Rechter
en wetgever te slap
tegenover kwakzalverij
Vordering Erven Eman tegen
Ogem en Elmar ontzegd
Psychotherapeutische hulp
steeds meer nodig
KR O-directeur Paul Speet te
Milaan plotseling overleden
Professor in geneeskunde richt harde
ivoor den tot vele medici
Eduard van Beinum
vaste dirigent in
Los Angeles
GEZE! FCHAP VAN DE STILLE
>MGANG 75 JAAR
Radio-man in merg en heen
Vier doden op de weg
Maatschappelijke ziekte
„Onwil onder de medici"
Grootse herdenking in Amsterdams
Concertgebouw
Betrekkingen met Concert-
ëebouiv blijven gehandhaafd
Dr Eduard van Beinum, dirigent van
"et Amsterdams Concertgebouworkest 's
Geëngageerd als muziekdirecteur van het
philharmonisch Orkest van Los Angeles.
B'j zal zijn nieuwe functie 1 januari 1957
°P zich nemen.
T on eel j u bil euni
Joban Kaart
Zuidelijk Toneel start
in september
BENOEMINGEN BISDOM
HAARLEM
Gerechtshof vernietigde vonnis
Arrondissementsrechtbank
Instituut voor individuele hulp en voor
lichting aan zielzorgers, medici en
maatschappelijk werkers
St.-Gregoriusvereniging
en de nieuwe encycliek
Apostolaat der Hereni
ging in Nederland
Waardering en dank van de
hoogste zijde
15
JUNI
15
JULI
Ook zwaar verlies voor NRIJ en NTS
PATER M. HEELTNG O.P
NAAR ROME
Eerste omroeper
In diepe rouw
DEBUUT
Hongaarse straaljagers
stortten neer in
Oostenrijk
Verjaringsdatmn spaar-
certificaten nadert
als
maandag 23 januari 1950
pagina 3
(Van onze Amsterdamse redactie)
Drie kwart eeuw geleden meenden twee Friese broers, de medicus dr. G. W.
Bruinsma en de leraar dr. Vitus Bruinsma. dat het hoog tjjd werd de strijd
tegen de kwakzalverij in ons land te organiseren. Zij richtten de „Vereniging
tegen de kwakzalverij" op en begonnen een maandblad, waarin meteen flink
van leer werd getrokken tegen de heilloze praktijken van de zgn. wonder
doeners en de door hen in de handel gebrachte „geneesmiddelen''. Vijf jaar
later telde de» vereniging ruim 1100 leden, maar zij had ook drie processen
verloren, een reden voor de twee pioniers om zich terug te trekken en het
werk aan anderen over te laten. Die kwamen er, maar zij moesten met leet>
Wezen zien, dat hun roepstem veelal niet gehoord werd. Het zilveren feest
moest gevierd worden met ruim 700 leden, het gouden feest met nog minder,
ïn 1948 telde men 500 georganiseerde kwakzalverij-bestrijders en thans, nu
de vereniging haar 75-jarig bestaan herdenkt, zijn er 875 leden. Van de rond
8000 artsen in ons land hebben zich slechts een kleine 300 bij de vereniging aange
sloten en in dat licht bezien kan men zich de uitspraak indenken van de voorzitter
dr. H. H. Funke, die op de zaterdag in Amsterdam gehouden jubileumbijeen
komst de lauwheid van de medici als een kwaad wilde aanmerken.
Ook de houdin der rechterliike macht be
trok de voorzitter in zijn rede Hij noem
de haar optreden tegen de aartskwakzal
vers uitermate zachtmoedig en meende
dat zij in het algemeen onvoldoende be
grip toont voor „de verderfelijke aard
van de kwakzalverij". De wettelijke voor.
schriften dienen te dien aanzien verbe
terd te worden. Dr Funke deelde mede.
dat de vereniging een rekest, aan de mi
nister van Justitie had gezonden met
het verzoek te bevorderen dat het open
haar ministerie in de regel bij rechtzaken
tegen kwakzalverij een inspecteur van
de volksgezondheid als getuige-deskun
dige hoort als pendant tegenover de vaak
vele lekengetuigen. die de verdediger
meebrengt.
Hoe de secretaris-generaal van de
volksgezondheid over de kwakzalverij
denkt bleek ten duidelijkste uit de rede
Welke hij op deze jubileum vergadering
hield en welke wij elders in dit nummer
weergeven.
Prof dr. L. B. W. Jongkees. keel-
heus- en oorarts uit Amsterdam, herin
nerde in zijn voortreffelijke feestrede
aan de harde strijd van de vereniging
die periodes van verdachtmaking ver
guizing en tegenwerking heeft meege
maakt. Veel is veranderd, maar wat nog
niet is gewijzigd is, dat is het geloof
der massa in wondergenezingen. die de
voedingsbodem vormen voor de bloei
Van de kwakzalverij die een maat
schappelijke ziekte is. Terwij] heksen-
verbranderij. zwarte kunst en het boze
°og tot het verleden behoren, wordt 'n
alle lagen der bevolking thans geloof ge
hecht aan nieuwe vormen van ..magie"
„De heksenprocessen hebben voor velen
tot een droeve dood geleid aldus prof
Jongkees ..maar de kwakzalverspro
cessen van de laatste tijd leiden door de
grote clementie, die er bij betracht wordt
waarschijnlijk voor nog meer mensen tot
een droef einde. Naar ik vurig hoop
zal de Nederlandse rechter in de bestrij
ding van de kwakzalverij zijn redelijk
denken terugvinden en zijn goede histo
rische naam terugwinnen.
Wat wij tegenwoordig als kwakzal
verijbestrijders het meest te bestrijden
hebben zo riep spr. uit, is de dogmati
sche zekerheid van lieden die geheel te
goeder trouw zijn. De kwakzalverij gaat
met haar tijd mee. vaak meer dan de of
ficiële geneeskunst, die zich juist door
haar voorzichtigheid in ons land ken
merkt.
Indien de geneesheren zich meer
tijd en moeite gaven ook voor die pa
tiënten die geen „interessante ziekten"
hebben" dan zou naar de mening van
spr. de behoefte aan kwakzalvers ver
minderen, veel eerder dan door een
steeds groter werkelijk vermogen tot
het genezen van allerlei kwalen, die
thans nog niet voor therapie toegan
kelijk zijn. Prof. Jongkees consta
teerde dat bjj vele artsen een zekere
onwil heerst om tegen de kwakzal
verij op te treden. Deze onwilligen
juichen de aanwezigheid van de groep
der z.g. bonafide kwakzalvers zelfs
toe, omdat zij daardoor van een aantal
patiënten afgeholpen worden wier
kwalen hun niet de moeite van een
uitvoerige behandeling waardig schij
nen, daarbij over het hoofd ziende,
lat men niet de kwakzalver kan ge
bruiken zonder hem daarmee te erken
nen. De beste bestriiding noemde spr.
dan ook, dat de dokter beseft, dat
iedere patiënt recht heeft op zijn vol
ledige zorg.
„Paranormaal begaafden'
Een groot deel van zijn rede wijdde
prof. Jongbloed aan de zgn. „paranor
maal begaafden" van wie hij zonder
terughouding durfde zeggen dat zij char
latans en oplichters zijn, indien zij zich
bezig houdén met de genezing van pa-
tiënten zonder zich de vereiste kennis
der geneeskunde te hebben eigen ge
maakt hoezeer zij ook menen te goeder-
trouw te zijn. In de tegenwoordige maat
schappij met haar uitgebreide mogelijk
heden voor studiebeurzen en academi
sche opleidingen staat er voor de zgn
paranormaal begaafde maar één weg
oRen: zich in de geneeskunst te bekwa
men via een gedegen opleiding Doet hij
dit niet dan is er voor hem geen excuus
mogelijk.
De zoveel langere gemiddelde levens
duur, de zoveel kleinere kindersterfte
de zoveel geringere t.b.c.-mortaliteit en
allerlei andere grote winsten voor de
volksgezondheid zijn alle het werk van
heel normale maar sterk begaafde artsen
en wetenschapsbeoefenaars. Geen enkele
paragnost heeft ook maar het geringste
steentje aan onze ervaringen en winsten
toegevoegd, aldus prof. Jongkees. die
verder o.m. nog zeide:
„Prof. Tenhaeff is naar mijn mening een
overtuigd eerlijk mens. een gelovige maar
geen wetenschapsmens indien hij met
volgens hem prachtige voorbeelden van
genezingen door paranormaal begaafden
aankomt..
Een grote groep „kabouters" bracht sa
terdag een bezoek aan mevrouw Neeltje
van Veisen in Dordrecht om haar geluk
te wensen met haar 105de verjaardag.
Tijdens deze (nogal drukke) visite
maakte onze fotograaf bovenstaand
plaatje van het vrolijke groepje.
De Vereniging tegen de Kwakzalverij
kent en heeft beschreven duizenden
voorbeelden van de meest ontzettende
mislukkingen, maar voorbeelden zijn
nooit een wetenschappelijk bewijs, zelfs
voorbeelden in oneindigen getale niet.
Maar breng dit nu eens een lid der
massa aan het verstand".
Het succes van de werkelijk para
normaal begaafde spruit waarschijn
lijk voort uit een extra scherp waar
nemingsvermogen voor datgene wat
de patiënt voelt. Zijn „verbluffende
diagnostiek" zai dan ook uitspreken
wat de patiënt „misschien onbewust"
reeds wist, vreesde of hoopte, terwijl
daarentegen de koele objectieve diag
nostiek van de arts veelvuldig helemaal
niet overeenstemt met die gedachten-
wereld van de patiënt en tot afweer zal
leiden.
„Blijft waakzaam, kritisch en redelijk
of wordt het. gij sijen en bovenal gij
artsen Dan bestrijdt gij de kwakzalverij"
zo besloot, spreker.
Dr. Van Beinum zal Alfred Wallen-
s*ein opvolgen, die de laatste 13 jaar di-
*ecteur van het orkest was. Wallenstein
deelde vorige zomer mee. dat het huidige
Seizoen zijn laatste zou zijn als perma
nent dirigent van het Philharmonisch
°rkest, hoewel hp het volgend seizoen
a,s gastdirigent za\ terugkeren
Dr. Van Beinum voltooit op het ogen
blik een aantal gastdirecties met het
Bhilhanninisch Orkest van Los Angeles.
Bij maakte zijn debunt in Zuid-Califor-
Jde vorige zomer, toen hij vier concerten
de Hollywood bowl dirigeerde,
-'«aar aanleiding van dit bericht verne
men wij van de directie van het Concert-
Gebouw te Amsterdam, dat Eduard van
pinum inderdaad een contract heeft af-
Gesloten met het Philharmonisch Orkest
fe Los Angeles, om voorlopig ieder sei
nen voor de tijd van 2 maanden als mu
ziek directeur op te treden. Zijn betrek
kingen met het Amsterdamse Concertge
bouworkest blijven evenwel ongewijzigd
In dit verband merkte men op, dat
Eduard van Beinum ieder jaar als diri-
Kent in een aantal plaatsen optreedt dat
Zal vanaf he, volgend jaar beperkt blij
ven tot het Philharmonisch Orkest te Los
Angeles.
Op zaterdag 28 januari a.s. zal ln thea
ter Tusehinski te Amsterdam een nacht-
voorstelling worder gegeven ter gelegen
heid van het 40-iarig toneeljubileum van
de acteur Johan Kaart.
De bruto recette en financiële bijdra-
Gen komen geheel ten goede aan de kin-
«erverlammingspatiënten
Belangeloze medewerking wordt ver-
®end door de sopraan Gre Brouwenstfjn,
Wim Kan, Wim Sonneveld. terwijl Ko
van Dijk, Guus Oster, Conny Stuart,
biesje Bouwmeester. Karei Prior en
Bi.ik de Gooyer ln een speciaal vervaar
digd Mimosa-programma zullen optre
den
Bovendien wordt een film vertoond,
samengesteld uit fragmenten van de
"ilms. waar n Johar Kaart medespeelde,
vanaf >)de Jantjes" tot „Ciske de Rat"'.
In Krasnapolsky in Amsterdam waren
gisteren de afgevaardigden bijeen van de
ca 240 afdelingen van het gezelschap
van «le Stille Omgang in den lande. Verre
reizen uit Groningen, ..imliurg, Brabant
en Zeeland had men zich getroost om op
deze jaarlijkse samenkomst aanwezig te
zijn waar met het hoofdbestuur de laat
ste 'hand werd gelegd ..an de voorberei
ding van de komende Stille Omgang, die
dit jaar zal plaats vinden op 4, 11 en 18
Maart a.s.
Feestelijk was ditmaal de sfeer, omdat
dit jaar voor de 75e maal de bidders
door de stille straten van nachtelijk Am
sterdam zulen trekken. Deze feestelijke
sfeer zal dit jaar haar 1 oogtepunt krijgen
in een stijlvolle bijeenkomst in het Con-
haK drie"W °P 4 maart des m»ddaSs om
In aanwezigheid van Haarlems 80-jarige
bisschop, mgr. J. P. Huibers, zal het r.k.
hoofdstadkoor in samenwerking met de
knapenkoren van de St-Annaparochie
o.l.v. de zeereerwaarde heer C. v. d.
Peet en die van de parochie van O.L.
Vrouw van Altijddurende Bijstand, dir. de
heer Henri Bauer, te zamen met het ver
sterkte Kunstmaandorkest en het geheel
o.l.v. Theo van der Bijl die 75-jarig feest
opluisteren. De koren zullen o.a. enkele
werken van Mozart uitvoeren. Het eerste
deel van de Passio van Theo v. d. Bij]
zal tevens worden uitgevoerd door soli
en koor. Als solisten zullen optreden:
Hélène Verkley, sopraan, Maria Luykx,
alt. Han Lefrèvre, tenor, Emile Linssen,
bas. Hans Wilbrink, bas, Walter Eggeliers.
viool en Kees de Wijs, orgel
Pater K. Vosskühler S.J. heeft men be
reid gevonden de feestrede uit te spre
ken. Ook verwacht men, dat mgr. Hui
bers nog een enkel woord zal zeggen.
Kaarten voor deze bijeenkomst zijn te
verkrijgen op het secretariaat van het ge
zelschap van de Stille Omgang, N.Z.
Voorburgwal 167 te Amsterdam.
In de openingstoespraak voor de ver
gadering van gisteren herdacht voorzitter
Alph. Elsenburg de op 29 maart van het
vorig jaar plotseling overleden secretaris
Jean Baptiste Takes, die midden op de
dag, op de weg van de Stille Omgang, op
de Nieuwe Brug, door een hartaanval uit
het leven werd weggerukt. Hij vond het
echter verheugend, dat .en zoon, de heer
J J.M. Takes, nu zijn taak heeft overge
nomen.
Mgr. G. P. J- v. d. Burg, Amsterdams
deken en moderator van het Gezelschap,
heeft daarna in een gloedvol betoog de
aanwezigen opgewekt met al hun krach
ten mede te werken om te trachten ons
volk Eucharistisch te houden Benutten
wij het grote voorrecht, dat wij van God
als onderpand hebben ontvangen en waar
op wij nu reeds zes eeuwen teren, wel
voldoende, vroeg mgr. i. d. Burg zich af.
Zou God het goed vinden als wij alleen
maar eens per iaa** ^er Stille Omgang
gingen en ons verder niet meer om het
Mirakel Sacrament bekommerden? Laten
wij daarom in het belang van onze ziel
en zaligheid ook in de iooP ,va,n het jaar
de devotie tot het H- Mirakelsacrament
beoefenen en laten wij deze devotie pro
pageren van christen tot christen.
Enge uren later vond te half drie
s middags de algemene vergadering plaats
in de grote zaal van Krasnapolsky^ Spre
ker was hier de weeleerwaarde heer J.
Keet. Na Joost van den Vondel te hebben
aangehaald memoreerde spreker de his
torie van het H. Sacrament van Mirakel,
te beginnen onmiddellijk nadat het won
der was geschied. Geheel Amsterdam
vierde toen in uitbundige vreeugde het
gebeuren met feestelijke processies en
reeds twee jaar later werd een aflaat
verleend, indien men biddend rond de H
Stede trok. Hij verhaalde verder hoe hij
zelf op tienjarige leeftijd voor de eerste
maal met zijn vader de Stille Omgang
liep en hoe diep de indruk was, die dit
toen op zijn kinderziel maakte en hij dit
nog steeds als de kostbaarste herinnering
uit zijn leven beschouwt Nadat Amster
dam zich in 1578 aansloot bij de opstand
en de overheid, die uit een kleine min
derheid van protestanten bestond, de H
Stede liet plunderen, raakte de devotie in
'de vergetelheid, totdat pastooi Marius in
„Amsterdams eer ende pkomst" het oog
en hart van alle getrouwen weer opende
Nog steeds trekken wij nu rond de H
Stede, waar de lamp op het trottoir ons
een teken is. Spr. waarschuwde echter om
van de Stille Omgang geen historisch
monument te maken. Wij zoeken in onze
tijden naar nieuwe vormen. Laten wij
zorgen, dat de Stille Omgang niet een
prooi van verstarring wordt Er zou nog
veel gedaan kunnen worden aan de wijze
van beleving en voorbereiding
Het koor „Cantemus Domino" van de
parochie van O.L. Vrouw van Altijddu
rende Bijstand o.l.v. de heei H. Bauer
dat de muzikale omlijsting van deze mid
dag verzorgde, zong tot slot te zamen
met de zaal het Mirakellied van Joh
Löser, waarna mgr. v. d Burg deze ge
slaagde middag met gebed besloot.
Het bestuur van de stichting het Zuide
lijk Toneel dat met subsidie van rijk, pro
vincie cn gemeente een beroepstnneelge-
zelschap 'mat vormen voor de zuidelijke
provincies heeft dank zij de welwillende
medewerking van de KRO de bekende
hoorspel regisseur Willem Tollenaar bereid
gevonden een gezelschap te vormen en
het repertoire voor te bereiden opdat
medio september dit beroepsensemble
zich met de Première aan het toneelmin-
nende publiek van Brabant en Limburg
en mogelijk ook van andere gewesten zal
kunnen voorstellen Zodra het gezelschap
in de daartoe door de Toneelcoördinatie
opengestelde tijd dit voorjaar gevormd
zal zijn zullen de namen van de spelers
alsook in grote lijnen het repertoire wor
den bekend gemaakt.
ZH. Exc de bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot kapelaan te Waarland
de weleerw heer G H W Zaal die kape
laan was te Haarlemmerliede; tot kape-
'aan te Haarlemmerliede de weleerw heer
A. P, Olsthoorn, - die kapelaan was te
Waarland.
Bij arrest van 18 januari heeft het ge
rechtshof te 's-Gravenhage in de zaak van
de Erven Eman (Aruba) tegen de Overzee
se Gas- en Electriclteitsmjj en de Electri-
citeitsmij Aruba (Elmar) het vonnis van
de Arrondissementsrechtbank te Rotter
dam d.d. 25 mei 1954 vernietigd en de vor
dering van de Erven Eman tegen deze
beide maatschappijen alsnog ontzegd.
Het Hof was van oordeel, dat, indien
de onteigening van het elektrabedrijf nie
tig zou zijn en de bezitneming daarvan
door de Elmar dus onrechtmatig, toch de
Elmar en de moedermaatschappij Ogem
hiervoor niet aansprakelijk kunnen wor
den gesteld, aangezien deze ondernemin
gen ervan mochten uitgaan, dat de ver
ordening van de Antilliaanse overheid,
krachtens welke in 1950 het elektriciteits
bedrijf werd onteigend, een rechtgeldige
verordening was en te haren opzichte dus
(Van onze Utrechtse redacteur).
Psychotherapie kan in haar huidige ont
wikkeling psychische nood lenigen, vooral
bij degenen, die vereenzaamd zijn door
innerlijke moeilijkheden Velen kunnen
een dergelijke behandeling echter niet
bekostigen, terwijl ook de ziekenfondsen
deze niet kunnen vergoeden.
Nadat dr. L. N. J Kamp daartoe in de
commissie voor de geestelijke volksge
zondheidszorg in 1952 een voorstel had
gedaan, is als gevolg van overleg tussen
bedrijfsartsen en het bedrijfsleven om
deze categorie mensen te helpen In
Utrecht een Instituut voor medische
psychotherapie tot stand gekomen dat
reeds in november 1954 op kleine schaal
zijn werkzaamheden is begonnen Zater
dagmiddag is het in de aula van de rijks
universiteit officieel door de commissaris
der Koningin in de provincie Utrecht
geopend.
Er zal steeds nauw met de universiteit
worden samengewerkt, verklaarde de
voorzitter van het curatorium, prof dr
H. C Rümke tn een kort begroetings
woord waarin hij ook dank zei aan hen
die de totstandkoming van dit Instituut
hebben mogeliik gemaakt. Toen er een
vergadering met de zenuwartsen in de
„»-n„inM© „ror/4 bple-ë bleek er niet alleen
veel instemming met de nlannen te be
stgan maar zegden twaalf van hen in
principe bun medewerking toe bij de be-
van patiënten
Ook de commissaris der Koningin mr
C Th Traaf "an Lvnden van Sandenhurg
snrpk van zeer gelukkig initiatief en
wees on de geestelijke belangen, die op
het snel staan.
De van bet ,TS"4'^nut. or. A.
Poslavskv die een referaat hield over de
««nnotip van dere insiejiine betoogde dat
°r een toenemende behoefte aan psveho-
fh era nautische hulp is welke voor een
deei moet wnrdpn toegeschreven aan de
snelle en in vele opzichten disharmo
nische ontwikkeling van het huidige
maat.schanneliike bestel De voort-schrij
dende geleding van de samenleving stelt
een ieder afzonderliik bloot aan een ver
scheidenheid van invloeden die meer
vraagt van het vermogen om persoonlijke
beslissingen te nemen dan velen kunnen
opbrengen Tegelijk stelt de gemeenschap
i.n toenemende matp belang in het wel
zijn van de enkeling, niet alleen stoffe
lijke rbaar vooral ook geestelijk Naast het
rlenen van individuele hulp wil het
:-ictff oen „osjfiP" olSa«c in de volks
tot
gezondheid innemen en bijdragen
preventie van psychische storingen.
Algemene voorlichting en bijzondere
assistentie wordt gegeven aan degenen,
die met de noden in aanraking komen:
zielzorgers, medici maatschappelijke wer-
kers in ruimste zin. Verder hoopt het
instituut te bevorderen dat psychische
nood te rechter tijd wordt onderkend en
zo goed mogelijk tegemoet getreden
o.a. door het organiseren van cursussen
en het houden van een spreekuur. Voor
de positieve zorg voor de geestelijke
gezondheid wordt samenwerking der ver
tegenwoordigers van diverse wetenschap
pen gevraagd.
niet kan worden gesproken van schuld in
juridische zin.
De vraag of de onteigening van het
elektrabedraf al dan niet rechtsgeldig is
geweest, heeft het gerechtshof in deze
procedure in het midden gelaten: deze
vraag blijft aan de orde in de zaak van
de Erven Eman tegen de Nederlandse
Antillen, de vroegere gouverneur ir. Pe
ters en de Nederlandse Staat, welke zaak
nog bij het gerechtshof te 's-Gravenhage
aanhangig is.
In bovengenoemde zaak trad mr. J. M.
Barents op voor de Erven Eman en tra
den mr. F. A. M Cavadino en mr. A. E.
J. Nysingh voor de Ogem op.
Naar aanleiding van het verschijnen van
de pauselijke encycliek Musicae Sacrae
disciplina heeft het hoofdbestuur van de
Nederlandse St.-Gregoriusvereniging te
Utrecht een buitengewone vergadering
gehouden. Zich verheugend over dit pau
selijke document, waarvan de inhoud en
strekking een bevestiging vormen van
waf, de St.-Gregoriusvereniging in Ne
derland steeds als haar streven beschouw
de omtrent een liturgisch en artistiek ver
antwoorde beoefening der kerkmuziek, is
het hoofdbestuur van mening, dat alleen
onder de leiding der bisschoppen de toe
passing van dit stuk de voordelen zal
kunnen brengen, die de Paus voor ogen
heeft gehad.
Daar enkele passages van deze nog niet
in volledige Nederlandse vertaling ver
schenen encycliek mogelijk aanleiding
kunnen geven tot een onjuiste interpreta
tie van het geheel, heeft het hoofdbestuur
alle diocesane besturen opgeroepen om
op 1 februari a.s. een speciale studiedag
aan dit onderwerp te wijden.
De resultaten daarvan zal het hoofdbe
stuur dan op korte termijn aan alle leden
van de St.-Gregoriusvereniging en aan
alle Nederlandse kerkzangers meedelen.
Zondagmorgen heeft de K.R.O. uit de
kerk van St.-Athanasius te Rome de
mis uitgezonden, welke daar volgens de
Byzantijnse ritus werd opgedragen Tij
dens deze plechtigheid heeft Z Em kar
dinaal Agaqauian speciaal het woord ge
richt tot de katholieke luisteraars in Ne
derland. Hii deed dit om zijn bijzondere
waardering te uiten voor de bloeiende
Nederlandse afdeling van het Apostolaat
der Hereniging. Met haar duizenden le
den vormt zii .het moedige antwoord van
Nederlandse katholieken op de oproep
van de Pausen en een prachtig bewijs van
de missiegeest dier leden"
„Ik beschouw het als een voorrecht"
aldus Z Em., „hier de hoogachting en de
dank van de Heilige Congregatie van de
Oosterse Kerk en van de Hiërarchieën en
van de katholieke gemeenschapoen in het
oosten te mogen vertolken aan de leiding
en alle leden van het Apostolaat der Her
eniging Mogen zij verzekerd zijn van ons
gebed, waardoor wij van de goddelijke
Herder door tussenkomst van de Zoete
Koningin van het Heelal afsmeken, dat
Hij Zijn geestelijke en tijdelijke gunsten
aan de leden van deze vereniging, aan
hun gezinnen en aan geheel dierbaar Ne-
derland zal schenken".
Bij het begin van de plechtigheid had
mgr Jos Damen procurator van het Ne
derlands Episcopaat te Rome. enige inlei
dende woorden gesproken.
Pater M. Helling O.P te Alkmaar is
door Z. H. de Paus benoemd tot lid van
het college van poenltentiarii van de
basiliek van Sancta Maria Magglore te
Rome.
Genoemd college bestond tot dusver
hoofdzakeliik uit leden van de Italiaanse
provincie der dominicanenorde.
Op een dienstreis voor de Unda
de internationale organisatie op radio-
en televisiegebied - is gistermorgen te
Milaan aan een hartaanval Paling
dtocteur van^de Katholieke Radio
Omroep en financieel-economisch com
missaris van de Neder a"*e
Unie. De heer Speet zou deze zomer
60 jaar zijn Geworden Frof. JB
O. P„ voorzitter van de K.R O sprak
gisteravond voor de ««lio een herden-
kingsrede uit, waarin h« h<Vt h«Migaan
van Paul Speet vo«>r de K.R.O. „een
onberekenbaar verlies" noemde. „In
ternationaal". zo zeide prof. Kors ver-
der o.m,. „was hij in de radiowereld
een geziene cn zeer gewaardeerde fi
guur".
De heer Speet werd op 8 Juli 1896 te
Amsterdam geboren. Na de fKmna®'a
Venray en Amsterdam te hebben bezocht
en na zijn filologische studies
wig Maximilian Universiteit te Munch-
was hij een tijdlang werkzaam in de jour
nalistiek om daarna correspondent en
later chef van de export-afdeling van de
N. V Vereenigde Jute- en Cocosfabrieke.i
in de hoofdstad te worden Al bewoog h ,1
zich dan op industrieel gebied, de heer
Speet bleef zijn bijzondere aanleg voor
talen ontwikkelen; hij sprak er vele met
gemak zelfs Russisch.
Zijn belangstelling voor het kunstzin
nige. gepaard aan zijn zakelijk inzicid
kwam hem goed te pas bij de K R O., bij
welke omroep hij in november 1925 als
omroeper in dienst trad Hij had toen
reeds zitting in een comité van Amster
dammers. onder wie verder de heren
Constant Twaalfhoven en M. J van den
Biggelaar dat door de stichter van de
KRO', pater L.,H. Perquin O P„ werd
gevormd om de plannen voor een eigen
katholieke omroep uit te werken.
De heer Speet was de omroeper in de
eerste officiële K R O -uitzending te H'l-
versum op 24 november Men was zo in
genomen met de nieuwe medewerker, dat
hij een jaar na zijn indiensttreding in
1926 werj benoemd tot secretaris van
de K.R.O. In 1931 werd hij algemeen be
drijfsleider Zijn enorme en onvermoei
bare werkkracht heeft hij van het begrn
af aan ten volle gegeven aan zijn veren'-
ging en haar snelle opbloei mag zeker
voor een deel daaraan worden toegeschre
ven. In 1938 volgde zijn aanstelling tot
directeur van de K.R O. en tot directeur
van de Katholieke Radio Gids. Deze func
tie heeft hij, met onderbreking van de
oorlogsjaren tot zijn dood toe vervuM
Nadat door de Duitsers ook de katho
Iteke radio-omroep het zwijgen was op
gelegd. kwam tn het najaar van 1942 epr
contact tot stand tussen vertegenwoord
gers van de Nederlandse omroeporgan
sattes en afgevaardigden van de Neder
landse regering in het bezette gebied
Voor de K R O. woonde de heer Speet d,
eerste besprekingen bij. Op 28 decemb»'
1943 werd een omroepcomité in het levei
geroepen om het radiobestel na de be
vrijding ter hand te nemen. De K.R-0
werd in dit comité behalve door de toen
malige voorzitter pater Dito O. P.. op
volger van pastoor Perquin. ook verte
genwoordigd door de thans overledene
In 1929 had wijlen de heer Speet reedt
zitting genomen in het bestuur van de
Katholieke Radio Internationale, waar
van later, toen de televisie opkwam, de
naam werd veranderd in Internationa*'
Katholiek Bureau voor Radio en Televi
sie, de Unda. De heer Speet, die van
deze organisatie steeds bestuurslid is ge
bleven was de laatste jaren ook plaats
vervangend bestuurslid van de Europese
Radio-Unie Zijn functie als commissar's
van de N.R.u. aanvaardde hij ln 1947
Ook was hij lid van de Raad van Behcet
van de Nozema de Nederlandse Omroep
Zendermij lid van de draadomroepcom
missie en verder o.m. nog lid van de Te
levisie-Commissie.
Zijn verdiensten op radio-gebied werde-i
geëerd met zijn benoermng to, ridder ;n
de Orde van Oranje Nassau en tot ridder
in de Poolse Nationale Orde .Polonia
Restituta".
„De K-R.o Is ln diepe rouw". Dat wa
ren de eerste woorden van de herden
kingsrede, welke de derde en huidige
voorzitter van de Katholieke Radio Om
roep prof. J. B. Kors O P., gisteravond om
acht uur voor de K.R O.-microfoon uit
sprak Werker van het eerste uur voor
onze omroep was hij een radioman r>
merg en been" aldus prof Kors die het
verscheiden van de heer Speet ook ais
een verlies beschouwde voor de Unda,
waarvoor de overledene een zeer actief
en kundig werker was „Voor alles ging
hem het ideaal van onze katholieke om
roep ter harte. Het was hem niet. alleen
te doen om het interessante van het
bedrijf, maar om het hoge doel waarom
onze omroeporganisatie <joor pastoor Per
quin met zijn trouwe hulp gesticht was",
„Hij was ook een goede vriend en had
ook hart voor zijn mensen", zo zeide
prof Kors verder o.m. al hield hij de
hand aan de teugels en werd htj niet
altijd begrepen. Wij verliezen in hem een
Het nieuwe affiche voor het Holland-
Festival 1956, naar een ontwerp van
Dick Elffers.
goed mens, een gelovig katholiek, een
onvermoeid werker, een blijde natuur, een
trouwe zoon der Kerk" „Als voorzitter
van de Nederlandse Radio Unie en de
Nederlandse Televisie Stichting" zo zeide
de K.R.O-voorzitter tenslotte nog. „moge
ik ook namens de besturen van deze
stichtingen en al hun medewerkers eeo
woord van hulde en dankbaarheid spre
ken bij de baar van deze dode"
In verband met het overlijden van d«e
heer Speet had de K.R.O haar Zondag
avondprogramma gewijzigd De feeste
lijkheden rond de bekendmaking van de
trekking van SUS II werden afgelast: in
de plaats daarvan werd een concert gege
ven.
Gisteravond om 7 uur is mevrouw
Speet, vergezeld van mr. W. Wagenaar
van de K.R O., per trein naar Milaan
vertrokken. Zij zouden daar vanmiddae
arriveren.
In de eerste officiële uitzending van de
K.R O. in de studio van de Nederlandse
Seintoestellen Fabriek te Hilversum op
24 november 1925 was wijlen de heer
Speet de nog vrijwel onbekende taak van
omroeper toegewezen. In het gedenkboek
bij het zilveren bestaan van de K R O
in 1950 vertelt hij 0p smakelijke wijze hel
relaas van die historische gebeurtenis:
„De eerste uitzending zou een beetje
solemneel gaan en daarom moest van dit
heugelijke feit den luisterenden volke in
verscheidene talen worden kond gedaan
In verband hiermede nad een kennis Pas
toor op mij attent gemaakt en al gauw
kreeg ik een telefoontje uit de Spuistraat
met het verzoek, of ik eens wilde aan
komen. Ik was toen nog in de industrie
werkzaam en u begrijpt dus wel dat ik
geen flauwe notie had wat „omroepen"
zoal Inhield. Het enige wat ik goed ba
greep was. dat ik me -nsterfelijk beia
chelijk zou maken als ik voor de micro
foon een flater beging Ik kwam dus nog
al geëmotionneerd in Pastoors kamer
Pastoor zat juist voor een in die tijd
hoogst modern toestel en manoeu
vreerde me, tal van knoppen en spoeleij
wat mij geweldig imponeerde. Ik kreeg
dadelijk een prettige indruk van deze
radiopastoor- Hij gaf me een sigaar, ste.-
da me amicaal gerust over Rat netelige
.omroepen", waarop ik het helemaal niet
begrepen had en bleef tegelijk zakelijk
zó zakelijk, dat we. toen ik nog geen vl1f
minuten binnen was, de tekst al zaten op
te stellen, die 's avonds voor de micro
foon gezegd moest worden Daarna lie-
oen we het programma nog eens door en
richtte Pastoor mijn eerste wankele sohre
den in de doolhof van muziek en zang
We spraken vervolgens een trein af naar
Hilversum en toen werd ik nog op een fat
soenlijke manier de deur uitgebonjourd
omdat er nog zoveel te doen was".
In de trein leek het wel. of we naar
de paardenrennen gingen, zo zaten «e
alle kansen van succes en fiasco te we
gen. Maar Pastoor bleef onverstoorbaar
optimistisch; hij gaf ons dat wil zeggen
de koorzangers van de Sint-Dominieus
kerk uit Amsterdam en mij, allerlei goed«
raad zodat wij tamelijk welgemoed ln de
N S.F -studio belandden Studio was een
wel wa, weidse naam voor een gewone
flinke kamer, de wanden bekleed m»1
blauw laken, Rat ln golvende plooien
neerhing tot op de grond. Het was er
snikheet door de sterke lampen, die van
de zoldering hingen: je had het gevoel dat
je in die atmosfeer zat uit te drogen «re-
een mummie- Maar goed. Pastoor met zijn
mannetjes waren dus in de studio ver
schenen Even later kwam ook het or
kestje binnen en toen ook onze eerste
spreker, professor Gerard Brom was ge
arriveerd was alles klaar voor de ulf-
zending" Er heerste een plechtige st'l-
te. Pastoor was al «n een leren club
fauteuil neergezegen voor ztjn ope
ningsspeech en ik strekte mijn bevende
hand uit om „de microfoon te openen"
toen ineens de deur openging en een bru
tale persfotograaf zich. met toestel er
al, een weg baande tussen armen en be
nen van de stiif opeengepakte koorran
gers en orkestleden Pastoor moest noc
even genomen worden".
Toen de rook van he, .blitz" was op
getrokken en de fotograaf verdwener
konden we weer verder gaan Tk schakel
de het rode lampje in boven de micro
foon (Ik herinner me nog. dat Ik me toen
bovenaards gewichtig voelde) en dat was
een sein voor de technicus en ook voor
de mensen In de studio zelf Want he
heette toen- Brandt het rode licht, rlm
„koppen dicht."En toen hield Pastoor
zijn openingsspeech
Vannacht omstreeks 12 uur is nabij de
Willemsbrug te Utrecht een personenauto,
komende uit de Bleekstraat en gaande in
de richting van de Catharijnebrug, met
grote snelheid op een bus van het ge
meentelijk vervoersbedrijf gebotst, die
van de Mariaolaats komende in de richting
van het Stationsplein reed. De personen
auto verleende geen voorrang aan de bus.
In de auto zaten zes personen. De chauf
feur. een zekere G. B.. werd gedood, ter
wijl de andere vijf inzittenden werden
gewond. Twee van hen werden naar het
St.-Antnoiusziekenhuis overgebracht Drie
anderen konden later, na verbonden te
ziin. naar huis worden gezonden Eén bus
passagier raakte eveneens gewond
Toen de 21-jarige G. Th de Wit uit
Roermond met zijn bromfiets zaterdag
avond aldaar van de Peregrinus Vogel
straat de Minderbroederssingel opreed,
werd hij gegrepen door een mijnwerkers
bus uit Horst en op slag gedood. Het
18-jarige meisje H. de H. uit Maastricht,
doch woonachtig te Roermond dat achter
op de bromfiets zat. werd tegen het weg
dek geslingerd. Met een hersenschudding,
een enkelfractuur en enige lichte ver
wondingen is zij opgenomen in het Sint-
Laurentiusziekenhuis.
Op de Er.schedesestraat te Oldenzasl
werd vrijdagmiddag de 4-1arige Tonnie
Damhuis door een auto die werd bestuurd
door J. J uit Enschede, aangereden Het
iongptie. dat een schedelbaslsfractuur had
oogelonen. is zaterdag in het ziekenhuis
overleden
Zoals elders in dit blad vermeld, is
zaterdagmiddag, toen een auto met vier
inzittenden onder Mierlo in het Eind-
bovensch Kanaal reed. de 50-jarige mevr.
V. Loon-Vriens uit Zwijndrecht ver
dronken.
De Oostenrijkse regering zal nadat
het officiële onderzoek is gesloten bij
de Hongaarse regering een protest indie
nen in verband met het neerstorten op
Oostenrijke grnndeebied van twee Hon
gaarse straaljagers. De Hongaarse ja
gers vlogen zaterdag tegen elkaar op en
stortten op Oostenriiks grondorehied nabil
de grens van Hongarije neer Een piloot
kwam om het leven terwijl de andere,
een Rus, erin slaagde zich met een val
scherm te redden.
De Russische niloot heeft volgens het
Oostenrijks persbureau meegedeeld, dat
de twee vliegtuigen bezig waren met de
achtervolging van twee andere toestellen,
van onbekende nationaliteit die boven
Hongarije waren verschenen De twee
Hongaarse jagers waren bij een omsin
gelingsmanoeuvre tegen elkaar gevlogen
en in brand geraa. t.
Zondag is de Russische piloot aan de
Russische autoriteiten overgedragen.
Bij de geldsanering in 1946 werden na
tuurlijke personen in de gelegenheid ge
steld een bedrag van f 300 van hun ge
blokkeerde rekening te gebruiken om in
te schrijven op 214 pet Spaarcertificaten,
die vrij verhandelbaar waren. De looptijd
van deze certifieaten was vijf jaar. Naar
wij vernemen Is thans, bijna tien jaar na
de datum van uitgifte, nog steeds een vrij
groot aantal certificaten in omloop.
Daar ook de verjaringstermijn van deze
stukken, die op 15 februari 1951 zjjn ver
vallen. vijf jaar bedraagt, zullen de cer
tificaten na 15 februari a.s. niet meer ter
verzilvering kunnen worden aangeboden.
le-
'erd
eel-
end
*urs
der
■an-
zer-
ers.
van
pet
te
or-
aast
:en-
tnd,
ort,
ier
ter-
tijd
ad-
ïalf
lam
:nst
iers
:m-
aijn
jen,
ter-
het
nan
had
'ma
ige-
ttig
vier
:en-
ïem
gen
ima
ling
rap,
ond
len,
tuig
■ijdt
be-
end
ling
een
710-
ond
de
teer
ïwe
igd,
ge-
«ing
De
ien
te
het
ard.
;er-
zer-
ont.
i de
opa
de
tren
en
ling
lan-
sem
uw-
ats.
.ans
igs-
ïer-
aat-
ieb-
iten
ter-
tijd
leze
den
