Koningin sprak Antilliaanse
Staten toe
Triomfantelijke rondritten door
Willemstad
Ortega y Gasset overleden
Ir C. S. Knottnerus: Donkere
wolken over de landbouw
SNUIFJï VAN SIR HENRY DETERDING
De Stem der Kerk
Kerkdiensten bij de televisie
Chefarine.4
STUDIECENTRUM
„Symbolische manifestatie van uw zelfstandigheid"
ettreni
Kon. Ned. Landbouwcomité
W
Overzicht Eerste Kamer
GROOTS DEFILé IN
RIFSTADION
Veelzijdig schrijver maar voor alles filosoof
„Natuurmonumenten"
kocht Valkenburgs
kasteel
wmm.
Drie millioen badgasten
in Zand voort
Geen vrijheid voor de Kerken andere
programma's te
geven
Jong meisje als lokvogel
Gecombineerde
werking... beter
en krachtiger
Arrestant ontglipte op
perron
PAGINA 3
WOENSDAG 19 OCTOBER 1955
DE KLOKKEN van Curacao beierden, dat het
een lust was en de saluutbatterij aan de wal
gaf minuutschoten af. Maar al dit lawaai werd
overstemd door het gejubel van de ontelbare
eilandbewoners, die gistermiddag een schouwspel
beleefden, dat sterk deed denken aan de zo
befaamde ceremonie van Prinsjesdag te Den
Haag. Een regenbuitje, dat rond het middaguur,
juist tijdens lunchtijd, was gevallen, had wat
verkoeling gebracht. De zon hield zich dan ook
achter de wolken nog verscholen, toen om hall
drie 's middags Koningin Juliana en Prins
Bernbard in de crême-kleurige calèche, getrok
ken door zes zwarte hengsten, van het Gouverne
mentsplein, door de Breedestraat de Kalver
straat van Willemstad naar het Wilhelmina
plein reden om daar in het stadhuis een plechtige,
buitengewone zitting van de Staten der Neder
landse Antillen bij te wonen. H. M. was gekleed
in een robe van gris perle matalassié gewerkt in
gekruiste volants met een grote stola van het
zelfde materiaal, gecompleteerd met een cloche,
gegarneerd met oranje paradijsflanken.
bruikte
oplosbare koffi
Extra opgepoetst
Proefveld
Uit Madrid komt het bericht dat
•J i m I m a
Het instituut voor
Katholiek Schriftelijk
Onderwijs
Vraag
'n gratis
prospectus
(240 bladzijden)
van het
Studiecentrum
te
Culemborg
Dansfestijn
Aanschaf van motorreddings-
vletten nodig
HET AUTO-ONGELUK TE
HAAKSBERGEN
Tweede slachtoffer overleden
NIEUWE „WILLEM
BARENDSZ" VERTROKKEN
Koningin bezocht oliemaatschappij
Geen hoger motief
Veelzijdig
Een overzicht over de moraal-theologische uitspraken
van Paus Pius XII
fe Hum.nld.de. voor kor.
mm
Grenswijziging van Tiel e a.
Poging tot beroving bij verlaten
volkstuintjes
Bij aankomst aan het statengebouw
groetten H.M. en Z.K.H.. die gekleed was
in het groot-tenue van generaal der
luchtmacht, het vaandel, dat was inge
deeld bij de erewacht van mariniers
waarna het Kon. Paar boven op het bor
des werd verwelkomd door een ontvangst
commissie onder leiding van vice-voor-
zitter J. Isa. Daarna begaf men zich naar
de ontvangkamer waar de Staten-voor-
zitter, de heer J. Yrausquin uit Aruba, de
Vorstin en Prins begroette en enkele sta
tenleden, die deze eer nog niet te beurt
was gevallen, aan het Koninklijk Paar
voorstelde. Daarna begaf het gezelschap
zich naar de Statenzaal, waar behalve de
22 Statenleden vele vooraanstaanden uit
den lande, allen gekleed in vo°r de tro
pen onwennig, maar voor een dergelijke
gelegenheid toch wel bijzonder plechtig
aandoend jacquet of donker costuum. bij
een waren.
Voor het eerst in de geschiedenis van
Curacao zou de regerende Vorstin de An-
tilliaanse volksvertegenwoordiging toe
spreken Ongetwijfeld een bijzonder plech
tig ogenblik, dat men gerust de bezege
ling van het Statuut zou mogen noemen.
Voorzitter Yrausquin verbrak de '"ge
treden stilte en sprak met heldere, krach
tige stem een indrukwekkende rede uit,
waarin hij allereerst verklaarde dat zijn
woorden slechts een poging waren tot een
bescheiden vertolking van de.®.ro^
de van de Antilliaanse bevolking om het
bezoek van H.M. en Z.K.H. „Dit bezoek
zo zeide spreker dat in de geschiedenis
het eerste is van een regerende Vorstin
van het beminde Huis van Oranje aan
dit deel van het Koninkrijk zal met gou
den letters in de annalen van onze eilan-
°enMajestenVenzo' vervolgde voorzitter
Yrausqufn mèt de plechtige afkondiging
van het Statuut luidt Uw bezoek een
nieuw tijdperk in voor ons Koninkrijk.
Een tiidperk waarin de drie Rijksdelen op
basis van vrijwilligheid en gelijkwaardig
heid elkander broederlijk de hand hebben
toegestoken. Nog geen jaar geleden heeft
Uwe Majesteit door de ondertekening van
het desbetreffende staatsstuk de gelijk
waardigheid „de jure bekrachtigd. Thans
heeft Uwe aanwezigheid hier deze gelijk
waardigheid op ware koninklijke wijze tot
een levende werkelijkheid gemaakt.
Spreker toonde vervolgen, r i. dat
stfxitsrechteüike deling van bevoegd
heden geen evepy°4i<*e verdeling van
de verantwoordelijkheid met zich mee
brengt „Ja. ik zou het zelfs sterker
kunnen uitdrukken door te zeggen, dat
de verantwoordniukbpid „oor het staats
rechtelijk geheel ondeelbaar is. Even
ondeelbaar als de bind5"- met. het
Koningshuis, want als er één band is,
die de dPlen van het Koninkrijk hecht
aan elkander samenbindt, dan is dit
onvotwUfel-* Kroon", aid-s spreker
Met de wens; „Moge de Almarhtige
het Huis van voor onze volkeren
tot in lenvto „er snaren", besloot
de voorzitter zijn rede.
In bussen voor ten minste
35 koppen
f 2.60
Coffeïne-vrij, in bussen met rood
etiket1
Grote bussen voor ten minste
140 koppen
Coffeïne-vrij
f 9-45
f 10.95
Toen klonk het .leve de '"oninain" door
de vergaderzaal en was de plechtigheid
ten einde.
Toen het v -r ipi,-iuk Paar weer op het
borden verscheen, ginv er ee- gejubel op
onder de duizenden Antillianen. die op
het Willaoi-r!--.-'.- waren samen<*e-
fl'ronrnd Mi!'*-1--0 n-de-c '-inrlreri Konin
gin. nn Prins stoven weer in de calèche
en terug ging het naar het Gouverne-
•nentshv's lanvs een iets andere rou'e
Jan on de ditmaal passeerde de
-toot nok dp Knnin—on werd
er behalve ot-dodeel Funds ook in
otr-t-o--'- e- oais,'.» oen korte rond
rit gemaakt.
Na een korte rust<~°"iode kwamen H M
en Z K H weer naar buiten voor een
korte'rondrit door het stadsdistrict De
Willemstedelingen hadden hun beste
beentje voorgezet Het toch al steeds zo
«ronere stPdie leek we] extra opgepoetst
en het leek we] of de gehele bevolking
van Curacao was samengestroomd in het
stadsdistrict. Velen hadden zich langs de
route geschaard. Langs Pietermaai, het
Julianaplein en de Oranjestraat ging het
naar het stadsdeel Steenrijk en
vervolgens met een grote boog weer
terug naar het. Julianaplein om stil te
staan bij de Cluh Curacao de club van
de oude Curaeanse families, ver
der langs Scharloo naar het Bolivarolein
Even werd er voor de Curacaose Soort-
club en bii het standbedd van Simon
Bolivar halt gehouden waar een kleine
neuter, als Volendamse verkleed, er met.
moeite dnrm put +np brengen, bel
"oor haar hestemde boeket af te geven
Dan ging de tncM weer verder over de
v.jboimtT,Sbri,v de Fnrdeiskade en de
Schinbrng do Emre"br,,g naa*- Otra-
banda. Hier hezocht H M het R.K. Sint
Elisabetbrrct.fi,,,;,. Pt1 ,rnivden noa
onVMn 1—1, bu de ambachtsschool
<Jp club jv.Tficv cm hef Ciinpeaeco Museum
het sanatorium en de zeemanshuizen
Daarna trok do stoet over het Brionplein
lanes het nalo's van de bisschopweer
tornV nnpr de o-, bet OOUVer-
nementsolein. De avond begon reeds Ie
vallen, toen H.M. en Z K.H. na deze ver
moetende toei-c bof valeis weer binnen
gingen voor een korte rust.
Om half aebt was ten Gouvernements
huize een of'i-'opj diner, waaraan mede
aanzaten de leden van de Raad van Mi-
eistere mrdwUwr van Curacao en
de chef van het kabinet van de Gouver
neur van de Ned. Antillen.
Vervolgens nam Koningin Juliana het
woord.
„Hier vandaag in Uw midden aanwezig
te zijn, zo begon H.M., betekent voor Mijn
Echtgenoot en Mij een waar voorrecht,
want het is het bijwonen van een sym
bolische manifestatie van Uw zelf
standigheid, die tevens beduidt Uw vol
ledig autonoom en gelijkwaardig in Rijks
verband samengaan met Suriname en het
oude Nederland, uit vrije wil. Ook Neder
land is verblijd over de nieuwe band, met
U ontstaan"
H M wees vervolgens op de levendige
zin voor zelfstandigheid en de fiere zelf
bewustheid van de Antillen, die in har
monische evolutie zijn ontstaan. Een evo
lutie, die misschien niet eens altijd de
aandacht trekt, maar wel gezond en ste
vig is en vatbaar voor verdere groei
„Het is de groei aldus H.M., van een
veelzijdig samengestelde gemeenschap van
velerlei oorsprong, en verdeeld in ver
schillende eilandgemeenschappen. A]
moge dit soms ook moeilijkheden veroor
Dinsdagmiddag is te Valkenburg onder
grote belangstelling het kasteel Genhoes
en omhorigheden geveild. Eigenaresse van
het kasteel en de omhorigheden. samen
groot 84 ha, 34 aren, 10 ca. werd óe
Vereniging tot behoud van natuurmonu
menten. De aankoopsom van het kasteel
bedroeg 120.000 gulden, terwijl de boerde
rij en omhorigheden werd aangekocht voor
f324.783. De tegenwoordige huurders van
het kasteel, de gebroeders Krijnen. die in
het kasteel een museum exploiteren en
tot 1963 pachters zijn zullen het museum
tot de afloop van de nuurtijd kunnen blij
ven exploiteren.
De vereniging tot Behoud van Natuur
monumenten heeft thans een totaal bezit
van 14.000 ha, onder andere het nationa
le park „Veluwezoom" en de vennen van
Oisterwijk, het ledenaantal bedraagt 21000
Ook in de toekomst zal het kasteel
Genhoes voor het publiek toegankelijk
blijven.
NEDERLANDS SCHRIFTELIJK 1
zaken, toch betekent veelzijdigheid een
grote rijkdom aan gaven en mogelijkhe
den". „Hier in Uw land vindt men als het
ware hef proefveld van dat samengaan
van mensen van verschillende afkomst,
zoals onze huidige wereld dat zo dringend
behoeft, wil zij niet ten onder gaan. Gij
zijt voorbestemd een voorbeeld te zijn van
hoe dit kan geschieden". „In groter ver
band, zo zeide de Vorstin, is zulk een
samenbgaan het beeld van het Koninkrijk
der Nederlanden in zijn geheel".
De Koningin wees er verder o.m. nog
op. dat de Antillen hun buren niet ver
geten en zich een deel weten van een geo
grafisch gegeven Caraïbisehe gemeen
schap. „Maar ook als Koninkrijk der Ne
derlanden. zo ging H.M verder sluiten
wij ons in Rijksverband niet van de bui
tenwereld af Integendeel, als bewust lid
der Verenigde Naties, zullen wij ons steed
open stellen voor het wereldverband"
Hier op het Westelijk halfrond durft
men zeker initiatief te nemen. Neemt het
waar ge kunt waar «en goede en waar
dige zaak Uw hulp verwacht, zo luidde
tenslotte de oproep van H.M., die daarna
besloot met het betoog: „Zelfstandigheid
mag geen doel i„ zichzelf zijn, maar zij
krijgt pas haar waarde in ieder op
zicht wanneer zij voor onze arme mens
heid de weegschaal naar de goede kant
doet doorslaan voor de verheffing van
eigen volk en alle volkeren tot een hogere
staat van welzijn".
Maar het programma van deze eerste
dag was nog niet ten einde, want om ne
gen uur. kort na het diner ten paieize,
stelden de auto's zich weer op en begaven
Koningin en Prins zich naar het Rifsta
dion voor het bijwonen van een feestelij
ke betoging en een groots défilé.
Spoedig nadat H M en Z.K.H. de plaat
sen op de ere-tribune hadden ingenomen,
begon het programma, dat bestond uit
het optreden van Curagaose blaasorkes-
ten, muziek van con.iunto-orkesten en
Curagaose dansen Vooral deze dansen
vormden een bijzo'ner fleurig en feestelijk
onderdeel van het programma.
Toen de dansers en danseressen het
podium hadden verlaten, begon het de-
filé van ruim 10..000 mensen, leden van
sportverenigingen jeugdgroepen bevol
kingsgroepen sociëteiten enz., een lange
stroom van mensen, die een voor een, al
demonstreerden zy (jan ook in groepsver
band, hun trouw en liefde voor de Vor
stin wensten kenbaar te maken. Toen dit
défilé ten einde was was ook het einde
gekomen van de eerste dag van het be
zoek van de Koningin aan Curagao, een
vermoeiende en opwindende dag, waar
van de bontheid en afwisseling het be
grip tijd verdrongen.
Het was avond voor men het wist.
Volgens officiële schatting hebben in het
afgelopen seizoen drie millioen mensen
het strand van Zandvoort bezocht. Het in
1954 algemeen toestaan van baden en
zwemmen, mede uit het oogpunt van
openbare veiligheid, mag als geslaagd
worden beschouwd, zo deelt het bestuur
van het Strandschap Zandvoort mede. Dit
bleek uit een nauwgezet onderzoek, zo
dat thans wel vaststaat, dat deze maat
regel in de toekomst gehandhaafd zal blij
ven.
Aangezien het Strandschap van mening
is, dat de veiligheidsmaatregelen nog die
nen te worden uitgebreid, overweegt men
het in dienst stellen van een of meer met
gediplomeerde redders bemande motor-
reddingsvletten. Daar echter de daarmee
gepaard gaande kosten het budget der ge
meente Zandvoort aanmerkelijk zouden
verzwaren, beraadt het bestuur zich nog
omtrent de vorm. waarbij deze lasten op
basis van vrijwilligheid gedeeltelijk zul
len kunnen worden gedragen door Am
sterdam en Haarlem. Uit deze gemeenten
is het grootste aantal badgasten en dag
jesmensen afkomstig.
In het bestuur van het Strandschap zijn
vertegenwoordigd de gemeenten Zand
voort, Amsterdam en Haarlem, alsmede de
ministeries van Sociale Zaken en Binnen
landse Zaken.
Gisteren is de 37-jarige H. van M„
die na het onpeluk bij Haaksbergen
(waarvan we gisteren melding maak
ten) in het R. K. ziekenhuis te En
schede werd opgenomen, aan zijn ver
wondingen bezweken. De heer Van M.
laat een vrouw en vier kinderen na. Het
ongeluk heeft dus twee slachtoffers geëist.
Donkere wolken hangen dreigend over
de landbouw. Dit constateerde de voor
zitter van het Kon. Ned. Landbouwco
mité, ir S. Knottnerus gisteren, tijdens
een vergadering in het Kurhaus te Sche-
veningen. Hij ontleende deze stelling aan
zijns inziens gevreesde grond, dat de
Verenigde Staten van plan zouden zijn
hun grote voorraden te spuien.
De verkoop op de wereldmarkt dezei
voorraden zal prijsdalingen veroorzaken,
die ook in Nederland voelbaar zullen
zijn. Wij staan er op het ogenblik beter
voor. dan in de jaren dertig omdat wij
de ervaring uit die tijd hebben. Voorts
beschikken overheid en bedrijfsleven
thans over een apparatuur, die in korte
tijd op zodanig peil kan worden ge
bracht. dat calamiteiten kunnen worden
vermeden. Te groot is echter in brede
kringen de onkunde over de wensen en
de lasten van de landbouw, waardoor
de bereidheid tot het nemen van maat
regelen bij eventueel instorten van de
wereldmarkt wel eens zou kunnen ont
breken.
Wij moeten ons die onkunde zelf ver
wijten. aldus ir Knottnerus. omdat wij
te weinig doen om bevolkingsgroepen
buiten de landbouw onze vraagstukken
en moeilijkheden duidelijk te maken.
Als voorbeeld hiervan noemde spreker
de verhoging van de melkprijs in het
vorige jaar
„Het is de hoogste tijd", zo zei ir
Knottnerus. „dat wij het publiek duide
lijk maken, dat de landbouw niet meer
vraagt, dan de rest van de bevolking
behalve misschien de zogenaamde ver
geten groepen. Wanneer wij dit niet
klaar spelen, zullen wij binnenkort ook
tot de vergeten groepen gaan behoren"
Voor de meest eenvoudige artikelen.
aldus zei de heer Knottnerus nog
welke geen verandering ondergaan
voor ze in de keuken van de huis
vrouw verschijnen als groente, aard
appelen en eieren is de prijs af-boer-
derij vaak slechts de helft van de con
sumentenprijs en als de producenten
prijzen laag zijn, vaak nog minder.
Voor de overige producten, die een
bewerking moeten ondergaan, zoais
b.v. brood, graan en vlas, is de invloed
van de tussenschakels veel groter. Zo
in de invloed van de lonen in het
bakkersbedrijf op de broodprijs groter
dan die van de landbouwlonen.
Gisteren om ongeveer negen uur
heeft de „Wii.em Barendsz" het nieuwe
fabrieksschip van de Nederlandse Maat
schappij voor de Walvisvaart, Amsterdam
verlaten en is begonnen aan zijn eerste
trip naar het Zuidpoolgebied. Eerst wordt
koers gezet naar Curagao, waar olie ge
bunkerd wordt, daarna gaat de reis naar
Kaapstad, waar nien in de tweede helft
van November hoopt te arriveren.
Eind November vertrekt het 26.830 brt
metende schip naar de zuidelijke wate
ren en dan wordt de jacht geopend op
potvissen. Het officiële vangstseizoen be
gint op 7 Januari a.s.
Gisteravond is de ouderwetse,kapita
le boerderij van de heer Joh. Vonk te
Steggerda tot de grond toe afgebrand.
De hooi- en graanoogst ging geheel ver
loren alsook veel antieke voorwerpen. De
oorzaak is vermoedeiij1- een lek in de
aansluiting van een pas aangesloten gas
fles. De scade loopt in de duizenden
guldens. De eigenaar was laag verzekerd.
Je Spaanse filosoof en essayist K-se
Ortega y Gasset gisteren aldaar
is overleden. Ortega y Gasset was
sinds enige tijd lijdende aan maag
kanker. Hij is 72 jaar oud geworden.
In Nederland is Ortega vooral bekend
geworden door zyn boek „La rebelion de
las masas" (De opstand der horden), dat
in 1933 in Nederlandse vertaling ver
scheen. In dat boek vindt men veel van
Ortega's levensphiloscfie, die hij tevoren
reeds duidelijker had uitgedrukt in „El
tema de nuestro tiempo" (1923). Daarin
tracht hij een verzoening tot stand^ te
brengen tussen de rede en de werkelijk
heid van het leven, nadat hij het ban
kroet van het wijsgerig idealisme had er
kend Alle normen moeten volgens deze
beschouwing worden ontleend aan het le
ven zeTfThe® bestaan in de wereld levert
de perspectieven voor de mens en z«n
handelen.
Van een hoger godsdienstig motief is
in deze leer van het ratiov.tal.sme mets
te bespeuren. Het ben ik en mijn
omstandigheden" is de kern van zijn zo
niet anti-katholieke, dan toch a-katholie
ke geschriften, waarvan het brillant ge
schreven „De opstand der horden" tot de
meest populaire behoort. Ook hierin pre
dikt Órtega de leer van de rede als func
tie in het leven. Hij vraagt niet naar de
voorwaarden der Innerlijke beschaving,
maar keert de volgorde om: de innerlijke
beschaving dient het leven. Wanneer wu
in een bezeten wereld leven, en wij het
weten, dan hebben wij de aanleg tot ho
ger en beter verzaakt.
Hij karakteriseert de massa-mens, die
daarvan het dreigend gevolg is als het
verwende kindje" met de vrije ont-
'ólnoin" van zijn begeerten en driften en
dl ingeboren ondankbaarheid ten op
zichte van al wat zijn bestaan vergemak
kelijkt.
T.„ nrteva Y Gasset werd geboren op
6 Mef 1883 als zoon van dejourna,
deerfe hijtf Madrid; daarna te Leipzig,
Berlijn en Marburen. Uit die periode da
teert de invloed van het Pu'tse denken,
vooral van het neo-Kantianisme op de
Spanjaard. In 19H werd 0rfeSa benoemd
toj hoogleraar in de metaphysica te Ma
drid. In 1931 koos hij de zijde der repu
blikeinen, maar hij trok zich in 1933 te-
IE Curagao zegt. zegt olie. Het is
bekend, dat Napoleon indertijd
met snuifjes op de kaart de plaat
sen aangaf, waar hij besliste dat ves
tingen moesten worden gebouwd Pa
rallel daarmee heeft men Curacao wel
eens het snuifie van Sir Herirv Deter-
ding genoemd Sir Henrv was de man,
die de Drachtig natuurlijke haven van
dit eiland heeft „on'dekt" als een
ideaal punt voor de vestisina van zijn
raffinaderijen en de raffinaderij van
dit eiland beheerst voor een aanzien
lijk deel zijn uiterlijk beeld Fen im
posant beeld Niet alleen voor wie
overdag langs dit reuzenbedrijf komt.
ru'ir Untronsl voor wif* h^t avonos
ziet liggen, wanneer het ziin schijnsel
werpt over het hele eiland en van al
de heuvels rondom zich ver oont als
een klein New York met de lichten on
ziin kraakinstallaties tot hoog in de
lucht.
Dat dit bedrijf de kurk is, waar de
economie van dit eiland op drijft is
natuurlijk een punt van belang Cu
racao dankt evenals Aruba zijn wel
vaart om de „olie". Wij hebben daar al
eerder op gewezen.
Dat dit bedrijf daardoor tevens een
grote maatschannelüke invloed oefent
nn de snmonlevir"» van Curacao snreekt
vanzelf Dit is een Nederlands bedrijf
ingericht naar Nederlandse normen
van dpvelükheid en van sociale recht
vaardigheid. En dat is misschien nog
ran prefer betekenis dan de factor van
welvaart.
Het is ongetwijfeld daarom, dat H
M. de Koningin morgen op de rond
gang, die zij 's ochtends over het ter
rein van de oli°manfsehannij heeft "e
maakt bümndere aandacht zal beste
den aan.bet snaiale 8St,ePt van djf bp_
drnf iets. dat zn wederom gaat to-
nen wanneer zij Zaterdag a.s het
£?;^Tni «at bezichtigen
Ln-pLanders dan toe te juichen,
pp ,ivs+ rii+ sociajp aspect
van het oliebedrijf zo sterk naar voren
haalt
Er js een tijd geweest, dat van bo
venaf alles werd gedaan om wat men
noemt „de sta^" en "de olie" dichter
'ot elkaar te brengen vooral door ge
nereuze deelneming aan alles wat in
„de stad" aan caritatieve en culturele
arbeid werd ondernomen. De laatste
tijd is dit echter zichtbaar aan het
minderen en is binnen de oliegemeen-
schap de tendenz versterkt om zich
maatscbappelük meer op zichzelf terug
te trekken. In wezen is dit natuurlijk
veen nrm.nrJ „pr-TpUVr.celepn bedrijf
is nu eenmaal een werk- en levensge
meenschap en boe sterker daarin de
geest van saamhorigheid leeft, des te
gezonder is het bedriif. Dat leven moet
zich echter meedelen aan de grote ge
meenschap rondom en daar is de olie
gemeenschap op Curacao nog altijd
een beetje schaars mee: te zeer nog
leeft men te scherp afgescheiden van
de rest Het voorbeeld van de Lands
vrouwe moge de wederzijdse banden
versterken.
J N _het Septembernummer van de
men" begint Pater Boelaars C.ss.R.,
redacteur en moraalprofessor aan
het theologisch instit'mt van de paters
Redemptoristen te Wittem (Z.L.), een
studie over het moraaltheologisch ele
ment in de vele toespraken er, ande
re documenten van Paus Pius XII.
Wanneer de Paus over deze onder
werpen spreekt, merkt hij op. is het
meestal om inzichten die onder de mo
raaltheologen algemeen gecbaar zün,
uiteen te zetten volgens de behoeften
van het gehoor, waartoe hij zich richt.
Maar niet zelden ook is hei gebeurd,
dat de Paus sprak over punten, „die
ofwel gediscussieerd waren onder de
theologen, ofwel in bepaald, beroepen
onvoldoende waren doorgedrongen, of
wel door sommigen (In theorie of in
praetiik) opzij werden geschoven" Dit
zijn dus de punten waarin de Paus
ingrijpt in de ontwikkeling der moraal
theologie. Deze zijn het, die Dr Boe-
laa-s tot voorwerp van zijn studie
maakt.
WANNEER men dit eerste (blijk
baar door een of meer andere
te volgen) artikel overziet, val
len twee verschijnselen op. Hoe vaak
de Paus onderwerpen aanraakt, direct
of indirect betrokken op die handelin
gen, die dienen tot het voortbesiaan
van ons geslacht. En in welke mate
de geestelijke bestemming van de
mens en zijn integriteit als persoon
normatief zijn, in het oordeel van de
Paus, voor het bepalen van morele
grenzen.
De opmerking dat de onderwerpen,
ln het eerste punt bedoeld, een te gro
te plaats innemen in de moraal-theo-
logie is herhaaldelijk gemaakt. Mis
schien niet ten onrechte. Men kan zich
met name, geloven wij, afvragen, of
deze zorg genoeg ruimte laat voor ver
dieping in de vraag, welke de archi
tectonische normen zijn van een chrls-
rug. Bjj het uitbreken van de Bu,rg"°?L
log was hij in het buitenland- hie.ld -
zingen o.a. in ons land en in
rika, tot hij in 1945 weer in Madrid^
rugkeerde Daar stichtte hij het
zijn wijsgerige bfSC„^Tiek voordroeg
graag luisterend^ Pj^ederlandse be
wonderaars weten het' - een begaafd sty.
Ust en spreker met veelzijdige belezen
heid en een voor een Spanjaard buiten
gemeen Europese eruditie.
Hij is ook geestig, en schrijft met een
weldadige ironie „op zijn iug liggend on
der het chassis van de levensauto om de
panne te verhelpen."
Deze eigenschappen, waarbij ook nog
zijn activiteit kan vermeld worden als
kunstkenner, amateur-stierenvechter, po
liticus en uitgever van het tijdschrift' Re-
vista de Occidente (19231936) weisken
de indruk dat Ortega meer van een po
pulaire veelschrijver dan van een terug
getrokken wijsgeer was.. Toch wijzen zijn
beste werken uit dat hij vóór alles filo
soof was. Zijn ontwikkeling als zodanig
a!re?,; zlcb vanaf zlin eerste geschrift
Meditationes del Qujjote (1914) tot de
Prologo a la Historia de Filosofia de Bre-
hier (1943).
Zijn existentialisme, d.w..z„ zijn opvat
ting van het leven als een program dat
de mens zelf besluit uit te voeren, begint,
zoals gezegd zich af te tekenen in „KI t.e"
ma de nuestro tiempo". Het zal in al zijn
latere werken zoals „De opstand der hor
den" en „Bespiegelingen over Leven en
Liefde" een belangrijke rol spelen.
Een nieuive Engelse dieselelectrische
ocomotief maaht op het ogenblik proef
ritten iii Noordwest Engeland. Het is de
„Deltic die de krachtigste dieselelec
trische machine ter wereld is. Het ge
vaarte, dat 106 ton weegt, werd vervaar
digd bij de Prestonfbrieken en is uitge
rust niet twee motoren (tweetakt) met
elk achttien cylinders. De verwachte top
snelheid is meer dan 135 kmlu.
-S-GRAVENHAGE, 18 October 1955
Nadat de heer J Maenen (KVP) was ge
ïnstalleerd op de door de heer Ruijs de
y^eerenTvrougL- .selHtpn plaats, heeft dG
pprste Kamer ua een nog tamelijk
breid debat tenslotte afgerekend met de
motie van mevrouw Verwey—Jonker
(PvdA) welke betrekking had op de uit
zending Der televisie van kerkdiensten
De bedn*Hn<* van minister Cals was, dat
de minister Onderwijs aan '-rkge-
nootschannen cp hun verzoek zend ïjd
kan toewijzen voor zulke uitzendingen
De mof:"-Verweij wilde de Kerken vrij
laten in het gebruik van deze zendtijd,
en wilde er dus van maken: voor het ver
zorgen van kerkelnke -'tzendingen. De
heer Van Sleen had dat bij de behan
deling van het Televisiebesluit in de
Tweede Kamer ook geprobeerd en zijn
motie was t-on met een kleine meerder-
^oid vpfwo^pn
- zr—
W j k#
Mevr. Verwey lichtte de bedoeling nog
eens toe. Het kwam er op neer, dat de
Kerken niet mochten wn—Jaa beperkt in
haar apostolische tani- bijvoorbeeld
Bijbelse hoorspelen zouden moeten kun
nen uitzenden, indien zij vj- mening wa
ren. dat hiermee meer succes zou worden
bereik* dan met Preken.
,..Pe beer Algera (AR) had staatsrechte
lijke bezym "o meende, dat de Eerste
Kamer zich mee* perken tot wat uit de
Tweeoe Kamer tot haar komt en zich niet
moet bpz-<? houden met hetveen door de
Tweede Kamer TeedP ;5 verworpen.
De heer Witteman (KVPi -as het hier
mee eens en sloot zich tenens aan bij het
betoog van de minister, die bevreesd was,
dat hierdoor het bestaande systeem van
de omroenn—ranjsaties zou worden or-
broken. «n dat achtte bii nrem-t""r. Me
vrouw Verwev bestreed deze staoftpunten
een?- waarbij de heer Wendelaar
fWD) zich achter baar schaarde In
tussen wijzigde mevr. Verwey haar motie
zodanig, dat daarin nu de regering werd
verzocht bij het vaststellen van het tele
visiebesluit aan bet b—de Kerken
vrfi te laten in het gebruik zend-
tiid ten voile rec>*- t» Ji-— -„„Jervaren.
Minister Gals was het met de heer Al"
Sera eens, dat deze nieuwe motie op zich
zelve zo onschuldig was als een lam.
Mr.ar als roem* Verwey zegt. dat met
tfewüzitzde tekst precies hetzelfde wordt
bedoeld als met haar eerste motie, dan
wordt het iets anders vond hij.
De mot-» werd ook in deze Kamer ten
slotte met. een klein verseb" verworpen,
nameh'ik mot in -'-mrnen. Tegen
stemden alleen KVP en AR.
Daarna werd na een kort debat, waar
aan voor het eerst mr De Gou (KVP)
deelnam, de wiizieins van de grenzen
van de gemeenten Tiel. Zoelen en Ech-
teid zo—-e- ->o o„beff;ng van de go—een-
te Wadonnven z.h.st. aangenomen. Mr de
Gou betreurde alleen zeer de opheffing
van Wadenoyen. F. S.
telijke levenshouding. Maar dit toege
ven, staat niet gelijk aan te zeggen,
dat dit onderwerp geen bijzondere aan
dacht eist. Het is een feit, dat in geen
aangelegenheid de tegenstelling tussen
Kerk en wereld duidelijker blijkt dan
hier. De opvattingen der Kerk hierom
trent staan bloot aan voortdurende
kritiek. Een katholiek is, in het oog
der niet-katholieke wereld wel voorna
melijk iemand, die zich aan een soori
geestelijk totalitarisme onderwerpt, en,
met betrekking tot de samenleving tus
sen man en vrouw, vreemdsoortige op
vattingen volgt. Is de christen een
„nieuwe mens", die anders denkt en
handelt dan de wereld, dan blijkt dit
wel voor een zeer aanzienlijk deel in
deze materie.
Blijven wij staan bij de wetten en
normen, opvattingen, waarschuwingen,
raadgevingen en adviezen, die ,.le
combat de la pureté" beheersen de
strijd voor de zuiverheid, dan zuilen
wij deze bijzondere aandacht nimmer
kunnen waarderen. Wij moeten begrij
pen dat het gaat over aangelegenhe
den van veel grotere betekenis. Voor
eerst omdat het hier het bestaan en
het voortbestaan zelf van de mens be
treft. Vervolgens, omdat de Kerk het
b»grip van een wedergeboorte kent.
die enerzijds staat tegenover de ge
boorte uit man en vrouw: maar an
derzijds deze onderstelt. Dit zijn rea
liteiten, die zowel het sterfelijke als
het onsterfelijke, het tijdelijke als het
geestelijke leven beheersen. En daar
bij komt dan nog dat man en vrouw
in bun samenleving voor een beslis
send deel hun e:<*ep geesteiok tot ciaf
van hun wederhelft en van hun kinde
ren bewerken. Wat wij over deze sa
menleving denken en hoe wii de vraag
stukken die zieh daarin stellen, onlos-
sen, is van de grootste betekenis voor
ons heden en onze toekomst.
HET tweede punt hangt niet zelden
met dit eerste samen.
Een der onderwerpen die Pa
ter Boelaars noemt, is het oordeel
van de Paus over het freudisme (de
psychoanalytische leer van -pund
Freud) in zijn meer primitieve (pan-
sexualistisehe) vorm. De heilige Va
der maakt daartegen een karakteris
tiek bezwaar. Het kan niet goed zijn
een patiënt ertoe *e brengen at]es
zich in hem roert of ooit geroerd heeft
op dit gebied weer zo volledig moge
lijk tot leven te brengen. Hij veront
reinigt daarmede zijn zedelijke persoon
lijkheid. En, als dus de medische we
tenschap zou oordelen dat dit gebeu
ren moet, dan dwaalt zij. Uit het feit
dat zij op een zedelijke grens staat
blijkt haar eigen onvolledigheid.
„Voor de rrvms en de christen", al
dus de Paus, „bestaat er een wet van
persoonlijke gaafheid en zuiverheid,
van persoonlijk zelfrespect, een wet die
verbiedt zich zo volledig in de wereld
van sexuele voorstellingen en begeer
ten onder te dompelen. Het me
disch en psychotherapeutisch belang
van de patiënt vindt hier een mo
rele grens".
Dit is een beginsel van algemene toe
passing.
De zedelijke beheersen de positief-
wetenschappelijke wetten, niet om
gekeerd. Men kan wellicht de beteke
nis van deze regel samenvatten door
te zeggen, dat. wanneer het moeilijke
gevallen betreft, dp uitsprake R°r mo
raal voor ons duidelijker zijn dan die
der wetenschap. Dat geldt uiteraard in
nog hogere mate wanneer het morele
normen betreft, waarover de Kerk
zich uitspreekt.
Pater Boelaars bespreekt in zijn ar
tikel een pauselijke onderrichting be
treffende de eenheid, en integriteit
van de menselijke persoon, „de trans
cendente gerichtheid van de -psyche
naar God". De eerste vrijheid die de
mens moet bezitten, is de vrijheid God
te naderen. Alle vragen die de weten
schap stelt, op welk gebied ook. moe
ten in het licht van deze eis worden
opgelost. Zo zegt de Paus. wanneer hij
de toelaatbaarheid bespreekt van me
dische ingrepen die risico's medebren
gen: „de mens (mag) niet op zichzelf
toepassen of laten toepassen medische
behandelingen, die weliswaar ernsti
ge gebreken wegnemen maar die te
vens met zich meebrengen een blijven
de opheffing of een belangrijke ver
mindering van de vrijheid, dat wil
zeggen van de menselijke persoonlijk
heid in haar typische en karakteristie
ke functie".
J. H. C. CREYGHTON S.J.
Een klein figuurtje heeft gisteren in de
verdachtenbank van de Amsterdamse
rechtbank terecht gestaan: een 22-jarig
meisje, afkomstig uit Nijmegen, dat toegaf
op 11 Juni jl. 's avonds een voor haar
wildvreemde man meegelokt te hebben
naar de stadsrand'van Amsterdam, opdat
haar vriend deze man daar op een een
zaam plekje bij de Ringdijk zou kunnen
beroven.
De opzet slaagde niet. Wel leek het er
op alsof de 48-jarige J. A K. die haar
in de Reguliersbreestraat zag -daan en
haar aansprak, willig in de val ging lo
pen. ..Ik houd van de natuur' zei het
meisje en prompt stapte het tweetal op
lijn 4- De man zag echter niet dat een
ander stel op de bijwagen stapte Dat wa
ren de vriend van het meisje en haar
zuster.
Bij het eindpunt stapten ze uit Met K.
wandelde het lokvogeltje naar de verla
ten volkstuintjes, op 100 meter gevolgd
door de vriend en haar zuster D'chtbij de
ringdijk trachtte de vriend toen K neer
te slaan. Het mislukte totaal, want K. zet
te het op een lopen en gilde >m hulp
Daarop rende de vriend met de twee zus
jes naar de Amstelveense weg
Gisteren eiste de off'cier van Justitie,
mr W K baron van Dedem. ter zitting
tegen de vriend, de 27-jarige horloge
maker F. J- D uit Amsterdam twee jaar
gevangenisstraf met aftrek; tegen het
gederailleerde meisje uit Nijmegen de
22-jarige A van Z één jaar met aftrek
en daarna terbeschikkingstelling
De rechtbank zal tegen beide verdach
ten op 1 November a.s uitspraak doen.
Aoverieniiei
Een van de belangrijke ontdekkingen
is, dat bepaalde combinaties van ge
neesmiddelen beter werken dan kon
worden verwacht.
Geleerden hebben ontdekt, dat bepaalde
combinaties van geneesmiddelen een bij
zonder weldadig eflect hebben. Ofschoon
de werking van elk middel afzonderlijk
bekend was. bleek zulk een combinalie
krachtiger te werken dan kon worden ver
wacht De vier middelen verenigd in Che-
tarine „4". - elk afzonderlijk al beroemd
werken tezamen nóg beter Ze helpen ook
dan. wanneer andere middelen talen en
doen werkelijk wonderen I
TEGEN PIJNEN EN GRIEP 20 TABLET TEN 85 ct
De 36-jarige machinist J. A. L. uit Den
Haag, die wegens inbraak drie jaar ge
vangenisstraf in de strafgevangenis te
Leeuwarden uitzit en in April a.s. zou
vrijkomen, heeft gistermiddag kans gezien
op het Station Staatsspoor in Den Haag
aan z\jn twee begeleiders van de Rijks
politic te ontsnappen. De man kon echter
anderhalf uur later weer worden gegre
pen, maar met een gebroken been
De machinist moest gisteren in Den
Haag wegens een civiele procedure voor
de rechter verschijnen. Omstreeks kwart
voor zes stond hij met twee leden van de
Rijkspolitie bij het station Staatsspoor op
de trein naar Leeuwarden te wachten. In
de drukte van in- en uitstappende reizi
gers is het hem gelukt aan zijn begelei
ders te ontsnappen. Direct werd de
Haagse politie gewaarschuwd en deze trok
op onderzoek uit. Verscheidene adressen,
waar de man zich mogelijk zou kunnen
ophouden werden onderzocht. Om kwart
over zeven vervoegden enkele politie
agenten zich aan een adres op de tweede
etage van de Pretoriusstraat. Toen zij de
woning betraden, waar de gezochte zich
inderdaad bleek op te houden, sprong de
vluchteling het keukenraam uit op een
afdak van de benedenwoning. Bij de
sprong brak hij evenwel het rechterbo-
venbeen. hetgeen het einde van zijn
vlucht betekende. De man werd wederom
gearresteerd en is naar het ziekenhuis
Zuidwal overgebracht.
