Zelfs bij vreedzaam atoomgebruik
enorme bestralingsgevaren
Vondsten in
Apeldoorn
Ontstemming tegen bondskanselier
pakt zich verder samen
r Atoom-dood -i
Nederland rookte in 1955 voor
780 miljoen op
Kruideniers profiteerden niet
van de hoogconjunctuur
OP EIGEN
WIEKEN
St, t?"™'
Adenauerhoe verder? I
Het advies van de wijze Churchill
Nieuw verontrustend rapport over gevolgen van radio-activiteit
Genealogische vernietigingsmogelij kheden
bedreigen ongeboren generaties
De Noordpool wordt
zwaarder
Twee Kapucijnen
magister in theologie
Zwarte bisschop in
West-Afrika
Wasbenzine vloog in
brand
Hogere rentetarieven
lagere publiekrechte
lijke lichamen
Betere resultaten dank zij liet wegvallen
van de omzetbelasting
Proefschrift over de
Nederlandse Antillen
Géén tegenwicht
overleden
OÉBROLItlE
Drie jonge dieven
gepakt
DINSDAG 3 JULI 1956
PAGINA 3
(Van onze correspondent).
NEW VORK, juli
Het zal interessant zijn te zien of en hoe de Amerikaanse regering
gaat reageren op het uitgebreide rapport: „De biologische effecten
van atoombestraling dat door 145 geleerden werd samengesteld onder
de auspiciën van de Nationale Academie voor Wetenschappen". Dit
rapport ontstond n.a.v. de wereldwijde controverse over bestralings
effecten, een gebied waarop onzekerheid en onwetendheid heersen. Het
rapport was in zekere zin een bittere verrassing omdat het - anders
dan verwacht werd vooral de nadruk legt op de ontzaglijke, zeer
wezenlijke en onmiddellijke gevaren van het bestralin£sP10"»eeni, die
verbonden zijn aan de vreedzame ontwikkeling van atoom-
energie. In dit rapport waarschuwen de geleerden dat een groot
scheepse ontwikkeling van atoom-industrie over de gehele wereld een
groter bestralingsgevaar zou kunnen veroorzaken dan een atoom-
wereldoorlog. Een succesvolle ontwikkeling van atoomenergie voor
vreedzaam gebruik is alleen mogelijk, aldus de natuurkundigen, wan
neer gevaarlijke radio-actieve afval uit lucht, oceaan en golfstromen
va..i de wereld weggehouden zou kunnen worden.
Gigantisch probleem
Canadees rapport
Kanteling van de aardbol
tegenwoordig.
MEISJE VERDRONKEN
Kindje zwaar gewond in
ziekenhuis
Promotie van dochter van oud
gouverneur van Curaqao,
dr. P. Kasteel
MR. UTOYO RAMELAN
huidklacht en Z%f*n,
HILARY
Mabel Barnes Grundy
Historische rol
De controverse, die aanleiding waS tot
het ondernemen van de uitgebreide stu
dies voor het maken van dit rapport, zal
nü eerst recht gaan oplaaien, vooral in
de wereld van de politiek. Want de conse
quenties van dit rapport, zowel als van
andere rapporten waaraan in verdere lan
den wordt gewerkt, zullen in de wereld
politiek van vérstrekkend belang zijn.
Natuurgeleerden hadden al eerder ge
wezen op de schade die bestralingen niet
alleen aan dit geslacht konden veroor
zaken, maar ook aan ongeboren genera
ties. Menigeen van hen deed een beroep
op het gezond verstand en waarschuwde
tegen atoomexplosies tot men tenminste
wetenschappelijk definitief had kunnen
vaststellen of het wel of 'niet veilig was
ermee door te gaan. De Amerikaanse
commissie voor atoomenergie verzekerde
het publiek altijd dat er geen enkel risico
voor het menselijke reproduktieve mecha-
niSme aan de explosies was verhouden
maar deze verzekeringen werden n"eUe-
min f scepticisme ontvangen
Inmiddels verklaart het rapport dat
a"oÓrtexp?osie?X\ntsjkvi rif'h'f'vf T"
Staan dat 'S echter vast komen te
geinig bestraling over een
ohfdeuu voor veel mensen even
fuoinir, ls a's veel bestraling voor
ai d personen, omdat het totaal van
a<?or zulke bestralingen teweeg-
geDiachte genealogische veranderingen
aan elkaar gelijk zou kunnen zijn.
Vandaar dat de geleerden in het rap
port zo waarschuwen tegen het toenemen
de bestralinfisgevaar, dat samenhangt met
het gebruik van de krachten van het
atoom voor industriële e.a. vreedzame
doeleinden. Met man en macht, zeggen zij,
moet er gewerkt worden om dit geweldig
bestralingsprobleem op te lossen door het
vinden en nemen van beschermingsmaat
regelen. De lijst van hun aanbevelingen
is de grootste aandacht en studie waard.
Zij dringen o.m. aan op het maken van
een minimum-aantal röntgenfoto's en zij
stellen voor een cartotheek samen te stel
len waarin van iedereen in de V.S. een
kaart is opgenomen met precieze opgave
van het totaalcijfer der bestralingen,
waaraan hij of zij is blootgesteld. Verdere
aanbevelingen zijn: voortgaan met een
uitbreiding van het meten van radio
actieve voorraden in de stratosfeer; het
controleren en noteren door een nationaal
lichaam van alle radio-actief materiaal,
dat in de oceaan wordt geworpen. Op
richting van een internationaal lichaam
om veiligheidsregelen op te stellen voor
het afvoeren in lucht en.zee van radio
actief materiaal; het verzegelen van ge
bouwen "waarin zich kernreactoren be
vinden, zodat ingeval van ongeluk radio
actief materiaal niet kan ontsnappen, enz.
,rapi)ort wordt het duide-
rin inrcsi cstl"alingsvraagstuk een
vownrden wo S!gantische problemen is
Lcrrl ci-rnnf mensdom ooit mee
«n natSnrm °^eerd- Hct gaat hi" om
ten en dire?* we,ks Potentiële krach-
loeische zowel als indirecte genca-
tc onvni.i vern>etigingsmogelijkheden nog
Jot de c bekend zijn. Dit leidt nu
alle at aag bet doen ophouden van
en h j'^Peoevcn niet een van de eerste
n_(. lanSrijkste opgaven voor de inter-
■auonale samenwerking is. Want het is
eev duidelijk geworden, dat elke be
straling zij het de „natuurlijke" be
straling als van kosmische stralen, zij het
medische röntgcnbcstraling of bestraling
als resultaat van atoom-eijplosies voor
toekomstige generaties gevaarlijk
is. Dat legt de huidige generatie een
enorme verantwoordelijkheid op.
In verband hiermee' zij nog gewezen
op twee van de ongeveer 36 verschillende
radio-actieve elementen, nl. de z.g.
Cesium 137 en Strontium 90. Deze beide
elementen, die zich in de „fall-out" van
atoom-explosies bevinden, vermeldt het
rapport als de gevaarlijkste. Deze beide
elementen blijven tientallen jaren radio
actief. Na een ontploffing van een atoom
bom valt nl. niet alle „afval" terug naar
de aarde. Zeer lichte deeltjes kunnen
hoftg in de stratosfeer worden gestoten,
boven de zone, waarin ze zouden kun
nen neerzinken; aldus blijven ze voor
onbepaalde tijd rond de aarde cirkelen.
Ma/ar op den duur naar schatting een
jaar of zeven infiltreren deze deeltjes
iveer in de zone 'waar ze door regen en
sneeuw weer op de aarde neerkomen
en hoe groter de voorraden van die radio
actieve elementen geworden zijn door
explosies, hoe meer schade komende
generaties ervan zullen ondervinden
Want radio-actieve elementen in de grond
worden opgenomen door en geconcen
treerd in planten, die dan weer door
mensen en dieren worden gegeten. Deze
besmetting", aldus het rapport, „is mo
menteel gering. Maar de te tolereren
maximum hoeveelheid is niet bekend".
Het gevaar van dit element Strontium
90 wordt in het rapport, dat de Cana
dese geleerden voorbereiden nog veel
sterker onderstreept, naar mij uit goede
bron werd gemeld. Het feit, dat ge
beente van mens en dier Strontium
90 onmiddellijk opneemt als een ver
vanging voor Calcium, wan
neer daaraan tekort is, heeft natuurlijk
ccn ontzaglijke betekenis, met name
voor volken, die door ondervoeding aan
Reeds zaterdag besprak Observa
tor bedoeld rapport. We geven hier
nog ruimte aan onze correspon
dent in New York, daar hij over
de „Atoomdood nog weer andere
facetten belicht.
calciumgcbrck lijden en in die zin dus
hierdoor aan groter gevaar bloot staan.
Als men dan na dit alles ook nog nota
neemt van de /waarschuwing van een
Zweedse atoomgeleerde, dr. Axel Hallen-
borg over een mogelijke kentering van
de aarde als gevolg van te veel
atoom-explosies, dan is men er
grondig van overtuigd, dat enkel en al
leen internationale samen
werking de waanzin van de zelfver
nietiging waarmee we bezig zijn, kan
tegenhouden. Het is de opinie van dr.
Hallenborg. dat „iedere nieuwe atoom
explosie in Siberië of Noord-Amerika ons
dichter bij een verschrikkelijk gevaar
brengt: de Noordpool1 wordt zwaarder,
het kosmische evenwicht van de aarde
wordt bedreigd, waardoor de aarde op
een goede dag kan kantelen".
Volgens Europese en Amerikaanse ge
leerden zou zo'n kanteling al eens eerder
plaats hebben gehad. Enkele jaren ge
leden meende men duidelijke bewijzen
te hebben gevonden dat om Hawaii heen
gletsjers hebben gelegen. Men veronder
stelt nu, dat in het tijdperk van het
diluvium de wereld in een „nevelwolk
van gassen en stof" is geraakt., waardoor
de zonneschijn werd tegengehouden. Het
gevolg was het dalen van de tempera
tuur op de aarde en het toenemen van
ijs op de Noordpool. De zich draaiende
afgeplatte top kwam onder de invloed
van plotseling veranderde fysische 'en
astronomische wetten en men veronder
stelt, dat met deze wolk een verschuiving
van de Noordpool samenhing. Dr. Hallen-
borg redeneert nu, dat wat ééns een
kosmische wolk veroorzaakte, nu door
atoomexperimenten kan worden teweeg
gebracht. De radio-actieve wolken, die
door explosies in Australië, Noord-
Arrierika en Siberië opstegen, worden
door een concentrische luchtstroom naar
de Noordpool afgevoerd. Deze radio
actieve wolken veroorzaken in de at
mosfeer boven de Noordpool condensatie-
procéssen. die in de vorm van sneeuw
stormen en ijs neerkomen.
Aldus is volgens Hallenborg de Noord
pool het laatste jaar 18 procent zwaarder
geworden dan de Zuidpool. Deze even-
wichtverschuiving zal indien voor
noemd proces voortgaat op den duur
ccn nieuwe slingerbeweging van de aard
as kunnen veroorzaken, om nl. de
afgeplatte in de kosmische ruimte zwe
vende aardbol weer in het fysische even
wicht te brengen. Westeuropcse atoom
experts hebben reeds gewaarschuwd, dat
de temperatuur boven de Noordpool
dalende is. En dat in de loop van vijf tot
tien jaar kan geschieden wat Hallenborg
berekende: vergroting van het gewicht
aan de Noordpool en gevaar van kante
ling van de aardbol
Indien ooit dan is nu wel initia
tief nodig tot een onmiddellijke inter
nationale samenwerking welke de
atoom-mogendheden bindt aan inter
nationaal te beachten wetten en coöpe
ratie bij verdere ontwikkeling van de
atoom, zij het voor vernietigende of
voor vreedzame doeleinden. Tenzij
ieder er mee akkoord gaat, dat het lot
van wereld en mensdom uitslui
tend beslist wordt door de atoom-
mogendhede n
Nederland heeft in 1955 voor ruim 780
miljoen aan tabakswaren opgerookt.
Vooral de Schatkist voer daar wel bij,
want het rokerspublick bracht bijna 370
miljoen gulden aan accijnzen op, dat Is
een dikke 47 proeent. Het sigarettenver-
bruik stond veruit aan de spits. Voor 468
miljoen gulden ging hierbij in rook op.
kapucijnen van het theolo-
glClT euven ,denlaout zÜn verleden week
theologie P etVorderd tot magister in de
i nHn dl' L^hesius Smits uit
q m? AiéustinVfferde op het proefschrift
dMs r°™ de Calvin",
waarop nog jweedelen zullen volgen_ Het
is een ver'en® t k van de bekende disser
tatie van de Fianciscaan Mag> dr#Ponüa_
nus Polman uit 1J32.
Pater dr. Venantius de Leeuw uit Laren
schreef een proefschrift OVer De Eb
Jahweh-profetieen een histoHsch-kri-
tisch onderzoek naar nun ontstaan en be
tekenis. Als promotoren traden op dê
Professoren Aubert en c.oppens
In tegenwoordig'161" vai1 de bisschop
van Namen, mgr. A. M. Charue, de rec
tor magnificus mgr. H. Vari Waeyenbergh,
de H. E. Pater Provincial dei Kapucijnen
dr. Clementinus van Vlissmgen, talrijke
familieleden en geestelijken °-a- de deken
van Helmond en de past°or Val] Karen
en het voltallige corns der professoren
van de theologische faculteit verdedigden
de beide jonge magisters h110 theses in de
de grote aula der Katholieke universiteit.
Na afloop trok men in «toet naar de
Leuvense St.-Pieterskerk Waar de Jonge
doctores zich toewijdden' aan de Sedes
sapientiae. Vele Nederlandse Kapucijnen,
onder wie de lectoren van het theologi-
cum van t denhout, waren bij de promotie
Don-derdag 5 juli vertrekt Kardinaal Ger-
n'aLa?ftsbissch0P van Lyon per vliegtuig
er on aagad0€go\e in d'e boven Volta, om
zwarte bis'lehnYougbarre> de eerste
De nieu„ £p uln West-Afrika te wijden,
sympathie van a v? geniet reeds de grote
zij het feit dat Franse katholieken dank
gebieden, <jr A T; afgevaardigde van deze
liek overal propaeTlJl? als militant katho-
maar arme dioceef k a !°0r het nieuws'
De benoeming van Mgr v«J?2ien"
worden gézien als een
caan het volle vertrouwen m dl m atU
clerus stelt en de wil tot zelïsta,n<J?g
den in deze gebieden volkomen eerbieZ-t
Mgr. Yougbarre is 39 jaar oud en lange
tijd vicaris-generaal geweest van Mg'r
Socquet van de Witte Paters.
Dan komt de sigaar met 194 miljoen en
tenslotte de kerftabak met 120 miljoen.
Opmerkelijk is de achteruitgang welke
het verbruik van kerftabak de laatste
jaren vertoonde. Vergeleken met 1951 is
de consumptie met bijna 30,miljoen gul
den teruggelopen, of wel ongeveer. 20 pet.
Het sigarenverbruik vertoont nog steeds
een stijgende lijn, waaraan de accijnsver
laging van verleden jaar waarschijnlijk
niet vreemd is. Desondanks haalt het
huidige verbruikscijfer van sigaren ter
nauwernood de helft van het vooroor
logse.
Het zijn vooral de sigaretten, welke de
vette kluif voor de vaderlandse accijnzen-
pot opleveren. Bijna 60 procent op de
prijs van een pakje vloeit naar de fiscus;
in contanten uitgedrukt betekende dat
vorig jaar bijna 300 miljoen gulden.
De totale inkomsten aan accijnzen be
liepen in 1955 590 miljoen gulden, de
tabaksomzet droeg hiertoe 62 procent bij.
Deze en andere belangwekkende gege
vens vonden wij in een boekje over de
tabakswetgeving van de British-Ameri
can Tobacco Company.
Od het terrein van de Langedijker
groenteccntrale te Broek op Lan- -ndiik
's zondagmiddag tijdens het spelen de
■^-jarige Greetje H. in een aldaar gelegen
sloot verdronken.
'Van onze correspondent)
Tijdens graafwerkzaamheden voor de
aanleg van een groot sportveldenoomplex
in hef Orderbos te Apeldoorn zijn zeer
interessante oudheidkundige vondsten
gedaan. Vondsten die de vermoedens be
vestigen. dat zich hier tussen de 9e en
13e eeuw belangrijke nederzettingen be
vonden. waar de bewoners zich speciaal
toelegden op het. winnen van smeedijzer,
dat gebruikt werd als handelsmateriaal
en als grondstof voor gebruiksvoorwer
pen.
Br zijn in dit gebied talrijke ijzerkui-
len te vinden, die zijn ontstaan door het
graven naar erts. dat in eenvoudige le
men oventjes met houtskool tot een tem
peratuur van ongeveer 1200 graden Cel
sius werd verhit, waardoor het smeed
ijzer vrij kwam. Deze ijzerkuuen als
mede de talijke slakkenhopen waren al
voldoende aanleiding, om het bestaan van
ijzerindustrie in het verleden aan te to
nen. In dit gebied bevindt zicb ook de
grootste en best bewaarde slakkenhoop
van geheel West-Europa. Uit scherven
aardewerk welke reeds eerder zijn ge
vonden. heeft rrien kunnen vaststellen,
dat hier niet langer dan tot het begin
van de 13 eeuw werd gewerkt.
Bij de graafwerkzaamheden werden al
lereerst scherven gevonden van zgn. ko-
gelpotten en van Pingsdorfaardewcrk.
Korte tijd hierna vond men twee stukken
varl.een nagenoeg complete bovenste
schijf van een zgn. handmolen, waarmee
vroeger graan werd gemalen. Het gat
van de spil was nog .geheel intact. Er
weiden hierna nog meer stukken van
maalstenen opgegraven.
Nog belangrijker echter was de vondst
van een sikkel of heetmes, dat een lengte
heefj van ongeveer veertig centimeter en
is vervaardigd uit hier ter plaatse in
oventjes verkregen ijzen Van deze oude
ijzerindustrie op de Veluwe waren tot nu
toe slechts drie ijzeren voorwerpen ge
vonden zodat deze ontdekking uitermate
interessant was.
Behalve de scherven van kogelpottcn
(vaatwerk uit de jaren tussen de 8e en
13 eeuw) en Pingsdorf (geïmporteerd
aardewerk uit de tijd tussen 900 en 1200
na Chr.) trof men scherven aan van Ka
rolingisch aardewerk met radste.rmpelver-
siering Dit wijst er op. dat hier tussen
800 en 1200 na Chr mensen hebben ge
woond. die ijzer vervaardigden. De in
teressante en waardevolle vondsten zul
len een plaatsje kriigen in het gemeen
telijk museum van Apeldoorn.
(Van onze correspondent)
Een jongetje van drje jaar in Hilversum
heeft dit weekeinde 'en teiltje brandende
wasbenzine over zijn beentjes gekregen
Het is in zorgwekkende toestand in de
R.-K. Ziekenverpleging opgenomen. De
moeder van de kleine Robert was bezig
eefi truitje in wasbenzine te wassen in de
keuken. Het teiltje stond juist onder de
eeiser Toen de dampen de waakvlam van
de geiser bereikten, stond het teiltje piot-
De vrouw liep brand
Deze ioto toont het echtpaar Jos Heef-
jer-Cornelia van den Kleinenbreugel
uit de Groenstraat te Tilburg, waar het
op 5 juli a.s. groot feest wordt in ver
band met het 70-jarig huwelijksfeest
van het echtpaar Heeffer. Een speciaal
buurt-comité heeft nl. voor deze dag
een uitgebreid feestprogramma opge
steld. De platina-echtelieden genieten
nog een goede gezondheid.
Naar wU vernemen heeft de minister van
binnenlandse zaken in een circulaire nieu
we richtlijnen gegeven voor de rentenor
men voor leningen vqn lagere publiekrech
telijke lichamen, waarbij deze normen in
verband met dc rentestijging op de kapi
taalmarkt zijn verhoogd.
De nieuwe maximum tarieven rente,
welke zijn toegestaan luiden als volgt: vijf
tien jaar gemiddelde looptijd 4)4 (tot dus
verre 4) pet; tien jaar gemiddelde loop
tijd 4 (tot dusverre pet; acht jaar ge
middelde looptijd 3% (tot dusverre 3'/=)
pet.
Wij herinneren er aan dat begin juni
reeds een wijziging van de rentevoorschrif
ten voor kortlopende leningen was aange
kondigd. Voor leningen met een gemiddel
de looptijd van minder dan zes jaar werd
de norm toen bepaald op 3'i pet tegen
voorheen 2% pet voor leningen met een
gemiddelde looptijd van minstens één en
hoogstens twee jaar en voorheen 3li pet
voor minstens vijf en hoogstens zes jaar.
(Van onze correspondent) I Drs.
Maandag hield de Nederl. Katholieke vraag.
Kruideniersbond te Maastricht zijn tiende
jaarvergadering, waarvoor zeer grote be
langstelling bestond.
In zijn openingswoord zeide de bonds
voorzitter, de heer J. Hovenier, dat de
bond altijd gekant zal blijven tegen de
bouw van winkelpanden zonder woonhui
zen. Dit systeem is gebleken van nadelige
invloed te zijn op het gezinsleven van de
kruidenier.
Volgens eén recent, officieel onderzoek
bedroeg gemiddeld de omzetstijging bij de
zelfstandige kruideniers in 1955 in verge
lijking met 1954 6 pet. Zo ving de bonds-
directeur, drs. A. Slootmaeker, zijn jaar
verslag op deze bondsvergadering aan. De
gemiddelde brutowinst, zo ging hij ver
der, is in 1955. ook weer in vergelijking
met 1954. gedaald van 15.1 pet. tot 14,6
pet. De totale kosten daalden evenzeer en
wel met 0.9 pet. Dat wil dus zeggen, aldus
drs. Slootmaeker, dat gemiddeld het eco
nomische resultaat in 1955 beter was dan
in 1954, hetgeen veroorzaakt is, doordat
een niet onbelangrijke kostenfactor in
1955 wegviel, n.l. de omzetbelasting. Uit
het voorgaande volgt, dat het kruideniers-
bedrijf niet „geprofiteerd" heeft van de
hoogconjunctuur. Wel zijn de omzetten
gemiddeld met circa 6 pet. gestegen, maar
indien de omzetbelasting niet zou zijn
weggevallen, dan zou de hoogconjunctuur
geen bevredigend uiteindelijk resultaat
voor het kruideniersbedrijf hebben opge
leverd.
Al is het resultaat in 1955 beter ge
weest dan in 1954, dit betekent nog niet.
dat men van een vet jaar bij de kruide
niers zou kunnen spreken; wel dat ten
gevolge van bepaalde omstandigheden
verbetering ontstaan is in het zeer lang
achtergebleven zijn van het kruideniers-
bedrijf in het delen van d§ welvaart.
Is het niet reeds merkwaardig, zo ver
volgt de bondsdirecteur zijn verslag, dat
het publiek, wanneer het gaat over krui
denierswaren of brood, begint te reageren
bij een prijsverhoging met 1 cent, terwijl
datzelfde publiek zonder bezwaar b.v.
voor een paar nieuwe schoenen 5 of I 10
meer betaalt dan een half jaar geleden,
en daarmede voor het meest noodzake
lijke het minst blijkt over te hebben, hoe
wel het eigenlijk het voornaamste is.
Illustratief is het, dat in een bepaalde
geibruiksgoederenbranche men grif met
het voorstel akkoord ging, de lonen maar
liefst met 9 pet. over 1956 te verhogen,
terwijl tegelijkertijd de situatie zo is. dat
het naar unanieme opvatting van groot
winkelbedrijf. coöperatie en zeifst.aftdige
kruideniers het niet mogelijk is. om zon
der doorberekening in het kruideniers-
bedrijf 3 pet. loonsverhoging over 1956 te
geven.
Slootmaeker stelde verder de
hoelang het nu nog moet duren,
voor er een goede en definitieve regeling
komt van de kinderbijslag voor kleine
zelfstandigen, terwijl hij verder aandacht
wijdde aan het rapport over het midden-
standsonderwijs.
Tot slot deelde de bondsdirecteur nog
mede, dat het ledental van de bond eind
1955 2433 bedroeg.
Als bondsvoorzitter werd hierna geko
zen de heer J. Hovenier: als hoofdbe
stuursleden de heren H .v. d. Berg, Nij
megen en Th. Muyres, Maastricht.
Óp deze bondsvergadering hield pater
Henri de Greeve een inleiding ónder de
titel „Het volle pond".
Met een officiële ontvangst op het stad
huis door de burgemeester van Maas
tricht en bezichtiging van dit mooie ge
bouw door de 250 congressisten met hun
dames, werd het officiële gedeelte van het
kruidenierscongres gesloten.
's Avonds genoten zij van een concert
door ..Zaank en Klaank" en vandaag ma
ken zij een tocht door Zuid-Limburg,
waarvoor de afdeling Maastricht zorg
droeg.
Vanmiddag promoveerde mej. A. M. C.
T. Kasteel, master of arts, department of
political science, University of Virginia,
te Leiden op proefschrift „De staatkun
dige ontwikkeling der Nederlandse An
tillen" tot doctor in de rechtsgeleerdheid.
Mej. Kasteel, dochter van de oud
gouverneur van Curacao, dr. P. Kasteel,
werd in 1928 te Rotterdam geboren. Van
1946 tot 1952 studeerde zij in de Ver-
Staten. Promotor is prof. dr. J. H. A.
Logemann, oud-minister van overzeese
gebiedsdelen.
Paranimfen waren mevr. Sheila Yraus-
quinLampe. dochter van de gevolmach
tigde minister van de Nederlandse An
tillen en de heer T Kasteel.
In de inleiding van het proefschrift
wordt gezegd, dat de studie bedoelt een
historisch-sociologische analyse te geven
van de evolutie der staatkundige en
staatsrechtelijke verhoudingen in de Ne
derlandse Antillen tot 1955. Het laatste
hoofdstuk houdt zich voor een gr*ot deel
bezig met de ontwikkeling van de struc
tuur van het koninkrijk, zoals deze ten
slotte belichaamd werd in het statuut.
seling in vlammen, ue vrouw nep orarl" i financiën Erhard. de minister van eco
wonden aan de pols op Haar man snelde '„.iiien dr. Ehlers di
toe en wierp het vlammende teiltje door
BONN, 29 juni.
Mee dan zes jaar lang heeft bondskanselier Adenauer over een aan
alleenheerschappij, grenzend gezag beschikt en dit met niets ontziende
hardheid uitgeoefend. De constitutionele bepaling, dat de richtlijnen van
de politiek door de hondskanselier worden bepaald, werd op wel wat al te
extreme wijze in praktijk gebracht, want jarenlang heeft Adenauer ingrij
pende beslissingen uit de volheid van zijn eigen macht genomen zonder
het kabinet ook maar te raadplegen. Gedurende een hele tijd was liet
parlement eigenlijk een bijkomstig attribuut, juist goed genoeg om zijn
formele goedkeuring te geven. Men heeft niet voor niets van de „eenzame
besluiten" van de bondskanselier gesproken.
Tijdens de hele duur van zijn ambts
periode heeft de bondskanselier geen
markante persoonlijkheden in zijn naaste
omgeving geduld. Niet steeds ten onrech
te werden zijn naaste medewerkers als
mensen van weinig karakter en „gooche
merds" afgeschilderd. Ais werkelijke per
soonlijkheden konden inderdaad slechts
enkele ministers en parlementsleden wor
den beschouwd: Schaffer, de minister van
de keukendeur de tuin in On dat moment
kwam juist, de drieiarige Robert binnen
en kreeg zo de brandende benzine over
zijn beentjes.
Mr. Utoyo Rameian is zaterdaj tijdens
het spelen van golf OP de Britse club m
Djakarta tengevolge van een hartaanval
overleden.
Mr. Utoyo Rameian was secretaris-ge
neraal van de Nederlands-Indonesische
conferentie in Genève, waarvoor hij ook
namens de Indonesische regering de voor
besprekingen in Den Haag had gevoerd
Hij was daarvoor hoofd van de Indonesi-
sche vertegenwoordiging Singapore en
Ambassadeur in Canberra.
Onder hen, die zondag de begrafenis
bijwoonden, was de Nederlandse waar
nemende zaakgelastigde in Djakarta, de
heer Hagenaar.
nomische zaken, wijlen dr. Ehlers, de
president van de Bondsdag en de huidige
minister voor atoomenergie, Strauss, die
destijds in de Bondsdag zitting had ais
afgevaardigde voor de CDU De finan
ciële adviseur Pferdmenges, die weinig
naar voren treedt doch zeer veel invloed
heeft, dient hier ook nog te worden ge
noemd.
In de verschillende Lander scheen in
het algemeen meer neiging tot zelfstan
dig denken te bestaan. Karl Arnold, als
premier van het rijkste en grootste land
Noordrünland-Westfalen, scheen, als aan
voerder van de linkervleugel van de CDU,
bijzonder geroepen te zijn om als .krach
tige figuur een noodzakelijk tegenwicht
te vormen. Doch bij belangrijke beslis
singen stelde Arnold teleur; ook hij boog
voor de bijkans despotische wil van de
bondskanselier en op die manier verspeel
de hij zijn aanspraken om nóg eens ooit
kanselier in een coalitiekabinet van CDU
en socialisten te worden.
De methodes en tactische middelen,
waarmede de bondskanselier tot in het
jongste verleden zijn tegenstanders uit
het eigen kamp en uit andere partijen be
streden heeft, waren in veel gevallen
twijfelachtig. Deze methodes getuigden
van weinig respect voor de opvatting van
anderen en het ontbrak daarin veelal ook
aan die wijsheid, die er op uit is andere
meningen te vernemen en deze met de
eigen inzichten te combineren, om aldus
tot conclusies van enigszins algemener
gelding te komen.
Zo kon het gebeuren, dat om redenen
van persoonlijke èn van zakelijke aard
zich sinds 1949 een diepgaande ontstem
ming tegen Adenauer heeft samenge
pakt, die overal zeer vaste wortels ge
schoten heeft en zich steeds verder uit
breidde.
•Zeker: bij de beoordeling van dit alles
moet men rechtvaardig zijn. Zeker de eer
ste Bondsdag en voor een deel ook de
tweede is in veel opzichten tekort gescho
ten. Talrijke afgevaardigden hadden wei
nig politieke ervaring en zij hadden een
zekere leertijd nodig om hun taak be
hoorlijk te vervullen. Deze opvoedende
taak in de Bondsdag berustte vooral op
de Verschillende commissies, waarin het
praktische werk gedaan moest worden.
Daar ging veel tijd mee heen, en mis
schien kan men zeggen, dat het parle-
Bestrijd ze
afdoend met
rn ccn pension! Ik dacht dat ze
7 t? ilauw zou vallen.
het^ m°cdig herinnerde ik haar aan
Pratt 'rf'°n 'n Hloomsbury, waar mevrouw
Het Viaif v°rige zomer geweest was.
twintis? .twaalf dames bevat met vijfen-
begrenen- haakPatronen, hoeken in-
die" ere d'nnf66" gepensioneerd majoor,
een UefdtdiLWa,S: en eEn secretaris van
een befdadigheidsvereniging met platvoe-
meTk?ee «oUededraorp.geen wei* blijven!—
- Tenzij de jongeman met platvoeten
vindingrijk bleek te zijn en de^ aanstoot
gevende ledematen verborg, wanneer hij
een gesprek met Harry aanknoopte, zei'
grootmoeder. die ogenschijnlijk 'met
een nieuw recept voor een groentesla
voor moeder was gekomen, maar in wer
kelijkheid om 'iet laatste nieuws over
mijn plannen t.e horen.
Ik zal nooit toestemmen in een pen-
Vertaald door: E. Griese-'Kets de Vries
8).
Moeders gezicht zou in deze dagen een
vreemdeling tot medelijden hebben be
wogen. Het droeg een uitdrukking van af
keuring. gemengd met geduld en ver
draagzaamheid, Op zekere dag zou het
verloren schaap weer naar de kudde te
rugkeren en reeds stelde zij zich voor,
hoe zij de vetste kip uit het hoenderhok
zou slachten, om deze als een feestmaal
op te dienen voor haar verloren dochter.
Als ik wilde dansen van plezi,er i sion. zelfs als je grootmoeder het goed
dwong moeders lijdende uitdrukking mijn [keurten er was een beslistheid in haar
voeten tot een bezadigde pas. Als ik wil
de zingen, bracht haar blik van „Je
gaat je ondergang tegemoet" mijn mu
zikale aspiraties plotseling tot zwijgen.
Ik voelde me als een koningsmoordenaar-
,er ik bedoel een moedermoordenaar-
S w" 'k was erg zacht en gedwee
Waar wil je onderdak zoeken, als
Je pas in Londen bent?vroeg zij op een
morgen. Je zult op de dag van je aan-
.cmst geen betrekking krijgen
In een pension antwoordde ik. Er
sman genoeg advertenties in de
Telegraph.
dart.
Daily-
toon, die geen tegenspraak duldde.
Ik vroeg, waar zij wilde, dat ik
heen zou gaan.
Er is de Young Women's.
Zo zie ik er uit als een Young Wo
men's Christian Associate?— vroeg ik.
En moeder vond van niet.
Wat denk ie van Janet Carton in
Bedford Park?— stelde grootmoeder
voor.
O. ja, vaders nicht,— viel ik gre
tig in.
Van hetgeen ik me van haar herin
ner, zei moeder peinzend, „geloof ik niet,
dat zij een meisje als Hilary in haar
huis welkom zou heten. Zie je. zij heeft
zelf dochters.
Moeder slaagde1 er niet in. mij een ge
voel van schaamte te geven; ik was te
gelukkig.
Ik kan schrijven en het haar vra
gen laten we zeggen voor veertien da
gen. terwijl jij uitkijkt.
Dank u, zei ik nederig.
Maar als je daarheen gaat, zal je
een nieuwe avondjurk nodig hebben en
een nieuwe middagjurk, want het zijn
nogal vrolijke mensen en ik geloof, dat
ze een grote vriendenkring hebben.
Ik ga vandaag naar Sabriqa Row-
don, maar ik kan me maar één jurk
permitteren; ik zit schraal in mijn con
tanten.
Dat komt van die stenografie en
schrijfmachinelessen.
Ja, zei ik. Denkt u ik vroeg
me af.'of er niet iets in die oude kist
z.Oii liggen? Miranda heeft er haar laat-
sté avondjurk uit gekregen en het is
twee jaar geladen, sinds ik er een kreeg.
Ja ik weet het.— Moeders gezicht
werd zachter en klaarde op. Je had
slechts de oude kist in de rommelkamer
te noemen, of ie zag een glimlach om
de hoeken van haar mond kruipen.
Daar lagen, bewaard in lavendel, de
oude damesjurken, die zij vóór haar hu
welijk in Londen gedragen had japon
nen, die spraken van de dagen, toen er
nog niet aan economie werd gedaan,
toen er nog niet op de kleintjes werd ge
let, toen er nog niet getracht werd, cle
rekeningen laag te houden, want groot
moeder was voor haar enige dochter toe
gevend en royaal geweest japonnen
van prachtig weefsel, rijke brokade, stij
ve zijde, die uit. zichzelf bleef staan, kost
bare kant. Daar lag haar eerste bal
jurk, van ouderdom, geel geworden, want
het was meer dan dertig jaar geleden
sinds moeders eerste bal een groot
verschil met de witzijden japonnetjes,
waarin Miranda en ik voor het eerst in
de Ridgemoorse society verschenen wa
ren.Dan waren er nog een paar japon
nen van haar uitzet mooie popeline,
zachte merinos en ruisende taf. Wat
moest zij Ridgemoor in verbazing heb
ben gebracht, toen zij er neerstreek. Er
wordt verteld, dat mevrouw Pratt zo ja
loers was op moeders bruidssluier, dat
zij er onmiddellijk net zo een voor zich
zelf bestelde ofschoon zij toen al drie
jaar getrouwd was en George al lopen
kon. Ik keek naar moeders ochtendjapon,
toen wij naar de rommelkamer gingen,
en vroeg me af. hoe zij zoiets kon dra-
Sen eCn vormeloze zwartwollen japon,
met een rij glazen knoopjes over de leng-^
te van het lijfje en een losse ceintuur
om het middel. Voelde zij zich bedroefd?
Merkte zij het contrast met de mooie,
zachte stoffen, die zij uit de oude kist
nam, en voor mijn geboeide blikken uit
vouwde?.
Moeder. riep ik plotseling, ter
wijl ik mijn armen om haar hals sloeg
verlangt u er niet naar, ze nog eens te
dragen?—
Zij keek mij verbaasd aan. Ik met
drie volwassen dochters en op vijfenvijf-
tigjarige leeftijd?
Ja. Ik bedoel, verlangt u nooit meer
jong te zijn en iets anders te dragen dan
zwarte wol?
Zij keek omlaag naar haar japon. Ze
zijn niet allemaal van wol; ik heb mijn
mousseline en mijn zijden voor de zon
dag. Dit is alleen mijn ochtendjapon.
Ja. dat weet ik. Vertel me iets
over de tijd. toen u deze lavendelkleuri-
ge droeg en ik nam een zachte zijden
jurk met. een prachtige kanten kraag op.
Hoe oud was u toen?
ment zich eerst ten volle van zijn taak
en van zijn verantwoordelijkheid bewust
is geworden, sinds het terugkrijgen van
de soevereiniteit.
Daarom is het alleszins begrijpelijk
dat Adenauer jarenlang „eenzame beslui
ten" nam, voor een deel zeker uit hoofde
van zijn autoritaire aanleg, doch zeker
ook op grond van zijn verantwoordelijk
heidsgevoel. Enigszins terecht immers
wantrouwde Adenauer de hogere politie
ke inzichten van de Bondsdag.
Doch Adenauer zou zijn alleenheer
schappij niet lang hebben kunnen in
stand houden, indien hij door omstandig
heden van buiten af daarvoor niet was
gëholpen. Geleidelijk aan, van het ene
jaar naar het andere was het hem gelukt
de banden van het harde bezettingssta
tuut steeds losser te maken, en naarmate
de herwonnen vrijheid meer en meer in
het praktische privéleven van de afzon
derlijke burgers tastbaar werd des te
meer steeg het persoonlijke aanzien van
de bondskanselier, werd zijn gezag ver
sterkt en hechtten zich aan zijn persoon
grote verwachtingen omtrent het herstel
van de volledige soevereiniteit. Zeker: dit
alles zou niet gebeurd zijn als het niet
tot een breuk tussen de Sovjet-Unie en
de westelijke geallieerden was gekomen.
Desondanks zijn de westelijke cpncessies
de bondskanselier toch niet zonder meer
in de schoot gevallen. In een persoonlijk
gesprek vertélde hij uw correspondent
eens, hoe bijzonder hard de gevechten op
de Petersberg vaak waren, zodat een ho
ge commissaris eenmaal woedend zei: „Ik
zal het nog eens meemaken, dat de hoge
commissarissen zich met een verzoek
schrift tot de bondskanselier wenden".
Het is hierin, dat de Duitsers Adenauers
historische verdiensten zien. Daaraan zal
ook niets veranderen, zelfs indien men
geloven mag, dat Adenauers historische
rol eigenlijk al met het terugkrijgen van
de soevereiniteit beëindigd was.
De wijze Churchill heeft dit heel juist
geformuleerd, toen hij Adenauer in Aken
aanried: ,,Nu is het voor U het juiste
moment om TJ van het politieke forum
terug te trekken". Doch daarvan wil de
hondskanselier niets weten. Hij voelt zich
nog fris genoeg om het Westduitse schip
verder te sturen, en hij is niet bang dat
de nieuwe situatie, die na het einde van
dc koude oorlog is ontstaan, hem uitslui
tend tegenspoed zal brengen. Doch dit
moet men misschien heel anders zeggen:
Adenauer ziet juist op dit ogenblik een
historische rol die voor hem geknipt ia
en die erin bestaat om door een systema
tische weerstand tegen de „politiek van
de glimlach" te verhinderen, da» de wes
telijke gemeenschap op politiek, mili
tair en economisch terrein begint'te des
integreren.
Dat de bondskanselier daarbij o.m. met
deze belangrijke factor: de opinie van zijn
eigen Duitse medeburgers, rekening moet
houden, ziet hij wellicht over het hoofd.
Daarop komen wij in een volgend artikel
terug.
Zij ging zitten en bleef een ogenblik
in gedachten verzonken. Als moeder
denkt, ziet zij er soms zorgelijk uit
dan weet je. dat het over het huishou
den gaat. De keukenmeid heeft de thee
blaren in de gootsteen gegooid, of Ellen
heeft vergeten, het haardzeiltje voor de
haard in de- zitkamer te leggen, toen zij
's morgens het vuur aanlegde. En soms
ziet zij er jong en bijna gelukkig uit;
en dan weet je, dat zij denkt aan haar I'1 verband roet een grote serie dtef-
verlovingstijd, of aan de dagen, dat »Ii- stallen, die de laatste jaren zijn gepleegd
randa genas van roodvonk, of aan het I in Haarlem. Velsen Bloemendaal, Bad-
jaar, toén er zo'n goede pruimenoogsthoevedorp, Amsterdam en Naarden, heeft
was, dat Abinadab de bomên moest stut- 1 de politie te Velsen in de afgelopen dagen
ten. drie jongens van ca. 15 jaar aangehouden.
Nu zag zij er ook gelukkig uit. knapen, die te Amsterdam, Santpoort
.en Haarlem wonen, hebben tegenover de
- Ik was vijfentwintig en ik ntmoet- politie bekend. dat zij betrokken zijn ge-
te je vader voor het eerst. Hij werd toen weest bij de inbraak in de woning van een
nog met zo m beslaggenomen door zijn tuinder te Santpoort waar de gehele in-
studies en hij noemde mij Lavendelbloe- ventaris kort en klein werd gesllgen. Ook
sem' hebben zij de hand gehad in de inbraak
in een huis aan de Duinlustparkweg te
Santpoort waar een groot aantal sieraden
werd ontvreemd.
(Wordt vervolgd).
