Gerard Brom onthult de stichtings
geschiedenis der R.K. Universiteit
Rotterdamse familie voor vele
duizenden opgelicht
Oogstschuur veranderde in
smeulende
hoop
SUPER-DE-LUXE
WACHTEN OP
DE SLEUTEL
(ID
Neerslag van drie jubilea
Historie van V.U. en T.H. beschreven
Ze bereiden zich weer voor op de desillusie
F Kind in uniform
Iedere vluchteling
heeft zijn eigen vrees
Schept
Poppen voor Gerlinda missie:' w geval wordt onderzocht'
Drie Gedenkboeken
Achterstand op bouw
programma wordt ieder
jaar groter
Fantasierijke bakker bakte zoete broodjes
Ook verpleegster
gedupeerd
Felle brand te Berkel
Dak spatte met geweldige klap uit elkaar
Schade 70 a 80 mille
Franz Reich wil naar
Nederland
Krachtige Kost voor het Kind!
Levenslust! I
<^/^/7//'/j|i|lll \n' \vt^-
DUW-KAMPEIS IJS DE PEEL
T egenstellingen
Naast woningnood ook
ivegen nood
ZWEDEN BLIJVEN LINKS
RIJDEN
DINSDAG 18 OCTOBER 1955
PAGINA 3
Wat te redden viel
Juist gedorst
Advies in moeilijkheden
Twee „leningen
Oni Hfro? Hopeloos!
De generaal gaat
zwemmen
\S\V\^ nd Hilt 11/|uh///,/^
AMERICA (L), October.
Super-de-luxe, zeiden ze in Oos
tenrijk, over de kampen waarin de
250 vluchtelingengezinnen, die in de
loop der tijd naar Nederland ko
men, zullen worden opgevangen.
De twee voormalige DUW-kampen
in de Peel een bij America en
een bij Griendtsveen z ij n super-
de-luxe. De Rijksgebouwendienst
heeft de kleinste bijzonderheden
verzorgd. Als morgen de eersten uit
Oostenrijk arriveren zullen ze in de
goedkope flatjes, waarin de DUW-
barakken eigenlijk zijn omgebouwd,
bloemen op de tafels vinden, een
fleurig kleedje op de vloer, goede
bedden en een servies in de kast.
Kastruimte is er trouwens zo veel,
dat elke Nederlandse huisvrouw de
vluchtelingen hierom kan benijden.
En deze huisvesting is nog maar
tijdelijk!
De gezinnen zijn geen kijkwaar
en het departement van Sociale Za
ken tracht zoveel mogelijk de inti
miteit van het gezin in deze drie
maanden te vrijwaren voor onnodi
ge belangstelling van buiten en
binnen het kamp. Onder leiding van
een speciaal aangewezen sociale
werkster zullen de vluchtelingen
met het Nederlandse leven ver
trouwd worden gemaakt, de huis
moeders zullen b.v. met de Neder
landse eetgewoonten vertrouwd
worden gemaakt, al heeft de kok
veiligheidshalve het recept van
goulash. Bijzondere aandacht wordt
besteed aan de taal, waarin een op
de praktijk gerichte snelcursus
wordt gegeven.
De mannen gaan naar rijkswerk-
plaatsen in Venlo (metselaars),
Eindhoven (timmerlieden, beton-
vlechters) en Utrecht (terazzower-
kers en schilders), dagelijks met
trein en bus op en neer. De kinde
ren gaan naar nabijgelegen scho
len.
Het contact met de bemiddelen
de arbeidsbureaux is reeds opge
nomen evenals met de gemeenten
waar de eerste gezinnen komen.
p.m. met Arnhem, Breda. Deventer
Dordrecht, Rheden. Rotterdam'.
Vlaardingen, 's-Hertogenbosch.
Hoensbroek Kerkrade, Ridderkerk,
Alkmaar en Winterswijk. Dit laat
ste is ook belangrijk om de ge
meentelijke sociale diensten vast
voor te bereiden op hun nazorg-
taak: de vreemde vluchtelingenge
zinnen in het Nederlandse volksle
ven te integreren.
m?5?- vr?lük 20-jarig Oostenrijks
Wellina, werktt0rSarkef' Gerlinf
j„n -1- ti sedert twee maan-
de?garten" vteHei<3ster in de „Kin-
faTgad DraVunHhaet Lag" te Spit-
naar schooltje ziet
er 7= fritSweden - aller-
el j;„ct Uit p„'""'sneden - aller-
aal1!fschóon -want als
ze niet schoon Mnnëë^
ze naar hun moedei- te^g"'
gaan
„Ge-
i.Nou
zo'n
beurt dat v*f' ^1®,
ja kan het ook anders in
kamp? nu n0g geregeld naar
z,e ga et de grotere kinderen de
Wc.6" 7n Maar Vat^ de winter
bergen ders en daar is Ger-
wordt het an beetje bang
hnda Wellina speelgoed voq-
haar kleuters en P°PP*n ontbreken
helemaal.
ders in. Hun huizen worden uit een spe
ciale „pot" gebouwd en de inrichting
ervan komt, voor zover nodig, gedeelte
lijk voor rekening van de opbrengst van
de uurloon-actie van het vorig jaar. Het
grote voordeel van het Nederlandse
systeem is, dat het gehele gezin oude
moeder en ziek dochtertje incluis
meegaat en dat er een woning is.
Eerlijkheidshalve moet gezegd wor
den, dat de Oostenrijkse autoriteiten hun
aanvankelijk enthousiasme over de Ne
derlandse plannen wel een beetje heb
ben getemperd, omdat ze er achter kwa
men, dat zij ook zelf wel bouwvakarbei
ders konden gebruiken bij de huidige
hausse. Maar de Nederlandse eis
„schooibaar", is wel zeer ruim. Dit heeft
Wenen moeten toegeven. En het is er
dankbaar voor. Het Nederlandse voor
beeld werkt bovendien aanstekelijk, wat
misschien nog het belangrijkst is.
De Zweden b.v. hebben ook zoiets
aangepakt, zij het nog wat rigoureuzer.
Een Zweedse „vliegende brigade" heeft
624 vluchtelingen „op hun neus" geselec
teerd. Zweden is bereid risico's te dra
gen. Geen beperking tot schoolbare
bouwvakarbeiders, iedereen. Zelfs 5 pet
tbc-Iijders, die ogenblikkelijk na aan
komst gaan kuren in een Zweeds sana
torium. Veertien dagen na de selectie
zijn de vluchtelingen naar hun nieuwe
vaderland vertrokken. Het verschil met
net Nederlandse systeem is evenwel, dat
de huisvesting tevoren niet altijd verze
kerd is.
ln de DL W -kampen in de Peel is meer kastruimte dan in het Lager te
Spiital.
Tin-T Drie jaar later zoekt ze nog en advi-
W ellina seert: „nieuwe papieren
De N'ederlan.ders doen het anders. 250
Arbeiders kunnen er komen, indien ze
betrouwbaar zijn en schooibaar voor de
bouwvakken. De eisen zijn echter ruim,
de Nederlandse commissie peutert niet.
In deze week komen de eerste 40 gezin
nen naar Nederland. Voor drie maanden
worden ze opgevangen in twee kampen
in de Peel, De mannen gaan na drie
weken naar rijkswerkplaatsen voor her
scholing, Na drie maanden worden ze
met gezin en al in een of andere ge
meente in een woning gezet, niet bij el
kaar, maar gewoon tussen de Nederlan-
HET schrijven over de gebeurte
nissen en verwikkelingen die
aan de oprichting der R.K.
Universiteit voorafgingen, moet voor
prof. dr Gerard Brom geen gemak
kelijke taak zijn geweest. Niet omdat
het hem aan bronnen ontbrak. Maar
omdat deze stof zich niet laat behan
delen zonder dat over de deelne
mers aan het „drama", zoals Brom
het ergens noemt, dingen worden
gezegd die meer waar zijn dan vrien
delijk. In de geschiedenis van de
stichting der katholieke Universiteit
speelt de persoonlijke geaardheid der
betrokkenen mgr Schrijnen, mgr
Hoogveld, mgr v. d. Wetering om
er enkele te noemen een te grote
rol om deze in een boek als „Dies
Natalis" onvermeld te laten. Door
de consciëntieuze, vrijmoedige, soms
bijna grimmige maar toch charmante
wijze waarop Brom de hoofdperso
nen karakteriseert, en door de objec
tiviteit waarmee hij zich telkens
verplaatst in tijd en omstandigheden
die kunnen verklaren wat voor de
hedendaagse lezer anders onbegrij
pelijk zou schijnen, heeft de schrij
ver een beeld van deze lange incu
batieperiode geschetst, dat de waar
heid zeer dicht nabij moet komen.
Dc strijd tussen de driestcn en de
voorzichtigen zou het boek kunnen he
ten. Vanaf de eerste uitingen der Neder
landse katholieken ten gunste van een
eigen universiteit, en deze gaan terug
tot na Lodewijk Napoleon, is er verschil
geweest in durf. Waar de één een gooi
waagde naar het allerhoogste, meende
de ander en daarbij bevonden zich man
nen als de zo voortvarende dr Schaep-
man, zich met bescheidener eisen te
moeten tevreden stellen. Het alternatief:
een volledige Alma Mater of enkel bij
zondere leerstoelen aan openbare univer
siteiten, bleef een rol spelen, ook nada'
in 1905 de St Radboudstichting was op
gericht.
Over deze tegenstelling waarbij ener
zijds de idealen van Newman, ander
zijds politieke realiteiten en sombere be
grotingen in de schaal werden geworpen
handelt het eerste deel van het boek
dat zijn meest boeiende passages krijg'
naarmate de stichtingsdatum der Ca
rolina nadert. De stoutmoedige poginf
van dr Moller om, dwars tegen alle her
derlijke voorzichtigheid in, alvast con
creet te beginnen met de R.K.Leer-
gangen, de drieste ijver van de graag
eigenmachtige mgr Schrijnen, in toom
gehouden boor de fijnzinnige mgr Hoog
veld zo goed als door remmende in
vloed van de Maliebaan, vorrr.en hier,
naast de schermutselingen in de journa
listieke en de politieke arena, de stof
voor een levend en levendig verteld brok
historie.
Interessant is het ook de hoofdstukken
te lezen waarin de achtergronden worden
blootgelegd van de strijd om de vesti
gingsplaats der nieuw op te richten uni
versiteit of waar de technische com
plicaties aan het licht komen, waarmee
de oprichters o.a. bij de benoeming van
hoogleraren en van een bibliothecaris
te maken hadden.
Vanuit zij11 emeritaat dat hij te
Wyehen doorbrengt, heeft prof.
Brom met „Dies Natalis" (Uitgever
Dekker v. d. Vegt,' Nijmegen)
een voortreffelijke bijdrage gele
verd voor de contemporaine
historie van katholiek Nederland.
Enthousiasme, bekoeld door moeilijk
heden is ook het thema van dr
J. Roelink, waar hij in het gedenk
boek 1955 de wordingsgeschiedenis der
Vrije Universiteit behandelt. De tegen
stelling tussen Afgescheidenen en Her
vormden vormt slechts een van deze
moeilijkheden, die vooral op het terrein
der docentenbenoeming verwarring
brachten en het ideaal voor de eigen
protestantse universiteit voorlopig be
perkten tot een Schots Seminarie en een
school te Kampen.
Hoe onder de stuwende leiding van
dr Abraham Kuyper hieruit ondanks
aanvankelijke mislukking de huidige
V.U. te Amsterdam is gegroeid wordt in
het boek: „Vijf-en-zeventig jaar Vrije
Universiteit" uitvoerig behandeld. De
geleidelijke groei der V.U. die thans uit
zicht geeft op de grote bouwplannen
waarover ons blad reeds uitvoerige pu
blicaties deed wordt in ruim 190 blad
zijden beschreven en met veel portretten
geïllustreerd. Een levendig slot krijgt
het boek in een serie interviews, die
de schrijver hield met een aantal figuren
vanaf de president-directeur tot de pedel
en de studentenpraeses. Het boek is uit
gegeven bij J,H. Kok te Kampen.
AAN HET Gedenkboek van de Tech
nische Hogeschool is in alle opzich
ten de uiterste zorg besteed. Het
Staatsdrukkerij- en Uitgeversbedrijf in
Den Haag heeft er een werkstuk van ge
maakt dat met glans kan mededingen
om de prijs voor 't beste verzorgde boek
in 1955. De kwaliteit schuilt echter niet
alleen in de fraaie typografie, het ge
bruikte kunstdrukpapier en zelfs niet in
de ruim 100 meesterlijke foto's waarin
Drie jubilea heeft de Nederlandse
academische wereld de afgelopen
weken herdacht. Het gouden feest
der T. H. te Delft, het vijftigjarig
bestaan der St Radboudstichting en
het 75-jarig jubileum van Abraham
Kuyper's Vrije Universiteit. Al deze
herdenkingen werden begeleid door
het verschijnen van geïllustreerde
gedenkboeken, die ieder op zijn
wijze boeiende historische docu
menten vormen. Hiernaast vindt de
lezer een korte karakteristiek van
de drie boeken.
Paul Huf het leven in en om de T.H
uitbeeldde; wie de tekst van mr A. F
Kamp begint te lezen weet wel beter.
Want deze te weinig bekende stylist heeft
kans gezien over een ogenschijnlijk zo
tot technische bijzonderheden leidende
materie als de geschiedenis ener hoge
school voor ingenieurs in zeer genietelijk
proza te schrijven. Zijn aandacht is meer
gericht op mensen en problemen dan op
formules de enige „formule" die
werd afgedrukt is dan ook een regel uit
Sem Dresden's muziekstuk „Delftiana
Zijn boek is ingedeeld in vijf hoofd
stukken. De eerste drie zijn zuiver his
torisch en behandelen de groei van de
oorspronkelijke Koninklijke Academie
van 1842 tot het huidige enorme com
plex. Het vierde houdt zich bezig met de
invloed op en 't contact met de Neder
landse Industrie die van Delft uitgaan,
terwijl het laatste hoofdstuk de proble
men van studenten, ingenieurs en hoog
leraren behandelt zoals die te Delft be
staan. Een serie capita selecta geschre
ven door Delftse hoogleraren (o.a. een
posthuum artikel van prof. J. A. Veraart)
besluit de tekst van het boek, die ge
volgd wordt door de verrukkelijke foto's
van Paul Huf.
(Van onze Haagse redactie).
De wegenbouw blijft achter bij de ont
wikkeling van de industriële productie.
De omzet is in 1954 aanmerkelijk beneden
die van 1953 gebleven. Hoe lang moet het
nog duren voordat het Nederlandse volk
zal gaan spreken over een wegennood. en
dan in dezelfde bewoordingen en ver
wijten waarmee men thans spreekt van
de woningnood? Het wegenbouwprogram
ma komt achter en de achterstand wordt
ieder jaar groter. Aldus de voorzitter van
de Nederlandse Vereniging van Wegen
bouwers, de heer P. C. Zanen, in zijn
openingsrede op de ledenvergadering,
welke gisteren in het Scheveningse Kur-
haus is gehouden.
De heer Zanen verweet de overheid, dat
de uitvoering van wegenbouw-projecten
te veel wordt gezien als aanvullend werk
in plaats van als een noodzakelijke econo
mische eis. Efficiency in de wegenbouw
is slechts mogelijk bii continue bedrijfs
bezettingen. De overheid houdt hiermee
te weinig rekening. Ds asfaltinstallaties
b.v. hebben nagenoeg alle stilgestaan van
Maart tot eind Juli.
De heer Zanen zei verder, dat de werk
nemer die de economische wetten over
treedt, voor deze overtredingen, dank zij
de ver doorgevoerde sociale wetgeving,
minder gevoelig is, wat zijn terugslag
heeft op het verantwoordelijkheidsgevoel
en de plichtsbetrachting. Uit dezen hoof
de kwam het spreker voor. dat een ver
dere doorvoering van de z.g. sociale
zekerheid voor de werknemer voorlopig
niet in het belang is van ons gehele maat
schappelijk bestel.
„Diesrede". Een der voortreffelijke foto's van Paul Huf voor het Gedenkboek der T. H.
De Zweden hebben zich gisteren bij een
volksstemming met overweldigende meer
derheid uitgesproken voor links verkeer
Meer dan de helft van de stemgerechtig
den, meer dan men verwacht had, bracht
zijn stem uit; 83.2 pet van aeze stemmen
was vóór handhaving van de bestaande
toestand.
Een officiële commissie had onlangs
aanbevolen in Zweden rechts verkeer in
te voeren.
Men heeft hem een kleermakerscursus
bezorgd. Maar zijn diploma blijkt niet
te voldoen aan de Oostenrijkse eisen.
Voor een andere cursus is geen geld.
Oostenrijks staatsburger tot 31 De
cember van dit jaar geeft een speciale
Optiewet aan vluchtelingen de kans op
gemakkelijke wijze dit staatsburger
schap te bekomen kan Oni niet wor
den. Men voelt niet veel voor invaliden.
Er zijn genoeg Oostenrijkse oorlogs
slachtoffers, wier wettelijke pensioenen
zwaar op de staatskas drukken.
Er moet nodig een invalide-werkplaats
of -industrietje in of bij het Lager van
Oni komen. Maar er zijn niet veel indu
strieën, die in de arme streek van Spit-
tal zich een dergelijk experiment kun
nen veroorloven. De kleine Oostenrijkse
industrie heeft het al zwaar genoeg. De
regering heeft geen geld en geen experts
voor een dergelijk project. Millioenen
en millioenen moet de zwaar belaste
staat voor de vluchtelingen uitgeven
ergens is een grens.
Dit is trouwens de kern van het
vluchtelingenvraagstuk. Oostenrijk
kan niet alles het is ons bij ons
bezoek duidelijk gebleken Oosten
rijk behoeft ook niet alles te doen Het
is niet alleen een kwestie van het
land, dat toevallig aan het ijzeren gor
dijn ligt en door deze mensen is over
spoeld. Zoals de zaken nu liggen,
dreigt de kwestie finaal onoplosbaar
te worden en dat is 't ergste, waar.
voor dr Beerman, de vertegenwoordi
ger in Wenen van de V.N.-hoge com
missaris voor de vluchtelingen, vreest.
Vluchtelingenzorg is een kwestie
van internationale en vooral Westelij
ke solidariteit. Internationale hulp
moet er komen! Maar de Lagerarts
van Spittal zegt: „U komt kijken naar
het vluchtelingenprobleem? We zijn
sceptisch geworden als het over hulp
gaat, behalve en dat zeg ik niet om
u maar wat te plezieren behalve als
het §aat over Nederlanders, Zweden,
Noren en Zwitsers
Sch.
(Van onze verslaggever)
Een fantasierijke bakker uit het Noor
den van ons land is er in de afgelopen
jaren in geslaagd verscheidene slachtof
fers zo geraffineerd op financiële dwaal
sporen te brengen, dat hij er ettelijke
tienduizenden guldens rijker aan werd.
Zijn grootste „stunt" was wel de mislei
ding van een Rotterdamse familie die hij,
in verband met zijn a.s. „huwelijk", ruim
15.000 gulden afzette. De dochter des hui
zes werd apart nog eens voor X700 gulden
gedupeerd. Na de arrestatie bleek, dat
de man ook in het Noorden van het land
talrijke slachtoffers heeft gemaakt.
De Rotterdamse opliehtingsaffaire be
gon in 1951, toen een verpleegster in aan
raking kwam met de 35-jarige J. G. De
man kwam uit het Noorden van het land,
waar hij aanvankelijk het eerzame be
roep van bakker uitoefende. Naderhand
trad hij in dienst bij een verzekerings
maatschappij en hij deed zijn werk zo
goed dat hij werd bevorderd tot inspec
teur. Zijn taak was het plaatsen van
spaarbrieven in alle kringen van het Ne
derlandse volk.
Carla, de verpleegster, vond deze in
specteur een betrouwbaar man en nam
voor een bedrag van 2500 aan spaar
brieven, welke door G. geplaatst zouden
worden. Bovendien bracht ze hem in
kennis met Miep, die wel eens bij haar
thuis kwam. Later zou G. deze Miep hu
welijksvoorstellen doen.
De heer Vernooy, die enkele
minuten tevoren nog ziek te bed
gelegen had, stond gistermorgen
omstreeks kwart voor twaalf met
lede ogen toe te zien, hoe een niets
ontziende vuurzee zich meester ge
maakt had van zijn kapitale tas,
waarin alle wintervoorraden opge-
sla
gen
la
sen.
Het 4-jarig zoontje kwam 11.45 uur
bij zijn moeder binnengestormd met de
mededeling, dat hij een grote vlam in de
tas gezien had. Terstond werden de buren
en de brandweer gewaarschuwd, maar
toen enkele minuten later de zich in de
nabijheid bevindende handpomp water
kon geven, was het pleit reeds beslecht.
De, eterniet-dakbedekking was reeds met
een enorme klap uit elkaar gespat en was
met een donderend geraas op de grond
terecht gekomen. De brandweer kon zich
er alleen toe bepalen het woonhuis nat
te houden. De handpomp bewees hier nog
eens nuttige diensten, want 15 min. na
de eerste melding verscheen de motor-
pomp op de plaats van de brand.
Intussen waren velen uit de omgeving
toegeschoten om het gehele huisraad naar
veiligere oorden te brengen. Zij die het
eerst ter plaatse waren hadden nog kans
gezien een bromfiets, een fiets en twintig
zakken koren uit de tas te slepen.
Tot grote ontsteltenis van de aanwezi
gen bemerkte men, toen de brand zyn
hoogtepunt nad bereikt, dat er nog een
zoontje ziek te bed lag op zolder. Een der
brandweerlieden kon dit ventje via een
brandende trap in veiligheid brengen.
Het woonhuis liep veel waterschade op,
maar bleef gespaard. De gehele boerderij-
inventaris was spoedig in een smeulende
ashoop veranderd. Te 6 uur 's namiddags
is de brandweer vertrokken.
In de tas bevond zich de gehele boer
derij-inventaris. Het koren was juist ge
dorst en de dorsmachine was juist deze
morgen vertrokken. Ook oevond er zich
20 ton hooi in de tas. De schade be
loopt ongeveer 70.000 a 80.000.
Over de oorzaak van de brand tast men
nog in het onzekere en het onderzoek is
in handen van de rijkspolitie gesteld. Het
verwoeden bestaat, dat kinderen met
vuur hebben gespeeld. De schuur was
verzekerd.
Op een gegeven ogenblik dreigde Carla
in financiële moeilijkheden te komen en
ze besloot de spaarbrieven van de hand
te doen. Zij besprak een en ander met G.
en deze adviseeerde haar een bedrag van
1700 gulden ineens te storten, waardoor
zij gedurende een tiental jaren van pre
miebetaling vrijgesteld zou worden. G.
zou dit bedrag op een bank plaatsen
welke de verschillende premies zou be
talen en Carla zou ten a)l«n tijde over
het resterende bedrag kunnen beschik
ken. Carla volgde dit advies, maar toen
spoedig daarna opnieuw de aanmaningen
van de verzekering kwamen, begreep zij
dat er iets mis moest zijn. G. beloofde
evenwel de zaak te zullen regelen.
Intussen was G. er achter gekomen dat
de ouders van Carla er warmpjes bijza
ten. Nadat hij enkele malen bij deze
familie op bezoek was geweest en zich
had beijverd een sympathieke, betrouw
bare indruk te maken, diste hij een ver
haal op, volgens hetwelk hij van plan
zou zijn met Miep te trouwen. Hij was
al getrouwd, doch zijn vrouw zou toe
stemmen in een echtscheiding wanneer
hij binnen acht en veertig uur een groot
bedrag zou storten. En nu wilde het toe
val dat hij 7000 gulden tekort kwam.
Zowel Carla als haar ouders waren met
dit lot begaan en 7.000 gulden verwissel
den van eigenaar. Zeker, het zou met vijf
procent rente per jaar worden terugbe
taald en de vader van G. zou een borg
stelling tekenen. Enige dagen na deze
transactie arriveerde inderdaad per post
een getekende borgstelling. De vader van
G. had dit document echter nooit gezien.
Twee weken later bezocht G. wederom
de moeder van Carla en vertelde geheel
ontdaan dat zijn vrouw er achter was ge
komen dat hij de eigenaar was van een
pand ter waarde van 40.000 gulden Bin
nen vier en twintig uur moest hij de helft
van dit bedrag bij de advocaat van zijn
vrouw deponeren. Zo niet. dan zou het
huwelijk met Miep geen doorgang kun
nen vinden. De geschiedenis herhaalde
zich. G. kwam 8500 gulden tekort en de
ouders van Carla spijkerden opnieuw bij.
Opnieuw werd een schuldbekentenis ge
tekend en opnieuw arriveerde enige
dagen later een borgstelling.
Het blinde vertrouwen dat Miep. Carla
en de ouders van Carla in G. hadden ge
steld kreeg een geweldige schok toen
bleek dat G. op eigenaardige wijze was
omgesprongen met de 1700 gulden die hij
van Carla in ontvangst had genomen. Men
besloot eens nader te gaan informeren
en de moeder van Carla stapte naar G.'s
vader, die tot haar grote ontzetting.
van niets bleek te weten. Hij had nooit
een borgstelling getekend, laat staan
twee. Ook de echtseheidingsplannen be
stonden alleen in het brein van G.
Onmiddellijk werd toen de politie ge
waarschuwd en na de arrestatie bleek,
dat G. zijn „clientèle" in totaal voor enige
tienduizenden guldens lichter heeft ge
maakt. De borgstellingen in deze Rotter
damse zaak had hij zelf getekend.
De generaal kon in Haus Norwegen
komen en daarmee was zijn toekomst
onafhankelijk geworden van de markt
van plastic en nylon. Hij voelt zich in
zijn nieuwe thuis min of meer gastheer
en de directrice laat hem maar be
gaan. Met zijn oude militaire stijl weet
hij zelfs een zekere sfeer te brengen on
der de vijf en veertig andere bewoners,
die zijn overwicht accepteren en bij wie
langzamerhand de tevredenheid in hun
geest terugkeert en de angst voor wat
komen gaat wegebt. Uit alle hoeken van
de Balkan, uit de Baltische landen en
de Sovjet-Unie en zelfs uit Caïro zijn
ze hier na barre en wrede ervaringen
in een warme sfeer gekomen. Bij sommi
gen is de herinnering nog bitter. Dat
kan niet verholpen worden maar in
deze omstandigheden zijn ze geholpen op
de meest volledige wijze, die maar mo
gelijk was. Dank zjj particuliere hulp.
En Oni Hgo? Voor hem ziet de lange
toekomst er nog steeds somber uit. Men
zou het haast betreuren, dat hij „pas 28"
is
Franz Reich wil naar Nederland
VILLACH/SPITTAL, October.
Franz Reich wil naar Nederland. Een paar maanden
eeieden heeft de potige timmerman er honderd uit over
gepraat met zijn vrouw Kathe. Nederland! Dat zou het
einde zijn van die bijna elf jaar oude trieste affaire, die
op een vroege voorjaarsmorgen van 1945 begon in het
Joegoslavische Djakova. Tito's partisanen bonkten op de
deur Twee uur later stonden Franz en zijn toen 59-jarige
moeder ergens buiten het dorp, in het open veld. Ze
hadden niet lang behoeven te zoeken, wat ze mee zouden
nemen uit het huis, waarin ze dertig jaren hadden ge
woond en waarin het jaar tevoren Franz' vader was ge
storven. Hun bagage was eenvoudigweg niets.
Toen is de ellende begonnen. En met hen ook voor de
andere 290.000 Volksduitsers, die „op transport" werden
gezet. Franz en zijn moeder kwamen terecht in Oosten
rijk en ruim vijf jaar geleden vond hij daar toch nog
een tikkeltje geluk, tden hij Kathe, een Sloveense lot
genote ontmoette. Ze trouwden, „trokken hij moeder fn"
en hun Lager-kind is nu vier jaar. Maar Franz begint
zich af te vragen, of het wel goed is, dat er nu vier in
plaats van drie mensen de Lager-ellende delen
Dit voorjaar kwam er hoop. Franz had op het hord de
aankondiging gelezen, dat er 250 bouwvakarbeiders naar
Nederland konden komen. Het commissie-onderzoek be
gon, Frans en Kathe moesten ervoor naar Salzburg. De
laatste weken hebben ze er niets meer van gehoord. Ze
bereiden zich voor op de desillusie, waarvoor hun oude
moeder altijd had gewaarschuwd. Ze praten^ er liever
niet meer over. Maar als ze bemerken, dat er ineens een
Nederlander in hun twee-kamer huis is gestapt, komt het
er ineens uit: „Is het waar, dat er geen Volksduitsers
naar Nederland mogen?". Twee weken geleden, op een
warme avond, had Kathe zoiets opgevangen, toen ze
langs barak 17 liep, waar zes Slovenen stonden te praten.
Die avond begon de wanhoop weer te knagen.
fcy Volksduitser is, wat zijn toe.
komstplannen voor Nederland in de
yjeg zou staan Voor generaal Alex-
an mnn i k' die in de eerste
wer?:?°° °9 een Hongaarse cavale-
rie-divisie tegen de Russen aanvoer-
de' ZZJ toenemende productie
rlw ë!Len.,pIastic> die de markt
„.r de leren gébruiksvoor-
W 'n„ 16 y samen met zijn
vr°ci-nJiyen dein Oostenrijks pas-
t0Z ln^Z Je maakte nan de
711 J brengen om huur en
eten tebetalen. Voor Oni Hgo, van
Wie, toen hij achttien was, na de
00*mZ,,,+„ ?z zijn rechterbeen werd
8ea yj, eerd, js ]let, ^tt er nooit een
Voor invaliden in het La-
Qer 0rnen en hij altijd maar zo'n
Ju V°0r niets zal moeten blijven
rondhangen. Rn.dat hij de bedui
melde pasfoto nog eens zal verliezen,
waar hij zo trots op is; het werk van
een fotograaf uit Kroatië, zijn ge
boorteland: Oni Hgo, 17 jaar, in het
te ruime Duitse veldgroen. Een kind
in uniform
Kan men Franz Reich geruststellen?
250 man naar Nederland is niet veel,
de betekenis van het-gebaar is echter
groot. Of Reich daar evenwel gevoelig
voor zal zijn?
De Nederlanders hebben gebroken met
het oude, keiharde emigratiesysteem, een
vlekje op de long vanhetdochtertjehet
vertrek wordt uitgesteld! Of het geval
van Paula en Alexander Djublin uit
Rostof. Drie jaar geleden betaalde het
Russische echtpaar de kosten voor de pa
pieren naar de States. De commissie be
gon het onderzoek en natuurlijk ze
hadden het wel gedacht Alexander
was niet helemaal... „In 1946 ver
meldt het politiedossier, „30 Shillmgen
boete Houtdiefstal". „Wat was dat dan
Alexander?". Twee stapels hout bij het
station in Klagenfurt, nat hout en droog
hout. De Engelse soldaten zeiden: pak
het droge maar. De volgende dag kwam
Wat Franz Reich betreft, de Neder
landers bepalen zich inderdaad liever
(maar niet uitsluitend) tot de „fremd-
sprachige". wier aanpassing in Oos
tenrijk zoveel moeilijker verloopt. Het
Volksduitsersschap is geen aanbeve
ling. Maar Reich is niet in het Nazi-
leger geweest en dat compenseert
veel. De Nederlandse bezoeker zegt
hem, dat er waarschijnlijk nog wel
veel erger gevallen dan het zijne eer
der in aanmerking komen en dan bij
wijze van geruststelling, dat niet
iedereen die in de eerste groep ver-
trekt nu reeds van zijn aanwijzing op
£fwJ,°°S ™1S- Reich mag dus nog hoop
nebben. Maar hoop is geen zekerheid.
De nylon- en plastic-angst van gene
raal von Sibrik is weggenomen. Met
zijn vrouw (69) verblijft de 76-jarige ex-
grootgrondbezitter in een „Altesheim".
Tot voor drie weken ging hij elke mor
gen zwemmen in de Ossiachersee. Aan
de rand van dit meer in de stralende
omgeving van Steindorf, staat het Altes
heim „Haus Norwegen", waai enkele
tientallen ouden van dagen-vluchtelin-
gen zijn ondergebracht. Het eenvoudige
maar schilderachtige berghuis in Tiroler
stijl is geheel gebouwd dank zij Noorse
vluchtelingenhulp. Hier zijn ook enkele
oudjes ondergebracht, die door de Ned.
Federatie van Vrouwelijke Vrijwillige
Hulpverlening zijn ingekocht. Elders in
Oostenrijk worden uit de opbrengst van
de uurloon-actie eveneens dergelijke te
huizen voor ouden van dagen gebouwd.
