TIENDUIZEND VROUWEN GEVRAAGD
NEUROTONIC
Twaalf Provinciënhuis" failliet
Prachtig initiatief in Frankrijk
- ZENVWEN
EEN NA OORLOGS PARIJS'
VERSCHIJNSEL
Mijn ontploft;
drie doden
8H
I0h3O
ARTE-
NAY
Onrust in Horecai-
bedrijf
Keesje Versluis volgen
de week naar Zweden
Explosie in afvalkuil
kostte kind het leven
Welke bestemming nu voor het gebouw?
Voor hel Misbezoek der zondagtoeristen
r
MESSÊ
7"io
10" 30
GEORGE F. WORTS
ZATERDAG 23 JUNI 1956
TAG IN A 4
HUISHOUDPRAAT DOOR BETTY KORTEKAAS-DEN HAAN
niet verdovend
maar genezend
N. V. V. staat achter even
tuele actie voor drie procent
Naar zelfde chirurg als Marieke
Vier maanden geëist wegens
dood door schuld
MAGNETISEUR KRIJGT
VIER MAANDEN GEVANGE
NISSTRAF
VELE PLANNEN, MAAR
NOG NIETS BESLIST
Geen compromis
Vele aanbiedingen
Hotelplan mogelijk
„Flevo" loopt beter
A
-
door
en samen vormen zij het beeld
van „de" gemiddelde consument
DE vrouw zegt dat ze graag grote
hadhanddoeken heeft, vertelt de
fabrikant van die grote badhand
doeken;
DE vrouw zegt dat ze zo graag
middelgrote badhanddoeken heeft,
vertelt de fabrikant van de Iets
kleinere badhanddoek.
9 DE vrouw zegt dat ze driekwart
mouwen flatteuzer vindt, vertelt
de confectioneur van japonnen
met driekwart mouwen;
DE vrouw zegt dat ze lange mou
wen prefereert. Dat deelt dan
weer de fabrikant van japonnen
met lange mouwen mee.
Ja, die fabrikanten -eten allemaal
precies wat élke vrouw graag koopt.
En het frappante is, dat zoiets altijd
juist datgene is wat die fabrikant
maakt. Dat zeggen ze tenminsteik
bedoel: die fabrikanten, want de
vrouw zegt niets. Hoe kan de vrouw
als eenling ook iets zeggen? Haar stem
zou immers die zijn van de roepende
in de woestijn. Een prettige woestijn
overigens, bevolkt met werkelijk
vriendelijke fabrikanten die heus wel
menen dat zij alles hebben gedaan om
het hun klant naar de zin te maken.
Zij hebben daarover hun vrouw ge
raadpleegd („Mijn vrouw heeft zo'n
goede smaak!") of de meisjes van kan
toor („Zakelijke kijk dat die dingen
hebben!!") Maar geven die nu werke
lijk „de stem" van „de" vrouw, die nog
altijd de opperconsument kan worden
genoemd?
OM DIE TE HOREN is het nodig, dat
grote groepen van verbruiksters
haar mening kunnen geven. Groe
pen, die bovendien geacht kunnen wor
den een weerspiegeling te geven van
de situatie van onze bevolking. Waarin
stad en land vertegenwoordigd zijn,
oud en jong, het grote gezin en het
kleine gezin, het gezin met verdienen
de kinderen en het gezin met alleen
nog maar consumerende kinderen
en gaat u zo maar door.
Nu hoort het bundelen en rangschik
ken van zulke groepen al enkele jaren
tot het werkterrein van de Neder
landse Huishoudraad. Groepen waar
mee zij meningen kan peilen om zo de
mening van de „gemiddelde" ver-
bruikster kenbaar te maken aan fabri
kanten en detaillisten, en verder aan
al diegenen die geacht moeten worden
op zijn tijd rekening te kunnen houden
met de wensen en verlangens van elke
huisvrouw. Dat kunnen ook weten
schappelijke instituten zijn, en even
eens de instellingen van de overheid
(denkt u maar eens aan het uitdok
teren van wasvoorschriften, wensen
bij de woningbouw, bepalingen van de
Warenwet e.d.)
De vrouwen die zo van tijd tot tijd
haar mening geven zijn niet alleen
georganiseerde vrouwen. Natuurlijk
waren er velen, die zich na een op
roep in het blad van haar vereniging
meteen belangeloos ter beschikking
hebben gesteld voor het invullen van
enquêteformulieren over allerlei ver
schillende onderwerpen. Maar ook de
niet-georganiseerde vrouw moest mee
doen, anders zou in dat opzicht de. sa
menstelling van deze „informatie
groepen" weer niet volledig zijn. En
daarvoor zorgde dan destijds de radio,
die in alle toonaarden de snaren van
het verantwoordelijkheidsgevoel bij de
luisteraarsters heeft bespeeld.
BIJ DUIZENDEN hebben ze zich
gemeld. Zoveel zelfs, dat er een
heel reeksje van „informatie
groepen" kon worden gevormd, elk
met 400 medewerksters. Na drie jaar
moeten echter die groepen vernieuwd
worden. Ik vertelde u al dat die groe
pen een bepaelde samenstelling moeten
hebben voor wat het milieu, de grootte
van het gezin, de religie en de woon
plaats betreft. In de loop van de tijd
verandert er echter veel. De wei
standsgrens verplaatst zich en kinde
ren worden ouder. Soms ook komt er
een vragenlijst onbestelbaar terug met
een stempel van de posterijen: „ver
trokken", of met een opmerking: „ge-
emigreerd". Kortom, de informatie
groepen moeten op zijn tijd eens wor
den herzien en aangevuld. Daarnaast
moeten zij ook worden vergroot: van
400 medewerkende huisvrouwen tot
1000 huisvrouwen per groep.
Want ook die uitbreiding is van be
lang. Het is immers een der wetten
uit de wetenschap van de statistiek,
wordt U volledig de baas met
het zenuwpreparaat dezer tijden
dat hoe groter de steekproef is, hoe
groter ook de representativiteit. Met
andere woorden: hoe meer vrouwen
bij deze informatiegroepen zijn inge
schakeld, des te zuiverder kan de wens
van „de" verbruikster bij bedrijfsleven
en overheid worden gehoord.
Via de radio, via de vrouwenorgani
saties en ook via deze krant doet de
Huishoudraad in deze dagen weer eens
een beroep op de vrouwen. Vrouwen
die bereid zijn, zo nu en dan eens haar
mening te geven door het invullen
van een zorgvuldig samengestelde vra
genlijst. Veel tijd vraagt dat niet, maar
als straks het resultaat van wéér zo'n
onderzoek bekend wordt, is daarin óók
de stem verwerkt van die enkele
vrouw die als eenling door de industrie
niet werd verstaan.
Als u mee wilt doen en ik hoop
van harte dat u een van de tiendui
zend bent, die de Huishoudraad voor
deze uitbreiding van de informatie
groepen wil aantrekken ach stuurt
u dan even een briefkaart naar het
Bureau van de Nederlandse Huishoud
raad, Anna Paulownaplein 7, Den
Haag? U hoeft er alleen maar uw
naam en adres op te vermelden. De
rest komt dan vanzelf in orde.
Er zijn mensen, die er
eigenaardige liefhebbe
rijen op na houden. Zo
kent Parijs, waarschijn
lijk zoals elke grote
stad, een aantal mensen
die hier „hirondelles"
worden genoemd en
niets gemeen hebben
met de vogels van die
naam. In alle schouw
burgen zijn ze bekend,
ze bedelen niet alleen
onder het een of andere
voorwendsel om een
vrij kaartje, maar ze
hebben de pretentie
alle eerste voorstellin
gen bij te wonen. Het
mooiste is, dat hun dat
dikwijls lukt ook
Het blijft echter niet
bij toneelliefhebbers
iedere „zwaluw" zoekt
zijn specialiteit en er
zijn er veel, die zich
journalist noemen zon
der ooit een artikel in
elkaar te hebben ge
zwoegd. De kwestie is,
dat ze verzot zijn op
gratis lekker eten en
drinken. Het is hier nl.
gewoonte evengoed bij
tentoonstellingen als bij
persconferenties een
buffet aan te richten.
En wat voor buffet
Niet zo maar een kopje
koffie en een glaasje
met een bitterbal maar
er wordt tot het on
eindige toe champagne
geschonken en petits
fours en sandwiches
met zalm en kaviaar
aangeboden,
Ieder neemt natuurlijk
bescheiden van het ge-
bodene, maar de man
nelijke en vrouwelijke
wezens die zonder uit
nodiging overal weten
binnen te dringen, heb
ben een niet te lessen
dorst en een honger of
ze in een week niets
gegeten hebben.
Onder die zwaluwen
vindt men van alles:
evengoed de werk
vrouw van 'n redactie
bureau, die uitnodigin
gen uit de prullemand
vist, als de baron die
„voor zijn plezier"
overal advertenties pro
beert los te krijgen of
de „markiezin" die te
genslag heeft gehad.
Een oude koorzangeres,
een paar zeer goed ge
klede heren altijd met
dikke aktentassen onder
de arm, die de sand
wiches openpeuteren
om te zien wat er in zit
en ze, als ze hun niet
aanstaan, weer op de
schaal leggen, tot men
sen toe, die in een slee
van een wagen komen
aanrijden.
Het idee om zich tot
kokhalzen toe gratis vol
te stoppen heeft een
onweerstaanbare char
me voor hen, zo zelfs,
dat ze alle vernederin
gen die een goedge-
trainde ober hun, kan
aandoenonverstoor
baar slikken. Er zijn
twee soorten obers, de
eersten zetten de
schaaltjes met de beste
lekkernijen weg als ze
zwaluwen zien aan
komen, anderen schui
ven hun expres een
schaal toe en zeggen
hardop joviaal: „doe u
maar te goed, u houdt
er wel van". Waarop
de zwaluwen hartgron
dig „ja" zeggen en tot
de aanval overgaan.
Onder hen is een
span dat algemeen de
aandacht trekt. „Zij" is
een zware blondgeverf-
de vrouw en „hij" een
mannetje zo dun als de
steel van een apostel
lepeltje. Ze komen aan
gezet in een mooie wa
gen en „zij" is trou
wens overladen met
diamanten. Er wordt
beweerd, dat ze kaart
legster is, 's ochtends
waarzegt en 's middags
met manlief alle ge
legenheden waar gratis
te eten is, afloopt. Haar
brutaliteit kent geen
grenzen. Bij Corot, een
stoffenhandelaar op de
Champs Elysées, stond
een prachtige boeket
seringen. Dit was heel
in de begintijd van deze
bloemen en iedereen
bewonderde ze. Nadat
madame zich eerst ste
vig te goed had ge
daan aan alle mogelijke
lekkernijen, trok ze
een papieren zak uit
haar tas, sneed een
voor een de trossen
seringen af, die in de
zak verdwenen
Een ander heeft de
gewoonte geregeld een
petit four in haar mond
te steken en de tweede
in een tas te doen. „Ze
neemt wel voor drie
dagen eten mee", zeg
gen de maitres d'hotel.
Dit typisch na-oorlogs
verschijnsel van de
etende en drinkende
zwaluwen tiert welig,
want ze hebbep allen
vriendjes van hetzelfde
kaliber, die ze goed
gunstig een keer mee
brengen. Meer is niet
nodig om de corporatie
uit te breiden In het
begin werd om de zwa
luwen gelachen, maar
nu ze steeds brutaler
optreden, zijn de Franse
journalisten allesbehal
ve in hun schik met
deze z.g. collega's. Het
is nog een geluk, dat
geen vreemdeling zich
aan deze sport waagt,
want wat zouden we
dan te horen krijgen
DINY K.-W.
Gistermiddag om kwart voor twee is te
Born, toen wegwerkers bezig waren met
het dicht maken van een sleuf, waarin een
kabel was gelega langs de Postweg, de
grote weg van Sittard naar Buchten, een
mijn (of granaat) ontploft. De 44-jarige
L. H. Fenders uit Heerlen werd
daarbij op slag gedood. De 53-ja-
rige J. J. Lcunissen, ook uit Heerlen,
overleed op weg naar het ziekenhuis te
Sittard, alwaar de Slttardenaar G. Zelis-
sen tater eveneens aan zijn verwondingen
bezweek. De 24.jarige G. Bonen en de
19-jarige J. B. Philippen beiden uit Sit
tard, werden zwaar gewond in hei zieken,
huis opgenomen. Zü maken het naar
omstandigheden goed.
De arbeiders waren, zoals gezegd, bezig
met het dichten van een sleuf. Vermoe
delijk door het trillen van de mechani
sche stamper, waarmede de aarde in de
sleuf werd aangestampt, ontplofte op on
geveer twintig vijf en fwinttg meter
van de plaats waar de mannen aan het
werk waren, een in de grond zittende
landmijn.
In het wegdelt ontstond een gat van
ongeveer een halve meter diepte. De ar
beiders waren werkzaam hii het aanne
mersbedrijf Brands uit Geleen.
In het Horecafbedrijf in het gehele
land Rotterdam uitgezonderd heerst
onrust. De kelners en serveersters zijn
ontevreden over het feit, dat verschillen
de werkgevers hun niet de drie procent
ineens over 1955 willen uitkeren.
Op 9 mei j 1. neeft de federatie van
werkgevers in het Horecafbedrijf naar
aanleiding van in het. georganiseerd over
leg met de erkende vakorganisaties ge
voerde besprekingen aan de leden van de
federatie dringend geadviseerd aan ieder
personeelslid van een Horecafbedrijf. dat
in 1955 in dienst was, anderhalve week
loon of garantieloon te verstrekken, in
dien het dienstverband twaalf maanden
had geduurd. Men adviseerde voorts zó
veel minder uit te keren, als het dienst
verband in 1955 korter was geweest. Dit
advies is in de meeste Horecafbedrijven
in het land opgevolgd ten aanzien van
de normaal gesalariëerden. In zeer veel
bedrijven hebben echter degenen, die op
garantieloon werken, de kelners en ser
veersters dus. geen uitkering gekregen.
Van de zijde van de Nederlandse Bond
van Hotel-, Restaurant- en Café-perso
neel aangesloten bij het NVV, deelt men
ons mede, dat, wanneeer er zich in een
bedrijf een actie zal voordoen ter ver
krijging van de drie procent, de bond
zulk een actie zal steunen.
„Men acht het in NVV-kringen bijzon
der laakbaar, dat werkgevers in het Ho
recafbedrijf, die zitting hebben in het
hoofdbestuur van de federatie van werk
gevers en dus het advies tot uitkering
hebben mede-ondertekend, zich thans b(j
hun weigering om een uitkering te ver
strekken aan de serveersters en kelners,
in hun eigen bedrijf beroepen op liet be
sluit van hun regionale afdeling om het
advies naast zich neer te leggen".
Keesje Versluis gaat de volgende week
naar Zweden. Hoewel de voor deze reis
benodigde gelden nog niet bijeen zijn,
heeft het comité, dat. kortgeleden het
initiatief nam dit tiénjarig inwonertje
van Sliedrecht naar Zweden te zenden
voor behandeling van de hersenafwij
king, waaraan hij al drie jaar lijdt, de
moed gevat de reis alvast te regelen.
Vandaag zijn in Den Haag de nodige
papieren m orde gemaakt en vliegpassa-
ge geboekt. De reacties op de publiciteit,
die deze actie heeft ontketend, zijn zo
bemoedigend, dat men meent te kunnen
aannemen, dat de f 10.000, die nodig zijn,
stellig bijeen zullen komen.
Als alles vlot verloopt zal Keesje
maandag of dinsdag naar Stockholm
vliegen, waar hij zal worden behandeld
door prof. Oliver Crona. de hersenchi-
rurg, die enige tijd geleden de Australisch
Nederlandse Marieke van Dijk met zo
veel succes van een zelfde aandoening als
die waaraan Keesje lijdt heeft genezen.
(Van onze correspondent).
„Dit is een heel ernstige geschiedenis,
die een mensenleven heeft gekost. Hier
is sprake van grove schuld, en ik eis dan
ook wegens „dood door schuld" vier
maanden gevangenisstraf tegen de ver
dachte". Dit zei de officier van justitie
bij de arrondissementsrechtbank te As
sen, waar de 37-jar. C. v. d. K. te Em-
men, directeur van de Eerste Ned. Amor-
ces(vuurwerk)fbariek „Paro" N.V. te Kla-
zienaveen terecht stond omdat hij niet
gezorgd had, dat ontplofbare afvalstoffen,
die na het sluiten van de fabriek te Wei-
teveen in de gemeente Schoonebeek in
een kuil op het fabrieksterrein waren
achtergelaten, op afdoende wijze waren
vernietigd. In de kuil ontstond op 27 april
1955 een ontploffing, waarbij de 9-jarige
Harm Berend Mulder uit Weiteveen om
het leven kwam.
Op de fatale dag de fabriek was toen
reeds vier maanden verlaten en het be
drijf was overgebracht naar Klazienaveen
speelden op het verlaten fabriekster
rein de 9- en 12-jarige zoontjes van de
fabrieksarbeider M. Mulder, die vlak in
de omgeving aan het turfsteken was. De
jongste knaap zat op de rand van de kuil
met de benen op de bodem. Op het mo
ment dat hij werd geroepen en opstond,
ontstond door de wrijving een explosie,
waarbij de jongen op slag werd gedood.
Beschuldigd van oplichting van een dame
te Wateringen is bij arrest van het ge
rechtshof te Den Haag veroordeeld tot 4
maanden gevangenisstraf de Haagse mag
netiseur H. A. H. C. Deze toucheerde 20
van de benadeelde na haar stervende echt
genoot „behandeld" te hebben. Het geld
zou terugbetaald worden indien de patiënt
overleed. L. liet niets meer van zich horen.
De rechtbank had C. tot twee maanden
veroordeeld, zodat de straf in beroep ver
dubbeld werd.
Gisteravond is door mr. Ch. J. Ensche
dé voor de Rotterdamse Rechtbank het
fallissement uitgesproken over het win-
kelverzamelgebomv „De Twaalf Provin
ciën". Als curator is aangesteld mr. G. de
Groot. Hiermede is er dan een einde ge.
komen aan de vrij kortstondige bestaans-
periode van de stichting, die tot idee had
Rotterdam iets aparts te brengen op het
gebied van het winkelen.
Onder één dak zou men de klant een
keur van artikelen voorzetten en het
moest één grote winkel worden, die
eigenlijk uit vele verschillende bedrijven
bestond, ieder met een. eigen karakter
en met 'een eigen bediening.
Een van de huursters, mevr. Dasberg
de Rode-van Dam heeft dit faillissement
voor de Rotterdamse Rechtbank laten
vragen, omdat zü z'ich bleef beroepen op
het contract. Als zij dit niet had gedaan,
was er misschien een minnelijke schik
king getroffen. Men wilde immers een
compromis sluiten met de zakenmensen.
Deze aanvrage echter doorkruiste deze
actie en het gevolg is dat het faillissement
officieel is uitgesproken voor het gebouw
als middenstandscentrum. Hiermede
enerzijds voorkomen, dat men nog langer
zou moeten Voortploeteren, aldus de heer
A Arkenbout, directeur van de Wereld
haven N.V., in een huis, waar wantrou
wen en onderlinge verdeeldheid heersten
en anderzijds is bereikt dat een groot
aantal mogelijkheden is ontstaan om aan
het gebouw een nieuwe bestemming te
geven. Zelf betreurde hij het, dat de idee
van het verzamelpand voor de midden
stand, niet verwezenlijkt is kunnen wor
den.
Bij de Wereldhaven N.V. zijn, aldus de
directeur, vele plannen in studie. Naar
aanleiding van verschillende contacten
zijn er aanbiedingen binnen gekomen o.a.
van een confectiefabriek, een warenhuis,
een combinatie van Grootbedrijven, een
post-orderbedrijf en tenslotte ook de sug
gestie om het gebouw om te toveren tot
een hotel.
Gezien het grote gebrek aan hotel
ruimte in Rotterdam zou dit olan nog
niet zó stout zijn, als het °P het eerste
gezicht wel lijkt. Er staat echter hele
maal nog niets vast.
De heer A. de Haan van de n.v.
Maatschappij tot exploitatie van Hore-
ca-bedrijven „Flevo", noemde deze
laatste suggestie goed uitvoerbaar. Hij
heeft geheel op eigen initiatief eens
een plan ontworpen en kwam tot de
conclusie, deze wordt gedeeld door
deskundigen dat het technisch zeer
goed uitvoerbaar zou zijn. Er zouden
dan in normale omstandigheden een 150
bedden beschikbaar kunnen zijn en in
zeer drukke tijden zou er zelfs sprake
kunnen zijn van een 300 bedden. Maar
financieel zou dit Plan toch wel op
moeilijkheden stuiten. De verbouwing,
die in een half jaar gereed kan zijn,
komt op een miljoen gulden. Van de
andere kant ligt het gebouw uitstekend.
Vlak bij het station en in de omgeving
van winkels en theaters.
Intussen gaat het leven in café restau
rant „Flevo" ongestoord verder. Er wordt
een druk gebruik gemaakt van de con
greszaal (besprekingen tot ver in 1957)
en herhaaldelijk grote diners voor ge
zelschappen, die Rotterdam bezoeken. De
bedrijfsdirecteur, de heer A. den Haan,
heeft de Skymasters voor het eerste deel
van juli a;s. en de Ramblers voor daarna
weten te arrangeren. Het „Rotterdamse
Hotscha Trio" volgt weer op hen. De
Bioma bioscope gaat vanaf 1 juli weer
open om er 's middags en 's avonds goe
de speelfilms te laten draaien. Het fail
lissement houdt niet in dat „Flevo" uit
het gebouw gaat verdwijnen.
Te Parijs wordt in sommige pa
rochies op zondagochtend reeds om
zes uur mis gelezen, teneinde de
automobilisten gelegenheid te ge
ven mis tc horen aivorens de uit
stuif der automobilisten aanvangt.
Het is helaas algemeen waargeno
men dat de uitgebreide deelneming
aan het weekend-tocrisme een zeer
nadelige invloed heeft gekregen op
het nakomen van de zondagspicht,
die door heel wat lauwen verwaar
loosd werdt, ofwel door volkomen
nalatigheid, ofwel vermeend wordt
nagekomen met de praktijk van
Jantje van Leien. Men bezoekt on
derweg een kerk, maar meer als
toerist die wel weten wil hoe de
aangedane kerk er uit ziet, of met
het geduldsoffer ten minste een deel
van het H. Misoffer bij te wonen.
Velen vinden zich al erg braaf nu
zü tenminste „in de kerk zijn ge
weest".
De Nationale Federatie van de
Katholieke Actie heeft nu een initia
tief genomen dat de gebruikelijke
voorwendsels der slordige misbezoe
kers langs.'s Heren wegen wegneemt.
Men is bezig de eerste 500 wegwij
zers te plaatsen die langs de wegen
de uren van het mislezen aangeven.
Zij kunnen dan zien bij welke mis
zij op tijd aanwezig kunnen zijn. Bij
de ingang der gemeenten op een
ander gemakkelijk zichtbaar punt
vinden zij dan voor een aantal ge
meenten, die zij op hun weg zullen
ontmoeten, een kruisvormige weg-
vMws M
wijzer die plaats en uur vermeldt
van de mis, zodat ze de kerk kunnen
kiezen die hun voor het kerkbezoek
geen nodeloos tijdsverlies geeft.
In alle bisdommen bestaat voor
deze aanwijzing grote belangstelling
en een paar duizend parochies heb
ben zich reeds bereid verklaard die
aanwijzingspalen. waarvan het een
verdienste is dat een gelijksoortig
model is gekozen, te plaatsen. De
F.N.A.C. zorgt voor die palen die
aan de parochies op 100 gld. per stuk
komen. De distributie der aanwijzers
geschiedt door de diocesane organisa
ties en is aan bepaalde regelen ge
bonden om de vrije beschikking van
de plaats te verzekeren en conflicten
te voorkomen over het gebr";V van
de plaats. Voorts om een samenwer
king tussen parochies te verkrijgen,
waardoor niet alleen voor de plaats
die men nadert, maar voor een aantal
plaatsen die men achtereen op zijn
weg vindt, de uren van mislezen kun
nen worden aangegeven. De F.N.A.C.
die de medewerking heeft van de
Vrouwenliga en van de automobiel
club St.-Christoffel, hoopt in korte
tijd deze signalisatie over heel
Frankrijk uit te breiden. On voor
een aantal gemeenten de misuren
aan te kunnen geven, zijn vier mo
dellen van kruisvorm gekozen, die
echter slechts verschillen in lengte
overeenkomstig de behoefte aan
plaats voor de aanwijzingen.
Op deze manier hoopt men ook het
toeristenbezoek tijdens de H. Mis te
ontgaan dat ondanks alle verbod voor
de gelovigen een veel voorkomende
hinder oplevert. Het idee is prachtig
vooral in een land met zijn lange af
standen.
De schat van Matabonga
17).
Met andere woorden, vroeg Hendrik U hebt dus
geen ruimte voor Jack Benders?
Neen, was het antwoord, of u moest er erg b j
me op aandringen. Heel erg op staan.
Nou Benders, zei Hendrik gemoedelijk,het heeft
er veel van weg, dat het een lange logeerpartij op
Matabonga voor je zal worden.
Het was duidelijk, dat Benders reeds uit zichzeli
tot die conclusie gekomen was, maar die van zich
afSGzst had.
Dat loopt niet meer zo helemaal op rolletjes voor
jou, Jack zei Lida met een lief lachje.
Hij keek haar ijskoud aan. Het zweet brak hem uit
en zelfs in de gloed van het vuur onder de ketel
met kreeften zag zijn gelaat nog bleek. Zijn stem
bleef echter nog rustig en zacht.
Goed zo, Rynmann, zei hij, wat is je voorstel.
Hendrik nam zijn sigaar uit de mond en bekeek
die aandachtig. Lida heeft me verteld, dat jij driedui
zend dollar in deze onderneming hebt gestoken, Ben
ders. Ik zal je heel schappelijk behandelen.
Ze heeft me twintig procent geboden, zei
Benders vasthoudend.
Ja, dat weet ik; maar volgens haar voorwaarde
zakte dat met vijf procent per dag en vandaag is het
tot nul gedaald. -
Ik wil de zaak nog altijd voor twintig procent at-
mkken, zei Jack.
Je zult de zaak moeten afmaken voor het dubbe
le van je onkosten en vrije overtocht naar Honolulu.
Vanmiddag heb je tegen me gezegd, dat je een zaken
man bent. Naar mijn opvatting kan iedere zakenman
zichzelf gelukwensen, die honderd procent van zijn
belegde geld maakt. Ik wens je dus geluk, Benders,
met zo'n bof je!
Benders keek hem met een van haat verwrongen
gelaat aan.
Hendrik tipte zorgvuldig de as van zijn sigaar af.
Zes duizend in contanten en vrije reis en ver
blijfkosten tot Honolulu toe en dat in prettig gezel
schap. of een lang en gelukkig leven onder de bewo
ners van Matabonga. Je hebt maar voor 't kiezen!
Heel bedaard, als werd hem het hart niet als het
ware uit het lichaam gerukt, antwoordde Jack Ben
ders: In orde, Rynmann. Jij wint!
Wat heeft kapitein Han Russel in die kokosnoten-
dop gegrift?
Jack sloot de ogen. Hij trok zijn mondhoeken om
laag. En op dat ogenblik voelde Lida bijna medelij
den'met hem, toen hem de woorden met zichtbaar
pijnlijke krachtsinspanning over zijn lippen aankwa
men:
Aan Amelie Russel te Winniton, U.S.A. Beloon
brenger dezes vorstelijk voor het overbrengen van
deze sleutel, die je toegang geeft tot onze schat. Meet
van het kruis te beginnen een el af voor elke dag, dat
de klein Han geleefd heeft en wel in de richting, waar
in Peter Fransen verdwenen is en daarna zoveel
maal honderd el als het uur van ons trouwen, in de
richting, waarin je hebt leren schieten.
Benders kuchte een paar maal en schraapte zijn
keel. De ondertekening luidde: Han Russel, Matabon
ga.
X.
De volgende morgen, kort na zonsopgang vonden
ze dè schat, na zorgvuldig 364 el van het lavakruis
in noordelijke richting gemeten te hebben en van dat
punt af 300 el in oostelijke richting.
De tinnen kruithoorn lag begraven in losse grond
en was dik met kokosvezels omwikkeld. Het deksel
zat volkomen vastgeroest, doch Hendrik wist het los
te krijgen. Hij keek in de bus en overhandigde die
aan Lida. Er steeg een exotische geur van sandelhout
uit op, vermoedelijk was er eens wierookpoeder in
bewaard geworden. De kruithoorn was voor meer dan
de helft met kostbare stenen gevuld.
Lieve deugd! riep Lida en nam er een handvol
stenen uit, die ze op haar handpalm in het zonlicht
liet schitteren.
Het waren losse stenen, groot en ouderwets gesle
pen, maar in haar verbaasde ogen waren ze wonder
mooi van kleur, warm diep rood en blauw, van robij
nen en saffieren, helder groen van smaragden.
De diamanten schoten stralen en fonkelden in het
licht.
Wat geweldig, Henk! Wat geweldig! zei ze bijna
fluisterend.
Ik zou hun geschiedenis wel eens willen weten,
zei Hendrik.
Misschien is het wel zo goed, als we die met
weten.
Je zou zeggen, dat ze afkomstig waren uit de
schatkamer van een of andere Indische radjah,
meende Hendrik. Misschien heeft de oude Han hem
wel het dobbelen geleerd!
Lida liet de stenen als een schitterende waterval
van haar ene hand in de andere glijden.
Hoeveel zouden ze wel waard zijn, Henk?
Als het industriediamanten waren, zou ik ze
wel kunnen schatten. Maar hun waarde als sieraad
ligt niet in mijn lijn, maar als ik er naar gissen
moet, zou ik zeggen zoiets van een kwart miljoen.
De juwelier in Honolulu, die ruim een maand later
de gissing van Hendrik in zijn schatting verre over
trof zei; Het zijn heel merkwaardige stenen en met
stenen van dergelijke afmetingen en zulk een pracht
kwaliteit gaat het lastig een nauwkeurige prijs te be
palen. Feitelijk zijn ze waard wat u ervoor krijgen
kunt en de markt staat op het ogenblik zeer hoog en
er is veel vraag. Alleen de juweliers in een heel grote
stad zullen dergelijke stenen in hun voorraad willen
opnemen. Ze worden gewoonlijk direct bij de grote
diamanthandelaar besteld. Rekening houdend met op
nieuw snijden en slijpen zou ik denken, dat ze, naar
zeer bescheiden schatting, ongeveer vierhonderddui
zend dollars kunnen opbrengen.
Lida nam het vrij rustig op. Wonderlijk, overlegde
ze bij zichzelf, hoe gemakkelijk iemand gewend raakt
aan het rekenen met dergelijke grote bedragen!
Het is een prachtig spaarpotje voor grootje, zei
Lida Wat zal ze 'n pret hebben in zoveel geld!
Hendrik betaalde de taxatiekosten. En toen ze weer
op het trottoir stonden, zei hij: Het is grootmoeders
spaarpotje niet, Lida, maar het jouwe. Ik heb al
door geaarzeld, het je te vertellen en je behoeft je
er heus niet ongerust .over te maken, maar je moogt
het nu wel weten. Kort na je vertrek heeft ze een
beetje last van haar hart gekregen. Niet ernstig; niet
meer dan een waarschuwing, zoals de dokter zei, om
op te passen voor opwinding.
Henk! riep Lida ongerust uit, Je wilt toch niet.
Neen, schat, ik spreek beslist de waarheid. Ze
wilde liever niet, dat je er ook maar iets vanaf-
wist, maar ik meende toch, dat je het wel mocht
weten. Ik heb een radiotelefoongesprek met haar aan
gevraagd en zodra we onze buit per luchtpost-expres
se verzonden hebben en in ons hotel terug zijn, kun
je met haar spreken. Ze heeft tegen me gezegd, dat
ze begonnen was, te beseffen, dat ze niet altijd in
leven blijven kon en dat het tijd werd, orde op haar
zaken te stellen. Enkele dagen voor mijn vertrek uit
Wilnnkton heeft ze al haar bezittingen, tegenwoor
dige en toekomstige, op jouw naam laten schrijven,
zo dat jij er de volkomen vrije beschikking over hebt.
Ze zei, dat ze liever niet op haar dood wachtte, om
jou daardoor volkomen eigendomsrecht op het oude
huis en deze schitterende stukjes glas te verschaffen.
Ze vertrouwt volkomen op jouw gezond oordeel. Zoals
ze zei, is ze ervan overtuigd, dat jij alles wat recht
is zult doen tegenover je vader en moeder en je
broers en zusjes en dat je het huis en de omliggen
de gronden degelijk zult herstellen en opknappen.
Plotseling werd Honolulu voor Lida's ogen in een
gulden nevel van tranen gehuld. Ze greep Hendrik
bij zijn arm en hij drukte haar hand tegen zijn zijde
aan. Heel stevig. Ongewoon innig.
Henk, wil je nu met me trouwen, zo gauw we
dat voor elkaar kunnen krijgen?
Houd je dan van me? vroeg Hendrik heel ernstig.
- Ja Hendrik.
Het is mijn gewoonte niet, een gegeven paard
in de bek te zien, zei Hendrik, noch te sputteren
tegen hemelse muziek, maar zou je me willen ver
tellen, wat deze stemmingsverandering in jou teweeg
heeft gebracht?
Lida gaf niet dadelijk antwoord. Het was een op
recht antwoord. Maar die antwoorden waren er zo
veel! Ze voelde plotseling zo heel veel voor Henk
en veel daarvan kon ze met geen mogelijkheid onder
woorden brengen, ook al wilde ze nog zo graag. Het
was vast en zeker niet genoeg te zeggen ,dat ze geen
lust meer voelde met de wereld en haar omgeving
te vechten, noch dat ze niet langer op eigen onaf
hankelijkheid gesteld was.
In Winniton had ze zich laten beheersen door één
enkel idee; toen had ze iets, wat ze zo wanhopig
graag wilde bewijzen; toen had ze een nevelachtig doel,
dat ze wilde bereiken en dat ze alleen bereiken moest.
Maar het was niet genoeg, te zeggen, dat ze nu an
ders geleerd had tijdens haar onderzoekingstocht en
dat niemand alleen tegen de hele wereld kan vechten.
Waar en hoe was ze aan die nieuwe waardering
der dingen gekomen. Het was niet plotseling gegaan;
het was langzaam en onmerkbaar in haar gegroeid.
Zelfs de zogenaamde Jack Benders of h°e hij dan
in werkelijkheid heten mocht had haar een les ge
leerd, maar hij was niet buitengewoon verantwoor
delijk voor haar inwendige verandering. En haar nieu
we inzichten waren ook niet hoofdzakelijk te danken
aan Hendriks uit de lucht vallen op het ogenblik, dat
ze hem zo hard nodig had.
Het was helemaal niet zo eenvoudig. Het was ook
niet zo, dat ze zichzelf maar had laten gaan en ver
liefd was geworden op de man, naar wie ze verlangde
met al haar gevoel en intuitie. Gedeeltelijk kwam het
doordat ze verscheidene verkeerde opvattingen opzij
had gezet en gedeeltelijk was het iets, dat rustig
in haar was opgebloeid. Het was een overgave, maar
in wijder zin was het een overwinning. Ze wilde zon
der enig voorbehoud met Hendrik Rynmann trouwen.
Ze zou met heel haar hart aan hem toebehoren.
Tenslotte zei ze: Je weet, dat ik altijd mijn best
gedaan heb, eerlijk tegenover je te zijn, Henk. Het
is niet iets, wat zo maar in een halve dag gebeurd
is en deze plotselinge rijkdom heeft er heus niets mee
uit te staan. Dacht je dat soms?
Ik heb het me wel eens afgevraagd, erkende
Henk ronduit.
Maar liefste, als dat zo was, dan zou het weer
hetzelfde zijn als vroeger., een soort hinderpaal, of
een muur, voor mijn verwaandheid. Maar ik zit
niet meer achter een soort vestingmuur. Ik ben ver
anderd.
Dat is fijn, zei Hendrik. Dat is*heerlijk. Want ik
moet ook nog enige ophelderingen geven. Zoals ik
het bekijk, ben je een lange weg gegaan zoiets van
'n tienduizend mijl om het probleem van je eigen
moeilijkheden op te lossen. Je bent nu in het bezit
van alles, wat je nodig hebt om datgene te doen, wat
je al hebt willen doen sedert je vader werkloos
is geworden., namelijk het oude huis restaureren en
aan je ouders en je broers en zusters datgene geven,
wat ze nodig hebben. En dan gaan wij trouwen.
Ja, liefste.
En vermoedelijk gaan jij en ik, tenminste voor
een poosje in jouw huis wonen.
Waarom niet? Meer dan ruimte genoeg. Dat is
een goed idee.
Ik ben gewoon verzot op de gedachte, maar ik
moet zeker weten, dat jij niet terugkrabbelt. Je
moet beginnen met het oude huis piekfijn in orde te
laten brengen. Dat wil heel wat zeggen. Veronderstel
eens dat ik mettertijd besloot een diepvriesmachine
aan te schaffen voor de keuken, of een radiotoestel
van tweeduizend dollar voor de huiskamer, of dat
ik een nieuw dak zou willen betalen. Hoe zullen we
dat regelen?
Liefste, ik ben blij, dat je erover begonnen
bent. Koop die vriesmachine. Koop een radio met een
grammofoon erbij! Ik heb dat soort trots afgelegd. Ik
vecht niet meer alleen tegen de wereld. Ik was ge
wend buitengewoon veel prijs op mijn onafhankelijk
heid te stellen en ik ben er achter gekomen, dat ik
in wekelijkheid niets lever verlang, dan een goede
vrouw voor je te zijn. Is het niet zo?
Juist, dat is de kwestie, zei Hendrik.
Doe ik dan misschien niet beter met alleen
maar te zeggen, dat ik ontzaglijk veel van je hou
en dat ik blij ben je daarvan nu het bewijs te kun
nen leveren.
Je bent lief, vond Hendrik. Alle dichters van de
hele wereld hebben nog nooit zo iets liefs gezegd.
Van het ogenblik af, dat ik van huis ben gegaan,
ben jij alles voor me geweest, alles en alles!
En voor mij, zei Hendrik, ben jij alles en alles
geweest en nog veel meer en dat al heel heel lang!
Nu voelde zij zich weer schuldig. Hij was toch wel
hartelijk en geduldig voor haar geweest.
Ik zal het tonen, liefste! Ik zal het je tonen! O,
Henk. mijn eigen, eigen lieveling!.. Maar hoe zul
je het vinden, dat je nu mijn hele familie aantrouwt?
Want dat is nu echt het geval zie je?
Ik mag je familie graag, zei Hendrik. Ik heb ze
graag om me heen.
En ze hebben jou nodig, schat De kleintjes ver
eren je doodgewoon. Jouw kalmte zal gunstig op moe
der werken en vader zal dolbij zijn, als hij bij je
kan komen aandragen met allerlei zakelijke raadge
vingen. Willy zal nooit vergeten, dat je bij de stoot
troepen bent geweest.hij heeft een held in zijn om
geving hard genoeg nodig. En grootje beschouwt je
als een herleefde Han Russel. Suze is weg van je. Dat
kon wel eens lastig worden. Ik denk, dat ik haar op
een kostschool zal doen.
Maar dan zul je die roodharige knul wel met
haar mee mogen sturen, zei Hendrik lachend. Die
twee zijn onafscheidelijk als Siamese tweelingen.
Je bedoelt toch niet mijn vriendje Sam Des-
sain?
Zo, heet hij Sam? Die twee renen de omtrek
rond in een vehikel met een soort van dieselmotor
en ik heb me laten wijsmaken, dat ze een lok van
zijn haren in 'n gouden hartje op haar borst draagt.
Lida zei dromerig: Henk, als we thuis komen, trou
wen we heel plechtig in de kerk, met bruidsmeisjes
en een sluier. Zodra onze ringen klaar zijn, is het
niet? Heb je daar iets op tegen, liefste? Of gaat het
je te gauw?
Mij zou het best zijn, antwoordde Hendrik, al
trouwden we morgen!
Maar ik zou graag twee ringen laten maken,
Henk, zoals die van overgrootmoeder en haar man
zijn.
Dat heb ik ook al gehoopt en ik ben dolblij, dat
je het zo wilt. Ik heb ook wel dergelijke gevoels
overwegingen, zie Hendrik. Lida keek naar hun spie
gelbeeld in het winkelraam waarvoor ze stonden. Een
grote, breedgeschouderde man en een slank meisje
dat aan zijn arm hing. Een prachtspan!
Ze straalde van vreugde.
Of we nu een duim of duizend mijl van elkaar
af zijn, zei ze, het zal steeds zijn: Wij beiden tegen
heel de wereld!
EINDE.
