Haringvloot klaar voor
bestorming van Noordzee
Te kleine bemanningen door arbeiderstekort
Onzekerheid in het Yaticaan
over lot van mgr. Groesz
Morele en geestelijke vrijheid
in het gedrang?
Mgr. J. G. van Schaik overleden
Sleutels van Amerikaanse hoofd
stad voor Soekarno
GEPOETST EN OPGETUIGD
Koud
IJ sheili genweer
Woningbouw en de
geestelijke instel
ling van de mens
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Het brandt maar
Markant figuur en bekend sociaal
priester ging heen
Militair verdrag tussen
Formosa, Z.-Korea en
Z.-Vietnam
Residentie Orkest speelt
niet voor de Paus
Radio zendtijd voor
politieke partijen
Geruchten rond Koning
Boudewijn
De Washington van Indonesië" in de V.S.
Donderdag 17 mei 1956
1
Nu weer vijf ha. onder
Oisterwijk
ROME, woensdagavond.
^èhW r ~-
WEERBERICHT
Onze haringvloot -wordt in gereedheid gebracht voor
Vlaggetjesdag en Buisjesdag. Zaterdag zullen de loggers
blinkend opgepoetst en getooid met wimpels en vlaggen
liggen te pronken in Vlaardingen, Scheveningen en al
die andere vissersplaatsen aan de Noordzee. Het voor
spel voor Buisjesdag. De dag, waarop de jacht op de
maatjesharing begint. Maar voor het zover is, komt er
heel wat kijken. Iedere logger wordt van onder tot boven
onder handen genomen. Hij wordt gebikt, gemenied en
in de verf gezet. Het dek wordt tweemaal geteerd.
Reddingboten en boeien worden op gebreken onderzocht.
De
motor wordt grondig nagekeken en het kompas
gesteld. Dan komt de scheepvaartdeskundige het schip
°P zeewaardigheid keuren. En dan kan het gebeuren,
dat huidplaten te dun worden bevonden. Die moeten
°P de werf door nieuwe worden vervangen. Zoals bij ae
VL. 97, de „Prinses Juliana". De logger, die de bedrijf -
schapswimpel dit seizoen zal voeren en waarop nog
gasten zaterdag een vaartocht zullen maken. We trollen
hem op de werf van De Jong aan. Een leger arbeiders
^as bezig hem een bijzondere beurt te geven. De houten
'ttiken hadden zij vervangen door ijzeren luikhoofden
en zij waren druk doende de logger van de brug tot de
tiast van een nieuw dek te voorzien.
Na de keuring worden de loggers opgetuigd. De wanten
worden gestaagd en de antenne gemonteerd. De reep
wordt scheepgehaald. Dat is een kabeltouw met een
lengte van 2 km, waaraan de netten worden bevestigd,
60 tot 100 stuks, elk rond 30 meter lang. Op de West-
havenkade te Vlaardingen zagen we op de VL. 50 de
tonnen in het ruim laden: 125 tonnen zout en 600 lege
vaten. Elders werden de blazen en breels aan boord
gebracht. Aan de Kon. Wilhelminahaven werden loggers
geproviandeerd. Op de binnenplaats van de rederij De
Dogger Mij. werden tonnen met zeekaak gereed gemaakt.
Elke ton bevat 30 kilo. Iedere logger yan deze rederij
krijgt voor een reis van 6 weken vier tonnen mee.
Voorts drie vaten bloem met ieder 60 kilo; 120 kilo
erwten, bonen en capucijners, 25 kilo vet spek; vers en
geblikt vlees, worst en broodbelegging; 50 kilo suiker;
10 kilo koffie en thee; 30 kilo margarine; 5 a 6 ton
aardappelen; verse en blikgroente. De zeekaak wordt
alleen bij slecht weer gebruikt, wanneer er geen brood
kan worden gebakken-
Steeds nijpender problemen
Hoe staat het met het bemannen van de loggers? De
meeste loggers, die dinsdag uitvaren, zijn reeds volledig
bemand, al heeft dit veel moeite gekost.
De Marker vissers geven steeds meer de voorkeur aan
tewerkstelling bij de Zuidzeewerken, waar zij het geneie
jaar door een flink loon kunnen verdienen Zij zouden
wel gaarne visser willen blijven, wanneer de Vlaardmgse
reders ook 's winters werk voor hen hadden. Nu zijn
zij grotendeels de wintermaanden op de WW-wet aan
gewezen, waarbij zij nog geen 50 m de week ont
Voor het voortbestaan van de Nederlandse visserij,
vormt het personeelstekort het grootste probleem. Die
kan slechts worden bestreden, wanneer de loggers h
gehele jaar door ter visvangst kunnen gaan. Dat be
tekent, dat de 150 oude loggers, die de Nederlandse
vissersvloot telt, zouden moeten worden vervangen door
nieuwe trawlloggers. Daarnaar ziet het er voorlopig nog
niet uit. We hopen op dit nijpende probleem nader terug
te komen.
Links: Het in
laden in Vlaar
dingen van de
vaten met zout
0fut voor de ko-
tmende haring
vangst
(Van onze weerkundige medewerker).
Achter de stormdepressje. die nu bij
Noord-Noorwegen is aangekomen, voe
ren stormachtige noordelijke winden kou
de lucht over IJsland en Schotland naar
de Oostzee. Ten Noorden van Schotland
komen hierin nog sneeuw- en hagelbuien
voor. Het grootste deel van deze koude
lucht stroomt naar Denemarken en de
Oostzee weg, maar ons land krijgt er nog
wel een staart van mee.
De temperatuur, die gistermiddag in
Brabant en Limburg nog tot 19 20 Sr-
C. steeg, bleef vandaag al belangrijk la
ger en schommelde tussen de 12 en 14 gr.
C. Het ziet er naar uit, dat de IJ sheili
gen ons dit jaar niet zullen vergeten. In
de komende nacht is vooral in het bin
nenland de kans op nachtvorst groot. Het
blijft ook de komende dagen nog belang-
ijk te koel voor midden mei De regen
kansen blijven echter klein. Zomers is
het weer nog in Zuid- en Midden-Euro
pa, waar nog middagtemperaturen van
22 tot 26 gr. C. voorkomen, in Spanje
zelfs van dicht bij de 30 gr. C.
In het hei- en bosrijke gebied de Bel-
vert te Oisterwijk is gistermiddag om
streeks 5 uur brand uitgebroken. De ge
meentelijke- en bosbrandweer van Oister
wijk, geassisteerd door de bosbrandweer
van Boxtel, slaagde er in ongeveer ander
half uur tijds in het vuur te blussen. Een
gebied van ongeveer 5 ha. heide, dat ge
deeltelijk met vliegdennen was bezet, is
door het vuur verwoest.
De vrijlating van mgr. Josef Groesz,
aartsbisschop van Kalocsza en waar
nemend primaat van Hongarije, hecli j
allerwege sterk de aandacht getrok
ken. Genoemde kerkvorst werd in
1951 gearresteerd en tijdens een op
zienbarend proces veroordeeld tot
vijftien jaar gevangenis wegens „sa
menzwering en hoogverraad".
Thans is zoals reeds in dit blad ge
meld van officiële Hongaarse zijde
bekend gemaakt, dat mgr. Groesz uit de
gevangenis is ontslagen omdat hem „gra
tie" is verleend. Bovendien is bekend
gemaakt dat Hongaarse regering de pre
laat op verzoek van de Hongaarse bis
schoppen heeft toegestaan zijn kerkelijke
functies te hervatten. En tenslotte werd
gemeld, dat hij door minister-president
Hezedues zou zijn ontvangen en dat hij
zou hebben verklaard te willen en te zul
len bijdragen tot een verbetering in de
verhouding tussen Kerk en Staat.
Hier naast: Het
dek wordt ge
teerd en de reep
scheepgehaald.
Op vlaggetjesdag
moet alles piek
fijn in orde ziin
In de leeftijd van 85 jaar is van
ochtend om kwart over tien na een
langdurige ziekte in het St.-Elizabeths-
Kasthuis te Amersfoort overleden mgr.
J. G. van Schaik, proost van het metro-
Politaan kapittel en Protonotarius
Apostolicus.
Met mgr. J. G. van Schaik is een mar
kante figuur van de Utrechtse clerge en
bekend sociaal priester heengegaan.
Eigenlijk moeten we zeggen pastoor Van
Schaik, want bij alle hoge onderscheidin
gen hem verleend, is deze titel hem het
liefst gebleven en we geloven, dat de
mooiste tijd uit zijn priesterleven wel zijn
geweest de jaren van zijn herderschap
over de Parochie „Sint.-Martinus" in
Utrecht, bekend als „Achter de Twijn-
straat, een karakteristiek en oud gedeelte
van de stad.
Reeds in 1919 kwamhijdaaralspastoor
om dit tot 1949 tc blijven, toen zijn hoge
leeftijd hem eindelijk dwong hetrekkeliik
men. Een rust, die nog maar betrekkelijk
was want al woonde h« daar bd de
zusters van „St.-Jzef aan "c t
Wuytierslaan in Amersfoort,
het retraitenhuis, tot voor kort J
er nog elke maandag uit naar^Utrecht
de vergadering van n
van de K.A.B. bij
er nog eiKe maanuds - 1iik.
om daar de vergaderingen gQ
bestuur van de K.A.B. du
waarvan hij sinds 1 Januari 1925 de
geestelijke adviseur was.
Daarvoor is hij trouwens adviseur ge
weest van het Bureau voor de R.-K.
Vakorganisatie, voorloper va 00rj0„ 1
Werkliedenverbond, na de laa i
herdoopt in K.A.B. Op geen enkele^ ge
wichtige bijeenkomst van dei
van een harer instellingen ontbrak pas
toor Van Schaik en liefst yoerde hij er
nog het woord om auiaeujK
wat de taak van de katholieke arbeiders
beweging is, waarbij hij steeds
in handen van de arbeiders zelf heeft ge
laten met het toebedelen aan de P™esters
van louter een toeziende funetiht
handelde hij overeenkomstig de inzichten
van doctor Poels, die een groot vriend van
hem was, zoals hij doctor Schaepm n
zijn werkelijke leraar ook op het Groot
Seminarie „Rijssenburg - ste|d®
vereerd als zijn leermeester. Zijn grote
zorg als geestelijk adviseur van de katho
lieke arbeidersorganisatie is geweest het
vinden van een vorm, waarin zewel de
stands- als vakorganisatie tot haar recht
kwam.
Weinige priesters zal het gegeven zijn
gedurende een zo lange reeks van jaren
twee taken, die elk afzonderlijk niet ge
ring zijn en reeds de volle persoon vra
gen pastoor van een drukke stadspa-
rochie en geestelijk raadsman van een
grote landelijke organisatie te mogen
vervullen. Het is maar goed, dat pastoor
Van Schaik nooit een keus heeft moeten
doen, want aan beider werk was hij ver
knocht..
Alsof hij nog niet genoeg werk had,
diende pastoor Van Schaik vóór de oor
log nog de belangen van de katholieke
pers door zijn adviseurschap van de ka~
tholieke directeuren-vereniging. Ook is
hij de geestelijke adviseur van de onder
wijzers geweest.
Levensloop
Mgr. van Schaik werd februari 1871 te
Vinkeveen geboren uit een gezin, dat vier
priesters heeft voortgebracht.
In 1894 werd hij priester gewijd.
Na assistent te zijn geweest in Ouden-
Rijn en Hoogland, werd hij in l°yb be
noemd tot kapelaan van de St.-Martmus-
parochie te Groningen. Vandaar ging hij
in 1906 naar het Klein-seminarie te Cu-
lemborg om tot 1919, in welk jaar hij be
noemd werd tot pastoor te Harderwijk,
les te geven in de retorica.
Zijn scherpzinnig verstand bracht pas
toor Van Schaik in 1932 op een hoge post
in het bestuur van het Aartsbisdom, n.l.
als proost van het Metropolitaan Kapit
tel, waarvan hij al sinds 1927 als kapittel
heer deel uitmaakte. Mgr. Van Schaik
De nationalistiscli-Chinese ambassadeur
te Seoel, Wang Toeng-Joean, heeft giste
ren te Taipeh op Formosa medegedeeld,
dat nationalistisch China in beginsel over
een is gekomen een militair bondgenoot
schap met Zuid-Korea en Zuid-Vietnam
te sluiten.
Wang, die zijn mededeling in het par
lement deed, voegde hieraan toe dat nog
was Huisprelaat van Z.H. de Paus, Pro-vcje technische vraagstukken moesten
tonotarius Apostolicus en ridder in de worden opgelost, voordat het bondgenoot-
Orde van Oranje Nassau. schap in werking zou kunnen treden.
Inzake deze verklaring, waarover
wij gisteren nog uitvoerig schreven, is
ten Vaticane bevestiging noch com
mentaar te verkrijgen. Althanf offi
cieel!
Van officieuze zijde vernemen wij
evenwel, dat de H. Stoel in deze een
afwachtende houding wenst aan te
nemen.
Men legt in verband hiermee de na
druk op de volgende punten. Ten eerste:
dat mgr Groesz gratie heeft gekregen,
maar dat dit slechts neerkomt op kwijt
schelding van de hem opgelegde =traf. Dit
betekent dus, dat de Hongaarse regering
geenszins erkent, dat hij onrechtvaardig
werd veroordeeld, en nog minder, dat
hem derhalve eerherstel dient te worden
gebracht voor een „begane vergissing",
zoals in de laatste weken aan de orde
van de dag is ten aanzien van communis
tische exponenten.
Ten tweede heinnert men zich in het
Vaticaan. dat mgr. Groesz in oktober van
het vorige jaar reeds werd ontslagen uit
de gevangenis en dat hij werd overge
bracht (aldus de officiële berichten) naar
een gedwongen verblijfplaats. Geduren
de vele maanden werd niets meer van
hem vernomen, zodat in de wereldpers
zelfs het verhaal de ronde deed, dat hij
zou zijn overleden. Ongeveer een maand
geleden werd in Rome bericht ontvangen
dat hem een gedwongen verblijfplaats
was aangewezen in het dorp Tosek, waar
hij in omstandigheden moest leven. die
volledig overeenstemmen met die van de
Joegoslavische primaat, kardinaal Stepi-
nac.
Ten derde herinnert het Vaticaan aan
de omstandigheden, waarin de primaat
van Hongarije zich bevindt: kardinaal
Mindszenty werd ook in oktober van het
afgelopen jaar zgn. „bevrijd doch hij
werd alleen maar van een gevangenis
naar een gedwongen verblijfplaats over
gebracht.
Welke voorwaarden?
I Thans zou echter mgr. Groesz, die dc
tweede in rang is van de Hongaarse ker
kelijke hiërarchie geheel vrij zijn en
daarboven geheel hersteld in de uitoefe
ning van zijn hoge kerkelijke functie.
Welnn de officieuze Vaticaanse commen
taar luidt op dit ogenblik als volgt: Men
kan zich verheugen over het feit, dat ten
gevolge van „clementie" het persoonlijke
lot van een bepaalde prelaat schijnt te
zijn verbeterd. Maar men kan zich on
mogelijk anders dan afvragen, welke de
voorwaarden zijn. die de communistische
overheden hier hebben gesteld.
In een commentaar, dat morgenochtend
in de „Quotidiano" orgaan van de Ita
liaanse K.A. zal worden gepubliceerd
en dat wel ongeveer de mening van de
H. Stoel weergeeft, wordt gewezen op de
doelstellingen van de „godsdienstige" of
liever anti-religieuze politiek van de
communistische regimes. Tot voor kort,
(d.w.z. tot de vernietiging van Je mythe-
Stalin) had deze politiek ten doel: het
uitroeien van het „godsdienstige voor,
oordeel" d.m.v. van het „overtuigen" en
van het „vormen" van een „nieuwe mens'
Nu evenwel is deze politiek gewijzigd
(hoewel het oogmerk onveranderd bleef).
Het gaat thans om de volledige onder
werping van de Kerk, waaraan slechts
uiterlijke vrijheid van eredienst is toege
staan, maar 'oor de rest ieder spoor van
vrijheid wordt ontzegd. Hoewel alle com
munistische grondwetten, te beginnen
die van de Sovjet-Unie zelf. een strenge
scheiding tussen de Kerk en Staat voor
schrijven wordt tegelijkertijd sen onge
limiteerde inmenging van de staat in
kerkelijke aangelegenheden een dagelijk
se praktijk. De wereldlijke overheden
eisen het recht op om zich met letterlijk
alles te bemoeien, tJt en met de -atechis-
mus toe. Een oprecht verlangen naar ont
spanning zou dienen te beginnen net een
opgeven door de Staat van deze ontoe
laatbare, ongeoorloofde en onrechtvaardi
ge aantasting an de vrijheid van het
geweten der onderdanen.
Het concert, dat het Residentie Orkest
op Tweede Pinksterdag voor Z. H. ^e
Paus zou geven, is om technische rede
nen afgelast. Het orkest, dat gisteravond
uif Den Haag naar Italië vertrok, zal voor
het overige wel het aangekondigde pro
gramma van de Italiaanse tournee af
werken.
De minister van Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen heeft zendtijd beschikbaar
gesteld aan de navolgende politieke par
tijen: 1. Anti-Revolutionaire Party (A.R.):
2. Christeiyk-historische Unie (C.H.U.); 3.
Gereformeerd Politiek Verbond (G.P-V.l;
4. Katholieke Volksparty (K.V.P.);_ 5. Na
tionale Unie op Algemeen Christeiyke
Grondslag (N'.U.)i 6. Nederlandse Oppositie
Unie (N.O.U.); 7. Partij van de Arbeid
(P.v.d.A.': 8. Volksparty voor Vrijheid en
Democratie (V.V.D.).
Aan de Staatkundig Gereformeerde
Party (S.G.P.) is op haar eigen verzoek
geen zendtijd beschikbaar gesteld.
De toespraken zullen ten hoogste 15 mi
nuten duren. De uitzendingen zullen ver
der zoveel mogelijk over beide zenders
verdeeld worden en de toespraken zullen,
op een enkele uitzondering na, tussen 19
en 20 uur worden uitgezonden. De volg
orde der toespraken wordt bij loting vast
gesteld.
Letterlijk besluit het blad. dat zoals
wij reeds zeiden, geacht moet worden
het standpunt van het Vaticaan weer te
geven: Ook al verneemt men met grote
voldoening het bericht, dat mgr. Groesz
de vrijheid heefl herkregen, toch moe
ten de katholieken zich afvragen, of hij
werkelijk vrij is en niet geprest om een
nieuwe dwang te ondergaan, die dan
misschien fysieke vrijheid niet meer
belaagt, docht wellicht zijn morele en
geestelijke vrijheid."
BRUSSEL, hedenmorgen.
(Telefonisch van onze correspondent)
Waarschijnlijk in verband met het ver
blijf van koning Leopold in Engeland,
zijn te Londen geruchten ontstaan waar
in gesproken wordt over de mogelijkheid
van een verloving tussen de jonge ko
ning der Belgen, Boudewijn I, die in sep
tember a.s. 25 jaar oud wordt, met de En
gelse prinses Alexandra van Kent, doch
ter van de tijdens de oorlog omgekomen
hertog van Kent, oom van de koningin
van Engeland, en van de nog in leven
zijnde hertogin van Kent, geboren prinses
Marina van Griekenland.
In de hofkringen te Brussel verklaart
men in verband met die geruchten, daar
omtrent over geen enkel gegeven te be
schikken.
Koning Leopold der Belgendie mo
menteel een niet-officieel bezoek aan
Engeland en Noord-lerland brengt, heejt
o.a. een bezoek gebracht by de Engelse
eerste minister in Downingstreet no. 10.
De foto toont de Engelse premier, sir
Anthony Eden (links), die de hand
schudt van de voormalige vorst na het
bezoek.
President Soekarno is gisteren te Washington aangekomen voor een officieel be
zoek aan de V.S.. dat, naar h\j zeide te hopen, „zal leiden tot een werkelijk begrip
tussen Indonesië en de Verenigde Staten".
Bij zijn aankomst op het vliegveld werd president Soekarno verwelkomd door
vice-president Nixon, de minister van buitenlandse zaken Dulles en admiraal Rad-
ford, voorzitter van het comité van chefs van staven, leden van het diplomatieke
korps en een groot aantal journalisten. Nixon zeide, nog nooit een zo groot aantal
fotografen bijeen te hebben gezien als bij deze gelegenheid.
In een welkomstwoord, dat hy tot Soekarno richtte, zeide Nixon o.m.: Gji hebt,
evenals onze George Washington, uw volk van kolonialisme naar de onafhanke
lijkheid geleid en gaat het thans voor in de vrede.
In zijn antwoord zeide president Soe
karno: Ik breng u de dank van het volk
van Indonesië voor alle hulp, die u ons
hebt gegeven voor ons nationaal herstel.
Hij hoopte, dat dit bezoek zal leiden tot
wederzijds begrip en een waarachtige
vriendschap tussen de Indonesische en
Amerikaanse volken.
Soekarno reed vervolgens met Nixon m
een grote open auto, die versierd was
met de Indonesische en Amerikaanse
vlaggen, naar het stadhuis van Washing
ton, waar als symbolische handeling de
sleutels van de stad aan Soekarno werden
overhandigd. De weg. die werd, gevolgd
was omzoomd door 2300 militairen van
de Amerikaanse land, zee- en luchtmacht,
een aantal groter dan ooit tevoren bij een
bezoek van een buitenlands staatshoofd
te Washington was opgesteld. In de voor
naamste straten van de Amerikaanse
hoofdstad waren Amerikaanse en Indo
nesische vlaggen uitgestoken.
Op het Witte Huis
Kort na 17.00 uur G.M.T. is Soekarno
door president Eisenhower ontvangen op
het Witte Huis. Eisenhower riep Soekar
no een hartelijk welkom in de V.S. toe.
Later was president Soekarno eregast
aan een maaltijd, waaraan een groot
aantal hooggeplaatste Amerikaanse en
Indonesische persoonlijkheden aanzaten,
o.a. de minister van buitenlandse zaken
Dulles, vice-president Nixon. de Indone
sische ambassadeur te Washington Moe-
karto Notowidigdo, de Indonesische mi
nister van buitenlandse zaken Abdul-
gani de leider van de Amerikaanse de
legatie bjj de V.S. Cabot Lodge en admf
raai Radford.
De weerverwachting van het K.N.M.I., geldig
Van heden- tot morgenavond, luidt:
Wisselend bewolkt met enkele verspreid
voorkomende buien. Vannacht plaatselijk lichte
nachtvorst. Morgen overdag dezelfde of iets
hogere temperaturen. Overwegend matige wind
tussen noord en west.
Vrijdag 18 mei: zon op 4.44 uur, onder 20.34
Uur; maan op 13.47 uur, onder 1.47 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCKE
De vissersvloot aan de KW-haven te
Vlaardingen, maakt de laatste toe
bereidselen
