De „Vier"' na drie maanden weer
bijeen
T.O.M. boekte aanzienlijk
betere resultaten
etatve
Coov
slew
ov<V
moïöX
wu\s
y\
V
fpM ÓeveneUèrt/
Gun een hillioen Dollar-Imperium
Hete strijd tussen TV-mmtschappijen
Geen minderwaardigheidscomplex
voor de Amsterdammer
j Gloeilampjes
mïOWN
EUROPA EN DE ECONOMISCHE
ONTWIKKELING VAN AFRIKA
in Amerika
DRAADLOOS
CONTACT
■K LICHT
D
Is liften bedelen1
Ontwapening en OosL-West-contacten
NEDERL. LENING
VOOR GRIEKEN-
LAND?
„Er gebeurt niets
een
fabel
Lopende jaar belooft een goed jaar te worden
CO-OP
'2ófvZ
Grote kandijkoek
Raad van Europa spreekt heden over
sociaal handvest
WOENSDAG 19 OCTOBER 1955
PAGINA 1
De lening zou volgens deze in
lichtingen 25 millioen dollar be
dragen, welk bedrag in vijf gelijke
jaarlijkse termijnen beschikbaar
zou worden gesteld. Met de aflos
sing zou over 10 jaar een begin
worden gemaakt.
De drie grote projecten
zegt een Arnhems
huisvrouwen-forum
„In de Coöperatie heb je werkelijk
een stem in 't kapittel, kun je
invloed hebben op prijs en
kwaliteit... Wij huisvrouwen
hebben er zelf - als het ware
het heft in handen
Yier-en-twintig Arnhemse
huisvrouwen vonden dit
wel een der voornaamste
redenen om juist daar haar
huishoudgeld te besteden.
Mevrouw Scholten - 5 jaar trouwe
klant van de Coöperatie - vertelde
„Eerst zei 't me niet veel. Maar in
de loop der jaren heb ik echt leren
inzien, dat ik bij de Coöperatie in
veilige handen ben. Ik voel mij
echt thuis. De Coöperatie staat op
de bres voor de huisvrouw."
„Je weet altijd waar je aan toe
bent met de prijzen," vindt Mevr.
van Tesselhof - 25 jaar lid.
„Want niet alleen de speciale
aanbiedingen zijn goedkoper, maar
de andere ook
En je krijgt er nog dividend bij,
op de koop toe
Mevrouw Sanderse, die al jaren bij
de Coöperatie koopt, zei: „Het di
vidend is zo aardig want het komt
omstreeks Sint-Nicolaas los, hier in
Arnhem. En de duurte is zo erg, dat
je geen geld achteruit kunt leggen
voor iets voor de kinderen. Op zo'n
manier is dat dividend vooral voor
de grote gezinnen een aardig achter-
deurtje."
Wisi U dii?
van 60 voor 49 ct.
Gloria huishoudjam
aardbeien, pot van 84 voor 69 ct.
Niet om het gewin maar voor het gezin
Gewonnen wedstrijd.
Op het T.V.-scherm
OVER acht dagen zullen de vier minis
ters van buitenlandse zaken elkaar
weer in het Geneefse Palais des
Nations terugvinden, in dezelfde zaal
waarin zij drie maanden geleden afscheid
van elkaar namen, nadat zij tot het laat
ste ogenblik toe verwoed met elkaar had
den zitten vechten over de concrete
problemen, waaromtrent zij aan de vier
grote conferentiegenoten advies moesten
uitbrengen. Verschillende malen werd er
in deze kolommen op gewezen, dat de
fundamentele meningsverschillen, die in
Juli tot het laatste ogenblik toe tussen
de ministers heersten, het in hoge mate
onwaarschijnlijk maken, dat tijdens de
conferentie, die de volgende week begint,
een wezenlijke stap vooruit kan worden
gezet- Niets is in de afgelopen drie maan
den aan het licht gekomen, dat erop wijst,
dat hetzij minister Molotof, hetzij een van
zijn Westelijke collega's ook maar een
haarbreed is afgeweken van de bekende
standpunten. Hoe mooi en hoe ingenieus
ook de voorstellen voor een „veiligheids
pact" mogen zijn, die het Westen aan
minister Molotof zal voorleggen, er
bestaat niet de minste kans, dat de Rus
sen bereid zijn om toe te geven, dat in
ruil voor zulk een veiligheidspact, Duits
land op democratische wijze herenigd
wordt en, aldus herenigd, de vrijheid
heeft om te kiezen tussen Oost en West.
Deze gang van zaken dus een volle
dige impasse voor wat het Duitse vraag
stuk betreft is sinds lange tijd zo
evident, dat het weinig zin heeft om hier
nog verder veel woorden aan te verspil
len, zolang niet in concreto blijkt, dat één
van beide partijen bereid is substantiële
concessies te doen.
VOOR zover de zaken nu bezien kun
nen worden, lijkt daarom de vraag
belangrijker of de ministers ertoe
zullen besluiten om, wanneer de impasse
over dit eerste punt van hun agenda
Europese veiligheid en hereniging van
Duitsland als nauw samenhangende
vraagstukken duidelijk zal zijn, over
te stappen op de twee andere agenda
punten: ontwapening en het vraagstuk
der Oost-West-contacten. Een toenemend
aantal berichten van waarnemers uit
Washington en Moskou schijnt enige
grond te geven aan de veronderstelling,
dat de Russen te Genève zouden willen
pogen om tot een bepaalde mate van
accoord over het ontwapeningsvraagstuk
te komen, nadat de V.N.-sub-commissie,
ondanks de hoge verwachtingen die van
haar laatste zitting gekoesterd werden, er
niet in geslaagd is om veel vooruitgang
te maken.
Als men uitgaat van de tot gemeengoed
geworden veronderstelling, dat met bet
aanbreken van het atoomtijdperk de kan
sen op een hete oorlog zeer sterk geredu
ceerd zijn, dan zou men inderdaad ge
neigd zijn aan te nemen, ondanks alle
scepticisme van minstens drie decennia
ontwapeningsbesprekingen, dat hier in
derdaad de mogelijkheden voor een ac
coord gestegen zijn.
Het is ook zeer wel mogelijk, al bestaat
er dienaangaande geen zekerheid, dat de
Sovjet-Unie op het ogenblik kampt met
zoveel economische moeilijkheden, dat zij
veel zwaarder dan het Westen gedrukt
wordt door haar militaire inspanning. Des
te meer reden zal het Westen in dit geval
hebben om niet te veel haast te maken
om aan Russische wensen in deze tege
moet te komen, voordat ook de Sovjet-
Unie zich tot concessies ten aanzien van
probleem nummer één: Duitsland, bereid
toont.
OVERIGENS lijkt het goed, dat het
Westen zich realiseert, dat de enige,
die tot nu toe concrete vruchten
geplukt heeft van de situatie, die sinds
de Grote Vier-conferentie van de afgelo
pen maand Juli ontstaan is, de Sovjet-
Unie is. Het meest karakteristieke van
deze „post-Genève-periode" is wel, dat
de alom heersende vrees voor een door
de Sovjets te ontketenen oorlog meer en
meer begint te vervagen. Een klimaat van
vertrouwen begint de overhand te krij
gen, met alle gevaren van dien- De band
tussen de vrije landen, voorzover die band
uitsluitend berustte op een gemeenschap
pelijke afweer tegen communistische
agressie, dreigt te verslappen. Het duide
lijkste voorbeeld vormt misschien wel de
kwestie-Cyprus, en niet ondenkbaar is,
dat ook de tegenstellingen tussen Frank
rijk en Duitsland, al dan niet in verband
met de Saarkwestie, zich weer zullen
toespitsen. Bovendien is er het voorbeeld
van de toenadering tussen de Sovjet-Unie
en het Midden-Oosten, toenadering, die
ondenkbaar zou zijn geweest in het kli
maat van vóór Genève.
Het lijkt veilig om aan te nemen, dat
dit het enige doel van het Russische
vredesoffensief is: het Westen uit te hol
len door interne strijd en verdeeldheid.
Besprekingen tussen de Nederlandse
regering en de heer Droulias, afgevaar
digde - m Griekenland naar de Raad van
Europa, bijgestaan door de Griekse am
bassadeur te Den Haag, de heer Anessas,
hebben, zo verneemt de correspondent
van de Financial Times, te Athene van
betrouwbare zijde aldaar, geleid tot een
overeenkomst, die voorziet in de ver
strekking van een grote Nederlandse
lening aan Griekenland op zeer gunstige
voorwaarden.
De Nederlandse regering zou bij de be
sprekingen met de Griekse afgevaardig
den voorts hebben aangeboden Neder
landse deskundigen naar Griekenland te
zenden om toezicht te houden op de vol
tooiing van het grote programma van
bevloeiings- en andere waterwerken, dat
thans in dit land in uitvoering is.
Naar het A-N.P. van de züde van het
Ministerie van Buitenlandse Zaken ver
neemt. zijn de berichten over de totstand
koming van een overeenkomst inzake de
verstrekking van een Nederlandse lening
aan Griekenland uit de lucht gegrepen.
„Aan de verwezenlijking van de plan
nen voor de bouw van een tunnel onder
het IJ wordt bijzonder hard gewernt.
Naast de leniging van de woningnood ver
dient de uitvoering dezer plannen tot de
allergrootste urgentie, die men in Amster
dam kent. Hoewel voor de voorbereiding
twee jaar en voor de uitvoering vijf jaar
was beoogd, ziet het er naar uit, dat op
kortere termijn met de uitvoering kan
worden begonnen. Vooral het ondergra
ven van de spoorwegdijk nabij de Ooster-
doksluis zal veel eerder kunnen en moe
ten worden aangevat. Reeds in Juni 1956
zal met deze ondergraving en het aan
brengen van een bouwput worden begon
nen, waarna spoedig met de verplaat
sing van de steiger van de Valken-'eg-
pont wordt begonnen om de noodzakelijke
ruimte voor de tunnelbouw te verkrijgen".
Dit deelde de wethouder van openbare
Werken van Amsterdam, mr G. Van 't
Huil gistermiddag mee in een rede. die
hij onder de titel „Amsterdamse plan
nen en hun verwezenlijking" heeft gehou
den voor de leden der notariële vereni
ging aldaar
Spreker zei, dat de begrippen, vervat
in de titel van zijn rede, vaak aanleiding
zijn geweest tot het maken van spotten
de opmerkingen, doch hij zei het onjuist
te achten, dat de Amsterdammer zich
heen stempel van minderwaardigheid 'aat
opdrukken, waarvoor geen enkele reden
aanwezig is, gezien het vele, dat in de
hoofdstad na de bevrijding tot stand is
gekomen. Hij noemde onder meer de gro
te uitbreidingen van de woongebieden in
het Westen, Oosten en Noorden van de
stad, een uitbreiding die in Nederland
niet is overtroffen. Voorts noemde spre
ker de uitbreiding van het industriege
bied, de overbrugging van het Vondelpark
de aanleg van de Utrechtsebrug, de op
bouw van de havens en van Schiphol, de
voltooiing en uitbreiding van het Amster
damse bos en de aanleg van de electri-
sche centrale aan de Hemweg.
Dit alles is gebeurd op een wjjze, die
geen grond geeft voor het uitgangspunt
van velen: er gebeurt niets in Amster
dam, aldus de wethouder. Hij zei stelling
te willen nemen tegen uitingen als zou
er niets gebeuren en tegen het zich daar
bij hier en daar voordoend minderwaar
digheidscomplex.
In het verslag over 1954 van de N.V.
Twentsche Overzee Handel Mij. wordt ge
meld, dat de resultaten aanzienlijk beter
waren dan over 1953, hoewel het bedrijf
ook in 1954 nog de nawerking heeft on
dervonden van de ongunstige factoren, die
de zaken in 1953 zo zeer hebben beïnvloed.
De oogsten in het gehele werkgebied van
de N.V. waren dank zij de overvloedige
regenval goed tot zeer goed. De nadelige
invloed van de Mau-Mau-beweging nam
in betekenis af. De toekomstige ontwikke
ling van Oost-Afrika wordt met vertrou
wen tegemoet gezien. Het stemt de direc
tie tot tevredenheid, dat de omzetten, zo
wel wat de importen als de producten-
exDorten betreft, belangrijk toenamen.
De winst nederzettingen Afrika heeft
bedragen 1.450.569 (V.j. 843.330). Na
toevoeging van „diversen" ad f 19 864
(28 610) en het saldo AP ad 21.90o
(124.336) is in totaal 1.492.339 (996.277)
beschikbaar. Na aftrek van onkosten, sa
larissen en interest resteert een winst van
1.033.039 (482.300). Zoals bekend is wordt
voorgesteld een dividend van 9 pet (5) uit
te keren, waarvan 7% pet ten laste van de
agioreserve. Hiertoe wordt aan de agio-
reserve 465.000 onttrokken: voorgesteld
wordt echter uit de winst 614.875 aan de
reserve voor diverse doeleinden toe te
voegen. Na een extra afschrijving van
48.251 op de in 1954 gedane aanschaffin
gen in Afrika en na toevoeging van
100.000 aan de reserve voor het stichten
van een pensioenfonds en na betaling van
tantiemens e.d. kan 32.269 worden over
gebracht naar nieuwe rekening.
T.a.v. da bazaar importhandel wordt
gemeld, dat hoewel de winstmarges door
de steeds scherper wordende concurrentie
ongezond laag zijn de resultaten bevredi
gend waren. Voor de garages waren de
resultaten beter dan over 1953 en zij zou
den nog gunstiger zijn geweest indien de
aanvoeren niet waren beperkt door ver
schepingsmoeilijkheden. Hoewel de ma
chinefabriek Daressalaan zo goed moge
lijk is aangepast aan de kleinere vraag en
de resultaten beter waren dan over 1953,
werkt de fabriek nog met verlies. Op de
producten exporthandel werd een behoor
lijke winst behaald. De resultaten van
de Tanganyika Boating Co. waarin de
N.V. voor 50 pet participeert en de resul
taten van de scheepvaartagenturen gaven
reden tot tevredenheid. Ook hier waren
de resultaten beter.
Nieuwe kantoren werden geopend te
Kisumu en Kitale in Kenya en te Ma-
saka in Uganda, zodat men nu in O.-Afri-
ka 17 eigen vestigingen heeft. Uitbreiding
van kantoorgebouwen, magazijnen en wo
ningen was noodzakelijk en hierin zullen
ook in 1955 nog aanzienlijke bedragen
moeten worden geïnvesteerd. Voor 1955
zijn de oogstvooruitzichten goed met uit
zondering voor de Hooglanden van Kenya.
1955 belooft een goed jaar te worden
Voor de gebieden waarin de N.V. werkt
en de resultaten zijn tot heden daarmee
ln overeenstemming. De lage winstmarges
In O.-Afrika en de stijgende onkosten
maken het noodzakelijk een grote omzet
te maken. De import en exportomzetten
hebben over de eerste acht maanden van
1955 een recordhoogte bereikt.
Het vraagt de uiterste aandacht te ver
hinderen dat ook de risico's in verband
daarmede aanzienlijk toenemen. Tot he
den slaagde men er in de debiteurenver-
liezen laag te houden. O.-Afrika is ech
ter nog een uitermate conjunctuurgevoe
lig land. Grote voorzichtigheid blijft ge
boden.
De samenwerking met de Borneo Su
matra Handel Mij. zal aldus het ver
slag in het voordeel van beide onder
nemingen uitvallen. Door de uitbreiding
van het kapitaal met f 2.500.000 nom. zijn
de middelen ter beschikking gesteld voor
het financieren van de steeds stijgende
omzeen Men meent dan ook reden te heb
ben de toekomst der N.V. met vertrouwen
tegemoet te zien.
Uitvoerig ging spreker in op de nood
zakelijkheid van het volgen van de weg,
zoals deze voor de stadsplannen is uitge
stippeld in het algemeen uitbreidingsplan
uit 1935. Hij memoreerde de reeds gereed
gekomen en gedeeltelijke verwezenlijkte
onderdelen dezer plannen met een snel
heid, die men in 1935 niet heeft voorzien.
Alleen al het werk van de zandophoging
in het Westen en Oosten van de stad
heeft een stuk werk opgeleverd, dat over
al bewondering wékt, aldus de heer Van
't Huil.
Ten aanzien van de drie grote projec
ten (IJ-tunnel, stadhuis en nieuw RAI-
complex) zei hij, dat deze plannen met
de grootste urgentie zullen worden verwe
zenlijkt. De eerste twee hangen nauw. sa
men als onderdeel van het uitbreidings
plan in de voormalige Jodenbuurt. Bin
nenkort zal een deel van de Piet Heinkade
voor het verkeer worden afgesloten. Het
verkeer wordt omgelegd langs een paral
lelweg ten Zuiden van de spoordijk tussen
Oosterdokskade en Oostelijke Handels
kade voor het ondergraven van de spoor
dijk. In September 1956 zal de derde pont
verbinding over het U gereed zijn en .n
de zomer van 1957 de brug over het drie
hoekige eiland naar Schellingwoude.
Verwacht wordt, dat in de jaren 1953,
1959 en 1960 het wachten voor de ponten
tot een minimum zal zijn teruggebracht.
Na 1960 zal door de toeneming van het
verkeer de stagnatie groter worden, doch
dan zal naar men hoopt, de tunnel over
enkele jaren gereed zijn.
Ten aanzien van de bouw van het nieu
we stadhuis zei de wethouder, dat zeer
binnenkort de raadscommissie ad hoe ad
vies zal uitbrengen over de wijze van
bouw en het aanwijzen van de architec
ten. Men hoopt over vijf jaar met de
bouw te kunnen beginnen.
De voorzieningen in de behoefte aan
tentoonstèllingsruimte zullen worden op-
gelost met de bouw van een nieuw R-"-}"
complex (20 millioen), waarvoor de goed
keuring van Ged. Staten inmiddels is ver
kregen Het wachten is thans op het bouw
volume, waarbij zich naar verwachtingen
geen moeilijkheden zullen voordoen, alous
de wethouder. Ook dit complex zal met
de meese urgentie worden uitgevoerd.
■■lui»---'-1"
Champdeniers (Frankrijk)
Nog altijd is het bijgeloof niet uitge
roeid, zeker niet wanneer het in^ ver
band gebracht kan worden met ziekte
verschijnselen of genezingsmethoden. De
methoden zijn er dan ook dikwijls naar.
Een Franse schrijfster, die enige tijd
in dit dorpke aan de Golf van Biscaye
vertoefde, vertelt o.a., dat een kind aan
hersenvliesontsteking overleed op het
moment, dat de ouders bezig waren een
koe door het bovenraam van het huis
naar binnen te hijsen. Die koe zou na
melijk de ziekte van het kind overne
men, waardoor het kind weer beter
zou worden.. Het dorpsrecept tegen
zwakke ogen is (U neemt het ons wel
niet kwalijk): dagelijks 200 houtluizen
consumeren.
Hamilton (Canada)
Van hier is vertrokken voor een reis om
de wereld een omgebouwde Nederland
se vissersboot. Een der zes bemannings
leden is een musicus, Nederlander van
geboorte, uit Toronto. Ze starten met
een binnenwatertocht door de Verenig
de Staten en dan via het Panamakanaal
begint het grote werk, het oversteken
van de Stille Oceaan. De van afkomst
Nederlandse boot heeft een Engelse
naam, die toch aan de herkomst van de
schuit herinnert, namelijk „The Wooden-
Shoe" of De Klomp.
TAAIPOPJES 4 stuk: 1 9 SAKSISCHE LEVERWORST 100 gr. 27
TOMATENSAP Hesje 45
pak 25
CUSTARD
In 1954 werd door
de Coöperaiies meer dan
i 4.500.000,- uitgekeerd I
BORSTPLAAT DE LUXE 100 gr. 25
BORSTPLAAT SPECIAAL 200 gr. 39
SPEELGOEDTAAI 22 stuks in 250 gr. 39
CHINA PINDA'S 250 gr. 59
DADELS ZONDER PIT groot pak 43
PORTUGESE VIJGEN 250 gr. 23
HAWAII ANANAS extra groot blik 108
Het vraagstuk van Europese deelne
ming aan de economische ontwikkeling
der niet-onafhankelijke gebieden in Afri
ka een vraagstuk, waarmee de Raad
van Europa zich al jarenlang bezighoudt
heeft, Maandag, opnieuw het onder
werp van bespreking gevormd in het con
sultatieve parlement van die raad. Deze
bespreking was gebaseerd op het voorstel
van het Belgische liberale lid Roger Motz,
om de mogelijkheden van buitenlandse in
vesteringen in die gebieden en de plaatse
lijke maatregelen op fiscaal en valutage-
bied, welke daarbij een rol zouden spe
len. aan een nauwkeurig onderzoek te on
derwerpen.
In verband met de behandeling van dit
vraagstuk was de Franse minister voor de
overzeese gebieden, Pierre Henry Teitgen,
speciaal naar Straatsburg gekomen. Hij
gaf een uitvoerige uiteenzetting van de
Franse economische politiek in Noord- en
West-Afrika waarbij hij onder andere
wees op de enorme bedragen, die Frank
rijk in deze gebieden geïnvesteerd heeft-
Alleen in de periode van 1946 tot en met
1954 bedroegen zij vijfhonderd milliard
Franse francs, terwijl niet-Franse inves
teringen in deze gebieden in diezelfde pe
riode slechts veertien en een half milliard
francs hebben bedragen, waarvan tien en
een half milliard uit de dollarlanden kwa
men.
De minister zei, dat de Franse regering
zeker wel belangstelling had voor buiten
landse deelneming in de industriële ont
wikkeling van de Franse gebieden in Afri
ka, maar dat de buitenlandse belangen
In Amerika wordt op het ogenblik tus
sen de grote televisiemaatschappijen een
hete strijd geleverd om de hegemonie
over een billioen dollar-imperium.
Alle andere vormen van massa-ont
spanning hebben een deel van hun rijk
aan de nieuweling moeten afstaan. Met
uitzondering van de kampioenswedstrij
den-zwaargewicht is de TV practisch
eigenares van de bokssport, terwijl de
belangstelling voor de baseballwedstrij
den sterk is afgenomen. Ofschoon de ra
dio 3.410 stations heeft en er nog 120 mil
lioen ontvangtoestellen zijn, staat de om-
roep wat populairiteit en winstmarges
betreft, verre achter bij de TV.
De Hollywoodse studio's hebben ge
wankeld onder haar druk. Er worden nog
wel films gemaakt, maar het zijn er, dank
zij de TV, veel minder en bovendien ver
schillend van vroeger (CinemaScope, Vista
Vision, stereofonisch geluid, enz.).
De TV-maatschappijen zitten hoog in
het zadel. De „sponsors" bieden fel tegen
elkaar op voor de top-tijden, de magische
uren tussen half 8 en half 11 's avonds,
wanneer „iedereen", naar verondersteld
wordt, aan zijn toestel zit.
Maar terwijl de triomferende TV-
maatschappijen de reclamemensen en de
„sponsors" ringeloren, komt uit het Wes
ten een dreigende celluloid-wolk opzet
ten. Blijft het TV-amusement in hoofd
zaak „levend", dan zal Manhattan zijn
bron en Broadway zijn inspiratie zijn.
Maar gaat de TV over naar de film. dan
vindt er een verschuiving plaats naar Hol
lywood. Pessimisten vrezen, dat het niet
lang meer zal duren, of 70 procent van
de TV-programma's zal uit films bestaan.
Dit gevaar is lang niet denkbeeldig.
Het vorige jaar is een einde gekomen
aan een bepaalde ontwikkelingsfase in de
Amerikaanse televisie en is een nieuwe
periode ingezet. De uitbreiding van het
aantal stations is namelijk tot stilstand
gekomen. In plaats daarvan manifesteer
de zich een streven naar verbetering van
de kwaliteit der programma's en één der
meest opvallende gevolgen hiervan hier
van was een toenemend aantal films in
plaats van „levende" programma's. Mo
menteel wordt ruim 40 procent van dè
zendtijd gevuld met het vertonen van
films en gefilmde programma's en dit
percentage stijgt nog steeds.
De begroting voor 1955 voor de pro
ductie van televisiefilms ter vertoning in
de Verenigde Staten bedroeg rond 80 mil
lioen dollars, ongerekend de productie
voor het buitenland of de aankoop van
oude films, die oorspronkelijk zijn ver
vaardigd voor bioscoopexploitatie.
In zjjn jaarrapport is de Britse Kunst,
raad tot de conclusie gekomen, dat de
snelle uitbreiding van de televisie niet,
zoals sommigen voorspellen, de onder
gang van het toneel betekent. Integen
deel, de Kunstraad gelooft, dat de tele
visie de belangstelling voor het toneel
en ook voor de musea zal helpen vergro
ten.
In het rapport wordt er voorts op Se~
wezen, dat de radio cn de gramofoon geen
grote kunstenaars voortbrengen, maar
wèl bijdragen tot hun populariteit.
Er is geen twijfel aan: Hélène Nolthe-
nius won de wedstrijd met een klasse
verschil. Deze vergelijking moet het maar
doen, want haar luisterspel „De Wed
strijd" werd door de K.R.O. de aether
ingezonden juist op de avond van de Hol
land— België-vervoering. Zeldzaam span
nend was de intrigue en geen moment
verslapte de aandacht om de tragische fi
guur van de schrijver-zonder-talent, die
zich waagt aan het deelnemen aan een
luisterspel-wedstrijd, wint en tóch weer
alles verliest, tot zijn ongelukkige leven
toe. Dit luisterspel was een oase in d'e
oceaan van veel middelmatigheid op dit
gebied en een openbaring voor iedere
luisteraar: te weten, hoeveel mogelijkhe
den er schuilen in het al bijna platgetre
den, moeilijke pad van de hoorspelen.
Een eresaluut voor H. N. geen onbeken
de in onze kolommen voor de regis
seur Leon Povel ei. de bezetting van de
„stemmen".
Willy van Hemert, die enige tijd gele
den voor de VARA-televisie een uitste
kende opvoering van „Come back, little
Sheba" regisseerde, heeft gisteravond op
nieuw bewezen, dat h!J begrip heeft voor
zijn medium en het met grote bekwaam
heid weet te gebruiken.
Hoewel het tempo van „De'Nacht was
barmhartig", een TV-spel van Michael
Pertwee in een vertaling van de regis
seur zelf, wel eens te wensen overliet
en ofschoon een opvoering van kwart
vóór 9 tot 11 uur zonder pauze te hoge
eisen stelt aan acteurs zowel als aan kij
kers, bleef men toch tot het einde geboeid
toekijken, dank zij de van veel fantasie
en vindingrijkheid getuigende camera
voering, waarbij met name in de nacht
merrie van Joan Remmelts als Martin
Raynor een dankbaar gebruik werd
gemaakt van de mogelijkheden tot geluid
en beeldmontage, die ook de TV biedt en
dank zij het overtuigende spel, dat
vooral door Johan Valk als dr Glanville
en Mela Soesman als Sally Raynor werd
gedragen.
Jammer dat de inhoud van dit vrij
melodramatische stuk niet geheel beant
woordde aan de vorm, die er door Van
Hemert aan was gegeven. Terecht werd
vooral meegedeeld, dat de uitzending
„minder geschikt" was voor jeugdige per
sonen. Wij zouden iets verder willen gaan
en zeggen, dat problemen als een poging
tot moord op een aan de rand van de
waanzin zwevende man euthanasie?
en tenslotte diens zelfmoord, welke
Pertwee in zijn spel aan de orde stelt, be
slist ongeschikt zijn voor kinderen.
Tenslotte nog iets over het geluid, dat
zowel in de Nederlandse film als in het
goede Nederlandse TV-spel de zwakke
plek is. Voortdurend klonken uit de luid
spreker geluiden, die beslist niet door de
regie gewild waren. Dit zal, gezien de
beperkte studioruimte, voorlopig nog wel
onvermijdelijk blijven. Maar in elk geval
kan worden gestreefd naar een meer na
tuurlijke weergave van de geluiden, die
wèl bij het spel horen, zodat het neer
zetten van een fles niet klinkt als een
revolverschot, of voetstappen in een ka
mer de decors van Jan Zwart gaven
herhaaldelijk gelegenheid tot fraaie
beeldcomposities niet als het klossen
van klompen op een houten vloer.
dan tevens behoorden deel te nemen aan
de „industriële infrastructuur", die daar
bij nodig was, zoals het aanleggen van
wegen en van spoorwegen. Hij gaf een op
somming van de verschillende belangrijke
projecten op het gebied van bauxiet-, alu
minium- en mangaan-productie, die op het
ogenblik in Frans-Afrika in uitvoering
zijn. Als projecten, waarbij deelneming
van buitenlands kapitaal nuttig of zelfs
nodig zou kunnen zijn, noemde minister
Teitgen in het bijzonder de ijzerertswin
ning in Mauretanië, waar de beleggingen
de dertig milliard francs reeds hebben
overschreden, de aluminium-productie in
Guinea en de mangaanwinning in France-
ville. De minister sprak de vrees uit, dat
een speciale bank voor Afrikaanse beleg
gingen niet voldoende particulier kapitaal
zou aantrekken, maar. zei hij, de Franse
regering zou voorstellen van de Raad van
Europa omtrent dit onderwerp aandachtig
bestuderen.
Het Nederlandse liberale lid H. A. Kort
hals wees erop, dat alleen met investerin
gen het probleem van de economische ont
wikkeling van Afrika niet zou kunnen
worden opgelost, daar het vraagstuk van
de arbeidsmarkt, in verband met een on
voldoende aantal inlandse arbeiders, ook
moeilijkheden opleverde. Men moest er
voor waken, dat er door de industrialisa
tie geen arbeiders aan de landbouw wor
den onttrokken op een wijze, die de voed
selvoorziening in gevaar zou kunnen
brengen, zei hij.
Hij legde voorts de nadruk op het
vraagstuk van de sociale ontwikkeling
en speciaal op het feit, dat de levensstan
daard der Afrikaanse bevolking nog zeer
onvoldoende was. Alleen voor Nigeria
kent men de cijfers van het nationale in
komen, zei hij, en uit die cijfers blijkt,
dat het inkomen per hoofd per bevolking
in dat land iets minder dan een achtste is
van dat in Nederland. De Nederlandse
spreker waarschuwde tegen het verlenen
van speciale voorrechten aan eventueel
op te richten „Europese maatschappijen"
voor exploitatie in Afrika, daar hij vrees
de, dat zulk een bevoorrechte positie wel
licht op den duur tot ontevredenheid van
de bevolking en daardoor tot nog sterker
nationalisme zou kunnen leiden. Hij pleit
te voor goede sociale voorzieningen voor
de werknemers, die bij de industrialisatie
zouden worden betrokken en voor het ge
ven van leidende functies aan Afrikanen,
die daarvoor geschiktheid bezitten. „Het
doel, waarnaar bij de industriële exploi
tatie in Afrika wordt gestreefd, moet er
een zijn_ van gemeenschappelijke verant
woordelijkheid van Afrikanen en wester
lingen", besloot de heer Korthals.
E MEERDERHEID van de ingezon
den stukken-schrijvers in „The Ti
mes'' vindt, dat liften geen bedelen
Waarom ze naar „The Times" schre
ven? Wel, iemand had er een artikeltje
in gepubliceerd, waarin hij herinneringen
ophaalde aan dertig jaar terug.
Hij vertelde zo terloops, dat er toen
ook al gelift werd. Zulks, om vast te stel
len, dat degenen, die zich heden ten dage
tegen wat ze het kwaad van het liften noe
men, niet bepaald tegen een nieuwigheid
vechten.
„The Times" kreeg tientallen brieven
waarin lezers hun opinie over het liften
gaven. Volgens de schrijver van het arti
keltje werd het liften ongeveer dertig jaar
geleden vooral door studenten beoefend.
Op het „college", waaraan hij studeerde,
werden door de studenten dikwijls wed
denschappen afgesloten, wie de grootste
afstand gelift had. De winnaar had het
tot drie honderd kilometer gebracht, in
die tijd een hele afstand.
„Foei", schreef iemand, die aan het
zelfde „college" had gestudeerd, „mis
schien hebben sommige nietswaardige
lieden indertijd om een plaatsje in een
auto gebedeld, maar de meerderheid der
studenten voelde er niets voor".
De kwestie, waarover men het niet eens
kon worden, was de vraag, of liften be
delen is of niet. Vele schrijvers der inge
zonden stukken meenden van wel. Ze
hadden het niet op mensen, die iets voor
niets willen hebben. Sommigen gaven aan
wat ze een onbehoorlijke hebbeliikheld
noemden, zelfs een politiek tintje. Wie in
de „Welfare State" van de socialisten ge
looft, waarin men alles gratis krijgt, vindt
het heel gewoon, om zijn duim op te ste
ken en de bedelaar uit te hangen, be
weerden ze.
Hiertegenover stelden anderen, dat de
automobilist niets weggeeft. Het kost hem
niets, om iemand mee te nemen. Integen
deel, hij kan er dikwijls bij winnen.
Iemand vertelde, met een lifter een heel
genoegelijk en leerzaam gesprek te heb
ben gehad over de politieke sitpatie, over
Goethe en over Shakespeare. Het had hem
de tijd op een prettige manier gekort. Al
leen in een auto zitten op een eindeloze
autobaan is nu ook zo leuk niet, zei hij.
Een ander haalde te dien aanzien en
minder prettige ervaring aan. Hij had
een vreemdeling meegenomen en die had
gedurende de hele rit allerlei onaangena
me en zelfs beledigende dingen over de
leden van het koninklijk huis gedebiteerd.
Ten slotte waren er inzenders van in
gekomen stukken, die waarschuwden voor
de mogelijkheid, dat men zich over het
een of ander gevaarlijk individu ontfermt
en ze wezen speciaal op het gevaar, het
welk voor vrouwen en jonge meisjes aan
het liften verbonden is.
Desondanks kon „The Times" vastnage
len, dat de meerderheid der schrijvers het
liften als iets beschouwde, dat bij deze
tijd hoort. Een automobilist heeft zelfs
de verplichting, om zijn medemens te hel
pen. Velen zouden niet eens op reis kun
nen, indien ze niet werden meegenomen.
Men was zowaar van mening, dat het lif
ten een internationale gewoonte is gewor»
den, welke moet worden aangemoedigd.
En wat soldaten betreft, ten aanzien van
hen is het voor een automobilist epn ge
biedende eis, hun als lifter een kans te
geven, zo gauw mogeliik thuis te komen,
aldus inzenders in „The Times".
