GERARD VAN VLIET 75 JAAR
LIEFDE
ill de storm
Bisschoppelijke
daring in Indonesië
Dienstplicht en politiek
MAANDAG 12 DECEMBER 195
i»AGINA 3
Geen gemakkelijke taak
Waarschuwing tegen
communisme
,?Amsterdamse" schilder
hartelijk gehuldigd
Intelligentietest van aspirant-
soldaten
door
ELEANOR ELLIOT CARROLL
mystieke genade-gemeenschap. In die con
crete omstandigheden moet het geloof
verkondigd worden en in de samenleving
van de eigen tijd moet de beleving van
het geloof gestalte krijgen. De bestuur
ders van de Kerk moeten daarom de uiter
lijke verschijningsvorm van het mystieke
lichaam steeds weer met de eigen tijd
confronteren. En als de gelovigen van
hun bisschoppen mogen verwachten dat
zij aan de beleving van het geloof in de
eigen tijd leiding geven, dan zullen de
bisschoppen van hun kant gedwongen
worden zich met de dingen van deze tijd,
met menselijke samenleving en opbouw
van de katholieke gemeenschap bezig te
houden. De bisschoppen zullen zich ech
ter ook dan bewust blijven dat zij geen
ander doel hebben dan ook in de uiter
lijke vormgeving van het christelijke le
ven de rijkdom van Christus te brengen;
en de gelovigen zullen goed doen nooit
te vergeten, dat hun bisschoppen niets
anders beogen dan die rijkdom van Chris
tus voor hen bereikbaar te houden.
IEDER zal begrijpen dat het geen ge
makkelijke taak is om in de tegen
woordige tjjd de last van het bisschops
ambt te dragen. Al kan met vreugde wor
den vastgesteld dat een deel van de ge
lovigen steeds meer bewust wordt van de
rijkdom van het geloof en van de aposto-
laire taak die zij in de Kerk hebben te
vervullen, daarnaast kan men niet voor
bijgaan aan het feit dat onder ons de ge-
loofsverslapping en de teruggang van
christelijk leven onrustbarend toeneemt.
Bovendien groeit in ons volk op zorg
wekkende wijze de onkerkelijkheid, zodat
het voor een zeer groot deel geen band
meer met een christelijke kerk aanvaardt.
En hoezeer ook in bepaalde kringen de
toenadering tussen allen die christen zijn
op verheugende wijze toeneemt, elders be
speurt men weer een tegenstand tegen de
Kerk, die sterk verontrust.
Toch zal een bisschop zich bewust moe
ten blijven, dat hij aan iedereen de rijk
dom van Christus te prediken en te bren
gen heeft, zoals de Zaligmaker die heeft
belichaamd in Zijn Kerk. Zonder een groot
vertrouwen op de Heer der Kerk, die
vroeg om met voorbijzien van persoonlijke
verlangens het ambt te aanvaarden, zal
het wel niet mogelijk zijn om in vreugde
de last te dragen.
Daarnaast za] geen bisschop vruchtbaar
kunnen werken zonder de medewerking
van zijn gelovigen. In deze eerste herder
lijke boodschap doen Wij op allen een be
roep om door een voorbeeldig christelijk
leven de rijkdom van ons geloof en van
de Kerk te tonen aan allen die willen
zien. Geen groter vijand van de Kerk,
dan een gelovige die zijn geloof te schande
maakt.
En daar geen bisschop zijn ambt zal
kunnen vervullen zonder de verlichting
van de heilige Geest en de kracht van
Gods genade, daarom vragen wvj zeer
nadrukkelijk om niet op te houden God
voor Ons te bidden Vraagt zonder ophou
den, dat Gods heilige Geest Ons de wegen
mag doen vinden om in U en in allen,
voor wie Wij verantwoordelijkheid dra
gen, het geloof in de rijkdom van Chris
tus levendig te houden o" te wekken
Vraagt dat de kracht van Gods genade
Ons dag aan dag mag sterken om naar
Gods bedoelingen het ambt te dragen, dat
Hij Ons gaf.
Gisteren is in Indonesië een gemeen
schappelijke verklaring van de kerk
voogden bekend gemaakt, waarin ge
waarschuwd wordt tegen het communis
me. De kerkvoogden sporen aan een
geest van hulpbetoon en verbroedering
aan te wakkeren, opdat geen oorlog tus
sen de Aziatische volkeren zelf zal ont
staan. De verklaring is getekend door
Mgr A. Soegyapranata S.J. apostolisch
vicaris van Djakarta en voorzitter der
bisschoppenconferentie.
In hun schrijven constateren de bis
schoppen en andere kerkelijke gezags
dragers. dat een nationale beweging ont
staan is. die ten doel had met alle kracht
een nationale onafhankelijkheid, een de
mocratische regeringsvorm en de nodige
sociale hervormingen tot stand te bren
gen. Zulk een streven is wettig en geoor
loofd en verdient daarom de steun van
allen, die katholiek denken en voelen
over geheel de wereld.
„Dank zij de nationale inspanning zo
gaat de verklaring verder is het groot
ste gedeelte van Azië nu vrij van een ver
ouderd kolonialisme, maar daarentegen
dreigt nu een nieuw kolonialisme dat met
zijn monopolistische ideologie de gehele
wereld wenst te beheersen en de gees
telijke schatten ener nationale cultuur
dreigt te vernietigen".
Als tegenwicht bevelen de bisschoppen
aan de Pantjasila het vijf-zuilenbeginsel
zuiver te bewaren, daar aldus God tot
middelpunt wordt gesteld van het per
soonlijke leven, 't gezin, de maatschappij
het nationale en internationale leven.
Aldus meldt het K.N.P.
J. Alfrink heeft
gericht met een
over de veraiit-
Gerard van Vliet rechtsin gesprek met
de voorzitter van het huldigingscomité
U. Leydensdorff.
OP bijzonder hartelijke wijze en temid
den van een uitgelezen schaar kun
stenaars, vrienden en bewonderaars
is de Amsterdamse schilder Gerard van
Vliet Zaterdagmiddag in het Paviljoen
Vondelpark in de hoofdstad gehuldigd ter
gelegenheid van zijn 75ste verjaardag
en voor het feit dat hij gedurende 'n hal
ve eeuw verschillende functies heeft be
kleed in de organisaties van beeldende
kunstenaars. Namens het huldigingscomi
té werd hem een enveloppe met inhoud
overhandigd, alsmede een door de kunst
schilder en graficus Cor de Wolff ontwor
pen herinneringsalbum. Door vertegen
woordigers van tal van organisaties wer
den voorts geschenken geoffreerd.
De I.C.C.-zaal, waarvan de wanden „be
hangen" waren met werk van d jubi
laris, was te klein om de vele gasten te
herbergen. Namens de Koningin was aan
wezig W. J. Baron van Heeckeren van
Molecaten, particulier secretaris van H.
M., terwijl het ministerie van O. K. en W.
vertegenwoordigd was door mr J. F. M.
Jansen chef van het departement. H.K.H.
Prinses Wilhelmina liet van haar belang
stelling blijken door een brief, onderte
kend door haar particulier secretaresse,
die uit naam van de prinses o.m. waar
dering uitte voor het vele werk van Van
Vliet voor het Kunstenaarsgenootschap.
Burgemeester d'Ailly van Amsterdam
„schilderde" de jubilaris als een „kun
stenaar in galop" en een warmvoelend
mens, die veel voor zijn naaste over heeft
Ook de toonkunstenaar Herman Leijdens-
dorff, de voorzitter van het huldigingsco
mité roemde de schilder als een altruist
van de eerste soort, die zoveel functies in
zich verenigt, dat hij met gemak zelf een
„dagelijks bestuur" kan vormen. Prof W.
v. d. Pluijm, oud-hoogleraar van de rijks
academie voor beelden kunsten, noemde
Van Vliet de „geruisloze" schilder, die de
oneindige rijkdom van de natuur en het
bouwkundig schoon van Amsterdam ge
stalte wist te geven in zijn „kunstwerken
van stilte", waaruit in deze jachtige we
reld de dromende nostalgie zo duidelijk
spreekt.
Van Vliet, de ras-Amsterdammer van
de grachten, is om zijn kunstenaarsschap
al veel geroemd. Niet alleen in eigen land
doch ook veel daarbuiten, tot in Zuid-Afri
ka toe. hadden zijn exposities groot suc
ces. Hij heeft veel gereist en is met de
verfijnde Louis Couperus samen door
Noord-Afrika getrokken. Tal van spre
kers stelden daarna de grote verdiensten
van de heer Van Vliet in het licht. Tot
besluit werd een receptie gehouden, tijden
welke de vitale jubilaris vele handen
moest drukken en gelukwensen in ont
vangst mocht nemen.
In de vergadering van de Tweede Ka
mer zal de heer Vermeer aan de minister
van Oorlog de volgende vragen stellen:
Kafi de minister mededelen of het juist
is, dat dienstplichtigen, die zich aan een
intelligentietest moeten onderwerpen,
vragen van politieke betekenis worden
gesteld?
Als deze vraag bevestigend wordt be
antwoord, kan dan worden medegedeeld
van welke inhoud deze vragen zijn en met
welke bedoeling zij worden gesteld?
Kan de minister mededelen of het de
gewoonte is, dat aan dienstplichtigen, zo
als onlangs bij het afnemen van een test
van de Koninklijke Luchtmacht te Nij
megen is gebeurd, ragen worden gesteld
als: Welke krant 'eest u; welke krant
lezen uw ouders? Op wie stemmen uw
ouders? Zijn uw ouders lid van de Partij
van de Arbeid? Op wie zoudt u stemmen?
Zijn uw ouders antimilitarist en voeren
zij propaganda voor dit standpunt?
(Van onze Utrechtse redacteur)
Aan de op de begroting van O., K.
en W. voor 1955 geplaatste post van drie
millioen gulden voor „aankoop en sub
sidie bij aankoop van natuurterreinen",
welk geld is bestemd voor oen periode
van 10 jaar, mag zeker niet worden
getornd. Er moet spoedig een Natuurbe
schermingswet komen. De Nederlandse
bosstand. die in een kritieke fase ver
keert, moet zeker gehandhaafd blijven.
Deze drie wensen waren vastgelegd in
een resolutie, welke Zaterdagmiddag
werd aangenomen in de jaarvergadering
te Utrecht van de Contact-commissie
voor Natuur- en Landschapsbescher
ming.
Tevoren had de voorzitter, jhr. mr. M.
van der Goes van Naters opgemerkt, dat
Voor het Edinburg-Festival 1954 schreef
Thornton (Met onze hakken over de
sloot. Onze stad 1 Wilder „The Match
maker". dat met groot succes in Enge
land is opgevoerd. Zaterdagavond gaf de
Nederlandse Comedie in de Stadsschouw
burg te Amsterdam de première van dit
komische blijspel in de vertaling van
Bert Voeten.
Friso Wiegersma had aardige décors
ontworpen en Henk Rigters heeft zijn
krachten beproefd als regisseur op dit
soms sprankelend geschreven spel. maar
hij was kennelijk nog niet klaar met deze
werkzaamheden, want het slot was
een dermate rommelig gedoe, dat men
zich afvroeg of de discipline geheel zoek
was geraakt of dat de spelers niet precies
wisten waar ze moesten staan De im
provisatietalenten om dan bij gebrek aan
een vaste aanduiding toch het toneel
goed te vullen, liggen bovers het kunnen
van de acteurs en actrices van de Ned.
Comedie en dit is dan ook oorzaak, dat
men onbevredigd naar huis moest gaan,
omdat de stijl zoek was.
.•De Koppelaarster" is een blijspel in
revuestijl, waarbij het gaat om een ty-
rannieke zakenman, Horace Vandergel-
der. die meent de vrouwen te kennen,
maar die op dit gebied nog heel wat kan
leren Hij wi] op latere leeftijd nog eens
huwen en meent in de modiste Irene
Molloy een „slachtoffer" gevonden te
hebben, die hij om zijn vinger kan win
den. De koppelaarster Dolly Levy-
O'Neill, warmt hem in deze aan de ene
kant op. om toch ook wecr aan de an
dere kant problemen te scheppen. Cor
nelius en Bemaby, de beide knechten
van Vandergelder. kiezen de vrijheid
en ontmoeten in New York ook miss
Molloy en raken zeer gecharmeerd van
haar en haar ateliermeisje Mimie ay. Ten
slotte valt de koppelaarster voor Horace
en de beide knechten van hem krijgen
ook de vrouw, die zij willen hebben.
In een vlot tempo werd dit spel door
gaans bijzonder aardig gespeeld. Thornton
Wilder heeft dit oude gegeven, dat reeds
bekend was in de wereldliteratuur en
dat via omzwervingen over het conti
nent ook in Amerika is doorgedrongen,
vlot verwerkt in een kluchtig blijspel
Geen diepgaande filosofieën, maar een
sprankelende dialoog. Daarin ligt de
kracht van het stuk.
Mary Dresselhuys (rechts) en Joan
Remmelts in „De Koppelaarster".
vergane dak op hun hoofd. De broodvruch
ten vormden een smakelijk maal, waar
van beiden genoten. Robin ondernam nog
een tocht naar de bron en kwam terug
met kristalhelder water in de gebroken
aarden kan. Ze spraken over alles en alles,
behalve over zichzelf en hun moeilijke
toestand. Ze maakten gissingen over het
ontstaan der hut, waarin ze zaten. Robin
meende, dat ze door jagers gebouwd
moest zijn; de hut lag voor de vissers te
ver van het water. Was dit het geval,
dan konden ze niet al te ver van de be
schaafde wereld zitten, al hadden ze dan
ook geen land in de omtrek kunnen ont
dekken.
Het weer klaarde op. Hun horloges wa
ren blijven stilstaan, maar volgens de
stand der zon, moest het naar hun me
ning, zowat vier uur in de namiddag zijn.
Robin stelde voor langs het strand te
gaan wandelen, en het meisje ging gretig
op dit voorstel in. Nietsdoen in zijn nabij
heid viel haar veel te zwaar. Ze voelde,
dat ze voortdurend bezigheid moest heb
ben. De hitte was nu geweldig. Het geleek
meer op midden Juli, vond Robin, dan op
begin October. De zon drong door het
dichte gebladerte heen en brandde op hun
hoofden. Geen zuchtje bracht enige koelte.
Zelfs de zee was stil en spiegelglad en
scheen de warmte terug te kaatsen. En
er was niets te zien, dan de strook zand
langs het water, de wilde zee om hen heen
en een stuk oerbos ten zuiden van hun
verblijf, dat onbekende gevaren verborg.
Robin keek peinzend naar die wildernis.
Hii moest er achter zien te komen wat
er achter dat bos lag. Maar vandaag niet,
opgetogenheid, kijk nu toch eens, wat ik
gevonden heb! Nu hoeven wte niet bang te
zijn, geen eten te vinden.
Hij was beladen met allerlei vruchten.
Gwynne ging naar hem toe en bekeek de
ronde vruchten, die hij haar vol trots
voorhield.
Wat zijn dat in vredesnaam? vroeg
ze, ik heb ze nog nooit van mijn leven ge
zien!
Vruchten van de broodboom, ver
klaarde hij, een vrucht haar voorhou
dend. Kijk eens naar die schil., volko
men gaaf. En er zijn er nog honderden
te vinden. Ik heb zes of zeven volbeladen
bomen geteld. En ik heb een bron ge
vonden met het helderste water, dat je
nog ooit gezien hebt. Ik weet verder ook
zeker, dat ik verderop een bananenboom
hebt ontdekt, maar ik wilde je niet te
lang alleen laten. We zullen van honger
niet omkomen, dat is alvast zeker.
Ze bevoelde de vreemde vrucht aarze
lend en keek hem aan.
Moeten die dingen soms net als aard
appelen gekookt worden? Ik meen wel
eens gelezen te hebben, dat de inboorlin
gen ze in gloeiende as roosteren.
Nou, dat gaat gemakkelijk genoeg
zei Robin en haalde.uit zijn zak een zilve
ren sigarettenkoker, een aanstekertje en
een zakmesje te voorschijn. Maar de aan
steker werkte natuurlijk niet, Gwynne
greep dadelijk naar het pennemesje.
Ik ben vroeger bij de Padvinders ge
weest, zei ze opgewonden, en ik geloof niet
dat ik vergeten heb, hoe die vuur leer
den maken. Ik geloof dat ik het best zou
kunnen doen., nee, toch niet ik zou
een leren veter moeten hebben om...
Nou, dat zal wel gaan, meende Ro
bin zijn gordel losmakend, wat zeg je
hiervan?,
Prachtig! Maar ik heb er slechts
een smal reepje van nodig.
Vol bewondering keek de jongeman toe,
hoe haar vaardige vingers een ingewik
keld werktuigje begonnen te maken. Ze
moest allereerst twee gladde stokies
hebben, zei ze. Hij zocht die gauw voor
haar op en sleep ze volgens haar aanwij
zingen af. Zijzelf sneed een reepje van
de riem en weigerde verder geholpen te
worden.
Zoek jij maar liever wat dode tak
ken bijeen, zei ze.
In orde, generaal! Robin sloeg de
hakken tegen elkaar en salueerde stram.
Haar oren volgden hem met een verdrie
tige uitdrukking. Was hij toch maar, wat
z.e indertijd van hem gedacht had in die
eerste heerlijke dagen op „De Droom".
Konden ze toch maar tot die eerste week
teruggaan - het gebeurde in Panama on
gedaan maken! Maar dat ging niet. Al
zouden ze maanden, of jaren, nog alleen
op dit verlaten eiland zitten, dan nog zou
den ze even vreemd als nu tegenover el
kaar staan. Die diepe kloof bleef be
staan. Met een onderdrukte snik richtte
Gwynne al haar aandacht weer op het
maken van vuur.
XIV.
Schatten der zee.
Een uur daarna zaten ze tegenover een
fel brandend vuur en genoten van de
warmte. Hun kleren waren nog vochtig
en buiten viel de regen in stromen neer
en lekte door de spleten van het half-
Vertaling: Herman Antonsen
Hij lachte erom. Wat komt het erop
aan. nu we toch urenlang in het water ge
legen hebben, of we een beetje nat wor
den. Toe, ga je nu terug.
Met tegenzin keerde zij terug en Robin
ging verder. Tweemaal bleef ze rtaan en
keek hem achterna. Een ontzettende
angst maakte zich plotseling van haar
meester. Als hij eens van die steile hoog
te omlaag stortte.
De regen viel in stromen neer en haar
tanden klapperden van angst en koude.
Ze bereikte eindelijk de hut en kroop
weer in de primitieve schuilplaats Als er
eens wilde dieren daar beneden in het
bos waren, die hem aanvielen! Ze werd
z0 angstig, dat het zweet haar aan alle
kanten uitbrak. Ze kon daar niet langer
blijven, zonder te weten, wat er met
hem gebeurde. Dat was te veel van haar
gevergd. Ze stond op en liep de hut uit,
maar bleef onmiddellijk met een kreet
va" bliidschap en opluchting staan, toen
ze Robin zag aankomen.
Hoera! roep hij met voorgewende
