De K.V.P.
vierde haar
tweede
lustrum
m
Van alle hoofdprijswinnaars
kreeg
er maar een
gelijk
In het rijtje Heemstede valt
toch nooit wat"
Prijsgeven van eigen kath. partij-organisatie
zou onverantwoorde beslissing zijn
Prijzencarnaval in etherland
RECEPTIE DER HOOPVOLLEN
w&Al - -
n
Minister Beel op herdenkingsbijeenkomst van 10-jarige KVP
HULDE AAN PROF. ROMME
Doorbraak heeft geen reële kans
Romme alleen in de
aanwezig
SUS-loterij lokte duizenden naar het
Maasbode-kantoor
geest
S-S& ReTn-
Oud-Rotterdammer had nooit veel
geluk gehad met loterijen
ln Heemstede
viel een
(SUS-2)-huis
Voiniiiig dei P.v.d.A. heeft het voortbestaan der christelijke partijen
eerder bevorderd
dan geschaad
MAANDAG 16 JANUARI 1956
PAGINA 3
Partijvoorzitter brengt
hulde aan
prof. Romme en
minister Beel
Neem geen risico
Zusterlijk bijeen
Uit geheime notulen
HÜSrfr Keft fSlnZ «te™.»„Af
Waarom verzet tegen eigen
organisatie?
Indien dit inderdaad onze opgaaf i«.
Eigen politiek milieu
noodzakelijk
Samenwerking in de praktische
politiek
Mondiaal denken en handelen
I
de zalen van „Esplanade" te
Utrecht vond zaterdag de viering
Plaats van het tienjarig bestaan van
de K.V.P., vele wereldlijke autoritei
ten waren aanwezig. Op de bovenste
foto applaudisseren de aanwezige auto
riteiten voor minister Beel. V.l.n.r.
staatssecretaris H. C. W. Moorman,
minister van Thiel, minister Cals en
mgr Alfrink. Op de onderste foto enige
van de aanwezige hoge functionarissen
(op de voorgrond) rechts Evert Ver
meer en links de heer G. Ruygers; op
de tweede rij links de heer Tilanus,
tweede van rechts de heer Schouten en
uiterst rechts oud-minister Teulings.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Wie zich de vergaderingen herinnert van de vroegere R.K. Staats
partij in het oude wat muffe Tivoli-gebouw in Utrecht, waar ook de
"entor-stem van dr. Schaepman nog heeft geklonken, zal getroffen zijn
door de moderne en meer frisse omgeving van „Esplanade waar zater
dagmiddag het tien-jarig bestaan van de KVP gevierd is. Symbool van de
^-fuieuwing van het staatkundig leven der katholieken na de oorlog?
iniHer prof. dr. L. Beel, een waarachtig getuige van de faits et gestes
politiek terrein in deze periode, gaf in de herdenkingsrede, waarvan el-
rs in dit blad een verslag als zijn mening, destijds met vele anderen
ln ons land gedeeld, dat na vier jaren van oorlog en bezetting niet zondei
kon worden teruggevallen op 10 mei 1940 en hij juichte het met ve'e
katholieken toe, dat de leiding van de R. K. Staatspartij niet zonder meer f >t
restauratie is overgegaan. Uit overleg en diep beraad is tenslotte geboren
tio K.V.P., waarvan het lidmaatschap ook voor niet-katholieken aanvaard
baar zou kunnen zijn en weshalve is opengesteld.
Het is niet te geloven, hoeveel mensen in Nederland gisteravond op de
K.R.O. hebben afgestemd, die in het bezit waren van het enige lót, waarop
het eerste woonhuis ter waarde van 20.000 in de S.U.S.-2-loterij ging
vallen. Totdat de zakelijke stem van notaris A. J. W. Kropman uit Delft
aan alle hoopvolle illusies een einde maakte met het langzaam en duidelijk
opgelezen, nog eens herhaalde nummer; D 396.968.
Rond het toestel, waarop wij het prijzencarnaval vol spanning volgden,
zaten minstens twee mensen, die ons in het diepste vertrouwen hadden
meegedeeld, dat zij en zij alleen de gelukkige eigenaar waren van het
winnende lot. Wat we sterk betwijfelden, omdat wij toevallig zélf dit
kostbare papiertje voor ons hadden liggen.
Maar tenslotte heeft er bij een loterij van alle hoofdprijswinnaars slechts
één gelijk en dat was ditmaal de heer J. Veltmeyer in Heemstede, die
kennelijk al ovej zijn eerste verrassing heen was, toen hij zich telefonisch
bij de studio meldde.
lEGfN HOEST
EN HEESHEID
DAGELIJKS VOOS
STEM EN KEEt
eh gebruik bij guur weer Wybert,
het beproefde middel tegen hoest,
heesheid en keelpijn. Zorg ervoor
steeds een doosje Wybert bij U te
hebben.
Om twee uur zondagmiddag zat het ge
bouw van de Maasbodepers volkomen in
gesloten. Een lange rij mensen slingerde
zich vanuit de Kortenaerstraat, via de
hoofdingang naar het kantoor, waar op
normale dagen de advertentieafdeling
huist, maar waar nu een achttal vrvjwilli-
In zijn openingsrede sprak de partij
voorzitter, mr. H. van Doorn, er zijn
vreugde over uit, dat deze bijna tien jaar
zetelende minister wilde helpen ttj een
terugblik over het werk, en hij getuigde
van de diepe erkentelijkheid, die zij ver
dienen, die in deze jaren voor de partij
waren haar verstand, haar hart en haar
werkzame handen.
Op de eerste rij had plaats genomen de
aartsbisschop z.h. exc. mgr. dr. B. J. Al-
t" geflankeerd door de ministers mr.
A SbV™' FrJ van Thiel- ir- H. Witte,
a w y ™en ,de staatssecretarissen mei
Minister mr. J. Luns was wegens amb
telijke plichten verhinderd en de partu
voorzatter merkte geestig op, dat deze ex
cellentie in de laatste weken wel grondig
ondervindt, dat een minister zonder por
tefeuille iets anders is dan een minister
zonder d3£jt33k.
Wie ook ontbrak en beslist gemist werd
was prof mr. C. P. M. Romme, die in het
buitenland vertoefde wegens met uit te
Duuenidna v voorafgaande aan
meer, omdat.h.U met k° d;e de zwaar„
de man minister ^ij ZOnd zijn
ste hitte heeft gelagen, ecn on_
groet aan de partij, d",ehaar kracht moge
betwistbaar bewijs van haa
geven- - - reeds wat
,.^oa"wezig,w?ren verder vertegenwoor
digers van de Dr. Abraham Kuyperstich-
ting, onder wie dr. J. Schouten, voorzit
ter van de A.R.-fractie in de Tweede
Kamer; de Prof. Teldersstichnng, de
Wiardi-Beckmanstichting en het Centrum
voor staatkundige vorming; de heren
Kleijwegt en Ruygers van het bestuur
van de P.v.d.A.. de meeste leden van de
£erste- en Tweede-Kamerfractie van de
K.V.P.prof, Lemaire. lid van de Tweede
Kamer, de rectores magnifici van de r -k
Universiteit in Nijmegen en de Kath
Economische Hogeschool in Tilburg, resp
prof dr. A van Melsen en prof. dr Kaag;
mgr mr. Op de Coul, directeur van het
r.-k. Centraal Bureau voor Onderwijs en
Opvoeding, prof Kors, voorzitter van de
KRO, de hoofdaalmoezenier van het le
ger, mgr. luit.-kol. A van Straelen en die
an de luchtmacht, luit-kol. Verhoeven,
isrnede afgevaardigden van standsorga-
gen 6n andere katholieke verenigin-
In zijn slotwoord herinnerde de voor-
hel,geen hiJ onlangs in ,,De Op'
thnloD-i ef- ovef het slagen van de ka-
tiet partij in haar streven, een poli-
w rA°jren zoah haar in december 1945
strevpns a?0n me' name een vooruit-
rechriiiktfsiS die om wille van haar
is wat i V°°L ons volk aanvaardbaar
aan de leidiTChtlge mate te danken is
en Beel Va" tWee figuren: Romme
Air rïppi reeds wax
Memoreerde minister Beei Ne_
Romme voor de KVP en oo voegde
far Snd is geweest, de voor heIT) uit
het\neeSr°^00rd ^""wilndschappeliik6
staande zonder twijfel J" v de
jongeren e'd v0°r het inzicht
Raad51",?6' berden voorts het hd va"
Voorst i1 tate H- baron van V,oorfnrHn
in n de oommissaris van de koning
sVr enjssel. ir. T. J. Ridder de van der
ueren. de oud.minjsters v. d. Brink'
v-n ?fs- Teulings en Albregts en de deken
van Utrecht, mgr. A. Wiegerink; een bil
andere vreugde was het mr. Van Doorn,
mogen verwelkomen de voorzitter van
de P.v.d.A., de heer E. Vermeer, de voor
zitter van het centraal comité van A.R.-
kiesverenigingen. mr. Roosjen en de voor
zitter van de C.H.U., de heer Tilanus.
In dit bijeenzijn zag de voorzitter van
de K.V.P. een bewijs te meer, dat al deze
Partijen terecht gekwalificeerd worden
als behorend tot de groep der zgn. con
structieve partijen in een land. waarin het
bij vaak stevige politieke strijd toch tel
kens weer mogelijk bleek, elkaar te vin
den op een basis van redelijk, persoonlijk
respect voor elkaar en besliste wil om
natuurlijk ieder van eigen beginselen en
ideeën uit het welzijn van ons volk te
dienen. Prof. Oud, voorzitter van de
V.V.D., had bericht van verhindering ge
stuurd.'
dat&hij"dikwhfsZei mr- Van Doorn,
de katholiek ^1JZe raad§ever van
e politici was. Hij heeft zor-
in
gen gehad nm j .as- "9 heeft z
m de politieke terugslag
1952 en meegeleefd in de vreugde om de
opmerkelijke opgang der laatste jaren. De
grote verdiensten van minister Beel lig
gen echter in het hoofdstuk der politieke
samenwerking en in zijn sterke overtui
ging, dat het noodzakelijk en goed is om
ook in de politiek te zoeken naar wat ons
met andere politieke strijders verenigt en
verbindt.
,,Gij waart", aldus mr. Van Doorn, „in
het Nederlandse na-oorlogse politieke le
ven bij uitstek een bindende kracht, en
het staat vast. dat ons gehele volk u
daarvoor dank verschuldigd is. Uw voor
treffelijke uiteenzetting zal ons en even
zeer onze politieke tegenstanders goede
stof bieden voor nadere bezinning".
Goed uitgerust en met volle zeilen ste
vent vandaag de K V P. haar tweede lus
trum voorbij, zo vervolgde de voorzitter,
en toen hij opmerkte, dat niet alleen de
eigen partijstukken dit constateren, maar
dat ook de geheime notulen van de verga
deringen der andere partijen deze bewe
ring naar het hem wil toeschijnen, zou
den kunnen staven, was er enige hilariteit
en minister Cals interrumpeerde: „Voor
lezen die notulen".
Mr Van Doorn bracht hulde aan alle
10-jarige werkers, van wie hij noemde het
driemanschap Andriessen, Albering en
Alberts, om daarna hoog te prijzen de vu.
rige werkei van het eerste uur en van nu,
de administrateur Gras Hij stelde St.-Ig-
natius wiqns overlijden 400 jaar geleden,
dit jaar herdacht zal worden, als edel
strijder ten voorbeeld ook in het politieke
leven en smeekte Gods zegen af over po
litieke tegenstander en partijgenoot.
Nadat allen een strofe van het Wilhel
mus gezongen hadden, bad mgr Alfrink
een Onze Vader voor. waarmee deze her
denkingsbijeenkomst gesloten werd.
Terwijl het dagelijks bestuur recipieer
de, draaide in een andere Zaal de film „De
opdracht", bedoeld als propaganda voor
de KVP. Het scenario schreef mr. Jan
Derks en Jan Mul verzorgde de muziek
van deze door Piet van der Ham vervaar
digde film die flitsen geeft uit, .het rijke
roomse leven" De viering van .Honderd
jaar Kromstaf" werd tot uitgangspunt ge.
nomen om te laten zien, tot welke daad
kracht en ontplooiing wij katholieken in
middels gekomen zijn De beeldovergan
gen zijn nogal bruusk en er wordt nogal
geappelleerd aan het sentiment, maar we
willen niet vergeten, dat het geen geringe
opgave was in 18 minuten tijds duidelijk
te maken, waarom het goed is op de
K.V P te stemmen.
Aan spanning en vrolijkheid ontbrak
het overigens niet op dit uitbundige
prijzencarnaval. Daarvoor zorgden de
secure notaris Kropman uit Delft en Zijne
Luchthartige Hoogheid Mie! I uit Roer
mond, vergezeld van Vorst Louis gevolg
en hofkapel. Maar eerst had het SUS-lied
op de wijs van Piet Hein en zijn zilver
vloot de toch reeds hoog gespannen ver
wachtingen nog een tikje meer opgevoerd.
Er zat ongetwijfeld een climax in dit
afwisselende programma, waarbij Hannie
Lips en Kees Schilperoort als commissie
van ontvangst en het KRO-dansorkest
onder leiding van Klaas van Beeck met
Nelly Wijsbek a]s muzikale begeleiding
fungeerden. Via een baby-uitzet ter waar
de van 300, die met nummer C 11.987
ten deel viel aan de heer Dijkstra in
Franeker („Ik heb kinderen, maar die zijn
er allemaal al"), een radiotoestel op num
mer B 200 161, een bromfiets op nummer
D 398.146 (volgens Kees Schilperoort wa
ren er eigenlijk al genoeg bromfietsen op
straat, maar eentje kon er tenslotte nog
wel bij), een topelkleurige bontmantel op
B 307.575, een televisietoestel inclusief
antenne op B 279.032, een naaimachine
ter waarde van f 734 op C 42.381 en een
scooter van 1343 bereikte de spanning
een hoogtepunt, toen notaris Kropman
tenslotte het nummer van de hoofdprijs in
deze eerste trekking van de SUS-2-loterij
er volgen nog vier trekkingen af
kondigde.
De eerste Iian de prijswinnaars, die zich
telefonisch meldde, was de heer Dijkstra
uit Franeker korte tijd later gevolgd door
mevrouw Jordanus uit Den Haag. die
plotseling de gelukkige eigenares was
geworden van een spiksplinternieuwe
scooter, waarop zij binnenkort in de
Residentie hoopt rond te rijden.
De winnaar van de hoofdprijs meldde
zich - lest best - het laatste als levend
bewijs, dat men bij het spelen in loterijen
nooit de moed mag opgeven Hij vertelde
tenminste, reeds veertig jaar lang aan
allerlei loterijen te hebben meegedaan
zonder ooit een prijs van enige impor
tantie te winnen
Het zij hem van harte gegund, al is het
toch iammer, dat
Tenslotte zijn er nog meer prijzen. Maar
daar weet men bij de E.H.B.O aan de
Heemraadssingel 303 te Rotterdam meer
van.
„In het rijtje Heemstede valt tóch
nooit wat. Als het nu nog Rotter
dam was
Dit zei de hoofdprijswinnaar van
de SUS-loterij. de 66-jarige Heem-
steedse sleutelspecialist Jacobus
Veltmeyer, tegen zijn vrouw, toen
deze de voorrangsbon uit de K.R.O.-
gids instuurde om zo gauw mogelijk
haar slag te kunnen slaan.
„Je kunt nooit weten", zei mevr.
Veltmeyer en haar optimisme werd
beloond met 20.000 belastingvrij.
Toen de radio gisteravond het ver
rassende nieuws bracht, was het
echtpaar Veltmeyer geboren en
getogen Rotterdammers naar zij vol
trots verklaarden een kaartje aan
het leggen om de tijd wat te doden.
Al een veertig, vijftig jaar speelt de
heer Veltmeyer in de staatsloterij,
maar veel geluk heeft hij hiermee
nooit gehad. Verder dan een portie
van een vijftienhonderdje 60) is
hij nooit gekomen. „Mijn geluk ligt
meer in de liefde", zegt de olijke
66-jarige, wiens telefoon, sinds het
grote nieuws bekend werd, niet meer
stil staat.
Wat hij met het geld gaat doen
weet hij nog niet. ,,Ik ben al een
jaartje ouder en ik geloof ook wel
een beetje wijzer geworden en daar
om denk ik er met mijn vrouw liever
nog eens rustig over na. Maar in
goede aarde valt het zeker"
Sinds 1916. toen de heer Veltmeyer
trouwde en zich als smid en sleutel
maker in de Rotterdamse Passage
vestigde, is hij al abonné op ons blad.
Later woonde het echtpaar Velt
meyer nog in de Van Lennepstraat
en de Burgemeester Meineszlaan te
Rotterdam. In 1941 werd Rotterdam
met al de bombardementen en het
voortdurend daverende afweerge
schut wat al te onrustig voor het
echtpaar en toen er toevallig aan de
Binnenweg te Heemstede een winkel
met woonhuis vrij kwam. nam het
met zijn drie kinderen, waarvan er
inmiddels twee zijn getrouwd, de
kans waar. Sinds veertien jaar drijft
de SUS-hoofdprijswinnaar van giste
ren zijn sleutelzaak in het rustige
Heemstede. Maar nog steeds heeft
hij. naar hij ons met klem verzekerde,
zijn hart aan de nijvere stad aan de
Maas verpand.
gers troonde, dat in een verbluffend
tempo SUS-loten van eigenaar deed ver
anderen. Zó dicht was de kluwen, dat onze
fotograaf zich slechts kruipend kon be
wegen teneinde voor bijgaand illustratie
materiaal te zorgen.
Deze invasie was het gevolg van de even
tevoren door de K.R.O. uitgezonden mede
deling, dat de laatste loten van de SUS-
loterij voor Rotterdam-noord bij onze
bureaus verkrijgbaar waren.
Nauwelijks was de omroeper uitgespro
ken, of de eersten arriveerden al: per
bromfiets, per motor per auto per fiets
of scooter of hollmd, maar allen gehaast,
omdat je immens nooit kunt weten
En intussen begonnen de telefoons als
alarmbellen te ratelen en schetterde het
met een frequentie van drie per minuut
door de hoorn: „Hebt u ze nog, mijn
heer
In de lange rij die aan de voorkant door
de verkopers haastig werd afgeknabbeld,
maar die aan de achterzijde even zo vlug
weer aangroeide, troffen we velen aan
uit de omgeving van Rotterdam. „Ik ben
met de motor uit Gouda gekomen", ver
telde één van hen „Mijn vrouw had de
radio gehoord en zei: .Piet, dit keer
moeten we wat winnen
Vaders en moeders hadden hun kinde
ren meegenomen, die ter hoogte van onze
typekamer werden achtergelaten en daar
een soort speeltuintje improviseerden.
Zelfs trippelde er af en toe een hond mee
naar binnen. Zelden zag men, dat er één
lot werd gekocht. Meestal vijf of tien. Een
enkele keer zelfs vijftig.
Ze duurde tot laat in de middag, deze
receptie der hoopvollen, die zö inspirerend
werkte, dat zelfs de verslaggever die toch
alleen maar was gekomen om te kijken,
er vijftien gulden aan waagde. Nèt als
alle anderen is hij met een pakje op de
valreep gekochte loten tevreden naar huis
gegaan. In gedachten zelfs al naar het
beloofde SUS-huis
Nadat gisteren via de
KRO-microfoon bekend was
gemaakt, dat er voor Rotter
dam-noord nog SUS 2-loten
verkrijgbaar waren bij de
Maasbodepers, vormde zich
al spoedig een lange rij voor
het gebouw aan de Korte
naerstraat, waar nog duizen
den loten in recordtijd aan
de man werden gebracht.
Xv
MET VELEN IN ons land was ook ik van mening dat
verzet tegen de vijand en diens verderfelijke ideologie in
ons volk de eenheid had doen groeien
en da! "Jlo worden teruggevallen op
10Mefv^le'katholieken heb» het dan ook toegejuicht,
dat de leiding van de R.K. Staatspartij direct na de be
vrijding niet zonder meer tot restauratie is overgegaan
de ciektorale zijde betrett het eigen verband diende te
worden gehandhaa nog steeds van over-
tuigd en deze overtuiging is in de afgelopen periode
eeriint dat in ons volk en ook onder ons katholieken
gesproken kan worden van mental,teitsveranderingen,
IN zijn rede bracht minister Beel
in de volgende bewoordingen
hulde aan de K.V.P.-leider prof.
mr. C. P. M. Romme: „Ik had reeds
tijdens de bezetting het voorrecht
hem op sociaal-charitatief terrein
in commissoriaal verband te ont
moeten. Ik moet u eerlijk beken
nen, dat toen alleen reeds het feit,
dat hij oud-minister was, bijzondere
indruk op mij maakte. Na de be
vrijding hebben wij al dra het con
tact hernieuwd," nu op staatkundig
gebied. En sindsdien heb ik hem
gedurende vele jaren van zeer nabij
kunnen gadeslaan. Ik doe aan de
verdiensten van wie dan ook niet te
kort, wanneer ik vanaf deze plaats
betuig, dat Nederland, dat katholiek
Nederland in het bijzonder, aan hem
zeer veel verschuldigd is. Ook po
litieke tegenstanders waarderen met
ons in hem zijn grote geestesgaven,
zijn uitzonderlijke kwaliteiten, zijn
onverdroten arbeid, zijn belangeloze
toewijding, zijn stuwend®houd on
zijn totale inzet voor het geeste
de versterking der hoog dp
lijke en morele waarden- fide
vies is ook het zijne „Uti
Het heeft hem niet onKp'?tririek
kritiek, aan onrechtvaardige
dikwerf, ook uit eigen R1"1"?' ,,pi
hoge posten kan men zich soms
eenzaam gevoelen. Hoe vaak zal
bij hem het geval geweest zlJn.
uren van spanning en noevt
zijn het er niet geweest? warti
er zelfs vrienden, die hem onvo
doende schraagden. Niemand onze
zal ooit ten volle beseffen hoe pijn
lijk hem dit gevallen is. Bij de her
denking van het tienjarig bestaan
van de K.V.P. is het een dankbare
plicht hem hulde te brengen voor ai
hetgeen hij in deze jaren op staat
kundig terrein heeft verricht. De
K.V.P. en haar leden in het bijzon
der zijn hem onnoemelijk veel ver
schuldigd."
f o
ook waar het geldt de samenwerking op staatkundig ge
bied. Wij zien hiervan de vruchten. Er is een open ge
sprek mogelijk, waar dit vroeger uitgesloten scheen; er
is groeiende waardering voor elkanders levensovertui
ging, er is gemeenschappelijke arbeid op onderscheiden,
ook op staatkundig terrein. Zij, die echter het standpunt
innamen, dat dit elkander dichter benaderen, deze grote
bereidheid tot praktische samenwerking voor wat het
politieke leven aangaat haar uitdrukking zou dienen te
vinden in ecn opgaan in één, benaalde staatkundige or
ganisatie, hebben zich vergist. Zij hebben de typisch
Nederlandse verhoudingen, zoals deze geestelijk en so
ciaal zich in de loop der laatste eeuw hebben ontwikkeld,
miskend. Aldus sprak prof. dr L. J. M. Beel in de rede,
welke bji hield'bii gelegenheid van het 10-jarig bestaan
der K.V.P., dat zaterdag te Utrecht is gevierd.
Minister Beel begon zijn rede met een
erugblik te werpen op de afgelegde weg
om aan de hand daarvan na te gaan, of
het in 1945 genomen besluit tot handha
vmg van een eigen katholieke partij
organisatie een juiste verantwoorde be
slissing is geweest. Deze herdenking is
zo meende hij, mede bedoeld om ons te
bezinnen op de betekenis der christelijke
partijen in onze dagen.
In de toelichting door de Nederlandse
Volksbeweging in 1945 gevoegd bij haar
oproep tot het Nederlandse volk staat te
lezen:
„Volgens evangelische opvatting zijn
de zedelijke normen eisen Gods aan
mens en mensheid gesteld opdat het le
ven der mensen in alle verbanden
waarin zij zijn gesteld de Schepper en
Heer der wereld verheerlijken. Deze
erkenning is voor de gelovigen een
voudige eis van dankbaarheid en ge
hoorzaamheid".
aldus prof. Beel. waarom dan zulk "een
verzet tegen een samenbundeling in or
ganisatorisch verband van allen, die als
gelovigen zich één voelen in erkenning
één in de aanvaarding van Christus' leeT
als grondslag voor hun arbeid op staat
kundig terrein?.
Meer doet de K.V.P. niet. In de om
schrijving van haar wezen en doelstelling
wordt dit als volgt geformuleerd, 'kort
en duidelijk: ..De K.V.P. staat op de
grondslag van de beginselen van de na
tuurlijke zedenwet en de Goddelijke
openbaring waarbij zij de uitspraken
van het kerkelijk leergezag aanvaardt"
In geheel haar beginselprogramma is
deze gedachte als een zilveren draad ver
weven.
Waarom dit verzet?
Men stelt zich aanvankelijk deze vraag,
ais men leest in het beginselprogramma
van de P.v.d.A., dat het innig verband
tussen levensovertuiging en politiek in
zicht wordt erkend, en binnen het eigen
verband zelfs de oprichting van werkge
meenschappen op de grondslag van de
levensovertuiging wordt gedoogd. Dit ge
dogen geschiedt echter onder de restiktie
dat de bezinning en de aktiviteiten in
deze werkgemeenschappen enkel mogen
strekken „ter verdieping en verrijkine
van het geheel der socialistische ge
dachte". Ik kan hieruit moeilijk anders
lezen, dan dat volgens dit beginselpro
gram alle aktiviteiten uiteindelijk dienen
uit te monden in de socialistische ge
dachte. Dit betekent derhalve, dat ln
laatste instantie niet prevaleert de eigen
levensovertuiging, niet prevaleren de ze
delijke normen welke naar het zo juist
gegeven oordeel van de leiding der Ne
derlandse Volksbeweging voor de gelo
vigen dus ook voor de gelovigen in
de P.v.d.A. eisen Gods zijn. aan mens
en mensheid gesteld.
Dit prevaleren van de socialistische
gedachte is tijdens de discussies, vooraf
gaande aan de oprichting der P v.d.A
ook duidelijk als eis naar voren getreden
Een politieke organisatie van katho
lieken is geen kwestie van beginsel in de
eigenlijke zin van het woord. Een uit het
katholiek- 'jn rechtstreek: voortvloeien
de verplichting om zich in één elektoraal
verband te verenigen, erkennen wij niet.
Wij kennen trouwens geen kerkelijke
partij er) evenmin een leerstellig program.
Maar gezien de feitelijke situatie en
verhoudingen op staatkundig gebied in
ons land. gezien de historische ontwik
keling van het partijwezen, gezien de
problemen, die in eigen land en in de
wereld om ons been een oplossing en
wel een oplossing in christelijke zin
vragen, gezien de noodz tak van een
opnieuw doordringen van het openbare
leven met de beginselen, ontleend aan
de natuurlijke zedeleer en de openba
ring, zijn er heden ten dage reder
te over. neen acht Ik het, zo betoogde
prof. Beel, een plicht om voort te bou
wen op de principiële grondslag, door
onze voormannen gelegd. Dit betekent
allerminst een isolement. Daargelaten
de vraag, in hoeverre de emancipatie
der katholieken op politiek terrein, met
name het proces der politieke bewust
wording, als voltooid kan worden aan
gemerkt hetgeen naar zijn mening
geenszins als vaststaand mag worden
aangenomen heeft het eigen milieu.
de eigen sfeer, de gezamenlijke en ëe~
meensehappelijke arbeid op het funda
ment van Christus' leer, z0 grote voor
delen, dat het onverantwoord mag he
ten, dit alles prijs te geven.
Ik kan niet aan indruk ontkomen, dat
de vorming van de Partij van de Arbeid,
op de wijze, zoals deze is geschied, het
doen voortbestaan der Christelijke par
tijen eerder heeft bevorderd dan hieraan
schade heeft berokkend. En haar struk-
tuur, én haar doelstelling, welke laatste
door haar internationale verbindingen
speciaal relief verkriigt. maken het nok
voor hen, die begrip tonen voor ver
nieuwing van ons partijwezen, weinig
aantrckkellik om het vaderhuis te verla
ten. Dit zal te minder het geval rijn,
naarmate dit vaderhuis èn ramen én
deuren nog wijder zal openzetten voor
een gezonde doorstroming van nieuwe
ideeën, voor een verdere aannassing aan
zich wijzigende verhoudingen, en voor
een vruchtbaar kontakt met andere groe
peringen.
Het slechten der muren van de eigen
organisatie op staatkundig terrein, het
geen dan uiteraard zon moeten gepaard
gaan met eo opgaan der katholieken in
een of meer nariij -*erbanden van meer
algemene aard, zon naar mijn eerlijke
overtuiging onder de gegeven omstandig
heden een onverantwoorde beslissing zijn
met niet te overziene nadelige gevolgen.
In mij is versterkt, zo gaf spr. jn het
laatste deel van zijn rede te kennen, de
overtuiging, dat op het terrein der reële
politiek, op het niveau van het prakti
sche regeerbeleid. mede dank zij het
naar elkander groeien van de inzichten
der onderscheidene staatkundige groepe
ringen en hun bereidheid om in het be
lang van land, volk en wereld tot een
konstruktief beleid te komen, gezamen
lijke arbeid mogelijk, ja noodzakelijls is,
en hierop steeds het treven naarstig moet
bliiven gericht, uiteraard zonder prijsge
ving van enig reëe1 beginsel. In de vijf
kabinetten, waarin ik heb mogen arbei
den. Is overduideh'ik gebleken, dat op he
terrein der praktische politiek ondanks
uiteenlopende levens- en wereldbeschou
wing en met eerbiediging daarvan het
vrijwel steeds mogelijk bleek om tegen
stellingen te overbruggen: ik bewaar aan
dit samenspel de mooiste herinneringen
Wanneer ik, aldus spr., mij de vraag
stel, wat de naaste toekomst wellicht ons
brengen zal, dan is het uit mjjn rede
wel duidcljjk geworden, dat ik voor een
werkelijke doorbraak enerzijds naar een
liberale, anderzijds naar een socialisti
sche partjj in ons land geen reële kansen
zie; dat een twee-partijen systeem naar
Engelse trant naar mjjn overtu'gng uit
gesloten is te achten; alsmede dat voor
een doorbraak naar één christelijke par
tij evenmin in de naaste toekomst de
voorwaarden vervn'd zullen zijn Een ver
verleden staat hieraan in de weg. al Is
het verrassend en verheugenr te kunnen
constateren dat een heter gesprek dik
werf moeeliik blijkt tussen protestanten
en katholieken ook over de meest diep
gaande geestelijke en kerkelijke Drohle-
men. dat gestreefd wordt om een beter
'nzieh< over en weer te verkrijgen in
elkanders gelnofs- m levensvisie en mede
daardoor een hreder vertrouwen ook de
ontmoeting np staatkundig terrein verge
makkelijkt.
Laat ik mijn blik gaan over de gren
zen van ons eigen land, over Europa,
ja over de gehele wereld, dan is het
mijn rotsvaste overtuiging, zo stelde
prof. Beel vast. dat een diepgaande
geestelijke revolutie, een nieuwe bezie
ling der mensheid met een echt chris
telijke geest, een nieuw godsdienstig
réveil noodzakelijk is. Dat de generatie
van heden, dat wij het niet zullen zijn,
die dit verwezenlijken, is duidelijk
Maar mogen zij, die na ons komen ons
nimmer het verwijt kunnen maken, dat
wij niet eens gezien hebben hetgeen op
het spel staat Wij hebben, hoe zwak
ook onze krachten zijn, een taak, een
roeping te vervullen Is de geest daar
toe vaardig in ons katholieken? Heeft
het idealisme var hen. die niet in onze
rijen staan, ons niet veel te zeggen?
In het voorjaai van 1934 hield Emil
Brunner in deze stad een lezing, waar
in hij de conclusie stelt, die door Hui-
zinga wordt onderschreven: „Reëel
politiek denkt in onze tegenwoordige
tijd slechts hij die-uitgaat van de pre
missen dat het lot van Europa thans af
hankelijk is van waarden als Kerk en
geloof".
Europa, ja de wereld in haar geheel
vraagt meer dan .,oit in onze dagen onze
inzet. Wjj moeten ook in ons staatkundig
'even mondiaal leren denken, leren han
dden De toekomst van ons land Is ver
weven met de 'oekomst van de wereld
om ons heen. Dit mondiale denken, dit
mondiale handelen, deze aanpassing aan
de nieuwe tijd vrrag) een doordringing
mef een intrinsiek christeliikf geest. Dit
is niet alleen onze individuele maar te
vens onze gezamenlijke ongaaf Goddank
wordt dit door de 'eiding en door velen
uit ons midden begrepen Het moet ech
ter gemeengoed worden in. ons katholiek
volksdeel; het moet het ideaal worden
van onze jongeren vooral Geve God dat
dit inzicht steeds meer rjjpe in ons allen,
aldus minister Beel,
