„Niemand genoemd die door misdaden
van Jungscïdager om het leven kwam"
Jungschlager: „Ik vertrouw, dat
God u de juiste weg zal wijzen"
Sil.5"ïïi 1*
Gevaar van directe TV-reportage
t&iir
SENATOR
Ike deed persoonlijk beroep op
Nasser en Ben Goerion
Recordomzet R. S. Stokvis en Zn
„Marcelino brood en wijn"
draadloos
FILMS
Dupliek van mevrouw Bouman
Van illegale terugkeer naar Indonesië
geen sprake
Jongelui brachten KVP-propaganda
bij een Vara-program
Eén dode op de weg
CONTACT
deze iveek
hét ankerhorloge
DAN
Zo NU en
OW TAFELWATER
Vampier van Beek-
27 APRIL VONNIS
UW TAFELWATER
Geen demonstraties; weinig belangstelling
bergen'' zette gezin in
de felle koude
De koers van de
Indische pensioenen
Stenen van Schrijers-
toren naar V.S.
Lekken bij de Franse
„lekkenzaak"
De crisis in het Midden-Oosten
Israëlische en Egyptische straaljagers
neergehaald
UW TAFELWATER
Vooruitzichten voor 1956 niet ongunstig
De Indische pensioenen
Verrukkelijke filmlegende van de Spaanse
regisseur Ladislao V a j da
Berberstammen revol
teren tegen Spanje
Het vliegongeluk bij
Woudenberg
„Tramlijn geleerde
Peter Sclie
VRIJDAG IJAPltTL 1956
PAGINA 5
Piiets verdachts
Geheel op legale wij ze
Op cursus voor reserve
officieren
Over de mening van de officier van
justitie, dat Jungschlager tijdens zijn ver
lof in Europa een of meer keren clandes
tien naar Indonesië kan zijn gekomen, be
toogde mevr. Bouman, dat de data van
de overgelegde stukken van -de Amster-
damsche Bank onomstotelijk uitwijzen,
dat afgezien van de theoretische moge
lijkheid Jungschlager van deze moge
lijkheid in elk geval geen gebruik heeft
gemaakt. Op grond van dez'e stukken im
mers is er alleen in november en decem
ber 1950 een hiaat, dat groot genoeg zou
zijn voor een clandestiene reis naar In
donesië. Verdachte volgde echter in deze
periode een cursus voor reserve-officie
ren in Amsterdam. Mevrouw Bouman
verwees hiervoor naar de verklaringen
van de getuigen Knoops, Cramer en Ger-
dingh en naar de verklaring van het Ne
derlandse ministerie van Oorlog.
Vergelijking gaat wel
heel erg mank
Mevrouw Bouman ging voorts in op een
vergelijking, die de officier van justitie
heeft gemaakt tussen de zaak-Jungschla
ger en een met name genoemde moord
zaak, waarbij de schuld van verdachte
wettig is. komen vast te staan. Deze ver
klaring gaat wel heel erg mank, aldus de
verdedigster.
Getuigen charge
Mevrouw Bouman merkte tenslotte op.
dat de officier van Justitie ten onrechte
stelt, dat twee getuigen a charge een
strafregister hebben. In werkelijkheid
zijn het er vijf. namelijk Manoppo, Zwart
jes. Toni Oei. Tomasoa en Amiroeddin.
Bovendien hebben Harris en Manoch
zelf erkend, dat zij resp. lid van de Da-
roe] Islam en volgeling van de Apra zijn
geweest en hebben meegedaan aan ver
schillende misdrijven. Waarom deze men
sen nooit zijn vervolgd en gestraft, noem
de mevrouw Bouman onbegrijpelijk.
Nieuwe verklaringen
overgelegd
Inbreuk op afspraak van 1950
èkSL (g-gAiJl Ca!L\
Wat zal regering doen?
Jg wordt gebracht.
Elf Spaanse officieren gedood
BEHANDELING KLACHT
Mr. SCHOKKING DOOR JOUR
NALISTIEKE TUCHTRAAD
Elders in dit blad gaven WJL®Mevrouw
vatting van de dupliek, welke mevrouw
Bouman vrijdag hield in dc c0]lclusje
schlager en waarin z« „aakt onschul-
kwam, dat beklaagde voln
dig is. Hieronder gaan nader i„.
punten van de dupliek
dat kolonel Soetoko,
Byhet ondewoek, veiligheidsdiens
destijds hoofd van^ West.Java
jVuni I950 instelde naar het bestaan van
iJï' niaorweonclse actie op de onderneming
een onderg kwam niets verdachts aan
aldus mevrouw Bouman. De of-
fiHervan Justitie verklaart nü dat het
n et waar is, dat er openlijk een onder
grondse actie werd gevoerd, waarbij hon
derden wapens waren opgeslagen. To-
masoa heeft gezegd, dat die wapens wa
ren opgesloten in een kamer, die door een
deur verbonden was met da, woonkamer
van het gezin van de administrateur Mot-
man, waar ook bezoekers werden ontvan
gen, en dat die wapens ook op klaarlichte
dag naar binnen en naar buiten werden
gebracht, soms zelfs niet eens verpakt. Als
die verklaring waar is, aldus mevj0"^
Bouman, kan toch niet worden gezegd, a
de ondergrondse actie niet openlijk werd
gevoerd. 7
De officier van Justitie heeft in «jn
repliek nogmaals verklaard Indon©-
dachte „opnieuw het gebied van Indone
.18 was binnengekomen
kering geen toestemming had gekregen
legering kferen". Hij had hieraan toe-
gevoé&df dat toen was bedacht, verdachte
te benoemen tot lid van de Nederlandse
delegatie naar de ILO-conferentie, zodat
©r aanleiding was hem een dienstpaspoort
te geven om hem zodoende in staat te
stellen, naar Indonesië terug te keren-
Het vreemde was volgens de officier van
Justitie, dat hij daarna weer werkzaam
was bij de KPM
Naar aanleiding hiervan merkte mevr.
Bouman op:
Op initiatief van het International La
bour Office werd van 5 tot 15 oktober
1953 een Aziatische regionale maritieme
conferentie gehouden bij Colombo (Nu-
wara Eliga). Aan de door de Nederlandse
regering aangewezen delegatie werden
adviseurs toegevoegd. Namens de directie
van de K.P.M. werden aangewezen als
adviseurs; mr D. F. de Koe en ver
dachte. Op dat ogenblik bevond de heer
Jungschlager zich derhalve in Indone
sië en niet er buiten, zoals Soenarjo sug
gereerde, toen hij zei, dat de heer Jung
schlager „opnieuw met gebied van Indo
nesië is binnengekomen". Hij wekte al
dus de indruk, dat dit ten tijde van de
conferentie van de I.L.Ö. reeds aan de a r
Jungschlager zou zijn verboden. »el
ministerie van Buitenlandse Zaken van
Indonesië heeft echter pas bij nota dfl.
16 december 1953, derhalve twee maanden
na afloop van de I.L.O.-conferentie aan
het Nederlandse Hoge Commissariaat
medegedeeld, zulks ter bevestiging van
een mondelinge mededeling van 11 de
cember, dat het ministerie van betrokken
instanties had vernomen, dat de beer
Jungschlager geen vergunning kon krij
gen om nog langer in Indonesië te ver
blijven. De heer Jungschlager was op dat
moment reeds geruime tijd van de I.LO.-
conferentie in Indonesië teruggekeerd en
had ziin normale taak bij de K.P.M. her
vat. Zijn reis naar die conferentie en te
rug naar Indonesië is dus op geheel le-
gaje wijze geschied. Van een illegale te
rugkeer, ondank^ een verbod om in In
donesië te verblijven, is derhalve geen
sprake geweest.
„De officier van Justitie beweert nu
maar, dat als gevolg van de wandaden
van beklaagde honderden of zelfs dui
zenden slachtoffers zijn gevallen. Maar
in deze hele zaak is nog niet écn naam
genoemd van iemand, die tengevolge van
de beweerde misdaden van beklaagde om
het leven zou zijn gekomen. Het is ge
makkelijk genoeg een dergelijke stelling
tc lanceren, maar de officier van Justitie
is niet in staat gebleken enig spoor van
bewijs daarvoor aan tc voeren. Men
dient duidelijk in bet oog t„ houden, dat
het hier niet gaal om algemeenheden,
vermoedens, geruchten en praatjes, maar
dat dc vraag is of beklaagde schuldig Is
aan de in de tenlastelegging omschreven
misdrijven, en het veroorzaken van de
dood van enie persoon komt in de ten
lastelegging niet voor".
Rechter Maengkom heeft heden mede
gedeeld, dat hij in dc zaak-Jungschlager
27 april vonnis zal wijzen.
SPA
Nadat mevrouw Bouman haar dupliek I heeft gevlogen voor „droppings" ten be-
had gehouden hield de heer Jungschla- hoeve van opstandelingen.
(Van onze correspondent)
r>e vampier van Beekbergen aldus
noemde men tijdens de zitting van de
Zutphense politierechter mevrouw Van I.,
exploitante van een bungalowcentrum,
dat ook in de wintermaanden een be
hoorlijke cent blijkt op te hrengem Wan-
neer er namelijk geen vakantiegasten zijn,
dan verhuurt deze mevrouwVanl I. haar
bungalows voor de kleinigheid v
1 Nu* is^het zo, dat men in de ™06®to
zomerhuisjes geen portalen en sang
kent en dat men via de voordeur meteen
in het woonvertrek komt. Dat was oo
het geval met het huisje, dat .bewoond
werd door een dame, tegen wie mevrouw
Van I. een grief had. De grief namelijk,
dat zij een week huur achter was, die
eerst de volgende week kon worden vol
daan.
Mevrouw Van I. nam daarop haar maat
regelen. Zij stuurde haar zoons erop af,
om de dame met al haar bezittingen op
straat te zetten. De echtgenote van de
dame was enkele weken op reis, doch
gelukkig schoot een buurman te hulp om
de uitzetting te verhinderen. De beide
zoons lichtten daarop de deur uit haar
hengsels, waardoor de bewoonster, bij 15
graden vorst, in de kou kwam te zitten.
Eerst toen de politie erbij geroepen was,
kwam de deur weer in de hengsels.
Mevrouw Van I. werd, overeenkomstig
de eis van de officier van justitie, ver
oordeeld tot een maand gevangenisstraf
voorwaardelijk met drie jaar proeftijd en
vijftig gulden boete of tien dagen hech
tenis. wegens uitlokking van huisvrede
breuk door misbruik van gezag. De bedde
Zoons kregen elk een boete van vijfen
twintig gulden, subs, vijf dagen hechtenis,
wegens huisvredebreuk.
ger, die zich kennelijk niet goed volde
hij zal morgen een dokter raadplegen,
daar hij te hoge bloeddruk heeft zelf
een kort pleidooi, waarin hij tot rechter
Maengkom zeide: „ïk vertrouw, dat God
U als handhaver van de wet de juiste
weg zal wijzen". Jungschlager verklaar
de voorts nadrukkelijk, dat hij tussen 3
juni 1950, toen hij voor verlof naar Ne
derland ging, en tussen mei 1951 niet in
Indonesië is geweest. Hjj zei, dat hij in
Indonesië als een burger, die de wet res
pecteert, heeft gewerkt voor zijn maat
schappij. Het was niet by hem opgeko
men zich tegen Indonesië of zjjn regering
te wenden.
Voor de zitting, die o.m. werd bijge
woond door de politieke adviseur van het
Ned. Hoge Commissariaat, de heer R. C.
Kwantes door de Italiaanse consul G
Mariani 'en He directeur van de K.P.M.',
bestond weinig belangstelling. Er waren
slechts enige kijkers buiten het gerechts
gebouw, en er deden zich geen demon
straties voor, toen mevrouw Bouman en
Jungschlager het gebouw binnen gingen.
In haar dupliek las mevrouw Bouman
ook «n verklaring voor van de Britse
ambassadeur in In_doneae e e 1
Morland, waarin staat, dft ër noo't Brit-
se vliegtuigen zijn gebruikt voor hetaf-
Amerikaanse schout-bij-nacht -
Sheely, waarin wordt aangetoond, dat
tussen augustus 1951 en Manoch
nooit een passagier genaamd *me'.
aan boord van een Dakota van
rikaanse ambassade is 8eweest
evenmin een piloot Kennedy dit toestel
l,e'evisie Inlde soanninr ten top. J
Toen de verdedigster de verklaring van
de Britse ambassadeur voorlas, maakte
de rechter hiertegen bezwaar, zeggende,
dat in deze fase van het proces geen
nieuw bewijsmiddel kan worden aange
voerd. Maar hij aanvaardde de verkla
ring van de ambassadeur als inlichting.
Na haar dupliek overhandigde me
vrouw Bouman nog een document aan
de rechter, waarin een Nederlandse hor
logemaker verklaart, dat hjj voor be
klaagde een horloge heeft gerepareerd,
in de tijd, dat hij volgens de getuigen ft
charge in Indonesië is geweest.
Tc Nijtap nabij Drachten is gisteravond
de 73-jarige beer P. Nicolai, toen hij on
verwacht per fiets de weg overstak, door
een vlak achter hem rijdende militaire
auto geschept en een aantal meters mee
gesleurd. De man was op slag dood.
Omtrent de kwestie met de Indische
pensioenen, waarvah wij gisteren mel
ding maakten, vernamen wij alsnog van
officiële zijde uit Den Haag:
Het besluit van de Indonesische rege
ling om de pensioenen aan voormalige
Nederlandsch-Indische overheidsdienaren
en oud-KNILmilitairen niet meer uit te
betalen tegen de koers van een op een
betekent een inbreuk op een afspraak, die
is gemaakt op de ministersconferentie
tussen Nederland en Indonesië, welke in
november 1950 in Den Haag is gehouden.
Daar werd besloten, dat de Indonesische
regering 75 pet. van het bedrag in gul
dens, dat met deze pensioenbetalingen is
gemoeid, voor haar rekening zou nemen
cn dc Nederlandse regering 25 pet. Deze
afspraak stond dus geheel buiten de R. T.
C.-overeenkomsten.
Het besluit van de Indonesische rege
ring komt er dus op neer, dat zij haar
aandeel in het bedrag in guldens vermin
dert van 75 pet. tot 33 1/3 pet.
Temidden van de vele stenen uit be
roemde gebouwen en van bekende plaatsen
in de gehele wereld, aangebracht op de
gigantisch grote muur van het Chicago-Tri-
bunekrantenpaleis aan de Michigan-boule
vard in Chicago, zullen straks ook enkele
stenen prijken van de in 1482 gebouwde
Schrijerstoren. staande in het hart van
Amsterdam op de Prins Hendrikkade. De
stenen gaan zondag per K.L.M.-vliegtuig
de oceaan oved. Ze zullen een plaatsje
krijgen tussen brokstukken van wereld
beroemde bouwwerken zoals het Pantheon
in Athene, de Notre Dame te Parijs, de
■Wartburg bij Eisenach, Hamlets kasteel in
Denemarken en de Chinese Muur. Eén
Nederlandse steen is reeds in de muur
aangebracht, namelijk een brokstuk uit
het huis van John Robinson in Leiden,
de Britse voorganger van de Pilgrim
Fathers.
De Parijse auditeur-militair, kolonel
Grassien Gardon heeft gisteren op een
zitting van. de Parijse krijgsraad ver
klaard. dat van de geheime zittingen van
deze raad. die de „lekkenzaak" behan
delt, geheimen zijn uitgelekt.
Hij zei. dat aan personen die buiten
de krijgsraad staan een volledig verslag
is gedaan, van wat tijdens de geheime
zittingen is besproken.
De eerst? die zich over deze nieuwe
„lekken heeft Uitgelaten was André
Baranes. een van de genen die terecht
staan. Baranes zei in kringen van het pro-
commumstische dagblad Libération" te
hebben vernomen, dat dé' directeur van
dat blad. Emmanuel d'Astier de la Vi-
gerie, op de hoogte gesteld is van wat
er tijdens de geheime zittingen is ge
beurd.
De perschef van het Witte Huis, James Hagerty, heeft gisteravond bekend
gemaakt, dat president Eisenhower jl. maandag persoonlijke boodschappen
aan de Egyptische eh Israëlische leiders heeft gezonden. Bij deze bood
schappen waren afschriften gevoegd van de verklaring van de president,
dat de V, S. voornemens zijn om ieder slachtoffer van agressie in het
Midden-Oosten, „voor zover de constitutie dat toelaat", hij te staan.
De inhoud van de persoonlijke boodschappen van de president werd
niet bekend gemaakt, doch Hagerty verklaarde, dat men mag aannemen,
dat de president aandrong op matiging. De perschef zei voorts, dat
Eisenhowers boodschappen aan Ben Goerion en Nasser in het bijzonder
betrekking hadden op dc oproep van de president van j.l. maandag om
zoveel mogelijk steun te verlenen aan de vredesmissie in het Midden-
Oosten van de V.N.-secietaris-generaal, Dag Hammarskjoeld.
Israëlisch luchtafweergeschut heeft gis
teren een Egyptische Vampire-straalja
ger. neergeschoten na een luchtgevecht bo
ven de grens tussen beide landen. Een
Israëlische militaire woordvoerder ver
klaarde, dat het Egyptische vliegtuig op
Israëlisch grondgebied terecht kwam. Drie
andere Egyptische toestellen keerden naar
Egyptisch grondgebied terug.
Later op de avond maakte een Egyp
tische militaire woordvoeder in Cairo be
kend, dat tijdens een luchtgevecht bo
ven de gedemilitariseerde El Auja-zone
SPA
De totale omzet over 1955 by R. S. I Dé gang van zaken bij industriële be-
Stokvis en Zonen N.V. te Rotterdam I langengemeenschappen. die alle in Ne-
heeft die van 1954 belangrijk overtrof
fen, waarmede een nieuw record sinds
het 112-jarig bestaan der onderneming
werd bereikt.
Hoewel het gemiddelde percentage van
de brutowinst in 1955 iets lager was dan in
1954, was de brutowinst door de grotere
omzet niet onbelangrijk hoger dan in
1954. De onkosten stegen eveneens, doch
niet in dezelfde mate. zodat het exploita
tieoverschot in 1955 ruim 10 pet. hoger
was dan in 1954.
De exploitatiewinst heeft ƒ9.158.125
(v.j. ƒ8.234.704) bedragen, terwijl inkom
sten uit beleggingen minus interest
492.238 (166.012) beliepen. Na afschrij
vingen voor 1.854.468 (835.908) en do
tatie van ƒ3.000.000 (3.650.000) aan de be
lastingreserve, resteert een saldo
winst van ƒ4.795.895 (3.914.808).
Hiervan wordt bestemd voor extra af-
sohrijving gebouwen 1.317.188 (779.171)
naar algemene bedrijfsreserve gaat
ƒ1.000.000 (1.012.211). verhoging reserve
dubieuze debiteuren vergt 150.000 (v.j.
afschrijving deelnemingen ƒ210.418),
waarna het reeds gemelde dinidendvoor-
stel van 9 pet. (4'/2 pet voor de nieuwe
aandelen) in contanten (onv.) wordt ge
daan en naar nieuwe rekening aandeel
houders 752.918 (737.857) gaat.
De betalingen van de handelsdebiteu
ren bleven zeer regelmatig geschieden
en slechts een uiterst gering bedrag be
hoefde als oninbaar ten laste van de ex
ploitatierekening te worden afgeboekt.
Voor vernieuwing en uitbreiding werd
een aanzienlijk bedrag besteed. Teneinde
in de voortdurende behoefte aan nieuwe
middelen te kunnen voorzien, werden op
31 augustus ƒ5.159.000 nieuwe aandelen
uitgegeven tegen een koers van 150 jet.
Door de voortschrijdende verhoging der
omzetten en de daarmede gepaard gaande
stijging van de posten voorraden en de
biteuren. benevens door de vervroegde
inning der vennootschapsbelasting was
de liquiditeit op 1 januari 1956 echter
minder gunstig dan op 1 januari 1955.
derland zijn gevestigd, gaf evenals vorige
jaren tot tevredenheid aanleiding. De re
sultaten van de buitenlandse deelnemin
gen waren, eveneens in het adgemeen te
vredenstellend. Javastaal-Stokvis N.V. te
Djakarta vermocht, evenals vorige jaren
ondanks de moeilijke omstandigheden,
over 1955 een bescheiden winstsaldo te
boeken. Nadat in de tweede helft van
het boekjaar een deel der participatie in
Indonesische handen was overgegaan, is
Javastaal-Stokvis in Indonseië als natio
naal bedrijf erkend.
De algemene gang van zaken in de
reeds verstreken maanden van 1956
schonk voldoening, daar de omzetten niet
onbelangrijk hoger waren dan die in de
overeenkomstige maanden van 1955. Hoe
wel door de huidige loon- en prijspoli
tiek de winstmogelijkheden verder ziin
verkleind meent het bestuur toch de
vooruitzichten voor 1956 niet ongunstig
te mogen beoordelen.
Het Tweede-Kamerlid Stufkens heeft
aan de minister van Financiën en aan
de minister zonder portefeuille schrifte
lijk gevraagd of de Indonesische regering
inderdaad aan de Nederlandse regering
heeft medegedeeld, dat zij met ingang
van 1 mei a.s. pensioenen van vroegere
Nederlands-Indische overheidsdienaren
en oud-KNIL-militairen zal gaan uitke
ren tegen de officiële koers, zodat deze
pensioentrekkers het risico lopen van een
vermindering van hun periodieke pen
sioenuitkeringen met twee/derde.
Wanneer het antwoord bevestigend
luidt, dan vraagt hjj verder of de minis
ter kan mededelen, of en hoe zij de be
trokkenen denkt te behoeden voor een
catastrofale vermindering van inkom
sten.
kan verkrijgen hem te straffen. Toch ach-1 meenzaamheid met het heilige. Regisseur
Het £e J^en zich blootstelt de sPanning ten top. Jammer, dat de
het algemeen camJL, U' wanneer kermisklant een slecht verliezer bleek
te zijn.
In de rubriek „U en uw regering'kwam
het onder leiding van Meyer Sluijzer
- neer Tilanus en
zij
Zij zich metoflia^erdmrw'„S onder he*
publiek ge
demonstreerd \r ARA gaf va repor-
ia on de gelég^flheid gebruik
maakte van oe „-na-rnT-iiii'_
met. recCeborden en
ganda te maken demonstratie' j®
afkeurenswaardig® iële paxtij-instantiei
dien zij van dej» ar begrijpelijk en
zou zijn uitgegaaIL gte grappig de
tot op zekere h demonstrant ver
politieagent. die de zijn rug vlak
joeg om een 3na®r .i(,n opduiken en de
voor de camera te ,_nd een uitdagen,
„spultebaas" die woed flarden trok
de paraplu-met-leimf. dat enheie ©ver;
als men 3andee„njjezonnen jongelui
ondernemende als .„deuger.de stukje
het initiatief tot dit
hadden genomen. Min voornemen
Dat zij de kans kr®8 duidelijk zicht-
op zo'n uitvoerige ®!eZenUiken bewÜst,
bare wijze te ve van de uitzending
dat de organisatoren hadden gegeven
zich geen rekenschap jiepen. Maar door
van de risico's die zU f(jt men wijs en
schade en schande "'genomen, dat een
dus mag worden aaT^dige maatregelen
volgende keer de dergelijke grappige
worden getroffen ornaar aard, opvatting
of ergerlijke al vijker incidenten
en humeur van de
onmogelijk te maken^,y_carnera's onder
De kijkjes, die de -a op de Bergen
regie van Ben S. Jg-men. waren overi-
op Zoomse kermis oeg en vooral een
interessant en kermis-demon-
pdo-wedstrijd tuss s amateUr voerde
Strant en een Antwerp
tussen minister Cals, de
professor Banning tot een belangwek
kend en levendig dispuut over het on
derwijs, dat helaas wegens tijdsgebrek
moest worden beëindigd eer het goed en
wel op gang was gekomen.
Minder geslaagd was de inhoud van
de rubriek „Spiegel der kunsten met
de Keukenhof^ 6611 k°rt 0610011 aan
slaand ■7laakte een bijzonder ge-
L©niai <trmzikaal) babbeltje met Cor
motto m» e vleugel en onder het
Sen n?.enV- dingen.... nu" kreeg
samengesteld f,llmfra8menten en foto's
di„ Hnnt- levensschets van Stalin,
ziin vroegere volgelingen van
zijn voetstuk is geworpen.
en 6aa^!T-ivfle!:..algemeen °b Peil staand
streeks ^n Programma, dat om-
'lef uur eindigde, omdat de
uit Glasgow Van
Sunj e amateur»bokswedstrijd
Schotland Duitsland was komen te ver
vallen.
Op hartveroverende wijze speek de vijfjarige
Pablito Calvo de titelrol in Marcelino Brood
en Wijn een verrukkelijke film van dc
Maar hoogst zelden
komt het voor, dat de
veelgeplaagde filmkriti-
kus, wiens enige verweer
tegen een algehele ver
standsverbijstering zijn
vermogen is om de liera
voorgedraaide middelma
tigheden en alles, wat
daar beneden ligt zo spoe
dig mogelijk te vergeten,
een fibn met gretigheid
in zich opneemt en hij
het neerschrijven van zijn
indrukken de kleinste
details ervan met onver
deeld genoegen in zijn
herinnering terugroept
Zo'n film is „Marcelino
Pan y Vino" van de
Spaanse regisseur Ladis
lao Vnjda, die verleden
jaar op de Filmfestivals
van Cannes en Berlijn
werd onderscheiden
Spaanse regisseur Ladislao Vajda.
zij behaalde o.a. de speciale prijs van het Office CatWique International
du Cinema en die hier te lande, na een even lange als onbegrijpelijke
aarzeling van de zijde der bioscoopexploitanten, thans pas onder de titel
„Marcelino Brood en Wijn" in vertonitig wordt eehracht.
Ladislao Vajda, een naar Spanje uitge
weken Hongaar, heeft zijn film gemaakt
,naar een verhaal van de Spaanse auteur
José M. Sanchez-Silva, waarvan onlangs
de negende druk in een oplaag van
25.000 exemplaren is verschenen en dat in
twaalf verschillende talen is vertaald.
Marcelino, de hoofdfiguur van het boek
en de film, wordt als baby door zijn
moeder, die kort daarop sterft, te vonde
ling gelegd aan de poort van een klein
Spaans klooster, waar twaalf Francisca
ner monniken God in eenvoud en armoe
de dianen. Met blijde verrassing en lief
devolle zorg nemen de broeders dit he
mels© geschenk in hun midden op en be
sluiten, als zij in het nabijgelegen dorp
geen geschikte pleegmoeder voor het kind
kunnen vinden, zelf voor zijn opvoeding
zorg te dragen.
'Het spreekt vanzelf, dat de tegenwoor
digheid van het moederloze kind verwar
ring sticht in de kloostergemeenschap van
mannen, die zich om strijd beijveren, hem
het gemis van een moeder en speelmak-
kertjs van zijn leeftijd te vergoeden en
hem op te voeden tot een voorbeeldig
mens en een waar kind van God.
Ondanks de plechtige omgeving, waarin
hij opgroeit, is Marcelino geen overdre
ven vroom jongetje. Als hij met één der
broeders op marktdag naar het dorp gaat
en hij wordt een ogenblik aan zichzelf
overgelaten, weet hij, evenals zijn oer-
moeder Eva. geen weerstand te bieden
aan de verleiding van een fleurig lokken
de appel. Met het gevolg, dat het hele
dorp in paniek wordt gebracht, zodat zijn
eerbiedwaardige metgezel zich maar lie
ver tersluiks met hem uit de voeten
maakt en een toevlucht zoekt achter de
veilige muren van het klooster. In het wij
watervat van de kloosterkapel laat hij zijn
papieren scheepjes varen en als de broe
ders die hij als zijn twaalf vaders be
schouwt en die hij liefkozend aanspreekt
als Broeder Pap, Broeder Deur, Broeder
Bim Bam en Broeder Ziek, troetelnaamp
jes uit zijn eerste kinderjaren in god
vruchtig gebed zijn verzonken, draaft
plotseling een kudde geiten de kapel bin
nen, opgejaagd door de kleine deugniet.
Maar Marcelino is zo onschuldig en ar
geloos, dat niemand het over zijn hart
ten de Broeders het nodig om Marcelino,
die het gemis aan kinderen van zijn eigen
leeftijd tracht goed te maken door zijn
lief en leed te delen met een denkbeeldig
vriendje, dat hij Manuel heeft gedoopt,
enig ontzag bij te brengen en daarom
verbiedt Broeder Pap hem om de zolder
trap op te gaan. Want daarboven huist
een Grote Man, die hem zal meenemen.
En o wonderlijk, dit gebeurt ook, want
als Marcelino met de denkbeeldige Ma
nuel als zijn morele steun het toch waagt
de zolder te betreden, ontdekt hij een le
vensgroot kruisbeeld. Marcelino vindt de
;Man aan het kruis echter helemaal niet
afschrikwekkend. Integendeel, hij heeft
diep medelijden met hem, praat tegen
hem, probeert hem te troosten en brengt
hem brood en wijn, waartoe hij in alle
stilte strooptochten onderneemt in de be
scheiden provisiekast van Broeder Pap.
Totdat Marcelino wiens diefstallen zijn
ontdekt en die door de Broeders is ge
volgd, aan het beeld mag zeggen, wat
zijn liefste wens is. Hij vraagt zijn moe
der te mogen zien en de diep ontroerde
Broeders vinden hun kleine Marcelino
vredig in de slaap van de dood aan de
voet van het kruis.
Dit is in het kort het verhaal van Mar
celino, de door Sanchez-Silva geschreven
moderne variatie op een legende, die in
de meest uiteenlopende vormen in de
middeleeuwse literatuur wordt aangetrof
fen. In „Middelnederlandse legenden en
exempelen", een bijdrage van dr C. G.
N. de Vooys tot de kennis van de pro
zaliteratuur en het volksgeloof der mid
deleeuwen, wordt er uitvoerig melding
van gemaakt. De kern van deze legende
meent dr de Vooys gevonden te hebben
in een mirakel, dat door de in 1124 over
leden schrijver Guibert de Nogent wordt
vermeld in zijn werk „De pignoribus
sanctorum". In de stad SaintQuentin,
aldus Guibert de Nogent, droeg eens een
knaapje de hostie op een schotel door de
kerk en kwam voorbij een crucifix. Het
kind vroeg: „Heer wilt Gij van mijn
brood?", waarop het beeld antwoordde:
„Binnenkort zal Ik u van Mijn brood ge
ven". Het kind stierf niet lang daarna
en werd vóór het beeld begraven.
Evenals alle oude legenden spreekt uit
het verhaal van Sanchez-Silva een diep
hinderlijk geloof en een ontwapenende ge-
Vajda heeft er een verrukkelijke film
vorm aan weten te geven, even simpel
en klaar als het gegeven zelf, een vorm,
die tegelijk boeit en diep ontroert door
de ware Franciscaanse deugden, die er
uit spreken: levensblijheid en nederigheid
liefde en godsvrucht. Juist de eenvoud
van het verhaal en de simpelheid, waar
mee het in fijn getroffen filmbeelden
wordt verteld, de humor en warme men
selijkheid, welke elkaar op meesterlijke
wijze afwisselen en in evenwicht houden,
de raak gekozen figuren en bovenal de
ieders hart veroverende kleine Pablo Cal-
een Israëlische Ouragan-jager was neer
geschoten.
In de Jordaanse hoofdstad Amman
\verd gisteravond officiëel meegedeeld,
dat drie Israëlische straaljagers gister
avond het Jordaanse luchtruim hebben
geschonden en een Arabisch passagiers
vliegtuig hebben achtervolgd. De woord
voerder voegde daaraan toe. dat de straal
jagers het vuur niet openden en dat het
passagiersvliegtuig veilig in Cairo aan
kwam.
De secretaris-generaal van de V.N., de
heer Dag Hammarskjoeld, heeft giste
ren aan de leden van de Veiligheidsraad
meegedeeld, dat Israel en Egypte zich bei
de „onvoorwaardelijk" bereid verklaard
hebben om zich te houden aan hun wa
penstilstandsovereenkomst, die alle vijan
dige daden jegens elkaar verbiedt.
In de Spaanse enclave Ifni, in het zui-
den van Marokko, zijn enkele Berber
stammen tegen het Spaanse gezag in oj>
stand gekomen, aldus verneemt AFP uit
welingelichte kringen te Madrid.
Elf van de twaalf Spaanse officieren,
die het bevel over het garnizoen van de
enclave voeren, zouden zijn gedocW.
Vanaf de Kanarische eilanden rijn en
kele afdelingen parachutisten naar Ifni
gedirigeerd.
Verder doen in Madrid geruchten de
ronde van soortgelijke moeilijkheden in
de Spaanse kolonie Rio de Oro aan de
Afrikaanse westkust.
De totale schade aan de panden, die
bij het vliegongeluk bij Woudenberg
werden vernield, wordt op 75.000
100.000 geraamd. De grote villa „Huize
Sonnevanck" was tevens- verzekerd tegen
zgn. vliegtuigschade. Ook het kantoor
gebouwtje van het waterschap „De
Heiligenbergerbeek" was verzekerd.
Maandag 16 april zal te Amsterdam een
zitting van de raad van tucht der Fede
ratie van Nederlandse Journalisten wor
den gehouden ter behandeling van de
klacht, die de burgemeester van Den
Haag, mr. F. M. A. Schokking, tegen de
redactie van het „Haagsche Dagblad"
heeft ingediend.
De raad zal als volgt zijn samengesteld:
voorzitter: prof. dr. J. A. van Hamel;
leden: mr. G. C. J. D. Kropman, mr. H.
Dikkers, mevr. mr. J. Brans-Woltering en
de heer J. W. Henny.
Deze zitting van de raad is niet open
baar.
vo, één Van de meest aantrekkelijke spe
lertjes in een lange reeks aantrekkelijke
filmkinderen als de zesjarige Marcelino,
maken het zien van deze film tot een on
verdeeld en onvergetelijk genoegen.
De bijzondere lof, die we de kleine Pa-
blo toezwaaien, komt uiteraard op de al
lereerste plaats toe aan de regisseur Vaj
da, die hem uit 5.000 Spaanse kinderen
als het meest geschikte werktuig wist te
kiezen en hem met zijn camera wist te
observeren op een" wijze, die de toeschou
wer volledig onder de bekoring brengt
van de charme, welke van dit knaapje
uitgaat.
Aan Vajda komt ook de eer toe een
uiterst «Jelikaat gegeven op delikate wijze
in beeld te hebben gebracht. Het mira
kel, waarmee de film eindigt wordt met.
zoveel reserve en soberheid uitgebeeld,
dat zelfs de meest materialistische kriti-
kus er geen bezwaar tegen zou kunnen
aanvoeren.
„Marcelino Brood en Wijn" is dan ook
een film, die de aandacht van al onze
lezers ten volle verdient die men met in
nig genoegen in de herinnering zal bewa
ren en die men nog eens zal willen terug*
zien, als zich de gelegenheid daartoe ooit
zou voordoen.
F.
De Amsterdamse tram behoeft er niet
bijzonder moeite voor te doen, om in de
dagbladkolommen te geraken. Met een
nauwgezetheid, waarvan men bij de
hoofdstedelijke dienstregeling node kan
spreken, verschijnen de lotgevallen en
ongevallen van de Damrak-expres in de
krant. Geïllustreerd uiteraard. Tram
vliegt uit de bocht, in etalageruit; tram
dringt in vitale delen van een vrachtauto,
tram duikt met voorplecht dn historisch
grachtenwater. De lieden, die na elke
scrimmage het getergde voertuig onder
zoeken z'ijn het er meestal wel over eens,
dat iets aan de remmen hapert, maar
verbeteringen t.b.v. veilig verkeer komen
natuurlijk niet op stel en sprong. Het op
stellen van de diverse IJ-tunnelplannen
slikt immers ook massa's geld. De te re
viseren remmen dus maar voorlopig in de
dossierklapper, waar ook de reeds lang
verbeide richtingaanwijzers van de tram
op het daglicht wachten
Afwisseling is er tussen de wielen te
over en werk eveneens.Jongens van sta
vast, met pit en zin voor avontuur kon
den 'dus nevens de Koninklijke Marine bij
de Amsterdamse tram terecht. Of de sol
licitanten ook de zwemkunst machtig
moeten zijn, weet met. Maar daar
langs de kaden erg veel tramrails liggen,
neem ik aan van wel.
Maar de Nederlandse jeugd waardeert
kennelijk niet langer een bestaan ber
stend van avonduur en ongewisheid. Of
zoals mijn vriend de warenhuis-bellettrist
het uitdrukt: De nationale wildzang vond
zijn Waterloo op het gelijknamige plein
en staat thans foei hoe suffend tus
sen de todden van de rommelmarkt. De
aanmeldingen bleven tenminste schaars,
de vacatures vele.
De' tramdirectie denkt er nu over als
laatste lapmiddel tegen het tekort, zich
te wenden tot een categorie, welke is
de gangbare mening eigenlijk slechts
geschikt is als wandelende linguaphone-
plaat op een rondvaartboot, of luiers
speldend om een voor één avond ouder
loze baby. Ten overvloede, ik bedeel de
werkstudenten. Een academische conduc
teur is iets nieuws in ons land en om aan
de idee te wennen is even tijd nodig,
vooral in Amsterdam. Vandaar dat de
directie zich thans beraadt.
Nu kan men met het Amsterdamse tram-
bedjijf de draak steken, 2'oveel men wil,
maar deze suggestie in ongetwijfeld fris.
In deze tijd van grotere welvaart en ar-
derstekort, blijft de werkstudent, die
zonder hulp in de wereld staat, het moei
lijk houden. Er zijn zoveel sectoren van
het bedrijfsleven, waar hij zich nuttig zou
kunnen maken, zonder dat het zijn studie
al te zeer schaadt. Daarom verdiftit die
gedachte vanaf de IJ-oevers ruime navol
ging in den lande.
