Verlokkingen van het „neutrale
front" in Scandinavië
,Hoe beroerder, hoe beter"
verklaren de communisten
Eredienst zonder de Liefde is
vorm van schijnheiligheid
Finland sloot zich aan hij Noordse Raad
Koerswijziging van Sovjet-politiek
OOK OP MARGRATEN OORLOGS-STOPLICHT
VEERTIG JAAR JOHAN KAART
OP TONEEL
Groeiende financiële moeilijk
heden in Italië
VORST KRIJGT DE OVERHAND
OP DE DEPRESSIES
Conclusie uit onderzoek naar
de ontkerstening
Katholieke boeren
en tuinders
Piet Vriens (K.A.B.)
pleit voor twee weken
extra loon
Huldigingsvoorstelline te Amsterdam
Inflatiegevaar groeit met de dag
Geen liquidatie HTM?
Erich Kleiber t
Visite dreigde met
schaar en broodmes
MAANDAG 30 JANUARI 1956
PAGINA 3
DIJKVERZWARING EIST
170 HUIZEN OP
Buurtspoorwegen vragen over
name aandelen door gemeente
Politie maakte wildeman met
schot onschadeliik
Bijna 42.000 personeelsleden
bij de Staatsmijnen
Temperaturen tot 10 graden onder nul mogelijk
BENOEMINGEN BISDOM
HAARLEM
60 JAAR GEORGANISEERD
10
10
10
10
10
10
10
11
10
10
10
9
*7
9 *2
10 2
7
10
9
(Van een correspondent)
STOCKHOLM, januari
Tijdens de Fins-Russische be
sprekingen, welke enige maanden
geleden plaatsvonden te Moskou
en die voor Finland zo gelukkig af
liepen met de teruggave van de
Sovjet-marinebasis Porkala aan de
vroegere rechtmatige eigenaars
werd eveneens gesproken over de
houding die Finland mag innemen
ten opzichte van de Noordse Raad
Tot voor een half jaar had Moskou
steeds heftig geageerd tegen deze wat het
noemde „verkapt militaire alliantie" in
het noorden, welke er op uit zou zijn ge
heel Scandinavië onder controle te bren
gen van de NATO.
Gezien het vriendschapverdrag, dat
bestaat tussen Finland en de Sovjet-
Unie, durfde de regering te Helsinki in
het verleden ook nauwelijks het woord
„Noordse Raad" in de mond te nemen
Als buitenlandse journalisten aan minis
ter-president Kekkonen de vraag stelden,
of zijn regering ooit had overwogen zich
bij de Noordse Raad aan te sluiten, dan
antwoordde hij doorgaans, dat hij de
huidige internationale politiek van blok
vorming niet geschikt achtte om de span
ningen in de wereld te verminderen en
dat er van Finse_ aansluiting bij de
Noordse Raad in zijn huidige vorm voor
lopig niet de minste sprake kon zijn- Zo
zei hij, en zo moest hij zeggen. Het
Fins-Russische vredes-vriendschapsver-
drag van 1948 bepaalt immers, dat Fin
land geen buitenlandse politiek mag voe
ren, die de belangen van de Sovjet-Unie
zou kunnen schaden, en aangezien Mos
kou overduidelijk had blijk gegeven van
zijn misnoegen ten opzichte van de
Noordse Raad vond Finland het raad
zaam zich op de achtergrond te houden
en dit te motiveren met bovengeciteerde
frase.
Alvorens verder in te gaan op de nieu
we tactiek van de Sovjets tegenover
Noord-Europa, welke tactiek werd inge
leid op de Fins-Russische conferentie van
de afgelopen zomer te Moskou, zullen we
eerst eens gaan zien wat de Noordse
Raad eigenlijk is en of Moskou inderdaad
aanleiding had dit orgaan te beschuldigen
van militair-politiële aspiraties.
De oorspronkelijke opzet van de Noord
se Raad, welke nogal verschilt van de
huidige, was het bewaren van de eenheid
en saamhorigheid onder de Scandinavi
sche landen, die door het deelnemen van
Noorwegen en Denemarken aan het At
lantische Pact verloren dreigde te gaan,
of reeds voor een deel verloren was ge
gaan, toen Zweden neutraal bleef en
Duitsers werden overweldigd.
De voornaamste initiatiefnemer was de
begin verleden jaar overleden Deense
minister-president Hans Hedtoft 7iin
Ideaal was vooral het bijeenbrengen van
de Noordse landen in een eigen zeifcton
Zweden zou kunnen deelnemen
te sluhen A?10miede bij het westen aan
te sluiten. Als zodanig had de door Hed
toft gewenste Noordse Raad inderdaad
wel kunnen rekenen cp kritiek van Mos
kou, dat geen sterke militaire allianties
nabij zun grenzen duldde. Maar het ver
liep helemaél niet, zoals Hedstoft het had
gewenst.
gebied van radio en televisie en gemeen
schappelijke arbeidsmarkt tot herziening
van huwelijkswetgeving en gezamenlijke
deelneming aan film. en muziekfestivals.
Niets dus. wat Moskou zou kunnen irri
teren. Maar tóch kon de Noordse Raad
geen genade vinden in de ogen van het
Kremlin, totdat.Stalin stierf. Malen
kof van het toneel verdween en de
heren Boelganin en Kroesjtsjef de touw
tjes in handen kregen. Toén veranderde
de zaak.
Met het Ruissische glimlach-offensief
begon de grootscheepse poging van het
Kremlin om de sterke bolwerken langs
het ijzeren gordijn te „ontmantelen". De
Sovjet-Unie begon te bouwen aan de gor
del van neutrale staten Zo kwam ook de
Noordeuropese sector aan de beurt, waar
de Noordatlamische Verdedigirigsorgani-
satie, slechts vertegenwoordigd door het
economisch zwakke Noorwegen en Dene
marken, het kwetsbaarst is.
Hier zijn de Sovjet-kansen tot neutrali
satie groter dan men zich over het alge
meen bewust is Dat Moskou deze kansen
ziet en er wei degeïiik gebruik van tracht
te maken, wordt duidelijk uit hun Tewij
zigde tactiek ten opzichte van de Noordse
Raad. Op de Fins Russische conferentie
welke de afgelopen zomer plaatsvond
en hier zijn we dus terug op ons punt
Noorwegen en Denemarken door de
van uitgang deelden de Russen mede
dat de kwestie van «'inlands aansluiting
bij de Noordse Raad een zuiver Finse
aangelegenheid was. waarover de Sovjet
unie zich niet kon uitspreken. Andere
geluiden dus dan onder Stalin.
Wat er nog meer over is gezegd in
Moskou is niet bekend, maar in ieder ge
val voelde premier Kekkonen zich hier
na zo zeker van zijn zaak, dat hij onmid
dellijk na zijn terugkomst uit Moskou de
kwestie van de Noordse Raad „in ern
stige studie" nam. Contact werd opgeno
men met Zweden en Finlands aansluitin»
bij de Noordse Raad is onlangs een feil
geworden.
Wat is nu de bedoeling van deze Sov
jet-manoeuvre? Beschouwt Moskou Fin
lands aansluiting bij het noordse blok
inderdaad als een aangelegenheid,
waarmee het niet heeft te maken, of
schuilt er mischien een addertje onder
liet gras.
Een blik op de situatie, die is ontstaan
na het intreden van Finland in de Noord
se Raad geeft ons alle aanleiding onraad
te vermoeden. Voorheen was de Noordse
Raad samengesteld uit de twee „Atlan
tische" landen: Noorwegen en Denemar
ken. uit het invloedrijke, neutrale Zwe
den, en het in dit verband minder be
langrijke IJsland. Nu Finland is aange
sloten, staan dus tegenover de twee At
lantische landen twee neutralen. Zweden
en Finland, en men zou jp het eerste ge
zicht kunnen zeggen dat er nu sprake is
van een bepaald 'venwicht in het Scan
dinavische blok Maar het is juist anders-
om Het evenwicht der invloedssferen
werd verstoord Immers, zowel Noorwe
gen als Denemarken hebben de grootste
moeite hun atiantische plichten na te
Komen en beide hebben reeds grondig
moeten bezuinigen op .iun verdedigings-
itgaven Voorts is in deze landen de op
positie tegen het Atlantisch Pact niet te
verwaarlozen. Zweden daarentegen voert
een zeer krachtige, bijna demonstratieve
neutraliteitspolitiek. Reeds verscheidene
malen meende de minister van buiten
landse zaken Osten Undén een „waar
schuwende" stem'te moeten laten horen
tegenover het westen en zijn opinie over
ae buitenlandse politiek van de buurlan
den Noorwegen en Denemarken heeft hij
met onder stoelen of banken gestoken.
Afgezien van dit alles nog moeten we
bedenken dat Zweden de grootste en be
langrijnse natie is op het Scandinavische
schiereiland en een zeer grote invloed
heeft op zijn buurlanden.
Nu is het neutrale tront in de Noordse
Raad dus versterkt «net Finland, en ook
al staan kwesties van buitenlandse poli
tiek (nog) niet op de agenda van de
Noordse Raad, is het zeker géén hersen
schim te verwachten dat Moskou zal
trachten via Finland en Zweden het ge
hele noorden te neutraliseren. Of dit zal
lukken, is een andere vraag, waar tie
tijd wel op zal antwoorden.
(Van onze correspondent)
Bondsvoorzitter Plet Vriens van de
Bossche Bond der K.A.B. heeft tijdens de
openingsrede van de Centrale Raadsver
gadering, zaterdag in Eindhoven gehou
den, gepleit voor een uitkering ineens aan
de arbeiders, geljjk aan twee weken loon,
zonder welke de arbeiders niet aan hun
trek kunnen komen over de periode ok
tober 1954 tot eind 1955. In verband met
de woningnood zeide spreker een bestu
dering van overheidssteun bjj herinrich
tingskosten van een kleine naar een gro
tere woning de moeite waard te achten.
Voor wat de bemoeiingen van de over
heid betreft vroeg spr. zich af. of het
wel juist is, dat aan de emigratie meer
aandacht en steun wordt gegeven dan aan
beroepskeuze en beroepenvoorlichting. De
overheid dient zich op het stuk van sub-
sidieërmg niet te mengen in de interne
aangelegenheden der particuliere instan
ties. Meer vertrouwen in de particuliere
organisaties ware gewenst.
Rector Bekkers, bondsadviseur, sprak
naar aanleiding van de aanstaande ver
kiezingen over het stemmen in diepe
ovei tuiging.
Rector J, Doesburg, assessor van de
verbondsadviseur, sprak 's middags over
de wens tot structurele vetrandering bin
nen de KAB. waaromtrent de commis-
sie-Beaufort advies zal geven.
Tot slot werden het financieel verslag
1954 en de begroting 1956 aangenomen
De voorzitter heeft nog cijfers bekend
gemaakt in zake de groei van de K.A.B.
he ledental van de Bossche Diocesane
Bond groeide in tien jaar tijd van 27.855
tot 67.744, dat van de K.A.J. van 8.167
tot 17.475 en dat van de K.A.V. van 4.551
tot 14.610.
(Van onze correspondent)
Het was geen bijzonder prettige tijding
voor de gemeenten ZuUichem en Ros-
sum in de Bommelerwaard, te vernemen
dat de verzwaring van de Waaldijk, die
op kort termijn zal plaats vinden, nodig
maakt dat niet minder dan 170 huizen
worden gesloopt. Men troost zich echter
met de officiële toezegging, dat nieuwe
woningen uit een extra toegewezen con
tingent op een andere plaats zullen her
rijzen.
Als de satelliet-toeristen in de misschien toch nog
wel vérre toekomst de aarde vanuit hun hoog door
het luchtruim gierende kunstmaan overzien, zullen
zij in ieder land een grote lamp zien branden. Al
deze lichten tezamen vormen dan één grote symbo
lische waarschuwings- bundel, want zij zijn geplaatst
op de diverse oorlogs-graven van de wereld. Neder
land krijgt ook zo'n lamp, heeft er zelfs de primeur
van. In de maand^ april zal deze op Margraten door
Italiaanse oud-strijders aangeboden en ontstoken
worden.
Het initiatief tot dit enorme „oorlogs-stoplicht" gaat
uit van de wereld-organisatie voor oorlogs-invali-
den, die 20 miljoen leden telt. Deze organisatie wordt
in ons land vertegenwoordigd door de Bond van Ned
Oorlogsslachtoffers, die de zorg heeft over
de 26.000 oud-strijders in Nederland.
De B.N.M.O. vat zijn
taak serieus op, maar
heeft te kampen met
problemen van SHeriei
aard. Voor de militairen,
die momenteel hun
dienstplicht vervullen,
wordt het ene militair te
huis na het andere met
de hulp van de gehele Ne
derlandse bevolking u't
de grond gestampt,.
Maar heeft men wel
eens iets gehoord over
een thuis voor de man
nen. die ons land in 1940
hebben verdedigd en
daardoor minder valide
zijn geworden? Toch zou
den zulk» tehuizen er be
horen te zijn.
De Nederlandse Bond
hoopt nu maar. dat door
de acties, die zij rond ie
25ste juli op touw gaat
zetten, ook de grote lamp
gaat branden in het ge
weten van de Nederland
se bevolking, nu er in
tussen jaren en jaren
verstreken zijn. sedert
die rampzalige dagen in
'40, de acties in Indonesië
en die in Korea.
Overigens hebben di
verse steden in ons land
in de afgelopen weken
kennis kunnen maken
met de initiatieven van
de B.N.M.O. op sportge
bied. Er is een speciale
sport-afdeling opgericht,
die het „zitbal" propa
geert. In de stad, waar
de demonstraties worden
gegeven, ontstaat tegelij
kertijd een nieuwe sport
vereniging.
Rotterdam was afge
lopen zaterdag aan de
beurt en het Rotterdamse
team (onder leiding van
de heer P. Dijkman) was
direct een en al enthou
siasme. Scheidsrechter
Dick van Rijn gaf een
explicatie van de spelre
gels. Aan iedere zijde van
een laag hangend net zit
ten vijf spelers. De bal
mag de gronden slechts
één keer raken alvorens
geslagen te worden. Drie
mogen de bal slaan, maar
dan moet deze over het
net geplaatst worden.
zonder dit te raken. De
zitbalsport doet dus sterk
aan volleybal denken.
Toch heeft men op deze
middag, die o.m. werd
bijgewoond door de heer
A. J. van der Vlerk, wet
houder van Onderwijs
en Volksontwikkeling,
ook nog een demonstratie
gezien die het volley
bal meer benaderde. Men
gebruikte daarbij aange
paste volley-regels.
Unaniem waren de spe
lers het er over eens. dat
deze sport zeer variërend
is. en dat zij behalve een
aangename ontspanning
ook een geduchte trai
ning voor de spieren
biedt. Bovendien kan
iedereen er aan mee doen
zodat binnenkort door de
reeds bestaande zitbal-
afdelingen Noord-Hol
land, Amsterdam, Noord-
Brabant, Den Haag en
Rotterdam wedstrijden
gespeeld kunnen worden
tegen handbal- of volley
verenigingen
Een wel zeer geslaagd
initiatief van de Bond
voor Nederlandse Oor
logsslachtoffers.
Zweden weigerde deel te nemen aan
een militaire unie, omdat het Rusland
niet wilde irriteren; Finland kón niet
deelnemen aan zo'n unie, omdat het
vastzat aan ziJn vriendschapsverdrag
met Moskou, en dus zou de Hedtoftse
Raad alleen maar kunnen bestaan uit
Noorwegen, Denemarken en misschien
IJsland. Dit had weinig zin en daarom
gooide men het over een andere boeg.
De Noordse Raad -ou zich niet met mi
litaire problemen bezighouden, maar
(Van onze Romeinse correspondent)
ROME, ïanuari 1956
Sedert vele jaren vormde het giganti
sche apparaat van Italië's „statali" (dit
is het totaal van anderhalf miljoen men
sen, die ofwel in staatsdienst zijn ofwel
gepensioneerd), het grootste probleem.
Het Parlement hield zich tot in den tren-
re met het vraagstuk bezig, totdat de
regering-Scelba verleden jaar met het
krachtdadige voorstel kwam om deze ge-
nele, hoogst gecompliceerde aangelegen
heid zonder meer aan de regering te „de
legeren hetgeen de Kamers maar al te
graag deden. Deze volmacht liep verle
den week ten einde en het is een hecti
sche wedloop met de tijd geworden! Im
mers de val van Scelba's kabinet en de
enorme problemen van politieke en eco
nomische aard, waar de nienwe regering
van Segni zich voor geplaatst zag, drong
het probleem van de „statali" naar de
achtergrond.
te nationale lening van na de oorlog. Eind
maart 1959 zal de Staat het vertrouwen
van de miljoenen spaarders moeten recht
vaardigen. Dan loopt de 314 miljard-le
ning van negen jaar af en zal eenieder,
die zijn obligaties te gelde wenst te ma
ken, daartoe in de gelegenheid moéten
worden gesteld. Maar het is zeer waar
schijnlijk dat de Staat dit nooit zat kun
nen: met een deficit, dat op dit moment
al 325 miljard bedraagt, en met een
schuld van 314 miljard dus met een
passief van in totaal minstens 640 mil-
problemen ucup""-»-
alleen met aangelegenheden van eeono- Letterlijk met kunst- en vliegwerk
mische, culturele, sociaal-politieke en kwam men met een oplossing voor de
juridische aard.
Op déze basis verklaarde Zweden zich
gaarne bereid deel te nemen, en nu ruim
brie jaar geleden vond de eerste bijeen
komst plaats. Vertegenwoordigd waren
Noorwegen. Zweden, Denemarken en IJs
land. Finland ontbrak dus op het appèl
hiZS Semeenschappeiijke noordse pro-
V"1 dusver zijn behandeld,
open nogal uiteen: van samenwerking op
tinJfc^ zaterdag Sehouden begro-
wngsdebatten in de gemeenteraad van
ecZ nuagC ,heeft de wethouder van
d °™'sc e zakfn; mr- J- van Aartsen,
Igende mededeling gedaan
cr«~ r «dtvoering van het besluit van de
be d raad van 12 december 1955 heb-
]q£ 7" eii W' biJ brief va" 13 december
Wo„J e raad van beheer van de N.V.
e ,nf „-J Buurtspoorwegen het verlan-
a" Je gemeente 's-Gravenhage ken
driif lat de N v' Gemengd Be-
31 ?0JramwegmaatschauPÜ Per
1 december 1956 zal worden ontbonden-
In antwoord hierop heeft de N.V Haag
sche Buurtspoorwegen bij brief 'van 24
Januari 1956 aan B. en W medegedeeld
dat zij van de haar in artikel 18, lid 2
Van de tussen haar en de gemeente in
1926 gesloten overeenkomst gegeven be
voegdheid gebruik maakt en derhalve
'n plaats van mede te werken tot liqui
datie verlangt, dat de gemeente van
haar overneemt de aandelen B in de N.V
Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg
hiaatschappij.
Over de financiële afwikkeling van deze
aangelegenheid zijn thans onderhandelin
gen tussen B. en W. en de raad van be-
dag tien minuten voor het einde van
de termijn. En op grond van de verstrek
te volmachten dragen de regerings-decre-
ten dus karakter van wetEen zon
derlinge gang van zaken, die thans nu
er niets meer aan te veranderen valt
nPUsi,ieke opinie ernstig bezorgd maakt,
.ue door de regering (noodgedwongen)
besloten salarisverbetering, die alle gra-
f" ,rfn?ei? van de staats-dienaren
omvat, zal in het thans begonnen financië
le jaar de begrotingspost doen stijgen tot
het enorme bedrag van 1.330 miljard lire.
In het „boekjaar" 1953—1954 (waarin een
begin werd gemaakt met het herzien van
de salariëring van het staatspersoneel),
bedroeg dit bedrag nog 960 miljard. In
drie jaren tijds is dit dus gegroeid met
maar liefst 370 miljard lire'
Het gevolg is dan ook, dat het deficit
zorgwekkende afmetingen heeft aangeno
men en dat de vooruitzichten beslist niet
rooskleurig zijn. De ministerraad verga
dert in deze dagen vrijwel zonder onder-
breken, daar zij voor 1 februari de be-
grotingen voor het jaar 1956-1957 moet
hebben ingediend bij het parlement. En
de recente maatregelen tot verbetering
van het lot der statali, waarvan een ge
deelte terugwerkende kracht heeft heb
ben het deficit van het lopende jaar (1955-
1956) tot een bedrag van 325 miljard lire
doen stijgen. Binnen ae ministerraad
groeit een zekere verdeeldheid inzake de
oplossing van dit probleem. Italië heeft
drie „financiële" ministers, n.l. van de
Schatkist, van de Begrotingen en van Fi-
anciën tout-court. De grote expert Vano-
ni is vóorvechter van drastische bezuini
gingen, vergezeld van verzwaring van de
directe belastingen. Zijn beide collega's
evenwel zijn beslist gekant tegen belas-
tingverhogng en stellen naast de bezui
nigingen een gecompliceerd systeem
van geleidelijk toenemende indirecte be
lastingen voor. Met dat al groeit het ge
vaar van inflatie met de dag
Maar wat vooral de vooruitzichten zo
jard Hikt geen uitweg meer mogelijk.
De ervaring van de laatste jaren heeft
geleerd, dat het maximum waarvoor
jaarlijks op de nationale schuld wordt
ingeschreven rond de 350 miljard ligt.
Hiermede dekt ne Staat tot nu toe het de
ficit, maar met een onontkoombare aflos
sing van de schuld van 314 miljard voor
de boeg (zoals gezegd: Maart 1959), lijkt
inflatie nauwelijks af te wenden.
Indien er geen politieke (we bedoelen
met name partij-politieke) verrassingen
komen zullen de volgende parlementsver
kiezingen gehouden worden in de voor
zomer van 1958. De begrotingen voor het
fatale jaar 1958-1959 zullen dus moeten
worden ingediend aan de vooravond van
de verkiezings-campagne! Er zullen dus
drastische maatregelen moeten worden
genomen en wel: liever nog vandaag dan
morgen, want de tijd dringt. En de re-
geNng (van thans) realiseert zich ten vol
le de enorme verantwoordelijkheid, die op
haar rust. Van de partijen kan dit niet
bepaald gezegd worden. Met name de
beide kleine regeringspartners, liberalen
en sociaal-democraten, schijnen de ver
antwoordelijkheid niet goed aan te dur
ven. De liberalen zien in de toenemen
de staats-bemoeienis (het steeds meer in
tomen van het privé-initiatief) de grond
oorzaak van de groeiende crisis, terwijl
Qe partij van Saragat (de sociaal-demo
craten) juist in een zo ver-mogelijk gaan
de „statalisering" de enige kans op red
ding zien.
Opnieuw dus ziet het er naar uit, dat
het volle gewicht neerkomt op de Demo-
erazia Cristiana, binnen welker gelede
ren de eis tot eenheid rejelrecht tot
landsbelang wordt.
Alleen de communisten tonen onverho
len hun tevredenheid. Hun beroemde slag
zin luidt immers: „Tanto peggio tanto
meglio". hoe beroerder, hoe beter. En
hun nieuwe koers, hun voortdurende steun
aan de anti-communistische regering moet
wel degelijk in dit licht worden gezien!
In het tot de nok toe gevulde Tuschin-
ski-theater te Amsterdam is in de nacht
van zaterdag op zondag „De Schele" uit
„De Jantjes' rechercheur Muyskens uit
„Ciske de rat" en „Maurits" uit „Potasch
en perlemoer", te weten Johan Kaart, die
in 1915 als achttienjarige jongen bij de
Koninklijke Vereniging Het Nederiandsch
Tooneel debuteerde en die dus iuist veer
tig jaar op de planken heeft gestaan, in
een speciale liefdadigheids nachtvoorstel-
ling door de Nederlandse toneelwereld
maar ook door zijn publiek gehuldigd.
De voorstelling bracht ruim tienduizend
gulden op, die de secretaris-penn'ngmees.
ter van het huldigingscomité aan het slot
op het toneel overhandigde aan dokter A.
C. van Swol. de oprichter van „Polio
club" Amsterdamse vereniging van
kinderverlammingspatiënten.
Het programma bestond uit een bonte
schakering van kunst met een grote en
met een kleine k. Eerst zong Gré Brou-
wenstein, aan de vleugel begeleid door
Johan Kalff. Daarna imiteerde Guus Os-
ter. voorzitter van het jubileumcomité,
Alex de Haas, Lou Bandy, en, wat moei
lijker was, Wim Kan, alle drie in een
feestelijke jubileumspeech, gericht tot de
jubilaris. Vervolgens imiteerde op zijn
beurt Wim Kan de wijze waarop Guus
Oster hem geïmiteerd had, opmerkende,
In verband met zijn veertigjarig toneel
jubileum werd Johan Kaart tijdens een
nachtvoorstelling in theater Tuschinsky
te Amsterdam gehuldigd. Onder de vele
geschenken bevond zich ook een cadeau
namens de Ned. Film Maatschappij n.l.
de bolhoed die Johan Kaart in zijn aller
eerste film had gedragen. Deze hoed
was jarenlang een der relikwieën van
het Filmmuseum. En hij paste Johan
Kaart ook nog.
dat dat nog moeilijker was. Tenslotte had
hu een twijfelachtige verrassing in petto
voor de talloze sprekers, die na afloop
K.aart op het toneel zouden toespreken
door van te voren a] de draak te steken'
met de gebruikelijke gemeenplaatsen, de
toon waarop ze worden voorgeschoteld en
de houding die de sprekers er bij aanne
men
Na de pauze werd een cavalcade van
filmstrips uit alle films waarin Kaart ge
speeld heeft vertoond.
Tot slot kwam dan de huldiging met
vele redevoeringen, vele bloemstukken
vele kransen en vele andere cadeaux.
t Is zondagavond „feest" geweest in een
woning aan de Derde Oosterparkstraat te
Amsterdam,
om de hoofdagent, die in de woning was
achtergebleven, daarmee te lijf te gaan.
De agent waarschuwde, dat hij zou schie
ten als zijn aanvaller nog een stap zou
verzetten. De emballeur deed niettemin
de noodlottige stap, waarop de agent
schoot en hem in het linkeronderbeen
trof.
In het O.L.V.-gasthuis werd later ge
constateerd, dat het kuitbeen was gebro
ken. In de loop van de nacht is de wilde
man naar zijn woning vervoerd. Hij kreeg
proces-verbaal wegens poging tot dood
slag.
Om kwart voor elf werd de hulp van de
politie ingeroepen» omdat de bewoonster
van dit perceel en haar dochter werden
bedreigd door een man, die op bezoek was
Toen de agenten ter plaatse aankwamen
vonden zij twee angstige vrouwen, die
door de 54-jarige emballeur H. de P.
hij was inderdaad op visite met een
schaar werden bedreigd. Omdat de man
onder de invloed van sterke drank ver
keerde, achtte de politie het 't beste hem
naar het bureau mee te nertien. Van de
gelegenheid echter dat een van de agen-
ten even wegging om een auto te ontbie-
den maakte de emballeur gebruik om
plotseling naar de keuken te rennen. Hij
kwam terug met een groot broodmes in
de hand en had kennelijk de bedoeling
Op 1 januari waren bjj de Staatsmijnen
in totaal 41.832 personeelsleden in dienst
en wel 37.258 arbeiders en 4.574 beamb
ten. Op de vier in produktie zijnde staats
mijnen werkten toen 19.532 arbeiders
ondergronds en 9.845 arbeiders boven
gronds.
en W. - ai vuurai
neer van de N.V. Haagsche Buurtspoor- somber maakt, is het snel naderen van
^egen gaande". de verval-datum van Italië's eerste gro
Het K. N. M. I. meldt
Dit weekeinde heeft zich in Scandinavië, waar meer dan 30 graden vorst
^oorkomt, een zeer krachtig hogedrukgebied ontwikkeld. Daartegenover trok
en boven Spanje gecentreerde hogedrukcel zich in westelijke richting terug,
°dat storingen van de Oceaan de gelegenheid kregen over Engeland en het
Uiden van ons land naar de Alpen te trekken. Een dergelijke storing bracht
de nacht van zaterdag op zondag regen over West- en Zuid-Nederland en
^bng de vorst tot de noordelijke provincies terug. Dit herhaalde zich in de
^gelopen nacht, toen een volgende, en voorlopig laatste storing
Ver België naar de Alpen trok en de temperatuur in Zuid-Nederland tot 7
sraden deed oplopen, terwijl het in Groningen 5 graden vroor.
Achter deze storing zullen oostelijke winden de vorst over het gehele land
i|« en' De neersIag verdw«nt ,en de bewolking gaat afnemen. In Duitsland
t st veel sneeuw en heerst matige tot strenge vorst, zodat ook in ons land
vL Peraturen van min vijf tot min tien mogelijk zijn. Een Oceaanstoring deed
'«morgen de druk in Zuid-Europa dalen. Het ziet er naar uit, dat de vorst
wat langere duur zal zijn.
De Oostenrijkse dirigent Erich Kleiber
's vrijdagavond op 66-jarige leeftijd te
Zürich na een hartaanval overleden.
Kleiber verbleef de afgelopen week voor
rust in een hotel te Zürich; hij overleed
voordat zijn echtgenote, die in Lugano
het bericht van de hartaanval vernam, in
Zürich aankwam.
Kleiber is 'weemaal wegens polüleke in
menging afgetreden als dirigent van de
Berlijnse Slaatsopera. In 1935. nadat hij
twealf jaar directeur van de opera was
geweest, trad hij af uit protest tegen nazt-
'nmenging en hij verliet daarop Duitsland
fn maart II. kort voordat de opera weer in
het herstelde gebouw ..Unter den Linden"
trok, zei Kleiber tot de communistische
autoriteiten, dat hij opnieu moest aftre
den, omdat „de geest van de oude staats-
opera met in het nieuwe gebouw kan wo
nen". Hij vertrok daarop met zijn Ame
rikaanse echtgenote naar West-Duitsland
Hij weigerde echter in West-Berlijn te
dirigeren, daar hij niet wilde, dat zijn
geval als „politieke propaganda" zou
erden gebruikt.
IQ„.e' grootste deel van de jaren 1936-
a.?b' Kleiber in Buenos Aires door,
w ar hij de voornaamste 'irigent in het
"ltse «peraseizoen in het „Teatro Colv.i"
vas Hij reisde ook vee] in Noord- en
uid-Amerika en in Europa.
VioöfJk?°£»w- exc de bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot: assistent van de pa-
Pancratius te Amster-
(S]oten)- met de opdracht de oprich
ting van een nieuwe parochie in Sloter-
vaart en hetOvertoomseveld in Amster
dam-Nieuw-West voor te bereiden, de
weleerw heer L A, M van Teylingen
die kapelaan was te A'dam (H. Will, bui-
ten de V) (voorlopig adres: r.k pastorie,
Amstelveenseweg 161, Amsterdam)- tot
kapelaan te Amsterdam (H. Will, buiten
de M. W. A. van Langen; te Goes. M
van Stee; te 's-Gravenhage (H. Hart) L
J. Beugelsdijk. die kapelaan was te Haar-
lem (H.H. El. en Barb.)- te Amsterdam
(O.L.Vr. Rozenkrans) N P Duyn, die ka
pelaan was te 'sGravenhage (H Familie)-
te 's-Gravenhage (H Familie) W L Eg-
berts, die kapelaan was te Amsterdam
(O.L. Vr. Rozenkrans).
NA DE VOLTOOIING van zijn docto
raalstudie in de psychologie voelde
pater I. Rosier O.Carm. de wense
lijkheid z(jn godsdienst-psychologische
studies over het verschijnsel der ontkers
tening voort te zetten door direct contact
op te nemen niet het leven van de arbei
ders in de voornaamste Europese landen
In Duitsland kon hij. door omstandighe
den gedwongen, slechts werken met de
methoden van enquête en interview. In
andere landen evenwel was hij in staat
zich te bedienen van de methode der par
ticiperende waarneming. Zo werkte hij in
Frankrijk in twee ijzer- en vier kolen
mijnen en leefde hij gemeenschappelijk
met de arbeiders in kampen en kantines.
Daarna werkte hü in Oostenrijk, in de
Weense grootindustrie en bjj de staal-
ovens. Tenslotte participeerde hij op de
best mogelijke wijze in feite als vage
bond in het leven van het sub-proleta-
riaal in de armoede-wijken van Rome en
op het sinds eeuwen verpauperde platte
land van Italië's onderontwikkelde gebie
den.
De neerslag van zijn ervaringen heeft
pater Rosier neergelegd in dagboeken, die
aanvankelijk slechts bestemd voor per
soonlijk gebruik een levensecht doch tra
gisch ..document humain" blijken te zijn
geworden. In het laatste nummer van
.Sociaal kompas" (Uitg. Pax, 's-Graven
hage) is onder de titel „Op zoek naar Gods
afwezigheid" een aantal fragmenten uit
deze dagboeken gepubliceerd. Binnenkort
zullen deze dagboeken door het Katholiek
Sociaal Kerkelijk Instituut in extenso
worden gepubliceerd bij Uitgeverij Pa* te
's-Gravenhage.
Deze publikatie geschiedt naar prof. G.
H. L. Zeegers. directeur-generaal van het
KASKI, in een inleidend artikel in
bedoeld nummer schrijft, op sterk aan
dringen van z]jxt kant, en wel op de eerste
plaats, omdat dit werk van wetenschap
pelijke betekenis is, ook al zullen sommi
gen aan deze vorm van presentatie van
sociaal-wetenschappelijke waarnemingen
nog moeten wennen. Voorts, omdat de
concrete sociaal-wetenschappelijke bete
kenis van zijn werk de waarde heeft van
een maatschappelijk getuigenis, geschre
ven door een waarachtig priester, die in
navolging van zijn Meester „medelijden
heeft met de schare". De in „Sociaal Kom
pas' opgenomen studie is gewijd aan de
ontkerstening van het proletariaat en sub-
proletariaat.
Positief element in de
ontkerstening
AAN DE HAND van de ervaringen, in
zijn contact met de arbeiderswereld
opgedaan, gaat pater Rosier na, wat
in feite de term „ontkerstening" zoals toe
gepast op hele maatschappelijke kringen
en landstreken, betekent. Op het ogenblik
zo luidt zijn antwoord, vindt er een ont
kerstening plaats van de arbeiderswereld
waarvan de omvang kan worden vastge
steld door te bepalen de mate, waarin ge
doopte personen hun publieke godsdienst
plichten vervullen. Het beeld, dat uit deze
gegevens naar voren springt, is niet roos
kleurig in de meeste Europese landen en
zo bezien biedt de arbeiderswereld onge
twijfeld een allertreurigste indruk. Vult
men deze religieus-sociografische waarne
mingen echter over de religieuze situatie
in west-, midden- en zuid-Europa aan
door kwalitatieve onderzoekingen, dan
komen nuancen aan het licht, welke de
statistische gegevens een vaak onverwach
te inhoud geven.
Zo is b.v. een bekend feit, dat het
percentage van degenen, die hun zon
dagsplicht vervullen in de stad lager is
dan op het platteland. Daar staat echter
tegenover, dat het Katholicisme van de
stedelingen, die leven in een omgeving
van uiteenlopende religieuze overtul
gingen, meestal militanter is dan het
oppervlakkig traditionele en vaak ver
materialiseerde religieuze leven op het
platteland. Analyseert men de religieuze
levenshouding van de groepen, die teza
men gebrandmerkt- worden als volledig
vervreemd van de Kerk en die groten
deels met de arbeiderswereld en het
sub-proletariaat samenvallen, dan kan
men wel zeggen, dat deze wereld als
geheel slechts zeer matig of in het ge
heel niet meer innerlijk door de pasto
rale activiteit van de Kerk wordt be
reikt.
Geenszins mag men echter daaruit de
conclusie trekken, dat deze wereld van
het christendom met zijn geloof aan de
verlossing door Christus volledig ver
vreemd is. De revoiutionnaire geest, die
de arbeiderswereid beheerst, is in zijn
diepste wezen niet primair negatief ge
richt. Immers hierin leeft het verlangen
een volwaardig mens te kunnen zijn.
Zelfs in de vijandige en onverschillige
houding dezer mensen met betrekking tot
de uiterlijke verschijning van de Kerk en
haar bedienaren kan een positief element
gevonden worden. Het belang van deze
studie is vooral hierin gelegen, dat de
auteur in de ontkerstening dit positief
element heeft blootgelegd. Het is gelegen
in de ontvankelijkheid voor een gods
dienst waarin de beleving van de liefde
of althans van de menselijke solidariteit
tot een concrete ervaring en een centrale
realiteit wordt zonder daardoor tot een
homocentrische religie te ontaarden. De
schrijver vindt hier de bevestiging van
het Schriftwoord: „Hoe kunnen wjj God
beminnen, die wij niet zien, wanneer wfl
onze broeders niet beminnen die w(j zien".
In dit licht kan de ontkerstening be
schouwd worden als een terugkeer of
tenminste een ontvankelijkheid voor de
roep tot terugkeer naar het Hart van het
Christendom: De Liefde, zonder welke de
eredienst schijnheiligheid is, aldus pater
Rosier, wiens belangwekkende studie wij
ten zeerste in de belangstelling van allen
aanbevelen, die geïnteresseerd zijn in het
vitale probleem der ontkerstening.
Voor een werkzaam mens moet, dunkt
ons, de zestigste verjaardag een wat
bitter bijsmaakje hebben. Hij betekent
immers de intrede in de decade, waarin
als regel het werken wordt beëindigd
en de rust begint.
Geheel anders is het echter met de
jubilaris in ons katholieke sociale leven,
die morgen deze „fatale" leeftijd bereikt.
Niemand immers zal veronderstellen,
dat de K.N.B.T.B.. de Katholieke Neder
landse Boeren- en Tuindersbond, er ook
maar in de verste verte aan denkt over
vijf jaar er het bijltje bij neer te leggen.
Integendeel, dit kroonjaar zullen bestuur
en leden eerder willen zien als het begin
van een nóg forsere krachtsontplooiing.
De stichting van de bond moet men
zien als een direct uitvloeisel van de
uitvaardiging der encycliek „Rerum No
varum" in 1891. Het was in die jaren bij
lange na geen botertje tot de boom in
de landbouw. Speciaal de heel kleine
boeren waren er maatschappelijk en
economisch ellendig aan toe. Een slechte
oogst, een dalende markt leverde hen bij
gebrek aan financiële reserves over aan
armoede of geldschieters. Ze wéren klein
en ze voélden zich ook klein.
Hoezeer ze naar uitkomst snakten,
bleek wel toen half december 1895 L.
ridder de van der Schueren, J Pauwen
en Th. Pruis een oproep richtten tot de
boeren om zich te organiseren. Zes we
ken later, 31 januari 1896 kon in Musis
Sacrum te Arnhem de Ned. Boerenbond
worden opgericht.
Het was geen strikt katholie
ke organisatie nog, maar zij was ge
schoeid op christelijke grondslag en ook
protestanten waren er lid van.
Toen de N.B.B. er eenmaal was, werd
in landbouwkringen de organisatiedrang
eerst recht vaardig. Na een paar maan
den reeds verrees de N.C.B., hij werd ge
volgd door andere provinciale en later
diocesane bonden. Toen de protestanten
naar een eigen bond overgingen was de
N.B.B. een zuiver katholieke organisa
tie. In de naam kwam dit confessionele
karakter evenwel pas tot uiting, toen
men in 1920 uit het Ned. Landbouw-
comité trad en zich Kath. Ned. Boeren-
en Tuindersbond ging noemen.
Op de stichtingsvergadering in 1896
had voorzitter Van der Schueren als
doel genoemd: de boerenstand te steu
nen in moeilijke omstandigheden. Mid
delen daartoe zouden o.m. zijn het stich
ten van voorschotbanken, onderlinge
verzekeringen, coöperatieve aankoop
verenigingen, landbouwvoorlichting en
waar nodig gezamenlijk optreden
tegen verkeerde overheidsmaatregelen.
Deze woorden zijn niet tot dovemans
oren gesproken. Wie de grandioze staat
van dienst ziet van de voorbije zestig
jaren komt onder de Indruk van de
doelbewuste werkkracht der leiders die
enerzijds praktische idealisten moeten
zijn geweest en nog zijn, maar die an
derzijds bij de uitvoering van hun plan
nen ook de volle medewerking hebben
gehad van de leden. Op elk gebied, dat
in Musis Sacrum werd genoemd, zijn im
posante stichtingen tot stand gekomen.
Een van de eerste was de Coöp. Centrale
Boerenleenbank (december 1898), Aan
koopverenigingen, verkooporganisaties,
verzekeringen, land- en tuinbouwscho
len en -cursussen volgden. Voorts vak
bonden en vele andere instellingen, ter
wijl ook de boerin niet werd vergeten:
zij kreeg eigen organisatie en eigen huls-
houdieraressen. Zo heeft de organisatie
de boeren opgeheven uit hun verval en
hun emancipatie volbracht. En wanneer
in het najaar dit jubilee wordt gevierd,
zal daarvan dankbaar kunnen worden
getuigd.
Sterk zijn de diocesane bonden, sterk
de landelijke. Bij deze verjaardag zij hun
verder# bloei van harte toegewenst.
