In
het industriële tijdperk is het gebed
in onbruik geraakt
Onvervangbare grondslag voor
vastheid in harmonie is zoek
3
PLYMOUTH HERRIJST UIT DE 00RL0GSAS
„Per Saldo", wonderlijke cocktail
klanken en ideeën
D,, - ;-.r BTSÜÜvsrsassw
Ik
HET BRITSE R
Het Geef ons heden ons dagelijks
broodis niet achterhaald!
IÉ
m
Woonwijken verplaatst naar de heuvels
de Corte en Luc Lutz luiden
het Oudejaar uit
Jules
DRAADLOOS
CONTACT
I
"WOENSDAG 28 DECEMBER 1955
PAGINA 3
I. DE MODERNE MENS
EN HET KERSTFEEST
Bewonderaars van uiterlijke
menselijke macht
Zoekers naar een verkeerd
Onverschilligen en
ongevoeligen
IL CHRISTUS IN HET
HISTORISCHE EN
SOCIALE LEVEN
De grondslag der veiligheid
van de mens
\n
«f*
Ook h ier: onteigening
Op het TV-scherm
innerlijk leven
Geen flatbouw
hebben opgedaan. Wellicht zal het ertoe „we - kunnen - de - toekomst - met - een -
l°lku 1 ?.UJ«S d?°rbre."?eF_!?_aIi ieder andr.graa? O.E.S.A. een gerede aanleiding gaf om
Hieronder volgt de letterlijke
weergave van de tekst van de Kerst
boodschap, die de H. Vader Zater
dag tot de wereld heeft gericht.
Vandaag publiceren wij de inlei
ding, het eerste hoofdstuk en een
deel van het tweede hoofdstuk van
de boodschap. Hel vervolg van hel
tweede hoofdstuk en het gehele
derde en laatste hoofdstuk zal men
in ons blad van morgen aantreffen.
Red.
TERWIJL ONS HART openstaat om de
tedere vreugde op te nemen, die de
geboorte van de Verlosser wederom
in de zielen van de gelovigen zal doen
stromen, verlangen Wij vurig onze va
derlijke hulpwensen aan te bieden zowel
aan U, geliefde zonen en dochters van de
christenheid, als ook aan alle mensen
zonder onderscheid. Daartoe ontlenen
Wij, zoals in de vorige jaren, het onder
werp van onze toespraak aan het onuit
puttelijk geheim van licht en genade,
dat straalt vanuit de kribbe van het
Goddelijk Kind en de heilige nacht van
Bethlehem, waarvan de schittering nooit
gedoofd zal worden, zolang er op aarde
de smartelijke voetstappen zullen wor
den gehoord van diegenen, die tussen de
doornen van de wereld het goede van
het ware leven zoeken. Hoezeer zouden
Wij wensen, dat alle mensen, verspreid
over de werelddelen, in de steden, in de
dorpen, in de dalen, in de woestijnen, in
de steppen, over de uitgestrekte ijsvelden
en zeeën, over de ganse oppervlakten der
aarde wederom zouden luisteren naar de
stem van de Engel, als werd zij tot ieder
van hen afzonderlijk gericht. De stem
van de, Engel, die het geheim van de
goddelijke grootheid en van de oneindige
liefde aankondigt, die een leven van
duisternis en veroordeling afsloot en het
begin aangaf van het Rijk der Waarheid
en der Verlossing. „Vreest niet, want
ziet, ik verkondig U een grote vreugde,
die voor het gehele volk is bestemd. He
den is in de stad van David een Verlos
ser geboren, Christus de Heer", Wij zou
den wensen, dat de mensen heden, even
als de eenvoudige herders, vol vertrou
wen en in eenvoud tot God zouden
naderen.
Men kan zich met angstige bezorgdheid
afvragen of de moderne mens nog zo
ingesteld is, dat hij zich laat grijpen
door zoveel bovennatuurlijke grootheid
en zich laat doordringen met haar in
nerlijke blijheid- Deze mens, die als het
ware overtuigd is van een steeds groter
kunnen, neigt er toe, om zijn eigen
grootte af te meten naar de macht van
zijn instrumenten, van zijn organisaties,
van zijn wapenen, van de nauwkeurig
heid van zijn berekeningen, naar de om
zet van zijn productie, naar de afstand
tot waar zijn woord, zijn blik en zijn
inzicht kunnen reiken.
Deze mens, die nu reeds met trots spreekt
over een tijdperk van gemakkelijk verworven
voorspoed, alsof dit voor het grijpen lag; die,
alsof hij zeker is van zichzelf en van zijn
toekomst alles waagt, gedreven door onbe
dwingbare koenheid om aan de natuur haar
laatste geheim te ontwringen, om de natuur
krachten naar eigen wil en wens te plooien;
deze. mens. die begerig is om met zijn licha
melijke tegenwoordigheid zelfs in het heelal
van sterren binnen te dringen. Juist omdat
hij in het bezit is van al datgene wat de men
selijke geest en arbeid in de loop der tijden
heeft voortgebracht, zal de moderne mens
thans evenwel nog meer de oneindige God
moeten erkennen tussen zijn eigen recht
streeks werk en dat van de onmetelijke God
Maar de werkelijkheid is heelanders
omdat de verkeerde en beperkte ziens
wijze van de wereld en het leven, die de
moderne mensen zich hebben eigen ge
maakt, hen niet alleen belemmeren om
uit de werking van God en in het bij
zonder uit de Menswording van het
Woord een gevoel van bewondering en
blijdschap te putten, maar hun ook het
vermogen ontnemen om de onvervang
bare grondslag ervan te erkennen, die
vastheid en harmonie geeft aan de men
selijke werken. Waarlijk, niet weinigen
laten zich als het ware verblinden door
de geringe glans, die van deze menselij
ke werken afstraalt, afkerig van de in
nerlijke drang om er de oorsprong en de
bekroning van te gaan zoeken buiten en
boven de wereld van de wetenschap en
van de techniek, Evenals de bouwers
van de toren van Babel dromen zij van
een vage vergoddelijking van de mens,
die duidelijk en toereikend zal zijn voor
iedere eis van het lichamelijk en geeste
lijk leven In hen wekken de Menswor
ding van God en Zijn verblfif onder ons
geen enkele diepere belangstelling geen
enkele vruchtbare ontroering. Het Kerst
feest heeft voor hen geen andere inhoud
en vertelt niets anders dan datgene wat
een wieg tot uitdrukking brengt: min of
meer levendige, maar louter menselijke
gevoelens, Indien ze althans nog niet zijn
onderdrukt door wereldse en luidruchti
ge gebruiken, die zelfs de eenvoudige
waarde van schoonheid en vertrouwe
lijkheid ontwijden, welke het Kerstfeest
ais een verre lichtschijn vanuit de groot
heid van zijn geheim uitstraalt.
gespoord en gesteund om tegenover de
uitwendige wereld te staan volgens de
goddelijke normen, „omdat Hij is de
Herder en Behoeder onzer zielen".
Tussen deze twee groepen, die door
valse opvattingen over de mens en het
leven worden vervreemd van de nauw
omschreven en heilzame invloed van de
mensgeworden God, staat vervolgens de
grote groep dergenen, die niet trots zijn
vanwege de uiterlijke schittering van
de hedendaagse mensheid, maar die er
evenmin naar streven om zich binnen
zichzelf terug te trekken om alleen te
leven van wat de geest kan geven.
Dat zijn diegenen, die zeggen, dat zij er te
vreden rnee zijn, van het ene ogenblik in het
andere te leven, die in niets anders belang
stellen en niets anders verlangen dan er zeker
van te zijn, dat de-uitwendige goederen hun
in de ruimste mate ten dienste staan en in
het volgende ogenblik geen verlaging van
hun levensstandaard behoeven te vrezen voor
de nabije toekomst. Noch de grootheid van
God, noch de waardigheid van de mens,
beiden op wonderbare en zichtbare wijze
verheven in het Kerstgeheim hebben vat op
deze armzalige geesten, die ongevoelig en
onbekwaam zijn geworden om aan hun leven
een zin te geven. Doordat hii de aanwezig
heid van de mensgeworden God niet kent of
haar verwerpt, heeft de moderne mens een
wereld opgebouwd, waarin de wonderen met
de ellende zijn dooreengemen.gd>'een wereld,
die tot de rand toe is gevuld met inconse
quenties als een weg, die doodloopt, of als
een huis. dat van alles voorzien is, maar dat
bij gebrek aan het dak niet in staat is de
gewenste beschutting te geven aan zijn bewo
ners. Niettegenstaande de ontzaglijke ontwik
keling van de uiterlijke vooruitgang en of
schoon er aan alle volksklassen het stoffelijke
levensonderhoud verzekerd is, schuilt daar
toch in sommige volkeren een gevoel van een
moeilijk te omschrijven onbehaaglijkheid, die
verder om zich heongrijpt. een houding van
angst voor iets, dat te gebeuren staat. Hier
komt ons weer voor de geest de hoopvolle
verwachting der eenvoudige herders van dc
velden van Bethlehem, die toch met hun or.t-
vankeliikheid en bereidwilligheid aan de ont
moedigde mensen van de 20ste eeuw kunnen
leren, waar men moet zoeken hetgeen ont
breekt: ..Kom laat ons naar Bethlehem gaan,
zeggen zij om te zien wat er gebeurd is
en wat de Heer ohs bekend heeft gemaakt"
De gebeurtenis, die reeds 2.000 jaren
deel uitmaakt van de geschiedenis, maar j
waarvan de waarheid en de invloed
wederom hun plaats moeten innemen in
het geweten is de komst van God in Zijn
eigen bezit.
Welnu de mens kan niet straffeloos de
komst en het wonen van God op aarde
afwijzen en vergeten, omdat het in het
heilsplan der Voorzienigheid van wezen
lijk belang is voor de vestiging van de
orde voor de juiste verhouding tussen de
mens en het zijne enerzijds, en de dingen
van God anderzijds.
De apostel Paulus heeft de volledige
omvang van deze orde op een wonder
bare wijze samengevat, toen hij zeide;
„Alles is het Uwe, maar Gij zijt van
Christus en Christus is van God". Wie
van deze onverwoestbare ordening God
en Christus zou willen laten vallen en
van de woorden van de apostel alleen
maar het recht van de mens op de din
gen van deze wereld zou behouden, zou
een wezenlijke breuk veroorzaken in het
plan van de Schepper. St. Paulus zal zelf
onmiddellijk zijn vermaning laten vol
gen: „Niemand mag dus op mensj-n
roemen". Wie ziet niet boe actueel deze
waarschuwing is voor de mensen van
onze tijd, zo trots op hun uitvinders en
ontdekkers, die niet meer zo vaak ais
vroeger te lijden hebben onder het harde
lot van alleen te staan, maar die inte
gendeel de verbeeldingskracht van de
massa in beslag nemen en ook de waak
zame oplettendheid van de staatslieden
Iets anders toch is het hun de verschul
digde eer te bewijzen, iets anders van
hen en hun ontdekkingen de oplossing
van het fundamentele levensprobleem te
verwachten- Daarom moeten de rijkdom
en de werken, de ontwerpen en uitvin
dingen roem en kwelling tevens van
de moderne tijd beschouwd worden in
hun betrekking tot de mens, beeld van
God. Indien dus datgene wat men voor
uitgang noemt, niet in overeenstemming
kan worden gebracht met de goddelijke
wetten van de wereldordening, dan is het
niet iets goeds, dan is het geen vooruit
gang, maar dan is het de toegangsweg
naar de ondergang. Voor een onafwend
baar einde zullen noch de volmaakte
organisatie ons kunnen behoeden, noch
de ontwikkelde berekeningsmethodes,
die niet in staat zijn de innerlijke vast
heid van de mens te scheppen en nog
vee] minder deze te, kunnen vervangen.
JESUS CHRISTUS SLECHTS geeft aan
de mens innerlijke vastheid. Toen de
volheid van de tijd gekomen was, -s
het woord van God in dit aardse leven
neergedaald, terwijl Het een wezenlijk
menselijke natuur aannam. En op deze
wijze heeft Het ook zijn intrede gedaan
in het historisch en maatschappelijk le
ven van de mensheid, ook hierin gelijk
geworden aan de mensen, ofschoon God
van eeuwigheid. Zijn komst duidde der
halve aan, dat het Christus' bedoeling
was Zich te maken tot Leider en Steun
van de mensen in de geschiedenis en in
de maatschappij. Het feit. dat de mens
in het huidige technische en industriële
tijdperk de verbazingwekkende macht
heeft veroverd over de organische en
anorganische dingen, vormt geen titel om
zich vrij te maken van de plicht onder
worpen te zijn aan Christus, de Koning
der geschiedenis. Noch neemt het iets
weg van de noodzaak, dat de mens door
Hem moet worden vastgehouden en on
dersteund. De bezorgdheid om de veilig
heid van het bestaan is inderdaad ook l
steeds sterker geworden. De hedendaagse I De „Coolsingel" van Plymouth, hier
ondervinding bewijst juist, dat het ver-1
..Royal Parade' genaamd.
geten of het voorbijzien van de aanwe
zigheid van Christus in de wereld het
gevoel van verwarring heeft opgewekt
alsmede het gebrek aan veiligheid en
vastheid, dat eigen is aan het technisch
tijdperk. Het vergeten van Christus heeft
er toe geleid, dat men de werkelijke aard
van de menselijke natuur is gaan min
achten, ofschoon die door God is gesteld
als de grondslag van de samenleving in
ruimte en tijd.
In welke richting is de veiligheid en
innerlijke vastheid te zoeken, tenzij hier
in, dat men de geesten er toe brengt de
beginselen van de onvervalste, door God
gewilde natuur van de mens te eerbie
digen en opnieuw te doen leven. Er be
staat nl. een natuurlijke orde, ook al
veranderen haar verschijningsvormen
met de historische en maatschappelijke
ontwikkeling; de wezenstrekken waren
en zijn evenwel nog steeds dezelfde: het
gezin en de eigendom als de grondslag
van persoonlijke voorziening. Vervol
gens als aanvullende krachten ter veilig
heid de plaatselijke organisaties en vak
bonden en tenslotte de staat. Op deze
beginselen en normen beriepen zich tot
op heden in theorie en in praktijk de in
het christendom gevestigde mensen om.
voor zover het in hun vermogen lag, de
orde te verwezenlijken, die de veilig
heid waarborgt. Doch, in tegenstelling
met de modernen, wisten onze voor
ouders uit de fouten, waarvan hun con
crete toepassingen niet vrij waren, datj
de menselijke krachten bij de totstand- 1
koming van de veiligheid in zich beperkt
zijn. En daarom namen zij hun toevlucht
tot het gebed om te verkrijgen, dat een
veel hogere macht.hun ontoereikendheid
zou aanvullen.
Dat echter in het zogenaamde indu
striële tijdperk het gebed in onbruik is
geraakt, is het meest opvallende kente
ken van de voorgewende macht, waarop
de moderne mens zich beroemt om na
melijk alleen door eigen krachten in al
zijn eigen behoeften te kunnen voorzien.
Al te groot is het aantal dergenen, die
heden met meer bidden om de veilig
heid, omdat zij de bede, die de Heer de
mensen op de lippen legde: „Geef ons
heden ons dagelijks brood", beschouwen
als achterhaald door de techniek of die
deze bede nog louter met de lippen uit-
(Van onze Londense correspondent)
W.ii, ondanks, of misschien juist daarom, i
Ik Plymouth, de havenstad w hnnre, hoiAt> opbouw. Is de gelijkenis met R dam
de „teen'' van Engeland, be
zoekt, denkt onherroepelijk
uu6 luuici ue iiuuen uil- n j *7. 7 1
spreken zonder inwendige overtuiging Rotterdam Hiel omdat beide steden. schijm te
van haar blijvende noodzakelijkheid. veel op elkaar lijken
door Hitlers Luftwaffe, en des- Een luchtfoto van Plymouth's ueder.
ondanks, of misschien juist daarom,
heerst er in beide steden die sfeer
I van energiek optimisme, die het pri
vilege van gebombardeerde steden
niet frappant?
het tegendeel
is het geval maar omdat ze twee Door bemiddeling van het Foreign Of
fice. werden wij, zes leden van de Fo-
dingen gemeen hebben: hun hart is
irpaanl. - -»• harr'eerd ,.ausra-':o-'"
«NM
reign Press Association in Londen, in de
gelegenheid gesteld de wederopbouw van
Plymouth in ogenschouw te nemen
Blijkbaar was de stad, vanwaar de ..Pi 1-
grimfathers" met de ..Mayflower" naar
Amerika vertrokken, en waar de beroem
de admiraal Drake rustig zijn spelletje
kegelen ten einde bracht alvorens de
Spaanse Armada te lijf te gaan. niet af
kerig van wat meer publiciteit in de we
reldpers. Plymouth ligt een beetje afge
legen. en als men een mannelijk wer';
met stugge vasthoudendheid volbracht
heeft dan wil men zijn licht ook laten
schijnen.
Wel. Plymouth's kandelaar mag gezien
worden. De stad is veel kleiner dan Rot
terdam en de omvang der verwoesting is
navenant. In Rotterdam werd een opper
vlakte van 261 h.a. vernietigd, in Ply
mouth „slechts" 72 h.a. Daar Rotterdam
echter 3L maal zoveel inwoners heeft
komen de verwoestingen wat schaal be
tref) veel overeen. Het was de grote Ma
rinewerf die de Luftwaffe naar Plymouth
trok, maar, zoals zo vaak, was het n:et
de Marinewerf, maar de stad die het
moest ontgelden, wa, eensdeels een ge
in de breedte (landhuisjes), in moderne
of conservatieve stijl.
EN wat te doep met de grondeigen
dom? In Engeland liggen de ver
houdingen in dit opzicht veel in-
gewikKelder dan bij ons. Wij kennen
niet het begrip „lease hold" naast dat
van „free hold". Wil men in ons land
een huis of een kantoor bouwen, dan
meet men de grond kopen. Dit kan
in Engeland lang niet altijd. Daar kan
het gebeuren, dat iemand een stuk
land gehuurd heeft voor de tijd van
999 jaar. om daarvan een stuk onde-
te verhuren voor een periode van zeg
99 jaar. Degene die op dat stuk grond
een huis bouwt, is eigenaar van dat
huis. maar niet van de grond, en deze
wettelijke regeling heeft oneindig in
gewikkelde bezitsverhoudingen doen
ontstaan.
De gemeenteraad heeft de moeilijk
heden opgelost door alle gronden, gele
gen binnen het verwoeste gebied, te ont
eigenen, precies zoals Rotterdam dat ge
daan heeft. Doch het Rotterdamse ge
meentebestuur werd slechts tijdelijk eig=-
luk genoemd kan worden, want Plymouth naar en staalde de koopsom niet con-
leeft door de Royal Navy, zoals Den Hol- I tant doch registreerde haar in de vorm
der bestaat bij de gratie van de Konink
lijke Marine Niet minder dan 20.000 man
vinden op de Marinewerf werk.
Veertig kerken, 7000 huizen werden er
door de bombardementen vernield Maar
„die van Plymouth" zwoeren dat zij hun
eeuwenoude stad schoner, ruimer zouden
opbouwen. Er werd een wederopbouw-
bureau opgericht, dat zelfs thans nog s
ondergebracht in een akelige keet in het
stadscentrum: huizenbouw gaat vóór d."
constructie van openbare gebouwen.
Maar een wederopbouwbureau is niet
meer dan een middel. Allereerst moest
van een Grootboekschuld. De vroede va
deren van Plymouth deden het anders:
zij maakten de gemeente eigenaresse van
het verwoeste gebied en betaalden daar
voor de som van f 46 millioen. Er werd
een nieuw wegenplan ontworpen en uit
gevoerd waarvoor nog eens ruim f 4
millioen werd uitgegeven En ieder die
wilde herbouwen kon de grond huren van
de gemeente. Het is Vreemd, dat zulk een
syteem mogelijk is in een land als Enge
land. dat zo grote eerbied heeft voor de
particuliere eigendom doch het schijnt,
gezien het bestaan van de begrippen ..free
hold" en lease hold''', de'enige bevredi
gende oolossine P» figuur- is dus zo dat
men weten hoe men Plymouth wilde her- de gemeente de fr-e hold" bezit van de
bouwen: in de hoogte (flatwoningen) of bouwgrond, die zij ir, huur. in .lease
hold" afstaat aan ben die willen bouwen
En zo is er in het centrum van PIv-
door, waar is de tijd gebleven?' Die belovende paai- cabaretiers van ons land mouth een nieuwe winkelwijk versche-
is.
De uitzending van Gian--Carlo Me
ruiti's Kerstopera „Amahl" door de
KRO-televisie is een goede traditie ge
worden.
Ingeleid door het tere harpspel van
(Van een bijzondere medewerker)
Anderen daarentegen komen langs de te
genovergestelde wegen tot geringschatting van
Gods werken en sluiten voor zich op deze
wijze de toegang af tot de verborgen vreugde
van het Kerstfeest. Geleerd door de harde
ondervindingen van de laatste twintig jaren,
die. zoals ze zeggen, de in menselijk gewaad
geklede brutaliteit der tegenwoordige maat
schappij hebben duidelijk gemaakt, brengen
zij een scherpe aanklacht in tegen de uiterlij
ke schikking van haar voorkomen, weigeren
alle vertrouwen aam de mens en aan zijn
Werken en maken zii geen geheim van hun
diepe afkeer, welke de overdreven verheerlij
king van deze maatschappij in hun binnenste
oproept. Bijgevolg werpen zij z.ich op als
voorstanders van de gedachte dat de mens
moet verzaken aan het koortsachtig uiterlijk,
vooral technisch dynamisme. Wamt hij blijft
gekeerd in zichzelf, waar hii de rijkdom van
een geheel eigen uitsluitend menselijk leven
zal vinden, dat aan elke mogelijke behoefte
voldoet.
En toch, de gehele menselijke inge
keerdheid is in zichzelf niet geschikt om
de belofte gestand te doen, die men
daaraan toekent, nl, te beantwoorden
aan de volledige behoefte van de mens.
Zij is veeleer een hooghartige, bijna
wanhopige afzondering, ingegeven door
de vrees en door het onvermogen om
zich een uiterlijke orde te scheppen en
heeft niets gemeen met de echte, volledi
ge dynamische en vruchtbare ingekeerd
heid. In deze laatste is een mens niet
alleen, maar leeft hij samen met
Christus in een gemeenschap van denken
en handelen, nadert hij tot Hem als
vriend, als leerling, in zekere zin als
medewerker m hij door Hem aan-
Oudejaarsavond tussen half elf en elf uur
zullen Luc Lutz en Jules de Corte voor de KRO-
microfoon „bekentenissen doen van persoonlijke en
algemene aard" in „Mijmering op de drempel van het
jaar". Hun programma wil een samenvatting zijn
van het leven in 1955. Ze hebben dat radio-halfuur
tje de naam „Per Saldo" gegeven.
Er is reden genoeg om iets over dit program
maatje te schrijven. Per saldo (om de titel van het
programma even te gebruiken) zou Jules de Corte,
de Brabants-Delftse dichter-Iiedjeszanger-compo-
nist-pianist, zeer goede kansen hebben, als eerste uit
de bus te komen, wanneer in ons land de traditie
bestond om een radio-persoonlijkheid van het jaar
te kiezen. Per saldo mogen we in de toekomst nog
alles verwachten van de verrassend goede en aar
dige samenwerking tussen De Corte en de acteur
Luc Lutz van de Haagsche Comedie. En per saldo is
van «Per Saldo" op Oudejaar het laatste programma
zeer v„i 8Tote reeks fijne, spitse programma's, waarmee de KRO ook dit jaar
zeer velen heeft verblijd.
Verleden week Donderdag is het radio-
halfuurtje van Oudejaarsavond tijdeós een
middag hard-werken op de bahd opgeno-
men in een Hilversumse studio. Dat ge-
beurde onder leiding van Wim Quint. De
technicus was Joop Kuipers, de man die
sinds „Roulette" begon te draaien 'n ver.
JULES DE CORTE
bijdragen, dat u tijdens dat half uur kort
speelse, fijne dichtsels hebben een paar
uitbundige duetjes als tegenhangers:
„Neem nog een oliebol", en: „Dat hebben
wij gedaan". Met Lutz' stemmenassorti-
gerechtvaardigd - optimisme - tegemoet - ment erbij,
zien'', „U hoort het, luisteraars de j
man van de radio herhaalt het nog wel Het belandt allemaal op de geduldige
even- banden, met veel heen-en-weer gepraat en
Luc Lutz bezit een kostelijke gekke- j wat heen-en-weer geplaag; en als Quint Rosa Spier, wier gevoelige handen knap
geluidjes-gave (een gave die trouwens ook j even in de studio uit de controlekamer i met de TV«camera's werden gebbser-
tot Jules de Corte's uitgebreide uitrusting 1 gewipt staat te overleggen met Luc veerd. is dit simpele, ontwapenende en
behoort). En Lutz maakt met die gave Lutz, zit Jules al weer achter zijn braille- j zijn eenvoud diep ontroerende
de dikke, gezwolle woorden nog wat dui- machien om "met d; nsende, pijlsnelle vin- zangspel, dat de Italiaanse Amerikaan
delijker afgezaagd: uitpraten, doorpraten, gers (hét lijkt een opperbest: oefening componeerde in kinderlijk geloof en met
meepraten, napraten: We moeten lachen, j voor een pianist!) de tekst en de muziek de herinnering aan zijn eigen jeugd voor
véél lachen; we moeten gewoon dóórgaan van een ander program, dat 's avonds nog 1 voor de derde maal uitgevoerd. En
met alles (tot Oudejaar, en dan, dan weer i zal worden opgenomen, in het „net" te vo°r de derue en waarschijnlijk laatste
hetzelfde we moeten een maand-voor- tikken. Onder de tafel fladdert braille- i maaI ((vaF zijn stem Zal ongetwijfe.a
het-kind houden; en een maand voor de kladje na braillekladje op de vloer. Maar sP°^dig breken werd de titelrol op
ditjes; en dan natuurlijk 00k een maand even later zit hij andermaal achter de "artveroverenae wijze gezongen en ge-
voor de datjes; en ^én vredesweek twee vleugel en leveri zi.in aandeel in een w>- -speeld door de k.eine Piet. wiens naam
en vijftig zou te veel zijn we... Enfin, gend brokje „Per Saldo". Hij slaat een °P Yf'lan"en van zijn verstandige ouders
luistert u zelf maar. verkeerde toetË aan, de opname is fout; be*ead 15 seiTmakt.
de nieuwe opname begint hij met: „opna- ^e"rop' dle z'cl? e,rv;an bew'ust 15
programma, hebben beetje bij beetje de a. '5" ft, 'n?et. Oa aard op gericht moest zijn. dit spel even
geduldige opnameband bereikt. Geduldig,1 ™aa)"nY ,f, boven de nuchtere werkelijkheid uit te
ia want even terugluisteren is altijd m< - d°°r.' herhaalt het couplet. Het foute beffen, voortreffelijk aangepast aan de
gelijk; even uitwissen en opnieuw opne-v™je n altijd uit de band wor- sfeer< ^ie Menotti's fijnzinnige muziek
men ook. Joop Kuipers verstelt wel een niof33ciiT c0i^» rond deze Kerstfantasiè heef1 gegeven,
knopje. Maar denk niet, dat zijn arbeid f r Tr ®al£V daarbij het -gevaar vermijd i om de
klaar is met dit opnemen alleen, het zij F eeC, inSewerkte gramofoonplaat. Het komische figuur van de hardnorige ko- -
met of zonder correctie 7.oals het steeds i ®ngelse p,aatl Yan Tony Fayne en ning Caspar al te zeer aan te dikken. ..an een badkamer. Oude boer-
met Roulette gaat, zo gaat het o°k nu. David Evans, een stel artisten. dat hier Qok Hans Snoek wist in haar choreo- - -1 zl-ln opgekocht en mge..cht tot
grafie de'eenvoud van de landelijke dan
r.en, met rechte, brede straten, bebouwd
met moderne warenhuizen. kleding
magazijnen én winkels. Dit winkelcen
trum wordt aan ene kant begrensd door
de „officiële wijk", waar gemeentebureaux
ontworpen zijn, en aan de andere kant
door een .vermaakscentrum, met hier en
daar zakenpanden als banken e. d. W >-
ningen zijn volledig uit het stadscentrum
verbannen.
DIE woningen vindt men thans in de
heuvels rondom het oude Plymouth
In totaal zijn er sinds de oorlog 11.513
door de gemeente gebouwd, de mees'e
van het type „semi-detached". Dit t>'P-
noemen wij ..dubbele villa", maar in En
geland worden hiermee alle dubbele wo
ningen aangeduid. Het ideaal is een apart
huis met een tuin er omheen. Daar dit
meestal te duur is heeft men een com
promis getroffen: alles liever dan zi-h
te moeten opsluiten in dat hatelijkste alle-
huizentypen: de flat. Slechts hier en daar
ziet men in Plymouth een woningblok,
dat met twee verdiepingen op een fiat
Iiikt maar do meeste huizen zijn toch
..semi-detached" En de prijs? Variërend
van f 8 tot 18.50 per week. naar gelang
van het aantal kamers Elke woning
Jules de Corte levert bij het eerste opne
men slechts een deel van zijn werk aan
het programma. Eerst komt voornamelijk
zijn pianobegeleiding op de band terecht
en een enkel zottigheidje. Later als
Lutz, die 's avonds moet optreden ergens
in het land, vertrokken is; als de meege- j
brachte boterhammen zijn opgegeten aan j
een tafeltje in de studio; als het gebouw j
sen der herders en herderinnen uitste
kend te treffen.
Zelfq de meest opmerkzame toeschou
wer zal het nauwelijks zijn opgevallen,
dat men bij deze uitvoering, ondanks het
prachtige stemmenmateriaal waarover
men beschikte, het zogenaamde ,,p!ay
back"-systeem heeft toegepast, d.w.z. dat
eerst muziek en zang van de executan
ten zijn opgenomen op de geluidsband
buurthuis,
e.d.
uitleenbibliotheek, noodkerk
IVÏTZVZ™ mengelmoes V j «fürend i, maar dat in
is ontstaan: een wonderlijke Jt"l ^ft^'w^l teravond opnieuw gespeeld en gezongen
diende bekendheid geniet. Twee en een
half uur duurde dat opnemen op die Don
derdag vóór Kerstmis, bij brokjes en beet
jes, kris-kras door elkaar. Ze waren met
volgeschreven en volgebrailleerde vellen
papier in de studio aangekomen, Lutz en
De Gorte; maar er werd tijdens die twee
en een half uur nog heel wat bij-geïmpro
viseerd en bij-bedacht.
Verwacht niet een gedétailleerd verslag
over het programma voor Oudejaar: voor
pret is wel aardig, maar uw komende ple
zier bederven en De Corte en Lutz het
(frisse, jonge) gras voor de voeten weg
maaien zou zeker een laakbare daad
zijn. Maar het is misschien we] aardig om
wat impressies weer te geven, die we tij
dens die drukke, spannende opname-uren
„Per Saldo
cocktail van klanken en ideeën, na de op
name vaardig geknipt en gelijmd tot een
stukje vlot en gaaf radiocabaret.
die tijdens de opvoering werd „terugge-
Engeland flinke faam geniet, Jules koos i speeld". Natuurlijk werd de opera gis»
Impressies dus: Wel, de eerste is, dat De
Corte en Lutz zware, plechtige, gemeen-
plaatserige woorden gebruiken Maar op
hun manier. Zoals de Britten zeggen: met
de tong jn hun wang. Ironisch, spottend,
heilige-huisjes-intrappend. Aan het twee
tal kan men het rustig overlaten om de
welbekende gezwollen gelegeriheidstoon-
tjes na te bootsen, caricaturaal te maken.
Een denkbeeldige radioman zal wel eens
even een paar mensen ondervragen aan
„het end van het jaar". Hij is verwonderd
(maar niet uit zijn gladde toontje te lok
ken), als hij „een tevreden mens" ont
moet. Een tweede ondervraagde past be
ter 1° zijn kraampje. Het is een man, die
druk-doet over oplossingen zoeken, posi
tieve of negatieve, die „gewaagt" van
spanning-zus en spanning-zo, die spreekt
over legaal paraat blijven" en die besluit
met een heerlijk protserig-nadrukkelijk
Want die technicus op kilometers afstand wenï home. van het tweetal Br't,en' dat j ™ar be' fl?id *Wha™rinlet vla de m,Cr°-
laat hem via een grote luidspreker mee- op„deze w"ze zor^ v°or een buzonder foon, maar via de band.
luisteren en, door dat geluid begeleid iaardlf? programmabesluit. gezellig, feeste
Dit systeem voor het eerst door de
KRO-televisie toegepast, is na de uit
voering. die de KRO in 1953 voor Je
Hamburgse televisie gaf, door de Duit
sers overgenomen, terwijl de Italianen
op hun beurt de Duitsers weer hebben
nagevolgd.
Dat dit systeem, dat een gave muzika
le uilzending waarborgt, zonder hinder
kan worden toegepast, is gisteravond wol
ezen.
In schrille tegenstelling tot deze Kerst
zingt De Corte dan zijn teksten, plaatst '«k' Peeat,§' E",op z«n beat zor§t JuIas
zijn opmerkingen. Zo ontstaan ook duetjes, e.TVOOI< dat ""bekende grootheden van el-
nu met Luc Lutz; in „Roulette" met dë j ders h,er ecns worden geoord,
zangstem van een gramofoonplaat of van
zichzelf op Oudejaarsavond om half elf
kunt u luisteren naar het. resultaat. Een
i half uur ingeblikte „mijmering op de
Experimenten, reken maar. Voor één drempel van het jaar". Ingeblikt och ja
liedje in het programma laat Jules zijn De technische grapjes zouden minder goed ?a". h
vertrouwde vleugel in de steek en gebruikt mogelijk zijn in een directe uitzending en T „i„ilif^t„
dan even vaardig de celesta, die in een de artisten kunner hun Oudejaarsavond .■p^'^^LenDold^e/h^m
in zijn epiloog in te gaan op de diepe,e
zin van het Kerstfeest stond de „Kerst
avond". die de AVRO-te]evisie de kij
kers Zaterdag j.l. presenteerde. Een zon
derling mengelmoes van kwasi-diepzin-
nige bespiegelingen a la Billy Wilder
rond vage gedachten, die men niet kun
of durfde uitspreken, met als gunstige
uitzondering het onvergankelijke Kerst
verhaal van St. Lucas, voorgedragen
door Albert van Dalsum en een tussen
heme] en hel vagevuur? spelende
peelt er een vriendelijk, intiem speeldo- doet Uren van denken, van wachten op
zenwijsje op, met eigen teksten erbij ge- inspiratie, van moeizaam of vlot noteren,
zongen: ,,'t lijkt me uitermate fijn om tenslotte van naarstig en ingespannen op-
echt ouderwets te zijn"
Die celesta was zeker een kapitale
vondst, een tingelend licht, speels instru
ment dat voor zo'n enkele keer uitstekend
past bij Jules aparte stemgeluid. Het
liedje is „typisch - De Corte". Zo zijn er
meer in „Per Saldo": „Een kaartje voor
ome Louis en eentje voor tante Yolande,
voor deze, voor gere, voor die"; en dit;
„En bij momenten dringt het even tot je
nemen: al die uren resulteren een half uur
geestig en ironisch „bekentenissen doen
op de drempel van het jaar', een half uur
verfijnd, spits cabaret in de huiskamer
Kuipers en Quint en De Corte en Lu'z
deden hun best, de luisteraars (zeer velen,
dat blijkt telkens uit de ontvangen post)
zullen zeker tevreden zijn. Een halfuurtje
„Per Saldo" Een best halfuurtje van wat
(per saldo!) waarschijnlijk het meegt veel-
legende, verteld door Cruys Voorbergh. I Maeze, aan u de eer!
Voor vele woningen zag ik een papieren
zak met vodden staan. Het bleek, dat een
voddenkoopman op het lumineuze idee
en voor navolging vatbare idee was geko
men de huisvrouwen te verzoeken een
maal per week alle vodden die zij kwijt
wilden in een door hem verstrekte zak
buiten de deur te nlaatsen Hij taxeerd»
dan de inhoud en betaalde met stukken
huishoudzeep, wasooeder. wasknijpers e.d
die hii in de geleegde zak deponeerde.
Een nractisch idee!
En om het wederopbouwbeeld fe ver
volmaken: het ra-onrlosse Plvmouth is
actief genoeg geveest om n'euwe indus-
♦riean aan t» trekken zodat dp stad me-m
kurken heef- om on te r'rijven dan vrij
wel alleen de marinewerf.
I 1 R zit vaart, energie vasfbpradpnhe'd
'J in Plvmouth. en men voelt er. als
oud-Rotterdammer, een sterke ce?«-
lefijke verwantschap met Rotterdam.
Binnenkort gaat er een deputatie van dc
gemeenteraad naar Moskou, op uitnodi
ging van het gemeentebestuur van Rus-
lands hoofdstad. Wat dunkt u. Ratterdam:
is er niet alle reden toe het dappere Ply
mouth ook eens naar de Maasstad te no
digen? Ik kan u, strikt in het geheim,
verklappen, dat „die van Plymouth" er
in prineipe niet afkerig van zün door „die
van Rotterdam" te worden uitgenodigd,
want ook in „Engelands teen" is de faam
van Rotterdams tomeloze ophouw-energie
doorgedrongen. Welaan, Stad aan de
