in dijk om
gedicht
Veluwemeer wordt belangrijke
toeristische attractie
Sluitgat bij Elburg
Oost-Flevoland
&Ï5Ï5 jm^ssssss? ln ie nabiie
Na Paul van Kempen:
Bernard Hailink
Fen
KOKOSCHKA voor BOYMANS
Defensie en bezuiniging
WAAROM NEDERLANDERS
EMIGREREN
Nieuwe toekomst voor oude Hanzestad
Overtuigend debuut van jonge
dirigent
ll]gende orderportefeuille Japanse
scheepswerven
1
Zuid-Afrika trok er 20.000
Jacob Triest was de
laatste
Maastricht hoopt op
vestiging Beneluxraad
staatsexamen muziek
H. C. L. Jaffe doctor
vtreiSbe-ikt nieuw
Ordet.s C ^^"FOCOrd
Tachtig jaar Basilica
koor
Nederlandse troepen in
Duitsland
Meer begrip voor
Indonesische eis inzake
Nieuw-Guinea'
woensdag ii juli 1956
PAGINA 3
Met een snelheid van
7 meter per uur
Vergaderzaal en kantoorruimte
reeds aangeboden
Prachtige stranden
Industrie en vreemdelingen
verkeer
Zorg over aanpassing
BOTER-PROPAGANDA IN
ENGELAND
VERWERKING VAN KATOEN
VOOR INDONESIË
Adjunct-directeur Stedelijke
Musea te Amsterdam cum lande
gepromoveerd
GIOVANNI PAPINI
scheepswerven dè"blu^uden'ude
moeten voltooienDx^fe ilaffS
Per ton 18
Westduitse bijdrage in de kosten
BENOEMINGEN MILL HILL
Indonesisch rapport na reis
van Soekarno:
MGR. W. J. POMPE
BOEKHOUDER VER
DUISTERDE 60.000.—
„Natuurlijk, wij zijn een beetje weemoedig. Er zit behalve een romantische ook
een trieste kant aan deze inpoldering. Maar we zien de toekomst waarachtig
niet somber in. IntegendeelElburg zal profijl kunnen trekken uit deze land
houdrDeS^nÏln °°k' aI de problemen groot." Met zijn wet-
bigenieu^direrte,,? ,Klaasien e.n i" gezelschap o a- van de waarnemend hoofd-
burgemeester P paii 4 Dienst der Zuiderzeewerken F. J. Geers stond
gistermfd^l F">kerts van het oude Noordveluwse IJsselmeerstadje Elburg
grote tl, °P* de motorboot „Spera" toe te-kijken hoe een twaalf meter
Holland» Sr0te haPPe" keileem stortte op het door de profielzuiger „Zuid-
om d K/«n1iSr^Voerde zand- waarmee een van de laatste sluitgaten in de dijk
weed' n grote nieuwe Zuiderzeepolder Oostelijk Flevoland gedicht
ri slagregen, welke het water striemde, kon de burgervader niet
aeren. Aan een periode van zeven eeuwen, waarin Elburg vroeger een befaamde
Hanze- en handelsstad en de laatste tijden toch altijd nog een vissers- en
toevluchtshaven van enige betekenis was, zag hij en met hem zijn gemeente
naren, die op de strekdam de verrichtingen van dc stoere polderwerkers volg
den, een einde komen. Niet alleen het betrokken brok IJsselmeer maar ook
Elburg gaat een nieuwe toekomst tegemoet. „We zijn vol vertrouwen ver-
nt de heer Fo,kerts „We zii» er al gedeeltelijk in geslaagd ons' om te
mfngDe gekregen ^Flevo^an^" lelf^ë
vissen en men schat dat zii tot tinh de
cember nog riik, zlJ tot elnd cle-
Dat men zevenhonderd jaar geschie
denis niet zonder nün in het hart afsluit,
spreekt vanzelf. Het was dan ook wel
toevallig dat de Elburgse visser, die als
laatste met zijn scheepje, de EB 58, van
de gelegenheid gebruik maakte om door
de opening nog de wijde watervlakte op
te tjoeken, waarop men heel in de verte
enkele van de 26 baggermolens kon ont-
waren, die reeds doende zjjn de hoofd
vaarwegen „in de natte" om met een
waterstaatsterm te spreken uit te die
pen, Jacob Triest heette
Van de drie gaten, die de straks 92 5 km
lange dijk om Oostelijk Flevoland m
„rijk was. is nu gis*---- j. 11 uu&
V bij Elburg gedicht n ?n perceel
de aannemer gedacht' n^'?pronkel«k had
meter grote gat dicht t *wee uur het 30
doch hij kreeo =1 ute kunnen hebben.
Hen tegen de avond,P®Ch het
was en Elhn,.„ JldUreri vo°r het zover
naar het IJsselm en van de t0egang
wi] niet zeggen dal d6rd- ^sloten Dat
mp„ k.vv 1 uat de vissers geen kans
Sd»e^0n ,het nu nog onder water
I oW t F'evoland binnen te varen. Bij
vfi* d en hij Ketelhaven zijn sluizen
uwd, maar dat kost de vissers bijna
hm omvaren. Bij het sluitgat is echter
OOrlopig een provisorische laad- en los-
Piaats gemaakt, zodat die omweg niet
direct nodig is. Half september zal de
gehele dijk gesloten worden zo is de op-
Zet Perceel X en perceel U elk onge
veer 10 kTn Sröot worden nu langzaam
naar zeker dichtgegooid.
Met een snelheid van 7 tot 8 meter per
uur groeien de slotstukken naar eikaar
koren ^Yet^ Maastricht wo:dt uitver-
gisteravond eenT t Beneluxraad heef>
de zitting Va„ l van bespreking in
raad Uitgema^ Maastriohtse gemeente.
Namens alle i«j
de veirzekerin r, Y1 gaf de heer J. Vinck
de vestigln„ °°k de gemeenteraad
van zeer groot v Beneluxraad aldaar
ÏY®2 W' weid 6lans acht he stad.
ten deze Senrden daarom uitgenodigd de
rno^elij^ Lniyatieven zo krach-
Buirfg
lieh dl^®ester
te bevorderen
Miohiels van Kesse-
verscheid.ene dat B' en w- reeds
Het provin,- ppen hebben gedaan.
geitel de StatenzaȕStUlUr van Lim'hurg
t- stei^ voor ,i„ reeds beschikbaar
5rLDid vo°r de**ó"fal reeds beschikbaar
rui.mtSn,eluxraad n?-fmene zittingen van
dp.-T n nodig ziin daarnaast zullen
te be,Jnstelling B I0?,de kantoren van
te heI°e?deT Plaatse hebben daarom
nu 15®° uis aan he* 'plg,eiboden het gro-
ondell ue hureaug rllthof waarin tot
neme ht. Dit iXlr de P°mie z«n
om de bouw ceert het voor-
itiebureau vervroegd fn een nieuw po-
ftls Den Haag het „at verwezenlijken.
Maastricht als zetel ,0naal belang van
eveneens onderschrift"1, de Beneluxraad
voor Maastri et,liggen de kansen
want deze stad KUnstig, meende spr..
de? een saiinT,„ ®rmt de Beneluxlan-
delswegejj £PPnt van culturele en han-
hUisvestingsprr»K,0ei>ele °Ptossing voor de
faad heeft San Tn van de Benelux-
an het gemeentStulr V°Ue &andaCht
binnenhalen.^Daaml^6^ tiallfn ku~"n®fn
gelopen De bemalil, helemaal af"
vorderd zijn -1"1 g za' dan zo ver ge
en acht mnfj' varen onmogelijk wordt
dlchtog ?afhnden.na de volledige dijk-
schijnliik vertonpnnleUWe la"d Z1®h W3ar"
van dp13,',1^ ®r gewerkt wordt om dit deel
krijgen u?°,niTlaliSe Zuiderzee droog te
730 000 wel uit het cijfer van
Week a "b'eke meter grondverzet per
dIpV n, hoeveelheid waarmee op een
toren" ka een 73 meter, hoge ..grpnd-
kunnen worden opge.richt"
13a0 werd met de bedijking van Oos-
J Flevoland begonnen en in dat jaai
kwam 4,2 km boven water. Het iaar daar-
°p was dat 10 6 km. in 1952: 19.6 km In
het rampjaar 1953 was er een betrekke
lijke stilstand, toen bedroeg de gereed
gekomen diiklengte 9.1 km. In 1955 kreeg
men 21 km klaar en vorig en dit jaar te
zamen al 27.750 km.
Zoals bekend blijft er langs de kust van
de Veluwp van Harderwijk tot Kampen
een brede strook water, het nieuwe Velu
wemeer Dit randmeer zal een toeristi
sche attractie van de eerste orde worden
en daarop heeft b.v. Elburg voornamelijk
zijn hoop gesteld Bewust is daarom de
üik hier in zffn. „vrij profiel" gespoten
met wit zand zodat aan de dijkrand
Prachtige stranden zullen ontstaan. Bjj
"Ibnrg zal dit strand via een grote brug
van de Zuiderzeestraatweg af bereikbaar
zijn. Het randmeer krijgt nog een andere
eveneens belangrijke functie, nl. Verbe
tering t» brengen in de grondwaterstand
van de Veluwerand Het nieuw te creëren
'fuift ligt nno-eveer 3 meter lager dan het
oude land H«t grondwater zal dus in die
richting utmrnor, zoals ook bii de Noord
oostpolder is geschied, maar bii de Velu-
we zal bet randmeer een tegend-uk tegen
afstroming geven. In het meer is een
'Uim twee meter diepe en 70 meter brede
vaargeul gegraven, die noordelijk naar
Keteidien leidt, waar momenteel de Rog.
vebotsluizen al klaar zijn en zuidwesfe-
'iik naar Harderwijk waar rie Ha 'dersluis
ral komen Door deze sluizen ral be* nog
overgebleven zoet T.Tceelmeerwatpr vloei
en en de strïid tegen de verzUtlng van
one land knnen hliiven voortzetter
..Elburgs lot als vissersplaats is nu wel
beregeld", aldus burgemeester Folkerts.
..Dat schept natuurlijk problemen. Tot
nu toe hadden wij uit de visafslag een pri
mair inkomen van 4.5 ton. Daarvoor
zorgden de 25 scheepjes met een gemid
lelde bezetting van twee tot drie man.
Nu is ie bevolking van de vloot we] vrij
sterk verouderd twee jaar geleden
telde Elburg nog 42 schepen en als de
regering klaar was geweest me* haar
vergoedingsmaatregelen, dan was die af
vloeiing nog veel sneller gegaan maar
dat betekent toch dat er voor een aantal
vissers andere werkgelegenheid m et ko
men." De burgemeester was verheugd
reeds twee industrieën te hebben kunnen
aantrekken terwijl een derde *amelijk
srobt bedrijf zich zeker ook in het pitto
reske nog middel-euws aandoend stede
ke zal vestigen.
Als tweede mogelijkheid komt er dan
het. toeristenverkeer. ..De stroom vreem
delingen groeit steeds: niet voor niets
heeft het gemeentebestuur al duizenden
guldens gostokpn in de restauratie van
oude oandén Wanneer nu straks het gro-
tp rnev„,+:pvohie^ er komt men denkt
aan een Jachthaven, zwpmbad en zeker
ook epp hehnozlii,' ppntrnm met een noed
hotel dan za] Elburg het wel rooien."
ro verzekert Up heer Folkerts ons. „Te
meer daar ook nog is toegezegd dat op
°"n gebied var 50 ha in de nieuwe pol-
gihtirro— to tninhmiw rullen mo
gen beoefenen. En tuinbouw is momen
teel al pen van de inkomstenbronnen van
bet 32.000 zielen tellen plaatsje: 280.000
gulden per jaar.
Voor de oplossing van een ander vraag
stuk houdt de burgemeester zijn hart nog
wel een beetje vast: de aanpassing van
de oude aan de nieuwe bevolking. „Maar
het schijnt dat de betrokken instanties er
van uitgaan, dat het nieuwe land ook hulp
moet 'verlenen aan het oude zo zegt nu
tevreden. ..Onze mensen mogen er wel
licht venten en werken en on die manie,
kan ook d° rropcf-pjükp afstand tussen
beide bevolkingen-verkleind worden.'
„Ach, het zal wel meevallen," lacht
de heer Folkerts, „we kennen nu geen
werkloosheid. We bouwen zelfs 45 hui
zen en er wordt goed verdiend. Heus,
de toekomst ziet er niet zo donker uit,
als een klein deel van de bevolking de
rest wi» doen geloven. En dan de ge
boorte van een nieuw land vraagt toch
altijd offers
Nederland is volgens een mededeling
van het Nederlands Zuivelbureau toege
treden tot de Britse Butter Information
Council, een internationale organisatie
in Londen, die enige jaren geleden is op
gericht door vertegenwoordigers van de
zuivelbelangen van Australië, Denemar
ken en Nieuw-Zeeland. ter bevordering
van de propaganda voor boter in Enge
land.
De resultaten van het werk van de
Butter Information Council zijn weer
spiegeld in de cijfers van het boterver-
bruik in Groot-Brittannië. dat steeg van
6.44 kg. per hoofd per jaar in 1954 tot
6.57 kg. in 1955. In de eerste drie maan
den van 1,956 daalde het boterverbruik
weliswaar, met 1.6 pet., doch in dezelfde
periode daalde het margarineverbruik
met niet minder dan 5.9 pet. Volgens de
laatste gegevens is het boterverbruik
thans weer in stijgende lijn.
Nederland verzorgde in 1953 3.4 pet.
van de totale boterimport in Groot-Brit-
tannië. dit was meer dan een kwart van
de Nederlandse boterexport. Het Neder
lands Zuivelbureau, dat in Londen een
eigen kantoor heeft, voert sinds enige
jaren een belangrijke reclamecampagne
voor Nederlandse boter in Engeland, die,
evenals de i*eclamecampaf?ne voor Neder
landse kaas. gefinancierd wordt door de
boeren, de zuivelindustrie en de zuivel
handel in Nederland.
Indonesië en België hebben te Dja
karta een overeenkoms' getekend voor
de verwerking in België van'n deel van de
katoen, <jie Indonesië aankocht volgens
de met Amerika vesloten overeenkomst
inzake surplusgoederen. België zal ka
toen ter waarde van S 3 müjoen tot
garen en stukgoederen verwerken. Er
zijn ook dergelijke overeenkomsten ge
sloten tussen Indonesië en Groot-Brit-
tanmë, West-Duitsland en Hongkong tot
een totale waarde van 10-5 n?'1!06"- On
derhandelingen met Jap3" zijn gaande.
Japan zou voor een bedrag van *11.5 mil
joen aan katoen verwerken.
Voor de staatsexamens m"zi.ek
voor schoolmuziek b geslaagd. L. de
Greef Wateringen W. M- Jansel?' °ss-
Voor orgel-a: F j v Doorn. Haarlem. R.
Hermanides. Amsterdam.
De adjunct-directeur van de stedelijke
musea te Amsterdam de heer H.C, L.
Jaffe. is gistermiddag aan de gemeente
lijke universiteit in de hoofdstad cum
laude gepromoveerd tot doctor in de let
teren en wijsbegeerte op een proefschrift
over .de stijl van 1917 tot 1931''.
De heer Jaffe karakteriseerde tijdens
de verdediging van zijn proefschrift de
genen die het tijdschrift „De Stijl" van
1917 tot 1931 hadden uitgegeven, en waar
toe o.m. de overleden schilder Piet Mon
driaan en de architecten J. J. P. Oud en
G. Rietveld behoorden als een groep
kunstenaars, die een poging hebben on
dernomen om tot een objectieve kunst
expressie te geraken, vrij van statische
traditionele verworvenheden. De promo
vendus achtte de activiteiten van de
Stijl "-groep een belangrijke Neder
landse bijdrage tot de internationale
kunst van de twintigste eeuw.
De promotieplechtigheid werd bijge
woond door mr. A. de Roos. wethouder
voor kunstzaken van Amsterdam en tai
van vooraanstaande persoonlijkheden uit
het hoofdstedelijk museumleven. o.a. jhr.
W Sandberg directeur van de gemeen
telijke musea. Prof. dr. I. van Regteren
Altena was promotor.
Het stoffelijk overschot van de zondag
overleden Italiaanse schrijver Giovanni
Papini is voorlopig bijgezet in een kapel
op het kerkhof van de Heilige Poorten te
Florence. Namens de Italiaanse regering
woonde een minister de uitvaart PÜ-
Er is sprake van dat Papini definitief
begraven zal worden in de kerk Santa
Croce te Florence, waar vele grote Ita
lianen hun laatste rustplaats hebben ge
kregen
Paus Pius XII had aan Papini voor
diens overlijden zijn apostolische zegen
gezonden. De Paus had grote achting voor
de schrijver, die door hem in audiëntie
is ontvangen.
Koninklijke onderscheidingen. Bij K.B.
is benoemd tut ridder in de orde van
Oranje Nassau dr. J H. Landwehr. arts
te Rotterdam en tot officier in die orde
W. F. Ridder van Rappard. algemeen
vertegenwoordiger van de N.V. Verenig
de Delj Maatschappijen, te Medan.
Het klimaat was
gunstig voor de jonge
Bernard Haiti nk, nog
voor kort een ano
niem violist in het
Radio Phiiharmonisch
Orkest; toen zonder
enige opleiding ais
dirigent zich presen
terend op de dirigen
tencursus van Eerd
Leitner: opgevallen
door enkele uitzon-
derlflke prnefdirro-
ties en na het ont
vallen van Paul var
Kempen als leider
van genoemd orkest
daar aangesteld. Of
dit op de hiërarchi
sche ladder van ons orkestwezen een top
betekent zal eigenlijk meer door zijn eiger
prestaties dan door welke „nominale
waarde" ook uitgemaakt worden. In ieder
k val heeft men hem op dit
val een royale kans gegeven die Haitink
op overtuigende wijze benut heeft.
We zeiden al dat het klimaat hem gun
stig was: een onbevangen publiek dat
weer iets anders was dan de habitués
al of niet geblaseerd - van onze bekende
symfonieconcerten; een enorm instrumen
taal ensemble als voornoemd; een - n
ons land althans - weergaloos koor a's
het Groot Omroepkoor; een der meest
muzische coryfeeën uit de Franse lan
den; de pianiste Nicole Henriot. en -en
slotte een programma dat wel niet door
Haitink zelf was gekozen, maar in ieder
geval zulk een breed klankspectrum be
itreek dat het voor hem een arsenaal van
mogelijkheden opensloot.
Dat spectrum strekte zich uit van
Glucks Ouverture ..Aleeste"; het Renuiem
van Cherubini, en ter andere zijde meer
contemporaine klanken als het Concerto
in G van Ravel en La Mer van Debussy.
Goed beschouwd zou men met zulk een
omvangrijk vlagvertoon een debuterend
artiest niet mogln belasten- De meest ge
routineerde dirigent zou er zich bezwaard
mee vinden Doch m, het feit zo ligt is het
ook biilijk' mlfdeze centenaarslast bij
beoordeling rekeninTte houden.
Nu waren er mllr weinig minuten no-
d'g om ons tot'£ „vertui"® te tfengen
dat zich hier een talelt openbaarde voor
Wle het dirigeren een aangeboren gave
is die niet in behoeft te worden
gebracht. Waaruit deze klankmagie, dit
innerlijk conta™ tussen orkestleider en
stelers, bestaat, is nfet met woorden ,aan
te duiden. Geen Lke, "°ek' ®eentGnkeia
aesthetica kan hierover een uitspraak
doen. Men ervaart het als iets existen"
tieels. En hiermee zou men kunnen vol
staan om zijn vreugde kenbaar te maken
dat ons land althans voor dit moment en
daar ter plaatse (ffdversum) een weinig
verlost is uit de impasse die sedert het
„verlijden van een £ro°t dirigent als Paul
van Kempen ontstaan is.
Maar daar zijn op deze avond meer
kwaliteiten gebleken die Bernard Haitink
zo niet een vrflhr'ef voor de toekomst
dan toch een „vertrouwensmotie" mee
geven; immers niemand kan zich hier aan
voorspellingen te buiten gaan.
Haitinks directie is van zulk een
directe, ongecompbeeerde. juveniele en
spontane werking.. dat spelers en toe
hoorders er onder de ban geraken ais
van een natuurkracht.
Het bleek dat hü zich ondanks ve
lerlei andere programma's die een radio
orkestleider in korten tijd te verwerken
krijgt zódanig 1° al deze verken ha<J
ingeleefd, dat hij ze bijna los van het
nartituurbeeld dirigaerde Bn dit zó eer
lijk; spontaan: zonder een zweem van
oose en uitsluitende gerichtheid op de
muzikale essentie. dat de uitvoerder als
door een roes scheen bevangen. We
volgden zijn gebaar en siag jn ,je vocale
complicaties van cherubini's Requiem,
waar in het Dies Irae drie théma's zich
in de koorfuga opstapelen en die allen
een markant reliëf verkregen; in het
raffinement van Ravell's Concert; in
het „opvangen" van de solistische passa
ges van Nicole Henriot, en tenslotte in
Debussy's La Mer, die inderdaad „une
mer boire" is van oneindiggevarieerde
orkestrale tinten en ritmische vloeiingen
Hij die debuterend zulk een verschei-
Het Museum Boymans heeft onlangs
een belangrijk werk van Oskar Kokosrhka
kunnen verwerven, hiertoe in staat ge
stcld door het Fonds van Rede. bij testa
mentaire beschikkinsr ingesteld door de
heer W. van Rede. die in 1953 te Rotter
dam overleed.
Dit fonds werd door de overledene, die
zelf een verzamelaar was, met belangstel
ling op velerlei gebied, bestemd voor het
bijeenbrengen van een verzameling mo
derne kunst in Rotterdam.
Het schilderij, een dubbelportret van
twee figuren zittend aan een tafel, be
hoort tot de eerste werken door de
O,
2920.000 bruetPen find juni In to!
deling van wr exPort lÏÏ' Waaront,er
vervoer. Dj* Japan - dVs een mede-
den met J 04n n„er moei ministerie van
juni 1955. -Oöfl to„ elr?eIeken wor-
aan het einde van
Reeds is men
van schepen Welklg*°nn®n m.ct
meten, waaronder \femen I 06nenon°*UW
tenlandse rekeniL83°°O0 W7n™°.to.n
pende financiële jaar ®dpr€nde
v?erlt?t-,maarkHlerd°ork^uar loopt van
Jal j gevestigd een nieuw
_aPanse scheepswerven Worden r>„
apanse scheepswerven ven„^?rden. De
FO°r 60.000 ton sc&^en
die _,van bmnenlandse opdlc„w0or re-
Wen vani01ele macb^«S to Ch feVKerS'
kader a schepen hebben gekregel inb2u-
voorrcj7an het officiële bouwp?®ain het
naa*te Litar- Daarenboven zuUefW
voor de bn„°mst waarsc'hijlijk contrite®
buitenlandllw van no® 430-»00 tol mij
gesloten tel drachtgevers worden
Prders voel?* de kanse" OP verdere
beoordeeld 740 000 *°n gunstfc
tanker vanVJJ,°r <ie bouw van een
verkoogdatnotmoenlrp daa 35 ton d w ^nu
vergeleken, me®Yf
i rp 40 11U
1on 3 0 Per ton
maanden geleden. Een toenemend aan
tal order.,' werd gesloten op basis van
contante betaling.
Het kerkkoor van de Meersseiier basi
liek. dat sedert 1940 verbonden is aan de
naam van het in die tijd opgerichte kna
penkoor der Meerssener nachtegalen
onder leiding van de tegenwoordige di
recteur der kerkmuziekschocl te Utrecht
de zeereerw. heer H. Voncken bestaat
thans tachtig iaar. Het 75-jarig bestaan
van dit koor kon door omstandigheden
niet worden gevierd.
Het Basilica-koor heeft voornamelijk
bekendheid gekregen door de Meerssener
nachtegalen hef knapenkoor, dat in bin
nen. entbuitenland met veel succes is
opsetreden.
Het 80-jarig bestaan zal worden her
dacht met een reeks muziekuitvoeringen
in de week van 21 tot en met 29 juli.
waaraan o.a. zullen medewerken het
Harmonie-orkest van de Oranje-Nassau-
mijnen, verscheidene harmonie- en fan-
*aregezelsehappen uit Limburg, de r.-k.
zangvereniging St.-Pancratius uit Heer-
'en het Kathedrale koor van Utrecht en
het Basilica-koor.
Het Utrechtse Kathedrale koor ver
zorgt 28 juli in Meerssen onder leiding
van H. Voncken een concert.
kunstenaar vervaardigd na het herstel
van de hevige schokken die de jaren aan
het front doorgebracht, zijn lichaam en
geest hadden toegebracht. Kokosohka
woont dan in Dresden (19171924) en deze
jaren zijn in vele opzichten beslissend
voor zijn verdere ontwikkeling geweest
Hij komt in aanraking met het Duitse
expressionisme, wat in zijn schilderkunst
leidt tot een verheviging van de kleuren
die brede vlakken zeer geëmpateerd en
ongebroken worden opgebracht.
Het nieuw verworven „Dubbelportret1
is een indrukwekkend voorbeeld van deze
felle, emotioneel geladen, zeer grootse
Keurbehandeling, die vooral een groep
composities met twee of meer figuren
uit deze jaren kenmerkt, die veelal een
sterk symbolische betekenis bezitten (b.v.
„Die Heiden", „Die Macht der Musik"
onlangs verworven door het museum te
Eindhoven, „Minnaars met kat" Het
schilderii is ontstaan in 1919, het jaar
waarin Kokoschka als professor aan de
Akademie te Dresden werd verbonden
Het uitzicht uit zijn atelier op de Elte
heeft Kokoschka in deze tijd tot een
aantal krachtige, breed en vast geschil
derde stadsgezichten geïnspireerd.
Ofschoon de beide figuren composito
risch een volkomen eenheid vormen, zijn
zij op afzonderlijke stukken doek geschil
derd. Kokoschka heeft met dit dubbel
portret nl. een oude traditie in de Duitse
schilderkunst willen opnemen, die derge
lijke portretten graag als tweeluiken op
vatte. Het schijnt zelfs zijn bedoeling te
zijn geweest-op de achterzijde van een
van beide doeken een vanitasvoorstelline
te schilderen. Al heeft hii hieraan nooit
uitvoering gegeven, zo is dit typerend
voor de geest waarin hij een dergelijke
West-Duitsland heeft zich bereid ver
klaard aan Nederland een bedrag van
733.000 mark (ruim 700.000 gulden) te
betalen vor de legering van de Neder
landse troepen in de bondsrepubliek tot
5 mei 1957 zo heeft het ministerie van
buitenlandse zaken te Bonn dinsdag be
kend gemaakt.
De bondsrepubliek heeft onlangs der
gelijke overeenkomsten gesloten met de
V.S Engeland Frankrijk en andere lan
den die op haar grondgebied troepen
gelegerd hebben.
portretopdracht benaderde. Dit dubbel
portret, dat uit een van de belangrijkste
en boeiendste fasen van de ontwikkeling
van de schilder stamt, betekent een zeer
welkome aanvulling bij de grote „Man
dril", zeven jaar later door Kokoschka te
Londen geschilderd en in 1950 door het
museum verworven.
De Algemene Overste van de St.-Jo
seph Congregatie van Mil] Hill, dr. Th.
McLaughlin, heeft de navolgende benoe
mingen bekend gemaakt: Naar de ver
schillende missiegebieden van de con
gregatie vertrekken de volgende Neder
landse fathers en broeders:
Naar Kuching: Fr. J. Akker uit Zwaag-
dijk en Fr. H. Melis uit Roermond; naar
Nw. Zeeland: Fr. G- Mertens uit Weert
en Fr. J. Dijkman ur Castricum: naar
Rawalpindi Fr. J- v- Schagen B.A. uit
H. H. Waard,Fr. J- v-d. Klugt uit Voor
hout, Fr. Henrv Vester uit Doesburg en
Br. Montfort Niele uit Egmond aan Zee;
naar Kampala: Fr LGielissen uit Weert,
Fr. J. Burgman uit Hengelo (O), Fr. J.
Zonneveld uit Wassenaar en Br. Bosco
uit Bakhuizen; naar Basankusu: Fr. T.
Goessens uit Gronsveld, Fr. W. Tuerlings
uit Tilburg en Br. Norbert Heesterbeek
uit Heemskerk: naar de Philippijnen: Fr.
H. Janssen M.A. uit Baarlo, Fr. C. v.
Tilburg uit Rotterdam; naar Buea: Fr.
W. Boetzkes uit Helmond; naar Jesseton:
Fr Th. Feidbruggo uit Nijmegen en Fr. J.
v.d Salm uit Zoeterwoude; naar Malakal:
Fr. P. Payens uit Edam; naar Tororo Fr.
H. Vergeer uit Alphen a/d Rijn Fr. Th.
Beemsiter uit Hoogkarspel en Fr. A.
Geerts uit Ulicoten; naar Kashmir: Fr.
A Bijvoet uit Alkmaar.
Naar de colleges cn huizen van de Con
gregatie vertrekken:
Fr. P de Ruyter M.O, uit Heemskerk
naar Tilburg; Fr. Vester uit Doesburg
naar Hoorn; Fr. F. Kwik uit Den Bosch
en Br. Cornelius Brandsen uit Groote
broek naar Lochwinnoch: Br. Fidelis Ren-
sing uit G.roenlo naar Oosterbeek; Br.
William Dewez uit Bennekom naar Court-
field.
De Fathers F. Ros en F. Wessels bei
den uit Groningen beginnen een hogere
studie in Nijmegen en de Fathers E. Roe-
broeck uit Maastricht en Fr. Th. Wolbers
uit Sneek gaan aan de Utrechtse univer
siteit studeren.
denheid van klank weet samen te bun
delen in een sterke, zij het nog weinig
persoonlijke greep, is waard om als een
der meest verrassende fenomenen van
het Holland-Festival 1956 gesignaleerd te
worden.
MARIUS MONNIKENDAM.
In een rapport aan het Indonesische
parlement over de resultaten van de reis
van president Soekarno heeft minister
Roesla Abdoelgani o.m. gezegd, dat de
Indonesische aanspraken op Nieuw-
Guinea een van de voornaamste onder
werpen van gesprek zijn geweest tussen
de Indonesische bezoekers en de regerin
gen van de bezochte landen. Hij heeft de
indruk, dat deze aanspraken niet meer
worden beschouwd als een kwestie van
slechts academisch belang, maar als een
eis met een krachtig nationale en histori
sche ondergrond. Uit de gevoerde be
sprekingen zei hij te kunnen afleiden,
dat in de strijd voor ..West-Irian" in de
toekomst vooruitgang kan worden ver
wacht
De hoogeerw. heer mgr. W. J. -Pompe.
oud-deken van Den Haag die sedert zijn
emeritaat in Bilthoven woont, Diepen-
brocklaan 15, hoopt op 25 juli a.s. zijn ze
ventigste verjaardag te vieren.
(Van onze militaire medewerker)
N een 'vorig artikel zijn we min
of meer van leer getrokken tegen
veel onoordeelkundig geschrijf
over defensie-aangelegenheden, waar
bij vooral verschillende niet nader
gemotiveerde suggesties met betrek
king tot de defensie-bezuiniging ter
sprake kwamen. Wij willen op deze
bezuinigingsaangelegenheid nader in
gaan. want onze lezers hebben ze
ker in deze dagen van de kabinets
formatie uiteraard belangstelling
hoe het daarmede nu eigenlijk staat
Zijn de striidkrarhten nu inderdaad
zoals dikwiils wordt beweerd (meer ef
ficiency! schaven! enz.) zulke ver
kwistende organen waarop met meer
effic'ency belangrijk kan worden bezui
nigd?
In de hierna volgende beschouwing
zuilen wij ons tot de Koninklijke Land
macht bepalen, omdat wij daarin de
mees-te ervaring hebben, maar wij twij
felen er niet aan. dat een en ander zeker
ook op de andere krijgsmachtdelen van
toeoassing is.
Men kan bezuiniging zoeken in drie
richtingen en wel:
1. Door vereenvoudiging, zonder dat
de doelstelling of doelmatigheid wordt
aangetast, doch waardoor met minder
middelen kan worden volstaan. Dit is
vooral de manier waarop b.v. de huis
vrouw te werk zal gaan. wanneer zij
moet bezuinigen. Het weglaten van luxe
het bestuderen van de voedingswaarde
van de beschikbare produkten enz. enz.,
om zonder haar gezin t.a.v. een gezonde
opvoeding ook maar iets te kort te doen.
met eenvoudiger en minder middelen te
kunnen rondkomen
2. Door een meer doelmatig gebruik
van de te- beschikking staande midde
len waardoor m-t minde- hetze!fdp kan
worden bereikt Hierbij spelen in gezin
of bedriif werkindeling, arbeidsverde
ling. taakanalyse enz. enz een belang
rijke rol. een en ander meestal samen
gevat in het tegenwoordig te pas en te
on nas graag gebruikte woord: .efficien
cy".
3 Door wijziging of liever ïnkrimoing.
hetwelk vrijwel altijd neerkomt op bet
wijzigen van de levensaard of de doel
stelling. De doelmatigheid komt hierbij
meestal in het gedrang, maar dit wordt
dan ook al of niet bewust nood
gedwongen aanvaard.
Wij denken hierbij aan het eenvoudige
voorbeeld, dat een zakenman zijn auto
afschaft omdat hii moet bezuinigen. Hij
moet voortaan fietsen of lopen waar
door de doelmatigheid van zijn werk
uiteraard nadelig wordt beïnvloed. Ten
zij hij ziin arbeidsveld in een kleiner
ravon kan zoeken met dezelfde resul
taten. maar dan zitten we in de bezui
niging. in art. 2 genoemd (efficiency!.
HOE staat het nu met de mogelijk
heid t.a.v. deze drie bezuinigings
wegen in ons leger?
Wat punt 1 betreft: De eenvoud is bet
Nederlandse volk eigen en het is er wel
aan gewend om toe te zien dat deze
eenvoud ook in de strijdkrachten wordt
bewaard. Wij hadden veelvuldig ge
legenheid om bij verschillende bond
genoten een kijkje te nemen en wii kun
nen zonder enige overdrijving zeggen,
concurreren. Wij staan bekend om onze
eenvoud in kleding, voeding, kazerne
ring, uitrusting enbetaling Dit is
heus geen zelfverheerlijking, maar leg
uw oor te luisteren bij vele buitenlandse
officieren in alle rangen, die geruime
tijd in ons leger doorbrachten en gij
zult hetzelfde horep
Op enkele terreinen blijven wij in een
voud achter bij de meeste bondgenoten,
nl. in onze sociale voorzieningen en onze
zorg voor het gezinsverband neergelegd
in regelingen voor verlof en bewegings
vrijheid. vrij vervoer, toeslage- voor ge
scheiden leven van gezin kostwinners
vergoedingen. geestelijke verzorging enz.
Dit achterblijven wij spreken liever
van uitblinken vloeit zeker niet voort
uit door de legerleiding gestelde eisen,
maar uit óe wil> de geaardheid van ons
volk Er is vrijwel niemand die er aan
denkt hierop te bezuinigen integendeel,
bij ieder<= begroting zijn de hiervoor uit
getrokken bedragen weer hoger. Denkt
u maar eens aan de verhoging van de
post „vrij vervoer" met enige miljoenen
tengevolge van het feit, dat de minister
van Oorlog het liftep voor de militair
niet meer oirbaar achtte.
Natuurlijk kunnen in deze bezuini-
gingseategorie wel aftrekbare bedragen
wordpn gevonden. Daar is de minister
van Oorlog, of liever zijn directeur-
generaal. vrijwel dagelijks mee bezig.
Wanneer de uitgaven bij een onderdeel
te hoog blijken te liggen, wordt het Bu
reau Efficiency er op uitgestuurd en als
een commandant uitbreiding vraagt kap
hij er veelal op rekenen, leden van dit
bureau op zijn dak te krijgen. Maar dit-
zijn bedragen waar het hier niet om
gaat en die zeker geen rol spelen bij de
overwegingen van een kabinetsforma
teur. die een defensiepïafond wil be
palen.
Wij tarten een ieder die op deze be-
zuinigingsweg op het leger zou willen
bezuinigen en het zijn er blijkbaar
velen om de middelen aan tt geven,
die er toe kunnen leiden bet huidige
plafond van 1350 miljoen te verminde
ren. Kunt ge goed gedocumenteerd één
miljoen vinden zonder redelijke mini
mum eisen aan te tasten en zonder te
raken aan sociale maatregelen, die
voortvloeien uit onze volksaard, de le
gerleiding zal zich ongetwijfeld aanbevo
len houden.
Maar bedenk dan nog, dat dit een
bezuiniging betekent, welke_ overeen
komt het het uitsparen van één gulden
door een hoge ambtenaar op zijn maand
salaris van 1350 gulden.
Blijkens het bezuinigingslijstje, het
welk dezer dagen aan de kabinetsforma
teur in de pers werd toegeschreven
treffen we in deze sector èèn „bezuini
gingsmaatregel" aan, nl. het achterwege
laten van de verhoging van de kostwin
nersvergoeding, die minister Staf in het
Aan de rijksuniversiteit te Utrecht pro
moveerde gistermiddag de heer A P. du
Plessis te Amsterdam, op een proefschrift
over „De Nederlandse emigratie naar
Zuid-Afrika".
Hoewel de Nederlanders overwegend
emigreren naar Canada, Australië en de
Verenigde Staten, zijn er toch tussen 1946
en 1954 ruim 20.000 naar Zuid-Afrika ge
ëmigreerd Het proefschrift beperkt zich
in hoofdzaak tot een onderzoek naar de
motieven van deze emigranten.
De hypothese van de schrijver is deze,
dat de achtergrond van elke emigratie
wordt gevormd door een of andere on
voldoende aanpassing in het land van ver
trek en de verwachting van betere aan
passingsmogelijkheden in het immigratie
land. Dit kan volgens hem liggen in het
vlak van materiële omstandigheden (loon.
hogere positie, woning), of op dat van
politieke of godsdienstige overtuigingen.
Het kan ook zijn, dat men zich wi) voe
gen 'bij familie of vrienden, die reeds
eerder zijn gegaan en tenslotte, kan men
gaan louter uit zucht naar nieuwe er
varing
Deze hypothese is getoetst aan het ma
teriaal van uitvoerige interviews, afge
nomen bij een steekproef van 150 emigra
tie-eenheden (gezinshoofden of alleen
staanden), die reeds door de Zuid-
Afrikaanse immigratiedienst zijn toege
laten, maar nog niet vertrokken.
Behalve dit hoofdonderwerp worden
nog tal van andere onderwerpen in het
proefschrift behandeld. Zo wordt nage
gaan uit welke bronnen men zijn inlich
tingen krijgt, de keuze van het bestem-
mingsland, enz., terwijl een uitvoerig his
torisch hoofdstuk voorafgaat.
Promotor was prof dr. J. P. Kruijt.
De rechtbank te 's-Gravenhage ver
oordeelde de 39-jarige boekhouder C van
B. wegens verduistering tot een gevan
genisstraf van twee jaar. met aftrek van
voorarrest.
B. kwam op 1 augustus van het vorig
jaar als boekhouder in dienst van een
modemagazijn in de Haagse binnenstad
en verduisterde in een half jaar ruim
f 60.000.
De 36-jarige garagehouder H. J S.
werd wegens heling veroordeeld tot een
gevangenisstraf van 1 jaar en 3 maanden
met aftrek van voorarrest.
vooruitzicht heeft gesteld. Wij vragen
ons alleen maar af: hoe is het mogelijk
dat dr Drees hiermede aan komt dra
gen? Minister Staf weet en wij kunnen
dit uit ervarin» ten volle bevestigen dat
er bij vele dienstplichtigen thuis, vooral
bij herhalingsoefeningen en zij het in
mindere mate ook tijdens de eerste
oefenin'g. grote zorgen zijn. Minister
Staf neemt na ernstig overwegen mede
in verband met zijn smalle defensie-
beurs en zeker onder druk van buiten
enkele nog voorzichtige maatregelen en
zegt deze toe Dit gebeurt dan toch ze
ker na overleg in het kabinet. Zal de
nieuwe minister van Oorlog deze toezeg
ging weer moeten intrekkeq? Het is tóch
blijkbaar zeer moeilijk in deze sector
bezuinigingsmogeliikheden van enige
importantie te vinden!
TEN aanzien van de bezuinigings
mogelijkheid als onder punt 2
vermeid,' geldt in wezen hetzelfde
als hetgeen t.a v het eerste punt werd
gezegd Dit wil echter geenszins zeg
gen. dat de strijdkrachten op elk ge
bied volmaakt efficient zijn. Maar
welk groot-bedrijf is dit wel? Ook
hier is de legerleiding steeds doende
de beste wegen te zoeken, doch het
zal steeds moeilijker worden om be
zuinigingen in de orde van grootte
als hier bedoeld te vinden. Ook hier
mogen de bezuinigende „aan-de-wal-
staanders" hun suggestiês nader uit
werken.
In het lijstje, hetwelk de kabinetsfor
mateur zou hebben opgeiteld vinden we
hier een project waarbij het burger ma-
terieel-onderhoudspersoneel door dienst
plichtigen wordt vervangen. Wij kunnen
ons nog steeds maar moeilijk voorstel
len dat dit waar is: bet komt ons tè mal
voor Tn de eerste plaats komen dienst
plichtigen niet onder de wapenen om als
poetser dienst te doen Dit is goed voor
iemand, die daar zijn dagelijks bestaan
mee kan verdienen maar niet voor een
jongeman, die verplicht in de militaire
dienst wordt geroepen om dan na oplei
ding met poetsen ervaring op te doen,
om straks als het onverhoopt nodig
mocht rijn zijn vaderland als krijgs
man te dienen.
Voorts kost een dienstplichtige aan
traktement of soldij, kleding, voeding
vrij reizen, recreatie personeels- en op
leidingskasten ruw doch zeker niet
t*> hoog geraamd 7500 gulden per jaar.
Hierbij zijn dus alle lasten t. b. v. de
aanwezigheid en opleiding der dienst
plichtigen hoofdelijk omgeslagen. De
dienstplichtige die de officiersopleiding
doorloopt of een andere kostbare oplei
ding ontvangt is natuurlijk duurder dan
de soldaat-tirailleur. Wilt ge deze laatste
in zijn functie van poetser individueel
bezien dan komen we in de orde van
rond 5000 gulden per jaar. Een mooi in
komen voor een poetseT en als we de
dienstplichtige zouden kunnen missen
om poetser te zijn, dan kunnen we hem
naar onze mening beter huiswaarts stu
ren en toch maar een burger-poetser
nemen
IN de derde door ons genoemde ca
tegorie liggen natuurlijk de bezui
nigingsmogelijkheden, maar blij
kens de berichten over de kabinets
formatie óók de moeilijkheden. Dr.
Drees zou in deze sector plannen heb
ben inzake de vermindering van de
divisie-sterkte, een grotere spreiding
in de herhalingsoefeningen en een
temporisering van de materiaalaan
schaffing. We willen deze plannen aan
een korte beschouwing onderwerpen.
In ons artikel in het nummer van 16
iuni onder het hoofd: ..Een paraat leger
korps" zeiden we reeds, dat de ge
vechtskracht van een kleinere divisie
niet lager behoeft te liggen en zelfs niet
noemenswaardig lager mèg liggen. Be
wapening. beweeglijkheid en oefening
spelen hierbij een grote rol. zo zeiden
wij. Welnu, de vermindering aan man
kracht bij een kleinere divisie moet wor-
den opgevangen door een sterkere bewa
pening en meer beweeglijkheid dus
meer en meer krachtige wapens
en voorziening met terrein voertui
gen. Doen we dit niet. dan reduceren
we de waarde van een divisie beneden
het toelaatbare Een kleinere divisie wil
dus beslist niet zeggen een goedkopere
divisie.
Een grotere spreiding in de herha
lingsoefeningen wi] zeggen minder her
halingsoefeningen. Maar we staan in
deze reeds op het minimum van 2e
échelons reserve-eenheden (zie ons ar
tikel in het nummer van 22 iuni). Meer
spreiding in de herhalingsoefeningen wil
dus zeggen terugvallen op heit 3e écha-
lon. zodat we bii het uitbreken van een
conflict met de reserve-eenbeden niet
eens mee kunnen doen. Onbegrijpelijk in
deze nog immer zorgelijke tijd.
Een temporisering in de materiaal-
aanschaf wil zeggen later beschikbaar
komen van het materieel. De geoefende
soldaten zitten dus na vertrek met groot
verlof te wachten tot het oorlogsmate-
rieel beschikbaar komt alvorens zii bij
een eventueel conflict kunnen worden
ingezet. Dit is gevaarlijk speculeren op
het niet-uitbreken van een conflict en
maakt de opgeleide contingenten gedu
rende geruime tijd waardeloos.
Waarom dan de opleiding ook niet ge
temporiseerd, zal de lezer zeggen. Maar
dat kan nu juist niet. want dan zou het
leger-opbouwplan helder zichtbaar gron
dig worden gewiizigd en dat wil de for
mateur blijkbaar niet.
Begrijpeliik! Doch desalniettemin be
ïnvloeden de hiervoor genoemde plan
nen reeds in sterke mate rij het voor
de niet-ingewijde niet (duidelijk) zicht
baar het legeropbouwplan zoals dit
volgens vrijwillig met de N.A T.O. aan
gegane verplichtingen is opgesteld. De
formateur weet echter zeer wel dat ons
volk, bij monde van het merendeel der
kamerfracties, er op dit ogenblik niet
aan denkt om op de aangegane verplich
tingen te beknibbelen of deze te wijzi
gen dan na grondig overleg in de NATO.
SAMENVATTEND kunnen we con
cluderen, dat er op defensie in de
„vereenvoudigings- en efficiency-
sector" geen bedragen van enige im
portantie kunnen worden bezuinigd,
óndanks de vele nietszeggende sugges
ties, die werden geponeerd. Met de
verkwisting in de strijdkrachten valt
het dus nog wel mee.
Maar misschien zijn er toch wel
„spitters en gravers" die meer succes
willen boeken dan dr. Drees. In de
.beperkingssector" kan niet worden
bezuinigd zonder vrijwillig aangegane
verplichtingen te niet te doen. Zou
beperking onvermijdelijk zijn, dan
zullen wij bij de NATO de kaarten
moeten openleggen en nieuwe afspra
ken moeten maken.
Ook in dit verband begrijpen wij ten
volle het standpunt van de katholieke
kamerfractie als wij dit uit de pers goed
hebben begrepen: geen cijfers, bestaan
de afspraken en opbouwniannen hand
haven zo spoedig mogelijk nagaan of de
door NATO aanbevolen en reeds in be
werking zijnde reorganisatie en een
nauw overleg in de NATO met. betrek
king tot de omvang en de kwaliteit van
de mobilisabele eenbeden mogelijkheden
bieden tot beperking der defensde-
uitgaven.
Een volgende maal willen wij eens na-
zaan of een overgane van de huidige vijf
divisiën in legerkorpsverband (één pa
raat en vier mobilisabele) naar twee le
gerkorpsen 5 twee divisiën van meer be-
nerkte omvang (één paraat en één mobi
lisabel) zoals wij dit bepleitten in vo
rige artikelen, een belangrijke invloed
zou hebben op de defensie-uitgaven.
In ens blad van donderdag 5 juli jl.
