m
«Onder
de knoop
„De boeman zit in Amsterdam
en niet in Moskou"
ben maltha
rookt
toch
ook
.Omzwaai'' in de Bondsraad behoeft C.D.U. nog
niet in paniekstemming te brengen
boeteweek"
Boekenweek dit jaar ook
"WIJS
Arsenal King Filter
Boek van de Haat tegen Nederland
Nieuw
De adder onder het (Bondsraad-)gras
m
^°vjet-hulp aan onderontwikkelde landen
doeltreffender dan die van Ver. Staten
Van 25 februari tot en met 3 maart
r>
Een Engelse schrijft over Indonesië
LEDEREN KLEDING
Overal.bovenal.
Voor alles een voorzichtige taktiek vereist
Handenen Lippen
ruwlpiipoL
Schrijvers voeren „Geheim van de Idioot" op
.Ontmoetin een met
schrijvers'
Skikleding
2UJDAG 10 FEBRUARI 1956
PAF'NA 3
Ons Indië
En toch
Als pioniet in Nederland gaf
Arsenal ontelbare rokers het ge
noegen van de King Size sigaret.
De uitgezochte Amerikaanse
tabakken maken Arsenal tot de
meest gewaardeerde King Size.
SUPER QUALITY
Wéér gaat Arsenal vooraan,
nu met
Dezelfde beproefde kwaliteit:
kruidig, zacht, voortreffelijk!
Met of zonder filter
dezelfde prijs 85 ct
f
-
-
-
-
ir
Omzetstijging van 6 procent
Voorzichtige taktiek
LEMMENS
Bij de behandeling van de begroting
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen in de Tweede Kamer is er
wederom veel kritiek geleverd op het
onderwijsbeleid van de regering. Een
reeks van overbekende klachten pas
seerde voor de zoveelste maal de
revue. Het feit, dat deze klachten nog
steeds alleszins gegrond zijn, bewijst,
hoe onbevredigend de toestand op dit
uitermate belangrijke levensgebied is.
Tegenover de kritiek van de Kamer
heeft minister Cals erop gewezen dat
het onderwijs primair een zaak is' van
de bij het onderwijs direct betrokke
nen. De overheid heeft slechts een be
perkte, aanvullende taak nl. het sohen-
pen van de voorwaarden voor een ge
zonde ontwikkeling, aldus de bewinds
man. Dit is volkomen juist. Dat er op
onderwijsterrein zo'n ontstellend tekort
is aan daadkracht en voortvarendheid,
is voor een zeer belangrijk deel te wij-
en n de fatale verdeeldheid onder
de onderwijsmensen zelf inzake de
ingend nodige uitbouw en vernieu-
lipirf Va v ons onderwijs, een verdeeld-
welke verlammend werkt op een
bel !7arend en daadkrachtig onderwijs-
eid, met name op wetgevend gebied.
Uit de ernstige impasse, waarin we
met ons onderwijs zijn geraakt, kun
nen we daarom alleen komen, wanneer
eindelijk eens wordt overgegaan tot een
bundeling van de thans nog teveel los
en tegen elkaar werkende krachten tot
een groot geordend geheel.
Ueze idee dateert al van voor de
oorlog. Na de bevrijding is zij vrijiVel
lfect herleefd. In juli 1945 verscheen
eeds een rapport van de Wetscommis-
dp Van de Vereniging voor Volkson-
'"Wijs, getiteld: „Bevrediging door
eu\ve organen in het onderwijsbeheer"
aarin als nieuwe organen worden
°orgesteld een veelzijdig samenge
telde onderwijsraad en daaronder een
aantal districtsraden. In 1948 volgde een
rapport van een commissie van de Raad
J"an Leraren, dat eveneens de instelling
"ePleitte van een algemene „Onder-
wijseentrale".
Wil een dergelijke „Onderwijscen-
ttale" voor alle groeperingen aanvaard
baar zijn, dan dient zij echtef wel zo te
gorden opgezet, dat elke geestesrich
ting haar levensbeschouwelijke opvat
tingen in de uitbouw en vernieuwing
van haar onderwijs voldoende tot haar
recht kan doen komen.
..Het Schoolbestuur" (uitgave van het
R--K. Centraal Bureau voor Onderwijs
yn Opvoeding) heeft te dezer zake enige
Jaren geleden een voorstel gedaan, dat
naar onze mening de juiste weg wijst
°m tot een acceptabele en realistische
°Pzet te komen. Elke zuil dient naar
bit voorstel een zelfstandig orgaan op
*e richten, waarin de schoolbesturen en
vakorganisaties der leerkrachten van
be verschillende takken van onderwijs
rijn vertegenwoordigd en dat wordt bij
gestaan door een eigen studie- en re
search-centrum, dat in opdracht van
de zuilorganen de plannen opstelt en de
research verricht, welke voor de uit
bouw en vernieuwing van het onderwijs
in iedere richting nodig zijn.
Boven deze zuilorganen dient dan als
sluitstuk te komen een algemene onder-
wyscentrale, waarin vertegenwoordi-
zuilorganen te zamen met de
erhelcj zittin„ hebben en dat, zonder
rechtstreeks met het onderwijs dèr
erschillende richtingen in te laten,
J~i E BRITSE JOURNALISTE, Doroihy Woodman, echtgenote van
Kingsley Martin, hoofdredacteur van „The New Statesman and
Nationheeft een boek geschreven over Indonesië, in vele opzichten
een bewonderenswaardig boek. In 1951 heeft zij een rondreis door dè
Republiek gemaakt om een antwoord te vinden op de vraag „hoever"
de Republiek gevorderd is op de weg naar het doel, omschreven op hei
Indonesische wapen: „Bhinneka Tunggal Ika" „Eenheid in Verschei
denheid".
Miss Woodman schrijft het verhaal van
een eeuwenoud volk, dat na 300 jaar ko
loniaal beheer voor het eerst als vrije
staat een wereld binnentreedt, die van
horizon tot horizon openligt: „Indonesiërs
treden vandaag de wereld" tegemoet, niet
ais koloniale pronkstukken, noch als de
coratieve, zij het ondergeschikte, motie
ven in het patroon van vaderlijke welwil
lendheid, maar als burgers van een onaf
hankelijk land. Indonesische ambassadeurs
hebben in 38 landen een gelijkwaardige
status met Nederlandse ambassadeurs: hun
vertegenwoordigers hebben een evenredig
aandeel in het werk van de Verenigde
Naties en op internationale conferenties
betreffende technische, industriële, socia
le en opvoedingsproblemen. Indonesische
studenten reizen overal heen, op zoek naar
de beste en meest gepaste training; Indo
nesische handelsmissies zwerven de hele
wereld door, vrij om voordelige handels
akkoorden af te sluiten, nu de produkten
van hun 3000 eilanden niet langer ge
concentreerd zijn óp de verrijking van
Nederland.
De Indonesische horizon heeft zich
met adembenemende snelheid verwijd.
De Nederlanders beginnen langzamer
hand te wennen aan het feit, dat hun
land niet langer een wereldrijk is, maar
een kleine Europese natie, die met enig
recht mag hopen een paar oude handels
belangen in het Verre Oosten te hand
haven".
WAT MISS WOODMAN ZEGT valt
voor ons, die zo lang bij het wel en
wee van de „gordel van smaragd"
betrokken zijn geweest, niet altijd gemak
kelijk te verwerken. Zeker, de Nederlan
ders hebben wegen en havens en spoor
wegen aangelegd, zij hebben irrigatie wer
ken gebouwd, een voortreffelijke bestuurs
dienst en een niet minder voortreffelijke
gezondheidsdienst gecreëerd, als „een der
meest ervaren en doeltreffende handels
naties ter wereld" waren zij in staat het
grootste eilandenrijk ter wereld te be
heersen. Maar zij hielden de Indonesiër
onmondig, zij namen een „welwillend-va-
derlijke houding" aan en deden lang niet
genoeg voor de opvoeding en de ontwik
keling hunner koloniale onderdanen. Ter
wijl Groot-Brittannië tegemoet kwam aan
de eisen zijner Aziatische onderdanen om
in elke tak van bestuur te worden opge
leid, paste Nederland een heel andere po
litiek toe. „De Nederlanders beschouwden
Indonesië als „het tijdeloze Indië", en bo
venal als „ons Indië", en zelfs de vurig-
zlJn coördinerende werkzaamheid
bijdraagt tot het verkrijgen van een
mcydern, nationaal onderwijsbestel.
E>' bestaat reeds een tendens in deze
richting nl. het drietal Paedagogische
b-entra, dat na de bevrijding is ontstaan
en waarvan afgevaardigden geregeld
yeen komen om elkaar op de hoogte
te houden van ieders werkzaamheden
en de2e waar mogelijk, te coördineren.
at dit echter nog lang niet voldoende
ls' bewijst de praktijk.
Ue tijd is nu zeker wel rijp om deze
ontwikkeling te voltooien tot een
tend geheel als boven aangegeven. Dit
'S, zoals gezegd, ook dringend nodig
°m uit de onderwijs-impasse te komen.
Mogen alle betrokkenen en ook de
regering dit eindelijk eens begrijpen en
tot daden komen
(Au verten tie)
voor gegarandeerde
Herenjassen f l»9-
Damesmantels t 139-
Herenvesten f,2.59
evortcolberts f 82.50
"amesjasjes in 8 kleuren f 89.75
Herenlaarzen
met riem en teddy gevoerd f 25.75
JHEENT 89 - TEI,. 29707 (10 lijnen)
ste nationalistische leider verwachtte vóór
de oorlog niet in alle ernst een onafhan
kelijke republiek te beleven. In vóóroor
logse dagen werden de Indonesiërs als ge
lukkige kinderen voorgesteld. Vandaag
aan de dag nemen vele Nederlanders nog
steeds een uiterst-vaderlijke houdfng aan.
Dit wordt door vele Indonesiërs diep kwa
lijk genomen, vooral wanneer zij zich be
wust worden hoe nauw de horizon is die
zowel de wereldbeschouwing als de in
vloed beperkt van het volk, dat hen eens
regeerde. Terwijl Engelands statuur groei
de in de ogen der Aziaten die het voor de
oorlog overheerste, is Nederlands statuur
afgenomen in het bewustzijn der Indone
sische volkeren".
Met kennelijke sympathie beschrijft
Miss Woodman de veelzijdige activiteit,
die zich de laatste jaren in Indonesië
ontwikkeld heeft: economisch, financieel,
industrieel, op onderwijsgebied, cultureel,
diplomatiek. Omstandig analyseert zij de
politieke verhouding en de vakbeweging,
en vooral als het onderwijs ter sprake
komt, ervaart men hoe verkwikkend en
stimulerend het is, dat Indonesië nieuwe
mogelijkheden geboden zijn, waarvan het
vroeger zelfs niet had durven dromen.
Men ziet zich levendig voor ogen geschetst
hoe koloniale overheersing, zelfs als deze
„ethisch" van karakter is, een volk on
mondig kan houden. En omdat het een
Engelse is die hier schrijft, leert men In
donesië bezien door andere, vreemde
ogen, en men voelt sympathie rijzen voor
het grootse experiment, dat de Indonesiërs
begonnen zijn: een weg te vinden, alleen
zonder hulp van „de wijzere broeder", in
een wereld die ingewikkeld en vol geva
ren is.
ALS NEDERLANDER leest men dit
boek niet objectief. Hoe zou dit
kunnen, als ons hart nog steeds be
trokken is bij al wat Indonesië betreft?
Op elke bladzijde komt men de Neder
lander tegen, en ge ziet een mens voor
u staan, die de verpersoonlijking is van
botheid, inhaligheid, bekrompenheid
kortzichtigheid en harteloos egoïsme, al
wordt hem een behoorlijke mate van
koopmanssluwheid en bedrevenheid in
bestuurszaken niet ontzegd.
Dorothy Woodman heeft de Indonesiërs
liefgekregen, en die liefde maakt haar
blind en liefdeloos ten opzichte van de
Nederlanders. Zij is, als westerse, diep
doorgedrongen in de Indonêsische psyche,
voor zover deze psyche bepaald wordt
door moderne westerse begrippen van
staatsbestuur, wetenschap en techniek
Maar zij heeft niet, zoels de Nederlan
ders drie eeuwen lang, geschouwd in de
afgrondelijke diepten der oosterse ziel, en
bijgevolg beeldt zij dé Indonesiërs af als
zuivere, eerlijke mensenkinderen, die al
leen door de boze Nederlanders ervan
weerhouden zijn tot het licht omhoog te
-streven.
Schiet zij aldus in de objectieve beoor
deling van het genus Indonesiër tekort,
niet minder vertrokken is haar oordeel
over dg Nederlanders. Zij heeft geen
flauw besef van het pijnlijke gewetens
onderzoek, dat vooral ten tijde onzer po
litiële acties aan al onze daden is
voorafgegaan, en zij heeft er geep notie
van wat het was, dat ons van „ons Indië"
deed spreken: niet alleen onze koopmans
geest, niet alleen onze burgerlijke bene
penheid, niet alleen ons bezitsinstinct,
maar nog meer het diepgewortelde besef
dat wij onzer broeders hoeder waren en
dat ons een zware verantwoordelijkheid
op de schouders was gelegd. Of dat besef
terecht of ten onrechte in ons leefde doet
er niet toe, maar dat de overgave van die
verantwoordelijkheid ons ons hartebloed
gekost heeft, welke Nederlander zal dit
durven en kunnen ontkennen? Was het
platburgerlijk bezitsinstinct dat 100.000 Ne
derlanders in Indië deed blijven, toen Ja
pan toesloeg? Hebben zij slechts daarom
de gruwel der kampen en gevangenissen
doorstaan? Was het harteloos egoïsme, da;
ons 90.000 soldaten overzee deed sturen?
Haat tegen de kompenia"
Van de tragedie die achter al onze han
delingen is schuilgegaan, van ons wanho
pig zoeken en tasten naar een eerlijke op
lossing, daarvan heeft Dorothy Woodman
geen tittel of jota begrepen. Daarvan be
grijpen ook de Indonesiërs zelf nog niets.
Zij proeven slechts de droesem, die is
overgebleven in de beker van het kolo
niaal beheer, en die droesem is wrang,
als men de wijn niet meer proeft. Zo er
gens, dan blijkt uit Miss Woodman's boek
de ontzaglijke haat, die de Indonesiërs be
zielt, haat tegen de „Kompenie", de Ne
derlanders, die tot het laatste toe „hongi-
tochten" organiseerden tegen „Tanah
Iboe", Moeder Indonesia. Diezelfde haat
doet hen geloven „dat de boeman niet in
Moskou zit of in Peking, maar in Am
sterdam e- Washington".
Het zij z Laat die storm van haat maar
uitwoeden. Als ons dan een „vaderlijke
houding" verweten wordt, laat ons dan de
wereld en de Indonesiërs tonen dat aan
deze houding, behalve wellicht een te ge
ring begrip voor het wezen der jeugd, ook
duurbetaalde levenservaring ten grond
slag ligt. Geduld en liefde zullen ons ver
brengen. In die geest aanvaarden wij Do
rothy Woodman's boek, het Boek van de
Haat tegen Nederland. Onder dankzegging
en beleefd aanbevelend voor een latere,
verbeterde uitgave.
(N.a.v, „The Republic of Indonesia"
door Dorothy Woodman Uitg.
Cresset Press, Londen).
rsen
u
(Van onze correspondent) christen-democraten uit de coalitie
BONN, donderdag
Komt het in Noordrijnland-Wesf-
falen werkelijk zover, dat Adenauer*
Gisteren is bij de n.v. J. en II. Smits
scheepswerven en machinefabrieken,
te Kinderdijk de mijnenveger
„Veere" te water „gezet". Men ziet
hier het schip in de kabels der
krachtige bokken.
worden gedrongen en de regerings
zaken van dit bondsland in handen
komen van sociaal-democraten, libe
ralen en Centrumpartij, dan kan
men dit terecht beschouwen als een
inleiding op verdere regeringswijzi
gingen van dergelijke aard in andere
„Lander" der bondsrepubliek.
Een dergelijke ontwikkeling zou de con
sequentie met zich meebrengen, dat de
bondskanselier in de Bondsraad (de West-
duitse Eerste Kamer, die wordt samen
gesteld uit vertegenwoordigers van de
verschillende landsregeringen) aanvanke
lijk 2/3-meerderheid en uiteindelijk, in het
ergste geval, de eenvoudige meerderheid
zal verliezen.
Een dergelijke gang van zaken zou m
ieder geval buitengewoon remmend wer
ken op de legislatieve arbeid van de
Bondsdag (de Westduitse Tweede Kamer)
en onder bepaalde omstandigheden zou
dit zelfs tot onmacht van de Bondsdag
tegenover de Bondsraad kunnen leiden.
Dit vraagstuk is voor de toekomstige
richting der Duitse politiek van derma's
veel belang, dat het goed is, de stem-
kracht van de verschillende landsregerin
gen in de Bondsraad en de mogelijke ver
anderingen daarin aan een nader onder
zoek te onderwerpen. In politieke krin
gen in Bonn lopen de meningen uiteen
over de uiteindelijke gevolgen van een
oppositionele meerderheid in de Bonds
raad. Om ons een beeld te vormen van
de situatie, zijn we derhalve te rade ge
gaan bij een van de juristen van deze
instelling.
Allereerst dient men de huidige situatie
in de Bondsraad te bezien.
Stemmen
Inw. in
in
Vóór Vóór
milj. Bondsr.
Aden. opp.
N.-Rijiiland-Westf.
13,2
5
5
9.8
5
5
Nedersaksen
6,8
5
5
Baden-Wiirttemberg
6,4
4
4
4.3
4
4
Rijnland-Palts
3.0
4
4
Sleeswijk.Holstein
2.6
4
4
1.6
3
3
Bremen
0.6
3
3
38
26
12
Eenvoudige meerderheid:
19 +1
20.
t Aa\>erierr ie»
Twee derden meerderheid: 26.
Op het ogenblik beschikt Adenauer's
coalitie (CDU, Liberalen. Duitse Partij)
dus precies over de 2/3-meerderheid
.Zwaait" Noordrijnland-Westfalen „om"
dan beschikt Adenauer nog altijd over de
eenvoudige meerderheid nl- over 21 st. ro
men. ..Zwaait" dan ook nog een tweede
land „om", dan is ook die meerderheid
verloren- Omgekeerd beschikt de oppositie
dan pas over de eenvoudige meerderheid
wanneer behalve Noordrijnland-Westfalen
ook nog een ander land Adenauer ontrouw
wordt. Nemen wij echter aan. dat de oppo
sitie uiteindelijk zélfs een twee-derde
meerderheid in de Bondsraad wint. Bete
kent dat zonder meer, dat de Bondsraad
dan in staat is alle beslissingen der Bonds-
dag krachteloos te maken?
De verhouding tussen Bondsdag en
Bondsraad wordt geregeld in het enigs
zins duistere artikel 77 van de Duitse
grondwet. Lid 4 daarvan zegt:
..Wijst de Bondsraad een door de Bon i®-
dog aanvaarde wet met meerderheid van
stemmen af, dan kan deze beslissing van
de Bondsraad door de meerderheid der le
den van de Bondsdag ongedaan worden ge
maakt. Heeft de Bondsraad tot deze afwij_
zing besloten met een meerderheid van min
stens twee derden, dan is er in de Bonds
dag om dit ongedaan te maken nodig een
meerderheid van twee derden, minstens van
de meerderheid der leden van de Bonds
dag".
Bijzonder duidelijk is dit voorschrift en
met name de laatste zinsnede, niet, doch
het komt normaal gesproken hierop neer,
V.s^n^ie'"Unje is bezig de leiding van
VcrstrBUir. 'c nemen in de wedren om
fle B van economische hulp
Ze S!ots„^tl®rontwikkclde landen. Tot de-
nomische 0nU de „raad voor het ceo-
m een ae an" van de Japanse regering
waarin een Week uitgegeven rapport,
tussen oe J'ergelijking wordt gemaakt
hulpvcrlcnj11?>erikaansc en ,je Russische
den. aan onderontwikkelde tan-
Met een zew
de raad, daj „re bezorgdheid constateert
kaanse hulp ^..omvang van de Ameri-
die van Moskou lSAVaa)" vee] groter is dan
se pogingen in' maar dat de Amerikaan-
doeltreffend zijn e richting niet geheel
re resultaten schr" de Russen bete
periode van juni ia'r?r> te behalen. In de
de V.S. 841 mi]joe^°° tot. 1954-'55 hebben
verlening uitgege,,„ dollaar voor de hulp-
70 pet in de vorm
ven.
waarvan ongeveer
ste gedeelte van de, lenmgen. Het groot-
bedoeld voor de fj eningen was echter
pen van Amerikaan"clering van aanko-
waaraan beperkende k surplus-tarwe,
verbonden. Deze tarWele^alingen waren
de hulpontvangende landn bebbe" in
lokt. daar het vrije gebruik ,kntlJk ,Ultge"
waardegelden die uit hóófde
we verkopen werden ontvangen" He"
Perkingen onderhevig was onH'e*
ontstond er zeer weinig gevo°e? v^r dTnk
de soepelheid van de voorwaarden der
Russische leningen.
Zo bedraagt de rentevoet van de Rus
sische leningen slechts ongeveer 2 a 2'/s
pet per jaar, terwijl de Amerikaanse le
ningen een rente van 4 pet hebben. Ter
wijl voorts een groot gedeelte van de
Amerikaanse hulp uit leningen bestaat, is
de Russische hulp gebaseerd op econo
mische bijstand en legt de Sovjet-Unie in
de meeste gevallen de nadruk op uitbrei
ding van de wederzijdse handel.
Het voorbeeld van Egypte noemende
merkt de raad op, dat de Sovjet-Unie dit
land leningen tot een tegenwaarde van
600 miljoen dollar tegen een jaarlijkse
rente van slechts 2 pet heeft verstrekt
onder de voorwaarde, dat de aflossing ge
schiedt in een periode van 30 jaar in de
vorm van ruwe katoen en rijst, waarvan
in Egypte overschotten bestaan. Daaren
tegen hebben de V.S. Groot-Brittannië en
de Wereldbank tezamen aan Egypte le
ningen van in totaal 400 miljoen dollar
tegen een jaarlijkse rente van 4.2 pet ver-
(Van onze Amsterdamse redactie)
De 21e Boekenweek, welke van 25 februari tot en met 3 maart a.s. wordt
gehouden, omvat behalve de gebruikelijke acties, een nieuw element en wel
dat van „Boeteweek Zij, die van geen boekenmoraal weten en geleende
boeken rustig in eigen boekenkast zetten, zullen worden aangespoord met
een berouwvol gezicht de fout te herstellen. De boekhandel verstrekt de zon
daars een aardige boetekaart met de bedoeling, dat tegelijkertijd een boek
werkje wordt gekocht om de uitlener er mee te verrassen. Vrijdagavond 24
februari zal de radio via Hilversum II een uitzending wijden aan het kwaad
van het boeken-lenen en niet teruggeven. Gabriel Smit componeerde een
pracht van een cabarctvers, dat men dan zal kunnen horen. Gedurende de
boekenweek zullen ook de andere omroepen de boekenzondaars onder hun
toehoorders opwekken „boete te doen".
Het geschenk (verkrijgbaar bij aan
koop van ƒ4,50 aan boeken) is voor het
eerst geheel in linnen gebonden. Het.
strekt terwijl de' aflossing van deze le- heet ..Ontmoetingen met schrijvers" en
ningen binnen 20 jaar en in deviezen is van de hand van dr. P. H. Ritter Jr.
baarheid over de hulp. Bovendien°hie?den
dergelijke leningen het gevaar in dat zii
de binnenlandse agrarische prijzen zou-
afzetmogelijkheden op de wereldmarkt
pleiner maakten voor de "Ulpontvangen-
onderontwikkelde landen, die meestal
agrarische landen zijn.
Grote voordelen
Een van de grootste voordelen van de
huIP der Sovjet-Unie i« volgens de raad
dient te geschieden.
De vrije landen zijn geneigd de nako
ming van de Russische hulptoezeggin
gen in twijfel te trekken, maar vol
gens de Japanse raad voor het econo
mische plan zijn er goede kansen op na
leving van de hulpovereenkomsten,
daar de Sovjet-Unie haar militaire be
groting heeft besnoeid en schijnt te
hebben besloten de op deze wijze be
spaarde middelen te gebruiken voor het
verlenen van hulp aan het buitenland.
Een ander kenmerk van de Russische
hulp is. dat deze streeft naar verster
king van het neutralistische sentiment,
terwijl de Amerikaanse hulp van mili
taire overwegingen uitgaat.
die vöoral aandacht besteedt aan de
oudere en midden-generatie onder de
Nederlandse auteurs. Het werkje (op
laag 142.000) is verlucht met foto's en
tekeningen, waaronder zeer zeldzame
uit het Letterkundig Museum of uit
privé-collecties.
De commissie voor de collectieve pro
paganda van het Nederlandse boek
hoopt volgend jaar weer een bekroonde
novelle tfi kunnen uitreiken. Een grout
aantal auteurs heeft reeds medewerking
toegezegd. Als gedichtenbundel voor de
jeugd verscheen in de Muze-reeks: „De
Muze zwerft door Nederland", waarin
Ed. Hoornik een aantal verzen bijeen
bracht, die steden, dorpen en streken
van ons vaderland bezingen De magni
fieke illustraties zijn van Henk Broer.
De oplaag van deze bundel wordt ook
steeds groter; nu 37.500 exemplaren.
„Gekke" voorstelling
De Boekengids komt weer in twee
edities uit, die met groene omslag is de
katholieke. Oplaag 285.000 stuks. Fedue
Weidema ontwierp een suggestief affiche
De officiële openingsavond wordt vrijdag
24 februari in de Amsterdamse stads
schouwburg gehouden. Een twintig1"-,!
schrijvers voert dan onder regie van A.
Koolhaas ..Het geheim van de idioot" van
Cornelis Veth op. Het is een parodie op
het melodrama en het belooft een
„gekke" opvoering te krijgen. Na afloop
weer het traditionele schrijversbal in
de door Wim Bijmoer versierde foyers.
De meubelhandel is ook ingeschakeld
Kopers van boekenkasten tot een bepaald
minimum ontvangen een boekenbom
De commissie zet ook buiten de Boe
kenweek haar propaganda-acties voort
Deze winter zullen in totaal 200 lezingen
door auteurs voor personeelverenigingan
worden gehouden en 100 voordrachten
op middelbare scholen. Een jury zal weer
de best verzorgde vijftig boeken bekro
nen, die dan in binnen- en buitenland
zullen geëxposeerd worden.
De kinderboekenweek, waarvoor in de
herfst een speciale krant in een oplaag
van meer dan elfhonderdduizend stuks
werd verspreid, is goed ingeslagen. Een
enquête onder de boekenverkopers had
tot resultaat, dat twee derde gedeelte
van de ondervraagden mededeelde baat
te hebben gehad bij deze week, vooral
in de St.-Nicolaastijd.
Op een persconferentie werd namens
de Vereniging tot bevordering des boek
handels verklaard. dat het boek wel pro
fiteert van de hoogconjunctuur, maar
toch niet in die mate als andere artikelen.
Het Economisch instituut van de Mid
denstand constateerde in 1955 een om-
zetverhoging van 6% ten opzichte van
het jaar daarvoor, terwijl een andere
enquête uitwees, dat tijdens de feestda
gen banketbakkersprodukten 13%, aarde
werk 25%, goud en zilver 18% en boeken
slechts 10% omzetstijging behaalden. Men
is dus wel op de goede weg. maar er kan
meer bereikt worden. De sombere ge
luiden ten aanzien van de verhouding
buitenlandsNederlands boek bij de ver
koop vond men misplaatst. Negentig pro
cent van de tijdens de feestdagen ver
kochte boeken waren boeken in de Ne
derlandse taal (waaronder dus ook ver
talingen).
De zaken ten aanzien van het pocket-
book gaan goed. In ons land heeft men
er, zoals in Amerika, nog geen grachten
mee behoeven te dempen. Toch liet de
vereniging een waarschuwing aan de uit
gevers horen nog meer goedkope series
op de aukt te brengen. Daarbij te dit
Zoals bekend, wordt op het ogen
blik in een der „Lander" van de
Westduitse bondsrepubliek getracht
een regeringscoalitie te vormen,
waarbij de CDU, de partij van dr.
Adenauer, wordt buitengesloten.
Daarmee wordt in de lagere regio
nen van de liberale partij uiting
gegeven aan het onbehagen over de
houding, die de liberale bondsdag
fractie in Bonn heeft ingenomen bij
de behandeling achter de schermen
van de door de CDU voorgestelde
kieswet, (Doorvoering van deze
kieswet zou de liberale partij heb
ben gedecimeerd). Bovendien bete
kent de ontwikkeling in Noordrijn
land-Westfalen een soort verzet
tegen de positie van dr. Adenauer
en zijn CDU.
Men heeft er op gewezen, dat het
gelukken van deze opzet ernstige
gevolgen kan hebben óók voor de
bondspolitiek. Hiernaast gaat onze
correspondent te Bonn in op de
vraag, in hoeverre dit gevaar wer
kelijk reëel kan worden genoemd.
soort boeken vaak ook nog slecht uitge
geven. Iets meer zorg zou wel wenselijk
zjjn. Volgens een onderzoek bij boekver
kopers heeft de roman zijn tijd nog niet
gehad, zoals wel eens beweerd wordt.
Toch wordt hij wei enigszins verdrongen
door het pocketbook. reisbeschrijvingen
en populair-wetenschappeiijke uitgaven.
Wat de omzet bij de boekhandelaren aan
gaat: van de belangrijkste 600 verkopers
haalden 200 niet meer dan een omzet
van 25 mille, een zelfde aantal bleef be
neden de ton en slechts 15 kwam boven
de vier ton, waaruit men zou kunnen
concluderen o.a. dat de verkoop zich
in de grote speciale boekenzaken toe
spitst.
De vereniging meent, dat er momenteel
te veel prijzen aan schijvers worden uit
gereikt. waardoor de aandacht van het
publiek verslapt en de propagandistische
waarde van een litteraire prijs in het ge
drang komt. Voor de televisie was men
niet bevreesd: wel zullen nauwkeurig
alle mogelijkheden moeten worden af
getast. In Engeland heeft een kinder
boekenkwartier een enorm succes.
dat er voor een 2/3-meerderheidsbeslis-
sing in de Bondsraad het stemmenaantal
altijd berekend wordt naar het wettelijke
totaal-aantal der leden. 38 dus. De 2 3-
meerderheid in de Bondsdag wordt daar
entegen niet berekend naar het wettelijk»
totaal van 487 leden, maar naar het aan
tal op dat moment aanwezige afgevaar
digden, met dien verstande dat tenmin
ste de helft van het wettelijke totaal. 244
afgevaardigden, aan de stemming moet
deelnemen.
Dat betekent, dat de C.D.U. met haar
hulptroepen in de Bondsdag niet tout
prix 325 stemmen (tweederden van 't wet
telijke totaal) behoeft op te brengen. Men
mag aannemen, dat aan dergelijke stem
busgangen, waarbij het tussen regering en
oppositie geregeld om buigen of barsten
gaat normale absentie meegerekend, ten
minste 420 afgevaardigden zullen deel
nemen, In dat geval bedraagt die 2/3-
meerderheid 280 stemmen. Daarvoor kan
de C.D.U. er alleen reeds 244 opbrengen,
de altijd trouwe Duitse Partij 15, de groep
Kraft-Oberlander (afgescheiden van de
vroegere vluchtelingenpartij) 7 en de libe
ralen 50. Adenauer kan aldus op 316 stem
men rekenen. Hij heeft dan 36 stemmen
.speling" maar die zijn weer nodig 0111
een niet ondenkbeeldige „ontrouw" in de
liberale gelederen goed te maken-
Natuurljjk zal er in extreme gevallen
zelfs een noodzakelijke 2/3-meerderheid
voor de C.D.U- en haar hulptroepen on
bereikbaar zijn. Maar dat zal niet vaak
voorkomen, want men mag erop rekenen
dat de C.D.U. in eigen belang meer dan
voorheen een parlementair* taktiek zai
toepassen, waarbij men de andere coali
tiepartijen en in ieder geval de moeilijk
hanteerbare liberale fractie niet tegen de
haren zal instrijken, zoals zij dat, onvoor
zichtig genoeg, wel heeft getracht bij haar
ontwerp-kieswet. Dit alles is van bijzon
der belang, wanneer de grondwetswijzi
gingen aan de orde komen, die noodzake
lijk zijn voor de opbouw van het West
duitse leger.
Men kan dus zeggen dat een „omzwaai"
van het aantal landsregeringen en hst
ontstaan van een oppositionele meerder
heid in de Bondsraad een gevaar dat
voor de CDU thans werkelijk reëel dreigt
te worden dr. Adenauer weliswaar
moeilijkheden en zelfs nu en dan een par
lementaire nederlaag een welhaast on
gekend iets! zullen bezorgen, maar d t
behoeft nog niet te leiden tot een volko
men superioriteit van de oppositie.
De moeilijkheden zullen dan eerst
duidelijk aan het licht komen wanneer
zich problemen gaan voordoen, waar
hij de nationale sentimenten gaan mee
spreken en dat is natuurlijk het geval
bjj de hereniging en het contact met
Oost-Duitsland. Wanneer het om dat
soort zaken gaat, dan is het inderdaad
te voorzien dat de hulptroepen van de
CDU in de Bondsdag zo klein in aan
tal zullen worden, dat een voortzet
ting van een „klassieke" buitenlandse
politiek van de Bondskanselier nauwe
lijks mogelijk zal zijn. Voorlopig is er
nog niets onherstelbaars geschied. Op
de lange duur is het evenwel niet on
mogelijk. dat de Bondsrepubliek een
dramatische wending gaat nemen.
(Advertentie)
it Rieker skischoenen
Sturka skipantalons
Bogner ski-jacks
Sporihuts
-tteqfl»_lELIaL2il Ge»lU*
