Mahler's zesde symphonie
De Prairie verdwijnt"
W estduitse
Nieuwe crisis bij
leger in opbouw
vorming van
vrijwilligerskader
Om 9 uur
nog
rijpere - jeugd
met naar
Amsterdams Kriterion-theater
bestaat 10 jaar
In het Concertgebouw
H.B.S. wordt zesjarig
avonturen
FILMS
DEZE WEEK
DRAADLOOS
CONTACT
Uniek project in de wereld
/Ir heb nu al
'n heel leger
vrienden I
1
Paul van Kempen overleden
Muzikale tragiek
Missie-college in Cadier
en Keer ingezegend
Ziezo, daar ben ik weer!
Scholen en bevrijdings-
herdenking
I 20 si. 80 d.
têm
'k élcM4e Ccten, t
Hittietenstad in
Anatolië gevonden
Vraag naar aanleiding van „God antwoordt
in Zijn eigen tijd"
Een der grote dirigenten van onze tijd
ABPIISlROOP/i
Onveranderd interim-
dividend Philips
Verlaging Westduitse
invoerrechten
„Werkverschaffing" voor studenten
VRIJDAG 9 DECEMBER 1955
PAGINA 3
Onmacht
Heldere uitvoering
Streven naar invoering
volgend schooljaar
Examen
Minister laat declama tori urn
schrijven
<3
\j3SGEKm stns
NIEUWE FILM VAN
WALT DISNEY
Een beginnende hoest
is voor mij al het sein
om keel en luchtwegen
te zuiveren met
Op preferente en gewone aan
delen 6 pet
Doch geen volmachten voor
prof. Erhard
40 mille oppasgcld
Studenten aan de
henzine-pomp
•3
De vorige eeuw er) dus ook zij die daar thans nog in teven werkte
graag en veel mei het wocfrd „tragisch'', en duidde daar een ruimer rayon
mee aan dan een actusiere generatie geneigd is te doen. Meer dan écu
symphonie ontving hel epitheton „tragisch" zonder ook maar uit de
verte te beantwoorden aan de gevoelsinhoud die wij thans aan het woord
toekennen; Schuberts vierde bijvoorbeeld. En wanneer wij ons tenslotte
accoord verklaren met dit adjectief naar aanleiding van Mahlers Zesde,
dan geschiedt het uit andere overwegingen dan die, welke de benaming
indertijd in het leven riepen.
Zoals sommige componisten „aan de
piano geboren" zijn. en anderen „in het
orkest", zo is Mahler, in wezen, een ge
boren vocalist. Anders weer dan Schu
bert die uitsluitend lyrisch was; anders
ook 'dan Wolf, die het karakter van een
orkest niet aanvoelde. Integendeel:
Mahler, de dirigent, kende het orkest tot
in zijn kleinste mogelijkheden, en zui-
verre lyriek beleid hij alleen in zijn
jeugd. Maar zijn inspiratie was vocaaj, in
zoverre als enkel een tekst en het timbre
van een ménselijke stem, hem tot'werke
lijk waardevolle muziek konden inspire
ren; globaal gesproken dan altijd. Wan
neer hij wil vertolken wat woelt in hart
en brein en het gebrek aan adaequate
woorden'drijft hem samen met felle
eerzucht en liefde voor het orkestraal ap
paraat tot het zuiver instrumentale
mislukt zijn schepping.
Dat is tragisch. De onmogelijkheid om
datgene te realiseren wat althans door
hem niet te realiseren is. drijft hem
tot een uitbreiding van de orkestrale be
zetting, die tenslotte belachelijk wordt.
Dat is tragisch Het onbegrip van de tijd
genoten voor het muzikaal portrgt van de
held die te pletter loopt op kosmos en
samenleving drijft hem tot een hoopvol
testament aan het nageslacht dat, zijn
tijd en probleemstelling ontgroeid, met
eens het geduld meer opbrengt om naar
zijn relaas te luisteren. Dat is tragisch.
De inwendige, muzikale tragiek van deze
zesde symphonie echter is, voor huidige
oren, nog maar zeer betrekkelijk.
Vergissen wij ons niet dan heeft, sinds
de dagen van Mengelberg, de zesde van
Mahler het Concertgebouw niet meer ge
vuld Er is juist ten aanzien van Mahler,
vrij wat veranderd in die jaren Verschei
dene van zijn werken - om Preces e
zijn: die uit zijn jeugd en die uit zijn
ouderdom - mogen zich in een gMe'"'
de belangstelling een ware ^naissance,
verheugen. Maar de tijd werkt ook
weer als een zeef en helpt ons, het
slaagde van het mislukte te scheiden.
Hei is de moeite waard om de éloges en
superlatieven nog eens door te lezen, die
Rudolf Mengelberg bij het
van 1920 aan deze zesde spendeerde die
durft geen mens tegenwoordig meer
de mond te nemen.
Door alle toelichtende regelen heen, hoe
plichtsgetrouw ze de geest, compositie
techniek en instrumentatie-virtuositeit
van de componist waarderen, schemert
het woordje: onmacht. Onmacht spreekt
uit de titanische afmftingen en de her
halingen waarin de muziek vervalt. On
macht spreekt uit de pijnlflke reminis
centies, niet enkel aan Mahlers vroegere
werken maar ook aan werken van an
deren, aan Strauss, aan de Wagner van
Faust-ouverture en Meistersinger. On
macht: de povere pogingen om een na
ïeve natuurvrede te evoceren door In dit
verband smakeloze koeklokjes, om tra
giek en noodlot te forceren door afge
zaagde moker-ritmen en een goedkope
overdaad van koper en slagwerk.
Misschien is het Andante, destijds voor
namelijk gewaardeerd als concessie om
dat een symphonie nu eenmaal een lang
zaam deel moet hebben - misschien is
het andante, verdwaald in de sor|ll'ere
orgiën van dit werk als een voorjaars
wind in de hel, het enige deel dat recht
heeft op langer leven en ons gedeeltelijk
met het hele stuk verzoent. Mahler ver
klaarde zijn zesde enkel begrijpelijk voor
hen, die de vorige vijf verwerkt hebben,
en de artistieke leider van het Concert
gebouw concludeerde daaruit dat juist
Nederland met zijn Mahler-traditie dan
wel raad zou weten met he,t werk>
conclusie waar hij zelf, althans na
weer eens gehoord te hebben, wel met
aan geloven zal
Intussen pet af voor het orkest en de
dirigent die deze monstersymphonie tot
klinken brengen. Eduard van Beinum
streefde naar een heldere opbouw, een
artistieke synthese, een verantwoorde
maar al te gewenste! voortvarendheid,
die het grootste respect afdwingen. Wat
er maar kón klinken en fascineren in dit
werk was ongetwijfeld naar voren ge
haald. Een oceaan van strijkers is nodig
om het juiste klank-peil te handhaven
tegenover het viervoudige hout, het vier-
tot achtvoudige koper en de enorme hoe
veelheid slagwerk. Dat slagwerk! Pau
ken, bekkens, ettelijke soorten klokken
en trommels, celesta, tamboerijn, trian
gel, xylophoon, kleppers, roede, een ha
mer, en wat niet meer... een keuken op
zichzelf, waar onder hoogspanning ge
braden en gebakken werd onder apart
toezicht van de als chefkok gerequireer
de ex-paukenist Smit. Zé trokken na
tuurlijk extra de aandacht, onze slagwer
kers. want men wilde om de drommel de
meppen van de roe niet missen (5 De
cember is veilig voorbij...) noch het beu
ken van de hamer; jammer genoeg ver
zuimde de partituur als top-effect het in
elkaar slaan van het orgel voor te schrij
ven.
„Mijn zesde schijnt weer een harde
noot te zijn voor de tandjes van de cri
tici" smaalde Mahler een halve eeuw ge
leden. Inderdaad. Nog een paar uitvoe
ringen en we moeten een gebit bestellen.
Voor de pauze zong de Amerikaanse
mezzosopraan Nan Merriman de ..Lieder
eines fahrenden Gesellen" die, met hun
omvang van twee octaven en al hun ge
voelsschakeringen tussen stilstaande
smart en razende hartstocht, een toets
steen zijn voor iedere zanger. Nan Mer
riman doorstond die in zoverre, dat ze
een prachtige stem bezit meer een alt
die hard op haar hoogte gewerkt heeft
dan een echte mezzo overigens en de
liederen zeer gaaf ten gehore bracht. Of
ze van deze Boheemse weemoeds-roman-
tiek veel. aanvoelt betwijfelen we echter
Haar sentiment leek aangeleerd, uitte
zich in pathetische gebaren en een hin
derlijk misplaatst portamento en ont
roerde ons ondanks de fraaie vocale pres
tatie, geen ogenblik.
'HELENE NOLTHENIUS.
(Van onze correspondent)
Op de feestdag van Maria Onbevlekt
Ontvangen, de Stichtingsdag van de So
ciëteit der Afrikaanse Missiën te Cadier
en Keer is het nieuwe Missie-College O.L.
Vrouw van Lourdes ingezegend.
De plechtigheid werd ingezet met een
pontificale Hoogmis, opgedragen door
Roermond's Coadjutor mgr dr J. Hanssen
in de nieuwe Kloosterkapel waarna de
missiebisschop mgr H. Paulissen lid der
Sociëteit de kruisen zegende, die daar
na werden opgehangen in de diverse ver
trekken. nadat ook deze waren ingezeeend
Bij de plechtigheden waren o.m. aan
wezig de generaal-Overste der Sociëteit
Pater Harrington uit 'Roume. mgr J. v
Hussen directeur van het liefdewerk
Apostolaat des Gebeds. de Abt van Lil-
bosch de Provinciaal der Sociëteit pater
Mondé en de burgemeesters van Maas
tricht en Cadier en Keer.
Tijdens de zeer drukke receptie sprak
mgr Hanssen de studenten toe en noemde
hij de sociëteit een steunpilaar voor de
missie. Namens de ouders der studenten
werd het hoofdaltaar voor de kapel aan
geboden. De studenten zelf hadden ge
zórgd voor fraaie kandelaars.
Minister Cals wil de spoedige indie
ning bevorderen van een ontwerp van
wet tot wijziging van de middelbaar
onderwijswet en de hogeronderwijswet,
ter uitvoering van enige der in de twee
de onderwijsnota ten aanzien van de in
richting van het voorbereidend weten
schappelijk onderwijs ontwikkelde ge
dachten. In dit wetsontwerp zal mede
worden voorzien in het zesjarig maken
van de H.B.S. Hiermede zal tevens een
bijdrage kunnen worden geleverd aan de
opvanging van het lerarentekort. Het
zal hiertoe echter noodzakelijk zijn, dat
deze verlenging van de cursusduur wordt
doorgevoerd bij een gelijkblijvend totaal
aantal wekelijkse lessen. Bezien uit het
oogpunt van bestijding van het leraren
tekort lijkt het onvermijdelijk tegelij
kertijd ook voor andere schooltypen van
v.h.m.o. het aantal wekelijkse lesuren te
verminderen.
In verband met de noodzakelijke wet
telijke voorzieningen moest van invoe
ring van deze maatregel voor het school
jaar 19551956 worden afgezien De mi
nister is evenwel van oordeel, dat het
in het belang van de bestrijding van de
in de eerstkomende jaren te verwachten
noodtoestand van het grootste belang
moet worden geacht, dat althans bij de
aanvang van het schooljaar 19561957 de
mogelijkheid wordt geopend eerste klas
sen te vormen op de grondslag van de
zesjarige H.B.S.
Een herziening van de eind-examens
in de geest van de in de tweede onder
wijsnota ontwikkelde denkbeelden is in
voorbereiding, zowel voor de gymnasia
als voor de zesjarige hogereburgerscho
len. De minister stelt zich voor te be
vorderen, dat de hiertoe noodzakelijke
wettelijke voorzieningen zo spoedig mo
gelijk bij de Staten-Generaal worden
aanhangig gemaakt. Zowel omtrent deze
wettelijke voorzieningen als inzake de
algemene maatregelen van bestuur ter
uitvoering hiervan, zal het oordeel van
de raad van leraren worden ingewon
nen.
Voor toekenning van het jus promo
vendi aan de gesubsidieerde avondlycea
acht de minister de tijd nog niet ge
komen.
o
Ook minister Cals is van mening, dat
de scholen er in belangrijke mate toe
kunnen bijdragen, dat voor de toekomst
een waardige en zinvolle herdenking van
de bevrijding wordt gewaarborgd. Ter
bevordering hiervan heeft hij, na de rijks
commissie van advies voor opdrachten
aan letterkundigen te hebben gehoord,
drie personen aangezocht om een kern-
declamatorium te schrijven, dat ter ge
legenheid, van de viering van de bevrij
ding op de scholen kan worden opgevoerd.
KING'S
//ei beloofde King's Cross Sinterklaasfeest voor de soldaten van een
der grote kazernes is een reuze succes geworden! De jongens waren
gewoon stapel op m'n sigaretten! Kijk maar op de foto! Zo heb
ik nog 'o hele boel plannen om ook andere mensen, die echt een
extraatje verdienen, met King's Cross te verwennen.- Ja, heus,
verwennen! Want ook u verwent Uzelf - zoals honderdduizenden
andetenals U King's Cross rookt. Er is werkelijk geen betere virgima
dan KING'S CROSS!
Sergeant-Majoor V. te E. hartelijk dank
voor de foto, die ik via mijn postbus,
Postbus 1250, Amsterdam ontving!
;W p f-O^^
SUPER OUALITV
In Midden-Anatolië is een volledige wijk
van een Hittietenstad uit de 15c of 16e
eeuw voor Christus ontdekt. De resten
werden gevonden b'j opgravingen op 7
km ten Zuiden van Konja, de oude hoofd
stad van het Seldjockenrijk.
De onderzoekers, onder leiding van prof.
Sedat Alp van de universiteit van Anka
ra, hebben een stuk weg aangetroffen,
dat vier meter breed was (De Romeinse
wegen waren, voor zover bekend, zel
den meer dan twee meter breed) en be
straat met tegels, die rustten op een
aantal grondlagen van verschillend ma
teriaal. In de resten van de huizen langs
de weg, zijn graankorrels, amandelen en
stukken brood gevonden, alsmede een
groot aantal huishoudelijke voorwerpen.
Voorts zijn overblijfselen van een groot
paleis uit dezelfde tijd opgegraven, dat
twee of drie verdiepingen geteld heeft
en waarvan de vertrekken uitkwamen op
twee grote binnenhoven. In een der ver
trekken bevond zich ien ceramische bad
kuip, die kunstig bewerkt was.
Nauwelijks een jaar nadat „De woestijn
leeft" voor de eerste maal in ons land
werd vertoond, komt het vervolg op dit
„true-life-adventure" van Walt Disney,
genaamd „De prairie verdwijnt" (Vanish
ing prairie) in roulatie.
Deze nieuwe natuurdocumentaire ver-
srhilt, wat compositie betreft, niet veel
van haar voorgangster De woestijn heeft
nu alleen plaats gemaakt voor de uitge
strekte eveneens dorre prairie, gelegen in
de buurt van de beruchte Rocky Moun
tains. Hier leven de bisons, huilen de
coyottes lafhartig en klagend tegen de
De afwjjzing van vier hoge medewer
kers van minister Blank door de perso
neelscommissie, die het verleden der
adspirant-officicren moet onderzoeken
heeft een nieuwe crisis teweeg gebraiht
in de opstelling van het eerste vrijwil
lige kader van het nieuwe Westduitse
leger. Dat is vooral het geval, omdat
onder de door de eommissle als niet ge
schikt bestempelde candidaten zich twee
mannen bevinden, die in Blank's minis
terie de hoogste functies uitoefenen en ja
renlang hebben medegwerkt aan de op
stelling der militaire plannen.
Het gaat om de vroegere overste Fett
die lange tijd in Parijs mede heeft on
derhandeld over de militaire verdra
gen, en de vroegere overste. Bergen-
gruen, plaatsvervangend leider van de
afdeling Leger van het ministerie. Fett
heeft sedert het heengaan van Bon Bo-
nin, de leiding van de afdeling voor mi
litaire plannen.
De afgewezenen kunnen thans de hun
door minister Blank toegedachte hoge mi
litaire functies niet gaan vervullen. Naar
de „Frankfurter Aligemeine' schreef, zou
het voorval in normale tijden tot een mi
nistercrisis leiden, doch het blad voegt
er aan toe, dat de tijden normaal
zijn. In elk geval acht het blad minister
Blank door de gang van zaken even zeer
geblameerd als zijn vertrouwde mede
werkers. Het verwacht een crisis tussen
de minister en de personeelsvommhsie
daar Blank zich in de gegeven omstandig
heden als beschermer zou kunn m ip.ver-
pen voor de lieden, die hij jarenlang in
verantwoordelijke functies heeft laten
werken. Ook de hoge officieren van de
grenspolitie, die zich thans in groten ge
tale voor overgang naar het ieger mel
den, zuilen grondig worden gecontroleerd
zodat de kans bestaat, dat velen hunner
als ongeschikt zullen worden afgewezen
Hoewel de commissie de redenen voor
de afwijzing niet mededeelt, wordt het
duidelijk geacht dat de betrokkenen on
geschikt zijn bevonden op grond van
de rol, die zij in de tweede wereldoorlog
hebben gespeeld.
De personeelscommissie is in het voor
jaar, na lang tegenstribbelen van minis
ter Blank, gevormd, daar de Bondsdag
weigerde zijn medewerking aan het vrij-
wtlligersplan te geven, zonder dat deze
controle tegen het binnensluipen van in
de nazitijd besmette officieren zou wor
den ingesteld. De commissie neemt door
haar parlementaire ruggesteun een krach
tige positie in. Zij behoeft de redenen
voor een afwijzing zelfs niet aan de minis
ter mede te delen en heeft er zelf over
te beslissen, of zij een eenmaal gedane
uitspraak nog eens opnieuw in overwe
ging zal nemen. Wat de betrokken vroe
gere officieren betreft neemt de commis
sie bet standpunt in, dat het aan minis
ter Blank zelf is overgelaten te beslissen
zij als burgers op het ministerie werk
zaam kunnen blijven. In elk geval zullen
z'.i de nieuwe Duitse officiersuniformen
niet kunnen aantrekken.
maan en graven de marmotten hun inge
nieuze ondergrondse vestingen. Zij beho
ren, zo wordt de toeschouwer verteld, tot
de uitstervende diersoorten, hetgeen voor
Disney een reden te meer is geweest een
film aan hun doen en laten te wijden. Hij
heeft ze vrij spel gegeven, net als de be
woners van „The Living Desert" maar
toch acteren zij meer waardoor de film
als „life-adventure" minder „true" ts.
Kraanvogels laat hij een gracieus
ballet uitvoeren, eenden amuseren zich
onder zijn strenge (montage) regie kostelijk
op het ijs met val- en glijpartijen en de
bisons meten als echte gladiatoren el-
kaars krachten in een strijd op leven en
dood, die als inzet heeft het schoonste
wijfje van de kudde.
Disney heeft verder een dwarsdoor
snede gemaakt van de prairiebodem, zo
dat we een onbescheiden blik kunnen wer
pen in de holen der marmotten. Het zijn
voortreffelijke opnamen, die getuigen
van een groot vakmanschap en van de
bewondering en liefde, die Disney de fauna
toedraagt. Met een eindeloos geduid moei
hij hebben gewacht totdat zijn willoze me
dewerkers toevallig de gewenste poze had
den. Hun bewegingen gaan weer verge-
De poema, een der elegantste acteurs
in Wall Disney's „true life adven
ture" „De Prairie verdwijnt"
zeid van muziek, al ontkomt men niet
aan de indruk dat soms wel eens 't omge
keerde het geval moet zijn geweest!
De kleuren, waarin Disney de natuur af
schildert, zijn uitstekend getroffen.
Een vlot Nederlands commentaar ver
duidelijkt vaak ten overvloede weliswaar,
wat de diertjes in hun schild voeren. Al
is „Vanishing prairie" als gezegd, minder
levensecht dan „De woestijn leeft", toch
is zij het zien meer dan waard.
De dtrigettt Kemje* Is gister
middag vp ruim 62-jarige leeftijd in dé
ziekenverpleging te Amsterdam waar hj)
sinds enige tijd ernstig ziek lag, overle
den
Met Paul van Kempen is een der groot
ste dirigenten van de tegenwoordige tijd
heengegaan.
Paul van Kempen werd te Zoeterwou-
de geboren in 1893 en studeerde viool
aan het Amsterdamse conservatorium, was betracht; afgelast.
Voor de eerste keer trad hij op 13-jarige
leeftijd als solist op en toen hij zeven
tien was. kreeg hij reeds een aanstelling
als eerste violist bij het concertgebouw
orkest. Zes jaren daarna aanvaardde hij
het eerste-concertmeesterschap in Posen
en later in Dortmund.
Allengst ging Van Kempen zich steeds
meer toeleggen op het dirigeervak, In
1932 werd hij eerste dirigent vam de
Dresdener PhiLharmonie. welk orkest on
der zijn sublieme leiding wereldver
maardheid kreeg. Sedertdien heeft hij de
leiding geha<j van enige van Europa's
grootste opera-instellingen (Berlijn.
Aken, Bremen) en orkesten De laatste
jaren leidde hij een groot aantal con
certen van het Radio Philharmonisch
Orkest in Hilversum en langdurige tour
nees ondernam hij vooral in Italië,
Frankrijk en Duitsland, waarnaast hij in
verschillende landen in internationale
muziekfestivals optrad Ieder jaar leidde
Van Kempen te Siena (Italië) de interna
tionale dirigenten-cursus en ook de diri
gentencursus van de Ned. Radio Unie
stond in 1933 en in 1955 onder zijn lei.
ding.
Toen gisteravond het Radio Philharmo
nisch Orkest in de K.R.O -studio bijeen
kwam voor een opname, werd aan de
musici mededeling gedaan van het over
lijden van de dirigent. De programmadi
recteur van de Nederlandse Radio Unie,
de heer Bomü sprak de musici toe en re
leveerde. dat de dirigent sinds 1949 het
orkest op een niveau heeft gebracht dat
in de internationale, pers met waardering
wordt vermeld De opname van deze
avond werd, nadat, enige minuten stilte
KRO-televisie haar elk jaar laten uit
voeren.
Geruime tijd nadat Menotti de opdracht
tot het componeren van deze opera had
aanvaard, kon hij geen geschikt gegeven
vinden, tot bij een bezoek aan een museum
in New York zijn oog viel op een schil
derij van Hiëronymus Bos, de Aanbidding
van de Driekoningen voorstellende. En
plotseling stond het voor hem vast: het
Met de opvoering van de d«or Michel compositie en een duidelijke positieve moest een Driekoningen-opera worden. In
van der Plas geschreven moderne legende strekking doet met des (emeer klem de zijn jeugd had Menotti, die zelf als jon-
won "ntw.°?rdt in Zijn eigen tijd" is de vraag rjjzcn. of het wel .juist is een der- gen kreupel is geweest, van welk gebrek
KRO-televisie bepaald niet gelukkig ge- gelijk spel, svaarvan te voren met nadruk hij op latere leeftijd genas, veel gefanta-
weest. Zonder Iels te willen afdoen aan terecht, maar heel erg laat werd seerd rond het Driekoningenfeest, dat in
«e goede bedoelingen van de schrijver, aangekondigd, dat het uitsluitend bestemd Italië en Spanje de plaats inneemt van
moet worden geconstateerd, dat de opzet was voor volwassenen, op bet televisie- ons St- Nicolaasfeest. Als zijn hoofdper-
van zijn voornaamste figuren met uit- scherm in de huiskamer te projecteren. De soon koos hij derhalve een kreupele jon-
zondering van de bedlegerige Hélêne gedragingen van de beide voornaamste fi- gen, Ama] genaamd, wiens arme moeder
en bun reacties tijdens de zich wel zeer guren, maar vooral hun tekst waren be- bezoek krijgt van drie wijzen uit het Oos-
snel ontwikkelende liefdesverhouding in slist ongeschikt voor de rijpere jeugd. En ten, die op zoek zijn naar de Koning der
S nP^icht volkomen vals wa- men kan van de ouders toch moeilijk ver- Joden, Wiens geboorte hun door een ster
gen, dat ze hun toestel afzetten, of hun is aangekondigd. De vrouw kan haar voor
kinderen tussen 14 en 18 jaar om 9 uur name gasten van wie er één doof is, niets
's avonds naar bed of uit de kamer sturen, aanbieden en daarom trekt Ama! er op
-- -- De overgrote meerderheid van de Twee- uit om de herders, die in de omgeving hun
ff schaamteloze de Kamer wenst, dat uitsluitend voor alle kudden weiden te waarschuwen. Dezen
wijze ee ontuurtje wilde met de leeftijden toelaatbaar verklaarde films op komen al spoedig met etenswaren aan-
ren en niet werden opgevangen door de
gesproken tekst.
Uit deze tekst bleek geenszins, of de
arme, maar in haar ogen aantrekkelijke
knecht Roland dan wel of zij aanvan
kelijk alleen maar wat sympathie en
medeleven zocht in een liefdeloos be
staan. Bij haar eerste contact met hem
handelt en spreekt het 19-jarige meisje
reeds als een volleerde courtisane. De
natuurlijke reactie van een man met de
geestesgesteldheid van Roland zou een
volstrekte afwijzing zijn geweest. Maar
Roland blijft, laat zich haar opdringerige
liefkozingen welgevallen en neemt een
geschenk van haar aan, zichzelf wijsma
kend dat hij dit doet terwille van zijn
vrouw.
dragen en met droog hout voor een koes
terend vuur. Ter ere van de Driekoningen
voeren zij hun herdersdansen uit en als
de gasten zich gereed maken om verder
te trekken, komen ze met allerlei ge
schenken aandragen voor de pas geboren
koning. Ook de moeder van de jongen zou
graag iets meegeven, maar zij is te arm
Dan besluit Amal zijn enige bezit, zijn
kruk, aan bet Kindie af te staan en plot
seling blijken zijn benen in staat zijn li
chaam te dragen, zodat hijzelf zijn kruk
naar de koningen kan gaan brengen,
het TV-scherm zullen worden vertoond. Deze Kerstopera die wordt ingeleid en
Mocht dit verlangen ooit worden verwe- besloten met harpspel van Rosa Spier
Dit alles heeft de regisseur Wim Bary,
die naast goede momenten wel eens mis
greep - in bet begin al liet hij b.v- de bij
?en doodsbed na een langdurige ziekte ge
bruikelijke buurvrouwenpraat voordra
gen, alsof het verzen uit een tragedie van
Shakespeare waren voor moeilijkheden
geplaatst, die noch hijzelf, noch de ac
teurs: Frits Butselaar als Roland en Be- ninsrfaa 7'
nita Groentes als Antoinette, zijn verleid- Devc°^b°re delde. maal 2aI °P Dinsdag 2
zcnljjkt. dan is het zeker zaak om na ie wordt opgevoerd onder regie van Ben
gaan, of een dergelijk standpunr ook niet Mettrop en met muzikale begeleiding van
ten aanzien van toneelstukken en TV- het versterkte KRO-orkest onder leiding
spelen moet worden ingenomen, op de van Jurriaan Andriessen. Bij de eerste
eerste plaats door de KRO-televisie. Ten- opvoering berustte de muzikale leiding
zij men een oplossing zoekt in de richtine bij Max van Doorn. De titelrol wordt voor
van uitzendingen, die later op de avond de derde achtereenvolgende maal gezon
beginnen, zoals bij de radio.
ster, op aanvaardbare wijze wisten op te
lossen.
a.s. door de KRO-televisie de
gen door een thans 14-jarige jongen, wiens
stem nog niet is gebroken.
In de actualiteitenrubriek die aan deze
Opera-uitvoering voorafgaat, wordt een
Kerstopera „Amal en de nachtelijke be- filmreportage uitgezonden, die in op-
zoekers" worden uitgezonden.
dracht van de KRO-televisie door Multi-
Een vergelijking met de middeleeuwse De opvoering rond Kerstmis van deze film is vervaardigd van het Kerstspel, dat
Maria-exempèlen. die zich bij lezing van speciaal door de Italiaanse Amerikaan door leden van de Rotterdamse afdeling
de korte inhoud van dit spel, onwilleketi- Gian-Carlo Menotti voor de televisie ge- van het Werkverband Katholiek Amateur-
rig aan ons opdrong, bleek onjuist. Die componeerde opera is een schone interna- toneel op de voorav r l .van Kerstmis op
exempelen hadden steeds een duidelijk tionale traditie geworden. Voor het eerst verschillende nlaatstr. 'e Rotterdam in de
aanwijsbare, begrijpelijke moraal, maar werd zij in 1951 uitgezonden door het openlucht wordt r rpynerd. Daartoe is
Michel van der Plas laat de toeschouwer Amerikaanse TV-station, dat opdracht tot door Martin Ouvr>*f het stuk .Kermis-
omtrent zijn bedoelingen in het duister. vervaardiging van deze opera gaf en volk op Kerstmis" <?n Henri Ghéon tot
Juist dit gebrek aan een evenwichtige sinds 1953 hebben zowel de BBC als de Wagenspel bewerkt.
'AKKER
SIROOP
Commissarissen en Raad van Bestuur
van de N.V. Philips gloeilampenfabrie
ken hebben besloten over te gaan tot
een interimuitkering van winst op de
preferente en gewone aandelen over het
boekjaar 1955 ter hoogte van 6 pet. Voor
de aandelen van de emissie van 25 Oc
tober 1955 bedraagt het interimdividend
VA pet.
Dienovereenkomstig zal de N.V. Ge
meenschappelijk bezit van aandelen Phi
lips Gloeilampenfabrieken overgaan lot
een zelfde uitkering. Het interimdivi
dend zal van Donderdag 5 Januari 1956
af betaalbaar worden gesteld.
Vorig jaar werd op de preferente en
gewone aandelen eveneens een interim-
dividend van 6 pet uitgekeerd, terwijl het
totale dividend over 1954 voor de prefe
rente aandelen 7.6 pet en voor de gewone
aandelen 14 pet beliep.
Een voor de tweede maal door de West
duitse minister van economische zaken,
prof. Erhard, ondernomen poging om vol
machten te verkrijgen voor een verlaging
van de invoerrechten is mislukt De
bondsdagcommissie voor tolzaken heeft
het voorstel afgewezen daar de mening
overheerst, dat de tolpolitiek niet mag
worden gebruikt als middel in Erhards
strijd tegen een stijging van het prijspeil.
Minister Erhard vond ook bij deze poging
zijn eigen partijen tegenover zich.
Inmiddels heeft de Bondsdag zijn goed
keuring uitgesproken voor een voorstel
van de Bondsregering om de invoerrech
ten op een aantal artikelen, hoofdzakelijk
bouwmaterialen, bedrijfsmiddelen voor de
landbouw en levensmiddelen voor de pe
riode van 10 December a.s. tot 30 Juni
a.s. te verlagen.
De Bondsraad moet zich nog over het
voorste] uitspreken, hetgeen naar ver
wachting op 21 December a.s. zal geschie
den. Het ministerie van financiën heeft
echter de douane-autoriteiten reeds op
dracht gegeven de verlagingen, die be
trekking hebben op ongeveer 100 artike
len, op 10 December te doen ingaan.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Vandaag viert het Kriterion-theater in
Amsterdam, dat wordt geëxploiteerd door
de Stichting Onderlinge Studentcnsieun,
zijn tienjarig bestaan. Hedenavond
zal voor een aantal genodigden de
film „Pennywhistle blues" worden
vertoond en een kort filmpje over
het theater zelf en het werkstu
dentschap In het algemeen, dat vervaar
digd is door Polygoon en waarvoor het
scenario werd geschreven door één der
medewerkers van Kriterion, dhr J. Wie
gel, student aan de zevende faculteit (Po
litiek en Sociale wetenschappen) van de
hoofdstedelijke gemeente-universiteit. Na
afloop van de galavoorstelling recipieert
het stichtingsbestuur in Hypokriterion.
Het idee om een bioscoop op te lich
ten, die zou worden gedreven door stu
denten, is geboren in de oorlog. Mr I-. A
Meerburg, toen nog student in de rechten
wist in 1945 beslag te leggen op het ge
bouw van de Handwerkers Vriendenkring
aan de Roeterstraat. Er werd een obli
gatielening uitgeschreven en met de op
brengst daarvan kon Kriterion worden
gebouwd. Studenten uit de illegaliteit von
den er een werkkring die hen in staat stel
de hun verdere studie zelf te bekostigen.
Momenteel heeft het theater 26 medewer-,
kers afkomstig van de gemeentelijke en
de vrije universiteit, die allen een vaste
toelage krijgen, waarvoor zij gemiddeld
18 uur per week moeten werken.
„De studie gaat echter vóór alles. Wan
neer iemand op de universiteit niet vol
doende vorderingen maakt, gaat hij rf zij
er onherroepelijk uit'', zo vertelde ons de
heer G. Salomé, bij wie de dageiijkse
leiding van het bedrijf berust.
De werktijden worden zo ingedeeld, dal
een ieder zo veel mogelijk college kan lo
pen en degenen, die voor een examen
zitten worden met behoud van de toe
lage van alle diensten vrij gesteld.
Een dergelijke instelling is uniek in de
wereld.
In Den Haag exploiteert de stichting
ook een bioscoop, eveneens Kriterion ge
naamd welke 5 jaar geleden werd op
gericht. Het Amsterdamse theater biedt
sinds de laatste verbouwing plaats aan
500 toeschouwers. Boven de bioscoopzaal
bevindt zich nog 'n lokaliteit, Hypokrite
rion geheten, waar studenten toneeluit
voeringen kunnen geven. Verder hebben
in het gebouw onderdak de Algemene Stu
dentenvereniging Amsterdam, het arbeids
bemiddelingsbureau voor studenten en de
Oppascentrale. Deze organisatie, die deel
uitmaakt van de stichting stelt een 120-tal
academici-in-wording in staat iets bij te
verdienen door „baby-sitting" Jaarlijks
wordt er voor ongeveer veertig mille
„veroppast".
Kriterion heeft zich van de openstelling
af op 7 November 1945 door omstandig
heden moest de jubileumviering worden
uitgesteld mogen verheugen m een
grote belangstelling. De eerste film, die
er heeft gelopen was „De Drie Walsen''.
De langste vertoningsduur heeft gehad
„Gejaagd door de wind" 36 weken aan één
stuk. De zaalwacht khnde onderhand da
dialogen uit zijn hoofd. De camera's wor
den bediend door een beroeps-operateur,
die een keuze heeft uit 15 assistenten al
len student, die eveneens het zogenaam
de cabine-diploma bezitten.
De stichting Onderlinge Studentenstcun
waarvan prof. J. Kok voorzitter is en mr
Meerburg directeur heeft nog meer pil
len op haar boog. Over een jaar hoopt zij
aan één van de grote invalswegen van
de stad een groot pomp- en servicesta
tion voor automobilisten en motorrijders
te openen. De Shell zorgt voor de appa
ratuur en het onderdak en studenten zul
len de clientele bedienen waarvoor zij. net
als hun collega's uit het bioscoopbedrijf
onder dezelfde voorwaarden een vaste
'oelage ontvangen. De goedkeuring voor
het project is al verkregen, alleen de juis
te plaats is nog niet bekend.
