Europese Saar-commissie maakt
zich zorg
m
Mendès France is nog niet klaar
Overste Gerben Sonderman in
Amerika verongelukt
Particulier piloot van de Prins
en invlieger van Fokker
Preventieve
oorlog?
COMMUNISTEN VERLATEN
DE C.P.N.
Touwtrekken
om cle Saar
Een dubbele cognac voor „der Dicke"
Ja-steinmen géén zonde en Hoffmann
ging niet naar het Vaticaan
Washington en Londen
zijn het oneens
Adenauer vraagt
opnieuw „ja"
Vri jdag 21 October 1955
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
J
Geboren conferencier
Franse kabinet beslist lieden over vervroeging
van verkiezingen
Wilson en S tassen
vergezellen Dulles
naar Genève
Bijzonder verdienstelijk strijder in liet verzet
Oud-hoofdredacteur van „De Waarheid"
wilde lezing houden
Oud-Kamerlid moti
veert zijn uittreden
WEERBERICHT
De geestelijkheid
Massieve waarschuivmg
Dreigende vormen
Yeiligheidsraad-zetel
bezorgt moeilijkheden
Verzetsstrijder
Op en neer llsySchiphol
LA PIRA NAAR MOSKOi
pe weerverwaohtlng van het geldig
van heden- tot morgenavond, luidt:
aanvankelijk vooral in de Oostelijke helft van
jiet land nog "egen. Morgen opklaringen, maar
ook enkele verspreide buien. Matige tot krach
tige wind tussen West en Noord. Kouder,
/aterdag 22 October: Zon op 7.17, onder 17.35
uur. Maan op 13.32, onaer 22.01 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
(Van onze speciale verslaggever
SAARBRUECKEN, Vrijdagmorgen.
Het vuurwerk, dal sedert drie maanden over de Saar knettert, is nu
aan zijn laatste sissers toe. Een knaleffect heeft in deze laatste dagen hei
Duitse front geboekt. Een aantal hooggeplaatste functionarissen van het
wankelende regiem van de heer Johannes Hoffmann heeft de benen
genomen. De nationalistisch Duitse pamfletten triomferen, dat „de ratten
lipt zinkende sob ipve risten»
Beladen met deze teleurstelling toog dc heer Hoffmann gisteravond
opnieuw op het propagandapad. Wij volgden hem en zijn geduchte pol,t.e-
colonne door een zestal mijnwet kersdorpen m de huurt van Neuenk.rchen
De tocht ging langs wegen, die werden overspoeld door de rode gloed
uit de ovens der grote staalfabrieken. Een imposant en grimmig toneel
n j i- ,i„ ioolende menigte Hoffmann overal
Grimmig ook was de ontvangst, die oe joeienuo
bereidde. Voor elke vergaderzaal grommende massa s, die slechts mokkend
rn weerstrevend voor de druk der politiekettingen terugweken om voor
r]p „vader van liet Saarland" plaats te makelt.
Trier en Spiers en daar het grootste deel
de geestelijkheid u^uhet^Riinland
In een van gaslucht en duisternis door
trokken voorstadje van Neuekirchen
«achtte de menigte anderhalf uur op
Hoffmann- De troubles in andere plaat
sen hadden zoveel vertraging opgeleverd.
Om half negen zou Hoffmann arriveren
en precies op dat ogenblik kwam een
lange »t°et van Politiemannen uit de
ningpongzaal van he* vo'kshuis naar bui
ten onl de straat van demonstranten
schoon te vegen. Anderhalf uur lang
Tochten de schijnwerpers naar eventuele
prekers van de politieblokkade.
Binnen tergde een spreker de 300 op
gekomen Hoffmann-getrouwen met een
lintwormrede. waarin hij tot driemaal toe
J»ide dat hij wel tot morgen vroeg zou
bunnen doorgaan. Nu. dat was niet nodig I
om tegen half elf kwam Hoffmann het
ve oei trotserend de trappen op luist op
het ogenblik waarop de spreker beweerde.
5 „Ttnurliik bii het sluiten van een
odesverdrag de Saarlanders het recht
moeten krijgen voor Duitsland te opteren.
Hoffmann wierp op de trappen van
helt volkshuis zijn sigaar weg. zoog
achter de bestuurstafel in drie trekken
«ivarct op, ledigde een dubbele
i legde zich toen met zpn
voUe gewicht op de katheder. In drie
minuten was de zaal ontwaakt en
schaterde. Hoffmann \«n con
van de bovenste plank. Een half uu
lane riigde bil kwinkslagen aaneen
lang rugae nu het nlet aall.
bezwoer hu het \ui». u pallre en
U-Taan de wand hing. Hü is de enige
Tsmenner die Hoffmann vreest. De
volkstnenn Nein.front zun
m Hoffmann's,, vocabulaire „jammer
lijke meelo^r^ Qok pevestigd, toen wij
Dle „3 de leiders der Duitse partijen
gisteravono_uerden optreden in een der
te zamen saarbruecken. in een zaal
voorsteden npging wanneer over „Franse
waar ge.io d gesproken en gejuich,
uitbuiters rd „vaderland" klonk. „Op
zodra het ..jep een der sprekers uit
de barricad 'herinnerde aan een nazi
en het getieei tima forma. Zelfs d2
bueenkomst ken er niet aan
SA-marsen ontora
ml speelt in alle redevoerin-
Een grote ro_^ geestelijkheid. D(
op de trom van
'het zeer begrijpelijk.
van
komstig is, is nci het
twee-derden der geestelilkheid naar he
Duitse front overhelt. Nog sterker is dat
het geval met de protestan e,fJ.;no ujt
ten. die vrijwel zonder uitzondering uit
de bondsrepubliek stammen.
Hoop en vrees voor een nationalistisch
neen der Saarlanders hangt over de siaa.
Allerwege staat men voor de vraag, wai
er zal gebeuren als de Saarlanders inder-
daad hun Duitse nationale gevoelens meer
zullen laten spreken dan hun Europese
geweten
dagbladen der Statuut-getrouwe
Partijen openden gisteren weer eens met
een massieve waarschuwing uit Parijs,
NT de Saarlanders in het geval van
2 geen ahdere hoop konden koeste-
e€n continuering van de status-
de iaaftLvan de Franse voogdij die in
laatste maanden reeds zoveel minder
zichtbaar is geworden. Johannes Hoff
mann g^at door het land om vriend en
vijand te vertellen, dat een neen-votum
de soliedste kans voor zijn regering biedt
om haar warm geworden zetels nog een
paar jaar te blijven bezetten. Wordt het
Statuut aanvaard, dan hebben de Saar- I
landers binnen drie maanden de kans om
Hoffmann bij een regelmatige verkiezing
de laan uit te sturen. Weigeren zij het
statuut, dan komt er ook geen verkiezing
en ..dan kan ik vooreerst blijven", zo
pocht Hoffmann.
De Saarlandse regering maakt zich in
tussen ernstige zorgen, dat het gegrom
zeer dreigende vormen zou kunnen aan
nemen. wanneer men inderdaad straks
een poging zou gaan wagen om de voor
de volksstemming toegelaten pro-Duitse
partijen weer de muilkorf aan te binden
Nog meer zorgen maakt men zich daar
over in de gelederen van de Europese
commissie, die zich ervan bewust is dat
haar volmachten in de nacht van 23
October ten einde gaan.
Dit is geen prettig vooruitzicht wan
neer de stad vol is van geruchten, dat de
Duitsgezinde partijen de fakkels reeds
klaar hebben gezet om een eventuele
overwinning te gaan vieren met marsen
naar Hoffmann's Witte Huis en in dc
richting van radio-Saarbrueckcn. Wie de
menigte beeft gadegeslagen, die Hoffmann
alom heeft ontvangen, behoeft zich er ook
geen illusies over te maken, dat een op
roep tot al"emene staking b.v. geen goede
kansen biedt.
Minister-president Faure heeft vandaag
in Parijs verklaard, dat de Saarlandse
regering in elk geval de orde zal weten te
handhaven. De Saarlandse politie zelf
wordt als een voor de regering betrouw
baar apparaat beschouwd. Hoewel zij
overal in massa optreedt, waar de pre
mier verschijnt telt zii in het algemeen
toch niet meer dan 2000 man en het is
daarom zeer de vraag of zij tegen meer
dan nlaatseliike heibel opgewassen zou
zijn. Men heeft hier nota genomen van het
van Duitse kant in Straatsburg gedane
voorstel om eventueel de bevoegdheden
van de commissie-Dehous.se te verlengen
en van in Duitse bladen gedane suggesties,
dat in dit geval de commissie met neu
trale oolitiekrachten zou kunnen worden
uitgerust.
Dat de speculaties legio zijn. spreekt
wel vanzelf, daar de staatslieden die
het statuut ontwierpen daarbij zijn
heengesprongen over de vraag wat zou
moeten gebeuren, wanneer de Saarlan
ders hun instemming zouden weigeren.
In liet opvangkamp voor ontheemden is
gisteren de eerste groep vluchtelingen
deels Hongaren en Grieijen, aangekomen.
De dir. gew. van het Bureau van Ar
beidsvoorzieningdr ir D. Mansholt,
deelde aan de kinderen speelgoed uit.
Het medisch instituut „Caroline" heeft
Donderdag de Nobelprijs voor medicij
nen en psysiologie 1955 toegekend aan
de 52-jarige prof. Hugo Teorell. een
vooraanstaande Zweedse bloedspecialist.
De telefoto toont de Nobelprijswinnaar
met zijn vrouw.
r,cu Bivt- --- der geestelijkheid. De
Un j r n U roffelt op de trom van
Saarlandse ty- weten z» colporteert
bet, chrAs een redevoering van de ge-
druk met hop van Trier, mgr Borne-
storven b reeds de trouw aan
wasser. <l.nd predikte. Daartegenover
t u a"o sprekers van Hoffmann's
^hVifteliike volkspartij een officiële kerke-
liikè verklaring, dat ieder vrij is naar
iiin eigen geweten te stemmen. Twintig
minuten 'anS hoorden wij een redenaar
van het regeringsfront betogen, dat een
ia-stem 2een zonde is. Plechtig ontkende
Hoffmann overal, dat hij naar Rome zou
ziin gereisd om te trachten de Saar tot
een apart bisd°m te maken. Het land
ressorteert thans onder de bisdommen
De voorzitter van de Algemene Verga-
ue vuu d Chileen, Jose Maza
heef?SgIsteren medegedeeld dat de dele-
gatjes van de verschillende landen op
gehouden Deze hebben geen r®®u,taalin
geleverd en er is nu een strijd o 'taan
tussen de V S. en Groot-BrHtannieAme.
rika steunt de Philippijncn CT Soviet-
Rusland en Groot-Briitanme hebben Joe.
go-Slavië tol bun candidaat gekozen. Het
feit dat Groot Brittannië de loegoslavi-
sche candidatuur steunt komt voort uit de
gedachte dat de Turkse zetel in de Veilig,
heidsraad bewaard moet blnven voor een
Europees land. Joego Slavie ls gisteren
gekozen in de Economische en Sociale
Raad en volgens de V.S worden hierdoor
de kansen van dat land op een zetel in
de Veiligheidsraad verminderd omdat nog
geen enkel tand in een zelfde jaar in
deze twee lichamen tegelijk gekozen
werd.
De Amerikaanse minister van buiten-
1-nrtse zaken Foster Dulles zal naar de
Geneefse conferentie o.m. door zijn ambt
genoten Wilson (landsverdediging) en
door Eisenhowers raadgever voor ont-
waoeningszaken. Stassen. worden verge
zeld. Ook de Amerikaanse ambassadeur
te Moskou. Charles Bohlen zal in Ge
nève deel uitmaken van de Amerikaanse
delegatie.
(Telefonisch van onze cur-espondent)
PARIJS, hedenmorgen.
In een persconferentie heeft mi
nister-president Faure gisteravond
de geruchten bevestigd, dat de mi
nisterraad van heden zich met het
vraagstuk van het eventueel ver
vroegen van de verkiezingen zou
bezig houden. „Express-Matin",
het orgaan van de heer Mendès-
France is er onmiddellijk bij ge
weest om te beweren, dat een ont
werp in behandeling is om de al
gemene verkiezingen op 4 Decem
ber te doen plaats hebben.
Het blad gebruikt deze mededeling na
tuurlijk om te beweren, dat de heren
Faure en Pinay zich geen illusie maken
omtrent het lot van de regeringscoalitie,
die geen stabiele regeringsmeerderheid
meer zou kunnen opleveren Men kan er
echter op rekenen, dat Mendès-France
wel zó zal manoeuvreren dat de verkie
zingen niet dit jaar zullen plaats hebben.
De heer Mendès-France is immers nog bij
lange na niet gereed met het afreizen van
het land voor de reorganisatie der radi
cale partij met behulp der radicale jon
geren. Dit evenwel zon de socialisten er
juist toe kunnen brengen voor snelle ver
kiezingen te zijn, teneinde de heer Men
dès-France de wind uit de zeilen te
nemen. Zij verwachten een linkse over
winning, waarbij zij echter niet aan Men
dès-France maar zichzelf de leidende rol
toedenken.
Het denkbeeld om nog dit jaar ver
kiezingen te houden is vooi de regering
aanlokkelijk, omdat de Kamer reeds leeft
in het vooruitzicht van de verkiezingen,
terwijl zeer ernstige beslissingen moeten
worden genomen (op financieel terrein en
wat het oproeper; van dienstplichtigen
voor N.-Afrika betreft). De Kamerleden
zijn derhalve zeer geneigd bij hun be
slissingen hun popularitei' bij hun kie
zers te zwaar te laten wegen.
De bezwaren tegen een stembusgang op
of omstreeks 4 December zijn buitenge
woon groot. Op de eerste plaats is het
uiteraard zeer moeilijk reeds dan verkie-
I zingen te houden in de vier departemen-
I ten van Algerije, die moeien meestem-
ij men. Ook is het buitengewoon moeilijk
de Oostelijke departementer ter stembus
te roepen wegens de moeilijke verbindin
gen in het winterseizoen. Reeds nu wordt
gemeld, dat sommige bergpassen in de
Alpenstreken wegens sneeuw voor het
verkeer gesloten zijn. 16 November is de
De Nederlandse luchtvaart heeft, gisteren een ontstellend verlies geleden.
Een van onze beste vliegers, de reserve-luitenant-kolonel Gerben Sonder
man, is toen namelijk tijdens een demonstratievlucht met een Fokker S-14.
die hij maakte van het vliegveld der Fairch'ild Aircraft Corporation m
Maryland (V.S.) rabij Hagerstown neergestort. De piloot kwam daarbij om
het leven.
Overste Sonderman slaagde er volgens ooggetuigen niet in het toestel op
tc trekken uit een „spin met het gevolg dat het vliegtuig op een boerderij
nabij het gemeen te vliegveld van Hagerstown neerstortte en in brand vloog.
De vlieger die zich niet meer uit de machine had kunnen bevrijden, is
waarschijnlijk op «lag dood geweest.
De Fokker S-14, een tweepersoons
itraaltrainer. waarmede het ongeluk is
sebeurd was er een van een serie van
25 die bij Fairchild (de vertegenwoordig
er. van Fokker in Amerika* wordt ge
bouwd voor de Koninklijke Luchtmacht
Sonderman, die chef-invlieger was bij
Fokker, heef! zelf een groot aandeel ge-
ha, i In de ontwikkeling van dit type-toe
stel. Woensdag was hii met hetzelfde toe
stel waarmee het ongeluk is geb°urd,
van het vliegveld La Guardia in" New
York overgevlogen naar dat van Fairchild
en Marvland.
Gerben Sonderman is op 29 December
1903 geboren in Drachten Tn October 1936
werd hij tweede luitenant-vlieger en nog
voor de tweedp wereldoorlog bevorderd
tof eerste luitenant-vlieger.
Op 23 Januari 1039 trad hij in dienst bij
de NV Koninklijke Vliegtuigenfabriek
Fokker als invlieger.
Tijdens de oorlog en voora' na de bezet
ting van Nederland beeft hij tekenen van
moed, dapperheid en volharding gegeven
Toen de Nederlandse regering zich te
Londen had gevestigd, zoc.b' con
met de achtergebleven strijdkrachten
de ondergrondse beweging.
Uit Engeland
werden vTiegtuigen naar N.eder'a"daieJt0i""
den. die op bepaalde plaatsen Paracbdt,s"
ten, voorzien van radio-zeni3 n
uitwierpen Het was Gerbe"
die vele van deze zendtoestellen in ont
vangst nam.
Om het gewenste contact met de Ne
derlandse regering te onderhouden, leidde
hii een aantal onderofficieren op, die tn
staat waren de gecodeerde berichten uit
te zenden en op te vangen Hii bepaalde
daarbii de plaats van uitzending Hierdoor
hleef hii in voortdurend contact met -on
der!. Deze arbeid behoorde tot de meest
gevaarlijke en voor de vijand tot de meest
fnuikende.
Het gebeurde dikwijls, dat de Duitsers
met bun peilingen cr in slaagden de plaats
te ontdekken, «vaar de uitzendingen ge
schiedden, doch zodra zjj er binnentraden
vonden zjj noch zendtoestel, noch bedie
nend personeel. Telkens slaagde Sonder
man er in aan de opsporingen te ontko
men. De diensten, die hp op deze wijze
aan de bcvrilding van het land bewees,
kunnen niet hoog genoeg worden aange
slagen.
Na de bevrijding, in Mei 1945 werd hij
bevorderd tot kapitein-vlieger en later
tot majoor-vlieger.
In 1948 werd hij benoemd tot adjudant
in buitengewone dienst van H. M. Konin
gin Juliana. In 1954 volgde zijn bevorde
ring tot reserve luitenant-kolonel-vlleger
Sonderman heeft het Koninklijke paar
en ook de Koningin en de Prins afzonder
lijk op vrijwel al hun vliegtochten bege-
leid.
Voor zijn vele verdiensten heeft hij tal
van onderscheidingen ontvangen.
De verongelukte was gehuwd en had
drie kinderen.
Het bericht van het ongeluk is, zoals
men begrijpt, bij Fokker met ontsteltenis
ontvangen, maar ook elders in ons land en
in luchtvaartkringen in Europa zal zijn
heengaan met schrik en droefenis worden
vernomen.
Tallozen hebben hem na de tweede we
reldoorlog de nieuwe Fokkervliegtuigen op
vliegfeesten zien demonstreren De ..Pro
motor", de S II de S 12. de S 13 en de
S 14 en ook de Havker Hunter" hebben
vooral door zijn voorvliegen bekendheid
gekregen.
Een van de laatste keren, dat men
hem in ons land aan het werk heeft kun
nen zien, was op de tweede Pinksterdag
van dit jaar tijdens de vijfde I.L.S V Hij
vloog toen des middags eerst het Konin
klijk Paar met een .Dakota" van Soes-
terberg naar Ypenburg, vertrok vervol-'.
gens met de ledige Dakota naar Schiphol,
stapte daar in een Hunter straalvliegtuig!
arriveerde daarmede op het juiste ogen
blik n.l. tijdens het voorvliegen van twee
Engelse machines uit de eerste wereld
oorlog boven Ypenburg en stoot op ge
ringe hoogte en met grote snelheid over
het veld, teneinde een indruk te geven
van de snelle ontwikkeling van de vlieg
tuigbouw in het tijdvak van veertig
jaren.
Hij bracht de Hunter naar Schiphol te
rug, stapte daar in een S 14 en kwam
met zijn coilega-invlieger Mol] van Fok
ker die ook een S 14 bestuurde, wederom
boven Ypenburg. Daar voerden ze een
spiegeidemonstratie-gevecht uit, dat gro
te bewondering afdwong. Na deze vlucht
keerde Sonderman met de S 14 naar
Schiphol terug, klom in de Dakota en
bracht die weer naar Ypenburg teneinde
het Koninklijk Paar te halen en terug te
vliegen naar Soesterberg.
Bekend was zijn demonstratiefiguur
met met de S 14, die „hesitation roll"
werd genoemd. Hij liet het vliegtuig
daarbij om de lengte-as wentelen met
een telkens onderbroken beweging van
kwartslagen.
laatste datum in het verlenen geweest,
waarop verkiezingen zijn gehouden en
dat was na tic wapenstilstand van No
vember 1918, toen een Kamer moest wor
den vervangen, die reeds baar wettelijke
tijd met een paar jaar had overleefd.
Er is nog een ander bezwaar, dat het
moeilijk maakt voor de vervroegde ont
binding een Kamer-meerderheid te vin
den, aangezien een zeer groot deel der
Kamer een wijziging van het kiesstelsel
wenst. Er is evenwel geen sprake van een
ernstige kieswetherziening op zo'n korte
termijn. Hebben werkelijk vervroegde
verkiezinjen plaats, dan is hoogstens een
wijziging in het stelsel van het samen
gaan van lijsten voor het overdragen der
overschotten te verwachten.
Waren dan ook de MRP, een groot deel
der onafhankeljjken en een groot deel der
radicalen aanvankelijk evenals de socialis
ten voor vervroegde verkiezingen, thans
bemerkten we in de wandelgangen der
Kamer reeds bij vroegere voorstanders
van vervroegde verkiezingen een andere
stemming. Mogelijk zal Je regering wel
nu reeds uitgemaakt witten zien, dat de
verkiezingen in* April, in plaats van in
Jui gehouden zouden worden.
Nieuive ministers
Intussen heeft premier Faure de open
gevallen plaatsen in zijn kabinet aange
vuld. Vincent Badie is benoemd tot mi
nister vooi de oud-strijders. July, minis
ter voor Marokkaanse en Tunesische aan
gelegenheden is tot vice-premier be
noemd met als speciale taak de behande
ling van alle atoomkwesties. July's mi
nisterie is opgeheven en bij het ministerie
van buitenlandse zaken ondergebracht,
waar Jean Chamant als staatssecretaris
met de Marokkaanse en Tunesische aan
gelegenheden wordt belast Op deze wijze
zijn de opengevallen plaatsen door het
•ontslag van de Gaullistische ministers
weer aangevuld.
Van zijn ziekbed af heeft bondskanse
lier Adenauer gisteravond een verklaring
uitgegeven de eerste sinds hjj op 6
October ziek werd waarin hij opnieuw
het als zijn wens uitdrukt dat het Saar-
statunt Zondag a.s. door de Saarlandse
bevolking zal worden geaccepteerd. Ade-
nauer verheugde zich over de verklaring
van de Franse minister Pinay, dat het
referendum een grote betekenis had voor
de eenheid van Europa. „Ik hoop en ver.
trouw, dat <3e Saar-bevolking alle kanten
van de zaak in het oog zal honden."
Minister Von Brentano heeft zijn ver
trek naar de vergadering van NATO mi
nisters te Parijs plotseling vervroegd Hij
zal nu reeds Zondag naar de Franse
hoofdstad reizen voor wat wel eens een
diplomatieke noodmissie zou kunnen
worden om de Frans-Duitse vriendschap
te redden in geval het Saar-statuut Zon
dag zal worden verworpen.
GEVAARLIJK luid beginnen in Is
raël de stemmen te klinken van
politici, die over een preventie
ve oorlog tegen Egypte praten. Dit is
het onmiddellijke gevolg van de wa
penaanbiedingen. die het S^vjet-bloc
aan Egypte heeft gedaan. Alleen reeds
het bekend worden van dit aanbod,
waarvan niemand nog precies weet
wat het in concreto inhoudt, was vol
doende om de hartstochten in Israël
in vuur en vlam te zetten. Israëlische
politici, die zich in het verleden nim
mer voorstanders van extremistische
oplossingen toonden, dringen er nu.
daarbij krachtig gesteund '"•-0r de le
gerleiding, bij de regering op aan om
zo spoedig mogelijk in het offensief te
gaan, nog voordat Egypte de kans
heeft om dank zij de Soviet-hulp zijn
strijdkrachten substantieel te verster
ken.
Ongetwijfeld schuilt hier het groot
ste gevaar van Rusland's eerste optre
den op het politieke toneel van het
Midden-Oosten. De Sovjets hebben nu
de kans om de politieke hartstochten
aan te wakkeren in de hoop op een
nieuwe oorlog. In dat geval zou even
wel ogenblikkelijk de Driemogendhe-
den verklaring van 1950 in werking
treden en zouden Groot-Brittanië,
Frankrijk en de Verenigde Staten
„onmiddellijk stappen moeten onder
nemen".
Het is onwaarschijnlijk, dat de Is
raëlische of de Egyptische regering
anders dan onder dwang zouden be
sluiten tot een oorlog. Men mag aan
nemen, dat beide regeringen het uiter
ste zullen beproeven om de pressie,
die door de publieke opinie op hen uit
geoefend wordt, te weerstaan en te
voorkomen, dat het op het ogenblik
werkelijk tot een oorlog komt. Het. is
zeer wel mogelijk, dat de Egyptische
regering tot de wapenaankopen uit
het Sóvjet-bloc voornamelijk hierom
besloot, om Israël te intimideren 1
om wie weet? sterk te staan als
het nog eens tot onderhandelen zal
komen.
OVERIGENS lijkt het ons, welbe
schouwd, overdreven om in de
wapenleveranties die Egypte
van het Sovjet-bloc zal betrekken, een
voorspel te zien op een vergaande
communistische infiltratie in het Mid
den-Oosten, zoals veelal beweerd
wordt. Toegegeven moet worden, dat
het waarschijnlijk is, dat met wapen-
fcendingen van enige omvang ook wel
communistische deskundigen en in
structeurs zullen meekomen. Maar in
de afgelopen twintig a dertig jaar is
wel bewezen dat het communisme
practisch geen kans gemaakt heeft in
de landen van het Midden-Oosten,
waar toch de economische situatie
eigenlijk een goede voedingsbodem
had moeten vormen. De Islam gaat nu
eenmaal moeilijk samen met het mate
rialistische, atheïstische communisme
Afgezien van het feit, dat, zoals ge
zegd, door de wapenaanbiedingen van
de Sovjets de situatie het kruitvat van
het Midden-Oosten nog ontvlambaar
der is geworden dan voorheen, zou bet
overigens wel kunnen blijken, dat. al
les bij elkaar, de Russische commu
nisten nog niet zoveel concreets in di'
gebied zullen bereiken als aanvankf-
tijk werd gevreesd. Het is best moge
lijk, dat premier Nasser alsnog pogei
zal om tegenover het Westen weer waf
water in de wijn te doen. Hij heef'
daar dubbel belang bij omdat, tensloi
te, ingeval van een oorlog Groot-Bril
tanië weer ogenblikkelijk de Suez-ba
ses zou kunnen bezetten.
Giorgio la Pira, burgemeester van Flo
rence, zal op uitnodiging van de burge
meester van Moskou, Mikaili Jasnof. een
bezoek aan de Sovjet-hoofdstad brengen,
aldus is gisteren officieel door hei ge
meentebestuur medegedeeld. La Pira is
tevens uitgenodigd door de burgemeesters
van Belgrado, Bombay, Jeruzalem en
Madrid.
Naar „De Waarheid" mededeelt, heeft het partijsecretariaat van de CPN
een brief ontvangen van de heer A. J. Koejemans, waarin deze mededeelt te
bedanken als lid van de partij.
De brief werd ontvangen, nadat de propaganda-afdeling van de partij de
heer Koejemans verzocht had met haar overleg te plegen over een lezing die
hij, naar uit een persbericht was gebleken, Woensdagavond voor studenten zon
houden over de vraag: „Heeft het communisme in ons land nog een toekomst?"
Van de bevrijding af tot begin Januari 1948 is hij hoofdredacteur geweest
van het communistische dagblad. Toen werd hij opzij gezet, omdat zijn leiding
„te zacht zou zijn geweest".
slotte schond zij haar belofte, mijn anii-
critiek openbaar te maken.
De waarheidswaan van het Marxisme'
Leninisme, waarmee ik thans ook theore
tisch volledig gebroken heb, bracht mij
ertoe, terwille van de partij-eenheid mijn
critiek te staken en me aan het officiële
partijstandpunt te onderwerpen. De angst
voor critiek werd door mij destijds ten
onrechte beschouwd als een toevallig ge
brek van een even toevallige partijleiding.
Later is me duidelijk geworden, dat dit
gedrag aan het communisme inhaerent
is en in een systeem wortelt, dat geen
vrijheid tot critiek gedoogt, zelfs niet op
basis van hef Marxisme/Leninisme.
Door deze intolerantie is de communis
tische politiek dogmatisch verstard en
geschematiseerd met als onvermijdelijk
gevolg: sectarisme en isolement.
Bij mijn afscheid van de CPN spreek
ik de verwachting uit, dat de verande
ringen in de politiek van de Sovjet-Unie
op den duur zullen leiden tot principiële
vrijheid tot critiek oftewel vrijheid tot
principiële critiek.
Zoals bekend is de heer J. van Santen
uit Amsterdam, die van 1946 tot 1952 lid
van de Eerste Kamer was voor de CPN
en van 1945 tot 1949 raadslid in Amster
dam. enige «naanden geleden uit de partij
getreden, waarvan hij bijna 25 jaar lid
was geweest. „Na rijp beraad" heeft hij
thans besloten publiekelijk deze daad te
motiveren.
Dit besluit, zo zegt hij o.m.. is het ge
volg van een morele kloof, die langza
merhand via een principiële verwijdering
gegroeid is tot een organisatorische af
scheiding.
Angst voor critiek
In het najaar van 1953 weigerde de
partijleiding de zakelijke inhoud van mijn
schriftelijk uitgebrachte critiek openbaar
te maken. Daarna liet zij ondanks miin
protest een antwoord op deze niet-ge-
publiceerde critiek publiceren en ten-
