Nieuws uit STAD eu OMTREK
De Buitenhuisschool bijna gereed
OUDE TIJD
Toestand van
in de iaren
brandersbedrijf
1805 en 1813
BIOSCOOPPROGRAMMA'S
"^n-hulp
Uit die goede
1st*
E.V.A.G. n.v.
OFFICIAL FORD DEALER
In Oosterliout wacht een mooi complex
de Schiedamse schooljeugd
Burgerlijke Stand
17.500ste bezoeker aan
boord van „De RuyteU"
WALDO-TAXI
PIANO'S
HOUTMAN
Eerst eten
Passage-theater
Monopole- thea ter
&1TERDAG 23 JUNI 1956
NSC
PAGINA 2
MARTINIT 1—EXCELSIOR 2
VAKANTIESLUITING 1956
MELKHANDEL
C. I. SCHADE f
1 I
DE POSTDUIF
i PLANTAGE-CONCERT
MSP
BURGERLIJKE STAND
VAN ROTI ER DAM
De voornaamste plaats
6757069915
J
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANI
Engelen zonder vleugels
The Kentuckian
Oorzaken van diep verval
Uitkomst
Zware belastingen
MEDISCHE ZONDAGSDIENST
BOI IKHDAM
NED. VRACHTENMARKT
ouot
GtNEVlR
Door een kleine verschuiving in het
jubileumprogramma van Martinit, zal
Het was deze week toch heel anders
dan het vorige jaar om deze tijd. Niet
vanwege het weder, maar omdat er in
1955 daar onder Oosterhout nog een schier
maagdelijk stuk bos en hei lag, waarheen
we met moeite onze weg moesten zoeken
en niets ook maar enige aanwijzing Saf»
waar de buitenhuisschool voor de Schie
damse schooljeugd zou verrijzen. In 1954
had de raad besloten, zulk een perma
nent vakantieoord te laten bouwen. Maar
't duurde nog enige tijd, voordat de bouw
plannen gereed waren en gestart kon
worden. ir-
Thans in 1956. is het bijna zover Lr
werd in maart j.l begonnen met het leg
gen van de funderingen. En op onze tocht
naar het grote ontspanningsterrein, door
onze gemeente in de gemeente Oosterhout
aangekocht, welk terrein weer het bezit
was van de gemeente Tetenngen. hadden
we ditmaal geen burgemeester van Oers
van Oosterhout nodig, om ons de weg
te wijzen. Niet ver van het bungalow-
park „De Katjeskelder"' waar reeds
flink wat vertier van kampeerders bleek
te zijn, ontdekten we tussen lichte denne-
toppen door een helrood dak. Dat moest
zich volgens onze herinnering verheffen op
de plek, waar we een jaar tevoren slechts
bomen hadden gezien. En inderdaad na
een klimpartij over enkele duinen stonden
we voor de Schiedamse Buitenhuisschool.
Het complex bestaat uit een in de lengte
gebouwd hoofdgebouw, waarin zich, in een
stenen gedeelte, een grote keuken met
bijbehorende ruimten bevindt. Een brede
corridor leidt naar de twee houten ge
bouwen waarin de slaapzalen zijn onder
gebracht. Aan die slaapzalen grenzen
kleed- en waslokalen. Hier was men al
bezig met de inrichting. In de wasloka
len stonden reeds de grote wasfonteinen,
waaraan men zich comfortabel verfrissen
kan en.... ontdoen van alles, wat op een
lange wandeling of bij het spelen bos en
heide aan ledematen vast doen kleven.^
In de slaapzalen waren de afgeschutte
kamertjes voor het toeziend Pfrr,s0.neeJoff"
reed, op het meubilair na. Dit is reeds
evenals het meubilair voor het hele ge
bouw onderweg en het ziet er naar uit,
dat de Buitenhuisschool over enkele we
ken zal kunnen worden opgeleverd, kant
en klaar. De ruiten zitten er overal in.
de installatie voor de centrale verwar-
ming is roods aangologd.
De bijgebouwen bevatten vier grote
slaapzalen, waarin ongeveer 100 kinderen
comfortabel kunnen overnachten alsme
de flinke berghokken. Daarin kan de
voornaamst „bagage", koffertjes etc. wor
den ondergebracht. Aan alle kanten is er
glas en dus licht en voor lucht is er
eveneens goed gezorgd.
In het hoofdgebouw is een recreatiezaal
ondergebracht, van 8 bij 7 meter. De
recreatiezaal heeft drie muren van glas.
Ook hier dus volop licht Er zijn voorts
een eet- en een leeszaal, van 16 bij
Van de week is de waterleiding aan
gelegd. Over een afstand van bijna 800
meter moest de toevoer van de hoofd
weg af worden aangesloten. De elektri
citeit komt van ongeveer 3 kilometer ver.
Het complex is zoveel mogelijk van brand
vrij materiaal opgebouwd. Bredero s Bouw
bedrijf te Utrecht, dat in Nieuwland een
aantal woningen heeft gebouwd en dus
geen onbekende voor Schiedam is ver-
zorgde samen met sen dochteronderne-
ming, die zich in houten gebouwen specia-
en in de bouwvakkennatuurlijk werk
voor hem, „Ja", zei Andreas, maar on
der voorwaarde, dat je me de uren, die
ik gewacht heb, ook uitbetaalt. Ik heb
thuis een vrouw en vier kinderen.... Nu,
hij kreeg, wat hij wilde en deed allerlei
karweitjes. Nu was hij bezig met het slo
pen van de directiekeet. Hij is van ge
boorte een Duitser uit Oberhausen. doch
woont al meer dan vijfentwintig jaar
in Brabant, waar hij helemaal geassimi
leerd is
De man van de grote en kleine klus
jes bood doodgemedereerd onze foto
graaf aan, een boompje om te hakken.
Hij meende dat dit in de weg stond,
bij het maken van een foto. „Bomen ge
noeg, zei hij. Voor ons stadsmensen, was
het een enigszins ongewoon voorstel en
het boompje bleef staan. Maar inderdaad
er zijn bomen genoeg, daar rond de Bui
tenhuisschool. Ze staat midden in het bos
en de kinderen zullen het er ongetwijfeld
heerlijk hebben.
Bij raadsbesluit van 24 mei 1956 is een j niet Fortuna 2 maar Excelsior 2 uit Bot'
vakantieregeling vastgesteld voor de kap- 1 terdam a.s. vrijdag de strijd aanbinden
pers, kruideniers, slagers en groentehan- j tegen Martinit op het terrein Boshoek.
delaren. Thans heeft ook de melkhandel Na 4 wedstrijden is het zo, dat SVV 2
om een zodanige regeling verzocht. Aan- momenteel Martinit de grootste neder-
gezien dit verzoek gesteund wordt door
de meerderheid van de bedrijfsgenoten
in onze gemeente, meent de Commissie
voor de Strafverordeningen, dat aan dit
verz'oek gevolg gegeven moet worden.
Derhalve stelt zij de raad voor, voor de
melkhandel een verplichte vakantieslui
ting voor te schrijven en daartoe een be
sluit te nemen. Voor de melkhandel, wel
ke niet onder de Winkelsluitingswet valt
(n.l. de slijters), is op basis van vrijwil
ligheid een vakantieregeling getroffen.
De Kamer van Koophandel, de Schie-
dams\ Middenstandscentrale alsmede de
Adviesraad voor de Detailhandel en Con-
sumptenbelangen, hierover gehoord, kun
nen hiermede instemmen.
(Advertentie)
voor Schiedam, Vlaardingen en het
Westland.
Baslaan 6-12, tel. 4684 (K 1898), el. 64288
VLA ARDIN G EN
Heden-middag (31 okt, 1892) omstreeks
drie ure is een onzer meest bekende stad-
genooten op treurige wijze uit het leven
verscheiden.
De heer C. A. Schade, die deze middag
nog zijne gewone bezigheden verrichtte,
zakte in de Noordmolenstraat plotseling
ineen. Onmiddellijk werd van vele zijden
hulp geboden, doch alles was tevergeefs.
De ter hulp geroepen geneesheer kon
slechts het overlijden bevestigen.
Voorzeker zullen velen met leedwezen
het droevig verscheiden vernemen van
een man, die zich onder vele opzichten
voor de stad onzer inwoning verdienste
lijk heeft gemaakt.
(Nwe Schiedamsche Courant,
van 1 november 1892)
Noot:
Clemens Annicetus Schade was 62 jaar
en 6 maanden en woonde op de Hoog
straat. Hij was ongehuwd.
Andres Lcidner teas gedurende de
tijd, dut de Buitenhuisschool ge
bouwd werd, de man van de grote
en de kleine klusjes
liseert, met grote voortvarendheid, het
tot stand komen van het hele complex.
Nog is het er in de omgeving wat rom
melig, maar dit zal spoedig veranderen.
Hiervoor zorgt Andreas Leidner, de man
van de grote en kleine klusjes. In tegen
stelling met de andere arbeiders, die aan
de Buitenhuisschool werkten, is hij er
van het begin af aan bij geweest. Hij
is een grondwerker uit Dorst en hoorde
in maart toevallig, dat er wel werk zou
zijn, daar op dat stuk grond onder Oos
terhout. Hij verscheen er 's morgens
vroeg, maar moest tot in de namiddag
wachten, tot de opzichter verscheen. Die
had hoe kan het anders in deze tijd
De Buitenhuisschool voor de Schiedamse kinderen in Oosterhout nadert
haar voltooiing. Een overzicht van het complex, dat bestaat uit een hoofd
gebouw en twee bijgebouiven, verbonden door een brede corridor. Het
ontwerp is van ir. de Haas van Gemeentewerken.
laag heeft toegebracht, namelijk 32,
Voor Martinit zal het een zware wed
strijd worden om tegen het zeer gped
spelende Excelsior met een gelijk spel
uit de strijd té komen.
En voor zaterdagavond is vastgesteld
de wedstrijd om de gouden plak en wel
uit tegen het Rotterdamse LMO.
Reeds staat vast dat Martinit in deze
wedstrijd niet op volle sterkte zal uitko
men, maar de eventuele invallers zul
len zeker alles in het werk stellen om
mede te helpen om deze gouden plak via
een zege op LMO in de wacht te slepen,
wint echter LMO van Martinit, dan heeft
dez'e ploeg de kans in eigen hand om
zich Kampioen van Rotterdam te noemen
in de aid. Rotterdam. Deze wedstrijd
wordt gespeeld op het Coal-terrein.
En het laatste en belangrijkste zal de
wedstrijd van Martinit 2 worden die gaat
a.s. zondag naar Rockanje 2 om uit te
maken of zij nog in aanmerking komen
voor de promotie.
Bij een overwinning van Martinit 2 kan
Rockanje met een gerust hart naar Schie
dam komen dan afwachten, wat DCL 3
gedaan heeft, wint echter ook DCL dan
zal men weer opnieuw beginnen, daar
dan alle ploegen met 3 punten zijn geëin
digd.
De S.C.V. de Postduif organiseerde een
inhaalvlucht van uit Chimay, 190 km.
,1 L. v. d. Meij. 2 13 34 C. Verlinde, 3 4 40
44 Joh. Christen, 5 68 A. Delmotte, 6 14 33
52 J. de Koster, 7 8 20 32 H. v. d. Kant,
9 36 51 63 65 F. Eijkenbroek, 10 57 67 Har-
melen en Co., 11 P. v. Os en Co., 12 58 J.
v. d. Beek en Co.. 15 25 J. Kazenbrood, 16
18 C. de Tuinder, 17 38 P. Hinten en zn.,
19 Dalhuizen, 21 24 Th. v. Weelie, 22 62
J. Doejaaren, 23 41 J. Bats, 26 49 L. Ver
heugen, 27 29 J. Nieumeijer. 28 50 64 A.
Heeren, 30 N. in 't Hol, 31 56 C. v. Tricht,
35 37 53 A. v. d. Grijp, 39 J. de Waard, 42
61 H. Crama, 43 46 60 K. Muilwijk. 45 K
Christen, 47 54 A. v. d. Tuijn, 48 mej. Bak
ker, 55 59 H. Blonde, 66 J. Westerholt.
GEBOREN. Dirksje. d.v, G. P. Duk en
M. J. Stehouwer; Christiaan, Z.v. C. H.
Heukels en J- Holleman.
bereiden, bleek men die al lang aan boord
gehad te hebben.
De belangstelling voor de Vlootweek is
uitermate groot. Alleen gisteravond al
kwamen er ongeveer 3.000 bezoekers aan
boord van „De Ruyter". De 17.500ste was
gistermiddag de Rotterdamse kelner K.
van Klaveren, met vrouw en twee kinde
ren. Hij kreeg een gedenkboek aangebo
den, dat de bemanning van de bodem
heeft samengesteld na de reis met H.M.
Koningin naar de West. Zijn echtgenote
ontving een lepeltje met het wapen van
„De Ruyter".
Een gedeelte van cle Buitenhuisschool te Ooslerhou-t. In het midden, met
de glazen pui, de recreatiezaal
LLlS SlKAALJALrLKj Het programma van het concert te
Tussen 6 en half 7 gisteravond werden geven, door het Harmonie-orkest „Oefe-
vele bewoners van onze stad opgeschriktning baart Kunst" op zondag a.s. in da
door een onverwachte daverende knal. 1 Plantage n.m. 8 uur luidt als volgt:
Bij nader onderzoek bleek, dat het een 1 Gammatique mars van G. Boedyn;
straaljager is geweest, die een „bezoek" 2- Hongaarse Lustspielouverture van Ke-
aan Schiedam heeft gebracht. Volgens Ü*.r f,n ?fera. "La
deskundigen moet het vliegtuig wel be- Gioconda van Ponchielh arr. Hanmken,;
neden de voorgeschreven grens zijn ge- ^erL'feT^treden^voor df S
maal van het jeugd-accordeonorkest van
O.B.K. o.l.v. Fr. Carree met enkele door
hen ingestudeerde nummers; 6. vervolg
grote orkest met de mars „De Gladia
tor" van Sousa; 7. Orpheus i.d. onder
wereld van Jac. Offenbach; 8. Colonel
j Bogey on Parade van Kenneth J. Al-
ford.
weest.
Kapitein-ter-zee A. H. J. van der
Schatte Olivier, de commandant van Hr.
Ms. kruiser „De Ruyter" liet gistermid
dag eens nagaan hoeveel bezoekers ter
gelegenheid van de Internationale Vloot
week ,De Ruyter" wel bezocht zouden
hebben, en hij kwam tot de verrassende
ontdekking", dat er. al meer dan 17.000
nieuwsgierigen op zijn schip waien ge-
weest
Hij had zo graag de 15.000ste bezoeker
een aardige verrassing bezorgd. Dat was
nu al de tweede keer, dat een speciaal
welkom niet door ging. Toen hl) de tien
duizendste bezoeker een welkom wild
Aangiften d.d. 21 juni 1936.
BEVALLEN: L L Slagter-Tichelaar d; A
B v d Heijden-v Lieburg d;. A Reiche-
Naaijer z; H Roosegaarde Bisschop-v Oos-
Perk-Vendrig z; P J v d Bogt-Maas z; W
tendorp d; G v d Maat-Broere d; C W v d
Selderijk-Roest z; G Gouweloos-de Graaf z:
M A Huijser-de Groot z; L H V Baal-Velt-
huijzen z: C de Groot-v Neutegem z: F P
Molenbroek-v Helden z; M v Dijk-v Over-
beek z; I Kreuknlet-de Ridder d: B H Wes-
terbaan-Korst d; A J v d Leeden-v Zetten z;
G M A V Vliet-v Mil z; M E v d Meer-v d
Ster z; H Drost-Wiarda d; G M M v Bale-
Hillebrand d; G Warris-Koops d; T P Kos
ter-Bakker z; C Verhoeve-Henderson z; L
Moerman-Dorr z; P J de Vries-v Toor d: F
H Dekker-Jansen d; A M laats-Nuuens i
zonen: W M de Cloe-Waling z; J L K de
Graaf-Karsdorp z; E H T Meurs-Schaaf-
Meurs d; C G M v Merrienboer-v d Bergh d.
OVERLEDEN: J M v d Velden wed v W L
v Putten 80 J; F Du Moulin m v P P Bassie-
aansen 47 1; M In "t Veld wedr v J C Blenen
11 i; J M Cassenaar wedr v J W v Hengel
80 i: w T Schaeffer m v G M Damm 67 1:
H Spaan m 62 j; G C v 't Land m 26 j; M
Both Wedr v J Dullemond 89 j.
Zoals wij in oris -vorig artikel opmerkte», had de commissie
nemende de belangen der stokerijen binnen deze stad" een ..memorie
samengesteld, welke om baar inhoud zeer belangrijk is voor de historie
an onze stad in bet algemeen en voor die van de branderijen ui bet
Ivaar geheel de souvercine Vorst
n
bijzonder. Deze memorie nu, welke in
van ons land 18 december 1813 werd aangeboden, gaan wij thans
bijzonderheden wat nader beschouwen.
In de vergadering van het Provisioneel
bestuur van onze stad van 18 december
1813 werd deze ter tafel gebracht, omdat
.„binnenkort eene nieuwe Wijze van be-
lasting van' den genever zal worden mge-
voerd", en de Commissie verzocht, dat
door het Provisioneel bestuur de nodige
stappen zouden worden gedaan, „ten einde
op de als nu in te voeren reglementen de
consideration (inzichten) der daarby be
langhebbende Steden mogen worden ge
hoord" Na deliberatie werd besloten uit
oogpunt van het belangrijke van deze
zaak, genoemde memorie de Souvereine
Vorst aan te bieden.
Wie de samenstellers van deze "j101110".®
zijn geweest, is niet te achteihalen, ij
werd uit naam van de Commissie m haar
geheel alleen ondertekend door de heer
J. Loopuyt, die later, wanneer op 10
april 1816 de Kamer van Koophandel en
Fabrieken alhier wordt opgericht, als vi
ce-president van het bestuur van deze Ka
mer optreedt.-
De memorie begint met er op te wij
zen dat onder alle takken van nijverheid
de „genever-industrie" de voornaamste,
en in de laatste jaren veel invloed heeft
gehad op de welvaart van ons land en ook
de schatkist zeer heeft verrijkt. Onder de
steden waar „stokerijen" zijn gevestigd
als Rotterdam, Delft, Delfshaven, Weesp,
Leiden en 's-Gravenhage. neemt Schie
dam de voornaamste plaats in. De com
missie zal dit bewijzen, en geeft een over
zicht van de Schiedamse „genever-indu
strie" uit bet jaar 1805:
„In den Jare 1805 telde Schiedam alleen
250 stokerijen, 55 mouterijen, en 20 bran-
derskoorn molens in volle werking. De
voordeelen, die zulk een uitgebreide han
del aanbragt, waren niet na te gaan. Deze
handel was de steunpilaar van de Amster-
damsche Koornbeurs: aan den zelven wa
ren duizenden handen hunne broodwinning
verschuldigd; door den uitvoer van den
genever vloeide het geld der Buitenlanders
(Advertentie)
NIEUW tttJN
BESPfclKLL
Singel 114-116 Schiedam lei 68X71
O4O0IAD VOOB SCHtlPAM f* OMS>'mtVHS
78ste Jaargang No. 23103
DAM 18
SCHIEDAM
TELEFOON 66152
POSTREKENING NR. 59 0 94 3
ADVERTENTIES
f 0.15 per m.m.-hoogte. Bij con
tract speciale tarieven.
INGEZONDEN MEDEDELINGEN
t 0.30 per m.m.-hoogte. Bij con
tract speciale tarieven.
KAMPIOENEN
tot 20 woorden f 0.50 bij vooruit
betaling. Elk woord meer 3 ct.
Maximum 60 woorden.
AUe advertentie-orders worden
gesloten en geplaatst overeen
komstig de Regelen voor het
Advertentie wezen.
ABONNEMENTEN
t 8.26 per kwartaal, f 2.15 per
maand en t 0.50 per week.
WE HOORDEN HET VERHAAL in
Oosterhout, waar men nu de laatste
hand aan de Schiedamse Buitenhuis
school legt.
Indertijd heeft Oosterhout het tegen Til
burg moeten afleggen, toen het er naar
solliciteerde, de nieuw te bouwen spoor
lijn langs zich te krijgen.
Net was het tegen de tweede helft van de
vorige eeuw, toen twee delegaties zich
opmaakten, om in Den Haag de eigen
stad van een directe spoorwegverbinding
te verzekeren.
De delegaties vertrokken uit Oosterhout
en uit Tilburg.
In Den Haag aangekomen, haastte de
Tilburgse delegatie zich onmiddelijk naar
het ministerie van waterstaat, om daar
de belangen van Tilburg te bepleiten.
De Oosterhoutse delegatie zei, in Den
Haag aangekomen: eerst etenHet ge
volg was, dat Tilburg reeds alles was
toegezegd, toen de Oosterhoutse delegatie
ten tonele verscheen. En de minister wil
de liever niet terugkrabbelen!
Daarom wordt in West Brabant Ooster
hout nog steeds de stad van het „eerst
eten" genoemd.
We weten niet, of ooit een Schiedamse
delegatie ergens bot heeft gevangen. La
ten we zelfs vaststellen, dat we dit uit
gesloten achten. Maar indien..Ja, in
dien ooit iets dergelijks aan 'n Schiedam
se delegatie overkomen is, dan is het toch
zeker wel, dat ze iets anders zou hebben
gezegd.
En wel: eerst drinken
In ieder geval, er bestaat over Schie
dam zo'n verhaal niet. Toch, het zou
eigenlijk wel een mooie reclame zijn, zo
van het genre der Ford moppen, niet
waar?
Inmiddels, het zit daar in Oosterhout
vermoedelijk in de lucht, dat „eerst eten".
Want zodra we in Oosterhout waren
aangekomen, zei onze fotograaf: eerst
eten. Toch had hij nog nooit van het ver
haal gehoord.
Natuurlijk hebben we er een Brabant
se koffietafel geconsumeerd. De organi
satoren van de Buitenhuisschool zullen er
vermoedelijk goed aan doen. dat „eerst
eten" in hun oren te knopen.
Een buitenhuis- of vakantieschool, zo
hebben we weieens gehoord, marcheert
evenals een leger op haar maag.
Het was niet onze fotograaf, die dit
zei, maar indertijd de grote Napoleon.
DAM WACHTER
Scène uit de film „Engelen zonder
vleugels'' (Passage Theater)
Al is de gevoelswaarde van de Neder
landse titel een tikkeltje anders dan de
Engelse, We're no angels, beide geven zij
toch wei weer wat deze film van het
genre avonturcncomcdie wil laten uitko
men. Op de dag vóór Kerstmis ontsnap
pen van het Duivelseiland de film
speelt in 1845 drie beruchte dwangar
beiders, die voor geen kleintje vervaard
zün cn heel wat op hun kerfstok hebben.
Het zijn Joseph, Albert en Jules, res
pectievelijk Humphrey Bogart, Aldo Ray
en Peter Ustinov. Zij zoeken in Cayenne
naar een mogelijkheid om per schip naar
Europa, bij voorkeur naar Parijs, te ko
men. En hier begint al de onafgebroken
kolderserie. Zij komen terecht bij de fa
milie Ducotel met het doel deze achtens
waardige zakenmensen enkele bezittingen
lichter te maken, doch zij worden verte
derd niet alleen door de lieftalligheden
van moeder en dochter maar vooral door
het feit dat deze goede mensen in moei
lijkheden verkeren. De drie ontsnapte
moordenaars besluiten, vóór hun defini
tieve overtocht, eerst een en ander voor
hen in ordte maken en slagen hierin uit
eindelijk ook dank zij de welwillende
medewerking van hun vriendinnetje
Adolphe, een bijdehand slangetje, dat de
moeilijke taak op z'ich neemt enkele on
gewenste elementen pijnloos naar een
andere wereld te helpen. Wanneer zij
hun taak volbracht hebben komen zij tot
het inzicht dat het in de maatschappij
tóch vrij gecompliceerd is en besluiten
zich weer op het Duivelseiland te mel
den, waar zij het heus zo beroerd nog niet
hadden en waar men tenminste in alle
omstandigheden 0P de medebewoners
kan rekenen. Deze filmische bewerking
van het toneelstuk „La cuisine des anges"
van Albert Husson blijft bij een goed
verzorgd en grotendeels wel onderhou
dend verhaal. De regisseur Michael Cur-
tiz had wellicht de touwtjes wat strakker
kunnen houden, want door een bondiger
en vlotter verloop had juist dit soort
vertelling aan charme kunnen winnen.
Ofschoon het dus geen grootse film mag
genoemd worden, men zal toch kunnen
genieten van de fijne humor cn Re dolle
invallen van het edele drietal. Uw op
making na het zien van al deze kolder
z'al waarschijnlijk zijn „hoe krijgen ze
dat allemaal voor elkaar?" of „hoe ver
zinnen ze 't?" Een aangename ontspan
ning. Deze Paramount-film wordt aange
boden in Vista Vision, een uitvinding van
Barney Ballaban, leder van Paramount
Pctures. Dit procédé maakt het mogelijk
dat het beeld ook in de hoeken van hot
grotere scherm verrassend duidelijk blijft,
zodat het effect van vrijwel alle scènes
zeer voordelig versterkt wordt. De kleu
ren maken het deze keer echter tè bont.
Behalve het journaal verdient, een re
clame-filmpje „Arabeske" ten gunste van
een hier niet nader te noemen wasmiddel
■en een zeer Paramout Sport-light-je
„Water Swimfonie" onze aandacht. KFC:
14 jaar.
De directie verzocht ons mede te delen
dat tot nader aankondiging ook de don
derdag-avonden voor de filmvoorstellin
gen zijn vrijgekomen.
Deze film van het western-genre, w~-
ke van vrijdag 22 tot en met maandag
25 juni vertoond wordt in het Monopole-
theater, tekent de lotgevallen van een
pionier, Eli Wakefield, en volgt het ge
geven in de roman van Felix Holt „The
Gabriel Horn."
Wij worden verplaatst naar het begin
der 19e eeuw, toen de Amerikanen west
waarts trokken op zoek naar nieuw en
onbetreden gebied, een verhaal dus over
de voortrekkers.
Het is de eerste film, welke de hoofd
rolvertolker Burt Lancaster zelf heeft ge
regisseerd en hij deed dit met een van
zelfsprekende routine, welke hij in zijn
auteursloopbaan van zijn „bazen" jaren
lang heeft afgekeken. De opname in ci-
nemascoop en kleuren heeft hem een
flink handje geholpen en doet de wijdse
scènes zeer goed tot hun recht komen.
Tot filmische hoogtepunten komt het ner
gens en het is meer aan de inhoud dan
aan de vormgeving te danken dat déze
film de'moeite waard blijkt.
Het verhaal als zodanig is zeer onder
houdend en hier en daar weet een goed
filmritme, dus een vloeiende opeenvol
ging der beeldwisselingen de spanning te
doen toenemen, zonder ver boven de mid
delmaat van de gangbare Western-op
bouw uit te komen.
Eli Wakefield (Burt Lancaster) ver
trekt met zijn moederloze zoontje, klei
ne Eli, (onder welke naam de jonge Do
nald Mac Donald zijn intrede doet in de
filmwereld) van Kentucky naar het nog
onontgonnen Texas, „waar nog ruimte
is om vrij te ademen", doch vooral in
de verwachting daar veel geld te kunnen
verdienen. Onderweg heeft hij al met de
nodige moeilijkheden te kampen als hij
gevangen gezet wordt door een corrup
te Sheriff, die samenspant met Eli's vroe
gere vijanden in Kentucky. Hij wordt
echter bevrijd door het eenvoudige dienst
meisje Hannah, met wie hij tater zijn a-
vontuurlijk en vrij pioniersieven zal gaan
delen. Maar voor het zover is heeft hij
nog een verliefdheid te doorstaan op een
aantrekkelijk onderwijzeresje, welke hem
tracht te bewegen een rustig en burger
lijk zakenbestaan te prefereren boven 't
onzekere, doch lokkende avonturisme.
Maar ook van de kléineEli, die zijn
filmrol zeer goed aan kan, blijft het vrije
Texas het ideaal. Een twist met een
herbergier in het plaatsje Humility, wel
ke uitloopt op een gevecht met een buf-
■felzweep en waarna Burt Lancaster zijn
naam als „kerel hard als graniet" van
de toeschouwers weet waar te maken in
een geduchte afstraffing van zijn bela
gers, doet hem besluiten zijn woord aan
zijn zoon gestand te doen en mede in
gezelschap van Hannah weet hij zijn doel
te bereiken.
Wij kunnen de liefhebbers van dit film
genre deze voortrekkerslilm „The Ken
tuckian aanbevelen.
onophoudelijk naar onze Gewesten;
inlandsche Landbouw dankte de smke-
rijen zijne welvaart, daar ontelbare kud
den hoornvee en varkens met het uitge-
stookte graan gevoed wierden'
Zo was de toestand van het branders-
bedrijf ten jare 1805 binnen onze stad en
dat ondanks in 1795 de Bataafse vrij
heid was uitgeroepen. Na 1805 gaat deze
industrie meer en meer achteruit, en
wanneer het jaar 1813 is aangebroken
dan ontwaren wij niets anders dan malaise
en steeds toenemende armoede. De me
morie zegt over de toestand van het
brandersbedrijf ten jare 1813 het volgen
de;
„In Schiedam alleen zag het jaar 1813
van de 250 stokerijen reeds 59 af- of uitge
broken, 74 geheel stilstaan,en de overige
naauwlijks twee derden der dranken fa
bricerende, die zij bevorens hadden gefa
briceerd; met de werkplaatsen, molens,
mouterijen, pakhuizen was het eveneens
slecht gesteld, en eene dagelijksche toene
mende vermindering dreigde weldra de
geheele vernietiging van dezen bron van
vorigen luister".
Dit laatste bericht over de toestand
van de Schiedamse branderijen is weinig
hoopgevend, en wij begrijpen, dat zeer ve
len van Schiedam's Ingezetenen zonder
werk liepen en aan de armoede waren
prijs gegeven. In de notulen van het Pro
visioneel bestuur van 20 november 1813 te-
zen wij dan ook, dat gezien „de verre
gaande armoede welke onder de geringe
ingezetenen van deze Stad" heerste, een
extra-bedeling van brood en kaas zou
worden gegeven. Ook werden de gegoede
burgers opgeroepen ruime bijdragen te
storten op de circulerende lijsten, opdat
gedurende de winter 1813, 1814 soep zou
kunnen worden uitgedeeld aan de ar
men. En daar genoemde winter nog al
streng was, werd aan de Regenten van
de Magistraats Armenkamer opgedragen
turf aan de armen te verstrekken. Nog
was het jaar 1813 niet ten einde of in de
vergadering van 18 december werd door
het Provisioneel Bestuur een missive be
sproken van de Regenten van de Mag,
Armenkamer waarin verzocht werd we
gens „den hogen nood der armen binnen
deze Stad" aan genoemde Kamer een ex
tra-subsidie te verlenen van 5.000 gulden,
om aldus enige dekens en kledingstukken
aan de armen te kunnen uitreiken. Men
ziet uit een en ander, dat Schiedam met
zijn ongeveer 9.000 zielen een jammerlijke
tijd in genoemd jaar doormaakte.
Welke de oorzaken waren van dit zo
diepe verval van het brandersbedrijf, wor
den in meergenoemde memorie verschei
dene daarvan genoemd, o.a. de oorlog ter
zee, de uitvaardiging van het continentaal
stelsel, waardoor de aanvoer van granen
en de handel daarin bijna geheel
kwam te liggen en de nog aangevoerde
granen duur moesten worden betaald
Maar daar was ook een onmiddellijke
oorzaak „welke aan de branderijn den
doodsteek moest toebrengen". Deze onmid
dellijke oorzaak was de wijze van be
lasting van het gedistilleerd, met het jaar
1806 ingevoerd. In genoemd jaar werd
het gedistilleerd niet alleen met een zwa
re impost belast, maar ook de kolen, een
noodzakelijke brandstof voor de brande
rijen werden gebracht „op elf gulden
van het hoed" (dat is een H.L.) waarvan
naderhand dan een derde werd terugbe
taald. En de memorie zegt vervolgens:
„Daarenboven was de ordonnantie van
den impost op den genever aan zeer veele
inconvenienten (hinderlijke bepalingen) zo
in de wijze van perceptie (ontvangst) als
omtrend andere reglementaire bepalingen
onderhevig, welke den handel belemmer
den en den eerlijken Fabriekant hinderlijk
waren. En deze bepalingen wierden i ge
voerd op een tijdstip dat de stokerijen
reeds met zeer ongunstige omstandighe
den te worstelen hadden! Ook het noodlot
tig gevolg dezer maatregelen deed zich
dra gevoelen.
En de memorie verhaalt vervolgens,
dat er nog geen drie jaren waren ver
lopen „of de eene Fabriekant na den
anderen hield op met betalen of met wer
ken. De vaste panden hadden geene waar
de. daalden tot op een zesde van den nog
kortelings geldenden prijs. Alles verviel
en het zoo bloeyend Schiedam, waarin
kort te voren geen plekjen gronds onbe
bouwd was gebleven, vertoonde niets dan
puinhopen en armoede.
waar-1 breide smokkelhandel in gedistilleerd van
over de grens naar Holland dan begrijpt
men waarom in Schiedam de zaken zo
slecht gingen. Doch hiermede was deze
tragedie nog niet afgelopen. Op deze pe
riode van achteruitgang volgde de Franse
overheersing. Frankrijk stelde zeer wei
nig belang, in de handel, gezien de wi.ize
waarop de invorderingen van de belas
tingen geschiedden. Onkundige en heb
zuchtige geëmployeerden gingen zeer wil
lekeurig te werk. Dit alles maakte de dis
tillateur mismoedig, en het bad weinig
zin zijn werk als zodanig te continueren.
Reclameren hielp niets, dat hadden de
branders sinds 1806 al ondervonden. Ook
het stedelijk bestuur stond in deze zaak
machteloos. En wij noteerden reeds boven
de cijfers van de achteruitgang van het
brandersbedrijf.
de
Doch de nederlaag van Napoleon in
oktober 1813 bij Leipzig bracht de uit
komst. Nederland maakte zich vrij van
de Franse overheersing. Bij de herstelling
van het Huis van Oranje hadden de bran
ders de stille hoop, dat hun fabrieken uit
de kwijnende toestand zouden worden op
geheven. Nieuwe belastingen op het gedis
tilleerd waren in het uitzicht gesteld, en
vandaar dat de Commissie „waarnemen
de de belangen van de stokerijen binnen
deze Stad" aan het slot van haar memo
rie het verzoek deed, „dat zoo er eene
nieuwe ordonnantie op het middel van
den genever, als ook op de buitenlandsche
brandstoffen" mocht worden ingevoerd, de
Souvereine Vorst daarop de considera-
tiën van het Stadsbestuur en van des
kundigen zou horen, alsmede andere plaat
sen, welko belang hebben bij het bran
dersbedrijf, als Rotterdam, Delft en
Delftshaven te raadplegen.
L. A. ABMA.
Deze achteruitgang van zaken was te
verwachten. De zware belastingen, waar
mede het gedistilleerd werd gedrukt, deed
de prijs van de drank aanmerkelijk stij
gen. In het buitenland bemerke men
spoedig, dat men daar het gedistilleerd
goedkoper kon fabriceren. En zo zag
men in Brabant, Vlaanderen, Oostfries
land, Westfalen en langs de Rijn nieuwe
branderijen verrijzen, waarmede de Hol
landse niet konden wedijveren. De memo
rie zegt: ,.De buitenlandsche verzendingen,
welke ettelijke milioenen beliepen, hiel
den op". Men werkte slechts voor binnen
lands gebruik. Voegt men hierbij de uitge-
HEDEN:
Passage Theater- Engelen zonder vleu
gels (14 j.).
Monopole Theater: The Kentuckian
(14 j.).
StedpU'IU Mncpnm* plkp dap van 2—5 u-
Tentoonstelling, werken van Corneille
tlm 15 juli.
C CC Lace Kerkstraat: expositie
werken Frits Klein t/m 4 juli.
R -K. OPENBARE LEESZAAL
Openingsuren:
Hoofdgebouw Dam 8: V o 1 w a s s e-
n en maandag: 7—6 30: dinsdag: 10—12,
25 en 7—6 30; woensdag- 25 en 7—6 30;
donderdag: 10—12 en 2—5: vrildag' 2—5
en 76 30: zaterdag: 1012 en 25.
Jeugd: woensdag: 24: donderdag:
4—5; zaterdag: 1—3.
Boven 14 laar: woensdag van 6—7 30
Filiaal Emmastraat 3, donderdag 7—8.30,
zaterdag 3 30—5 uur. zondag 11—11.30 uur.
Filiaal Rijnstraat 1: dinsdag: 6.30—8'.
vrildag 7—8.
Filiaal Kethel, Kerkweg 46, zondag
11.30—12.30 uur
De medische zondagdienst zal worden
waargenomen door: dr. Jungerius, Von
dellaan 2, tel. 67355; dr. v. Hoogenhuijsen.
Nassaulaan 59. tel. 68067; dr. v. Buren.
Buys Ballotsingel 72. tel. 69661.
Apotheek Gouda, Hoogstraat 29.
De wijkverpleegdienst van het Wit-Gel®
Kruis zal worden waargenomen door: zf-
Melchers, Huize St.-Liduina. tel. 698941
het kraamcentrum zal worden waargeno'
men door: zr. Van Kan, Zwammerdarn-
singel 35, tel. 68286 Deze diensten duren
vanaf zaterdagmiddag 1 uur tot zondag
avond 12 uur.
MAANDAG:
Rotterdamse Schouwburg. Aert van
Nesstraat 120: Holland Festival. Experi
menteel Ballet door het Nederlands Ba''
let, o.l.v. Sonia Gaskell 3 uur.
bioscopen
Programma's van 11 t/m 28 jnnl
Arena: The desperate hours 118 J.) Capita
Comanche (14 j.). - Cineac en ColosseUJj'
Botsende ieugd (18 J.) - Harmonie: Eén keero
niet terug (14 1.). - Lumlère: Sincerely yoUj
(a.l.). Lutusca: Gevaarlijke ontmoeting^
i strikt volw Luxor: Op de drempel der o
eindigheid (14 j.F - Metro: Het moederhar
spreekt (14 1.). Passage (Schiedam!: Enge' t
zonder vleugels (14 j.h Prinses: PuberJ
(ontoelaatbaar), Rex: Bloedvlag boven Qu{
to (14 1 Thalia: De prairie verdwijnt
't Venster: Ik hou van belasting (a.l.). v
toria: Botsende jeugd (18 j.).
ROTfERDAM, 22 Juni
21 juni v.m.: 500 ton zout Muiden. 370 "k
cokesbries Zwijndrecht, 1980 ton kolen Slulsk
600 ton kolen Amsterdam 100 ton ritst Be,5i
Ambacht. 310 en 240 ton tarwe Weert. 150 "'4
oud-Ijzer Utrecht, 150 ton veevoer Weert
ton allumunlum Utrecht 173 en IOC ton sta'
men Eindhoven 375 en 94 ton liinzaad WLq
merveer 110 en 113 ton lijnzaad Ovaren.
ton granen Amersfoort. 165 ton granen Locne
Totaal 59 reizen, 10 Vletreizen ,o2
22 juni v.m.: 50 ton katoen Helmond.
ton gerst Weesperkarspel, 145 ton gerst
200 ton cellulose Maastricht, 250 ton gra -
Meppel, 100 ton granen Leeuwarden. 307
granen Enscl
