Katholiek
troonzetel
Rotterdam bood een
voor kathedraal aan
Tekst van de benoemings-bulla
Elke Nederlander
kan beter eten!
Roomboter P
De opheffing prijsbeheersing
landbouwgronden
Overzicht
Tweede Kamer
Alles in opbouw
"e D"!™.01> Ti ™or<te> 5'r'7, "JS, bïgj'jï
Kamer kwam nog niet gereed met
ingewikkelde materie
..Zeer beroemde stad
Feestelijk luidden de klokken en liet koor van
de kathedrale kerk van Rotterdam zong een
juichend Veni Creator van Diepenhrock toen
daar gisteravond Z. H. Exc. mgr. M. A. Jansen
zijn intrede deed als benoemd Bisschop. Dacht
ieder aanvankelijk, dat het zwaartepunt van de
plechtigheid zou liggen hij de inhuldiging, aldra
nam
de Bisschop officieel bezit van de bis
schoppelijke zetel.
In de steigers
Bulla wordt getoond
Nederland blijft achter bij andere landen
(ie extra voor de zondag I
Neem een
Contact met leken
Ik hoop, dat ik vele prominen
ten zal ontmoeten, waarmede ik
kan praten om de toestanden te
kunnen peilen. Allen zijn wij ^vol
waardige leden van Christus' Kerk.
Laat de functies die wij bekleden
verschillend zijn, de leken moeten
niet passief zijn en rechtstreeks
hun taak in de Kerk opnemen.
Over dit contact ben ik reeds
verheugd; laat deze eerste ontmoe
ting niet de laatste zijn. Laat ons
samenwerken aan de opbouw van
het nieuwe diocees, dat alle wind
mee heeft in een stad, die mense
lijkerwijze gesproken, een grote
toekomst tegemoet gaat.
Laat ons, katholieken, die wind
in de zeilen gebruiken om hier een
bloeiend bisdom te vormen.
Nu: Rotterdammer!
Mensen en problemen
De leerstoel
Rechtsgevoel bevredigd
VRIJDAG 13 APRIL 1956
PAGINA 3
Bisschop van Rotterdam nam
bezit van
zijn
zetel
Ujkheid zwaar op de schouders van de
Bisschop rust, maar meer nog zijn het de
grote moeilijkheden hier in de provincie
Zuid-Holland, welke eigenlijk langzamer
hand één grote stad gaat worden, die
ons raet schroom vervullen.
renburg. „Wij zijn erkentelijk jegens de
hoofdstad des lands, dat zij geen beslag
op u heeft weten te leggen maar u aan
ons heeft teruggeschonken. En mei vol
doening hebben wij de loco-burgemeester
van Leiden horen verklaren, dat Rotter
dam een sfeer biedt die overeenkomt met
uw ondernemingszin".
Klokke half 8 zagen degenen, die een plaats hadden weten te bemach
tigen, door het middenpad van de ka'lmdraal de Bisschop arriveren,
gevolgd door de vicaris-generaal mgr. c. A. Schaaper, de deken van
Terugkomend op de bulla, waarin het
bisdom Rotterdam werd geconstitueerd,
wees de heer Spoorenberg op de karak
teristiek van de Maasstad in de oorspron
kelijke Latijnse tekst, die vermeldt „Rot-
terdam perillustris civitas'. niet urbs maar
n l fIT gevoelen vervolgde dvit R a en meer
de Bisschop welke vrees het eerste apos- nog jn cUt. en cuidadi oQk de cjvis de
telcollege gevoeld heeft, toen het werd t»urgers wor(jen begrepen. Illustris, niet
i i - uitgczoiMaen om de wereld te bekeren. bekend maar roemrijk gn versterkt door
bleek dat de overvolle kathedraal getuige werd Maar ?,hr'sde 1 Scbepmoed zeer roemryk zeer beroemd.
aai u o 16 want ïk heb de wereld overwonnen. Dit Het lg„ de he0r s nberg.
van een zeer bijzonder telt; juist was de bulla der is de Victorie, welke de wereld overwint: deze permustrU civitas, waaraan u in de
i ons geloot. letterlijke betekenis geboeid zal zijn en
benoeming uit Rome aangekomen en met de voor- Wanneer niet in de geest van het waardoor u in overdrachtelijke betekenis
-li geloof mijn taak zou aanvaarden, zou geboeid zal worden: u zult aan deze stad
lezing en de toning ervan aan priesters en leken deze menselijkerwijs onmogelijk te ver- geboeid zijn want zij is uw residentie,
vullen zijn. Het geloof is het licht voor dj€ u alleen om zeer gewichtige redenen
onze voeten, dat ons de weg wijst naar verlaten. Maar u zult er ook door
ons eeuwig vaderland, waarvoor Christus geboeid worden. Vooreerst door de stad
leed en stierf. atg stadsbeeld met haar centrum in mo-
M '1"h i *00 derne aanleg en met merendeels fraaie
LVloeuiJKe 11gebouwen oprijzend uit de vernietiging
Wat mijn taak in Rotterdam betreft. do,or de f"or teutonics van zestien jaar
vervolgde de Bisschop, zal ik moeten zoe- geboeid forden door het;
ken en tasten. Ik ben uitverkozen als uw f aa? Rotterdam het eigen kenmerk
fr m„i u-4. ji heeft gegeven: de rivier met haar havens
en dokken, werven en fabrieken, de stad
zeeën en de oceaan
Na een welkomstwoord namens katho-
assisteerden bij het celebreren van het pont, .caalW. ba.£.=, b^bep voor ,,cM
j Bek Rotterdam
Rotterdam, mgr. J. H. Niekel, de drie secretarissen van de bisschop en dn
die assisteerden bij lie
o heer mgr. G. Kerkvlii
Rosarius van der Linden O.P. en Th. laman. ue stoet werd gesloten u<>"< werd tot een manifestatie van de liefde - reKenen
de heren P. J. Spoorenberp en Job. pijpers, reap, fritter «n „ecretar,.- Zf&SfgtLSANSSZ <4
Vier mainnrt die asKisteerflen j het celebreren van nei pommcaai Hoogvereerde bisschop van Haarlem r; i.nrnt m.-- veroinoeno met ae zeeen en ae oceaan
vier pastoors, die assisteeioen dij ny Konijn, wiens eerbiedwaardige persoonlijkheid en he'8el?,° V v°.0f Z „w U zult tenslotte geboeid worden door haar
de hoogeerw. heer mgr. G. Kerkvliet en de zeereerw. heren A Jvo j onvermoeide activitegit psteeds aJanieiding omdat c bm'en de geest van het geloof inwoners en hun persoonlijke eigenschao-
Ütuinn, ,ro„ Tiirlon O.P. en lli. laman. De stoet werd gesloten door werd t manifpstati? van dp liefri? de geest va od weet op wie ik zal einde van be, vor;g iaar
rekenen om mijn taak tot een
tijdens de tweejaarlijkse Vormreis.
Door zijn zorg voor de nieuwe kerken",
Ik ben blij gehoord te hebben, wat uw
penningmeester van liet Rotterdams inluildigingscomité. „uuul zljn zorg V0Or ae nieuwe Kersen
In het feestelijk versierd piiesterkoor hadden vele seevriiere en reguliere aidus de deken, „werd veel leed, dat in ^wijde leiding dTe zal «ven zult
geestelijken van Rotterdam plaats genomen. de vir^t volgan w«°P Tdl wel nalï
N. het Veni Cre.lo, .pr.t n,8,. N.etel, staande m be, pr.e.letkoor. n,
bisschop toe. Z H Exc mgr T P Huibers u volgen. Niet mij persoonlijk, maar de schiedschröver geconstateerd
Na'de wijziging'in'de kerkelijke inde- geest Gods die mij verlicht.
pen. Aan het einde van het vorig jaar
verklaarde de kapitein van een buiten
lands schip dat de snelle ontwikkeling
van de haven en de hernieuwde bloei van
de stad te danken zijn aan het verstande
lijk inzicht en aan de wilskracht der Rot.
volgen W1.1 allen zijp op onze reis naar terdammers.
ling en de reden daartoe te hebben ge
memoreerd. betuigde de deken in aller
naam eerbied en trouw aan de nieuwe
geestelijke vader, de eigen herder van het
bisdom Rotterdam. „Door u". zeide de
deken, „staan wij in contact met het
Apostelcollege, dat zijn zending om het
Rijk Gods te prediken en hier op aarde
reeds ten dele te vestigen rechtstreeks
van onze God en Zaligmaker Jesus Chris
tus mocht ontvangen.
Deze geloofsovertuiging omtrent uw
Allereerst rijn het m\jn broeders
het Priesterschap, aan u gegeven
uw directe leiders. Maar zij zjjn
de ge
kunnen
worden, dat de intellectuele begaafdheid,
in de taaie wilskracht en de volhardende
energie der Rotterdammers, katholieke
a,s en niet-katholieke, de Bisschop van Rot-
niet alleen. U allen zult moeten leven,
werken cn strijden in een geest van een
heid. Dan alleen is er kans, dat het Bis
dom Rotterdam op den duur rijke vruch
ten zal voortbrengen.
het terdam ten dienste zullen hebben ge
staan bij de vervulling van zijn hoog ambt.
Moge bovenal geconstateerd kunner wor
den, dat hun geest en hun hart open zul
len hebben gestaan voor de glans en do
gloed van het licht dat alles verheldert.'
Hierna bood de heer Spoorenberg na-
De Bisschop besloot met een verzoek
om aller gebed, maar ook om aller voor- mens de katholieken van Rotterdam een
beeld als goede christenen en aller sa- getekend ontwerp aan van het geschenk
ambt is de grondslag voor het eerbetoon, menwerking, ieder op zijn eigen plaats een troonzetel, zinnebeeld van de bis-
dat wij graan aan u brengen, zij was ook en jn z;jn eigen werk. ,,Moge God u schoppelijke macht en waardigheid, die
de grondslag voor het gebed, dat wij zon- ajien zegenen tot heil van het nieuwe nodig is voor het pontificaliter celebreren
der nog te weten wiens persoon het gold gjsdom Rotterdam en tot geluk van ons en het pontificaliter assisteren
reeds !?aa? en ^ang voor u gestort heb- a]]er zielen". „Het was voor ons een voldoening te
ben". De deken zeide, dat men tot de H. Tijdens een tussenspel van het orgel mogen vernemen, dat dit geschenk, het-
Ejj °,m. en kracht zal blijven begaf mgr Jansen ziCh naar de sacristie, welk in lengte van jaren de opeenvol-
bidden tot de bisschopsconsecratie.
We zien mgr. M. A. Jansen hier, tenv
kathedrale kerk betreedt.
Wat de aard van het nieuwe bisdom
betreft, zeide de deken dat dit, zoals ook
de kathedrale kerk, als het ware nog in
de steigers staat. In het eerste geval be
tekent dit opbouw, in het andere herstel.
„Wat de opbouw Inhoudt", vervolgde de
deken, „kunt u alom in deze door Z. H.
vijl hij door een erehaag van welpen de de Paus ,.per illustris" genoemde stad
rondom u zien. Oorspronkelijkheid, nieuw
heid van vormgeving is daar niet vreemd
aan, maar in hoeverre dit binnen het
vaderlands kerkelijk bestel nodig en te
verwezenlijken is, ligt niet op mijn weg
om uit te maken. Dit 's wel zeker, dat
een en ander veel van uw aandacht, toe
wijding en geduld zal vergen, omdat het
hier niet alleen dood, maar ook levend
materiaal betreft".
Na erop te hebben gewezen, dat de defi
nitieve vestiging van de bisschop, volgend
op een tijdelijke inwoning, geen vermin
dering van woonruimte meebrengt, drukte
de deken er zijn spijt over uit dat hier
niets klaar is en dat het wat woning en
kathedraal betreft, nog wel enige tijd zal
duren voor alles tot stand gebracht is.
Wijzend op de wapenspreuk ,.In Gods
licht breekt alles voor u open", wenste
de deken tenslotte dat God de bisschop
dit blijde vertrouwen blijvend moge
schenken en dat het episcopaat de bis
schop naast veel zorgen ook veel vreugde
en voldoening moge brengen.
Toen de deken was uitgesproken, las
de zeereerw. heer dr. M. J. de Jong,
secretaris van het bisdom, de benoemings-
hulla, die in de namiddag uit Rome was
Plus, Bisschop, Dienaar der Dienaren, Aan de beminde
geestelijkheid en Gods gelovigen van het gehele diocees
Rotterdam, heil en Apostolische Zegen
Toen Wij met de Apostolische brief onder zegel „Diocesium Immu-
tationes" op de 16de van de maand juli van het vorige jaar het bisdom
Rotterdam oprichtten en toen Wij daarover een eerste Bisschop moes
ten aanstellen, hebben Wij heden naar de raad van Onze Eerbiedwaar
dige Broeders en Kardinalen van de Congregatie van het Consistorie
en krachtens Ons Apostolisch Gezeg tot dit ambt uitgekozen en be
noemd Onze Beminde Zoon
MARTINUS ANTONIUS JANSEN
die tot nu toe in de stad Leiden het Dekenaatsambt vervulde.
Met vaderlijke bezorgdheid zenden Wij u hem, die begiftigd is met
uitstekende kwaliteiten van geest en godsvrucht, en die zeer goed be
kend is met de zielzorg, waaraan hij zich vol ijver heeft gegeven tot
op de dag van heden.
Ontvangt hem niet alleen blij en met eerbied hetgeen gij uit ge
hoorzaamheid aan Ons al verplicht zijt maar gehoorzaamt zijn be
velen en onderwerpt u aan zijn gezag.
Vervolgens wensen wij, dat degene, die op dit ogenblik het Rotter
damse diocees bestuurt, er zorg voor draagt, dat Onze brief, zodra deze
is aangekomen, aan priesters en gelovigen in de kathedrale kerk wordt
voorgelezen.
Gegeven te Rome bij St. Pieter, in het jaar Onzes Heren
1956 in het 18de jaar van Ons pontificaat,
(w.g.) CELSUS KARDINAAL CONSTANTINI,
Kanselier van de Heilige Roomse Kerk.
Buitenlanders zijn altijd vol bewondering voor de groei
en welvaart van Nederland. Zij zien, dat hier hard wordt
gewerkt en dat de levensstandaard zeker niet laag te
noemen is. Hun bewondering verandert echter in ver
bazing als zij horen, dat men over het algemeen in
Nederland minder voor goede maaltijden over heeft
dan in het buitenland. Zij denken aan hun eigen land,
waar zoveel méér roomboter wordt gebruikt.
Wordt er in Nederland wel zo goed en lekker gegeten
als in andere landen? Ja en nee! Want het gaat beter.
Juist de laatste jaren - sinds de enorme stijging van
de welvaart - besteden de Nederlandse huismoeders
vaker de juiste zorg aan haar maaltijden. Zij denken
dikwijls aan vitaminen voor goede gezondheid, aan fijne
smaak voor goede eetlust. Zij gebruiken^ inderdaad
veel meer roomboter
Beter eten met room
boter kost weliswaar iets
meet, maar het is deze
extra kosten dubbel en
dwars waard. Elke Neder
lander kan beter eten met
De nauwkeurige cijfers zijn:
in Denemarken2,87 x zoveel
België 3,63 x
Duitsland. .2,3 x
Engeland. .2,1 x
„Zwitserland ,2,13x
als ia
Nederland
per hoofd
per iaar
PublitatieHat Nederlands Zuivelbuteau, 's-Gravenhage
a de waarheid van deze prediking wilt
aanvaarden.
Hierna ging de Bisschop in op de woor
den van de voorzitter, die gesproken had
over het contact tussen de leken en de
Bisschop. Natuurlijk dient, zeide Z-H.
Exc., allereerst dit contact te gaan via
de geestelijkheid, maar ook de gelovigen
moeten gelegenheid hebben, direct kon
tact op te nemen met hun Bisschop.
Na deze woorden klonk een hartelijk
applaus en ieder der aanwezigen kreeg
hierop gelegenheid, persoonlijk met de
Bisschop kennis te maken.
Z.H. Exc. heeft thans zijn tijdelijke in
trek genomen in het pand van de Rotter
damse Vereniging voor Katholiek Onder
wijs, Kon. Emmaplein 7, waar het bisdom
onder een eigen telefoonnummer (117993)
op het Rotterdamse net Is aangesloten.
rr—wiet. luistert mgr. M. A. aangekomen, voor, eerst ln het Latijn
Geflankeerd door pastoor Konijn (rechts) en mgr. K®r'c mqr. H. Niekel. vervolgens in de Nederlandse vertaling.
Jansen naar het welkomstwoord, uitgesproken door de deken, c eucr anusc
Het was ppn indruk om zich te bekleden met de liturgische gende Bisschoppen mogen dienen, door
woku 1 bijzonder indruk- gewaden v00r het celebreren van het U gaarne wordt aanvaard", besloot do
wekkend moment, toen de BlS- lof, met de reeds genoemde assistentie, heer Spoorenberg, die namens katholiek
schop, gekleed in de wiide paarse Gedurende het lof zong de terzijde van Rotterdam de wens uitsprak, dat het pon
mantel zich verhipf nm nlWoprdt het Priesterkoor opgestelde Interparo- tificaat van de eerste Bisschop van Rot-
Lot i. ermel om allereerst chiële Schola st Laurens de hymne terdam zeer zegenrijk en zeer langdurig
document aan de geestelijkheid Deus tuorum militum ter ere van de moge zijn.
in het priesterkoor te tonen ver- H- Laurentius, vervolgens de antifoon Toen de Bisschop de tekening ontrolde,
volgens aan de gelovigen die'on de Beatus Laur^ius uit de tweede Ves" ^e-k hlib^onöer verrast met de^afbeel-
pp®to „a sei°vtgen die op oe pers van 10 augustuS en het daarbij be-
eeisie rijen waren gezeten en het horende Magnificat, het Regina Coeli en
tenslotte boven zich verhief na het lof het Sint-Laurenslied.
Hiermede was mlriaan e,™ ir, De parochiële jeugdbeweging, die voor
het Zll voldaan aan de in een keurig geleide had gez0rgd bij de
net document vervatte voorwaar- aankomst van de Bisschop, deed z. H.
den en nam de Bisschop officieel Exc- thans uitgeleide. In de pastorie aan
bezit van ziin zetel in Rotterdam da Van Vollenhovenstraat maakte de
o -rvUlltrl Qa.ni. Riocehnn Hnnrrvr» Irpnillc m»»t df. Rotter-
ding, welker ontwerper, de heer Nies. F.
A. Molenaar uit Den Haag. zoon van de
architect, die de kathedrale kerk vorm
gaf, aan de Bisschop werd voorgesteld.
Z. H. Exc. richtte zich vervolgens met
een toespraak tot de geestelijkheid en
gelovigen,
Bisschop daarop kennis met de Rotter
damse geestelijkheid.
Vanavond heb ik het al gezegd, zeide de
Bisschop, dat ik mijn ambt aanvaard met
gevoelens van vreugde en schroom, maar
op dit ogenblik overheerst de vreugde en
Aanbieding geschenk ik hoop, dat deze Uiting van het gemoed
altijd de boventoo» zal voeren bij mijn
Inmiddels hadden zich in het aangren- medewerkers en al mijn diocesaoen.
Het Is met grote vreuede aid,,* d„ zende gebouw „Het Centrum" de leden Vreugde en blijdschap moeten bij ons, als
schop, d a ti k van a v o ndtici o r^0 p de?; va" het. huldigingscomité verzameld kinderen van God, trouwens altijd de
wijze ben ontvangen en dat ik u de pause! waarbii «ch ook enkele leden van het grondtoon blijven van ons karakter,
lijke brief van mijn benoeming tot bis- dl°cefaan comité, hadden gevoegd.
J 1. Na/inr n 11 öw. o»-n n vPrvPrcmtfaM
zij
het ook soms in moeilijke omstandigheden.
schop van Rotterdam heb mogen tonen. ï!ad?^. a"en enige verversingen hadden miinheer dc voorzitter, ik ben nu
moment de bestuursmacht over het bis
ut van zijn zetel.
varis-generaal, de deken en de secreta
rissen voor een bijzondere plechtigheid:
beren, een goede Rotterdammer te zjjn,
zoals ik in mjjn Leidse jaren heb ge-
De benoemingstoto' de namiddag uit Rome was aangekomen, wordt ge- 00JTl r"uzekervoormij'reden' tot de aanbieding""van" het geschenk va~n de „„Lj" Leid"enaa"r"te ziin
toond. Hiermede V>as ae v°arwaard,en voldaan en nam de bisschop officieel schroom. Verheugd ben ik om- Rotterdamse katholieken, waarbij de heer tracht' een goca ae
Alleen, voegde de Bisschop er lachend
aan toe, ik zal nog moeten afwachten wat
het Rotterdamse menu is. In Leiden was
dat op een bepaalde dag altijd brood, ha
ring en hutspot.
In ieder geval stroomt er Rotterdams
bloed door mijn aderen en dat is maar
j"ro™ met de woorden van mgr. Niekel £T- ;T- sPoorenberg, voorzitter van het
te spreken, onze hoogste kerkelijke over- Rotterdamse comité, als woordvoerder
heid in het belang van de zielzorg in het °Ptrad.
westen van ons dierbaar vaderland dit
nieuwe diocees Rotterdam heeft opge-
r Het oude bisdom Haarlem was niet D« heer Spoorenberg gewaagde van
alleen zwaar door de grote problemen, «e aanvankelijke gedachtengang, de in- goed ook in deze stad van opbouw, nu een
die hier in het westen van ons land opko- huldiging te Rotterdam gecombineerd te Bisdom opgebouwd moet worden. Ik heb
men en die het, bestuur zo ontzaglijk doen geschieden zoals het afscheid in gelezen, dat in de Rotterdamse haven in
moeilijk maken Terecht is het, dat mgr. Leiden, dat gelijktijdig door het gemeen- de eerste drie maanden van dit jaar wéér
Niekel met de diepste eerbied gesproken tebestuur cn de katholieken der stad meer schepen dan ooit tevoren met wéér
heeft over mgr Huibers. die nu reeds plaats had. „Dan zou er misschien aan- meer tonnage de haven zijn binnengeva-
twintie iaar lang de zware lasten ervan leiding zjjn geweest", zeide hjj, „bij deze ren en zo gaat dan Rotterdam inderdaad
heeft gedragen OP een wijze, die aller gelegenheid te verklaren dat wij. katho- .een grote toekomst tegemoet. Ik hoop, dat
bewondering afdwingt. lickc hurgers, zjjn utrique fideles, dat in 'ook het diocees daarin mag delen.
Verheugd zijn wij- dat het bisdom Haar- ons leven gevoelens van eerbied, van
lem is gesplitst in twee bisdommen, waar- trouw, van aanhankelijkheid zowel je-
van het bisdom Rotterdam het nieuwe gcns de wereldlijke als jegens de kerke-
lyke overheid heersen".
diocees gaat uitmaken.
Oppervlakkig gezien kan rnen vaststel
len, dat vele werkzaamheden hierdoor
gehalveerd worden, wanneer wij bijvoor-
De heer Spoorenberg ging hierna die
per in op de figuur van de priester, die
vr."" de gedurende de laatste 30 tot 40 jaren in
beeld kijken naar de Vormreizen en de wereldHteratuur zo sterk ,n de be_
gemakkelijke bereisbaarheid en bereik,
baarheid van de parochies en wanneer wij
denken aan de behartiging van de gees-
langstelling staat. Gedurende meer dan
20 jaren heeft de bisschop zich gewijd
- - - j„„p aan de opleiding en vorming van de
telijke problemen, die nu niet meer door priesters_ dg toekomst za, het uw
één man gedragen worden.
taak zijn, monseigneur, de opleiding en
vorming van deze jonge clerici niet meer
te behartigen, doch te overzien en te be-
Anderzijds 1» er een grote schroom,
i.j;l^WSwi!IPffwWi waarmee deze gebeurtenis wordt be-
groet. Al is dan het oude bisdom gehal- waken
ne heer P- ^foorenbera voorzitter van het Rotterdams comitébiedt de nieuwe veerd, altijd nog telt het Bisdom Rotter- „U zult
tekeninri nd,i van het geschenk van katholiek Rotterdam een dam 650.000 gelovigen Het is niet alleen waarmede u zelf door beide uw ouders Het feifi dat katholiek Rotterdam mij
y aan van troon%etel. djt aantal> waardoor de verantwoorde- nauw is verbonden", zeide de heer Spoo- deze cathedra aanbiedt wil zeggen, dat
dit doen vanuit deze stad.
Dankbaar ben ik juist met dit geschenk
Men moet het niet zien als een ornament,
maar het heeft een diepere symbolische
betekenis. Christus zond Zijn apostelen
uit met als eerste opdracht: Gaat en on
derwijst alle volkeren. In geen ander?
dan juist in deze boodschap kan men za
lig worden. Deze opdracht leeft nog voort
in de opvolgers der apostelen, waarin ook
ik mag delen. Ik moet dus onderwijzen.
Geen enkele tjjd is er geweest, waarin
de dwaling niet op de loer ligt. Ook in
deze tjjd zjjn er allerlei symptomen van
Een symbool van mijn zending Is de ca
thedra. mijn leerstoel in de Kathedraal.
's GRAVENHAGE, 12 april 1956.
De gehele middag is de Tweede Kamer
nog weer bezig geweest met het wetsont
werp betreffende het vervreemdingsbe-
sluit niet-landbouwgronden, de Onteige
ningswet en wat door deze wetsontwerpen
nog meer moest worden gewijzigd. En nög
is de Kamer er niet mee klaar gekomen.
Voor een deel is dat ook te wijten aan
de langdurige beschouwingen, welke de
beide bewindslieden, die met deze materie
te maken hadden, de ministers Witte en
Mansholt, in hun antwoord op de alge
mene beschouwingen nodig hadden. Het
was dan ook klaarblijkelijk wel zo, als de
minister van Wederopbouw constateerde,
dat de materie wel simpel lijkt, maar toch
niet zo simpel is. Zoals wij gisteren reeds
hebben uiteengezet, betrof het hier hoofd
zakelijk het opheffen van de prijsbeheer
sing voor niet-landbouwgronden en de
wijziging van de onteigeningswet.
Minister Witte begon met op te merken,
dat men moeilijk staande kon houden, dat
deze ontwerpen het rechtsgeldig maken
betekenen van de zwarte grondprijzen.
Het is immers zo, dat 80 90 pet. van de
grondkopen geschieden door de gemeente-
sturen en die kunnen geen onwettige prij
zen betalen. De bezwaren van de P.v.d.A
waren hoofdzakelijk, dat er bij verande
ring van bestemming een meerwaarde zou
ontstaan, welke niet aan de eigenaar ten
goede zou mogen komen, omdat deze er
niets voor heeft gedaan.
De heer Ten Hagen (P.v.d.A.) had daar
voor een vergelijking gemaakt met de
houders van obligaties, maar zo zei mi
nister Witte terecht, bij obligaties betreft
het alleen geld, bij grond echter een eco
nomisch object in het vrije verkeer. Mi
nister Witte meende ook, dat prijsstijgin
gen binnen aanvaardbare grenzen zouden
blijven, omdat de stijging niet omgekeerd
evenredig zal zijn aan de waardeverminde
ring van het geld. De prijzen zullen immers
worden bepaald door de thans heersende
economische omstandigheden. De spannin
gen tussen vraag en aanbod zullen volgens
de minister niet excessief zijn, als de ge
meenten maar zorgen voor tijdige aankoop
onteigening en het bouwrijp maken van
grond.
Dat de meerwaarde van een expande
rende economie ten goede zou moeten
komen aan de gemeenschap achtte de mi
nister een onbewezen stelling. De enige
manier om dit te bewerkstelligen zou een
belastingheffing zijn, maar deze proef
heeft in Engeland geen gunstig resultaat
gehad, daar de prijs niet alleen steeg met
de meerwaarde, maar ook met de gehe
ven belasting. Bij een waande van de grond
van 195 pet. van de stiohtingskosten,
meende de minister dat er ook geen vrees
behoefde te bestaan voor huurverhoging
Overigens zou een prijsbeheersing alleen
zin hebben, als het hele produktieproces in
de bouwnijverheid aan prijsbeheersing op-
derhevig was.
Tegen de opvatting van de heer Droessen
(K.V.P.) achtte hij de Grondkamer niet
competent om te oordelen over de niet-
landbouwkundige of stedebouwkundige be
stemming. Minister Witte noemde dit de
oplossing van een probleem, waarop ieder
een in het land heeft gewacht en die het
rechtsgevoel zou bevredigen. Hij gaf toe,
dat hier een wissel werd getrokken op het
verantwoordelijkheidsgevoel van de ge
meenten en van de provinciale besturen,
maar hij meende dit met een gerust hart te
mogen doen.
Minister Mansholt sprak vooral over de
wetswijziging op de vervreemding van de
landbouwgronden als een rectificatie van
de invloeden van de opheffing der prijs
beheersing van niet-landbouwgronden. De
zorg van de regering was, dat een goede
prijsbeheersing van landbouwgronden niet
in gevaar zou worden gebracht. Hier moch
ten geen risico's worden genomen. Daarom
had de regering gekozen voor de objec
tieve criteria namelijk: de vraag of de
grond ligt in het uitbreidingsplan, de aan
wezigheid van delfstoffen en de nieuwe
bestemming van de grond. Het rekening
houden met een verwachtingswaarde bij
het vaststellen van de prijs door de Grond
kamer wees de minister van de hand, om
dat er dan geen vaste maatstaf meer zou
zijn voor de waardering der gronden, wat
dan naar verschillende maatstaven zou
geschieden. Dit stelsel was subjectief en
dit achtte de minister onuitvoerbaar, dit
zou de reële prijsbeheersing van de land
bouwgronden aantasten. Minister Mansholt
sprak zich voorts uit voor landbouwkun
dige toetsing en het voorkeurrecht van de
pachter, waardoor grondspeculatie zou
worden tegengegaan.
Morgen wordt de behandeling voortgezet.
F. S.
