Ike verwerpt papieren vriend
schapsverdrag met Moskou
....maai laat deur open voor
constructieve suggesties
DE HEER ALER TERUG UIT
DE VER. STATEN
A'dam wil eenmansbediening op
gelede trams
Laatste
nog
woord in moordzaak-Emmett ïill
niet gesproken
f
„Geert dadenmaar woorden 9
„Stelt U zich eens voor,
mijnheer Boelganin.
m m
Rassengelijkheid in
Y.S.: Zuidelijke staten
met de rug tegen
de muur
Prof. dr. L. Verberne
herdacht
Bij boerderi j brand
30 koeien omgekomen
Hatoyama's rivaal
Ogata overleden
Dollars terugverdienen
Lidmaatschap I.R.A.
onder doodzonde
verboden
Amerikaans plan voor
nieuw raketvliegtuig
Wethouder voor K.V.P.-kringraad:
Wordt kaartverkoop gedeeltelijk
geautomatiseerd?
m
Virginia poogt federale besluiten op
legale wijze te ontduiken
Verslag
van
Xook
MAANDAG 30 JANUARI 1936
PAGINA 5
Geen serieus voorstel
Reacties
Ierse bisschoppen verklaren:
■Tof. dr, N. A. Donkersloot
erevoorzitter Vereniging
van letterkundigen
GAAT BELGRADO O.-DUITS-
LAND ERKENNEN?
Rails uit Haarlemmerstraat
Gevaar voor personeels
verloop?
SOEDAN 15 MILJOFN
INWONERS
President Eisenhower heeft een aanbod van maarschalk Boelganin tot
het sluiten van een Amerikaans-Russisch vriendschapsverdrag, dat twintig
jaar van kracht zou zijn, verworpen. Dit blijkt uit de tekst van de brieven,
die in de afgelopen week tussen president Eisenhower en maarschalk
Boelganin in diep geheim zijn gewisseld, en die zaterdagavond door het
Witte Huis werden bekend gemaakt.
In zijn antwoord wees de president erop, dat de door Boelganin gedane
voorstellen reeds volledig worden gedekt door het Handvest van de V. N.,
dat beide staten hebben onderschreven, zodat een nieuw verdrag hierover
geen zin heeft. ,,De huidige internationale spanning kon niet door de
woorden van het Handvest worden voorkomen. Hoe kunnen we dus hopeu,
dat de huidige situatie kan worden verbeterd door deze woorden nog eens
in bilaterale vorm te herhalen?" zo vroeg de president.
„Ik vraag mij af, of een nieuw verdrag, en ditmaal een verdrag op uit
sluitend bilaterale basis, misschien niet de zaak van de vrede averechts
zou beïnvloeden door het scheppen van de illusie, dat een aantal formules
op papier een resultaat zouden hebben opgeleverd, dat in werkelijkheid
alleen maar door een verandering van mentaliteit kan worden verkregen",
zo zei de president.
Aan het einde van zijn brief zeide Eisenhower, dat hij met belangstelling
zou uitzien naar nieuwe suggesties, die Boelganin zou kunnen doen. Hij
stelde evenwel niet voor opnieuw een bijeenkomst van de vertegenwoordi
gers van de V. S., de Sovjet-Unie en de overige Westerse mogendheden te
houden.
een verdrag zou ertoe kunnen bijdra
gen, dat de vriendschappelijke betrek,
kingen tussen het volk van de Sovjet-
Unie en dat van de V.S., in een geest
van waarlijke samenwerking en we
derzijds begrip, kunnen worden ont
wikkeld en verstevigd, op de basis van
het beginsel van gelijke rechten we
derzijds respect voor elkanders sou-
vereimteit en niet-inmenging in bin
nenlandse aangelegenheden, en al hun
internationale geschillen, overeenkom-
stig de bepalingen van het Handvest
van de V.N. uitsluitend door vreed
zame middelen te regelen."
Boelganin deed zijn brief vergezeld
gaan van een volledig ontwerpver
drag, waarin deze beginselen vervat
waren. Eisenhower analyseerde in zijn
antwoord artikelsgewijs het gehele
voorgestelde verdrag. „Vriendschap
pelijke samenwerking tussen verschil
lende staten hangt niet alleen af van
beloften, die in een verdrag worden
gedaan, maar vooral van de geest
waardoor de regeringen van de be
trokken staten zijn bezield en van hun
feitelijke daden," zo verklaarde Eisen
hower in dit verband.
De president kwam ook terug op
de hoop die in de wereld bestond toen
de Sovjets en de westelijke regerings
leiders in de afgelopen zomer te Ge
neve bijeen kwamen. „Het Ameri
kaanse volk is helaas tot de droeve
conclusie gekomen, dat de ontwikke
lingen, die op onze conferentie gevolgd
zijn, hun verwachtingen niet hebben
verwezenlijkt," zo zeide hij, wijzend
op het absolute gemis aan overeen
stemming betreffende alle agenda
punten: Europese veiligheid en Duitse
hereniging, ontwapening en oost-west
contacten.
Eisenhower gaf toe, dat er een ze
kere verbetering was opgetreden in
het contact tussen oost en west, doch
dat naderhand de betrekkingen weer
verslechterd waren doordat de Sovjet-
regering een andere koers ging volgen,
„een koers, die de Spanningen verhoogt
door de haat en rancunes, die naar
aanleiding van historische internatio
nale geschillen bestaan, te stimuleren".
„Ik ben het met u eens, dat de ver
betering van de betrekkingen tussen
ae LoyjeUUnie en de V Si dringend
i0 is. Maar, eerlijk gezegd, ons volk
rZ*Jiï%e'' Jk de ™°°rden die u op het
nlno t spreekt verenigen met dat-
°,ns het oogmerk van uw rer
«foordet bepaalde gebieden lijkt; uw
ni tpreri ,l7r!'Tners leggen zo geheel en
al terecht de nadruk op de bivondere
verantwoordelijkheid, L onzTrege-
°m de ™ternationale
spanning te verminderen en het ver
trouwen en de samenwerking tussen
de staten te verstevigen," zo zeide de
president tenslotte.
Gezaghebbende kringen te Washing
ton wezen ci op, dat de president de
voorstellen van Boelganin heeft ver
worpen, omdat hij deze uitsluitend be
schouwde als een Propaganda-manoeu
vre, bedoeld om verdeeldheid tussen
de V.S. en hun bondgenoten te schep
pen. De boodschap van Boelganin aan
Eisenhower was niet als een serieus
voorstel tot het verbeteren van de we
reldvrede bedoeld, zo verklaarden
deze bronnen, doch veeleer als een
poging om de Brits-Amerikaanse har
monie te verstoren aan de vooravond
van de besprekingen tussen de presi
dent en premier Eden.
De president liet na zijn eigen op
vattingen weer te geven omtrent de
manier waarop de vrede kan worden
bevorderd. „Ons volk steekt de hand
van vriendschap uit naar allen, die
deze hand eerlijk zullen aangrijpen. Ik
heb vaak gezegd, en ik herhaal bij
dezen, dat ik nimmer iets zal nalaten,
wat een rechtvaardige vrede in de we
reld kan bevorderen. Doch wij geven
er ons wel rekenschap van, dat het
alleen daden en niet woorden zijn, die
tellen."
„Stelt u zich eens voor, mijnheer
Boelganin, welk een grote verande
ring er zou plaats grijpen, niet al
leen voor wat betreft de betrekkin
gen tussen onze beide landen, doch
voor de gehele wereld, indien er
ogenblikkelijk maatregelen werden
genomen om Duitsland in vrijheid
te herenigen binnen het kader van
een veiligheidspact; indien cle be
lofte, die wij in de oorlogsjaren aan
elkaar deden, om het recht te er
kennen van de volkeren om hun
eigen regeringsvorm te kiezen, werd
uitgevoerd; indien wij onze landen
op voet van wederkerigheid voor el
kaar openstelden om inspectie moge
lijk te maken, zodat een verrassings
aanval uitgesloten zou zijn; indien
werd overgegaan tof concrete be.
perkingen van de bewapening, zodat
produktieve krachten ten bate van
de mensheid zouden vrijkomen.
Denkt u er ook eens over na, welk
een berg van wantrouwen en wan
begrip zou verdwijnen indien onze
volkeren vrij-uit nieuws, bezoeken
en ideeën uitwisselden-
De brief van Boelganin was, zoals
bekend, jl. woensdag door de Sovjet
ambassadeur in Washington aan de
president overhandigd. Uit de in Was
hington gepubliceerde tekst van deze
brief blijkt, dat Boelganin in toelich
ting op het door hem in deze bnef
voorgestelde vriendschaps- en samen
werkingsverdrag verklaarde: „Zulk
Zaterdagmorgen heeft mgr. prof. dr. It-
Post, voorzitter van de raad van bestuur
van de St.-Radboudstjchting, ln de St.-
Josephkerk aan het Keizer Karelplein te
Nijmegen een plechtige mis van Requiem
opgedragen voor wijlen prof. dr, L, Ver
berne, buitengewoon hoogleraar in de al
gemene en vaderlandse geschiedenis van
de 19de en 20ste eeuw te Nijmegen en ge
woon hoogleraar te Tilburg, die in het
begin van deze maand op 66-jarige leef
tijd is overleden,
"7oór de mis was in de aula van de r.-k.
Universiteit een academische rouwzitting
gehouden, waarin prof. dr. L. Rogier,
hoogleraar in de vaderlandse cn algemene
geschiedenis der nieuwere tijden, de her
denkingsrede uitsprak.
Na een korte schets te hebben gegeven
van zijn afkomst en opleiding, memoreer
de prof. Rogier, dat prof, Verberne een
van de eersten was, die via een zgn. col
legium doctum, tot de academische exa
mens werd toegelaten. Hij deed in 1923
kandidaatsexamen in de geschiedenis aan
de gemeentelijke universiteit van Amster
dam en in 1928 doctoraal examen aan de
katholieke universiteit van Nijmegen.
Daar promoveerde hu in 1931 cum laude
op het proefschrift „Gusbert Kareis leer
jaren". In 1947 werd hij benoemd tot, ge
woon hoogleraar in de sociale en econo
mische geschiedenis te Tilburg en in 1948
tevens tot buitengewoon hoogleraar in de
nieuwste geschiedenis te Nijmegen.
Met het lijvige proefschrift over de
jonge Van Hogendorp vestigde Verberne
zijn naam als objectief geschiedschrijver
en hij handhaafde deze reputatie door zijn
latere werken, met name door de twee
delen welke hij alleen voor zijn rekening
nam van H. Brugmans ..Achtdelige ge
schiedenis van Nederland".
Deze gezaghebbende kringen, die
Boelganins brief als een „propaganda-
manoeuvre" kenschetsten, staafden
hun bewering door erop te wijzen, dat
Boelganins voorstel in het geheel niet
was voorafgegaan door het diploma
tieke overleg, dat gebruikelijk is voor
aleer een volledig ontwerp voor een
verdrag wordt aangeboden. Zij wezen
er eveneens op, dat de Sovjet-Unie
niet de gebruikelijke stappen had ge
daan, om de andere grote mogendhe
den in kennis te stellen van haar plan
nen.
Er werd ook op gewezen, dat dit de
eerste maal is geweest, dat de Sovjet-
Unie de V.S. op zulk een exclusieve en
bilaterale wijze heeft benaderd. Door
er telkens weer de nadruk op te leg
gen, dat de wereldvrede afhangt van
goede betrekkingen tussen de V.S. en
de Sovjet-Unie, zou Boelganin hebben
willen pogen de goede verstandhou
ding tussen de V.S. en hun bondgeno
ten te verstoren.
Met bijzondere aandacht is opge
merkt, dat de president op Boelganins-
brief nog vóór de aankomst van Sir
Anthony Eden heeft geantwoord. De
president heeft blijkbaar niet aan
bondgenoten als Frankrijk, West-
Duitsland en Italië de indruk willen
geven, dat Sir Anthony Eden en hij
zouden pogen een „Grote Twee"-poli-
tiek te voeren door samen een ant
woord voor de Sovjetpremier op te
stellen.
Tenslotte wordt met veel belang
stelling opgemerkt, dat het ahtwoord
van de president alleszins de deur
openlaat voor een constructief we
derwoord van de Sovjetregering. De
werkelijk vriendelijke en openhar
tige toon van Eisenhowers en van
Boelganins brief heeft eveneens de
aandacht getrokken.
Democratische zowel als republi
keinse leidende figuren in Washington
hebben zich uiterst lovend over het
antwoord van de president uitgelaten.
Ook in officiële kringen in Londen en
in Bonn vond Eisenhowers antwoord
warmhartige en algehele instemming.
Slechts minister Molotof, wie gister
avond in Praag om commentaar werd
gevraagd, scheen het antwoord van de
president minder te waarderen. „Ik
kan niet begrijpen hoe iemand een
vriendschapsverdrag kan weigeren,"
zo verklaarde hij hoofdschuddend.
De pers in de Sovjet-Unie publi
ceerde gisteren in grote opmaak de
boodschap van Boelganin aan de pre
sident, doch dit voorstel werd niet ge
commentarieerd en er werd met geen
woord gerept over de verwerping
door Eisenhower.
In Polen daarentegen werd gisteren
wel het nieuws van Eisenhowers ver
werping bekend gemaakt. Radio-War-
schau leverde commentaar: „Eisen
howers antwoord laat niettemin de
weg naar verdere besprekingen open".
Vermoedelijk tengevolge van kortslui
ting is zondagochtend brand ontstaan in
de boerderij van de heer'R. Blom te Nij-
lamer, een dorp ongeveer 4 km ten noord
westen van Wolvega. De vlammen wer
den door de vrij sterke wind aangewak
kerd en verspreidden zich zo snel, dat de
brandweer uit Wolvega, die spoedig met
een mistspuit en later ook met een twee
de spuit het vuur bestreed, slechts een
gedeelte van de woning en een bijschuur
kon behouden.
Bij de brand kwamen dertig koeien en
twee paarden om het leven. Slechts een
gedeelte van het jongvee, dat in de bij-
schuur stond, kon worden gered.
De landbouwer was slechts gedeeltelijk
Verzekerd.
Taketora Ogata, leider van de Japanse
liberale partij en voormalig vice-premier,
is zaterdag op 67-jarige leeftijd in Tokio
overleden aan een hartziekte.
Ogata nam deel aan de besprekingen,
die in november j.l. leidden tot een fusie
van de democratische en de liberale par-
tü in een nieuwe liberale partij met een
meerderheid in de Kamer van afgevaar
digden. Hij deelde het leiderschap van de
regeringspartij met de premier, ItsjJro
Hatoyama. die de leider was van de de
mocratische partij vóór de fusie.
Ogata volgde in december 1954 Yoshida
op als leider van de liberale partij. Hij is
„voormalig hoofdredacteur van de „Asahi
Simboen" en stond tegen het einde van
de tweede wereldoorlog aan het hoofd van
de regeringsvoorlichtingsdienst. Hi.i werd
na de oorlog door de geallieerde
autoriteiten ..gezuiverd".
Ogata zou als eerste in aanmerking zijn
gekomen om de bejaarde en ziekelijke
Hatoyama op te volgen als premier. Hij
stond overigens alom bekend als krach
tig tegenstander van Hatoyama's poli
tiek, om onmiddellijk een eind te maken
aan de technische staat van oorlog met
de Sovjet-Unie. Ogata wenste, evenals de
minister van buitenlandse zakon, Sjige-
mitsoe dat eerst overeenstemming met de
??Yjei Unie ,7,®u worden bereikt over de
(Van onze Amsterdamse redactie).
„Ik heb inderdaad bij de Amerikaanse
Lockheedfabrieken een optie genomen
met gefixeerde afleveringsdata op 10
vliegtuigen van het type Electra. Nadere
details kan ik nu nog niet geven". Dit
vertelde de president-directeur van de
K.L.M de heer I. A. Aler, tüdens een
persconferentie op Schiphol welke hij za
terdagmorgen heeft gehouden na zijn te
rugkeer uit Amerika. Het doei van zijn
bezoek aan de V.S. was, de lokale autori
teiten en de bevolking van Los Angeles en
Houston (Texas) te interesseren voor
het plan van de K.L.M. om luchtlijnen
op deze plaatsen te openen.
Zoals bekend is heeft de Nederlandse
regering eind december aan het Ameri
kaanse gouvernement verzocht om van
Amsterdam uit te mogen vliegen via Mon
treal op Houston en Los Angeles. In deze
laatste plaats was men na het bezoek
van de heer Aler zo enthousiast gewor
den voor het denkbeeld, dat nu reeds 35
mensen hebben geboekt voor de nieuwe
lijn, welke 6 weken nadat de officiële
toestemming is afgekomen, zal worden
geopend. „Trouwens, ook in Houston was
men zeer geïnteresseerd in de nieuwe
verbinding met EurQpa en de autoritei
ten van San Francisco hebben me met
klem verzocht, deze stad aan te doen
i.p.v. Los Angeles. Ik ben dan ook vol
vertrouwen dat de vergunning ons gege
ven wordt", zo zei de heer Aler.
,Het is ook een logische en gezonde
zaak, dat de Amerikanen ons in staat
stellen, de 200 miljoen dollar die wij na
de oorlog in hun vliegtuigen hebben ge
ïnvesteerd, ook in dollars terug te ver
dienen De K.L.M. int dagelijks voor een
miljoen gulden 'voor passagiers- en
vrachtvervoer in allerlei valuta, waarin
het dalloraandeel echter niet groote ge
noeg is".
Ere-sherif f
De heer Aler, die vergezeld was van
zijn echtgenote, was ook vol lof over de
genoeglijke kanten van zijn zakenreis.
..De vrouwen hebben in Amerika veel
invloed op de gang van zaken", zo zei
de heer Aler verder. „Alleen al in Los
Angeles zijn 400 vrouwenorganisaties. Ook
bij de K.v.K. hebben zij veel in de melk
te brokkelen Ik heb hen uitvoerig inge
licht over het family-travelplan en haar
verteld, dat zij, wanneer zij met ons naar
Amsterdam vliegen, voor niets even aan
kunnen gaan bij Dior in Parijs. Mijn sug
gestie om in de advertenties voor deze
familietrips ons voortaan tot de dames
te richten, met de vermelding dat zij ook
hun echtgenoot kunnen meenemen voor
een prijsverhoging van slechts 50 pet
tot nu toe doen wij precies het omge
keerde vond veel bijval".
In Houston is de heer Aler ontvan
gen door de gouverneur van de staat
Texas. „De burgemeester heeft mij be
ëdigd als eir-deputy-sheriff en mij ten
teken van mijn waardigheid een fraaie
indrukwekkende 'hoed geschonken".
Voorts is hij tegenwoordig geweest
bij een diner, dat de Nederlandse ambas
sadeur ui Washington prins Bermhard
heeft aangeboden en heeft hij een con
cert van Eduaird van Beinum bijgewoond.
Gisteren is in de kerken van Ierland
een herderlijk schrijven voorgelezen,
waarin het episcopaat aan de gelovigen
op straffe van doodzonde verbiedt lid te
zijn van bepaalde ondergrondse organi-
saties-,
„Handelend krachtens het gezag ont
leend aan ons heilig ambt, verklaren
wij" aldus het herderlijk schrijven
dat het voor een katholiek onder dood
zonde verboden is, lid te worden of te
blijven van Organisaties of groeperingen
die zich het recht aanmatigen de wapenen
op te nemen tegen eigen land of een ander
land; dat het zonde is voor een katholiek
met dergelijke organisaties of groeperin
gen mee te werken, terwijl het zelfs dood
zonde is, indien de medewerking en
steun aanzienlijk zijn".
De veroordeling heeft betrekking Op de
activiteit van het „Ierse Republikeinse
Leger". Dit ondergrondse leger wil een
eind maken aan de verdeling van het
Ierse grondgebied.
18 maal de geluidssnelheid
Het Amerikaanse tijdschrift „Parade"
schrijft, dat zes grote Amerikaanse vlieg
tuigfabrieken een plan financieren voor
de bouw van een vliegtuig met raketaan
drijving, dat een snelheid kan bereiken
die 18 maal groter is dan die van het
geluid.
Dr. Walter Dornberger, een vroegere
nazigeneraal die aan het hoofd stond van
het Duitse plan voor de V-l en V-2 in de
laatste wereldoorlog, zou de leiding heb
ben. Volgens „Parade" gelooft hij, dat het
vliegtuig over 10 of 15 jaar als verkeers
vliegtuig in de lucht zal zijn.
„De regering, die denkt aan de moge
lijkheid van troepen- en bommenvervoer,
speelt een actieve rol bij dit bouwplan,
dat uiteraard geheim is", aldus het tijd
schrift.
Het raketvliegtuig zou op een hoogte
v#n 100 km vliegen, nadat het door een
moedervliegtuig is losgelaten.
De Amsterdamse hoogleraar dichter en
criticus, Prof. dr. N. A. Donkersloot heeft
zaterdagmiddag in Amsterdam afscheid
genomen als voorzitter van de Vereniging
van Letterkundigen, welke functie hij
sedert de bevrijding in 1945 heeft be
kleed.
Tijdens een druk bezochte ledenverga
dering werd Prof Donkersloot gehuldigd
voor de veie diensten, die hij in deze
functie aan de Nederlandse schrijvers j
heett bewezen. Op voorstel van zijn op
volger werd Prof. Donkersloot bij accla
matie benoemd tot eerste erevoorzitter
van de vereniging. De leden boden hem
voorts een geschenk aan.
Opvolger van Prof. Donkersloot als
voorzitter van de vereniging is de in 1916
geboren dichter en criticus Max Nord,
die in zijn intreerede de ontwikkeling
van de vereniging sedert de oorlog en de
leidende rol van Prof. Donkersloot in
deze ontwikkeling schetste.
Volgens het West-Berlijnse informatiebu
reau „West" zou Oost-Duitsland met Joe
goslavië onderhandelen over het aankno
pen van diplomatieke betrekkingen. Te
Moskou zouden door de ambassadeurs van
de beide landen besprekingen daartoe
worden gevoerd.
De Oostduitse pogingen in dit opzicnt
richten zich vooral op de landen die bui
ten de invloedssfeer van zowel Oost als
West trachten te blijven. Zoals Egypte,
India, Joegoslavië, Zweden en Finland,
doch ook Aziatische landen als Indone
sië en Birma komen in aanmerking.
Oost-Duitsland poogt in de eerste plaats
uitbreiding te geven aan de handelsbe-
(Van onze Amsterdamse redactie).
Amsterdam denkt er hard over om op
de toekomstige gelede tramwagens één-
mansbediening in te voeren. Tevens Is
ecri plan in studie om de kaartverkoop
te automatiseren en bij verwezenlijking
daarvan niet te wachten tot de „aaneen
gesmede" tramwagens in dienst gesteld
rijn. Die automatische kaartverkoop zou
dan geschieden b.v. vla automaten op de
vluchtheuvels terwijl wellicht ook winke
liers worden ingeschakeld. Kaartjes die
de passagier dan bij de conducteur koopt,
zullen waarschiinlijk iets duurder zijn.
Om het spitsvervoer te ontlasten over
weegt men bif het hoofdstedelijk tram
bedrijf ook. naast een bepaalde binnen-
stads-tramlijn over een deel van dezelfde
route bussen tijdens de spitsuren te laten
lopen. b.v. voor de lijnen 24 en 25, te
beginnen bij de Heren- of Keizersgracht.
Dit deelde wethouder mr. F van Wtjrk
van de bedrijven vrijdagavond mee in een
inleiding die hij voor de krtngraad van
de Amsterdamse K.V.P. hield over het
trambeleid. Hij verklaarde, dat het ver
voerbedrijf er op uit ls. met zo modern
mogelijk materieel op vlugge en gerieflijke
wijze de passagiers te doen vervoeren.
Het grootste probleem voor Amsterdam
ls echter, of nog meer tramlijnen door
bussen moeten worden vervangen. De
wethouder ging er van uit, dat steden
met meer dan 500.000 inwoners die geen
vervoersmogelijkheid met een onder
grondse bezitten, de trams nooit geheel
kunnen opdoeken. Amsterdam zal voor
zichtig zijn experimenten met de bussen
voortzetten en binnenkort de tramlijnen
13 en 17 doen vervangen. Volgens mr. Van
Wijck zou 't noodzakelijk zijn, om een deel
van het Open Havenfront te dempen voor
vergroting van het Stationsplein, dat op
den duur door het grootste aantal bussen
niet meer zonder een „busstation" kan.
Het experiment met bus 12 in de Haar
lemmerstraat is het proefstadium te boven;
binnenkort zal daarom de raad een voor
dracht bereiken de rails uit deze straat
te verwijderen Wanneer begin 1957 zowel
de gelede trams als een paar gelede bus
sen op straat verschijnen, kan Amsterdam
met zijn openbaar vervoer wedijveren
met tal van andere steden aldus de wet
houder, al wil dat niet zeggen, dat de
hoofdstad dan tevreden is. Vanwege de
conservatieve Inslag die Amsterdam ken
merkt, zal men met de vernieuwing niet
te hard van stapel lopen.
Mr. Van Wijk wees op de specifieke
moeilijkheden voor het openbaar vervoer
in de oude binnenstad, die men om haar
schoonheid graag wil handhaven. Dan
zijn er de grote uitgaven. Deze bereiken
zulke hoogten, vooral wanneer men gaat
praten over een metro (kosten f 20 a 25
miljoen per km), dat het onmogelijk
trekkingen en de uitwisseling van han
delsmissies met deze landen, die dan la-1 wordt, dat de stad deze kosten zelf alle-
ter tot semi-diplomatieke of consulaire maal moet dragen. Op de duur zal het
instellingen kunnen worden. Rjjk zeker moeten bijspringen. Men gaat
trouwens wanneer men over een Am
sterdamse ondergrondse spreekt te ver
indien men een volledig metronet wil
bouwen. Dat vraagt te veel studie, ge-
cijfer cn geld. Realiseerbaar zou mis
schien zijn een dwarslijn van 8 a 9 km,
die toch al een uitgave vergt van ƒ200
miljoen.
Weinig medewerking
van publiek
De wethouder was in het geheel niet te
spreken over de weinige medewerking
van het al te kritische Amsterdamse pu
bliek, dat verlangens stelt die praktisch
niet uitvoerbaar zijn. Vooral over HjD 13
zijn er klachten. Maar deze verbinding
naar Slotermeer ls een van de moeilijkste
lijnen, waarvan de trams voor 80 pet ln
de spitsuren al bij het Centraal Station
gevuld zijn. Men hoopt met de bussen en
kele problemen te kunnen ondervangen.
De rails die voor lijn 13 in Slotermeer
gelegd zijn, zullen worden benut bij da
uitleg van lijn 7 naar de tuinsteden.
Binnen afzienbare tijd zal Amsterdam
een kringlijn om de stad moeten maken,
aldus mr. Van Wljck. In buitenlandse
steden kent men deze kringlijnen al lang.
Het meest geschikt daarvoor is natuurlijk
de Ringspoorbaan, maar de onderhande
lingen met de Spoorwegen zijn nog niet
ln een overeenstemming geresulteerd. De
wethouder verklaarde, dat hij de presi
dent-directeur van de N.S. toegezegd had,
een betere verbinding met het Amstel-
statlon te creëren, wanneer de Spoorwe
gen dit station tot een kopstation zouden
willen maken. Op vragen uit de verga
dering beloofde hij meer de wijkraden,
te zullen horen, wanneer het vervoerbe
drijf bepaalde veranderingen wil aan
brengen.
Een groot probleem is ook nog al
tijd het personeelstekort. In enkele
maanden tijd heeft men 300 man uit
de provinciekunnen aantrekken,
waardoor de frequentie kon worden
opgevoerd, doch de wethouder zag het
gevaar dreigen, dat misschien de helft
in het voorjaar weer ontslag neemt,
omi^t men voor hen geen woningen
in Amsterdam heeft. Hij ontkende,
daj een katholieke woningbouwver
eniging van een nieuw complex in
Geuzenveld 100 woningen voor tram
personeel zou moeten afstaan. Wél is
gedacht aan het reserveren van dit
aantal huizen ten behoeve van amb
tenaren die Amsterdam voor al zijn
diensten van buiten aantrekt. Mr. v.
Wijck hekelde- nog het beleid van de
raad, die volgens hem vaak de een
voudigste zaken over het hoofd ziet.
Hij haalde als voorbeeld aan het plei
dooi van een raadslid voor dubbel
dekkers, waarmee men ln Londen
juist zo erg in de maag zou zitten.
Uit een volkstelling, die op hel ogenblik
in de Soedan wordt gehouden, blijkt, dat
de bevolking van dit land dubbel zo groot
is als men tot nu toe aannam.
Men was steeds van mening, dat de be
volking van dit land niet meer dan 8 mil
joen zielen telde. Uit de eerste resultaten
van de volkstelling blijkt echter, dat het
werkelijke bevolkingscijfer ruimschoots
de 15 miljoen overschrijdt.
Deze radiofoto uit Lagos geeft een beeld
van de aankomst van het Engelse ko
ninklijk paar in deze stad voor een drie
weeks bezoek aan Nigeria. Gevolgd door
Prins Philip, de hertog van Edinburgh,
inspecteert H.M. Koningin Elizabeth de
erewacht op het vliegveld van Lagos,
bestaande uit in rode 'tuniekjasjes gekle
de leden van het tweede bataljon van
het Nigeriaanse regiment.
A «-
(Van onze correspondent)
NEW-YORK, januari.
Naar tie verzekeringen van diverse Amerikanen, die terugkeerden van
reizen en verblijven in bet buitenland, schijnt de ongewroken moord op
de negerjongen Emmett Till in Mississippi bet vorige jaar zo'n diepe
indruk gemaak» te hebben, dal bet gebeurde in Europa cn elders een
goed deel van Amerika's prestige heeft gekost. In verband hiermee is
bet misschien niet overbodig nog eens de aandacht te vestigen op de
gecompliceerdheid van bet rassenprobleem in Amerika. Een gecompli
ceerdheid, die duidelijk aan het licht treedt, wanneer men de actuele
situatie bestudeert.
Wat de moord op Emmett Till betreft: de algemene verontwaardiging
dat de moordenaars vrij rondlopen, is werkelijk niet alleen tot bet buiten
rand beperkt. Ir, Amerika zelf zijn er scherpe woorden genoeg over gezegd
En als met-Amerikanen van mening zijn dat bet Amerikaanse volk als
een man had op moeten staan en in naam van democratische principes
recht had moe'en eisen, kunnen zc erop gerust zijn dat Amerikanen zijn
opgestaan en voor dit recht vechten. Maar niet als éérf man er zou
n.l. helemaal geen probleem zijn als liet zo reageerde.
77
Het rassenprobleem is er nu eenmaal,
en in de worsteling ermee wordt hier
recht gedaan en daar groot onrecht bedre
ven. Niettemin is er een langzame voor
uitgang te bespeuren, al moet de nadruk
op langzaam gelegd worden. De fout. die
in het buitenland wordt gemaakt, wan
neer men Amerikanen veroordeelt om de
afhandeling van de moord op Emmeti Till
een facet van dat rassennrobleem
de Japanse lansnraklvn'"™"",* wa.arondat men a! te simplistisch denkt. Hei
Sm/ie! TTrn'n i», c d0°r de gaat niet aan, Amerikanen als hypocrieten
oovjet-Ume bezette noordelijke eilanden.' te veroordelen omdat ze democratische
principes prediken en die waarlijk niet
aitiid handhaven. Want welk individu en
welk volk in onze wereld handelt geheel
naar wat dat individu of dat volk pre-
dikt?
Inlussen heeft het Amerikaanse tijd
schrift „Look" de moed gehad om een
gedetai'leerd verslag van de moord op
Til) mbliceren. Daarin worden de be-
ken'r ,sen van de man, die hem zou heb
ben doodgeschoten, tussen aanhalingste
kens, dus als direct van hemzelf komende,
weergegeven. De hoofdredacteur van
„Look", William B. Arthur, zei: „Look"
heeft het artikel over Till pas gepubli
ceerd toen het volkomen verzekerd was
van de juistheid ervan. De uitgevers zijn
bereid de feiten te bewijzen in het onwaar
schijnlijke geval dat het tijdschrift een
proces zal worden aangedaan. Wanneer
gerechtelijke vervolging uitblijft, is dat
een zeer sterk bewijs tegen de vrijgespro
ken schuldigen en een hernieuwd bewijs
van de onjuistheid van de vrijspraak".
Interessant zijn ook de woorden van gou
verneur J. P. Coleman van Mississippi,
welke de „New York Post" publiceerde,
nadat de gouverneur tegen de „Post" over
de twee beschuldigden Bryant en Wilam
gezegd had: „Het staat voor mij vast, dat
zij veroordeeld zouden zijn, wanneer lie
den buiten onze staat zich er niet mee
hadden bemoeid Als de „Nationale
Vereniging voor Kleurlingen" hier niet
was gekomen om te stoken, zouden de
mannen veroordeeld zijn
Het is onder deze omstandigheden niet
waarschijnlijk dat het laatste woord in de
moord op Emmett TUI is gesproken. Wel
iswaar kan deze rechtszaak niet heropend
worden, tenzij de districtsrechter Jordon
daartoe de nodige stappen zou onderne
men, wat wel uitgesloten is. Maar „Look"
bewijst inmiddels wat de meeste Ameri
kanen denken over deze ongewroken
moord. Deze Amerikanen blijven aan
dringen op recht in de zaak-Till. Maar of
het volk van de staat Mississippi hierdoor
bewogen zal worden, is ecu ander ding.
Want hierin zit juist de essentie van het
probleem. Mississippi is in elk opzicht een
der staten, die zich het hardnekkigst blij
ven verzetten tegen de gelijkstelling van
het gekleurde ras.
In Mississippi is als in enkele andere
staten zoals Virginia het rassenconflict
het ernstigst. Daarom voelt Mississippi
zich zo gehinderd door de „bemoeizucht"
van Amerikanen uit andere staten in zijn
rassenaangelegenheden en reageert het zo
neurotisch. Het is niet. heel Amerika en
het Amerikaanse volk, maar het volk van
Mississippi, dat veroordeeld moet worden,
wanneer men spreekt over de ongewroken
moord op Till.
Onafhankelijkheid ten
opzichte van Washington
Het wordt veel te veel vergeten dat de
staten in Amerika een grote onafhanke
lijkheid bewaren ten opzichte van de fe
derale regering. Om die reden kon ook de
moord op Emmett Till ongewroken blij
ven, daar het federale opsporingsbureau
niet kon ingrijpen. Till werd wel ontvoerd,
maar niet over de staatsgrens. Om die
zelfde wettelijk bekrachtigde onafhanke
lijkheid kunnen de staten de bevelen van
het federale gerechtshof ontduiken. On
langs werd b.v. bevolen der er voor de
negers, die van de ene naar de andere
staat reisden, geen aparte treinafdelingen
noch aparte wachtkamers mochten zijn.
Door het veranderen van de bordjes boven
de wachtkamers werd de maatregel goed
deels ontdoken. De staten, die op deze
wijze manoeuvreren, beroepen zich op
bepaalde interpretaties van de constitutie
en van de staatswetten.
Om psychologische redenen zal de fede
rale regering voorlopig niet te scherp en
te snel tegen deze praktijken optreden,
want er zou alleen maar groter verzet
ontstaan. Langzamerhand zullen echter
wel processen gevoerd worden om fede
rale bevelen te doen opvolgen. Maar zul
ke processen, die op haarkloverijen van de
wet uitdraaien, kunnen jaren duren en
intussen blijft alles bij het oude. Dit is
ook hetgeen wat de staten bedoelen: uit
stel te verkrijgen, t|jd te winnen, want ze
weten dat ze feitelijk met de rug tegen de
muur vechten.
Schoolsegregat ie
Het is wel typisch, dat de reacties op
de verschillende bevelen van het Opper
ste Gerechtshof al naar gelang van de
dichtheid van de negerbevolking meer of
minder scherp is geweest. Het bevel voor
integratie van blanken en kleurlingen op
de scholen werd b.v. in Kentucky, Okla
homa, West-Texas en Oost-Ténnessee,
waar de negerbevolking relatief gering is,
reeds opgevolgd. Maar in staten met ster
ke negerbevolking is de weerstand ook
het sterkst.
Intussen heeft de staat Virginia met
twee tegen één stemmen besloten de
staatswetten zó te veranderen dat school
klasse-segregatie gehandhaafd, kan wor
den. Hoe belangrijk die kwestie werd ge
acht, bewijst dat de kiezers van die staat
in grote zwermen naar de stembus kwa
men, zelfs op krukken en opgestaan van
het ziekbed, met ouden van dagen tot 98
jaar toe. Hoewel ook veel negers stem
den, kwamen er veel minder dan ver
wacht werd, hetgeen geweten kan wor
den aan al of niet gerechtvaardigde angst
voor wraakneming, wanneer ze zouden
stemmen. De staatsleiders van Virginia
zijn intussen wel van plan om indien er
hier of daar een gemeente mocht zi-in
die integratie op de scholen wil doorvoe
ren, dit toe te staan. Tegelijk zu'ien ze hei-
echter ook goedkeuren, wanneer gemeen
ten openbare scholen liever sluiten, ter
wijl er een garantie zal worden gegeven,
dat geen ouder gedwongen zal kunnen
worden zijn kind naar een gemengde
school te sturen.
Virginia tracht al deze veranderingen
op ordelijke wijze en met zo min moge
lijk wrijving te verkrijgen. De regering
van Virginia weet, dat de andere zuide
lijke staten scherp opletten hoe Virginia
het zal klaarspelen het bevel van het
Opperste Gerechtshof te ontduiken en
Virginia wil een goed voorbeeld van ab
soluut legale handelwijze geven
Zo reageren de verschillende staten
ieder op hun wjjze. Virginia voorzichtig
en fanatiek. Mississippi ruw en met nege
ring van het recht, Kentucky meer tole
rant. Wat de noordelijke Amerikanen bij
dit alles het meeste ergert is dat de ne
gers ln al de beslissingen die de staten
nemen, geen recht van meespreken krij
gen.
President Eisenhower heeft zojuist be
loofd dat het Congres „spoedig" nog een
gedetailleerd program voor wetgeving
voor gelijke burgerrechten zal worden
aanbevolen. Maar het is zeker <ïat Con-
gresleden uit de zuidelijke staten daarte
gen in bittere oppositie zullen op komen.
En zo worstelen Amerikanen dan met
Amerikanen om de gekleurde mede
burgers dezelfde rechten als de blanke
te geven. Iets wat men wel mag beden
ken als men „die Amerikanen" veroor
deelt wanneer men over de implicaties
van het rassenprobleem spreekt!
De feiten zijn bekend. Emett Till, een
veertienjarige negerjongen uit Chicago werd
?P 28 augustus van het vorige jaar in de staat
Mississippi, waar hi.i logeerde, ontvoerd en ver-
moord. Hy zou gefloten hebben naar een blan-
ke vrouw. De echtgenoot van deze vrouw en
een vriend. Roy Bryant en J. W. Wilam, ston-
JT„nLer t,rrU'ht °P beschuldiging deze moord
hebben bedreven. Hoewel zeer sterk bewiis-
materiaai ♦-!- tafel werd gelegd, werden beide
verdachten v r y ga ap 10 k en
