De mythe van de „doorbraak"
i
Op weg naar
het stemlokaal
H. VADER OVER TAAK VAN
DE UITGEVERS
Endocil
Kroesjtsjef eist posthuum
proces teo-en Stalin
Koempoelan te
Vogelenzang
PIRATE Virginia cigarettes
P1RA
ARTS EN RECHT
Ziekte is niet een kwestie van
de enkeling
„Marikenop het Festival
Jlyvrn 'npa
ytcuOi,
Eerste feestweken in VRIJ
OOSTENRIJK
M
Van de doden
Minister Van Thiel steeds bereid
(geweest) met Ambonezen te praten
Muziektoneel en exposities
Uitgevers kunnen de bron zijn van geestelijke
en intellectuele bewegingen
Standbeeld voor Pieter
Bruegel
Wolkbreuk boven
Hilversum
Prille tradities van „Theater" en Nijmegen
Wet ouderdomsverzeke-
ring in Staatsblad
ut.#
DINSDAG 12 7UNI 1956
PAGINA 3
Hormoonerême ontsluiert
de schoonheid van uw huid
Voorwaarde: géén tegenwerking inzake zelf verzorgingsregeling
Voor de laatste maal verkenners
uit Haarlemen Rotterdam
tezamen
'n triomfantelijke terugkomst.
Slechts 75 ct per pakje
OOK ZOUTLOOS OVER)
VERKRIJGBAAR!
Nieuwe pracht
Medewerkers onderscheiden
NATIONALE LOTERIJ
KONINGIN WILHELM1NA
FONDS
N DEZE RUBRIEK zijn gedurende
de afgelopen dagen enkele onder
werpen van politiek beleid onder
de loep genomen, die het geheel eigen
karakter der K.V.P. in het licht stel
den. Op sociaal-economisch terrein, op
het gebied der cultuurpolitiek en
het meest schreeuwend inzake de
volkshuisvesting en de woningnood
blijken verschillen te bestaan tussen
de K.V.P. en de linkse partijen, die
niet berusten op een verschil in in
zicht t.a.v. de te kiezen middelen;
neen er bestaat een verschil van
inzicht over wat het doel en de taak
moet zijn van het regeringsbeleid Er
is een verschil van inzicht over hoever
de invloed van de staat moet reiken
in het maatschappelijk leven ,°Yjr
zelfstandigheid, welke de individue e
personen, het bedrijfsleven (werk
gevers en werknemers), de ®e,
moeten bezitten om een ntaxtmaie per
soonlijke ontplooiingsmogel jkheid te
hebben. Uit deze beschouwingen is.
naar wij hopen, nogmaals duidelijk
geworden welk een onvervangbare
plaats de K.V.P. in deze tnd m het
politieke leven inneemt. Was zij er
niet, zii zou tsrstond mooton worden
opgericht. En nu zij er is, moet op haar
worden gestemd
Op de ontkenning van dit eigen
karakter van de K.V.P. is één pijler
van de doorbraak-constructie ge
bouwd. Er is nog een andere, waarop
de katholieken in de P.vd.A. zo graag
een beroep doen, nl. die van het per
soonlijke apostolaat, het gaan naar de
ander, het doorbreken van de „be
ruchte verzuiling".
Deze twee pijlers zijn in feite niet
zonder ve,rband. Toch plegen de socia
listen ze afzonderlijk te „verkopen"
aan de kiezersmassa, naar gelang van
de groep, die zij bereiken willen, nu
eens de nadruk leggend op het „pro
gressieve program", dan weer op „de
apostolaatsgednchte" Hier zien wij een
roekeloze neiging tot scheiding van
beginsel en concrete politieke vorm
geving. die in de prnlrtüknmii lciaQn
tot het willen terugdringen van ..de
specifiek-katholieke belangen" binnen
de belachelijk enge omheining van
processie-vrijheid, schoolstrijd e.d.
TEGENOVER deze socialistische
voorstelling van zaken zou men
allereerst de vraag kunnen op
werpen of een eventuele grotere apos-
tolaatsvruchtbaarheid. gesteld dat die
zou kunnen worden bewezen, de be
slissende factor mag zijn bij de poli
tieke keuze voor een bepaalde poli
tieke partij, ais het program zelf van
die partij om polifiek-maatschappelijke
redenen moet worden afgewezen Deze
vraag klemt des te sterker in het geval
van de P.v.d.A. omdat, naar ons in-
zicht, de menselijke persoonlijkheid
bedreigd wordt door de socialistische
wensen en tendensen. Het mensbeeld
van het Nederlandse socialisme, of
liever het onbehaaglijke gebrek aan
zulk een mensbeeld en het vertrouwen,
dat. de P v d.A. ondanks, of wellicht
wégens dit gebrek aan een diepgaande
visie op het wezen en de bestemming
van de mens zo gemakkelijk in de
onpersoonlijke staatsmachine stelt, zijn
op zichzelf hinderpalen op de weg naar
een maatschappij, die de eisen van het
Evangelie ernstig neemt.
Het meest in het oog springende voor
beeld hiervan werd gisteren in ons
blad belicht. Het is dé socialistische
gedachtegang achter de woningbouw-
politiek met haar funeste gevolgen
voor het gezinsleven. De katholieke
werkgemeenschap in de P.v d A. moge
opmerken, dat niets in het P.v d..A.-
beleid in strijd kwam met de christe
lijke zedenwetten en de Openbaring,
maar op het terrein der volkshuis
vesting om ons daartoe kortheids
halve te beperken had zij alle reden
een groot vraagteken te zetten achter
haar eigen stelling. Hier vertoont zich
immers in extreme vorm hoe de
menselijkheid der samenleving geruis
loos bedreigd wordt.
AAR wórdt de apostolaatsgedach
te zoveel meer gediend door een
partijen-structuur als van de
P.v.d.A.? In de verantwoording van
de politieke „doorbraak"-christenen
wordt enerzijds steeds gewezen op het
apostolische élan der ..pioniers" (zij
zelf), anderzijds op de schrikbarende
geloofsafval onder de grote massa Dit
laatste verschijnsel stelt ons allep
inderdaad voor een huiveringwekken
de verantwoordelijkheid. Maar wij
hebben nimmer kunnen inzien, hoe
men ter bestrijding van dit verschijn
sel de ontzaglijke verantwoordelijk
heid op zich durfde te laden van een
doelbewust afbreken van de confessio
nele verbanden op staatkundig en
sociaal terrein, terwij] men tegenover
de mysterieuze kanker der geestelijke
onverschilligheid dan niets méér
plaatst, dan een andere politieke partij
en een andere vakorganisatie, die zelf
even hard met de geestelijke en maat
schappelijke onverschilligheid van hun
„papieren leden"-massa te kampen
hebben.
Wij geloven niet zo hard in zuiver
politieke mogelijkheden om het proces
der onkerkelijkheid te keren. En wij
vermogen evenmin in te zien hoe juist
een doorbraak van de ene politieke
partij naar de andere, van de ene vak
bond naar de andere, ook maar bij
benadering de oplossing voor dat ge
weldige probleem zou kunnen beteke
nen. Wij zien wél. dat door die door
braak eens te meer levenssferen wor
den verbroken, met alle zo vaak reeds
geconstateerde gevolgen van geeste
lijke ontworteling van dien.
Wij geloven echter wél in het nim
mer verdwiinend regeneratie-vermo
gen van de Kerk zelf. die als wij goed
zien in Nederland meer en meer de
weg der openheid opgaat en de anders
denkenden poogt te ontmoeten, niet
in hun nereferie maar in hun diepste
geestelijke kern.
Maandagmorgen heeft de H. Vader in
de zaal der Zegeningen van het Vati
caanse paleis de deelnemers aan hei veer
tiende congres van de Internationale Unie
van Uitgevers ontvangen Zii hadden hun
vergadering in Florence gehouden, maar
de laatste dag waren zii voor de sluiting
naar Rome gekomen. Naar hei K N P
meldt zeide de H. Vader o.m. tot hen:
„In de tegenwoordige beschaving vormt
het boek een der voornaamste versprei
dingsmogelijkheden van de ideeën Zelfs
voordat het kind naar school gaat. krijgi
het al prentenboeken in handen, waarvan
de herinneringen hem dikwijls zijn hele
leven zullen vergezellen. Men besteedt
derhalve grote aandacht aan deze ™aruer
om het, kind op te voeden. De heldere
ogen van het kind ki]ken naar de mooie
prentjes, opdat zijn hart en zijn geheugen
zich met schone geschiedenissen kunnen
vullen, die aan de capaciteiten van zijn
leeftijd aangepast zijn Waarom zou men
zoals men voor hem gefantaseerde ver
haaltjes maakt vol illustraties en com
mentaren dan ook voor hem niet enige
zo wonderlijke passages uit de Bijbel in
beeld brengen en van toelichting voor
zien? De Bijbel immers is de schatkamer
van de mensheid en van de dichtkunst"
De jonge mensen zo zeide de H
Vader zullen zich wat de lectuur be
treft, niet alles kunnen veroorloven Ook
al zijn zij niet-katholiek en kennen zii
niet de stem der Kerk. dan zal toch de
natuurwet hun niet toestaan zonder ern
stige reden kennis te nemen van de men
selijke ondeugden, waarvan sommige wer
ken trieste getuigenissen seven Het boek
bevindt zich in de etalage en wordt daar
uitgestald als een gewone koopwaar De
lezer kan daaruit naar eigen willekeur
(Advertentie)
Endocil, de nieuwe, hormoonhou-
dende crème, ontsluiert de schoon
heid van uw huid. Het in Endocil
aanwezige hormoon maakt uw huid
weer gaaf, zacht, mooi. Reeds na
3 weken kunt u de verbetering con
stateren. Gebruik Endocil ook als
basis voor make-up of .poeder,
hormoonerême van Organon
Per tube f 2.90
een keuze maken, op grond van de titel
van de belofte van de omslag, van de
serie, van de schrijver, soms ook. maar
dat is maar zelden, alleen afgaande op
de naam van de uitgever. Want Goddank
zijn er nog huizen, die niets drukken zon
der te voren er zeker van te zijn. dat alles
gewaarborgd en goed is Maar in het al
gemeen is de lezer slecht op do hoogte
van de bedoelingen van de schrijver
De eerbied van de lezer voor de waar
heid enerzijds en het zedelijk gedrag an
derzijds, legt aan de uitgevers de plicht
op ernstig hun verantwoordelijkheid te
beseffen, wanneer zii met moderne hulp
middelen om op de openbare mening druk
uit te oefenen, een werk het licht doen
zien. dat, de geesten zo gemakkelijk kan
beïnvloeden.
In feite zijn het alleen maar de mees
terwerken, die een schitterende ontvangst
hebben, maar de grote hoeveelheid van
werken is slechts gekenmerkt door het
feit, dat zjj aan de onbekende of onbe
stemde verlangens van de massa beant
woorden. Er zijn er, die deze zonder enige
scrupules exploiteren, maar een man van
eer zal zich daar in alle ernst wei voor
wachten. Velen stellen zich tot taak
slechts ccn eervolle en positieve werk
zaamheid te verrichten: vele gezonde en
moedige initiatieven worden met succes
bekroond.
De uitgevers kunnen de bron zijn van
sociale geestelijke en intellectuele bewe
gingen en met hun uitgaven-series, welke
in deze tijd zo actueel zijn. zich verbinden
met de uitstalkasten en met de bibliothe-
wen om aldus een vreedzaam leger te
vormen, dat tracht de mensen te wapenen
tegenover degenen, die slechts ernaar
streven hen te exploiteren en voor goed
te onteren.
De grootste oorspronkelijkheid van
een uitgever zal hierin bestaan dat hii
bewijst, dat het oubiiek het meest be
hoefte heeft aan wat schoon, goed en
waar is. dat hij ontdekt en aanmoedig'
al degenen, die gevoelig zijn voor en in
staat te beantwoorden aan de behoefte
der zielen en tenslotte dat hij weet te
voldoen aan die behoeften door hen
onder de meest schitterende en mees'
degelijke vorm het geestelijk voedsel
aan te bieden, dat voor altijd waarde
bezit.
Wij menen, dat dat uw ideaal moet
zijn en wij zijn ten volle overtuigd van
uw ijveren daarvoor.
Het Pa rij se avondblad „France-Soir"
meldde gisteren i, een bericht uit Wenen,
dat partijsecretaris Kroesjtsjef kort
geleden in Moskou tegenover een
klein aantal Sov.jet-leiders heeft ver
klaard, dat wijlen maarschalk Stalin
posthnum berecht zou moeten worden
wegens misdrijven, die hij tijdens zijn le
ven zou hebben begaan.
Kroesjtsjef zou dit hebben gezegd in
een tweede rapport over „de zaak-Sta-
lin". dat hij zou hebben uitgebracht na
de twijfel en tegenkanting, die was ont
staan na zijn eerst? rapport, dat hij in
diende op het in februari j.I. gehouden
twintigste congres der Sovjetrussische
communistische PaI"9i-
„France-Soir" schrijft in een onder
„copyright" gepubliceerd artikel o.m
„Kroesjtsjef heeft gezegd, dat de door
Stalin gepleegde misdrijven een berech
ting. zelfs na zijn overlijden, rechtvaar-
digen". Met name zou hierbij ook de
kwestie, „dat Stalin zijn tweede vrouw
Nadejda Alilojefna, in het begin van de
laren dertig heeft vermoord, moeten wor
den uitgemaakt Mevr. Stalw had gepro
testeerd tegen de terreur, die onder sta
tins bewind in de Sovjet-Unie werd uit
geoefend. Voorts had zij zich uitgespro
ken tegen de massale wegvoering van
Russische boeren gedurende Stalins cam
pagne om het land te onteigenen en het
in eigendom te geven aan staatsboerde
rijen. Stalin kreeg toen een aanval van
razende woede. Hii schoot eerst met een
revolver op Nadejda en vervolgens wurg
de hij „haar".
Volgens „France-Soir" zou Kroesjtsjef
in zijn tweede rapport ook afstotende na
dere bijzonderheden hebben medege
deeld over Stalins particuliere leven
Speciaal in zijn laatste levensjaren zou
den tai van minderjarige meisjes het
slachtoffer zijn geworden van Stalins sa
disme Beria zop hierbij de nodige „goe
de diensten" hebben verleend, hetgeen hij
Het Tweede-Kamerlid de heer Krol
heeft onlangs schriftelijk gevraagd, of mi
nister Van Thiel bereid is, op voorwaarde,
dat de stakende bevolking in de Ambone
zenkampen de arbeid onmiddellijk hervat,
zijn medewerking te verlenen, opdat in
verband met de in het leven geroepen
„zelfverzorgingsregeling" alsnog een be
hoorlijk overleg met de hierbij betrokken
organisatie der Ambonezen kan plaats
vinden.
Minister Van Thiel heeft hierop thans
geantwoord, dat bij hem steeds de bereid
heid heeft bestaan met de besturen van
de Ambonezenbelangenorganisaties be
hoorlijk overleg te plegen. De wijziging
in de verzorging der Ambonezen werd
door de minister reeds aangekondigd bij
de behandeling van de begroting voor
1955 van zijn departement in de Eerste
Kamer. Met de bouw van de gezinskeu
kens in de woonoorden werd onmiddellijk
daarna een aanvang gemaakt. De belan
genorganisaties van de Ambonezen waren
öus ruim een jaar vóór de invoering der
hoogde rZ°rgingSregeIing" daarvan °P de
„,Tte„ïï'n'?'er ',eeft het vcrzorgingsbeleid
.lan*eliik kunnen stellen van de in-
i "1™"F. der besturen. Indien bctreffen-
«n n,B dcr regeling bji bestu-
r bestaan, is hij bereid de
betrokken besturen te ontvangen ter toe-
lichting en bespreking dezer bezwaren. De
minister verbindt hieraan echter de voor
waarde, dat van de zflde dier besturen
geen aansporing mag worden gegeven tot
tegenwerking van, noch medewerking
mag worden verleend aan een onverant
woord optreden tegen het verzorgingsbe-
leid. De minister heeft reeds een afvaar
diging van een groepering ontvangen en
aan een andere groepering, do CRAMS,
een onderhoud toegezegd.
vóór zijn terechtstelling, bekend zou heb
ben
„France-Soir" meldt voorts, dat
Kroesjtsjef in zijn tweede rapport over
de zaak-Stalin een nieuwe omschrijving
gaf van de binnen- en buitenlandse poli
tiek der Sovjet-Unie sinds de aanvaar
ding van het beginsel van de gemeen
schappelijke leiding.
„Dit gedeelte van het rapport heeft
tevens ten doel de ongerustheid, die de
nieuwe politiek van Kroesjtsjr' en Boel-
ganin teweeg bracht onder de communis
tische leiders die onder Stalins bewind
werden opgeleid, weg te nemen", aldus
„France-Soir".
Binnenkort zal op de Kapellenmarkt te
Brussel een standbeeld worden opgericht
van de Vlaamse schilder en graficus Pie
ter Bruegel (15251569). Het gebeente van
Pieter Bruegel rust in de Kapellekerk
doch de juiste ligging is onbekend. Deze
schilder van het Vlaamse volksleven uit
de zestiende eeuw woonde in de Hoog
straat, het centrum van de volkse Marol-
[enwijk. waar zijn nagedachtenis nog ieder
laar door duizenden Brusselaars wordt ge
vierd.
Van zaterdagavond 16 tot zondagavond
17 juni wordt op het vroegere jamboree
terrein Teylingerbos te Vogelenzang de
grote tweejaarlijkse diocesane bijeen
komst van leidsters en leiders van de
Katholieke Verkennersbeweging uit de
bisdommen Haarlem en Rotterdam gehou
den.
Op de eerste dag van deze Koempoelan
staan onder meer op het program een
zeeverkennersdemonstratie, een kamp
vuur met pantomime-spel en 'n lichtpro
cessie. Zondag is er een H. Eucharistie
viering met processie en toespraak van de
diocesaan aalmoezenier, een sessie van dr.
G. Jansen op de Haar, voorzitter van de
Katholieke Jeugdraad Nederland en een
groepsbespreking.
Zondagmiddag neemt de diocesaan com
missaris ir. E. F. E. Bongaerts, na bijna
20 jaar deze functie te hebben vervuld,
afscheid.
Het is waarschijnlijk voor de laatste
maal. dat voor het thans gesplitste bisdom
Haarlem één Koempoelan wordt gehou
den.
Boven Hilversum ontlastte zich gister
morgen een zeer zware en langdurige re
genbui, die af en toe de omvang had van
een kleine wolkbreuk. Het gevolg was.
dat het laag liggende centrum der ge
meente zoals steeds fn dergelijke abnor
male gevallen, in korte tijd onder water
kwam te staan- De verkeerstunnels onder
de spoorliin stroomden vol en de strater
in het centrum werden riviertjes Ook 1i-
kelders liepen vo] en de rioleringsputteri
begonnen water terug te geven in plaats
van op te nemen
Het verkeer, dat omstreeks kwart over
twaalf zeer druk werd, werd volkomen
ontwricht. Het duurde ruim een uur voor
dat de ernstige gevolgen van de regenva
waren overwonnen.
Het legen der tunnels zal echter m-
tijd in beslag nemen.
Het hoofdbestuur van de R. K. Art
senvereniging heeft 9 juni in Arnhem
een algemene vergadering belegd, die
bedoeld was als inleiding op het ko
mende Internationale Katholieke Art
sencongres. dat in september a.s. te
Seheveningen zal worden gehouden
over hetzelfde onderwerp Ook in an
dere landen worden dergelijke voor
besprekingen georganiseerd. Verheu
gend was het dat ook zoveel juristen
en de voorzitter van de St.-Adelbert-
vereniging aanwezig waren.
De eerste inleider, mr. dr. J. F. M. Eras,
ladsheer van het gerechtshof te 's-Her-
(enbosch begon met punten van over
nkomst en verschil van de twee betrok-
A. van Dalsum
NIJMEGEN, maandag.
A] tweemaal heeft Albert van Dalsum
„Mariken van Niou-
meghen" op de Nij
meegse Orote Markt
in vertoning ge
bracht. Beide ma'en,
in 1933 en in 1950,
speelde hijzelf de rol
van Moenen, de dui
vel. Bij Je opvoerin
gen in juli a.s. waar
waarmee Nijmegen
haar eigen aandeel
neemt aan het Hol
land Festival, zal van
Dalsum als regis
seur optreden. Hij
heeft daarbij, in te-
gensteling tot de vo
rige malen, de beschikking over de ho
mogene groep van een beroepsgezelschap.
De hoofdrollen zullen namelijk worden
vertolkt door acteurs van het Arnhemse
gezelschap ..Theater". Mia Goossen speelt
Mariken Frans van der Dingen Moenen,
Jenny v Maerlant de Moeye Richard
Flink oom Gjjsbreght. In het wagenspel
dat Mariken? bekering van haar losban
dig leven met Moenen inleidt, spelen Ad
Noyons, Elise Hoomans en Robert de
Vries resp. de (zwijgende) Christus. Ónze
Lieve Vrouwe en Masscheroen De paus,
bij wie Mariken haar biecht spreekt
wordt vertolkt door Henk Schaer, terwijl
de gevoelige Prologhe, dat meesterlijke
rolletje van Frits van Dijk in 1950, thans
door Gerard Hartkamp wordt gezegd.
„Theater" zet met deze opvoeripgen de
prile traditie voort van een Nederlands
stuk op het Holland Festival, een ..tradi
tie" die dateert van het vorig jaar toen
„Herodes'' van mr. Abel Herzberg werd
gespeeld.
Trouwens, over prille tradities gespro
ken. ook de gemeente Nijmegen speelt
met het woord traditie. Men hoopt iedere
vijf jaar deze „Mariken". en dan liefst in
de Festival-maand. op dc Markt voor het
Waaggebouw te gaan opvoeren
Evenals in 1950 zal een groot aantal
amateurs onder regie van Henk Kramer
de massa-scènes een Nijmeegse markt
een dr nkgelag :n Antwerpen en het pu
bliek bjj het wagenspel voor zijn reke
ning nemer,. „Juist dit samengaan van
het beroepstoneel met amateurspelers"
aldus Van Dalsum- „lokt mij bijzohder
aan om dit juweel der middeleeuwse li
teratuur hier in Nijmegen te gaan spelen.
Het beroepstoneel immers raakt wei eens
te zeer verwijderd van de gewone mens.
In de verbondenheid van de inwoners met
dit spel van de stad Nijmegen is iets te
rug te vinden van de oude gemeenschaps
kunst."
Behalve de massaseènes zijn er ook en
kele danstaferelen. Zij worden verzorgd
door actrices van „Theater" onder leiding
van mevr Do van Dalsum. Geheel nieu
we kostuums zijn ontworpen door de Arn
hemse costumier van Doornik. Enkele
muzikale achtergronden zijn bewerkt
mar gregoriaanse en oud-IIollandse me
lodieën door Arnold Martens.
De voorstellingen vinden plaats op 1, 2,
3, 7, 8 en 9 juli a.s. met als reservedata
voor eventuele meteorologische tegenslag
4 en 10 juli.
Het is te hopen, dat Nijmegen bij de
Mariken-npvoeringen beter weer treft
dan op de dag waarop men de pers van
een en ander op de hoogte stelde.
Ook is het te hopen, dat Mariken ge
spaard zal blijven voor de feestverlich-
tingsroes, die Nijmegen steeds tegen de
maand juli bevangt. En die zich dit jaar
manifesteert in grote ruitvormige licht-
steliages die als witte telramen in de
stadsplansoenen staan Mogelijk zijn zij
als feestverlichting doelmatig. Maar bij
daglicht vormen zij een bepaald onfraaie
toevoeging aan het Nijmeegs natuur
schoon.
(Van onze correspondent)
WENEN juni.
lijdens het afgelopen weekeinde op
zaterdagavond, toen de duisternis was ge
vallen werden op de Weense Ra'.haus-
Platz. tegenover de wit.schitterende voor
gevel van het nieuwgebouwde Burgthe
ater de schijnwerpers ontstoken en schet
terden feestfanfares de „Wiener Festwo-
chen in. Het zijn dp eerste feestweken
in een vrij Oostenrijk vrij niet alleen
voor de Oostenrijkers zelf, maar vrij ook
voor alle bezoekers uit de vrije wereld
De Weense feestweken staan dit jaar in
het teken van het Mozart-jaar.
Deze week is in Wenen ook de „inter
nationale filmwetenschappelijke week"
gehouden, welke ditmaal gewijd was aan
de muziekfilm.
Ter gelegenheid daarvan wordt in de
Zedlitz-zaa] de tentoonstelling „20 jaar
Oostenrijkse film" gehouden. Bovendien
werd hier de première gedraaid van een
4000 meter lange smalfilm „Alpensym-
"honie", vervaardigd naar een symfo
nisch gedicht van Richard Strauss.
Maandag begon in de gerestaureerde
grote zaal van de Academie van Weten
schappen het internationale muziekcon-
gres, dat grotendeels gewijd was aan Mo
zart, zijn tijd en zijn tijdgenoten. Er ston
den op de lijst niet minder dan 146 spre
kers uit 25 landen ook uit Oosteuro-
pese landen uit India en Japan. In de
grandioze goud-glinsterende zaal van de
Mr kverein wa« de zondag tevoren het
openingsconcert van het Mozart-feest
door dr. Karl Böhm gedirigeerd.
Intussen is al enige tjjd geleden de
grote Mozarttentoonsteiling geopend, die
is ingericht in dc Pronkzaal van de „Na-
tional-bibliotheek" de Vroegere keizer
lijke bibliotheek. De koepelzaal is wel
licht de schoonste bibliotheekzaal ter
wereld een meesterwerk van Fischer von
Erlacli. Zij straalt nu weer in nieuwe
Pracht, na een restauratie die twe„ en
een half miljoen schilling heeft gekost,
maar waaraan Wenen nu één van de
Plaatsen te danken heeft, waar men wel
het beste de sfeer van de grote tijd van
de vroegere Habsburg-hoofdstad kan
Proeven. De tentoonstelling, „Mozart-
Wcrk en Tijd", is naar de vijf levens-
Perioden van Mozart, gesplitst fn vjjf sec
ties en sluit met de voortzetting van M0-
zarts werk door zijn grote tijdgenoten
en navolgers. Haydn cn Beethoven ter
wijl zij gelijkertijd ook nog iets ver
telt over het 'ot van Konstanze, Mo.
zarts echtgenote, en zijn zoons.
In dezelfde koepelzaal vond in de acht
tiende eeuw het door G. van Swieten
de zoon van de uit Leiden naar Wenen
gekomen arts, die in zo'n hoog aanzien
by Maria Theresia stond gearrangeer
de concert plaats, waarvoor Mozart over
eenkomstig de Weense smaak van dat
ogenblik de werken van Hande] bewerk
te.
Ter gelegenheid van de feestweken
maakt Wenen het zijn buitenlandse be
zoekers bijzonder gemakkelijk. 564 rood
witte wimpels zijn als blikvangers ge
hesen op de bezienswaardige gebouwen.
Voor alle gebouwen, die in een of ander
artistiek of muzikaal opzicht, een roI spe
ien in het kader van wat de feestweken
bieden, is een grote „W" in Oostenrijkse
kleuren - het symbool van de fees;we
ken opgesteld Alle monumenten van
de stad Zijn trouwens voorzien van klei
ne borden, waarop in het kort de bijzon
derheden van het monument staan ver
meid. De buitenlandse bezoeker want
in Wenen blijft niemand lang een „vreem
deling" behoeft aldus geen VVV-gids.
Hu kan intussen ook nog gebruik ma
ken van een kleine brochure. „Een stad
stelt zich voor", die een beschrijving
geef( van alle bezienswaardigheden van
de kerken „Am Hof" tot aan het Hof-
mannstahislot in het stille Rodaun toe.
Het meest merkwaardige is nog dat dit
gidsje menig plekje aanwijst, dat zelfs
een echte Wener nog onbekend is.
Wat biedt Wenen tijdens de feestwe
ken? Grote concerten met wereldlijke en
kerkelijke muziek, premières in de ver
scheidene theaters, gastopvoering van
buitenlandse gezelschappen. Het Praags
en het Berlijns Filharmonisch Orkest,
hef stedelijk orkest van Leningrad en het
Amsterdamse Concertgebouw-orkest zul
len spelen.
Mannen als Karajan, Mainardi, Van
Beinum en Krips zullen het dirigeerstok
je zwaaien. Zelfs in de voorstadjes van
Wenen zijn tentoonstellingen georgani
seerd. En, op grotere afstand van Wenen,
heeft hef Prachtige Stift Altenburg by
Horn (Neder-Oostenrijk) na een restau
ratie, die tien jaar heeft geduurd, zijn
poorten geopend voor hen, die er in een
betoverend-schone architectonische om
geving willen genieten van de expositie
„Barokkunst van dp kloosters in Waid-
viertl" (Altenburg, Zwetll, Geras), die
ongekende schatten toont.
ken recbtsobjecten: arts en patiënt, aan te
geven Beiden zijn levende persoonlijkhe
den met onaantastbare rechten en vrije
wil; een mengsel van tijd en eeuwigheid
Doch de contrasten zijn niet minder
groot: gezond tegenover ziek; deskundig
tegenover niet-wetend: de een preten
deert hulp te kunnen geven en de ander
snakt naar uitkomst: vertrouwen opeisen
tegenover vertrouwen geven.
De mens heeft niet de vrije beschikking
over zijn lichaam maar heeft er alleen het
vruchtgebruik van. De mens heeft recht
op leven en dit moet gerespecteerd wor
den.
Wanneer de arts het volle vertrouwen
eist van zijn patiënt dan moet hij ook de
gelegenheid geven aan de patiënt om dit
onder vier ogen te geven. Daarom moet
de medicus er voor waken geen mede
deling aan derden te doen van hetgeen
hem als geheim en vertrouwelijk ter ken
nis is gekomen.
Het beroepsgeheim kan door toestem
ming van de patiënt niet worden opgehe
ven Dit motiveert spreker op verschillen
de gronden.
Op de eerste plaats kent de patiënt de
omvang niet van hetgeen het beroepsge
heim. ook voor zijn persoon, omvat. Óp
de tweede plaats dient het beroepsgeheim
niet alleen het particuliere belang van de
betrokken patiënt, maar ook het algemeen
belang, dat men zich in vertrouwen on
der behandeling van een arts kan stellen
Vervolgens zouden er zich omstandighe
den kunnen voordoen, waarbij het niet
geven van deze toestemming ten nadele
van de patiënt zou worden uitgelegd
Voorts zou de medicus in elk geval sub
jectief beslissen en ook te goeder trouw
vergissingen maken. Daarom is het alge
meen belang belangrijker dan het indivi
duele belang bij het beroepsgeheim, dat
steunt op het 8ste gebod.
Wie vertrouwen eist moet onafhanke
lijkheid garanderen; dus geen vrijheids
beperking in voorschriften. Het vertrou
wen eist ook oprecht zijn en derhalve
mag de arts zich niet door een verkeerd
medelijden laten leiden en zwiigen als
eeuwige dingen op het spel staan. Het
vertrouwen eist deskundigheid en het op
peil houden ervan, evenals een redelijke
ou'iiiage.
Wie hulpverlening pretendeert moet
deze ook verschaffen, hetgeen niet bete
kent dat de arts de genezing moet garan
deren maar wel zijn inspanning, dus het
zichzelf geven naar wat in conereto billijk
en redelijk is. Hii is ook verplicht om de
resultaten van de medische wetenschap
toe te passen, terwijl hi.i voorts de gods
dienstige overtuiging van zijn patiënt niet
uit het oog mag verliezen.
Het vertrouwen eist ook het vermijden
van een kwetsen van een natuurlijk
schaamtegevoel en het vermijden van de
indruk dat de patiënt een nummer is en
geen mens. hetgeen zowel door de tech
nische hulpmiddelen als door een mate
rialistische levenshouding en door bio-
fvsisehe vondsten in de hand wordt ge
werkt.
Na nog diverse kwesties besproken te
hebben stelt spreker als het belangrijkste
dat de behandelende arts altijd moet na
laten elke ingreep, die opzichzelf ongeoor
loofd is De patiënt kan geen toestemming
geven tot iets wat opzichzelf ongeoorloofd
is: derhalve geen abortus, geen euthana
sie. geen niet-medisrhe sterilisatie, geen
kunstmatige inseminatie.
De praktijk van de regel, dat het doel
de middelen niet heiligt is geen schijn
heiligheid. zoals het vorig jaar te Parijs
werd verkondigd. Dit geldt ook builen de
moraal en met name op wettelijk gebied
Juridisch is de verhouding patiënt-arts
een overeenkomst maar dit verplicht juri
disch ook tot wat uit de aard van de over
eenkomst voortvloeit. In theorie klopt
het. doch de praktijk hapert nog al eens
Zo kan men zeggen, dat abortus in som
mige gevallen oogluikend wordt toegela
ten als gevolg van het misleide geweten
Paus Pius XII heeft herhaaldelijk in
toespraken erop aangedrongen, dat het
een en ander zowel nationaal als inter-
naiionaal wordt vastgelegd. Spreker ein
digde met deze woorden tot de artsen:
alleen langs deze weg is te verkrijgen het
recht uw plicht te doen.
Hierna behandelde dr. J. B Stolte. di
recteur van het St-Elisabeth Ziekenhuis
te Tilburg als tweede Inleider hetzelfde
onderwerp. Het behoeft geen verwonde
ring te wekken dat de Paus aandrong om
de problematiek van de wettelijke rege
ling van de gezondheidszorg ter hand te
nemen. Ziekte is tegenwoordig niet meer
een kwestie voor de enkeling alleen om
dat ziekte tegenwoordig ook een sociaal
gebeuren is. Men spreekt van: „socialisa
tion de la maladie". Het verzekerings
wezen en de sociale wetgeving hebben dit
een bepaalde vorm gegeven.
Met de groei van de mogelijkheden in
de geneeskunde groeide het besef, dat alle
onderdanen van de Staat moeten kunnen
beschikken over deze mogelijkheden van
gezondheidszorg nu de geneesbaarheid
van zoveel ziekten vergroot is. We zien de
laatste decennia de preventieve en sociale
geneeskunde opkomen, waarvan men zich
kan afvragen of het wei geneeskunde is.
Hef streven naar sociale zekerheid heeft
grote invloed gehad op de problematiek:
arts en recht. Terwijl de Staat toezicht
houdt op het handelen van de artsen en
vérantwoordeliik is vóór het opleidings
peil zien we dat de organen van de so-
riale zekerheid de specialistenoplelding
regelen.
Door de sociale zekerheid is controle
nodig om fraude uit te schakelen waar
door het beroepsgeheim in de knel komt.
Het beroepsgeheim is niet meer absoluut
door de sociale geneeskunde.
Men kan niet meer volstaan met alleen
alles op he' geweten van de artsen te
laten neerkomen, nodig zitn richtlijnen
voor het geneeskundig handelen. Tussen
apert goed en apert kwaad ligt de grens
wat God wil en niet wil. Plichtenleer en
wetten zijn niet voldoende doch zijn on
misbare hulpmiddelen van het geweten.
Het medisrh recht is In diverse landen
versehillend. Zo mag de behandelende
arts in Nederland als hij als getuige ge
dagvaard wordt, slechts spreken als het
geheim niet geschaad wordt. Engeland
kent echter dit verschoningsrecht niet,
terwij1 Noorwegen juist een soort spreek-
olieht hppft tn Frankrijk mag de arts ook
niet snrekon behalve ter verdediging van
een nniuiste behandeling. Wordt de arts
ais deskundige gehoord en niet als behan
delend medicus dan ligt de zaak geheel
anders.
Door het toenemend verkeer gaan de
verschillen in medisch recht moeilijkhe
den geven Door bilaterale verdragen zijn
de geneeskundige vraagstukken rond de
grensarbeiders te regelen, evenals de er
kenning van bet artsdiploma. wat vooral
in hef kader van de militaire geneeskunde
van helang is
Dan bestaat er tegenwoordig de verant
woordelijkheid voor de mensheid: waar
ook ter wereld nood bestaat deze lenigen.
De wereldgezondheidsorganisatie e.d. zijn
trefpunten om internationaal medisch
recht te helpen funderen. Moeiljker zijn
daarbij de taalverschillen die vooral be-
gripsyerschillen zijn. Het schijnt dat bij
katholieken minder internationale taal
moeilijkheden ziin door een meer gelijk
gestemd begrip Daarom kan het komend
congres des te meer vruchtbaar werk le
veren.
Bij een vergelijkend onderzoek bleek,
dat de Staat bij een goede organisatie van
de geneeskundige professie minder ver
gaat met ordening dan wanneer deze on-
"oldnende is. Onlangs wees prof. v. d.
Ven er op. dat alleen effectief groepsrecht
en groepsdwang een ingrijpen van de
Staat kan voorkomen omdat dan de Staat
kan volstaan met de groep de nodige rug
gesteun ie geven Het werkelijk vrije be
roep het beste klimaat voor het uit
oefenen van de geneeskunde kan dan
het beste verdedigd worden tegen de
alles aan zich trekkende Staat.
De levendige discussie maakte de mid-
dap tot een geslaagde voorbereiding van
het congres.
Onder dagtekening 8 juni 1956 is ver
schenen Staatsblad nr. 281, houdende de
wet van 31 mei 1956 inzake een algemene
ouderdoms verzekering.
De minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid. de heer J. G. Suurhoff, heeft
gistermorgen enkele van zijn naaste mede
werkers bij de voorbereiding en de tot
standkoming van de wet algemene ouder-
domsverzekering ten departemente ont
vangen. Minister Suurhoff heeft bij deze
gelegenheid aan de heren J. Berger en
mr. A. Grosheide mededeling gedaan van
hun benoeming tot Officier in de Orde
van Oran.ie-Nassau en hun de bij deze
onderscheiding behorende versierselen uit
gereikt.
Gisteren is te Amsterdam, de trekking
gehouden van de nationale loterij 1956
ten bate van het Koningin Wilhelmina
Fonds voor de kankerbestrijding. De
eerste en tweede prijs luxe automo
biel zijn gevallen op resp. no. 84894 en
no. 226769 de derde prijs een scooter
op no. 135413.
biet een gevolg van diplomaten is dr.
Konrad Adenauerde Westduitse Bonds
kanselier, aangekomen op het New
Yorkse vliegveld Idlewild, om in de V.S.
o.a. met John Foster Dulles besprekin
gen te voeren. Dr. Adenauer zal door de
universiteit van Yale een eredoctoraat
worden aangeboden.
