IflTEROfl
VOOROOMG
.«S ID
•v.»r
A6BHJON
W QUO
Het gouden toneeljubileum van
Aaf en Herman Bouber
Meteoor aan de avondhemel
Het bezwaar
van parenwedstrijden
EET GRABBELTONN
DE HEILIGE VAN DE WEEK
m
Bridgerubriek
Onderscheiden
met de
gouden eremedaille
der hoofdstad
Mathias Kempprijs voor
G. Smits
Byrd naar de Zuidpool
Letterkundig Museum
.V.V.
«V.VW
■■■mom*
s o a o m
m a a
a m v
,'.V.V
27 Nov.: Begin van de H. Adventstijd
m w
Ongerijmdheden
Nederland-puzzle
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1955
PAGINA 6
INDIA KOOPT STAAL IN
COMMUNISTISCHE LANDEN
AFWIKKELING GELD-
ZUIVERING
Termijn met vijf jaar verlengd
m mvjaj
JL
r~w v
jü m f
m m m
o m m m s?
a n m mjo
n a o
mm 'o. m a
es r cs cs
ba o i
m m CS m
m m o m cs
ss a cs no
o. |J
mm
mm
1.
X
2.
X
3.
X
4.
X
5.
X
6.
X
7.
X
8.
X
9.
X
10.
X
Omschrijving
COKHKSMMIWNÏ IR- 4fiKE8i
BUS1BUS 8, HILVERSUM
(Van onze Amsterdamse redactie)
„Van Amsterdam aan de Boubers". Dat
staat gegraveerd in de gouden eremedaille
van de hoofdstad, waarmee de Amster
damse wethouder van onderwijs, kunsten
en wetenschappen, mr A. de Roos, gister
avond het echtpaar Aaf en Herman Bou
ber heeft onderscheiden wegens „de grote
verdiensten die het zich In de afgelopen
vijftig jaar voor het volkstoneel heeft ver
worven". zijt beiden een voorbeeld van
wat oorspronkelijke amateur-tonelisten als
beroepsacteurs kunnen bereiken".
De Mathias Kempprijs, die in 1951 op
Initiatief van de Limburgse schrijver Ma
thias Kemp in het leven werd geroepen
met het doel „de schone letteren m de
Limburgse zusterprovincies aan weerszij
den van de Maas te stimuleren en te be
vorderen" wordt voor de tweede maal
uitgereikt. De mededinging was uitslui
tend opengesteld voor dichters.
De jury heeft de prijs toegekend aan
de heer G. Smits, Maastrichtenaar van
geboorte en thans wonende te Eindhoven,
voor een bundel van onuitgegeven ge
dichten. Een eervolle vermelding, waar
aan een aanmoedigingsprijs is verbonden,
^verwierven de bundels „Met aarden vin-
gers" van L. Herberghs te Heerlen en
„Verzen" van P. van de Loo te Genk in
België. De bekroonde bundel zal binnen
kort (bij „de Windroos" te Amsterdam)
het licht zien. De prijsuitreiking door de
stichting Mathias Kempprijs zal in sa
menwerking met de culturele raad van
Belgisch Limburg geschieden te Hasselt
op Zondag 11 December.
Zo huldigde mr De Roos de Böubers na
afloop van hun optreden in „Zeemans
vrouwen" een toneelspel van Herman
Bouber (die eigenlijk Herman Blom heet)
waarvan gisteravond in Carré na vele
jaren weer een reprise werd gegeven.
De heer K. Wunnink, directeur van het
theater Carré en voorzitter van het werk
comité dat zich ter gelegenheid van het
gouden toneeljubileum van de heer en
mevrouw Bouber heeft gevormd, bood de
„vertolkers van wat er onder het volk
leeft" een enveloppe met inhoud aan. in
houdend de bijdragen van de talloze be
wonderaars de recette van de avond en
een bedrag ter grootte van de zaalhuur
De jubilarissen zaten op de hen zo Ver
trouwde Bühne te midden van een keur
van bloemstukken en hun o.a. geschonken
door burgemeester en mevrouw d Anly,
die ook bij de „première" aanwezig was.
en door vele toneel-collega's.
De voorzitter van de Vereniging van
Nederlandse Schouwburgdirecteuren, de
heer H. Deinum. deed het echtpaar of-
ficieel weten van de tournée. die de Bou
bers in de komende weken op uitnodiging
van de organisatie langs vele theaters
in den lande zullen maken met hun „Zee
mansvrouwen"..
Nog vele andere sprekers uitten allen
hun grote vreugde over de hernieuwde
kennismaking met „hen, die hun publiek
zovele jaren toneel geboden hebben dat
dicht bij het leven staat" „O ja, zo was
het" had wethouder De Roos het uit 1923
daterende spel „Zeemansvrouwen" in zijn
toespraak betiteld.
Op de twee hoofdrolspelers, Aafje als
Manke Mie en Herman, die ook de regie
had als Lodewijk de Bruin, was deze
verleden tijdsvorm echter niet van toe
passing. De zeventig-jarige, maar nog al
tijd ongelooflijk vitale mevrouw Bouber
vervulde haar rol namelijk met een spon
tane ongekunsteldheid, en ook haar man
had zich in de sfeer van zijn stuk hele
maal weten in te leven. Dit in tegenstel
ling tot de andere acteurs en actrices, al
len leden van het Volkstoneel De Toneel
vereniging. die ontgroeid bleken te zijn
aan de tijd waarin „De Jantjes" en „Zee
mansvrouwen" volle zalen trokken.
De toeschouwers brachten het echtpaar
Bouber ovatie na ovatie en ze hadden de
jubilarissen geen beter huldeblijk kun
nen aanbieden
De regering van India heeft onlangs
40.000 ton afgewerkt staal in de Sovjet-
Unie besteld en er wordt nog een order
voor 60.000 ton in dat land geplaatst. Ver
der worden onderhandelingen gevoerd met
cimmunistisch China-over de aankoop van
ongev. 30.000 t. staal op ruilbasis. Soort
gelijke besprekingen worden met een aan
tal andere landen gevoerd. Onlangs kwam
een transactie voor levering van staal
met Tsjeehoslowakije tot stand.
Een woordvoerder van het ministerie
voor handel en industrie te New Delhi
verklaarde, dat India aoeilijkheden onder
vond bij de levering van staal door zijn
traditionele leveranciers, het Ver. Ko
ninkrijk en de Ver. Staten, door de drin
gende binnenlandse behoeften van deze
landen. Naar men zeide vroegen deze
beide landen hoge prijzen, die naar be
weerd werd ontstonden door de loonsver
hogingen in de staal- en kolenindustrie-
ën.
Schout-bij-nacht Richard Byrd, de
Amerikaanse poolvorser, heeft op een
persconferentie verklaard, dat de nieuwe
bases, die door een Amerikaanse vloot-
expeditie in het Zuidpoolgebied zullen
worden opgericht, van grote strategische
waarde kunnen worden. Byrd is op weg
naar Nieuw-Zeeland, om zich daar bij de
expeditie voor de .Operatie Diepvries"
te voegen. „Wanneer het Panamakanaal
in oorlogstijd onbruikbaar gemaakt
mocht worden", zo zeide Byrd „zou men
om Zuid-Amerika heen de Grote Oceaan
moeten bereiken. De uiterste punt van
het Zuidpoolland ligt op 300 mijl afstand
daarvan. Dat gebied moeten wij onder
.controle hebben voor de verbinding om
Kaap Hoorn", aldus Byrd. De Sovjet-
Unie richt bases op in een uitgestrekt ge
bied, waar nog weinig of geen exploratie
is verricht.
Zoals bekend heeft Radio-Moskou on
langs medegedeeld, dat twee Russische
schepen spoedig met een expeditie zou
den vertrèkken voor het verkennen van
een gebied tussen Queen-Maryland, Wil
helm 2-land en de Zuidpool, als Sovjet-
russische bijdrage aan het internationale
onderzoek in het geophysische jaar.
Het Nederlands letterkundig museum
en documentatiecentrum, dat in het oude
stadhuis van 's Gravenjiage aan de Groen,
markt is gevestigd, beschikt hier sedert
enige weken over meer ruimte. Dit heeft
het mogelijk gemaakt de uitgebreide ver
zamelingen van het letterkundig museum,
die zich grotendeels nog in het gemeente
archief aan het Rijswijkseplein bevonden,
naar de Groenmarkt te doen verhuizen.
Om volledig als museum werkzaam te
kunnen zijn zal het letterkundig museum
de .verbouwing van het oude stadhuis
moeten afwachten. Maar van 2 Januari
a.s. af zal de instelling, althans als docu
mentatiecentrum, voor het publiek ge
opend zijn.
Vorige week signaleerde de dagbladpers een opvallende figuur aan
de avondhemel: een meteoor. Ons eigen dagblad meldde „een fraai
schouwspel, bewonderd na zonsondergang". Een Engels schip nam n.:t
waar; een vliegveld, e.v.a. Zelfs boven Parijs maakte de meteoor de
aandacht gaande. Een en ander bracht ons op het idee iets naders
over meteoren te vertellen.
Bij de Tweede Kamer is een nieuw
wetsontwerp ingediend tot verlenging met
vijf jaren van de termijn binnen welke
verzoeken kunnen worden gedaan om over
tegoeden op renteloze rekening bij het
agentschap van het Ministerie van Finan
ciën te mogen beschikken. Dit wetsont
werp vervangt het eerder hieromtrent
reeds in de Staten-Generaal behandelde
ontwerp, dat evenwel niet op tijd het
Staatsblad kon bereiken. In het thans in
gediende ontwerp is een artikel opgeno
men, waardoor aan de wet terugwerkende
kracht zal worden verleend tot 20 October
195S.
r
,v-SFS>W,- -
*V
No. 2085, 26 November 1955.
Redacteur: G. J. A. VAN DAM.
Vossiusstraat 18 b, Amsterdam-Z.
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
VOOR ONZE LADDERWEDSTRIJD
Ter oplossing nogmaals vier vraag
stukken van Franse grootmeesters in het
wedstrijdspel uit de jaren, vóór de we
reldoorlog. De standen munten ook
thans weer uit door natuurlijke opstel
ling en schUnen zó uit de partij te zijn
genomen. De oplossingen worden gaar
ne vóór 7 December a.s. tegemoet gezien
aan het boven deze rubriek genoemde
adres
NO. 3254.
Maurice
Raichenbach
Q O m
No. 3255.
Isidore Weiss.
Stand: Zw. 7,
9 12. 16. 19, 23.
27, 31. Wit 33, 34,
38, 41 42, 44, 47,
48. Wit sp, en
wint.
No. 3256.
Marius Fabre.
Stand: Zw. 2-5,
7 8 11-14, 18, 19.
24 35. Wit 16,
21 25, 26, 28, 30,
33', 37-39. 42, 43.
47, 50. W. sp. en
w
No. 3257.
Stanislas Bizot.
m <m m w- w.
M wiï m W
Zw. 3, 6, 8, 11,
15 21. 24, 25, 27,
35 Zw. 28. 33, 38,
40.' 42-46, 50. Wit
sp'. en wint.
Stand: Zw. 3,
8-10 13, 14, 16,
17, 19. 20, 24-26.
Wit 28, 30. 31,
33-39, 45. 48, 49.
Wit sp. en w.
IETS OVER CONSTRUCTIE
MOTIEVEN (3).
In aansluiting op de reeds in de vorige
rulbrieken gepubliceerde „bohémiens
onder de constructie-motieven thans al
lereerst nog een verlengd waterval-mo
tief. Dit is wel frappant, maar voor mijn
gevoel toch al te gecompliceerd.
No 8. Wit 22, 32. 34, 35, 44, zw. 28, 29,
30. 39, 40 Wit 35x33. (v, Dam, 1938).
Vervolgens nög een „bastaard"water-
valletje, dat innerlijk slechts ten dele
weergeeft wat het zuivere watervalletje
bevat, namelijk;
No 9. Wit 33, 34. 35, 43, zw. 29, 30, 39.
40 Wit 33x24. (v. Dam, 1938), Hier kan
schijf 43 niet op 45 staan aangezien dan
een bij-oplossing mogelijk is door 34x25,
terwijl wit ook zou moeten winnen door
35x24. Plaatsen we de witte schijf 43 op
25 dan wint zowel 34x45 als 33x24. Dit is
vonden, dat de probleem-componisten
kan interesseren Daar is bijvoorbeeld het
„Parallel-motief", een verlengd vierkant
je. als volgt:
No. 16. Wit 29, 40, 50. zw. 33, 44, 45.
Z.a.z. (v. Dam, 1937),
Ook van een zogenaamde „bril-stand"
kan men door combinatie iets geestigs
construeren, zoals in no. 17.
No 17. Wit 24. 25. 34, Zw. 20, 29, 30.
Z.a.z.' (v. Dam, 1935). Hier zien we twee
tegen elkaar geplakte „brillen". Met an
derhalve bril is ook Iets nieuws te krij
gen, namelijk:
No. 18. Wit 38, 39, zw. 32, 34, 43. W.a.z.
(v. Dam, 1938). Als we dit draaien en
van kleur laten verwisselen krijgen we
een ontdekking van de heren A. Pol
man en G. Mantel, die als het „Pvra-
mide-motief" bekend werd in;
No. 19. Wit 38. 47. 49. zw. 42, 43. Z.a.z.
Hierbij kan ook nog een schijf op 43 wor
den toegevoegd, terwijl het eveneens mo
gelijk is 38 te laten vervallen of te ver
wisselen met een zwarte schijf. Komt er
een zw. schijf op 38 en een zw. dam op
48 dan krijgen we het oer-oude, klassie
ke opsluitmotief: zw. 38. 42, 43, dam 48,
evit 47. 49. Z.a.z. Interessant is hierbij
ook no 20.
No. 20. Wit 8, 47, 49, zw. 38, 42, 43. Wit
a.z.
Naar aanleiding van deze motieven
vond ik nog:
No. 21. Wit. 8, 27, 29, zw. 22, 23. W.a.z.
(v. Dam, 1937). Hierin is de topschijf van
de driehoek dus twee rijen hoger ge
plaatst. Als we hiervan de kleuren ver
wisselen (en dat verwisselen van kleur
is Iets, waarmede de componist altijd
even goed rekening moet houden als met
de mogelijkheden, die „spiegelen", draai
en of verdubbelen kunnen opleveren.
Dit kan soms tot interessante vondsten
voeren.) krijgen we no. 22.
No 22. Wit 22, 23, zw. 8. 27, 29. (v. Dam,
1920). Z.a.z.
De driehoek-positie, die we in no. 19
zagen leidde voorts tot de ontdekking
door G. Mantel en mij van het „Linie"-
motief. Deze linie kan langs de gehele
horizontale rij 41-45 en 46-50 worden
verlengd, terwijl zij tegelijker tijd ge
heel of ten dele aan de overzijde van
bord, dus van 1-5 en 6-10 kan voorko
men Een z.g, tweeling-motiefstand dus.
Dit gaat bijvoorbeeld met no. 23.
No. 23. Wit 48, 49, ^50, zw. 43, 44. 45
(eventueel met een zw. schijf op 25). W.
a.z.
Als we verder zoeken en de driehoe
ken neties aan elkaar passen komen we
tot een vierhoek-stand.
No. 24. Wit 19. 20, 29 30. zw. 14, 23, 25,
34. Wit 20x9, 23x3, 30x39 (v. Dam, 1924).
Hieruit ontstond de zogenaamde ..Magi
sche Ruit" waarin zwart aan zet is, maar
in alle varianten verliest. Men controlere
het eensl
No. 25, Wit 13, 22, 23, 24, 33, zw. 18, 19,
28, 29. (v. Dam, 1924). Als we deze stand
uitdunnen en vier witte schijven ver
wijderen kan no. 26 ontstaan, waarop
door de heer A. de Graag enige mooie
vormgevingen zijn gemaakt.
No. 26. Wit 25, zw, 19, 20, 29. 30. W.a.z.
(v. Dam. 1924).
(Zaterdag 26 November 1955).
Schaakredacteur P. A. Koetsheid,
Huize St. Bernardus, Sassenheim.
No. 7341.
A. F. C. v. d. Linden Zeist
eerste plaatsing
mat in 2 zetten.
De problemen van deze weck.
Met No. 7343 brengen we vermoedelijk
de laatste bekroning van de „B. C. F.",
dit jaar onderscheiden. Onze beide twee-
zetten zijn goede eerste publicaties, waar
van de oplossing niet zo ingewikkeld is
Oplossingen over drie weken.
Probleemoplossingen
No. 7332. C. Groeneveld, Opl. 1. De3—a7:
dreigt 2. Da7—b8. tt-
No. 7333. A. F. C v. d Linde. Opl. 1
Pd3e5 dreiging 2. Fe5f7. tt.
No. 7334. G. H. Drese. Opl. 1. f6f7 dreigt
2. Tb5t en 2. Te6t. 1.Pb4 2. Tb4: t enz.
1. Td3 ad lib. 2. Te6t enz. 1Pe7
2. Th6: t enz. 1Pf4 (f5—f4) 2. Tf6t
enz.
Goede oplossingen
Deze drie problemen werden goed op
gelost door P. Baas, Lutjebroek; L. M.
v. D. te Maassluis; P. M, Dekker, Rotter
dam; J. Dickhaut, Nijmegen; L. M. Hage-
man, Den Haag; F. Pijls, Maasbracht;
Paul Raschdorf, Hannover; C. v. d. Weide
Rotterdam; F. U. J. H. Witte, Rotterdam
No. 7332 en 7334 door W. H. Haring,
Schipluiden.
No. 7332 en no. 7333 door dr mr R.
Bromberg, Roermond; H. H. Jansen, Bre
da: B. Kouwenhoven, Rotterdam; H. Lin-
nebank, Den Haag.
Nagekomen oplossingen
J. Dickhaut, Nijmegen, alle behalve No.
7329. H. A. Jansen, Breda No. 7327 en 7328.
H. Linnebank, Den Haag No 7328.
Correspondentie
L. M. v. D. te M. Zoudt. U ons uw
adres niet kunnen geven. Het is soms
prettiger als we u persoonlijk kunnen
schrijven, dan wanneer we dit in de ru
briek moeten doen.
J. D. te N. In no 7329 volgt Op 1. De5,
Pf7: en na 2. Df4, PeRtt en de witte ko
ning kan naar c5 uitwijken. No. 7330 is in
orde. Ziehier de opl. 1 Pp3 dreiet 2 0624
ab2: tt. Speelt zwart 1. Kb4t volgt 2. Kd2
en zwart heeft niet anders dan Ka4 tt- We
hopen dat u nu overtuigd bent.
in no. 10 dat hieronder volgt, voorko- No. 27. Wit 23, 25, zw. 19, 20, 29, 30
!-J-~ Z.a.z. (v. Dam. 1924). Deze stand kan al
leen tijdens de probleem-afwikkeling
winnend worden gemaakt en daarom
men, maar toch is ook dit, evenals ieder
der daarna nog volgende vijf construc
ties slechts als een der vele afspattende
druppels te beschouwen, die de „water- wordt het motief beter als we ook hier
val" verstuift
No. 10 Wit 25, 33, 34, zw. 29, 30, 35, 39,
40. Wit 34x45. (v. Dam, 1938).
No. 11. Wit 23, 25, 33. 34. zw. 29, 30, 35,
39, 40, wit 34x45. (v. Dam. 1938).
No. 12. Wit 23. 24, 33, 35, zw. 29, 39.
Z.a.z. (v. Dam. 1936).
No. 13. Wit 23- 25, 33. zw. 29, 30. 39
Z a.z. (v. Dam, 1936).
No 14. Wit 33, 35 45, zw. 29, 30. 39. 40.
Wit 45x23. (v. Dam, 1933).
No 15 Wit 27, 28 29, 39, 49 zw. 32, 33.
84, 44. Wit 27x38. (v. Dam, 1937).
Bij het zoeken naar andere mogelijk
heden, die uit het „Paard van Troye",
het „Vierkantje" van v. Meer en het
.Watervalletje" kunnen voortspruiten Z.a.z. In deze beide motieven kan na
de kleuren verwisselen. Bijv. wit 18. 19,
28. 29, zw 22 24. 25 Wit a.z -(v Dam.
1937).
Een typisch motief is ook nog het vol
gende van S E. v. d. Meer dat op een
onvolledig watervalletje gelijkt, maar
dit beslist niet is omdat wit niet begint
met slaan en de schijven niet tegen maar
van elkaar af, dus uit het figuur, slaan.
No. 28. Wit 14, 24 33, zw. 20, 29, 30.
Z.a.z. (v. d. Meer. 1915),
Van dep Meer heeft ook veel aandacht
geschonken aan de volgende motieven,
evenals Gortmans:
No. 29. Wit 23, 35, zw. 19, 29 30 Z.a.z.
No. 29 A. Wit 23. 35. zw. 18, 28. 30.
No. 7342.
L. C. WILLEMSENS, Utrecht
le plaatsing
mat. tn 2 zetten
No, 7343.
P. A. KOETSHEID, Sassenheim
5e eerv. verm. 78e tournooi B. C. F.
afd. 3-zetten.
Hjke variaties zijn er meer te vinden,
bijv in de volgende standen;
No 30. Wit 23, 25. 35. Zw. 19. 20. 29. 30.
Wit a.z.
No. 31. Wit 23 25. 35, zw. 18, 20, 28, 30.
Z.a.z.
Hierbij zijn nog weer variaties moge
lijk, waarin nog een zw. schijf kan wor
den gemist en de stukken niet geheel
symmetrisch ten opzichte van elkaar
staan. Het principe wordt daardoor niet
aangetast, zoals we in de volgende ru
briek zullen zien.
heb ik in de loop der jaren nog veel ge- tuurlijk schijf 35 ook op 15 staan. Derge- eerste der 6 zittingen onderaan op de 10e
Er zijn nogal wat sterke spelers, die een I plaats stonden. Toen het tournooi was
zekere afkeer hebben van parenwedstrij-afgelopen stond dit vermaarde paar op de
den. Zij zijn van mening, dat de daarbij tweede plaats! Zou de gehele wedstrijd
gebruikte telling het in de hand werkt,
dat de geluksfactor een overwegende in
vloed gaat spelen.
Nu hebben de parenwedstrijder welke
b.v. in de meesterklasse van de Neder
landse Bridgebond gespeeld worden en
waarvan de A-klasse bestaat uit 10 tot 12
paren, aangetoond dat teder jaar opnieuw
dezelfde spelers de hoge plaatsen bezet
ten. Dit bewijst natuurlijk al, dat de ge
luksfactor niet zó groot is dat de zwakkere
spelers bovenaan zouden kunnen komen,
doch anderzijds wordt er zeker niet door
bewezen, dat het sterkste paar ook Inder
daad de winnaar van het jaarlijkse tour
nooi is geworden Wij herinncen ons een
jaar, waarin de ge-br, Goudsmit in deze
parencompetitie meespeelden en na de
dus uit slechts éér, zitting bestaan hebben,
dan zou „men" ongetwijfeld gezegd heb
ben dat de Goudsmits niet meer zo goed
spelen als vroeger en a's het tournooi
Innlaats van uit 6 zittingen uit 10 of meer
zittingen zou hebben bestaan, wsf er een
grote kans geweest dat de heren de kam
pioenstitel gewonnen zouden het ben!
Uit dit laatste volgt wel. dat een pa
renwedstrijd van slechts één zitting een
vrijwel niets zeggende gebeurtenis Is Het
is zéér wel denkbaar, dat het paar dat
nr. 3 of 4 geëindigd is, véél beter hepft
gespeeld dan het paar dat nummer één
werd doch minder door het geluk be
deeld werd.
Het volgende spel is wel een goéd be
wijs, welke dwaasheden er ln parenwed
strijden kunnen gebeuren:
Letterlijk genomen is een meteoor
niets anders dan; iets wat zich in de
hoogte vertoont om het maar eens
populair uit te drukken. Het Griekse
woord wil zeggen: iets wat zich stij
gende verplaatst (meta; aeiro). Het
verschijnsel gaat met verspreiding
van licht gepaard. De volksmond zegt
dan: vallende sterren. Men veronder
stelt daarbij, dat aan de transen een
ster uit haar voegen is geraakt, met
het gevolg, dat ze nu naar beneden
tuimelt. Deze wijze van spreken doet
ietwat kinderlijk aan. Want. voor
eerst bestaat er geen hemelkoepel,
waarop de sterren zouden liggen als
diamanten op een blauw kleedje bij
de juwelier. Vervolgens zitten de
sterren niet vast en kunnen ze dus
niet losraken. En, tenslotte, kan er
van het zichtbaar „vallen" van een
ster geen sprake zijn, omdat de ster
ren daarvoor veel te ver van ons ver
wijderd staan, althans voor het onge
wapende oog.
Dus: het waargenomen verschijnsel
is bepaald geen ster geweest. Wat
dan? 'n Meteoor, een groep van me
teorieten.misschien, die uit de
wereldruimte onze aardatmosfeer hun
opwachting kwamen maken, Duizen
den van die meteorieten tuimelen
jaarlijks op onze aardbol neer! Dat
we er dan niet méér van merken?
Nu, de oppervlakte onzer planeet be
staat, om te beginnen, voor bijna
driekwart uit water. De kans is dus
groot, dat de vluchtige bezoekers in
zee hun graf vinden. Bovendien er
zijn woestijnen, onbewoonde gebie
den, onmetelijke ijsvlakten (Zuid-
poolstreken); wat daar neervalt doet
niemand pijn! Gelukkig maar ook.
Een bombardement door meteorieten
lijkt weinig aanlokkelijk. Verreweg
de meeste worden door de wrijving
met de dampkring zó gloeiend, dat ze
vervluchtigen en alleen als „vallende
sterren" van zich doen spreken.
En toch! Enkele jaren geleden nog
maar, om precies te zijn; in 1908. dééd
zich het zeldzame geval voor. dat een
reusachtige meteoriet tegen de aarde
opbotste (zomer 1908). Hij was mans
genoeg om steden als Londen, of Pa
rijs met de grond gelijk te maken,
want binnen zijn werkingssfeer zag
een oerwoud van 1200 km" zijn bo
men „radicaal naar buiten omgebla
zen". Professor dr v. d. Bergh noemt
dit de grootste, kosmische (cosmos
het heelal) ramp, welke ooit in histo
rische tijden de aarde heeft getroffen.
Het geluid van de val was over een
oppervlak van 'n millioen km2 te ho
ren, waarschijnlijk juister: het ge
luid van de „ontploffing" van de me
teoriet want men is er niet in ge
slaagd resten van hem terug te vin
den. Seismografen gingen tekeer, als
of er ergens een zware aardbeving
woedde. Het gewicht van het gevaarte
mo?t 'n 130.000 kg hebben bedragen.
In ons land nam men op de datum
van het ongeval ongewoon heldere
nachten waar, met lichtende nacht
wolken. Deze wolken van kosmische
stof, geobserveerd door prof. v. d.
Bergh, kwamen uit het Oosten en
treden alleen dan op, wanneer er
gloeiende meteorenstof in de atmo
sfeer aanwezig is. Inderdaad bleek het
terrein der botsing in midden-Siberië
te liggen. De hutten der Tsoengoezen
stortten als kaartenhuizen ineen; ren
dierkudden zetten het op 'n lopen:
zelfs te Jena tekende de seismograaf
(toestel voor het waarnemen van
aardbevingen, aangevend de kracht,
de duur en de richting; Grieks seio,
beven, schudden) de catastrophe aan.
Dit is wel de grootste meteoor ons be
kend; in Oregon (U.S.A.) viel er een,
die slechts 15.500 kg woog.
Vooral in het najaar kan men niet
naar de avondhemel kijken, of er ver
schiet 'n „ster" die gedurende enkele
ogenblikken 'n zwak lichtspoor door
het luchtruim trekt. Soms zijn er
veel; op de avond van de 9e October
1933 flitsten er aan de Noordelijke
koepel bijna zes per secunde voorbij!
Tot ongeveer middernacht bleven
de zwermen aanhouden, ooit met
335 meteorieten per minuut! Daar
het verschijnsel in de buurt van
het sterrenbeeld „Draco" optrad,
kregen deze zwermen de naam:
Draconiden Het betrof hier steen-
en me-taalsplintertjes van en
kele mm doorsnee, welke dit luister
rijke schouwspel veroorzaakten. De
9e October 1953 verwachtten veel ob
servatoria een herhaling en troffen
de nodige voorbereidingen; wij zelf
óók. De voorstelling ging evenwel
niet door!
Ooit ziet men er maar één op 'n
hele avond, die evenwel in glans zelfs
Sirius of Venus kan overtreffen en
zich soms oplost in een vuurwerk van
schitterende schichten. Het verschijn
sel is al zo oud als de historie! De
grote geschiedschrijver van het an
tieke Rome. Livius, heeft 't over
zwermen meteorieten, geconstateerd
654 v Chr.: de vader der geschied
schrijving, Herodotus meldt, dat van
drie koningszonen slechts één 'n neer
gestorte meteoriet kon aanraken; de
anderen verbrandden zich de vingers.
De eerste werd toen tot koning uit
geroepen. Beweerd wordt dat de te
Mekka gecanoniseerde „zwarte steen",
die de gelovigen moeten vereren, niet
anders is dan een meteoriet.
Gedurende de Middeleeuwen kwa
men er zware stenen in de Elzas neer
en in Padua. In 1650 doodde een me
teoriet een geestelijke, die in de om
geving van Milaan een avondwande
ling maakte. De 14e April 1931 kwam
er een van ongeveer 'n pond terecht
nabij een boerderij in Engeland. Er
ontstond een put in de grond. De boer
dacht, dat het onweerde. Zijn zoon
had gezien wóar de steen neerkwam.
Toen hij hem opraapte, was hij nog
warm. Bij ontleding bleek hij ijzer en
nikkel te bevatten. De 12e November
1833 berekende men zwermen stenen
van 200.000 per uur Men verhaalde,
dat het wel hek te sneeuwen hoog in
het luchtruim. In 1866 telde het ob
servatorium van Greenwich 10.000
„shooting stars" (..vallende sterren")
op één avond: te Edinburgh had men
er 'n paar duizend minder maar wat
maakt dat uit op een dergelijke hoe
veelheid?
Er bestaan drie soorten meteoren;
ijzeren, stenen, en 'n derde soort, tek-
tieten genaamd. Onze Nederlandse
verzameling telt er in 't geheel drie.
alle stenen. Prof. dr Escher noemt
als hun vindplaatsen Uden (N. Br.,
18401: Blauwkapel (bij Utrecht, 1843)
en Ellemeet (eiland Schouwen 1925).
Wat hun snelheid betreft, deze be
loopt 'n 25 mijl per secunde; de aarde
heeft niet zoveel haast als zij bij haar
wandeling rond de zon. Wanneer, om
een voorbeeld te noemen een me
teoriet met deze 'snelheid de aarde
zou verlaten, zou zij de maan in 2%
uur kunnen bereiken en de afstand
LondenAberdeen in 20 tellen kun
nen afleggen.
De grootste meteoor-krater zou zich
in Canada bevinden en een middellijn
van 3, een omtrek van 11 km bezit
ten.
Ergens in Egypte schuifelde een
slang door het hoge gras. Het was een
vergiftige slang. Wie zij beet, moest
sterven. Het dier zag een open deur.
Het kroop heel stil naar binnen. Nie
mand hoorde het. Het hele paleis
want die open deur gaf toegang tot
het huis van de koning! leek wel
te slapen. Alleen de Prins niet. De
Prins was wakker. Zag het monster
door de gang kruipen. Trok zijn
zwaard. En hakte het de kop af. Zie
zo. die kon geen kwaad meer doen.
's Avonds kwam de vrouw van de
slang opdagen. Ze had van een witte
mier nrecies gehoord wat er gebeurd
was. Dat zou ze de Prins betaald zet
ten dacht ze. Terwijl hij sliep,
kronkelde ze zich om zijn hals. Toen
's morgens een dienaar de Prins
kwam wekken, gaf hij een luide gil.
Er kwamen andere dienaars aanren
nen. De Koningin. Tenslotte óók de
Koning, maar die rende natuurlijk
niet, anders was hij geer Koning
meer geweest. Niemand dorst de
slang los t.e maken. Want haar 'ong
kwispelde akelig uit haar bek. En er
schitterde vals goud in haar wrede
ogen.
De koning riep zijn boogschutters.
Schiet die slang dood. maar als je
mijn zoon raakt, laat ik jullie in stuk
jes hakken zei hij. Toen dorst er
niemand te schieten. De Prins bleef
doodstil liggen. Hij dacht: als ik mij
verroer, krijg ik 'n knauw. Plotse
ling begon de slang te sissen. Men
hoorde haar zeggen: „Nu mijn man
dood is. moet de man van de Prinses
ook dood! Dat is zo zuiver als iets!"
De Koning kon zo gauw geen goed
antwoord vinden. Zijn raadgever óók
niet Want wat de slang zei, was de
waarheid. Toevallig kwam er een
kudde kamelen niet 'n oude herder
voorbij. Men vertelde de grijsaard
wat er aan de hand was. Hij trad naar
binnen en vroeg de slang verlof twee
vragen te mogen stellen? Dat was
goed.
Eerste vraag: Met hoeveel kinderen
is U blijven zitten, toen Uw man ge
dood werd?
Met zeven antwoordde de slang.
Tweede vraag: En als U de Prins
De eerste Zondag van de H. Ad
ventstijd valt voor dit jaar op 27
November. Voor dit jaar inder
daad. want we hebben hier van
doen met een veranderlijke datum
als aanvang van het Kerkelijk
Jaar, volgens Dom A. Beekman
O.S.B. in diens prachtige werk: De
H. Liturgie een jaar, dat in_zijn
geheel een groot zinnebeeld is'van
hetgeen eens is geschied en eens
geschieden zal. omvattend alle ge
heimnissen uit 's Heren leven.
De veranderlijke datum hangt
samen met het feest van Sint An
dreas f30 Nov.). hetgeen juist voor
het Kerkelijk Jaar niet zon
der betekenis is. Het begint n.l. op
de Zondag die het dichtst hetzij
ervoor, hetzij erna bij het feest
van Sint Andries voorkomt.
De adventug Domini (komst des
Heren) bereidt ons voor op het
mysterie van Kerstmis. Het is een
tijd van boete, gebed en inkeer
Het Gloria in excelsis het Enge
lenlied, weerklinkt niet meer door
de kerkgewelven. Het Ite, missa
est. wordt vervangen door het Be-
nedicamus Domino, waardoor de
kerkbezoekers vroeger werden
vermaand de gebeden te volgen
welke na de H. Miq Jn de Advent
werden gesproken. Er is paars aan
het altaar en paars in de misge
waden, het orgel laat zich .vrijwel
met meer horen. Deze gehele tijd
herinnert ons aan de vierduizend
laren, welke, naar de gangbare
mening, de geboorte van Christus
vooraf gingen.
Tn veel gezinnen hangt rnen een
adventskrans boven de tafelt die
"ter kaarsen draagt. Zondag na
Zondag steekt men er een aan. op
de laatste Zondag het gehele vier
tal. Kerstavond draagt de krans
zoveel kaarsen als hij maar „ber
gen" kan. De „linten" zijn meestal
rood, of paars
(De H. Liturgie van Gods
Kerk, door Dom A. Beekman,
O.S.B., Egmond, Uitgave; S, Deu-
tekom', Heiloo; 1953).
bijt, met hoeveel kinderen blijft de
Prinses dan achter?
Met vier zei de slang.
Kijk, dat maakt een verschil van
drie kinderen. U zult dus moeten
wachten, tot de Prinses óók zeven
kindertjes heeft sprak de herder.
Anders doet U niet eerlijk!
De slang zag haar ongelijk in.
Maakte zich los van de hals van de
Prins. En schuifelde naar haar hol
terug.
Wanneer ik schrijf, dat Claudius
Civilis zijn pistool trok, is dit een
ongerijmdheid Zijn tijd kende immers
geen pistolen.
De vraag is nu in ieder der volgen
de zinnen één ongerijmdheid vast te
stellen.
1 De 18e Januari 1912 bereikte ka
pitein Robert Scótt met zijn Pool-
schip de Zuidpool.
2 De Amerikaan Robert Peary be
reikte in 1909 de Noordpool: zijn ex
peditie was de laatste dagen geheel
op vers pinguin-vlees aangewezen.
3 In het Raadhuis bewondert men
het door Rembrandt in olieverf ge
schilderde. levensgrote portret van
Oldenbarnevelt.
4 Met vrij grote snelheid reed de
trein over de naar ingenieur Hem
genoemde brug in de richting Zaan
dam
5 Ónze walvisvaarder hoopt in het
Zuidpoolgebied enkele ijsberen te
vangen voor Artis.
6 Aan de vergulde zwaan op de to
renspits merkten de reizigers, dat
zij de Doopsgezinde kerk naderden.
7 De observatie der verduistering
van de volle maan in de maand Juni
van het jaar X, werd bemoeilijkt
door bewolking; de geleerden hoop
ten bij de verduistering der volgende,
volle maan op méér succes.
De toeristen bewonderden de
prachtige ranke campanile (klokto-
ren) uit de IVe eeuw n. Chr.
9 Bij de kerkwijding worden de in
de kerkmuur aangebrachte. veertien
kruisen stuk voor stuk bewierookt.
10 Evenals de Friezen, hechten ook
de Groningers veel waarde aan het
gebruik hunner eigen taal.
11 Boven de Zuidlimburgse heu
vels uit, verrees het torentje van een
Kapucijnen-klooster.
12 Nog altijd houden de hunnebed
den de herinnering levendig aan de
invallen van Attila en zijn barbaarse
Hunnen.
Oplossing volgende keer.
Op de tien kruisjes komt de hoofd
stad van het Oldambt. De gehele
puzzle houdt verband met de aard
rijkskunde onzer elf provinciën.
West:
A B 3
H 2
o H V 8 7 4 3
H 5
Oost:
V 10 B 7 4
O A 7 3
O B 2
V B 4
West opende dit spel met 1 ruiten,
Als men nU vraagt of het goed bridge
is dat OW hier te zien hebben gegeven,
moet men de schouders ophalen. Het juis
te contract voor OW is natuurlijk 4 schop
pen. Normaal gesproken wordt als schop-»
penheer goed zit 5 aan trek gemaakt en
als schoppenheer verkeerd zit 4 aan trek
Noord paste, Oost bood 1 schoppen, Zuid doch down kan dat spel nauwelijks daar
paste; hierna deed West t.et typisch voor de lange hartenkleur van NZ tegen 4
parenwedstrijden geschikte bod van 2 schoppen geen kwaad kan doen.
Sans-atout en Oost maakte er 3 SA van.
Noord kwam met harten 5 uit en Zuid
gooide harten 10 welke West met. harten
heer nam. West trok ruiten 3 na en Oost
ruitenboer werd door Zuid met ruiten
aas genomen Zuid speelde hartenboer te
rug en West bleek zeker geen kinderach
tige speler te zijn. hij ram hartenaas in
de blinde en trok schoppen 10 na. Zuid en
West speelden een kleine schoppen en
Noord kon de slag niet aan Had hij dat
we) gekund, dan hadden NZ 3 slagen in
harten, 1 in schoppen, 1 ln ruiten en 1
in klaveren gemaakt, 2 down.
De schoppen to bleef aan Oost en
schoppen 4 werd getrokken; daar Zuid
niet meer dan schoppenheer-tweede had
gehad, viel de Heer en West maakte nu in
totaal 5 slagen ln schoppen. 9 slagen in
ruiten en harlenaas en heer: 12 slagen
voor een score van 690
onbetwiste topscore.
Zoals het spel nu verliep, had Zuid, op
het moment dat hij met ruitenaas aan
slag kwam toevallig het beste aan gedaan
klaverenaas te Incasseren, lnplaats van
het naspelen van harten te proberen Na
tuurlijk kon Zuid niet bevroeden dat West,
die schoppen niet gesteund had, bij het
terugspelen van harten tot 12 slagen z°u
kunnen komen. BrliHgeterbninrh Is het
naspelen van klaverenaas dan ook onzin,
doch in een parenwedstrtjd moet men die
onzin soms toepassen. Als men nu be
denkt, dat. OW een topscore met SA
boeken als schoppenheer tweede bij Zuid
zit en een nul-score als Noord die kaart
heeft, dan heeft men gelijk een inzicht
van de „waarde" dezer prestatie: volko
men een kwestip van geluk, want OW
kunnen natuurlijk nooit tevoren weten,
of zo'n belangrijk" kaart nu net in de
punten en een goede hand zit of niet.
i MIMIR.
1 Duidt de streek aan waar de Zon
op 21 Maart en 22 Sept. ondergaat.
2 Woord voor een waterloop tus
sen gronden buitendijks; Dordtse
3 Gekanaliseerd riviertje in het
Z.O. van Frieslandkomend uit de
streek tussen Makkinga en Appelscha.
4 Gemeente in Noord-Brabant ge-
Ippen aan de Bergse Maas.
5 De.Domtoren is wel de hoog
ste toren Van Nederland.
6 Zich steeds uitbreidende ge.
meen te in het centrum van Noord-
Brabant.
7 „pe parel van Noord-Kennemer-
land Heette vroeger- Scorenloo,
strandbos.
8 Gekanaliseerd riviertje van
Moerkanelle naar Rotterdam.
9 Woord dat Jn plaats- en per
soonsnamen betekent: schor, kwelder;
Hontenisse bijv.
10 Duidt een punt aan lijnrecht gele-
s>"n tegenover het middagpunt.
Oplossing volgende keer.
