Nieuwe Schiedamsche Courant | 1956 | 14 juli 1956 | pagina 6

UnERQA

VD0R30ÜG

Uit het leven van een
oude stad

UIT DE RADIOWEDSTRIJD

m OUD

het grabbeltonnetje

DE HEILIGE VAN DE WEEK

BRIDGERUBRIEK

Jm

Bloedregen over Utrecht

EVEN AANDACHT VOOR

|s7CW*5

m,m i

Basilisk

Vier heksen

Éénhoorns

De maand juli

Luxemburgs?

ZATERDAG 14 JULI 1956

PAGINA 6

Nieuwe uitgiften

DE MELKBOER MET DE
BEL IN BUSSUM

WEGENS KINDERVERLAM
MING GEEN VAKANTIEWERK

111

H|HB

ÏOLYMHSCHE

[NEDERLAND

- m ï-
13 s 33
m m m

m m m m

i a a

1 n m o

m m

m m m

Q
8 C 8
3 p jcr® o'

18 juli: S.-Camillusvader der armen

CORR ESPONDENTIE- A DRES
POSTBUS 8, HILVERSUM

Links: de nieuwe
ZEGEL n.a.v. de
Helsinki gehouden
atletiekwedstrijden,
zegels uit de LUXEMBURGSE REEKS:
KOLEN- EN STAALGEMEENSCHAP.

FINSE SPORT-

dezer dagen in
gymnastiek- en
Rechts: een der

N DEZE VAKANTIEMAANDEN zullen vele Nederlanders in het
buitenland op hun brieven en briefkaarten de postzegels plakken van
het land, 7vaar zij onbezorgd prettige dagen doorbrengen zonder er zich
rekenschap van te geven hoe de verrekening van het porto plaats vindt
tussen hei land waar de brief wordt gepost en Nederland, waar de brieven
besteller het poststuk bij de geadresseerde aflevert.

Nu is het maar gelukkig, dat men zich
daar in zijn vakantie het hoofd niet over
breekt, doch in de vertrouwde omgeving
van eigen haard, aj dan niet doende met
postzegels, kan bij de herinnering aan
die dagen deze vraag zich toch nog wei
eens voordoen.

Het antwoord erop is vrij eenvoudig.

Tussen de landen aangesloten bij de
Wereldpostvereniging bestaat er nl. een
regeling voor de verrekening van het
postvervoer. De naam Wereldpostvereni
ging of Union Postale Universelle zal
de verzamelaars stellig wel bekend in
de oren klinken, al was het alleen door
de talrijke emissies in verschillende lan
den, waaronder ook Nederland, toen de
U.P.U. in 1949 vijfenzeventig jaar be
stond.

Reeds op het eerste congres in 1874 te
Bern werden enkele beslissingen genomen
betreffende het internationale briefpost-
verkeer, die op 1 juli 1875 van kracht
werden. Deze kwamen hierop neer, dat
er een uniform tarief voor brieven werd
ingevoerd, dat de verdeling van porti
tussen de landen van afzending, van be
stemming en de zogenaamde transitlan-
den werd afgeschaft en dat er een Joil-
lijke vergoeding voor het transitverkeer
werd vastgesteld.

Volgens een van de grondbeginselen
van de U.P.U. behoudt dus elk land de
opbrengsten van de postzegels die voor
brieven, briefkaarten, enz. naar het bui
tenland zijn bestemd. Zendt men dus b.v.
uit Oostenrijk een brief naar Nederland,
dan komt aan de Oostenrijkse Posterijen
de ontvangst van de door de vakantie
ganger geplakte postzegels ten goede,
maar de Nederlandse ontvangen hiervan
niets.

Duitsland krijgt echter wel een zeker
aandeel als transiterend land. De vast
stelling van dit aandeel gesahiedt naar de
uitkomsten van een statistiek, welke om
de drie jaar gedurende 2 5 4 weken wordt
bijgehouden en waarvan de resultaten als
z.g.n. transitvergoedingen gedurende drie
jaar geldig zijn. Om de zaak niet te in
gewikkeld te maken wordt genoemde
statistiek volgens gewichten van de door
gezonden zakken met post samengesteld;
de vergoeding wordt dan per bruto ge
wicht van 1 kg berekend naar een af
standstarief dat voor land- en zeevervoer
verschillend is.

Be 1 g i Een bijzondere zegel van
2 fr. zal vandaag in omloop komen bij
gelegenheid van de
tentoonstelling „Scal-
dis", welke van juli
tot september a.s. in
de steden Doornik,
Gent en Antwerpen
zal worden gehou
den. Op de achter
grond is de drietand
van Neptunus afge
beeld, terwijl in
iedere tand een be
kend monument uit
genoemde steden
voorkomt: voor
,Vijf torens", voor Gent de

Doornik de

St.-Baafskathedraal en voor Antwerpen
de O.L.V.-kathedraal.

Op genoemde expositie zal de eenheid
van leven en denken, van schepping en
actie tussen de gebieden Henegouwen,
Oost-Vlaanderen en Antwerpen worden
gedemonstreerd door het bijeenbrengen
van de in deze Schelde-gemeenschap ver
vaardigde meesterwerken, terwijl ook aan
de economie van het Scheldebekken de
nodige aandacht zal worden geschonken.

Duitsland (Bondsrepubliek). Twee
zegels zijn hier binnenkort te verwachten
met een toeslag ten bate van het werk
der jeugdherbergen, nl. een 7 3 Pf.
(roodbruin) met een jongen en een duif
erop en een 10 5 Pf. (grijsgroen) voor
stellende een meisje met fluit. De oplaag
van elk zal twee miljoen stuks bedragen.

Engeland. Er bestaan plannen tot
de uitgifte van speciale zegels bij het
jubileum der padvindersbeweging in 1957
en van de „Empire Games" in Wales in
1958. Beide reeksen zullen bestaan uit
een 2% d., 4 d. en 1 sh. 3 d.

Ie r 1 a n d. In september worden
twee zegels uitgegeven ter ere van Com
modore John Barry, de stichter van de
Amerikaanse marine, die in 1743 in Wex
ford werd geboren en in 1803 te Phila
delphia overleed.

Israël. In de reeks luchtpostzegels
komt binnenkort een nieuwe 750 pruta
(bruin) van de pers, waarop men een
landschap in de nabijheid van het Hula-
meer aantreft. De vallei van dezelfde
naam, welke bekend stond om haar
moerassen met veel malaria, is lang
zamerhand steeds meer ontgonnen, zodat
thans een vruchtbaar landbouwgebied is
ontstaan.

Volgende maand zullen drie bijzondere
zegels verschijnen bij gelegenheid van
het joodse nieuwjaar 5717. Voorstellingen
van muzikanten en muziekinstrumenten
uit de bijbelse tijd zullen ze te zien
geven, zoals dat ook verleden jaar met
de jaarwisseling het geval was. Thans
treft men op de 30 pr. (bruin en blauw)
aan een speler op een lier, op de 50 pr.
(paars en geel) een cymbaalspeler, ter
wijl op de 1.50 pr. (groen en oranje) een
hoboïst voorkomt.

Luxemburg. Enige tijd geleden
publiceerden wij de uitslag van een prijs
vraag. v/elke door de Luxemburgse P.T.T
was uitgeschreven ter verkrijging van
een serie postzegels, die dit jaar zou
worden uitgegeven bij de vierde ver
jaardag van de vestiging van de Hoge
Autoriteit der Kolen- en Staalgemeen
schap. Thans
is bekend,
hoe deze
emissie op 10
augustus a.s.
zal zijn sa
mengesteld.
Het ontwerp
van onze
landgenoot
P. Wetselaar

te Haarlem, dat destijds de derde prijs

verwierf, zal op de 4 fr. (blauwgroen)
voorkomen; het bestaat uit zes schakels,
welke de zes leden-landen voorstellen
met in het midden een mijnlamp. Voor
de 3 fr. (blauw) en de 2 fr. (rood) wer
den gebruikt de ontwerpen van F. Kin
nen te Luxemburg en J. Kayser te Rume-
lange (Lux.), aan wie destijds resp. de
eerste en tweede prijs werden toegekend.
De zegels worden gedrukt bij Joh.
Enschede Zn. te Haarlem.

San Marino. Na de onlangs door
Hongarije uitgegeven reeks met afbeel
dingen van honden is nu San Marino over
de brug gekomen met een serie van tien
zegels, waarop deze huisdieren in even-
zovele verschillende soorten een plaats
vonden.

Ver. Staten. Tegen 22 sept. is de
uitgave aangekondigd van een speciale 3
ct. (oranje en zwart) ter herdenking aan

10&h ANNIVERSARY NASiAlj HAIL

U'rf-

11 '.7

de 200ste verjaardag van de Nassau Hall
in een oplage van 120 miljoen exempla
ren. De postzegel zal het eerst in Prince-
town, New Jersey verkrijgbaar zijn, waar
ook de eerste-dag-afstempeling plaats
vindt.

(Van onze correspondent)

„Als de berg niet bij Mohammed wil
komen dan zal Mohammed naar de berg
gaan." Aan deze spreuk zullen de Bus-
sumse huisvrouwen gedurende een drie
tal weken moeten denken willen zij voor
haar gezin melk en melkprodukten heb
ben. De Bussumse melkhandelaren gaan
namelijk met vakantie en evenals overal
elders kost dat ieder jaar veel hoofdbre
kens. Men had in 1947/1949 vaste stand
plaatsen geprojecteerd waar de huisvrou
wen tijdens de vakantie melk konden
halen maar dat gaf zovele bezwaren dat
men daar maar weer van af heeft gezien.
Daarna heeft het merendeel der Bussum
se melkbezorgers geen vakantie meer
gehad omdat men met gebrek aan ver
vangers had te kampen. Thans heeft
men evenwel een regeling getroffen, die
zeer praktisch is en zeker zal voldoen.
Naar wij vernemen zal Amsterdam een
gelijke regeling krijgen.

Iedere melkbezorger zal naast zijn eigen
wijk ook de aangrenzende van zijn, op
vakantie zijde collega bedienen, maar
daar het voor de huisvrouwen in de
tweede wijk we] erg laat zou worden
eer zij de melk krijgt, als de bezorger
eerst zijn eigen wijk bedient heeft men

er iets op gevonden dat de bezorger in
de vakantieweken bij niemand aan de
deur komt- Hij zal zijn klanten naar zijn
wagen roepen door middel van een
scheepsfoel. waarvan de vereniging van
melkhandelaren in Bussum er een vijftig
heeft aangekocht. Op deze wijze zal de
bezorger in dezelfde tijd twee wijken
kunnen bedienen en kan zijn collega met
vakantie gaan. Voor zieken en ouden
van dagen is evenwel een uitzondering
gemaakt. Op verzoek wordt bij die cate
gorie de melk wel aan huis bezorgd.

Een bedrijf te Rijswijk heeft aan een
twaalftal scholieren van vijftien en zes
tien jaar, die daar in hun vakantie zou
den komen werken, meegedeeld, dat van
hun diensten wordt afgezien. Nu in Rijs
wijk een vijftal gevallen van kinderver
lamming is voorgekomen, acht het be
drijf het niet verantwoord deze kinde
ren voor hen vreemd en daardoor nogal
vermoeiend werk te laten doen. Enige
„vakantiewerkers" van zeventien en
achttien jaar mogen wel ko nen Ook mo
gen de jongelui, die in vaste dienst van
het bedrijf zijn en dus aan het werk ge
wend zijn, blijven.

..y'-T'-.f -v

T ,'v t

i tSBMSF

DE NEDERLANDSE OLYMPIADE-ZEGELS, Welke rfïet
een toeslag (en bate van het N.O.C. op 27 aügustus a.s.
zullen worden uitgegeven. Tot 6 oktober zijn ze verkrijg
baar en de geldigheidsduur loopt tot 1 januari 1958. De
afbeeldingen hebben betrekking op watersport 12 3 ct
blauw), atletiek (5 S ct zwart en geel), hockey (10

5 ct zwart en grijs) en waterpolo ('4i* 8. ct* zwart en
groen). De 7 5 ct roodbruin en sivdrt) brengt dè an
tieke olympische spelen in herinnering. Van deze reeks
zijn de 2 en 25 ct ontworpen door J- v. Heel, 's-Graven-
hagede 5 en 10 ct door H. Disberg, 's-Gravenhageterwijl
de 7 ct een ontwerp is van P. Wetselaar, Haarlem.

js mmsasifflr sht

V. A '""r.

No. 3016, 14 juli 1956
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18b, Amsterdam-Z.

Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.

GORTMANS—DE HAAS

Gortmans speelde in de tweede helft
van zijn leven weinig partijen meer. Dit
werd ongetwijfeld mede veroorzaakt door
zijn betrekkelijk isolement. Hij woonde,
zoals men weet, te Londen, waar het En
gelse damspel (op het schaakbord) m
hoofdzaak wordt beoefend. Hij moest zich
dus wel beperken tot het gebied van de
studie van het damspel in al zijn facetten

In zijn jonge jaren, toen hij nog je
Amsterdam vertoefde, zat hij, als lid van
de toenmalige zeer sterke damvereniging
het V.A.D. (Verenigd Amsterdamsch Dam-
genootschap) meer achter het bord Dat
hij behoorlijk van zich af wist te bijten
en. ondanks zijn voorliefde om desnoods
door riskant spel combinatie-mogelijithe-
den te verkrijgen, welke gelegenheid
geven tot latere uitwerking en omwer
king in de vorm van spelstudies, lokzet-
ten problemen of eindspelen, de sterkste
tegenstanders voor moeilijke situaties wist
te plaatsen, bewijst de hieronder volgen
de partij, die hij 25 mei 1915. dus reeds
ruim veertig jaar geleden, toen hij nog
maar sinds een paar jaar damde, speelde
tegen wijlen grootmeester J. de Haas, die
de zwarte troepen aanvoerde. De party
werd indertijd met de opmerkingen van
Gortmans zelf. in het officiële orgaan
van de Kon. Ned. Dambond, „Het Dam
spel" gepubliceerd.

Wit (G L Gortmans) 3429, Zwart (J.
de Haas)' antwoordde 1621; 2. 40—34,
11-16; 3. 31-26, 7-11; 4 45-40 1-7;
5 3228, 1822; 6. 37—32, 13—:18 Hier
kon 21—27 niet wegens 32x21, 16x27, 28—
23, 19X28 29—24. 34X 21 en wint op den
duur een schijf. Op 1218 volgt 29 24,
7 41—37 19—23 Bezet het centrum met
de bedoeling 2127 te kunnen spelen,
waarop anders 2823 en 2924 was ge
volgd 3 28x19, 14 X 23 9. 35—30. Reeds
thans heeft wit een riskante positie in
genomen. 913; 10. 4741. Wit daar
rustig mede door, hoewel hier 4641 de
voorkeur verdiende, om na 21 27 te
kunnen afruilen door 3832. Zwart speel
de dan ook, zoals te verwachten was nu
direct 21—27! 11. 32x21, 16x27 en Gort
mans had zijn zin. 12. 37—31, 10—14. In
dien zwart hier 1116 had gespeeld zou
wit niet hebben mogen spelen 3024,
wegens 2732, 1721, 18—23, 20X47. 13.
42—37, 4—10; 14. 50—45. 11—16; 15. 38—32,
27x38; 16. 43X32. Hiervoor heeft wit het
goede moment uitgekozen De slagzet die
zwart kan maken door 2328, 32x23,
20—24, 29X9, 18X38, 9x27, 38—43, 49x38
17—21, 26x17, 12X43, geeft na 34—29!
slechts gelijk spel. Zwart speelde dan
ook 13—19 om het centrum te betwisten.
17. 48—43! Op 23—28, komt wit nu goed te
staan door 37—32, 41X32. Daarentegen
mocht wit niet spelen 4842 of 49—43
wegens 22—27, 6—11 enz. Zwart 17. 7—11,
hoewel 20—25 eveneens in aanmerking
kwam. 18. 30—24!, 19X30; 19. 34x25, 23X
34; 20. 40X29 waarmede wit zijn stelling
aanzienlijk heeft verbeterd. Zwart 16—21,
hetgeen wel het beste is om 3227 te
verhinderen, waardoor wit een hekstel
ling zou innemen, die zwart moeilijk spel
zou geven. 21. 3228, 813, hoewel 2127
waarschijnlijk de voorkeur verdiende. 22,

37—32!, 11—16; 23. 44—40, 13—19 (2—7
mocht niet wegens 2924 enz., terwijl nu
op 21—27 16x27 volgt 26—21 enz. 24.
31—27!, 22x31; 25. 36X27. Hier wijst Gort
mans op een aardige slag, welke in dit
soort partijen steeds kan voorkomen, door
thans enige schijven te verplaatsen, na
melijk het brengen der zwarte schijven
op 37 en 38. De stand moet dan worden
(zie no. 3385):

Stand no. 3385

Stand no. 3386

"M :A -

O O 'O

3328, menende aldus de remise af te
dwingen, maar op dit moment schrijft
Gortmans in zijn analyse „had ik kunnen
winnen". Namelijk door 2924, 19x30,
34x25, 14—19 (A, B) 33—28, 23—29, 46—
41, 18—23, 39—33! Op A zw. 13—19, 33—
28 en 2822. Op zw. B 1520, 3328,
1319 en eveneens 2822! Gortmans
speelde in de partij echter 34. 33—28, met
de dubbele dreiging 2722 en 2924,

zwart was nu gedwongen tot 1822; 35
29X20, 22X35; 36. 27—22, 17X37; 37. 26x8',
37x26; 38. 3822, maar direct damhalen
is sterker, 15x24; 39. 3227, 11—17; 40.
4641, 6—11; 41. 41—37, 19—23; 42. 37—32,
17—21; 43. 8—3, 23—28; 44. 32X23, 21X32
en de Haas sleepte de remise uit het vuur.

Een interessante en leerzame partij,
met veel „ups en downs", waaruit duide
lijk Gortmans' stijl blijkt.

Zw. 2, 3, 5, 6, 9, 10,
12—14, 16—18, 20,
21. Wit 25—29, 32,
33, 35, 39, 10, 41, 43,
46, 49 met damzet
voor wit.

Zw. 6—8, 10, 12, 15,
16—19, 21, 23. Wit
26, 27, 29, 32—34,
36, 38. 40, 45, 46, 49.
Wit aan zet.

In stand 3385 zou wit nu kunnen spelen
29—23, 18X38, 28—22, 17x37, 26x19,
14x23, 25x14, 10X19, 43x32, 37x28, 39—
33, 28x39, 40—34, 39x30 en 35X4!

Zwart speelde in de partij 25. 38; 26.
41—36 en niet 41—37 wegens 17—22, 28 X
17, 18—23, 29X7, 2x42. Zwart 26, 2—7.
(Hier was de uitruil 1923 ongetwijfeld
sterker. 27. 3914, 1923, omdat op 813
zou volgen 3430. 28. 28x19, 14x23; 29.
25x14, 10x19; 30. 43—38? Zwak, beter is
direct 3328, want door zwart's antwoord

30. 510 wordt dit nu onmogelijk. Zie
stand no. 3386.

Thans zou op 3328 volgen 1822,
27X18, 21—27, 32X21, 23x43, 49x38,
16X27, 18—13, 27—32, 13x22, 32x43. Naar
aanleiding van dit moment heeft Gort
mans toen nog een studie samengesteld,
welke hieronder ter oplossing volgt (zie
stand no. 3388;. Wit vervolgde nu met

31. 4944, ftiet het oogmerk schijf 49 op
39 te brengen, teneinde het opkomen van
de schijven 10 en 15 zoveel mogelijk te
beletten. Niet beter was 4943 wegens
10—14, 33—28, 18—22, 27X18, 8—13, 18x20,
15x42. Te duchten was het opspelen met
1520. Zwart antwoordde echter 10—14,
hoewel ook dit zwart's spel niet veel ver
betert. 32. 44—39!, 7—11. Op 14—20 zou nu
zijn gevolgd 29—24; op 15—20, 27—22,
26x17, 3832, 33x15 met schijfwinst.
Gortmans vervolgde nu met 33. 3631!
813, want 1520 geeft verlies door 29
24, 19x30, 34X25. Thans is stand 3387 ont
staan.

Stand no. 3387

Stand no. 3388

1

n rt

Zwart: 6, 11—19, 21
23. Wit: 26, 27, 29,
31—34, 38—40, 45,
46. Wit aan zet.

Zwart: 7—9, 12, 16
—19, 21, 23, 26. Wit:
27, 28, 32-34, 36,
38, 40, 47—49. Wit
speelt en wint een
schijf of de partij.

In stand no. 3387 speelde wit helaas

(Schaakredacteur P. A. Koetsheid
Huize St.-Bernardus. Sassenheim).
(Zaterdag 14 juli).

DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK.

De tweezet no. 7434 onderscheidt zich
door een goede sleutelzet. De beide an
dere problemen zijn de eerste prijzen uit
het tweede halfjaar 1954 van „Die
„Schwalbe". No. 7436, hoewel »en vijfzet,
behoeft o.i. de oplosser niet af te schrik
ken. Dr. Speckmann verstaat de kunst
iets in miniatuurvorm weer te geven.

No. 7436. Dr. W. Speckmann. Eerste
Prijs „Die Schwalbe" 1954 (2).

Wit: K g5. D d7, P h3.

Zwart: K g8, L a3c2, d3.

PROBLEEMOPLOSSINGEN

No. 7472. F. Giegold. Opl. 1. T d5

dreigt 2. D d7:tt 1K d5; 2. D d4t,

K d4: 3. P f3t. 1K f5 2. D f4,

K f4: 3. P g6tt. 1L a4: 2. P g6 enz!

1L c6: 2 P c6: enz.

Ala weerlegging van 1. P f7 achter wij
1L c6 de juiste zet.

GOEDE OPLOSSINGEN

Beide problemen werden goed opgelost
door L. M. Hageman, Den Haag; F. Pjjls,
Maasbracht; Paul Raschdorf Hannover.

No. 7428 door dr. R. Bromberg, Roer
mond; J. Dickhaut, Nijmegen; W. H. Ha
ring, Schipluiden.

No. 7434.

L. M. Hageman, Den Haag
Eerste plaatsing,
mat in 2 zetten.

No. 7435.

E. Visserman, Den Haag.
Ie prijs „Die Schwalbe" 1954-11,
mat in 3 zetten.

1'imm, WfM

Het kan bakstenen regenen; pijpestelen; as, zwavel, scheldwoorden.
allemaal tot daaraan toe.

Maar bloed1

En dan nog wel bloed in de vorm van kruisen?

En tochOmstreeks het jaar 1500 beeft het te Utrecht bloed
geregend, gelijk een oude kroniek vermeldt.

Op de mensen en op 0f in hun kle
ren, bijzonder op lijnwaad en op lin
nen doeken vielen, of kwamen kruisen,
zo plotseling en onvoorzien, dat dè
mensen zelf niet wisten, van waar het
kwam. De kruisen openbaarden zich
in verschillende gestalten, maar ze
waren ook niet gelijk van grootte en
kleur; sommige bloedrood, andere
bruinrood, weer andere zwart en
grauw. Terstond daarna vielen, of
kwamen in het lijnwaad der vrouwen
wonderlijke figuren van doornenkro
nen, geselkolommen, speren, nagels en
rode kruisen als van helder bloed.

De gelovigen beschouwden een en
ander als een teken uit de hemel. Over
een zondige stad kwam God met +Un
oordelen en gerichten. Wat rei de
Bisschop hier wel van? Boodschappers
spoedden z.ich naar diens paleis, dat te
Wijk-bij-Duurstede stond, want mon
seigneur Frederik van Baden leefde in
onmin met Utrecht. Het kasteel met
de ronde toren van Bisschop David
van Bourgondië, onder wie Jan van
Schaffelaar diende, is thans een ruïne.
De kerkvoogd gelastte een processie,
„mitten heyiigen cruce, binnen lanck
de grafte". Iedereen was verplicht aan
deze plechtige ommegang deel te ne
men.

Pater dr. B. Kruitwagen heeft het

verschijnsel aan een woekering van
een bepaalde bacil toegeschreven.

„De Allerhoogste hebt ge u tot be
schermer gekozen. Geen onheil zal u
dus treffen, geen plaag uw tent be
reiken; want Hij zal voor u zijn en
gelen ontbieden om u op al uw wegen
te hoeden. Zij zullen u op.de handen
dragen, op adder en basilisk zult ge
treden, leeuwewelp en draak ver
trappen."

Aldus de 91e psalm: super aspidem
et basiliscum ambulabis.Ook el
ders heeft het Oude Testament het
over de basilisk (bij Jsaïas en Jere-
mias), meestal vertaald door giftige
slang.

De middeleeuwse schrijvers (aldus
prof. dr. J. Timmers) verhalen ons,
hoe de basilisk voortkomt uit het ei
van een haan. Het opgroeiende dier
heeft dan ook het lichaam van deze
vogel, maar de staart van een slang.
Alle dieren vluchten voor hem. Komt
de basilisk (van basileus, koning Dus:
koninkje) in de buurt van een mens,
en ziet hij de mens het eerst, dan moet
deze sterven. Omgekeerd, sterft de ba
silisk. Men kon hem slechts benade
ren door een glazen klok over het
hoofd te stulpen

Ten jare 513 doodde het ondier te
Dokkum achttien personen, alléén door
zijn blik. Te Utrecht had het zijn hol

onder een bierbrouwerij. Niemand be
zat de moed de strijd tegen het helse
monster aan te binden. Hoeveel brave
burgers daar hei kind van de rekening
werden staat nergens beschreven. We
lezen echter wél, dat een jongeman
tegen het ondier in het strijdperk
trad. En nog wel: geblinddoekt, zodat
de basilisk hem niet in de ogen kon
kijken. Het serpent schoot onver
schrokken te voorschijn en zag. zich
zelf, in de spiegel, die de montere
jongen met zich voerde. Nu moest het
ondier zelf sterven, hetgeen dan ook
prompt geschiedde.

Wie thans over het Utrechtse Vree
burg met zijn Jaarbeursgebouwen
wandelt, denkt misschien even terug
aan keizer Karei V, die hier een kas
teel oprichtte (oen hij heer van Utrecht
was geworden (1528). De burgerij, on
der leiding van Trijn van Leemput,
sloopte de sterkte een halve eeuw
later.

Maar dat hier in 1595 nog de mut
saard opvlamde om twee vrouwen
levend te verbranden... wie zou zo
iets willen geloven? En toch, het feit
staat als een P?al boven water. De
ongelukklgen zijn ons met naam en
toenaam bekend: Lisbeth Bernhards-
dochter en zekere Henrica. beiden ver
oordeeld wegens hekserij. Eigenlijk
hadden vier andere kollen dit lot moe
ten delen, wanf Lisbeth had haar aan
geklaagd. Maar vóór haar dood, trok
zij nog net op het nippertje' die aan
klacht in.

Trouwens, ook op dat andere, be
kende plein in Utrecht, de Neude
(vroeger een drassige plek, het woord
zou: geul, laagte betekenen?), heeft de
mutsaard gevlamd rond toverkollen.
Vreemd? Het heksenproces was in die
verre dagen vrij algemeen en hoog
geplaatste personen, van wie men dit
allerminst verwachten zou, deden er
aan mee. Pas in latere tijden is de
hevigste tegenkanting gekomen van
katholieke zijde.

Maria Wouters, een weduwe, be
leed, „datse toveren konde en peer
den en koeyen had doot getoevert",
•Erger stond het met Margriet van der
Broecken, „out omtrent 32 jaren, die
heeft beleden, dat sy miten duvel'veel
oncristelijcke ende onmenschelijcke
dingen gepleecht heeft". Beide tover
kollen lieten „opte Noede" (Neude)
het leven, waar haar lijken „in het
vuyr werden verbernt tot asse"

Salva me ex ore leonis et a cornibus
unicornium humilitatem meam

De achttiende juli herdenkt de
H. Kerk de Vader-der-Armen, Sint-
Camilius de Lëllis, bijzonder be
schermer van zieken en ziekenhui
zen.

Deze merkwaardige heilige be
gon reeds op jeugdige leeftijd....
als kloosterling? Neen! Als soldaat.
Vocht in allerlei oorlogen mee.
Speelde, dobbelde, verkwanselde
tot zelfs zijn kleren toe! Er waren
er onder zijn godvergeten kornui
ten niet veel, die zo vloeken kon
den als hij; hij vloekte in zeven
talen. Toen hij geen behoorlijke
draad goed meer aan zijn lijf had.
verhuurde hij. zich als arbeider bij
de bouw van een Kapucijnenkloos
ter Zekere dag, terwijl hij zich
onderweg bevond, werd hij, als
S.-Paulus vóór Damascus, door de
Genade getroffen. Hij schreide tra
nen van bitter verdriet cm zijn
vergooide leven, dat zich zo erg
van God had afgewend. Meldde
zich voor het klooster aan, maar
moest het, wegens een ernstig
euvel aan de voet, verlaten.

Zo goed en zo kwaad als het ging,
begaf hij zich naar Rome, naar het

bili, dus: S.-Jakobus-der-ongene-

ziekenhuis: Giacomo degli incura-
selijken. Daar bleek men er niet
bepaald op gebrand deze zwerver
in dienst te nemen; men kende hem
nog van vroeger als soldaat. Maar

men v/ilde hem, niettemin, een
kans geven. En Camillus toonde
zich dit vertrouwen dubbel en
dwars waardig. Wijdde zich volko
men aan de verpleging der zieken.
En was alleen teleurgesteld, dat hij
hun slechts lichamelijke hulp kon
bieden. Hoe groot was zijn blijd
schap, toen hij, vierendertig jaar
oud, dg priesterwijding waardig
werd gekeurd. Voortaan kon hij de
zieken en stervenden ook als pries
ter bijstaan.

Het duurde niet lang, of hij kreeg
hulp van anderen, eveneens door
liefde tot de naaste gedreven. Uit
dit schamele begin ontstond een
congregatie, een orde, van de .va
ders van de goede dood", en de
eerste generaal werd, natuurlijk,
Camillus. Aan allerlei ziekbedden
werd hij geroepen. Wie in zijn ar-
stierf, stierf als boetvaardige.
In 1607 trad hij als generaal af en
leefde verder alleen nog maar in
deemoed, godsvrucht en toewijding
jegens armen en verschoppelingen.
De veertiende juli 1614 verwisselde
hij het aardse leven voor het eeu
wige waarlijk geen slechte ruil
Heel Rome liep uit voor een laat
ste groet aan zijn stoffelijk over
schot. In 1746 werd hij heilig ver
klaard. Paus Leo XIII vereerde
hem als H. Patroon van zieken en
ziekenhuizen.

Uit de radiowedstrijd, welke enige tijd
geleden ter gelegenheid van het 25-ja-
rig bestaan van de Ned. Bridgebond
werd gehouden, ontlenen wij het volgende
belangwekkende spel:

B 4 3

9 5

O B 10 9 8 3
4-654

H V 6
V B 10 9 8
O A V 2
4- A 9 3

7 5
CV63
O 7 4

4- H V B 8 7 2

A 10 9 8 2
CAH42
O H 6 5
4» 10

ope-

Zuid gever, niemand kwetsbaar.

De Zuidspeler heeft een normaal
ningsbod van 1 schoppen, waarna het bes
te bod van de Westspeler 1 SA zou zijn
West heeft een ideaal spel voor dit SA-
bod, nl. een sterke dekking in schoppen
en voldoende,tot sterke kracht In alle bij
kleuren. Een volgbod in SA Is altijd een
sterk bod, althans het behoort dit te zijn.
Zwakke SA-volgbiedingen brengen veel
risico's want de tegenpartij zal daarop snel
een strafdoublet kunnen geven. De gang
bare theorie is, dat een SA-volgbod onge
veer 16 punten bevat en dat het spel plaat
jes in alle kleuren heeft.

Noord zal na 1 SA moeten passen en
hierna komt Oost voor een probleempje
te staan. Gezien Wests SA-bod. Is het vrij
wel zeker dat West klaverenaas heeft;

de Oostspeler moet dan ook 3 SA zeggen,
want hij mag wel op 6 klaverenslagen re
kenen. Zou West onwaarschijnlijk
klaverenaas niet hebben, dan zal West
veel sterker in de bijkleuren moeten zijn
de kans ls dan groot dat West harten
aas en -heer heeft, zodat de hartenvrouw
een entrée kan worden voor de vrii te
spelen klaveren.

Vele bridgers zijn geneigd om op een
spel als Oost heeft, slechts 2 klaveren te
antwoorden na 1 SA..Dit bod dient men
echter te reserveren voor een veel zwak
ker spel, b.v, een zeskaart van klaveren
vrouw met weinig in het bijspel.

Ook na een informatiedoublet van West
(dus: Zuid 1 schoppen. West doublet) kan
het eindbod van 3 SA bereikt worden.
Oost Is nl. sterk genoeg om op dat dou
blet drie klaveren te antwoorden, waarop
West zeker 3 SA kan bieden.

De Zuidspeler tenslotte, moet het 3 SA-
bod niet doubleren: gezien het bieden Is
het waarschijnlijk, dat West tenminste
een dubbele dekking in schoppen heeft.
Het zou geenszins verwonderlijk zijn. als
Zuid in de loop van het spel niet meer
kon maken dan schoppenaas en zijn bei
de hoge hartens.

Het uitspelen van dit spel biedt natuur
lijk geen enkele moeilijkheid. Als Noord
met schoppen uitkomt, maken OW op
eenvoudige wijze t.e/iminste 9 slagen. Het
spel ts dan ook uitsluitend belangwekkend
als biedproblemen Het leert, dat men vaak
3 SA moet bieden als men over een lange
sterke lage kleur beschikt en uit het bie
den blijkt, dat de partner in de overige
kleuren voldoende kradht heeft.

Mlmir.

mroN

smeekt de XXIe psalm op Goede Vrij
dag. Red mij uit de muil des leeuws
en mij, arme, van de hoornen der buf
fels lezen wij in ons missaal. Maar
een buffel heeft toch niet één hoofn?
En een „unicornus" is toch duidelijk:
een éénhoorn? (De Statenvertaling
geeft eveneens: eenhoornen). En prof.
dr. Timmers ook. Trouwens, ook op
andere plaatsen spreekt het Oude
Testament van eenhoorns, zoals in het
boek Job, en elders Volgens prof. Tim
mers is het een symbolisch dier. Het
geldt als zinnebeeld der kuisheid. Vol
gens het woordenboek van Koenen:
eveneens van Christus

De hoorn van de unicornus nu gold
in de middeleeuwen als een genees
middel tegen alle mogelijke en onmo
gelijke kwalen. In gemalen toestand,
werd het poeder door hulpvaardige
apothekers uitgereikt. Wie water dronk
uit de holte, welke zich in de hoorn
bevond, verlengde zyn leven. Pater D.
van Heel O.F.M neeft een studie ge
wijd aan „de eenhoornen van Sinte
Maria" te Utrecht. Zij droegen op
hoge feesten „oernende (brandende)
keersen" en bezoekers der beroemde
kerk werden Jn de gelegenheid gesteld
hun leven te verlengen door „uyt eene
derselven te drincken, waer van de
bovenste rand met silver was besla
gen en hol gemaekt cm voor een
kroes te verstrekken" Niemand min-
her dan Keizer Hendrik IV had ze
aan de geestelijkheid geschonken „tot
^f,Ilïle-erderin5 vf»n Godts eer, tot aan-
en ^an den goddelijken dienst

ziinpr vri Zl-'ne ziel en de zielen

'n/pmk genadig zoude zijn",
in het Rm?°rnen bevinden zich thans
■Lh ^museum te Amsterdam;

"Jbeschaaigd.

Lh!Jnfar T A Evers: Utrecht-

rfiiL?, verinsen uit de Mid
deleeuwen; a W Bmnn

Utrecht).

draagt haar naam naar de vermaarde
Julius Caesar, die in deze maand ge
boren werd. Oorspronkelijk neette de
maand: Quintilis, de vijfde, volgens de
Oudromeinse kalender. Bij oude schrij
vers heet ze ook wel: hooimaand. We
weten, dat de dagen in juli gaan kor
ten. Gerekend over de hele maand
scheelt het bijna een uur (I6V2152/n
Wanneer we de maanden opvatten als
een beeld der geschiedenis van het
mensdom, valt in juli het Rijk van
David, in augustus het Rijk van Salo
mon, enz. Wij zijn nog even reken
schap verschuldigd voor juli als vijfde
maand, Quintilis. Iemand zal zeggen:
dat klopt niet, want juli is immers de
zevende? Akkoord, maér.... wanneer
men, gelijk lang geleden het geval
was, als eerste maand maart kiest, dan
komt het aardig uit, tel maar na.

Het Groothertogdom Luxemburg
verbleef aan het Oranjehuis tot 1890

Misschien heeft iemand zich wel
eens afgevraagd: wat voor taal wordt

daar eigenlijk gesproken in „Letze-

burg?" Het onderwijzersblad. De Va
cature, (26 juni) geeft op deze vraag
het volgende antwoord; laten we aan
stonds zeggen: een tamelijk ingewik
keld antwoord. Waarbij we wél mogen
bedenken, dat het land gedurende de
oorlogsjaren (1940'44) de zware druk
van de Duitse laars heeft gevoeld. De
Duitse taal is door een en ander niet
erg populair.

Gesproken wordt het „Luxemburgs",
een dialect van Duitse oorsprong, maar
dat van het zuivere Hoogduits weinig
meer weg heeft. De bevolking be
schouwt dit laatste dan ook als een
vreemde taal, waarvan ze weinig of
niets wil weten. Evenwel het dialect
is niet de officiële taal.

Het Luxemburgs kan als voertaal
van wetenschappelijke gedachten niet
gebezigd worden. „Wij zouden ons van
de naburige cultuurwereld afsnijden;
onze gemeenschap is te weinig talrijk,
om in haar gehele omvang een eigen
cultuur te scheppen", stelt een officieel
verslag.

Welke taal dan? Frans? Duits? De
laatste zou het meest voor de hand
liggen; immers: het dialect komt van
het Middelhoogduits. Doch: we wezen
reeds op de jaren 1940'44, waarin de
bezetters beweerden: uit de taal blijkt
duidelijk, dat het groothertogdom bij
Duitsland hoort. Een dergelijk smoesje
moet de wereld uit. En, zodoende, ge
niet het Frans verreweg de meeste
sympathie al blijven er, uiteraard,
achterdeurtjes open voor het dialect
(voor de rechtbank bijv.) en voor het
Duits. Met deze laatste taal vangt het
onderwijs aan. Maar reeds op het eind
van het tweede leerjaar maken de
scholiertjes kennis met het Frans. Men
kan zeggen: iedere Luxemburger krijgt
op de lagere school 6 5 8 jaar les in
het Duits en 5 5 7 jaar in het IJans.
Wie na de lagere school zijn Frans
niet bijhoudt, is er weer gauw door
heen. Het voortgezet onderwijs heeft
Frans als voertaAf;„ v?y.andlerl leert
men Engels en Latijn. Officiële instan-
ties bedienen zich van het Frans. De
afgevaardigden van het volk even-

eenSr r? dialect. wetten

zün ln„„ f, Tans, maar vertonen dik-
uitse vertaling ernaast. Be
richten aan lagere ambtenaren en mi-
UaiUen ,staan in de Duitse taal. Het
a i?,.P aatst de gewone man voor
Ho iR 1 eden: zodoende hoort men in
h= T?rl{en overwegend Duits. Ook de
oagbiaden volgen dit voorbeeld. Al
met al: een tamelijk Ingewikkelde
kwestie!

Een politieagent had zijn liond, Hek
tor genaamd, allerlei kunstjes geleerd.
„En toch wil ik met je wedden"
zei een andere agent „dat ik een
rijksdaalder zo kan verstoppen dat
Hek hem niet kan vinden!" Goed, dat
zouden ze dan eens proberen.

Op een rijksdaalder gaven ze een
paar flinke krassen. Vijlden een stukje
ya"«R0 n u n begaven zich naar
buiten. De hond moest mee. Midden
RP „5 pad was een kuiltje. Daar deed
de a0ent de rijksdaalder in Gooide er
zand over. En wandelde toen weer
door met zijn vriend. Hektor had
mets gezien.

1 ,„een poosje zei z'n baas: „Hekkie
zoek! Aanstonds liep de slimme hond
terug. Hij dacht zeker: als er iets ver
loren is, dan moet het op de weg lig
gen. Maar juist toen hij bij het kuiltje
kwam, had een boer het geldstuk met
zijn wandelstok geraakt en in zijn jas
zak gestoken. Hekkie snuffelde wat
bij het kuiltje, maar vond natuurlijk
niets. Toch drong „de lucht" van de
rijksdaalder in z'n neus. En die lucht
wees In de richting van de boer. De
lepe hond ging achter de landman aan,
daar zat immers de gevonden rijks
daalder in! en begon luid te blaf
fen. Wat een aardig dier, dacht de

boer. Hij is zeker zijn baas kwijt! En
nu zoekt hij pen nieuwe! Nu, wat mij
betreft, wil ik hem wel houden, het
lijkt me een flinke waakhond!

De boer ging een herberg binnen en
bestelde daar eten voor zichzelf en zijn
trouwe kameraad. De hond bleef maar
onder de boer z'n jas liggen. Al lig
gende, at hij zijn etensbak leeg. Na
enige tijd pakte de man zijn spullen
bij elkaar en ging naar zijn slaap
kamer. Hekkie mee! De boer dacht:
hij laat me niet in de steek Hij gaat
vannacht -eker voor mijn bed liggen.
Maar Hekkie Jócht niet aan liggen.
Zodra de goede landbouwer zijn jas
had opgehangen, pikte de hond het
kledingstuk van de haak en rende naar
buiten. De boer vond dat niets leuk
en hij zette de hond na. Zodoende
kwam hij in het huis van de baas van
Hekkie terecht, het huis van de agent.

„Uw hond heeft mijn jas gestolen,
agent!" zei de boer.

„Mijn hond is anders geen dief!"
antwoordde de agent.

„Ik wed. dat er in die jas een rijks
daalder zit met krassen erop en een
stukje van de rand af!" En ja hoor,
het was zo. Het geldstuk kwam te
voorschijn. De agent had de wedden
schap gewonnen!