van de kinderwetten
Bouw op „bliksemsnelle" wijze
Autobestuurders voor de balie
41
Een kritiek
op de christenheid
Gelukwens voor Marshall
Eén dode op de weg
Onze dagelijkse
PUZZLE
J
Duitse kolenmijnen
WENSEN PRIJSVERHOGING
Frans luchtvaart-
personeel weer aan
het werk
Dat kan met meer liout maar
De dood op rijksweg 13
WOENSïrAC 4 JANUARI 1956
PAGINA 6
Schilderijen
in
Willet Holthuysen
VEILING RESTERENDE
BUITENLANDSE TARWE
ARTURO TOSI f
Lag de schuld bij de remmen?
AUTO ZIG-ZAGDE DOOR DE
JORDAAN
Officier: chauffeur was dronken
ONVERANDERD DIVIDEND
ALBERT HEIJN
WAARSCHIJNLIJK
Winstaandeel voor klanten
obligaties 3 pet.
Nederlands ontwerper van internationaal formaat
DOOD DOOR SCHULD BIJ
AUTO-ONGEVAL
ZEVEN JAAR WEGENS
DOODSLAG
Utrechtse grond werker trok
mes bij broedertwist
Oplossing van gisteren
Ontmoeting
Vlucht naar binnen
Handelen in onszelf
Het voorwerp
Dit jaar vierde men het gouden
jubileum der kinderwetten en of
schoon deze wetten indertijd ent
belangrijke mijlpaal betekenden
op de weg naar een eigen plaat?
voor het kind, zal deze herdenking
voor degenen, die niet met kinde
ren in een of andere organisatie,
vorm te maken hebben, wel vrij
wel onopgemerkt voorbij zijn ge
gaan.
Het is daarom een gelukkige ge
dachte geweest van de F.J.K.A. om
een tentoonstelling te organiseren
ter opluistering van deze herden
king, een gedachte die in samen
werking met enige directeuren en
medewerkers van hoofdstedelijke
musea in het Amsterdamse grach
tenhuis-museum Willet Holthuysen
gerealiseerd werd. Hier zien wij het
50-jarig bestaan van wetten her
dacht in een collectie conterfeitsels
van 15001900 van kinderen en hun
speelgoed; van de nuchtere abstrac
tie van de wet, zijn we dus hier in
één stap bij een serie afbeeldingen
van het kind, het fenomeen voor
wie ze gemaakt werden.
Stijlverschil
Het lijkt of wij ver afstaan
van zo'n statig 16e eeuws familie
portret, maar is er in wezen wel zo'n
verschil met de min of meer stijve
groepsfoto, die wij met Sinterklaas
aan oma gaven, en waarvan vader
„toevallig" een afdruk in zijn porte
feuille draagt. Als wij al een ver
schil signaleren is dat er een in stijl.
Het is een prachtig tafereel waarop
Cornelius de Zeeuw de koopman
Pierre de Moncheron met zijn vrouw
en 20 kinderen, de jongens aan va
derszijde en de meisjes aan de kant
van de moeder, heeft afgebeeld.
Welk een rustig en zelfbewust wel
varen spreekt er uit het gezicht van
dit echtpaar, dat behalve fortuin
alle dochters dragen hoge stijve
goud bestikte kragen en parelen
colliers en gordels ook door God
met een groot nageslacht gezegend
werd. Veel stijver en soberder ge
kleed is het portret van de koopman
Jan Gelis Valckenier met zijn ne
gen kinderen. De beide overleden
kindertjes uit deze familie zijn als
engeltjes afgebeeld want al zijn zij
niet meer op aarde, zij vertegen
woordigen het geslacht Valckenier
in de hemel.
Het kind als individu
Uit de volgende eeuw hangt er in
Willet Nolthuysen 'n serie prachti
ge kinderportretten. Het is merk
waardig hoe de schilders, zodra het
kind losgemaakt uit het familie
verband als individu wordt afge
beeld, de behoefte gevoelden om het
uit te beelden met iets kinderlijks
als attribuut, iets van hun spel of
een lievelingsbeest.
Er is een prachtig portret van
Paul Moreelse van een rijk getooid
meisje, vermoedelijk Elisabeth van
Nassau, gekleed als klein dametje,
dat een bruin gevlekt hondje aait;
een portret van Jacob Cuyp, waar
op het kind een rammelaar met een
fluit draagt. Misschien is wel het
meest strelende doek van de expo
sitie dat van Frans Hals, waarop
drie kinderen met een bokkewagen
in zonnige vreugde op een zomerse
weg zijn „genomen".
De familie-taferelen uit deze
eeuw zijn al heel wat minder straK
gecomponeerd dan uit de vorige.
Ofschoon ieder lid van de familie
zich nog wel duidelijk bewust is, dat
hij poseert, wordt er de schijn van
actie, van een momentopname ge
wekt, zoals wij op het portret van
koopman Van Collem met zijn ge
zin door P. van Anraedt duidelijk
kunnen zi en
Aparte kleding
Uit de 19e eeuw valt op het schil
derstuk van Charles Rochussen.
„Verschil van standen", dat de jon
getjes uit de deftige stand, die door
wm
v?
Kinderportret van J. G. Cuyp op de Amsterdamse expositie.
hun gouvernante begeleid langs
de woonwagenkinderen wandelen,
matrozenpakjes dragen; een teken
dat het idee van aparte kleding
voor kinderen begint door te drin
gen, terwijl ook een sentimentele
beklemtoning van het standenver-
schil tot uitdrukking komt.
Het beroemde Barije Swan van
Mathijs Maris, een baby-portret in
aetherische wazigheid stond ons niet
zo aan. Wij zien dan liever een in
dezelfde tijd gemaakt tafereeltje
als kinderen in 't gras van Auguste
Allebé, weer zo'n zomers blij tafe
reel of voor onze tijd de kinder
portretten van een Jan Sluyters.
Overigens werd deze tentoonstel
ling met het jaar 1900 besloten,
zodat er geen representanten van
kinderportretten van deze tijd aan
wezig waren.
Donderdag a.s. zullen te Rotterdam de
volgende resterende V.I.B.-voorraden bui
tenlandse tarwe in veiling worden ge
bracht: 4.400 ton hardwinter no. 2 be
schikbaar te Hillegom, 5.000 ton hardwin
ter no. 2 beschikbaar te Vijfhuizen, 50 ton
redwinter no. 2 beschikbaar te Rotter
dam, 800 ton soft white 2 beschikbaar te
Rotterdam, 1.700 ton soft white no. 2 be
schikbaar te Hillegom, 850 ton soft white
no. 2 beschikbaar te Vijfhuizen, 250 ton
soft white no. 2 beschikbaar te Wagenin-
gen. In totaal wordt 13.050 ton in veiling
gebracht.
De Italiaanse schilder Arturo Tosi is
dinsdag in Milaan op 84-jarige eeftijd
overleden. Hij stelde voor het eerst zijn
werk ten toon op de Biennale in Venetië
in 1909.
De ondernemers der kolenmijnen in het
Ruhrgebied hebben bij de Hoge Autori
teit van de Europese Gemeenschap voor
Kolen en Staal het verzoek ingediend de
kolenprijzen voor 15 februari a.s. met ge
middeld 3 mark per ton te mogen verho
gen.
Als reden voor dit verzoek hebben de
ondernemers op een persconferentie het
verzoek van werknemers, genoemd voor
een te verwachten loonsverhoging met ge
middeld 9 procent.
Het verzoek tot prijsverhoging omvat
volgens de ondernemers nog niet de prijs
verhogingen van in totaal ongeveer 3
mark per ton, welke in het voorjaar van
1955 na de toenmalige loonsverhoging in
de kolenmijnen werden aangevraagd, doch
tot dusverre nog niet werden toegestaan.
In totaal zouden de kolenprijzen derhalve
met 6 mark per ton verhoogd moeten
worden.
Op de twee Parijse vliegvelden Or'y
en Le Bourget is het personeel, dat achi
weken gestaakt is gisteren weer aan
het werk gegaan. Vijt-en-vijftig proceo'
van de stakers heeft bij stemming te ken
nen gegeven na de algemene verkiezingen
het werk te willen hervatten. De eis tot
een loonsverhoging van 100 gulden peT
maand blijf), gelden en zal aan de nieuwe
premier worden voorgelegd zodra hij aan
gewezen is.
Geen krant of tijdschrift kan men op
slaan of er wordt met bezorgdheid de toe
komst in tegemoet gezien ten aanzien van
het woningbouw-„spook". Een bezorgd
heid, die stijgt en steeds angstiger wordt
naarmate de bevolkingsaanwas en daar
mede het aantal gedupeerden groter wordt
die ontmoedigd de toekomst ingaan en
waarvan er velen zullen zijn, die de hoop
opgeven nog ooit een eigen woning tot
vorming van een eigen gezin te kunnen
betrekken.
In De Maasbode pers is pas aan dit
beeld der nationale ellende een gehele pa
gina gewijd met als opschrift „Kan dat
niet vlugger?". Het staat onomstotelijk
vast, dat dit zeer beslist veel vlugger kan
doch dan in woningen, waarvan de ele
menten reeds in de fabrieken zijn klaarge
maakt. Bij een behoorlijk aantal kunnen
kundige montage-ploegen in enkele dagen
een huis op de bouwplaats opstellen. Hier
behoeft dus geen enkele bouwvakarbei
der aan te pas te komen. Hout bijv. is er
meer dan genoeg en^kan, in enorme hoe
veelheden geheel voor de montage-bouw
pasklaar gemaakt, aan de fabrieken wor
den geleverd. Alleen al in het zuidelijk
deel van Zuid-Holland zijn voldoende goed
bevoorrade en prima geoutilleerde hout
bedrijven, die direct met de levering kun
nen beginnen voor de bouw van zeker 2 a
3000 woningen per maand, als de fabrie
ken dit kwantum althans zouden verlan
gen. Voor wanden en dakbedekking be
staan tegenwoordig verschillende nieuwe,
Het is de algemene opinie, dat de rijks
weg RotterdamDelft voor het verkeer
te smal is. Daarom moet men er ook niet
te hard rijden. Zo zeide vanmorgen de
officier van justitie bij de verkeerskamer
van de rechtbank te Rotterdam in de zaak
tegen de 45-jarige procuratiehouder De B.
uit "Wassenaar, die op 3 augustus j.l. op
deze rijksweg een ongeluk zou hebben
veroorzaakt waarbij de vertegenwoordi
ger A. S. om het leven kwam. De officier
eiste zes weken hechtenis en een half jaar
ontzegging van de rijbevoegdheid.
De officier meende, dat De B te hard
had gereden, waardoor hij, toen hij ont
dekte, dat hij niet behoorlijk afstand kon
houden, tussen zijn en een voor hem rij
dende auto, uitweek naar de linker weg
helft. Hij schampte eerst een bestelauto
uit de richting Rotterdam en reed daarna
in op de daar achter rijdende auto van
de heer S.
De B. beriep zich er op, dat zijn rem
men niet werkten, en hij wel naar de lin-
wer weghelft uit moest wijken.
Mr. W. A. Hoek meende als verdediger,
dat bij zijn cliënt niet van schuld gespro
ken kon worden en vroeg vrijspraak.
Uitspraak over veertien dagen
De 44-jarige havenarbeider J. H. uit
Amsterdam, die op zaterdagochtend 24
september jl. om circa half twaalf zijn
auto zig-zaggend door de nauwe straten
van de Jordaan reed, daarbij een aanrij
ding veroorzaakte, maar doorreed en zich
vele uren later vrijwillig bij de politie
meldde, heeft gisteren voor de Amster
damse rechtbank ontkend dronken te zijn
geweest.
Hij was in de bewuste nacht niet naar
bed geweest, maar had in gezelschap van
een vriend en een juffrouw diverse
Blijkens mededelingen van de finan
ciële directie van Albert Heijn N.V. te
Zaandam kunnen de resultaten van het
bedrijf over het afgelopen jaar gunstig
worden genoemd. De actie, die thans twee
jaar geleden werd begonnen, om de nei
ging tot prijsstijgingen te breken door
verhoogde omzet en grotere produktie,
heeft zich, aldus de mededelingen, ook
gedurende het afgelopen jaar krachtig
ontwikkeld en derhalve aan alle ver
wachtingen voldaan.
Aangenomen mag dan ook worden, dat
het dividend over het jaar 1955 zeker het
zelfde beeld zal tonen als over 1954. Over
dat jaar bedroeg de uitkering 9 pet plus
2 pet uit de agio-reserve. De houders van
de A.H.-klantenobligaties zullen kunnen
rekenen op een uitkering van in totaal
7 pet, nl. de vaste rente van 4 pet plus
een winstaandeel van 3 pet.
Holthaus
ER IS HEM OOK NAMENS het Ne- Want die zouden als een soort verdedi-
derlandse volk een gelukwens ge- ging kunnen worden opgevat. Bovendien
zonden. Bij zijn 75-ste verjaardag. George C. Marshall heeft achter alles
Generaal George C. Marshall zal deze een s*re®P v,
gelukwens misschien met enige voldoe- ,^och bleek het hem tot grote voldoe
ning uit de stapel hebben opgenomen, mng te stemmen, dat zijn plan, het be-
Misschien ook niet. Want wellicht ziet hij kende Marshallplan, waaraan ook ons land
hem pas over enkele dagen. Duizenden zoveel te danken heeft, in belangrijke ma-
brieven en telegrammen werden zijn een- te tot herstel van het half verwoeste Euro-
voudige cottage te Pinehurst in North Pa beeft bijgedragen.
Carolina binnengedragen. Hij zal weken Tevens erkende hij. dat ook zakelijke
nodig hebben om ze door te lezen. overwegingen bij hem een rol speelden
TT V. J „f v,;; toen hij het het ontwerpen. Hij had direct
bovendien de vraag of h j begrepen, dat in een aan zichzelf overge-
zal doen. Deze ia-jarige h eft toen J ja{en< verarmd Europa het communisme
heen ging als een machtig, geeerd, I^aa- een grote kans zou hebben. Voorts hield
ook door velen gehaat man. voor Soed er rekening mede, dat Europa aan de
afscheid genomen van het openbare verenigde Staten een aantal strategisch
Jeven. belangrijke materialen zou kunnen leveren
Hij liet Washington achter zich met een en mede hierom weer op de been moest
hartgrondige minachting voor het klater- worden geholpen.
goud en het onderlinge gekrakeel in het Men merkt het: geen idealistische mooi-
societyleven daar. Oud-minister, oud - praterij van zijn motieven, al sprak on-
staatssecretaris, oud-legeraanvoerder van getwijfeld het hart van deze evenwich-
naam, oud-chef van de generale staf heeft tjge man, bij het aanschouwen van de
hij velen in staat gesteld, hoger op te ellende, die wij zelf al weer bijna ver-
klimmen. ook velen de voet dwars moeten geten zijn.
zetten. George C. Marshall, die in zijn eenvou-
Persoonlijke eer zocht hij nooit. Eerbe- dige ietwat „shabby" cottage samen
toon vond hij ijdele praatjes. En hij leer- met zijn vrouw zijn laatste levensjaren
de de mensen kennen zoals weinigen, toen slijt, ver van het gewoel der krakelende
hij in bepaalde kringen min of meer in wereld, gaf de reporter op diens verzoek
ongenade viel. nog zijn opvatting van hetgeen nodig is
George C. Marshall bracht de persoon- voor een onbaatzuchtig werken in het
lijke moed op, achter alles een streep te openbare leven ten dienste van het alge-
zetten. m&fin.
Een' journalist is hem gaan intervie- „Moed, wijsheid, verdraagzaamheid en
wen en vroeg hem, zijn opinie te zeggen een goed begrip van de principes der de-
over zoveel, wat thans nog te Washington mocratie. dat zijn de eerste vereisten"
gebeurt. Hij haalde zijn schouders op. zei hij.
George' C. Marshall wenste zich ook De reporter vroeg hem tenslotte wat in
niet te verdedigen zelfs niet tegen de het openbare leven naar zijn mening het
zwaarste beschuldigingen die enkele ma- moeilijkst is.
len tegen hem werden ingebracht. „Je kalmte bewaren" antwoordde de ge-
Hij zal ook geen mémoires schrijven, neraal, „vooral bij laster en achterklap"
De naam van Dick Holthaus en
die van Max Heijmans worden
dikwijls in één adem genoemd:
beiden zijn zij immers Neder
landse mode-ontwerpers van in.
ternationale bekendheid. Hun
collecties echter, de lijnen die zij
propageren, verschillen prin
cipieel. Dick Holthaus of
Derèck zoals men hem in
Frankrijk noemt inspireert zich
op de Italiaans-Amerikaanse mode
terwijl Heijmans meer Frans ge.
oriënteerd is.
Zijn opleiding kreeg Derèck op
de Kunstnijverheidschool, hierna
volontairde hij bij confectiehuizen
en bij Max Heijmans, die toen nog
enkel hoeden creëerde. Bijna vier
jaar geleden begon Holthaus zelf
standig hoeden te ontwerpen (zijn
eerste show vond plaats in Parijs
en verwekte nogal wat deining)
Sinds enige tijd ontwerpt hij niel
alleen meer hoedjes, maar ook ja
ponnen, ensembles en accessoires
„Ik werk slechts als ik me geïn
spireerd voel", zegt Dick Holthaus
terwijl hij verstrooid de goedigi
kop van zijn bull-dog streelt. „Ik
beschouw de Haute Mode als eer
ware kunstuiting, die niet, zoals de
confectie, als voornaamste doe
heeft de vrouw te kleden". Zijr
modellen schept hij voor de elegan
te, uitgaande vrouw en hij hoop:
hierdoor de Nederlandse vrouw, wa'
kleding betreft, op een meer inter
nationaal peil te brengen.
Op internationaal peil staan zijr
ontwerpen zeker. In zijn collect!
„Plein Hiver" zagen wij vee
uiterst chique en elegante cocktail
toiletten.
Grappig zijn soms Derèck's velt
aparte invallen. Zo lanceert hij eer
klein, plat hoedje met middenvoo
een enorme roos of een olijk ge
kruld veertje, vastgehouden door
een flonkerende clips; of laat hij
de mannequin onder een korte rose
avondjapon een driekwart pantalon
dragen van dezelfde stof en versierd
met roosjes! En wat denkt U van
een shawltje van strass, dat ook als
armband of als collier dienst kan
doen? Derèck ontwerpt ook origine
le kettingen, oorclips, andere siera
den en schoenen, waarvan er on
langs een paar door niemand min
der dan Marlène Dietrich gekocht
werden.
Van de begaafde jongeman, die
Dick Holthaus is, mogen wij zeer
zeker nog verrassende dingen op
modegebied verwachten.
Diet van Duin.
café's bezocht. Een vrouw belde 's mor
gens de politie op met de mededeling, dat
er in de richting van de Brouwersgracht
een dronken chauffeur reed. Een agent
van politie zette per fiets de achtervol
ging in, vuurde enkele malen op de ban
den, echter zonder resultaat. De zig-zag
rijdende wagen gaf vol gas en maakte de
Jordaan enkele minuten onveilig; mensen
moesten zich uit de voeten maken. Een
geparkeerde auto werd .angereden,
De H. kon zich van een en ander nog
maar weinig meer herinneren, zo bleek
ter zitting en zeide alleen maar vermoeid
te zijn geweest. De officier van Justitie,
mr. W. Aberson dacht er evenwel anders
over en eiste 3 weken gevangenisstraf
plus 2 jaar ontzegging van de rijbevoegd
heid. Uitspraak op 17 januari.
De rechtbank te s-Gravenhage heeft
gisteren de Haagse sportleraar J. B. ver
oordeeld tot een geldboete van 150 subs,
dertig dagen hechtenis. De eis luidde
250 subs, één maand.
Aan B. was tenlastegelegd, dat het aan
zijn schuld te wijten zou zijn geweest, dat
op 8 september van dit jaar een door hem
bestuurde auto in het water van de Soest-
dijksekade was terechtgekomen, waar
door een inzittend jongetje door verdrin
king om het ieven was gekomen.
doch uitstekende materialen in plaatvorm,
die als zij in grote kwantums worden ge
vraagd, door de handel in bouwmaterialen
pasklaar en zonder moeite geleverd kun
nen worden, evenals fundatiemateriaal
enz.
Industrie en handel kunnen door coör
dinering van krachten hierin heel veel en
zeer goed werk verrichten. Aan de kwa
liteit van deze woningen kunnen de hoog
ste eisen worden gesteld en de prijzen
zullen zeker niet hoger zijn dan die van
traditioneel gebouwde woningen. Immers
de loon- en de in- en externe transport-
besparende factor speelt hierin een zeer
voorname rol, terwijl bij vorst of regen de
fabricage zonder storing in hetzelfde tem
po kan doorgaan. In ongelooflijk korte tijd
kan dus zeer veel tot stand komen.
Let wel, tot stand kén komen, want dit
kan niet alleen als Minister Witte dit toe
juicht, nèch als de regering hiervoor op de
bres zou staan.
Dit kan alleen als de daartoe bevoeg
de Overheid in haar geheel er zelf dus
danig van doordrongen is dat het inder
daad „veel vlugger kan", dat zij hierin
aanleiding vindt om de plaatselijke bouw
verordeningen overal te veranderen en
overgaat to' het afgeven van bouwvergun
ningen en beschikbaar stellen van bouw
rijpe grond voor dit soort huizen. Dit onder
voorbehoud, dat de materialen en afme
tingen aan de eisen voldoen, want aan de
weigering voor deze vergunning is het te
wijten, dat op de bovenbedoelde „bliksem
snelle" wijze niet kan en mag worden ge
bouwd. De plaatselijke overheid en de in
stance's die de bouwvergunningen af
geven, blijven vasthouden aan bouwvoor
schriften, die sedert eeuwen practise! on
veranderd zijn gebleven. Geen Minister
of Regering heeft onder de huidige m-
standigheden het recht of de macht om be
paalde bouwsystemen dwingend op te leg
gen, daar dit in een democratisch land als
het onze onmogelijk is. De consequentie is
echter dan, dat wanneer deze verordenin
gen, hoe dan ook. niet gewijzigd worden,
ons land verstoken blijft van goedkope, in
massa geprefabriceerde woningen en daar
mede ongetwijfeld de woningnood tot in de
lengte der dagen zal blijven bestaan.
Er staat echter nog een uitstekend uit
gerust leger beschikbaar om de woning
vijand te bestrijden, zij het dan, dat dit
leger voor dit doel nu nog tot werkloos
heid is gedoemd, doch dat het bij het eerste
sein van de daartoe bevoegde „comman
danten" met dynamische kracht te werk
kan gaan om deze vijand in de kortst mo
gelijke tijd te verslaan.
Het wachten is dus alleen maar op dit
sein.
Gisteravond om ongeveer kwart over
zes kwam op de Apeldoornsestraat ter
hoogte van de Bosweg te Voorthuizen de
31-jarige heer J. van de B. uit Hilversum,
vertegenwoordiger, met zijn personenauto
uit, de richting Apeldoorn en sneed in de
bocht bij het inhalen een voor hem rij
dende andere auto. Uit tegenovergestelde
richting naderde een papierwagen van de
fa. P uit Zutphen. De heer Van de B
zag geen kans om deze trailer te ontwij
ken en botste er in volle vaart tegen op
Hij werd on slag gedood. Het slachtoffer
was gehuwd.
Tot zeven jaar gevangenisstraf zonder
aftrek veroordeelde de Utrechtse recht
bank gisteren de 42-jarige Utrechtse
grondwerker A. v. d. A. wegens doodslag
op zijn 28-jarige broer J.
Op 22 October jl. had omtreeks midder
nacht een vechtpartij plaats nabij een café
aan de Hogelanden te Utrecht, waar ver
dachte en zijn broers ruzie hadden ge
kregen. De grondwerker had getracht zijn
twee broers van elkaar te scheiden, maar
raakte in gevecht met J„ die hem enige
klappen en schoppen zou hebben toege
diend. Toen verdachte zich bedreigd voel
de, trok hij zijn mes, waarmede het slacht
offer een dodelijke steek ontving. Volgens
verklaringen van verdachte zou J. zijn ge
struikeld en in het mes zijn gevallen.
De officier van Justitie had acht iaar
met aftrek van voorarrest tegen de grond
werker geëist.
Horizontaal: 1. militair; 8. bijbelse naam;
10. voegwoord; 11. water in Frankrijk; 13.
lidwoord; 14. naderen; 16. land in Europa;
18. hennepbraak; 20. hert; 21. meisjes
naam; 22. godheid; 25. part; 26. boom; 29.
voorzetsel; 30. minnaar; 31. onbekende; 33.
zijrivier; 35. gewoon.
Verticaal: 2. voegwoord; 3. voornemen;
4. gebergte in Rusland; 5. slank; 6, bij
woord; 7. geslacht; 9. land in Europa; 11.
bijwoord; 12. aanzien; 14. handvat; 15. tel
woord; 17. europeaan; 19. thee (Duits); 23.
groente; 24. houding; 25. aanw. voornaam
woord; 27. vriendin (Frans): 28. meisjes
naam; 32. te zijner plaatse (Lat. afk.); 34.
natuurkundeterm (afk.)
Horizontaal: 1. barak; 5. ronde; 9. rak;
10. are; 12. nes; 13. er; 14. blond; 16. is;
17. lakmoes; 19. teer; 21. eten; 23. snor;
24. bron; 25. spin; 27. noga; 29. gepruim;
32. ee; 34. sluis; 35. do; 36. Ede; 38. ale;
39. air; 40. noest; 41. regen.
Verticaal: 1. Brest; 2. aar; 3. rk; 4. kalk;
5. reno; 6. nn; 7. del; 8. Essen; 11. Rome;
14. barones; 15. deernis; 17. lenig; 18.
stoom; 20. esp; 22. eng; 25. steen; 26. prul;
28. ahorn; 30. plat; 31. uier; 33. Edo; 35.
die; 37. ee; 39. ag.
In het afgelopen jaar hebben 2164 zee
schepen de haven van Vlissingen aange
daan. Dat is 52 meer dan in 1954, toen
2112 schepen de haven binnenliepen. De
tonnage van de binnengelopen schepen
bedroeg 4.825,847 bruto registerton, tegen
4.537.112 b.r.t. in 1954.
Het aantal vissersschepen, dat Vlissin
gen in 1955 aanliep, bedroeg 85, tegen 21
in 1954; het aantal binnenschepen 849 te
gen 727 in 1954.
Dick Holthaus in zijn hoedenatelier.
(Van een medewerker).
NOG ALTIJD zijn er teveel christe
nen, die het moeilijk kunnen ver
dragen, dat er kritiek wordt uitge
oefend op de denk- en levenswijze der
christenheid, zoals die zich in de loop
der tijden ontwikkeld hebben. Men acht
een kritiek in deze richting ongeoor
loofd. omdat men er een aantasting in
ziet van het christendom zelf Men is
desnoods bereid om kritiek te slikken
op bepaalde gebruiken in de engere
parochiële samenleving, men is bereid
om ouderwets geachte gebruiken te laten
varen en nieuwe in te voeren, maar
daarmee ook basta Geen kritiek op de
wijdere denk- en levenswijze der chris
tenheid, omdat daarmede het bestaan
van het christendom zelf ondergraven
zou worden.
Een bedenkelijke en hoogst gevaarlijke
opvatting. De christenheid, die haar
denk- en levenswijze vereenzelvigt met
het christendom, compromitteert ook het
christendom met de zwakheden en de
feilen van haar denken en leven. Boven
dien sluit die christenheid zichzelf op in
een ongerechtvaardigde onaantastbaar
heid, welke slechts aan de leer zelf
toekomt; die onaantastbaarheid uitstrek
ken over het „christenvolk" zelf be
tekent zelfvoldaanheid, bekrompenheid,
onverdraagzaamheid en zelfs kans op
wreedheid binnenvoeren in een aan alle
zwakheden van het bestaan blootstaande
beperkte groep.
Toch, ondanks de vrees van grote
delen der christenheid om eindelijk aan
zichzelf verantwoording af te leggen,
van het trieste beeld van onnoemelijk
veel christelijk denk- en handelingsfalen
in de loop der eeuwen (de christelijke
glorie is daartegenover altijd ruim uit
gemeten), begint de kritiek op de denk
en levenswijze der christenheid steeds
luider en pregnanter te worden. De
kritiek op priesters, kerkezakjes armen-
banken, siermissen bij huwelijken en
begrafenissen, preekstoelgebabbel e.d. is
eigenlijk al niet meer ad rem. De
christenheid moet dieper tasten, zij moet
verantwoording gaan afleggen van haar
gehele eigen wijze van doen en denken
in de tweeduizend jaren van haar ge
schiedenis.
Bij de Paulus Verlag te Reckling
hausen is een boekje verschenen van
de in Europa zeer bekende Oosten
rijkse denker Friedrich Heer, dat als
een goede stimulans kan werken bij
de verantwoording. Het draagt tot
titel: Begegnung mit dem Feinde.
Volgens Heer leeft de huidige chris
tenheid nog immer in de mentaliteit
van de godsdienstoorlog, een mentali
teit welke al duizend jaren oud is.
In het verleden, toen de europese
christenen zelf nog weinig vastston
den in hun geloof (wat ze echter niet
wilden toegeven) voelden zij het als
„een dodelijke belediging, dat er vele
mensen waren (en zijn) die anders
dachten en op een andere wijze ge
loofden als zij zelf en men leefde
vrijwel constant in de overtuiging,
dat God zelf door het bestaan van die
ongelovigen en andersdenkenden in
Zijn Eer en Majesteit dodelijk be
ledigd werd".
Uit die mentaliteit heeft zich een
typisch egocentrische christelijke vroom
heidsstijl ontwikkeld, door welke de
mentaliteit van de meeste hedendaagse
christenen nog geheel is doordrenkt.
Men deelt de mensheid als het ware in
als staande aan weerszijde van God: de
christenen aan Gods goede, welwillende
zijde, de anderen aan Gods toornende.
Gods onwelwillende zijde. De christenen
achtten zich bevoorrecht en meenden
uit hun bevoorrechting het recht te kun
nen afleiden om zich boven de rest
verheven te wanen evenals het recht om
die rest met alle mogelijke middelen, tot
bloedige toe, te bestrijden.
ONGELUKKIG genoeg voor de op die
wijze zichzelf misleidende christen
heid ontwikkelde „de rest" zich
cultureel, materieel en technisch op een
wijze, welke ook de christenen, zacht
gesproken, begerenswaardig voorkwam.
De christenen wensten zich de voordelen
van die ontwikkeling niet te ontzeggen
(waarom zouden ze ook?) maar daar
mede was de vijand meteen ook toege
laten in het eigen kamp. De christenen
beseften op den duur het gevaar daar
van en om zichzelf veilig te stellen
namen zij, zoals Heer het verklaart,
hun toevlucht tot de z.g Emigration
interieure". Het was een vlucht naar
binnen toe, die (onvermijdelijk) een
tweevoudige uitwerking moest krijgen:
een meerderwaardigheids- en een min
derwaardigheidscomplex.
Wie zich niet geheel opzettelijk wil
gedragen als een vreemdeling in het
christelijk Jerusalem, zal moeten toe
geven, dat Heer met deze kenschetsing
zeer wonde plekken heeft geraakt. De
twee complexen hebben tientallen jaren
de christelijke denk- en levenswijze be
heerst. Ze zijn de oorzaak van veel ver
dachtmaking en bezoedeling in eigen
kring van veel verminking, van bang
heid, van valse bescheidenheid en vals
respect, van domme eigenwaan en even
domme overschatting van „het andere".
Kortom, de christenheid verloor haar
persoonlijkheid. Verlies aan persoonlijk
heid brengt mee, dat men ofwel In de
schulp kruipt of tegenover vermeend
zwakkeren een sterke vechtlustige hou
ding aanneemt: men voelt zich omringd
door vijanden. Zo voelde ook de chris
tenheid zich door vijanden omringd en
gedroeg zich ernaar.
De gerijpte persoonlijkheid durft ech
ter de vijand buiten hem te beminnen,
omdat hij beseft dat de eigenlijke, da
werkelijke vijand ook in hemzelf schuilt;
en precies dezelfde vijand. De niet ge
rijpte persoonlijkheid slaat uit vTees om
zich heen, deelt klappen uit, gedraagt
zich tiranniek; de gerijpte persoonlijk
heid zoekt de zwakheid in hemzelf en
probeert zichzelf te sterken door de
opsporing en de overwinning van da
eigen zwakheid.
Met een beroep op Thomas van Aquino
wijst Friedrich Heer er dan op. dat God
ook spreekt door de mond van de
„vijanden". En buitengewoon scherp
zinnig trekt hij daaruit de gevolgtrek
king. dat we de vijand vooral kunnen
„overwinnen" door ons zijn waarheid
eveneens eigen te maken. Dat is de enig
waardig menselijke en de enig christe
lijke tegemoettreding van „de andere",
van „de vijand".
Doen we dit, dan zijn we zelfstandig
actief: dan zijn we. We hebben niet het
christendom in handen gekregen om het
als geestelijk gevechtsinstrument tegen
de anderen te gebruiken, we hebben het
christendom ingestort gekregen om
christelijk te zijn. Dat christelijk zijn
betekent natuurlijk niet een toestand
van apathie het is wel degelijk ook
handelen; maar het is geen handelen
tegen anderen, het is een handelen in
onszelf, in het ononderbroken actieve
verchristelijken van onze menselijkheid
en van onze individualiteit. Het is een
verlaten van het idee van een wrevelige
God, die ons als het zwaard-verlengde
van Zijn Hand zou willen gebruiken,
voor het zoeken van de oneindige ruimte
van het mysterie van de geopenbaarde
drie-ene-God.
We denken daar te weinig aan, zegt
Friedrich Heer, zo we het al niet ver
geten hebben en hij vraagt zich af of
het niet verstandig zou zijn om te over
wegen. dat God nu toelaat, dat wij er
door „de vijanden" op de hardste wijze
aan herinnerd worden.
Ik kan mij voorstellen, dat niet weini
gen zich geschokt zullen afwenden van
de door Friedrich Heer ontwikkelde
denkbeelden. Het is ook een hele over
gang: van de strijdvaardige kruistocht
mentaliteit tot de mentaliteit van het
loutere geloof in de stralende kracht
van het christen-zijn zelf. Het laatste
is bijna een overmoedig geloof, omdat de
zelfkennis ons er van zou moeten weer
houden om ooit volstrekt te geloven in
de stralende kracht van ons eigen chris
ten-zijn. Maar daar zit het misschien
juist in; het is in alle opzichten ver
kieslijker te leven in het christelijke
besef der eigen onvolkomenheid dan in
de godsdienststrijdbare waan van de
onvolkomenheid der anderen. Wie besef
heeft van de eigen onvolkomenheid is
bereid de onvolkomenheid van de ander
erbij in te sluiten, teneinde in gezamen
lijke onvolkomenheid tot de mogelijke
vruchtbaarheid te geraken.
Dat is eigenlijk de boodschap, welke
Friedrich Heer in zijn kritiek op de
denk- en levenswijze der christenheid
heeft willen neerleggen. Het is een
boodschap, waarvoor het goed is de oren
wijd open te zetten
