden en alles klaar te
leggen voor de Mis van 5 uur, die zou
gevolgd worden door een Mis om 7 en
een om 10 uur. Onder iedere Mis preken
en tussen de drie Missen dpor biecht
horen, zonder iets te kunnen eten. Na
de Mis van 10 uur was het Mariacon-
gregatie en vervolgens moesten een
tiental Doopsels worden toegediend. Om
12 uur 's middags pas kon hij eraan
denken iets te eten, maar door de ver
moeidheid en de hitte kon hij niets naar
binnen krijgen
Eens op een Zondag gebeurde het, dat
hij 150 Doopsels moest toedienen. Hii
werd daardoor van 11 uur 's morgens
tot 11 uur 's avonds in beslag genomen,
mede door de rompslomp met namen
opgeven, peter en meter aanwijzen en
wat er al meer aan te pas komt.
Het werk, hoe zwaar ook, wordt ech
ter verzoet door het gevoel van geluk,
dat God de priester geeft na volbrachte
arbeid en de aanhankelijkheid van ve
len, wanneer zii zien, dat hii zich geheel
voor hen geeft, al dulden zij niet, dat
hij zich met enig ander comfort om
ringt, dan strikt voor zijn bediening no
dig is. Sigaren roken bijvoorbeeld ziet
de Braziliaan een priester ongaarne
doen. Bij de goedgezinden ontmoet hij
intussen grote gastvrijheid en waarde
ring.
Mogen wij op onze beurt ook uw waar
dering vragen voor de arbeid van deze
priester? Een van z'n liefste wensen
is een degelijk motorrijwiel te bezitten
nu moet hij door het mulle zand vaak
grote afstanden afleggen met een gewo
ne fiets onder de brandende Braziliaan
se zon waardoor hii nog méér men
sen kan bereiken, méér kinderen kan
onderrichten, méér biechtelingen kan
helpen, méér stervenden kan bijstaan
in zijn uitgestrekte parochiegebied. Hij
vertrekt over enkele weken weer daar
heen. Zijn adres alhier is: de zeereerw.
Heer H. Verweyen, Wolphaertsbocht 279
Rotterdam. Wie per giro zijn bijdrage
wil storten kan dit doen onder no.
542681 ten name van kapelaan M. A.
Hekker, pastorie Delftweg 13 Rotterdam
met aanduiding: „pastoor Brazilië" Op
de armen onder zijn Braziliaanse paro
chianen, die gaarne alles willen doen om
hem te helpen, maar het niet kunnen
in de mate, waarin het nodig is, kan
pastoor Verweyen geen beroep doen,
terwijl de beter gesitueerden hem als
een „kwade geest" uit de spiritistische
seance ontlopen. Dit maakt zijn positie
bijzonder moeilijk.
v: -
Als één van de vele staatjes van Gods
zichtbare hulp v de jonge pastoor
ons het volgende- Eens werd hij bij
een op verre a het0Iv.ende man Be
roepen, die r het heette ster
vende was. toe 1 na een zware tocht
ter plaatse was aangekomen trof hij
daar de bewuste man aari) rustig yoor
zijn huis ^een rokend. „Maar
goeie man J„Af°eB de pastoor
„hoe kun je me van zo ver naar hier la
ten komen om je te bedienen, terwijl
je daar zo kalm je pijp]e zit tg roken?»
De man verontschuldigde 7jch echter
niet, maar "veltd_stvol, dat hij ging
sterven. Htl wilde dus biechten, commu
niceren en "et n. Uiiesel ontvangen. De
ervaring had de pastoor geleerd, dat
hij hier met mc>cht weigeren. Het komt
meer dan eens voor in Brazilië, dat men
sen, die ogenschijnlijk de dood nog lang
niet nabij zijn hardnekkig volhouden,
dat ze voelen §aa.n sterven. In het be
gin neem Je dergelijke beweringen niet
au serieux- maar ajs je na wat meer
ervaring °P Sebied merkt, dat de
ze voorgevoelens practisch altijd uit
komen, dan ga je in zulke gevallen
steeds tot bedienen over, aldus de pas
toor.
Hij bereidde de man voor, hoorde zijn
biecht, gar hem de H. Communie en het
H. Oliesel en bleef nog een half uur
bij hem om hem in Zjjn laatste ogen
blikken bu te staan, waarna de man
inderdaad de geest gaf. Het is aldus
de zeer aannemelijke verklaring van de
pastoor oi God zulke door onwetend
heid tegenover Hem tekort schietende
vaak kinderlijke mensen toch nog op het
laatste ogenblik op bijzondere wijze' wil
bijstaan en hen zolang in leven houdt,
tot zijn priester die aan de 24 uur van
de 4ag dikwijls niet genoeg heeft, bij
hen kan komen.
Over de zedenverwildering, waar
mee men zich in Brazilië geconfronteerd
ziet, vertelde de pastoor óns de volgen
de staaltjes: op zekere dag komt hu 1
één van zijn verlaten parochiesi aa
terwijl daar een op eigen £ele® de
gearrangeerd kerkelijk feest dansen
gang is, gepaard 6aandfterrnate verzot
waarop de Brazilianen ergens een ka-
hn- Op zijn vraag, of.™ hy naar hgt
Maot v-ikrHfntel gestuurd, waar hem
plaatselijke h WOrdt aangewezen.
logeer hter druk bezet te zijn
S t dames" van niet nader aan te
duiden allooi. Daar zijn kamer niet be
hoorlijk afgesloten kan worden, blok
keert hij de toegang door zware kof
fers achter de deur te plaatsen. Hij kan
de hele nacht geen oog dicht doen, ten
gevolge van het in het hotel heersende
lawaai, veroorzaakt door een danspar
tij. Op een bepaald ogenblik klinkt het
commando: „lichten uit". Ook op zijn
kamer wordt het donker. En dan hoort
hij hoe een groot deel van de nacht
wordt doorgedanst in het donker
De volgende morgen om 4 uur wil hij de
H. Mis lezen, want om vijf uur moet hij
met de bus weg. Uit zijn kamer komen
de struikelt hij over op de grond lig
gende mannen en vrouwen. In de deur
opening van het hotel zit een kind, niet
ouder dan een jaar of vier, vijf, op een
hobbelpaard. Schrijnend doet het aan,
dit onschuldige wicht luidkeels schunni
ge carnavalsliedjes te horen zingen.
Hij gaat naar de plaatselijke kapel om
daar de H. Mis op te dragen en vindt die
„plaats van gebed" vol met op de
grond liggende dronken mannen en
vrouwen. Het houten altaarvlak is half
verkoold, doordat men er blijkbaar
kaarsen op heeft aangestoken zonder
kandelaar en die heeft laten branden tot
de houten altaartafel schroeide. Eerst
moest hij de boel reinigen, dan de men
sen „er uit bezemen" zoals hij het
noemt, hoewel men dit vermoedelijk
niet al te letterlijk moet nemen en
dan kan hij, geheel alleen, de Mis ce
lebreren.
Carnaval! Mensen uit Hollywood, dfe
op dit gebied toch niet voor een beetje
vervaard zijn, gaven er de voorkeur aan
rechtsomkeert te maken, toen zij de
carnavalstonelen hier aanschouwd had
den. Van vjjf uur 's middags tot vijf
uur 's nachts wordt er gedronken en ge
danst en worden er allerlei oneerbaar-
heden bedreven, drie dagen lang.
„Mijn beste parochianen doen daar
aan mee". Met carnaval geven soms
gehuwden elkaar een vrijbrief om van
man of vrouw te verwisselen. Een nog
in de wieg liggende baby wordt aan een
dienstbode toevertrouwd, die soms niet
schroomt het kind een flinke hoeveelheid
jenever „toe te dienen" om dan zelf
op stap te kunnen gaan. 's Morgens zag
hij vrachtauto's voorbij rijden vol dron
ken meisjes, die naar huis werden ge
bracht. Zeker, er zijn streken in Brazi
lië, waar het niet zo erg is. Maar in
u.01?0^"12 §edeclten van de kuststrook is
het hopeloos gesteld. Er schijnt een
2, °P die gebieden te rusten.
De rijke stand is over het algemeen
zeer bedorven. Zeer veel rijken en intel
lectuelen zijn spiritist, om op die ma
nier te voldoen aan hun religieuze sen
timent, hetgeen hun uiteraard gemak
kelijker valt dan gevolg te geven aan
de eisen, welke een ernstige katholieke
geloofsbeleving stelt. Er heerst in Bra
zilië naast ontstellende armoede veel
overmatige rijkdom met zijn onafschei
delijke nasleep van geestelijk en zedelijk
verval. De klasse der „rijkaards" heeft
maar een oppervlakkig besef van de op
offeringen van de priester. Zich „teveel'
bemoeien met de armen doet hem aan
de rijken mishagen en als hij contact
zoekt met de gefortuneerden, zien de
armen hem onwelwillend aan. Met in
tellectuelen praten over godsdienst? Ze
schuwen het gesprek en vrezen boven-
(Van onze Amsterdamse redactie)
Voor de vierde maal sinds de oprich
ting van de K.L.M. - de maatschappij
heeft gisteren haar 36ste verjaardag ge
vierd zijn er vlieguren-penningen in
goud zilver en brons uitgereikt aan die
leden van de vliegtuigbemanningen, die
resp meer dan 20.900, 15.000 of 10.000
uren in de lucht hebben doorgebracht. De
plechtigheid, die gisteren in de cantlne
van de luchthaven Schiphol plaats had.
droeg dit beer een bijzonder cachet, want
onder de 64 employe's, die voor een me
daille in aanmerking kwamen, bevond
zich ook een vrouw, de 43-,jarige stewar
dess Riet Kremer. Zij heeft, sinds zij in
Februari 19o9 in dient trad van de KL I
ai 10.161 uur gevlogen en is waarschijn
lijk de eerste vrouw ter wereld, die on
een dergelijke prestatie kan bogen Na
dat de directeur van de maatschappij t
F Besangon, die tevens hoofd is van het
directoraat productie, de ..verslinders van
miliioenen kilometers" officieel van de
hun te beurt gevallen onderscheiding in
kennis had gesteld, ontvingen de stuur
hutbemanningen de medaille uit handen
van de onderdirecteur van de KLM, de
heer J. A. Bach, zelf een oud-vlieger
waarna zijn collega S. van den Bent de-'
zelfde ceremonie verrichtte voor het ca
binepersoneel.
Gezagvoerder F. van Breemen, die liefst
20.642 vlieguren op zijn naam heeft staan
was de vijfde vliegenier, die met goud
werd bekroond. Hij is nu opgenomen
irf de kring van de groten als Iwan Smir
noff en oud-commodore Moll, beiden pi
loot in ruste en zijn nog actieve collega's
L. A. Brugman en Van Messel De eerste
niet-vliegers die de gouden penning heD-
ben weten te veroveren, zijn de radio-
carpressv.y.vvXvv.v.Vj
?m si.
Terezina
Recife
*,Maceio^
jAracajui
Caravellas
BellpHorizonbe
/Victoria
£Campos
SaoPaulo.
.f^'Santos R|Ode Janeiro
.-.2#^-uri^yba
J^orteAlegre
RioGrande
Brazilië is bijna zo
groot als tweemaal Europa, zonder Rusland.
telegrafisten ^le klas H. Buytendijk, die
aeei uit zal maken van de „crew", welke
ae Koningin naar de West vliegt, en J
Spanjaard. Deze drie heren, die ieder
hvoi, ongeveer 2'/z jaar zonder onder-
n yan de aarde los zijn geweest
™~wn-Slstermiddag de eregasten op een
cocktailparty, welke de KLM haar bui-
oSe, relaties heeft aangeboden. De
m reikte verder nog 12 zilveren
en 42 bronzen medailles uit.
De resterende 7 bronzen plakkaten vie
len ten deel aan 5 pursers le klas. een
hofmeester en de stewardess mej. M. S. j.
Kremer. De heer Van de Bent, die haar
als eerste toesprak memoreerde, dat
Riet Kremer indertijd de Christ Church
race heeft meegevlogen en hoe manhaf
tig" zij zich heeft gedragen toen haar
machine in Januari 1953 onder zeer moei
lijke omstandigheden moest landen bii
Daran ergens in de Afrikaanse woestijn
..Tienduizenden passagiers zullen vandaag
met plezier terugdenken aan de wijze
waarop u hen onderweg heeft verzorgd"
Naast de bronzen penning ontving mej
Kremer ook nog een kleine gouden me
daille „om te hangen aan uw armband,
die in al die jaren zoveel met u heeft
meegemaakt". In haar loopbaan heeft
mej. Kremer, die katholiek is. al vele
malen gevlogen naar Lourdes terwijl zij
ook als gastvrouwe is opgetreden in de
toestellen, die gecharterd waren door het
internationaal missie-reisbureau de RAP-
TIM. Sinds kort zwaait zij de scepter in
de lijntoestellen op Curagao. De mogelijk
heid bestaat, dat de KLM haar zal moeten
afstaan aan de UNESCO, want deze or
ganisatie heeft voor de doorgewinterde
stewardess een ..geknipte" baan in petto.
De intensivering van het grondgebruik
en het afnemen van voor de recreatie ge
schikte gronden maken verzorging van
het Nederlandse landschap tot een drin
gende eis, wil de waarde van ons land
als woon- en werkgebied niet aanzienlijk
achteruitgaan, aldus deelt het ministerie
van Landbouw. Visserij en Voedselvoor
ziening mede.
Van overheidswege wordt daaraan
meegewerkt, door b.v. bij cultuur-tech
nische werken, die met subsidie worden
uitgevoerd, de kosten van een landschap
pelijke verzorging eveneens in die subsi
die te betrekken. Het is echter gebleken
dat in bepaalde andere gevallen een
landschappelijke verzorging dringend
noodzakelijk wordt geacht, doch dat de
totstandkoming daarvan tot nu toe niet
door subsidie kan worden gestimuleerd.
Om daaraan tegemoet te komen is thans
de mogelijkheid geopend, dat ook in deze
gevallen het Staatsbosbeheer een subsi
die in de kosten van landschappelijke
verzorging kan verlenen, waarbij onder
landschappelijke verzorging dient te wor
den verstaan het aanbrengen van een be
planting met bomen en/of struiken, die.
gezien vanuit esthetisch of klimatolo
gisch oogpunt, voor het landschap van
belang is.
'S-GRAVENHAGE, October 1955.
Van de diverse punten, welke de agenda
van de Tweede Kamer bevatte, heeft van
middag alleen het voorstel tof goedkeu
ring van een overeenkomst tussen Neder
land en Indonesië inzake overdracht door
Indonesië aan Nederland van vorderingen
op Nederlanders aanleiding gegeven tot
discussie.
Het betreft hier een regeling met Indo
nesië, waarbij dit land vorderingen van
personele en sociale aard op Nederlanders
aan Nederland overdraagt. De inhoud van
de overeenkomst komt hierop neer, dat
onder voorbehoud van goedkeuring door
de Staten Generaal de vorderingen door
Nederland worden overgenomen tegen be
taling van 20 millioen aan Indonesië. Hier
van zijn 7.5 millioen delegatieschulden en
12.5 millioen additionele kosten. Een ge
deelte van dit bedrag zal van de debiteu
ren kunnen worden teruggevorderd.
De heer Van Rijckevorsel (K.V.P.) stelde
hieromtrent, evenals de heer Lemaire
(K.N.P.) enige vragen. Er was namelijk
ook nog een geheime financiële overeen
komst tussen de beide landen gesloten, en
de conclusiën van het overleg met de bij
zondere Kamercommissie over deze zaak
werden vandaag eveneens aan de Kamer
ter goedkeuring voorgelegd. De heren van
Rijckevorsel en Lemaire vroegen nu of
het genoemde bedrag van 20 millioen 'n
deze overeenkomst was begrepen, waarop
de minister van Financiën, de heer Van de
Kieft, ontkennend antwoordde. De over
eenkomst van 20 millioen staat geheel op
zich zelf. Bovendien sprak de heer Van
Rijckevorsel de vrees uit, dat deze over
eenkomst niet aan het Indonesische par
lement zou worden voorgelegd en dan
door andere Indonesische regeringen niet
zou worden nagekomen.
Het gaat hier, zo legde de minister van
Financiën uit, om pensioenen en uitkerin
gen, die door Indonesië aan Nederlanders
worden betaald, waar tegenover staan
vorderingen van Indonesië op diezelfde
Nederlanders ten gevolge van delegatie
schulden.
Door dit wetsontwerp krijgt de regering
deze zaak nu geheel in eigen hand.
Er behoefde volgens de heer v. d. Kieft
geen vrees te bestaan, dat Indonesië zich
niet aan deze overeenkomst zou houden
en na het incasseren van de 20 millioen
rustig voort zou gaan met het invorderen
van schulden. Alle financiële overeenkom
sten waren door Indonesië steeds nageko
men en in de internationale sfeer zou geen
Staat zich zo iets trouwens ook kunnen
permitteren.
Daarop werd het wetsontwerp z.h.st.
aangenomen.
De daarop aan de orde komende con
clusiën van het verslag der Bijzondere
commissie aangaande de geheime overeen
komst werd van de agenda afgevoerd, om
dat de heer Oud meende, dat deze zaak
mede verband hield met de buitenlandse
betrekkingen. Daarom achtte hij het ge
wenst. dat de behandeling zou geschieden
in aanwezigheid van minister Luns, die
ook aan het overleg had deelgenomen.
Daar de heer Luns echter afwezig was
hij vertoeft momenteel in Amerika stel
de hij voor dit punt van de agenda af te
voeren en dit te behandelen als de minis
ter aanwezig zou zijn. Dit voorstel werd
ondersteund door de heer Schouten, waar
na het door de voorzitter, de heer Van
Sleen, van de agenda werd afgevoerd.
Vermelding verdient intussen zeker dat
de Kamer zonder discussie en z.h.st, heeft
goedgekeurd het wetsontwerp: Machtiging
tot deelname in de financiering van het
door Suriname vastgestelde tienjarenplan
voor de ontwikkeling van Suriname.
Dit tienjarenplan heeft betrekking op de
ontwikkeling van Suriname met de be
doeling, dat dit rijksdeel daarna geen ver
dere hulp van Nederland meer nodig zal
hebben voor verdere ontwikkeling.
Het plan omvat het winnen van nieuw
land. de bevordering van de houtproduc
tie, de industriële ontwikkeling en de
mijnbouwresearch, de aanleg van een
nieuw vliegveld, de bouw van een Cen
traal Ziekenhuis en de woningbouw. Voor
de uitvoering van dit alles is een bedrag
nodig van 256 millioen. waarvan Suriname
1/3 en Nederland 2'3 voor zijn rekening
zal nemen. De Nederlandse bijdrage van
!71 millioen zal voor de helft bestaan uit
leningen en voor de andere helft uit een
schenking. Het Wageningenplan voor de
machinale ontwikkeling van de landbouw
in Suriname ten bedrage van 40 millioen
is niet in deze financiering begrepen. Dit
wordt reeds uitgevoerd en vereist dus een
aparte financierng.
Eveneens zonder beraadslaging of stem
ming werd nog een wetsontwerp goedge
keurd. dat de S.E.R. de tijdelijke bevoegd
heid verleent aan ondernemers op het ge
bied van detailhandel en ambacht een hef
fing op te leggen ten behoeve van een re
gistratie van de ondernemingen op dit ge
bied en van subsidiëring van het Econo
misch instituut voor de middenstand.
De Kamer zal op 25 October weer bij
eenkomen ter behandeling van Wettelijke
regelingen inzake stichtingen, aankoop van
een gedeelte van „Sorghvliet" ln Den
Haag, de Bankwet 1948. het gebruik van
de Friese taal in het Rechtsverkeer en de
instelling van een productschap voor zui
vel.
F.S.
(Van onze correspondent)
De tienduizenden, die in de loop van
deze zomer Nijmegen, dat zijn 1850-jarig
bcstaansfeest vierde, hebben bezocht kre
gen gelegenheid te constateren, dat de
stad aan de Waai prachtig op dreef is
om de laatste door dc oorlog geslagen
wonden te helen. Niet alleen in het cen
trum, maar ook aan de randen van de
stad verrijzen de schuttingen als padde
stoelen uit de grond. Met honderden wor
den de huizen gebouwd, welke de stad
aan de Waal uit hoofde van haar door de
oorlog ontstane woningtekort, maar ook
vanwege de tevloed van nieuwe bewo
ners door de snelle industrialisatie, te
kort komt.
In verband met de bouw-activiteit van
de laatste soort moet de voortvarendheid
van de R. K. Arbeiderswoningbouwver
eniging „Kolping", welke met de Katho
lieke Gezellenvereniging annex is, wor
den gesignaleerd. Eerst vijf jaar bestaat
deze vereniging ze is de jongste van
de stad maar in die korte tijd heeft ze
het gepresteerd om meer dan duizend
woningen te laten zetten. Gistermorgen
legde wethouder M. Duives, die zijn schou
ders onder de wederopbouw zet, de eerste
steen voor een complex van 279 Kolping-
woningen op de Hatertse Hei. waar nog
hondef-den andere woningen worden ge
bouwd, zodat hier in Nijmegen-Zuid een
heel aparte en we mogen wel zeggen om
zijn bouw exclusieve woningwijk gaat ont
staan. Nijmegen houdt vast aan het wo
ningtype waaraan de stad gewoon is;
het besteedt veel zorg aan de architec
tuur en aan de verzorging met veel
groen van de wooncomplexen. „Voor hoog.
bouw voelt Nijmegen in het algemeen
niet.
Hier vindt geen vier-hoog-bouw plaats
zoals in andere gemeenten en zelfs drie-
hoog-bouw wordt niet gewenst" zo ver
klaarde wethouder Duives.
Deze eerste steenlegging is maar een
facet zij het dan een belangrijk van
de bouwactiviteit in de Keizer Karelstad.
Er bestaat een vicieuze cirkel tussen wo
ning- en industriebouw; naarmate de in
dustrie zich uitbreidt en dat doet ze
zijn er meer woningen nodig. En naar
mate Nijmegen groter wordt moet er y.eer
industrie komen voor de arbeidende be
volking.
Ook op dit terrein ontbreekt het niet
aan initiatief van de kant van de ge
vestigde industrie, noch van die welke
van buiten de stad komt en zich in Nij
megen gaat vestigen. Aan het Maas-Waal
kanaal ontstaat op het industrieterrein een
conglomeratie van aanzienlijke onderne
mingen. Woensdag a.s. zal de raad ver
schillende voorstellen van B. en W. be
handelen, welke nieuwe vestigingen en
uitbreidingen beogen. Het betreft hier een
aanvrage van de heren S. en G. de Boer
te Nijmegen om een machinefabriek op
te richten, een aanvrage van van Den
Dungen's Papier Compagnie Dupaco om
eveneens een fabrieksgebouw te stichten,
'n verzoek van de N.V. ver. Nijm. Stoom
bootmaatschappijen om bedrijfsgebouwen
te stichten voor de opslag- en overslag
van goederen en voor een expeditiebe
drijf en een aanvrage van de N. V. Ijzer
handel Gebr. van Campen om 'n bedrijfs
ruimte voor ijzerwaren te bouwen. Dit
zijn maar enkele grepen uit het program
ma van woning- en industriebouw dat in
Nijmegen in snel tempo wordt verwezen
lijkt.
'De Finse premier, Urho Kekkonen heeft
gisteren verklaard, dat Finland zich thans
zou kunnen aansluiten bij de Noordse
raad mits dit lichaam zich afzijdig zal
blijven houden van enige militaire dis
cessie. De Sovjet-Unie, met welk land
Finland een militair verdrag van bijstand
heeft gesloten, heeft nog kort geleden
hiertegen bezwaar gemaakt op grond van
het feit, dat Noorwegen en Denemarken
lid zijn van de „agressieve" Noordatlan-
tische Verdragsorganisatie.
De Noordse raad, waarvan ook het neu
trale Zweden deel uitmaakt, is een ge
nootschap van parlementariërs, dat ten
doel heeft de onderlinge economische m
culturele banden nauwer aan te halen. Po
raad pleegt zich niet bezig te houden met
kwesties de verdediging betreffende.
Intussen heeft de Finse president, d»
heer Paasikivi, gisteren formeel de
Fins-Russische overeenkomst geratifi
ceerd, volgens welke de vlootbasis
Porkkala aan Finland wordt terugge
geven.
De Caltex Petroleum Matschappij (Ne
derland) N.V. heeft in principe een over-
eenkomst^ met de regering bereikt over
de levering van raffinaderij-gas. Deze
overeenkomst maakt than?; het onder
werp van een nadere studie uit.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Wc wilden met zijn zestienen naar
Australië toe. We zeurden en we zeur
den, maar het mocht niet van ons'
moezo klonk het gistermiddag
spontaan uit zestien kelen, toen een
overvolle bus het grootste Amsterdam
se cmigrantengezin van zijn woning
aan de Amstclveenseweg 757 naar de
Johan van Oldenbarnevelt" in de
hoofdstedelijke haven bracht. De „Jo
han". die Vrijdagmiddag om vier uur
het anker lichtte, herbergt ditmaal on
der de 1400 emigranten ook deze
schoenmaker J. G. Stalenberg, zijn
echtgenote en maar liefst veertien kin
deren. Ma Stalenberg, een 43-jarige
vrouw, die ondanks haar kinderrijkdom
zich met haar 48-jarige eehtgenoot nog
vief genoeg voelt om in Australië een
betere toekomst op te bouwen, is dus
later van gedachten veranderd en dat
werd in het door de dertienjarige twee
ling Elly en Lida gecomponeerd af
scheidslied dan ook terdege bezongen.
Amsterdam en ook de parochie van
St Augustinus in Buitenveldert lijdt
met het vertrek van dit door en door
goede gezin een groot verlies. Dat
bleek ook wel, toen gistermiddag om
één uur de bus voorreed. De hele buurt
was uitgelopen om afscheid te nemen.
Zondag jl. had pastoor Roelvink van
de St Augustinus zijn vertrekkende pa
rochianen al ontvangen en die dag had
den de diverse gezinsleden ook de ver
enigingen, waarvan zij lid waren de
twee oudste jongens Gerard (22) en
Adriaan (20) zijn b.v. enthousiaste voet
ballers, vader zong immer graag in het
gevangeniskoor en vervulde 27 jaar
lang een bestuursfunctie in de schoen
makerspatroonsbond „St Chrispijn"
vaarwel gezegd.
Het is niet van vandaag of gisteren,
dat het plan om te emigreren bij de fa
milie opkwam. De schoenmaker dacht
er al lang over, omdat hij voor zich
zelf, vrouw en de kinderen (tien meis
jes en vier jongens, in leeftijden vari
ërend van 2ti tot 22 jaar moeilijk in
ons land een goede boterham meer kon
verdienen, ook al zorgden de oudste
vier voor een deel van het inkomen.
Het gezin weet wel. dat in Australië
alles niet meteen koek en ei zal zijn,
maar het feit, dat een broer van de
heer Stalenberg, die als schoenmaker 5
jaar geleden weggegaan is, nu in een
gasfabriek een goede baan heeft,, geeft
de zestien toch wel hoop. Voorlopig
zullen vader en Adriaan gaan schoen
maken zij blijven dus bij hun leest
en wat er later zal gebeuren, we
ten ze nog niet. In de 12 '6 kubieke me
ter bagage, waartussen weinig huis
raad, omdat het gezin eerst wordt on
dergebracht in het kamp Bonegilla een
flink eind van de bestemmingshaven
Melbourne af, is ook de schoenmakers
uitrusting begrepen. Gerard, die zijn
verloofde achterlaat, blijft in ieder ge
val in hetzelfde vak, waarin hij hier
een bolleboos is: automonteur.
„Het is wonderbaarlijk. Dit heb ik
nog nooit meegemaakt", zei ons ver
baasd de heer J. A. van der Hcyden
van het Gewestelijk Arbeidsbureau, die
het gezin heeft voorbereid op de grote
reis, toen de kinderen in de bus maar
bleven zingen. De 10-jarige Marga
presteerde het zelfs om voor de micro
foon een Franse chanson >,weg te ge
ven". Natuurlijk werd er ook wel een
traantje weggepikt en vooral een van
de tweeling had het te kwaad. „Een
juweel van een gezin, mijnheer. Eigen
lijk jammer, dat wij het moeten mis
sen". verzuchtte de G.A.B.-vertegen-
woordiger. En hij kan het weten, want
hij heeft heel wat avonden in de fami
liekring doorgebracht.
Ook op de Javakade in de Amster
damse haven was de belangstelling
voor de Stalenbergs groot. Voor hij aan
boord van de „Johan" ging, raffelde
Adriaan nog gauw even voor ons de
veertien kindernamen af. Eerst de
meisjes: Henny, Ria, Elly. Lida, Mar
ga, Genoveya, Ansje. Netty, José en
Erna en dan de jongens: Gerard, Jan,
Jopie en hijzelf. Op de Amstelveense-
weg, waar de heer Stalenberg 29 jaar
heeft gewoond, is een leegte achter
gebleven
De „Johan van Oldenbarnevelt", dat
het meest luxueuse en comfortabele
emigrantenschip is, had op deze 15e
reis naar Australië, nog een bijzondere
passagier aan boord. Dat was de 41-
jerige mevr. Anna P. M. Kuypers uit
de St Gertruduslaan 19 in Eindhoven,
die de 20.000ste door de „Johan" ver
voerde emigrante is. Zij werd met haar
man Frans C. A. Kuypers (39 jaar) en
de vier kinderen: drie jongens van 12,
10 en 2 en een meisje van 4, in de rook-
salon door kapitein H. Zeilmaker
plechtig toegesproken. „Als ruggesteun
van de Stoomvaartmaatschappij .Ne
derland" bij het opbouwen van een
nieuw bestaan in Australië" schonk de
kapitein het echtpaar en de oudste
twee kinderen een kleine zilveren cas
sette en de jongste twee peuters een
zilveren drinkbeker. De heer Kuypers,
die bedrijfsleider in Eindhoven was.
krijgt als binnenhuisarchitect een be
trekking in Sydney, waar de „Johan"
op 11 November aankomt. Het gezin
■Stalenberg debarkeert op 8 November
in Melbourne.
