Vier
huisvrouwen
GRIEP
IS!
onfidenties
jW
Vrolijke vrouwen tooi
met mei
Ik meer
man
ison
\Wi\\
Amerikaanse moeders
zonder carrière
aan het woord
Er zit
in de lucht!
Ti
i
wil
Moeder.
Hogere collecten-
opbrengsten in 1953
GEORGE F. WORTS
ZATERDAG 24 MAART 1956
zware taak bij
ontbreken van
dienstbode
Ja, die wist 't wel!
NJ
Ondanks watersnoodgiften
Enkele sieraden van Nele Bode
door
(An verten tiéi
i mJ -i i OEflH
fabtneofta Ne
i II ,.,,-
Imrlondt Zuiveibwreou, 't Greynhaga
a NEEM PER MAN
DRIEKWART KAN
In de Ladies Home Journal, een
van de meest gelezen Ameri
kaanse vrouwenbladen verscheen in
februari een artikel onder de titel:
„The plight of the young mother',*
dat in menig opzicht interessant is
voor ons Europese vrouwen. Als we
aan het Amerikaanse huishouden
denken, zijn we nog wel eens een
zijdig geneigd ons huisvrouwen inct
carrières voor ogen te stellen, blin
kende keukens vol machines, die
het werk „elektrisch" doen, blik- en
diepvriesmaaltijden, die vlug vlug
uitgereikt worden aan man en kin
deren als de vrouw thuis komt van
joh of club.
Maar het zijn vier doodgewone
jonge huismoeders, die hier in een
soort ronde-tafelconferentie met eni
ge leden van de redactie-staf van de
Advertentie)
Maar zij had 't nog niet door - tot,
opeens, zij 't bemerkteMAÏZENA!
d&t was het geheim van moeders
kookkunst. Maar... moeder zei bij
het kopen van MAIZEN A steevast
DURYEA en daarbij keek moeder
voél uit, dat zij geen andere kreeg.
Vandaar haar kooksuccessen. Nu
is ook zij zelf ervan doordrongen,
dat het heus wel de moeite loont op
die naam DURYEA te letten. In
derdaad - er is geen beter bind
middel voor groenten, soepen en
sausen dan MAÏZENA DURYEA.
Home Journal aangevuld met enige
experts op psychisch, sociaal en an-
thropologisch terrein van hun erva
ringen in de huishouding vertellen.
Het doel van dit gesprek is blijkens
de kop van het artikel na te gaan of
een moeder haar kinderen de beste
zorg kan geven als zij zich genood
zaakt ziet 100 uren per week te wer
ken zelfs wanneer haar gezondheid
dit eigenlijk niet toelaat. Het blad
vraagt zich bovendien af of dit sy
steem goede resultaten voor de ge
meenschap oplevert, een vraag, die
zo gesteld te ongenuanceerd is om
zo beantwoord te worden, hetgeen
dan ook niet gebeurt in de loop van
dit gesprek, evenmin als de kantte
kening van de experts na de verha
len van de vier moeders tot enige
vaststaande conclusies leiden.
De vier geintervieuwde moeders
hebben allen kleine kinderen; drie
hebben er vier en een drie beneden
de 10 jaar. Zij leven in 4 verschillen
de steden in de U.S.A., hebben geen
hulp en kunnen slechts met de groot
ste moeite baby-sitters krijgen voor
de enkele avonden in het jaar dat zij
kunnen uitgaan.
Uit het relaas van de dagen, die
zij maken wordt het ons duidelijk
dat er in Amerikaanse gezinnen op
dezelfde tijden „spitsuren" heersen
als bij ons, n.l. in de vroege morgen
rond het ontbijt, als de baby gevoed
wordt, man en kinderen moeten wor
den „weg" geholpen het Ameri
kaanse ontbijt is overigens met het
uitpersen van sinaasappelen het bak
ken van bacon en eieren nog wel iets
bewerkelijker dan het onze en de
tijd rondom het avondeten, als de
kinderen lastig zijn van moeheid, va
der moe is van het werk en moeder
in de keuken bezig is. Slechts één
van de vier vrouwen houdt zich aan
een nauwkeurige dag-indeling, om
dat zij zo vergeetachtig is; de ande
ren blijken meer te improviseren.
Trouwens, het zich nauwkeurig hou
den aan een schema is in een gezin
met kleine kinderen praktisch niet
mogelijk, daar zich immers de hele
dag incidenten voordoen waarbij de
moeder betrokken is. Een van de
vrouwen neemt aan, dat zij mis
schien te toegevend is. Zij herinnert
zich echter met vreugde dat er in
haar jeugd troost was als er tranen
waren en een schoot om op te zitten.
Maar zij komt, volgens haar zeg
gen, pas 's avonds toe aan de gro
tere karweien in huis, als vloeren
boenen, grote schoonmaak van de
keuken enz. Zij vindt dit overigens
de rustigste tijd van de dag, als de
kinderen naar bed toe zijn en ze haar
gang kan gaan. Een andere moeder
noemt haar prettigste uurtje van de
dag het ogenblik waarop de kleinsten
naar bed zijn en ze de lange haren
van haar twee oudste dochtertjes'
kamt en papillotten indraait. De der
de huismoeder vertelt dat haar uur
is het ogenblik dat zij de was (alle
4 wassen ze éénmaal per dag, som
migen zelfs 2 keer) binnenhaalt. Het
is zo plezierig, zegt ze, om als het
mooi weer is, naar buiten te gaan
ik kom niet veel buiten op mijn
gemak de was van de lijn te halen
en die dan te vouwen.
Wat de huishoudelijke boodschap
pen betreft: twee van hen doen dit
's avonds; de beide anderen overdag
met hun man en kinderen. Zoals be
kend slaat de Amerikaanse haar
huishoudelijke boodschappen meest
al voor de hele week tegelijk in; kle
ren e.d. worden door de vier gekocht
in gezelschap van de kinderen. (Over
het kopen op catalogus lezen we hier
niets, waarschijnlijk omdat het stads
vrouwen betreft).
Als de tijden, waarin het meest van
het uithoudingsvermogen en de or
ganisatie-talenten van de huisvrouw
geëist wordt, noemen ze alle vier die
van ziekte dikwijls het hele gezin
te bed en de huisvrouw zelf eigenlijk
ook patiënt en die omstreeks en na
de bevalling.
Het is heel gewoon als de vrouw
in Amerika een dag of vier na de ge
boorte van een baby al weer thuis
komt. In het meest gunstige geval,
dat hier genoemd wordt, heeft ze
daarna nog hulp voor een week, maar
dat zij over het algemeen duchtig
moet aanpakken wordt ons duidelijk,
als verschillende vertellen dat in de
tijd dat de vrouw in het kraambed
lag, de man vakantie had genomen
om de huishouding intussen zo goed
mogelijk rollende te houden.
Stad cn platteland
Dit waren dan zo in het kort enige
van de ervaringen, die deze Ameri
kaanse huisvrouwen ten beste wisten
te geven.
Daarna komt een van de experts,
dr. Popehoe aan het woord. Hij ver
meldt dat het vak van huisvrouw
zeer veeleisend is, vooral als de kin
deren klein zijn. Een verbazingwek
kend feit is echter, dat menige stu
die over dit onderwerp aantoont, dat
de gemiddelde stads-huisvrouw met
een kleiner huis meer snufjes heeft
om haar werk te verlichten en met
minder kindéren meer uren in de
week besteedt aan haar taak dan de
vrouw op het platteland, die meer
kinderen heeft en in veel gevallen
een groter en minder comfortabel
huis. Wat hiervan de oorzaak kan zijn
is nog niet achterhaald, al kunnen wij
ons hiervoor verschillende redenen
voorstellen. De stadse huisvrouw zal
waarschijnlijk meer tijd moeten be
steden aan haar kinderen; ze zal ze
b.v. mee moeten nemen om ze er
gens in de open lucht te laten spe
len, terwijl dit voor de moeder buiten
geen probleem vormt Bovendien zal
er waarschijnlijk buiten gemakkelij
ker hulp te krijgen zijn. Deze feiten
komen echter in het Amerikaanse de
bat niet ter sprake. Wel wordt daar
een psychologische factor genoemd.
Het blijkt namelijk dat de klachten
van de huisvrouw niet in de eerste
plaats betrekking hebben op het feit
dat haar taak te zwaar is, maar dat
Griep gaat rond in Euiopa, ook in Neder
land. Wapen U tegen deze irriterende
ziekte.
Neem bij de eerste verschijnselen van
griep of van verkoudheid, waarmede de
griep dikwijls begint, onmiddellijk Aspirin.*)
Wees voorbereid. Het merk Aspirin en het
Bayerkruis op elk tablet garanderen U
betrouwbaarheid, snelle werking, con
stante samenstelling-.
gedeponeerd handelsmerk
Mevrouw I Wanneer wy U de vraag stellen wie bij U thuis de sokken
koopt, dan zult U zonder twijfel antwoorden: IK. En zo ls het la
duizenden gezinnen.
Wie koopt de sokken voor haar man? De vrouw.
Wie koopt de sokken voor haar verloofde? De aanstaande bruid.
Wie koopt de sokken voor haar zoons? De moeder.
En tot al deze sokkenkopende vrouwen ls deze advertentie gericht,
want wij gaan iets belangrijks vertellen.
Wanneer U morgen of overmorgen of volgende week
sokken gaat kopen, vraagt dan Uw winkelier naar BISON BRAND.
B-I-S-O-N- B-R-A-N-D' Waarom?
BISON BRAND sokken en anklete worden gefabriceerd van 100
Merino wol. Ze zijn verkrijgbaar met extra nylonversterking,
doch voor gevoelige voeten zijn ze ook zonder nylon te leveren.
Bovendien beschikt Uw winkelier over een uitgebreide collectie
BISON BRAND stretch nylon sokken en anklets.
BISON BRAND sokken en ankiets zijn kleurecht, wasecht en
krimp vrjj.
Voor de duurzaamheid
van elk paar sokken en
ankiets wordt door het
garantie-zegel, dat zich
op de BISON BRAND
artikelen bevindt.
Ingestaan.
Prijzen vanaf f! 3.90 per paar
voor Uw man
voor Uw zoons
voor Uw a.s. schoonzoon
voor Uw verloofde
UITSLUITEND VERKRIJGBAAR IN DE GOEDE HERENMODEZAKEN
Alleenverkoop: N.V. Import MB. BKCOFA v/h A, Bemhelm, Amsterdam.
8"abrlkante: Koninklijke Kousen- an Sokkanfabrieken M. Jansen da Wit N.V., Schflnde)
zij klagen over het gebrek aan con
tact biet anderen.
Daar in de meeste gevallen een
vrouw in de stad eenzamer is dan de
vrouw op het platteland, die veel ge
makkelijker in een gemeenschap is
opgenomen, zou het misschien dit ge
voel van alleen-staan kunnen zijn,
dat remmend werkt op de arbeids
prestatie van de huisvrouw in het
gezin. Op de vraag wat deze vrou
wen graag veranderd zouden zien,
blijken zij echter in de grote lijn
en ondanks bezwaren ermee tevre
den te zijn; het zijn slechts beschei
den wensen, die zij uiten: enkele
uren hulp in de week, andere werk
tijden van de echtgenoot enz,
Ondanks de grote financiële offers die
het Nederlandse volk in 1953 heeft ge
bracht voor de watersnoodslachtoffers,
z(jn de coliectenopbrcngsten in dat jaar in
het algemeen hoger geweest dan in 1952.
Dit blijkt uit het verslag over 1952—1954
van het „Centraal archief en inlichtingen
bureau inzake maatschappelijk hulpbe
toon voor Nederland", een semi-officieel
orgaan, dat ten aanzien van de bij de or
ganisatie aangeslotenen in de eerste
plaats tot taak heeft, de overheid, doch
zo nodig ook andere instanties, te advise
ren omtrent de activiteiten op het gebied
van maatschappelijk werk, gezondheids
zorg en aanverwant terrein.
Het verslag zegt verder dat aan een
uitbreiding van het aantal voor landelij
ke instellingen op het rooster gereser
veerde perioden om te mogen collecteren
niet te denken valt. Elk jaar melden zich
nieuwe reflectanten voor een plaatsing op j
het landelijke collectenplan.
In 1953 is onder de aangesloten gemeen
tebesturen een enquête gehouden, waar
bij in het bijzonder werd geïnformeerd
naar de mogelijkheden ten opzichte van
de beperking van het aantal collecten
door een verdergaande combinatie-vor
ming. Uit de verkregen antwoorden bleek
o.m., dat in tal van gemeenten instem
ming werd betuigd met het streven naai
de vorming van verdergaande collecte
combinaties. Mede op grond van deze
resultaten achtte het centraal archief he
ten volle gerechtvaardigd, meer krach
bij te zetten aan het streven naar een
vermindering van het aantal collecten,
zulks temeer omdat ook ernstige klachten
van gemeente-besturen binnenkwamen
over het geringe aantal z.g. vrije perio
den in meer gunstige maanden van het j
jaar.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Mej. Nele Renée Bode, een Duit
se edelsmid, heeft er een bijzonde
re slag van om vrolijke vrouwentooi
te ontwerpen en te maken. Zij is
hier al vroeg mee begonnen. Nele
Bode, die 22 jaar is, heeft de eer-
sta beginselen van het edelsmeden
geleerd bij een kunstenaar in Kre-
feld. Vervolgens is zij 3 jaar school
gegaan in Londen en heeft verder
gestudeerd in Frankrijk en Italië.
Op haar atelier in de Uhland-
strasse te Berlijn vlecht en sol
deert zij- smeedt ragfijne schakel-
tjes aaneen en vormt zo de meest
grillige snuisterijen. Het resultaat
is zeer charmant.
Vooral haar halssieraden vallen
op door de excentrieke structuur.
Er zijn er bij, die net als een om
slagdoek de rug bedekken, hetgeen
een verrassend effect kan sorteren
bij van achteren laag uitgesneden
japonnen. Ook heeft zij oorbellen
geconstrueerd, die doen denken aan
ruimtelijke voorstellingen van -Ie
samenstelling van moleculen. Be
halve sieraden vervaardigt Nele
ook andere surrealistisch aandoen
de kunstuitingen. Op uitnodiging van
de directeur der Amsterdamse ge
meente musea exposeert zij haar
werkstukken van 9 maart tot en
met 8 april in het Stedelijk Museum
aan de Paulus Potterstraat. Het 's
een tentoonstelling die lentegevc
lens wakker roept. Zij draagt de
titel „Vrolijke vrouwentooi" en zal
stellig uw belangstelling wekken,
die helaas of gelukkig, 't is maar
van welk standpunt uit men het be
ziet beperkt moet blijven tot kij
ken.
- V 'S
De schat van Matabonga
4)
Je moet of het hu Welijks voorstel van Hendrik
aannemen, of je moet het aanbod van die meneer
Sanders aanvaarden.
Maar grootmoeder
Toe nou, Lida! Er klonk pijn in zijn stem.
Dat oude mens heeft zichzelf overleefd. Ze leeft
volkomen in het verleden. Met haar kunnen we geen
rekening houden.
Lida voelde zich in opstand komen tegen de min
achtende beoordeling van de vrouw, die haar het
liefste op aarde was. Het was afschuwelijk onwaar
en het deed haar pijn haar overgrootmoeder, „dat
oude mens" te horen noemen. Grootmoeder leefde
niet in het verleden, lang zo erg niet als haar vader
zelf. Zij hield zichzelf ten minste niet, zoals hij deed,
voor de gek. Haar geest was nog wonderbaarlijk
jong en levendig.
Ik weet wel, hoe sterk je aan die oude vrouw
gehecht bent, vervolgde haar vader. Maar toch kun
je geen rekening meer met haar houden. Je moet
nu eenmaal praktisch zijn. Rekening houden met de
werkelijkheid.
Maar grootmoeder is eigenares van het huis.
Hij lachte mismoedigd. Ze doet immers alles, wat
jij zegt?
Lida voelde weer een steek door haar hart. Ze
snakte naar adem.
Haar vader nam haar aandachtig op, als schatte
hij de uitwerking, die zijn redenering op haar had.
Ik ben wel erg bruusk, Lida, maar ik vind, dat
het tijd is om bruusk te zijn. En ik zeg dit alles toch
helemaal in jouw eigen belang.
Ze vroeg zich in stilte af, of ooit iemand wel iets
enkel en alleen in het belang van een ander zei.
Je moet niet vergeten, dat we geen zak met
goud te verwachten hebben. Van wie zou die moe
ten komen? Verwacht jij soms, dat die kleine Suze,
als ze van de hogere burgerschool komt, op een
baantje zal uitgaan om jouw taak te verlichten?
Om jouw waanbeelden te verwezenlijken? Veronder
stel je, dat Willy zijn ideaal om vliegenier te wor
den, zal opgeven? Dat ze allebei hun toekomst er
aan zullen opofferen, om jou te helpen, deze oude
„witte olifant" te onderhouden?
Lida stak een verse sigaret op. Ze kon het beven
van haar handen niet meester blijven.
Het gaat niet over mezelf, zei haar vader. De
hemel weet, dat ik in een droger en warmer klimaat
waarschijnlijk heel wat zou opknappen. Maar ik denk
niet aan mezelf. Ik denk aan moeder en Suze en
Nel en Willy en Han.... maar voornamelijk aan jou,
lieve kind.
Maar grootmoeder noemde hij niet, dacht Lida.
grootmoeder was alleen maar een sta in de weg.
Ik zal er met grootmoeder over praten, zei ze
mat, zoekend om weg te komen.
Neen, zei hij, je moet grootmoeder bepraten. Zij
doet zeker wat jij haar zegt.
Hij sloot de ogen en zuchtte als iemand die gees
telijk volkomen uitgeput is als een man, die zijn
plicht van boven af opgelegd, vervuld had.
Lida verliet rustig de kamer. Ze voelde al haar ze
nuwen trillen. Als hij nog één woord meer op die
eigengerechtigde toon had gezegd, zou ze gewoon
weg uit elkaar gesprongen zijn.
III
Grootmoeder zat aan het raam op het zuiden in
een geheel beklede stoel op haar kamer en las een
populair-wetenschappelijk tijdschrift. Ze droeg een
met schildpad omrande bril. Ze legde haar tijdschrift
neer en keek Lida aan door de bovenste helft van
haar dubbelgeslepen brilleglazen. Lida sloot de deur
en bleef er met haar rug tegenaan staan. Grootmoe
der keek haar een ogenblik strak aan met goedkeu
rende blik en zei met haar scherpe, hoge stem: Hij
staat daar op de plank links in de kast.
Lida glimlachte wrang. Zie ik er dan uit, alsof
ik iets nodig heb?
We zien er allebei uit, alsof we er wat van no
dig hebben.
Lida haalde de fles sherry uit de kast met twee
wijnglazen er bij. Ze vulde ze, waarbij ze in haar
zenuwachtigheid morste. Het ene glas reikte ze haar
grootmoeder toe en ging in een stoel naast haar zit
ten met een diepe zucht van dankbare opluchting.
Hier vond ze een toevlucht. Dit was haar enige
schuilhoekje wat ze nog over had.
Grootmoeder nam een teugje wijn, zette haar glas
neer en vouwde de handen in haar schoot.
U en ik schijnen het hard te verantwoorden te
zullen krijgen, zei Lida.
Je bedoelt zeker, dat ze weer tegen ons samen
spannen, is het zo niet?
Dus U weet er al van af?
Wat is er eigenlijk?
We moeten of het huis verkopen of ik moet
met Hendrik trouwen.
Ja dat weet ik. Ik heb er wat van gehoord. Ze
proberen jou over te halen om met hem te trouwen,
niet waar?
Daar komt het zo ongeveer op neer, antwoord
de Lida. Dat idee spookt tenminste de hele familie
door het hoofd, behalve dan bij U en bij de kleintjes,
maar u met z'n drieën telt nu eenmaal niet mee.
Dat weet ik, antwoordde grootmoeder. Wij zijn
nog niet rijp genoeg! Maar ik ewet toch anders heel
goed hoe de zaak ln elkaar zit. Jij bent een ijdel,
opschepperig nest, dat er groot op gaat, de hele fa
milie te onderhouden en dat nog minder verstand
toont te bezitten dan een zestienjarig kind, door niet
met de man te willen trouwen, die bereid is, die last
yan je over te nemen, Je moest je schamen!
Lida begon hartelijk te lachen. En u wilt graag ka
viaar en champagne hebben nietwaar?
Mijn mening is net zoveel waard, zei haar groot
moeder, als het testament van Hitier, maar jij
moet die toch weten. Toen ik je grootvader leerde
kennen, trachtte een hele troep mensen, mijn eigen
familie daaronder begrepen, me er toe te brengen,
te trouwen met een keurig welopgevoed jongmens,
Emanuel Preson genaamd. En tegelijkertijd oefende
een massa mensen, je overgrootvadersfamilie in
cluis, invloed op hem uit, om hem tot een huwelijk
met een knap en lief meisje, Alice Kessel genaamd
te bewegen- Behoef ik je nog te vertellen, met wie
we allebei getrouwd zijn?
Ze hield haar linkerhand in de hoogte, zodat Lida
haar trouwring goed kon zien. Het was de beroem
de trouwring, die haar reeds als kind betoverd had.
Hij was van geel goud en de bovenkant was inge
legd met een band van blauw email, waarin met
gouden letters de Latijnse spreuk was ingelegd: „Nos
duo contra mundum", wat, zoals Lida reeds in haar
kinderjaren geleerd had, betekende: „Wij beiden te
gen heel de wereld!"
Neen schat dat behoeft u me niet te vertellen,
zei Lida zuchtend. Maar dit geval ligt toch wel an
ders.
Waarom anders? Omdat je toevallig niet ver
liefd op hem bent? Hoor eens Lida het is jouw
grootste ongeluk en een kruis dat je heel je leven
zult moeten dragen dat je zoveel op mij gelijkt. Jij
bent een van die moeilijke mensen die moeten
doen wat ze nu eenmaal moeten doen. Hendrik is
een fijne kerel maar om redenen die jou alleen
aangaan wil je niet met hem trouwentenmins
te nu nog niet.
Lida nam een teugje sherry en voelde zich wonder
lijk opgelucht. Ze vond het een geluk dat het sim
pele feit van je geboorte je verwanten kon bezor
gen van wie je echt veel kon houden. Ze vond het
niet meer zoiets als verraad dat ze zich soms kon
afvragen of ze wel echt hield van haar moeder met
haar wrok en getob en van haar vader met zijn ver
bittering zijn pathetische illusies en zijn eigengereid
heid die erger werd naarmate zijn gezondheid ach
teruit ging. Ze hield van hen maar ze vroeg zich
toch soms af of ze hen als haar vrienden gekozen
zou hebben als ze in dat geval te kiezen had gehad.
Over grootmoeder was geen kwestie. Geheel afge
zien van haar verwantschap had ze nog nooit
iemand ontmoet met wie ze liever in aanraking zou
zijn gekomen en ze beschouwde haar als de bewon
derenswaardigste vrouw die ze ooit in haar leven
zou kunnen ontmoeten. Op haar vierennegentigste
jaar had Amelie Russel haar eigen en daaropvolgen
de generatie overleefd en wist zich nog zeer goed
te handhaven onder de derde en vierde. Ze was nog
in het volle bezit van al haar vermogens. Haar ge
zicht was nog goed, haar gehoor uitstekend en haar
hersens waren wonderlijk modern en vlug van be
grip. Ze zag er tenger uit maar ze was taai van
gestel. Ze kon zich nog aankleden en verzorgen
zonder iemands hulp nodig te hebben. Ze had een
flinke eetlust. Naar haar eigen woorden was ze nog
gezond en recht van lijf en leden.
Ze had een levendig geheugen. Raai: jeugdherinne
ringen aan de Burgeroorlog waren schilderachtig en
aantrekkelijk evenals die aan de lange tijd van oor
logen en rampen, revoluties en tijden van welvaart
welke daarna verlopen waren. Ze was goed op de
hoogte van het heden.
Ik heb begrepen, zei grootmoeder, dat er van
middag lui zijn geweest die een bod van veertigdui
zend voor ons buiten hebben gedaan.
Ja dat is zo antwoordde Lida hoewel haar ge
dachten ver weg waren. Inwendig genoot ze nog
steeds van dit gezellige tussenspel en van haar ge
luksgevoel over het bezit van zulk een grootmoeder.
Zij bewonderde haar in zoveel opzichten en niet het
minst om haar volstrekt gemis aan alles wat naar
gemaaktheid zweemde.
Lida was ongemeen trots op haar grootmoeder en
het kwam nooit bij haar op zich te verbazen over
het feit dat zij elkaar zo volkomen begrepen on
danks de diepe kloof der jaren die hen van elkan
der scheidde.
Grootmoeder nam vlug een slokje van haar sher
ry. Toen zei ze peinzend: Het is een heel probleem
Lida. Al wat recht en billijk is of schijnt verzet zich
tegen jou.
Tegen ons, verbeterde Lida.
Ook al goed.... tegen ons. Ons blijft niets an
ders over dan een grote mate van koppigheid, valse
trots en misplaatst gevoel.
Juist! beaamde Lida.
Grootmoeder hield haar bijna ledig glas tegen het
licht en zei: Dit is lekkere wijn, Lida, maar het is
niet de wijn die Han Russel geschonken zou hebben
bij een conferentie van zoveel gewicht als wij nu
houden. Hij zou rum besteld hebben goeie oude
Jamaica-rum en hij zou voor ons een stel rum-
grocs hebben gemaakt.
- En het bij eentje niet gelaten hebben zei Lida
lachend.
En na het derde rondje zouden we het hele pro
bleem vergeten zijn wat het enige is wat je met
sommige problemen doen kunt.
Han Russel de overgrootvader van Lida was de
enige dode uit die oude tijd die ze zo graag op de
wereld teruggebracht zou hebben om kennis met
hem te maken. Han Russel was een zwerver en
fortuinzoeker geweest die in vreemde verre landen
naar geluk had gezocht.
Han Russel was zoals hem dat paste op zee
ergens in de Stille Zuidzee omgekomen toen zijn
scnoener „Amelie" in de orkaan van 1897 schipbreuk
had geleden. Lida had er heel haar leven al spijt
van gehad dat ze die branie van een overgrootva
der nooit had leren kennen; en toch had ze het ge
voel als kende ze hem. Soms scheen hij haar meer
werkelijk toe dan vele andere mensen die ze kende
want grootmoeder had de herinnering aan hem le
vendig en kleurig gehouden. Wat 'n stoere nagedach
tenis was dat!
Hij was een rusteloze roekeloze kerel geweest, de
laatste van een geslacht van avonturiers Hij was
goudzoeker parelvisser en schatdelver geweest Van
zijn zwerftochten kwam hij soms met lege handen
maar soms ook schatrijk bij grootmoeder terug
maar hij kon nooit langer dan een jaar of twee bij
haar aan land blijven. De zee en de verte zaten hem
in het bloed; afgelegen eilanden waaroverheen de
passaatwinden stormden lokten hem voortdurend;
het rustige landleven thuis begon hem spoedig te
vervelen en dan trok hij er weer op uit.
Grootmoeder zei vaak; Heel wat mensen beweerden
dat ik niet bij machte was hem aan me te binden
en nog veel meer lui vonden dat ik mijn leven ver
knoeide met al fnaar op hem te zitten wachten. Je
moet je heus niet verbeelden dat ik de macht niet
had om hem thuis te houden begrijp dat goed! Kijk
maar eens naar die ring. Daar staat: Wij beiden te
gen de hele wereld. Of wij nu een duim of duizend
mijl van elkaar verwijderd waren dat gezegde bleef
van kracht. Ik was liever getrouwd met zo'n bewon
derenswaardige wilde man als Han was, die soms
slechts om de paar jaar thuis kwam dan dat ik on
afgebroken en rustig had geleefd met iemand an
ders, wie dat ook geweest was.
Zijn zoon de grootvader van Lida en Lida's
andere grootouders waren gestorven, toen ze nog
klein was en ze wist zich niets meer van hen te
herinneren. Maar haar overgrootvader Han Russel
en al zijn karaktertrekken en zijn aantrekkelijke
hartstocht voor het leven en het gevaar die kende
ze even goed als grootmoeder ze kende. En ze vond
het prettig dat ze alle drie zoveel van elkaar wee-
hadden.
Op het bordes van de trap hing nog een olieverf
portret van Han Russel toen hij zes-en-twintig was.
Vervaardigd door een rondreizende kunstschilder en
met bijzonder talentvol geschilderd gaf het toch het
karakter van Han Russel goed weer. In de loop der
jaren had de verf heel wat geleden. Het wit was
geel het zwart blauwgrijs het bruin grauw en de
man op het portret was hoe langer hoe vager gewor
den doch ondanks dat waren de felle arendsogen
de roekeloze mond en de flinke onbevreesde houding
van het hoofd nog heel goed te zien en te benijden.
De ring aan zijn vinger de trouwring had weinig on
der de invloed van de jaren geleden. Hij was klei
ner maar verder volkomen gelijk aan die aan groot
moeders hand en droeg hetzelfde opschrift: Wij bei
den tegen heel de wereld. Ergens in de diepte van
de Stille Zuidzee zo hoopte Lida lag hij met die
ring in zijn schoener Amelie begraven.
Was het te verwonderen dat dit meisje dat heel
haar leven met twee zulke felle gevoelsmensen ver
keerd had zelf een fel gevoelsmens geworden was9
Er waren ogenblikken dat het scheen alsof ze in
heel haar leven voortgestuwd werd naar een doel
dat haar mettertijd geopenbaard zou worden. En nie
mand grootmoeder dan uitgezonderd niemand van
heel haar familie kon dit onzinnige gevoel begriinen
of meevoelen.
De appelboomgaard ziet er ellendig slecht uit,
zei Lida. Grootmoeder keek uit het venster. Een Treu-
tig gezicht zei ze. Het koetshuis staat op het punt
van invallen, vervolgde Lida. De voortuin probeert
het te winnen van de Indische jungle, de olmen zijn
in het wild uitgegroeid, de dakspanen moeten ver-
meuwd worden alle leidingen in huis moeten nood
zakelijk worden vernieuwd en vanavond komt 'n me
neer Sanders me vragen of ik z'n geld wil zien.
Ik heb toch al gezegd dat je overgrootvader een
rum-groc zou hebben ingeschonken? zei grootmoe
der.
?r3! ?s, een, antwoord voor 'n lafaard vond Lida.
Uitstekend, antwoordde de oude dame heftig.
Neem maar een besluit over wat je doen wilt dan
zal ik je daarbij steunen. Suze, Nel en je moed:*
schamen zich over de verwaarloosde toestand va*
met salaris stijgt niet in evenredigheid
rnet de kosten van het levensonderhoud en van dit
algemeen verval. Waar wacht je nog op?
(Wordt vervolgd)
