Overheidssubsidie bepleit voor
werk der missionarissen
Katholieke leken zijn zwaar
te kort geschoten
N.S. nemen afscheid van „hout"
en „stoom"
Exarwefl
Vorstelijke gasten
Mauritshuis
Kostiiumshow met
intermezzo
grappig
Mgr. Huibers consacreerde nieuwe
kerk van Nieuw Vennep
bezochten
JULIEN BENDA OVERLEDEN
Eden kondigt H-bom-
explosie aan
Hagenaars trotseerden regen
Aanpassing kwam 75 jaar te laat
Engelsen nemen aan laatste rit deel
Nachtwake voor
Holland Festival
Penicilline niet te duur
Mooie plechtigheid in sfeervol
interieur
Bloemen van Den Haag
Schrijver van „La trahison des clercs"
VRIJDAG 8 JUNI 1956
PAGINA S
Het ogenblik van de leek
Nederlandse missionarissen
cultuur v er br eiders
Zelf doen
Morgen een bijzonder
Zaterdag-koopje
Dames-f!ats
in
Met „three oranges" beloond
PRINSES WILHELMINA
OP SOESTDIJK
Van, onze verslaggever).
Dikke wolken joegen over het
vlakke land van de Haarlemmer
meer en geregeld plensten er
regenbuien neer uit de loodgrauwe
lucht. Dit weinig feestelijke deco
rum kon de vreugde van de katho
lieken van Nieuw Vennep evenwel
niet temperen, toen zij gisteravond
de nieuwe kerk van O.L. Vrouw
Onbevlekt Ontvangen tot in alle
hoeken vulden en er luisterden
naar de vaderlijke woorden van
mgr. Huibers, nadat de schijnbaar
onvermoeide bisschop des middags
de zware ceremoniën van de
kerkconsecratie had verricht en
een pontificale Hoogmis had opge
dragen.
Klokken luidden...
Romantisch diner in Haarlem
Twaalf kransen
DOOR EXTRA LENGTE
EEN NATUURLIJK FILTER
Premier Eden heeft gisteren in het
Lagerhuis meegedeeld, dat Groot-Brit-
tannië in de eerste helft van het volgend
jaar in een afgelegen deel van de Stille
(Van onze redacteur)
Voor het zgn. „Vieux Doelen Studenten Contact" van de St.-Adelbert Ver
eniging heeft JProf. G. Zeegers, directeur van het Katholiek Sociaal Kerkelijk
Instituut, gisteren in het Kurhaus te Scheveningen een redevoering gehou-
dn over de roeping van het AVesten ten opzichte van de onderontwikkelde ge
bieden.
De Kerk, zo betoogde prof. Zeegers, is geen ideologisch systeem, zij is een
even grote realiteit als het bestaan van een volk of staat met een door God
gegeven opdracht, welke door mensen, menselijke instellingen, filosofische en
culturele aspiraties en ook politieke machten, sociale instellingen, beginselen
en activiteiten moet worden volbracht. Dit impliceert, dat de leken evenzeer
verantwoordelijk zijn voor het doordringen van de katholieke levensleer in
de wereld als de clerus.
In de westerse wereld, waar negentig procent der katholieken woont, heeft
deze groep niettemin gefaald in het doordringen van de christelijke levensbe
schouwing, en wel in het bijzonder in de positief wetenschappelijke en tech-
nisch-economische sectoren-
Tegelijk met de industriële revolutie van
het Westen had de katholieke gemeenschap
in die landen de maatschappijleer moeten
herscheppen; de sociale moraal, het cul-
tuurideaal en het opvoedingssysteem moe
ten aanpassen aan de veranderende en ver
anderde omstandigheden. Deze herschep
ping is driekwart eeuw te laat begonnen.
Niet alleen is men vergeten bij het ver
breiden van het geloof in Afrika en Azië de
sociologische omstandigheden mee te laten
evolueren, maar zelfs nu, nu de Afro-Azia-
tische volkeren, die eeuwen cultuur achter
zich hebben staan, op technisch-cultureel
gebied geholpen moeten worden, dreigt de
hulp de problemen, die allerwegen aan de
oppervlakte liggen, nog te verergeren, om
dat de katholieke leek in de westelijke
wereld niet de kracht bezit om in de te
helpen landen de idee te doorbreken, dat
de Kerk gezien wordt als een der menig
vuldige facetten van een op macht en bezit
gestelde wereld.
Het Westen en daarmee de katholieke
leek is onmachtig gebleken de onverganke
lijke waarden van het westerse cultuur
systeem, dat gebouwd is door en op het
Christendom, over te planten.
Dit ogenblik is het ogenblik van de leek,
die actief al zijn krachten inzet voor de
verbreiding van Gods Kerk op aarde. Hij
moet getuigen voor verantwoordelijkheid
van de westerse wereld de komende we
reldgemeenschap te kerstenen, d.w.z. dat
het Westen een missionaire taak heeft te
vervullen om de blijvende waarde van zijn
beschaving en in het bijzonder het Evan
gelie aan de onderontwikkelde volkeren
over te dragen. En het is niet alleen de
clerus, die de taak heeft te missioneren, het
zijn Spanje en Portugal brachten dat in
hun rijke koloniale verleden tot uitdruk
king ook de staten ,die in deze hun
plicht te vervullen hebben. Het uitdelen
van de cultuur-technische goederen dient
te geschieden door de gehele westerse ge
meenschap. De taak van de katholieken
hierin is het aanpassen van de missie aan
haar huidige taak en de zuivere verkondi
ging van de blijde boodschap uit te breiden
met de culturele en materiële hulp om op
deze wijze de juiste sociale verhoudingen
te doen doordringen. Zij dienen, omdat het
te scheppen, die nodig zijn om de Kerk
verschaffen van culturele en materiële
hulp zoveel morele en godsdienstige aspec
ten raakt, specifieke katholieke orkanen op
te richten om deze hulp te coördineren en
te organiseren, zowel nationaal als inter
nationaal.
Wat het nationale vlak betreft dient de
katholiek in de politieke gemeenschap de
aanspraak van de missionerende orden en
congregaties op subsidies van overheids
wege aan de orde te stellen. De overheid
zal hierdoor erkennen, dat de missionaris
reeds een eeuw lang culturele, sociale en
materiële hulp heeft verleend aan deze
volkeren; zjj zal erkennen, dat het werk
van de missie van grote sociaal-culturele
betekenis voor de niet-westerse volkeren
is geweest; zjj zal tenslotte erkennen, dat er
Nederlandse missionarissen op bijzondere
wjjze de Nederlandse cultuur hebben ver
breid.
De katholiek dient op de tweede plaats
de subsidiëring van de eigen organen voor
de cultureel-technische hulpverlening -n
de onderontwikkelde gebieden, zoals b.v.
het kardinaal van Rossum instituut aan de
orde te stellen.
Vervolgens dienen de katholieken hun
positie te bepalen ten opzichte van de
door de overheid zelf te ondernemen
initiatieven voor de hulpverlening. En
in dit verband rijst de vraag welk
standpunt de Nederlandse katholiek
dient in te nemen ten opzichte van de
onlangs opgerichte „Nederlandse orga
nisatie voor internationale bijstand".
Zonder meer kunnen de katholieken de
behartiging van hun belangen niet toe
vertrouwen aan dit lichaam. „Dit bete
kent niet", aldus prof. Zeegers, „dat ik
voor dit instituut geen specifieke taak
zie, doch de katholieken zouden er zich
tegen moeten verzetten wanneer de or
ganisatie de tendenz zou gaan vertonen
op te treden als uitvoerend orgaan. Zij
moet formeel een a-politiek karakter
vertonen, doch in feite zal zij zich bezig
houden met aangelegenheden, die in zich
zelf een politiek-ideologische materie
zijn".
Het bestrijden van hongersnoden en der
gelijke is niet in de eerste plaats een tech
nische aangelegenheid en daarom kun
nen de katholieken slechts verantwoorde
lijkheid op zich nemen voor projecten van
technische bijstand, die zij zelf geheel of
gedeeltelijk uitvoeren en wel door het ka
tholiek orgaan, dat zij zelf hebben opge
richt. Wanneer de overheid er dus toe
zal overgaan subsidie te verlenen aan deze
organisatie, dan zal de katholiek dit slechts
goed kunnen keuren wanneer de katholie
ke organisatie in dit opzicht niets te kort
komt.
Deze zelfde maatstaven moeten de Ka
tholieken toepassen op de gecoördineerde
intergouvernementele hulp. Men zal ver
volgens daadwerkelijke erkenning dienen
te vragen voor de mensen vormende be
tekenis der geloofsprediking. en in het bij
zonder voor de sociale betekenis van het
beschavingswerk der missionerende Kerk
(Van onze Utrechtse redacteur)
Op enigszins plechtige en zelfs feeste
lijke wijze zullen de Ned. Spoorwegen
zaterdag 16 juni a.s afscheid nemen van
hout en stoom, die snood worden afge
dankt. na het bedrijf omtrent een honderd
jaar nuttige diensten te hebben bewezen.
Die dag rijdt er een extra-trein, getrok
ken door een ouderwetse stoomlocomotief,
die tien houten rijtuigen zal meezeulen
van Den Haag naar Amsterdam, bedoeld
als afscheid zowel van de stoomtractie als
het houten materieel.
Als gasten rijden mee ongeveer 200
leden van de Nederlandse Vereniging van
belangstellenden in spoor- en tramwegen,
die haar 25-jarig bestaan viert en 70 leden
van een soortgelijke Engelse vereniging.
De terugreis wordt gemaakt met een
trein bestaande uit een elektrische vier-
rijtuigenstel. waarvan de bestuurscabine
met het oog op de veiligheid wat hoger
en meer naar achtei is gebouwd, terwijl
de neus van het rijtuig versterkt is en
een vier-rijtuigenstel van iets oudere
type. welke wagens voorzien zijn van een
moderne buisverlichting.
Wanneer men deze prachtige stalen rij
tuigen vergelijkt met de eerste houten
wagons, waarvoor in 1839 de locomotief
„De Arend" werd gespannen, is het ver
schil wel heel groot. In klassen gevolg
van de groei der democratie zijn we
er niet op vooruit gegaan, want we heb
ben sinds 3 juni slechts een eerste en
tweede klas, terwijl bij de meest primi
tieve rijtuigen zelfs een onderscheid van
drie klassen bestond. Eerste klas was dili
gence, de tweede char a bancs in goed
Nederlands vertaald: Jan Plezier ter-
wijl de derde klas eenvoudig als wagon
gedoopt was, waarin men geheel open zat
zonder het genot van ramen.
Reeds lang vóór de oorlog zijn de Ned.
Spoorwegen overgegaan tot het gehruik
van stalen rijtuigen, die dus zeer lang-
zaam-aan het houten materieel geheel
verdrongen hebben.
sn.u6° in ons land, zij het
ook door het buitenland gebracht, met in
gang van de zomerdienstregeling versche
nen, is de automatisch sluitende deur, zo
dra de .rem vertrekt, gelijk men dat in
Parijs pij ae „ondergrondse" kent. Men
treft dit aan by de Duitse Diesel treinen,
die op het traject AmsterdamFrankfort
zijn gaan "Oden en dagelijks in de hoofd
stad, Utrecht en Arnhem, verschijnen.
Enige voorzichtigheid oij de in- en uit
stappende reizigers is wel geboden. Zij
worden door de stationsomroep op de on
gewone deursluiting attent gemaakt.
(Advertentie)
Rustig denken
M ij n h a r d t's
uwta fa Ie 11 en
Mgr. J. PHuibers, bisschop van
Haarlem, tijdens de plechtige conse
cratie van de door mgr. A. C.
Schuaper, vicaris-generaal van het
bisdom Rotterdam, gebouwde kerk
te Nieuw Vennep.
BALLERINES met
open teentje. Bijzonder zacht
kalfsleer met geheel lederen
zool. In de kleuren wit en bleu.
Bijzonder voordelig
NU voor
BINNENWEG
PLEIN WEG 196
Oceaan voor het eerst een proefontplof-
fing van een waterstofbom teweeg zal
brengen.
De vliegtuigen van de R.A.F., die aan
de proef zullen deelnemen, zullen als
basis het Christmas-eiland, ongeveer
1.400 mijl ten zuiden van Hawaii, heb
ben. De regeringen van Australië en
NieuwZeeland hebben haar medewer
king toegezegd.
De Britse premier verklaarde, dat de
ontploffing ver van elk bewoond eiland
hoog in de lucht zal plaats vinden en dat
alle veiligheidsmaatregelen zullen worden
genomen, „in het licht van onze eigen
kennis en van onze ervaring, verkregen
uit de proeven van andere landen".
Eden herinnerde er aan, dat de V. S.
en de Sovjet-Unie reeds dergelijke proe
ven hebben gedaan. Vorig jaar had de re
gering haar voornemen om waterstofwa
pens te vervaardigen, reeds aangekon
digd. Het nemen van proeven is van groot
belang voor de vervaardiging van deze
wapens. Om deze reden had de regering
besloten een beperkte serie proeven te
doen Groot-Brittannië blijft echter be
reid tot deelneming aan een gedachten-
wisseling over methoden ter regeling en
beperking van proefexplosies, zo zeide de
premier.
Het Christmas-eiland, waar de proef
neming waarschijnlijk gedaan zal worden,
ligt iets ten Noorden van de evenaar, in
het midden van de Pacific, halverwege
de Hawaii-eilanden in het Noorden, de
Polynesische archipel in het zuiden,
Australië in het Westen en Mexico in het
Oosten.
Labour-afgevaardigden, onder wie de
oud-minister voor luchtvaart, Henderson,
vroegen de premier, of hij de regeringen
van de V. S. en Rusland concrete voor
stellen zou doen ten aanzien van het toe
zicht op en het beperken van atoom-
proeven. Eden antwoordde, dat Frans-
BritSe ontwapeningsvoorstellen, die hier
in voorzien, ongetwijfeld zullen worden
behandeld, als de ontwapeningscommissie
der V. N. „binnen enkele weken" bij
eenkomt.
De premier verklaarde verder, dat
proeven op grote hoogte aanmerkelijk
minder kansen op ongelukken geven. Hij
kondigde aan, dat er volgende week een
rapport van medische deskundigen over
dit onderwerp zal worden gepubliceerd.
De eerste liefhebber voor goede en
goedkope zitplaatsen voor de voorstellin
gen van het Holland-Festival heeft reeds
in de nacht van woensdag op donderdag
om drie uur post gevat voor het gebouw
van Kunsten en Wetenschappen in 's-Gra-
venhage.
Gisteravond tegen het middernachtelijk
uur waren er ruim 40 op kaartjes belusten,
die, voorzien van ligstoelen, dekens, pro-
vjand, flessen water en fruit de wacht
hadden betrokken op de stoep van het
gebouw.
De directie van het Holland-Festival
heeft deze toewijding van de kunstmin
naars en -minnaressen gisteravond be
loond met een gift van drie sinaasappelen
voor ieder. Deze sinaasappelen waren, zo
als het bijgevoegde kaartje aangaf, sym
bolisch voor het optreden van de Natio
nale Sloveense opera „Ljubljana" met
Prokofieffs „The love of three oranges".
Op vragen van het Tweede-Kamerlid,
de heer Van Lienden (P.v.d.A.), hebben
de ministers- van Economische Zaken en
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
geantwoord, dat de prijs van penicilline,
die door de Nederlandse industrie aan
binnenlandse afnemers wordt berekend,
geen aanleiding geeft tot het nemen van
prijsverlagende maatregelen. De binnen
landse penicilline-prijs kan niet worden
vergeleken met de dumpingprijs waar
voor het buitenland zijn overproduktie
aanbiedt.
Het prijsniveau van geneesmiddelen in
ons land vertoont, volgens de voorlopige
indruk van de ministers, globaal gezien
geen belangrijke afwijking met dat in de
ons omringende landen; een nader onder
zoek wordt echter thans ingesteld.
H. K. H. Prinses Wilhelmina heeft van
middag op paleis Soestdijk met de Groot
hertogin en de Prins van Luxemburg en
de koninklijke familie het noenmaal ge
bruikt. De prinses heeft het voornemen
tot_ dinsdag op paleis Soestdijk te ver
blijven om vervolgens naar 't Loo terug te
keren.
Zaterdagmiddag 9 juni zal Prinses Wil
helmina tegenwoordig zijn bij de plechtig
heid in de Grote Kerk van Breda, naar
aanleiding van het na welhaast 50 jaar
restauratiewerkzaamheden weer geheel
ter beschikking komen van dit historisch
kerkgebouw.
„Mjjn allerhartelijkste gelukwensen met
deze nieuwe kerk, zo schoon en zo prak
tisch", zo zeide monseigneur, en hij ge
waagde van een dag vol vreugde, niet
alleen voor de parochianen en pastoor
H. Brans, maar ook voor de oud-pastoor,
thans mgr. A. C. Schaaper. Deze, de
huidige vicaris-generaal van het bisdom
Rotterdam, liet immers de oude, bouw
vallige kerk aan de Sint-Antoniusstraat
afbreken en op dezelfde plaats een nieuw
Godshuis neerzetten, een robuust gebouw
met een stijlvol en modern interieur, dat
onder het toeziende oog van pastoor
Brans werd voltooid en gisteren dan door
de 1400 katholieken van Nieuw Vennep
voor de „schuurkerk" werd verwisseld.
Om vier uur begonnen de consecratie
plechtigheden. Het was voor de eerste
maal, dat deze door mgr. Huibers des
middags werden verricht. Het was droog,
toen de grijze herder zegenend driemaal
rond de kerk trok, maar nauwelijks was
de stoet geestelijken, misdienaars en zan
gers binnen, of er ontlastte zich een"
fikse bui. Tegen half zes verzamelden
zich velen rond en onder het zeildoeken
„baldakijn" dat de definitieve ingang
nog verving, omdat het vlak voor de
voorgevel gelegen kostershuisje eerst nog
moet worden afgebroken en even later
betraden de gelovigen mèt mgr. Huibers,
voor wie de relieken van de H.H. Marte
laren Pontianus en Innocentius werden
uitgedragen, de kerk, om daar de verdere
plechtigheden op het brede priesterkoor
eerbiedig te volgen. Ook de burgemeester
van Haarlemmermeer, mr. v. d. Willigen
en de beide dominees van Nieuw Vennep
woonden ook de zalving van het altaar en
het inmetselen van de relieken der beide
Martelaren bij.
(Van onze Haagse redactie).
Een druilerige regen, die tijdens het bezoek aan het Mauritshuis in een
kletterende bui overging, verstoorde een gedeelte van de feestelijke sfeer die
gistermiddag in Den Haag gespreid was over het korte bezoek van H.M.
Koningin Juliana en haar vorstelijke gasten: Groothertogin Charlotte en
prins Felix van Luxemburg.
Nadat de lunch in Huis ten Bosch, waaraan ook prins Bernhard had aan
gezeten, gebruikt was, trok de stoet naar het Mauritshuis. De crème calèche,
waarin de drie vorstelijke personen waren gezeten, en de overige rijtuigen,
werden voorafgegaan en gevolgd door 24 ruiters van de rijkspolitie. Voor de
stoet reed de hoofdcommissaris van de Haagse politie, de heer J. Gulthérie
van Weezei met zijn adjudant; achter hen volgde burgemeester mr. F.
Schokking. Tijdens de rit zorgden vier muziekkorpsen, dat de stemming er
bij de wachtenden in bleef. Vooral voor het Mauritshuis hadden zich veel
schoolkinderen met vlaggetjes opgesteld.
de wethouders, enkele fractieleiders, de
gouverneur van de residentie, luitenant-
generaal Buurman van Vreeden en de
directeur van het Mauritshuis, dr. A. de
Vries, die allen werden voorgesteld.
Vervolgens werd een rondgang door het
museum gemaakt, waarbij vooral de
pronkstukken van het museum; de Ver
meers, de werken van Rogier van der
Weyden, Memling, Holbein en Rembrandt
de aandacht trokken. In de zaal die, naar
het roemruchte schilderij met de stier
van Paulus Potter, de Potterzaal heet,
hield burgemeester Schokking daarna een
toespraak, waarin hij een dankwoord tot
de vorstelijke bezoekers sprak, een kort
exposé over het museum gaf en tenslotte
de hoop uitsprak, dat dezelfde soort bloe
men die op dat ogenblik de zaal sierde,
volgend jaar in de tuin van het groot
hertogelijk paleis van Fischbach zullen
mogen prijken, als geschenk van Den
Haag.
Na de officiële begroeting bij het
Mauritshuis, boden Joost Dettmeijer en
Josias Aartsen, zoons van Haagse wet
houders, de beide vorstinnen bloemen aan.
Bij de ontvangst waren tevens aanwezig
waarin witte bloemen, rond de door de
bisschop gezalfde twaalf kruisjes, waar
boven zacht kleine kaarsen flakkerden.
Rond en op het priesterkoor had men pal
men en blauwe en roze hortensia's ge
schikt en tegen de ijle, betonnen pilasters,
die de wijde bogen schraagden, waarop
het typische, houten dak breeduit steunde,
prijkten toeven paarse irissen en roze an
jers. Een smaakvolle versiering in het
stemmige, intieme kerkinterieur, dat wars
is van alle dorpse krullerigheid en be
domptheid. Een Godshuis, waar, zoals
mgr. Huibers het ook zei. de gelovigen
van Nieuw Vennep „wezenlijk thuis kun
nen en zullen zijn".
Prof. dr. F. van Thienen gaf vervolgens
een charmante en vaak geestige explicatie
bij de historische modeshow die toen
volgde. Vooral de kostuums uit de Zaan
streek (1790), Friesland (1813) en Walche
ren (1850 en 1950), die door een twaalftal
mannelijke en vrouwelijke mannequins
werden getoond, kregen grote bijval van
alle aanwezigen.
Een luid gelach klonk er op toen prof.
Van Thienen, nadat hij een Fries rouw
kostuum had toegelicht, een Empire-
wandelkostuum annonceerde: op datzelfde
ogenblik trad uit de opening waaruit de
mannequins te voorschijn kwamen, de
adjudant van H.M. de Koningin, luit.-kol.
mr. R. van Zinnicq Bergmann naar voren,
die een warm applaus in ontvangst kreeg
te nemen.
Nadat de vorsten hun handtekening in
het gastenboek hadden gezet en de
mannequins waren voorgesteld, vertrok
ken de bezoekers in gesloten hofauto's
naar Amsterdam, nagewuifd door ver
regende groepen toeschouwers.
Gisteravond begaven H.M. de Koningin
en haar gasten zich naar Haarlem, waar
vanwege de ministers een diner werd
aangeboden in het Frans Halsmuseum.
Tegen acht uur kwamen de vorstelijke
bezoekers in Haarlem aan, waar zij bij
de ingang van het museum werden be
groet door de minister-president dr. W.
Drees en de burgemeester van Haarlem,
mr. O. Cremers. Het diner werd gebruikt
in de Renaissancezaal van het museum,
bij het licht van kaarsen, die in antieke
kandelaars van het Rijksmuseum waren
geplaatst. Aan de dis, die versierd was
met o.a. rose violieren, gele tulpen en
blauwe irissen, werd achttiende eeuws
Haags porcelein gebruikt; de maaltijd
werd opgeluisterd met grammofoonmuziek
van Vivaldi, Haydn en Mozart.
Na afloop van het diner verzamelden de
gasten zich in de Goudleerzaal, waar
champagne werd geserveerd. Vervolgens
werd een rondgang gemaakt door de
zuidelijke vleugel van het museum, waar
werken van Frans Hals hangen en door
de grote tentoonstellingszaal met werken
van andere grote meesters.
Tot besluit van het korte bezoek aan
Haarlem werd nog een rondrit door Haar
lem gemaakt.
Vlak voordat de Hoogmis een aanvang
nam, hingen de bruidjes groene kransen,
Mgr. Huibers werd tijdens de pontifica
le Hoogmis geassisteerd door mgr. Schaa
per als presbyter assistens, pastoor H.
Theissen van Hillegom en aalmoezenier
A. Huijboom van de K.A.J. als troondia-
kens. kapelaan H. Brans uit Den Haag.
een broer van pastoor Brans, als diaken
en rector S. de Bot als subdiaken en de
zeereerw. heer J. Solleveld, secretaris van
het bisdom Haarlem en kapelaan M. Wel
ling van Nieuw Vennep, als ceremoniarii.
Onder de bezielende leiding van twee,
de vorige week door mgr. Huibers gewij
de, jonge priesters zongen de in superplie
geklede koorzangers afwisselend met de
volle kerk de Gregoriaanse gezangen. De
krasse bisschop deelde zelf nog aan de
misdienaars, de zangers en vele gelovigen
de H. Communie uit. En pas tegen half
negen verkondigden de klokken in de
massieve toren van de nieuwe kerk het
luid over heel het dorp, dat de plechtig
heden ten einde waren en dat de katho
lieken van Nieuw Vennep weer een eigen,
waardig Godshuis hebben.
De Franse filosoof en schrijver Julien
Benda is te Parijs overleden. Hij is 89
jaar oud geworden.
zWn talrijke werken is het be-
„II ste "La trahison des clercs" dat in
1927 verscheen.
Benda werd geboren op 2e kerstdag
1867. Hij kwam voort uit een joodse fa
milie. die geheel vrij was van traditio
nalisme. Aanvankelijk voelde hij zich
aangetrokken tot de wiskunde, maar na
dat hii voor het toelatingsexamen van
de polytechnische school was gezakt,
ging hij geschiedenis aan de Sorbonne
studeren.
Zijn geloof in de onveranderlijke recht
vaardigheid maakt hem in zijn jeugd tot
pleitbezorger van Dreyfus getuige een
serie artikelen ..Dreyfusards" in de „Re
vue Blanche'' en later tot verdediger
van de democratie.
Na zijn artikelen over de Dreyfus-zaak
werkte Benda verscheidene jaren aan
de .Cahiers de la quinzaine" van Char
les Péguy, maar als vurig verdediger
van de zuivere rede als vijand van het
mysticisme ging hij in 1907 zijn eigen
weg.
Enige jaren later deed hii felle aan
vallen op zijn landgenoot Henri Bergson,
tegen wiens leer hij de altijd geldende
waarden die gesteld wonden door de
rede verdedigde. Zo schreef hij „Le
bergosonisme ou une philosophic de' la
mobilite" (1912) en „Le succes du berg-
sonisme" (1917).
Over de democratie schreef Benda dat
deze in Europa alleen kan bestaan, als
bv. een internationale t.aal gesteld wordt
boven de nationale talen en wanneer bo
vendien aan rede en wetenschap de
voorkeur wordt gegeven boven intuitie
en letterkunde.
In zijn romans geeft hij uitdrukking
aan deze denkbeelden. In zijn bekendste
werk. „La trahison des clercs", verwijt
hij de intellectuelen, dat zij „verraad"
hebben gepleegd ten aanzien van de
eeuwige waarden door zich met tijdelijke
en plaatselijke zaken bezig te houden.
Dat Benda niet op de letterkunde was
gesteld blijkt ook uit zijn werk La
France byzantine" (1945). waarin hij vrij
wel alle moderne Franse schrijvers, van
Valery tot de surrealisten bestrijdt.
Van Benda kon gezegd worden, dat
hij „weinig leerlingen maar talrijke te
genstanders" had.
