De Nationale Gas Maatschappij
Minister Zijlstra antwoordt
Tweede Kamer
Johannes Brahms als
balletcomponist
Franse sociale week in Marseille
geopend
Eerste priesterwijding in het bisdom
Groningen voor de radio
DRAADLOOS
CONTACT
rrv.
de OMYL
spuitbus van ORGANON bevat
7 insectendoders
„Ziekenfondsen profiteren van onbaat
zuchtig werken der religieuzen
KRO'Schoolradio al klaar voor
leerjaar
v
Geen egalisatie van gas
tar leven
Weer nieuwe industrie
aan Botlek
Tien maanden geëist
voor verduistering
Prins Bern hard sprak
in Londen
Diploma-uitreiking
in Nijmegen
V ervr eemding sbesluit
niet-landbouwgronden
N ederl and-Rusland
„De katholieken en de economische expansie"
Vraagstukken van atoomenergie
en automatisering
van Noorse t«inker
Nieuw overleg over
Statuut voor het
Koninkrijk?
PAGINA 3
WOENSDAG 18 JULI 1956
WESTDUITSE AUTO-
PRODUKTIE GESTEGEN
HARING NAAR WEST.DUITS-
LAND
re™desniT-king- die uitgaat van hetgeen
Voldoende aardgas?
Amerikaanse ertsoverslag
Vlaardinger deed „dik"
Aardgas in het westen
Geen kolen veredelingsbedrijf
aan Nieuue Waterweg?
Dubieuze première van het Ballet der Lage Landen
Omyl Hèt middel tegen
muggen motten
vliegen
Eén druk op de knop, en de
Omyl-spuitbus verspreidt
een fijne onbrandbare nevel,
die insecten, larven, eieren
en poppen totaal verdelgt!
Verfrist de atmosfeer.
Zr. Aüxiline in scriptie:
Achterstelling van particu
liere ziekenhuizen
PRINS BERNHARD NAAR
ENSCHEDE
„HUIS TE HUUR
Tentoonstelling in Leningrad
NEDERLANDSE RADIO
UITZENDING IN
AUSTRALIË
Kapitein van gezonken
Maeda
Onbegrijpelijke fout
Nederlandse sketches ge
vraagd
Jeugdherberg veilig milieu?
Inleiding van Charles Flory
hebben gegeven.
De minister van Economische Zaken is ervan overtuigd dat de N
Gas Maatschappij zeer wel bestuurbaar zal blijken en m van
haar besluiten zeer belangrijke bijdragen te leveren tot de totstandko orie
een rationele gasvoorziening in Nederlad. De minister deelt in njn van
van antwoord inzake het wetsontwerp tot deelneming in de tinan de drie
de N.V. Nationale Gas Maatschappij aan de Tweede Kamer mee, o Zuid-
reeds bestaande regionale organen t.w. de Gemeentelijke Gasvoorz
Holland, het Gasbedrijf Centranl-Nederland en het Openbaar i kennen
voorziening N.O.-Nederland, alsmede de grote genten 1«f Maats,
dat zij in beginsel bereid zijn. in de Nationale formeel
i. Wat de producenten betreft hebben de Hoog
liteit als het aardgas, zodat de afnemer
geen schade ondervindt. Daarom zal van
meet af aan een deel van de op het aard
gas te maken winst moeten worden ge
reserveerd voor dekking van een derge
lijk risico. Dit is een van de belangrijkste
redenen, waarom het inkoopcontract van
het aardgas niet door de staat kan wor
den overgedragen. Een andere reden is,
dat het aardgas een nationale rijkdom is
en dat daarom eventuele winsten, die op
het aardgas worden gemaakt, ten goede
moeten komen aan de gehele Nederlandse
v olkshuish ouding.
In West-Duitsland zijn gedurende het
eerste halfjaar van dit jaar 543.809 motor
voertuigen (incl. vrachtwagens en trac
tors) geproduceerd, vergeleken met 432.69i
wagens in dezelfde periode van 1955.
De Westduitse autoriteiten hebben toe
stemming verleend tot invoer van gezou
ten haring uit Nederland voor een waarde
van 1,2 miljoen D M.
Pij te participeren. Wat de producenten betreft hennen o e Van de
hun bereidheid tot deelneming toegezegd. Een soortgelijke to prircjpjële
Staatsmijnen en de Rijksdienst Gasvoorzienine- is, behaWe va staten_
bereidverklaring van de directies, afhankelijk van de vraas. fle machtj.
Generaal bereid ziin, de hij het onderhavige wetsontwerp s
ging hiertoe goed te keuren.
Met betrekking tot de prijspolitiek
merkt de minister van Economische /ta
ken op. dat de prijs van het gas in het
algemeen niet hoger zal moeten zijn dan
de kosten die moeten worden gemaakt om
het gas te produceren en aan de verbrui
ker af te leveren.
Ken volledige egalisatie van de gas-
larieven over het gehele land ligt niet in
..voornemen, ook niet voor het indu
strie^ gasverbruik. Wel verwacht de mi
nister, "dat naarmate de koppeling tussen
de verschillende gastransportnetten tot
stand zal komen en de daardoor mogelijk
gemaakte onderlinge gasuitwisseling tus
sen de onderscheiden gasvoorzieningsge-
b'eden toeneemt, een tendentie zal ont
staan tot het meer naar elkaar toegroeien
van de gasprijzen in deze gebieden.
uister bepleit, dat hem wettelijke
vomS beden °P het gebied van de gas-
Z, 1emnS Worden gegeven De verant-
Periodieke '^o'en'e
De minister wijst erop, dat dj 1Dreiatief
aan zgn. piekgas de neiging he'fte aan
sterker te stijgen dan de b djt ver.
zgn. basisgas. De oorzaak elegen in het
schijnsel is voornamelijktruik van gas
nog steeds toenemend v
voor ruimteverwarming^ ]and nQg
Vooralsnog zal absoluut gasover_
schot6 doch slechts van relatieve gas-
overschotten gedurende bepaalde perio
den waartegenover in andere perioden -
met' name gedurende de wintermaanden
relatieve gastekorten zullen staan, die,
zolang voor het probleem van de onder
aardse gasberging dat thans wordt be
studeerd nog geen oplossing is gevon
den, zullen moeten worden opgevangen
door een relatief zeer dure opzettelijke
piekgasproduktie.
De opmerking, dat de aanwending va
het gas voornamelijk gezocht is
richting van het huishoudelijk verbruik,
is met Jul.sK^m van het in Nederland
meer d?n de hemderden af!,eleverd
«as voorindustriële doeleinden wordt ge-
bri>eC minisier acht het niet juist, aan de
Nationale Gas Maatschappij een monopo
lie ten aanzien van de aan- en verkoop
van gas te geven. Een dergelijke construc
tie ware naar zijn mening volledig in
^triid met de opzet van een vrijwillige
wo Waterwee wordt medegedeeld, dat een
we Waterw ®.- erkt voor de bouw van
een kolenvëredelingsbedrijf, dat per dag
een Koieme m3 cokes-ovengas zou
t J. leveren Voorwaarde voor de re-
kunnen lev project was echter, dat
deze ïashoeveèlhe'd volledig zou wórden
onffprmmen door de openbare gasvoorzie-
n?ngëe"en een benaalde pms, welke prijs
hovendien gebonden zou zijn aan de im-
van Amerikaanse kolen. Voor
df opname van een dergelijke hoeveel
heid basisgas bestaat opdit moment geen
mogelijk, vooral omdat de gevraagde prijs
te boog is te kunnen concurreren met
dp bestaande voorziemngsmogeUikheden.
Het is .defba've "1Pf te verwac'nten, dat
dit project zal worden gerealiseerd.
Het bedrag dat tot dusverre door de
staat e.g. de Rijksdienst Gasvoorziening in
transport- en koppel-leidingen is geïnves
teerd, bedraagt tot en met 31 december
1955 voor leidingen in bedrijf 47.745.000;
in uitvoering is voor 5.118.000.
Met de bouw van de converteringsin-
staUatie te Utrecht zal volgens de voor
lopige raming een aanvankelijk bedrag
van circa 10 tot 12 miljoen gulden zijn
gemoeid.
Daar de werkelijke omvang van de
hoeveelheid exploiteerbaar aardgas, die
zich in de Nederlandse bodem bevindt,
uiteraard eerst achteraf kan worden vast
gesteld en derhalve het huidige aanbod
van de Nederlandse Aardoliemaatschappij
op een, zij het zo goed mogelijke en we-
'enschappelijk gefundeerde schatting be
rust, loopt de staat enige risico bij het
aangaan van langjarige verkoopcontrac
ten voor aardgas. Dit risico is echter cpm-
mercieel volkomen verantwoord en vindt
een voldoende dekking in de marge tus
sen in- en verkoooprijs. Mocht de,aard
gasvoorraad onverhoopt onvoldoende zijn
voor het volledig nakomen van de leve
ringsverplichtingen, dan zal de staat er-
voor moeten zorgen, dat een si ïosti tuut-
gas wordt eproduceerd van gelijke kwa-
Er is. na besprekingen met d Hotter-
damse premeentelijke instanties, een ak-
koord bereikt inzake de vestiging van
een groot overslagbedrijf voor ijzererts
aan de Botlek. De voor dit bedrijf beno
digde grond is gereserveerd beoosten de
nog te graven insteekhaven in het tweede
deel van het Botlekplan, direct achter de
zeewering;
Het betreft hier de Hanna lion Ore
Company die een dochteronderneming is
van de National Steel Company in Cleve
land (Ver. Staten). De Hanna Iron Ore
Comp. bezit ertsmijnen in verscheidene
Amerikaanse staten waar de Productie
mogelijkheden groter zijn dan die voor
de verwerking. Het grote overslagbedrijf,
dat aan de Botlek zal komen.,is met ar
beidsintensief. omdat er technische hulp
middelen aan te pas komen die niet
alleen de taak van de arbeider voor een
groot deel overnemen, maar die ook het
tempo van de overslag aanzienlijk v r-
snellen.
De 4o-iarige agent-incasseerder A. J. C.
uit Vliardingen, stond gisteren voor
de Rotterdamse rechtbank terecht wegens
verduistering van «r:,,1!., r.
functie bjj
gegroeid.
rïhsverre wordt nog geen aardgas
het aan gemeenten of afnemers in
Rijk ,®s'eh van het land. Wel is door de
konJlenst Gasvoorziening aardgas, af-
Hon g uit zgn. Natte Putten in Zuid-
aan^aïd' voor een periode van vijf jaar
voo^f- den aan de Gemeentelijke Gas-
leQing Zuid-Holland en aan de ge
ënte Voorburg. Met beide afnemers is
onstemmi ng bereikt, zodat de leve-
"g reeds dit jaar een aanvang zal kun-
d nemen. Na afloop van deze vijfjarige
oriode zal de bestemming van dit aard-
?as opnieuw moeten worden bezien.
v°orts wordt ook met de gemeente Am
sterdam onderhandeld over een beperkte
levering van aardgas, eveneens gedurende
vijf jaar, dit betreft echter aardgas, af
komstig uit N.O.-Nederland. Of het mo
gelijk zal zijn, in de toekomst ook aan
andere afnemers in het westen van het
land aardgas te leveren, valt thans nog
niet te zeggen.
Met de Caltex is een contract gesloten,
dat een levering van raffinaderij jas door
deze maatschappij waarborgt tot 1970.
De hoeveelheid propaan, die in 1955
door de raffinaderijen is afgeleverd ten
behoeve van de openbare gasvoorziening,
kan worden geschat op het equivalent
van circa 35 miljoen m3 stadsgas.
Wat betreft de plannen tot stichïing van
een kolcnveredelingsbedrijf aan de Nieu-
Prins Bernhard heeft dinsdag op een
bijeenkomst van het Britse Koninklijke
Instituut voor Internationale Zaken een
lezing gehouden over de betrekkingen
tussen de Ver. Staten en West-Europa. De
prins sprak een half uur. Daarna volgde
een algemene discussie. De bijeenkomst,
de „Lakenhal" in het centrum van
Londen, werd door circa 400 personen bij
gewoond.
Een Canadese Avro
boven de
of 100 jager ge foto- .worpen en gebouwd. Opsporing en be-
.typisch Engelse] schieting van het doel vinden geheel
grafeerd Wight. Het toestel automatisch plaats door middel van de
lThet eerste dat geheel in Canada is ont-1 modernste Radar-apparatuur.
DE GROOTSTE SPUITBUS VOOR
«ET. MINSTE GELD
ORGANON-OSS
Wat zou de goede Johannes Brahms,
die het allemaal zo ernstig heeft bedoeld,
hebben «redaclH en srevoeld. wanneer hij
gisteravond in de Amsterdamse Stads
schouwburg ziin Nederlandse debuut als
balletcomponist had btfgewoond? Zou hu
pp plezier aan hebben beleefd als hij had
gezien, hoe op zijn pianistische bravoure-
stuk, de variaties op een thema van 1 a-
ganini, lustig werd gedanst en soms zeils
clownesk gesprongen?
De balletgroep van Mascha ter Weeme
opende een reeks van vijf. uitvoeringen
met het ballet Kaleidoscoop als noviteit
In de variaties van Brahms zit inderdaad
wel wat grilligs of kaleidoscopisch,
als men wil. Maar ik heb er beslist nooit
iets in gehoord, van wat de choreograaf
Walter Gore ons voor ogen tovert.
Iets „vlinderachtigs" waarover het pro
gramma spreekt, heeft deze muziek niet,
de dans wel. Ook de humor, die er nood
gedwongen wel een beetje dik oplag, om
dat de muziek haar ontbeert, ging tegen
de draad in. En dat het erg artistiek
was, wat in deze kaleidosowp werd ge
presenteerd, kan men ook niet beweren.
Gemeten naar de maatstaven, die men
toch zeker tijdens deze hoogtijdagen der
kunst mag aanleggen, was dit eerder een
prettige dan belangrijke of zelfs over
tuigende première. Er werd goed gedanst,
kennelijk met plezier, en het publiek
bleek zeer bekoord te zijn door al die
lichtvoetigheid op het toneel, begeleid
verduistering v»,ad,va--Arbe[d c
in het tijdvak van 1953 tot ,Q'" nl'
1955 kwi
tanties geïnd en de bedragen hiervoor
niet afgedragen. De officier van just.tie
met aigearagcn. „M„oni««traf van
eiste tegen hem een gevan^^vjj.
tien maanden met afwen, w nroef.
maanden voorwaardelijk met €en, P d
tijd van drie jaar en toezicht gedurende
dlHetrbieefekddat de apnt-inca^eerder eeD
leventje leidde dat boven zijn financiële
draagkracht ging. Dit kwam voornam Ubk
omdat G. - zoals de president van de
rechtbank opmerkte „dik
„Ik leefde op een vulkaan zei ver
dachte tegen de president, ,^,aar°Pkbaar
antwoordde dat verdachte dan j
had getracht deze vulkaan te blussen rn a
geestrijk vocht. molineh
De raadsvrouwe, mej. dr. L. Coelingn,
meende dat het werk van verdachte hem
te veel in de verleiding had gebracht Hti
moest, om zijn werk goed te kun"a"
doen, geregeld met cliënten bezoeken
brengen aan cafe's.
De uitspraak volgt aanstaande zaterdag
Aan de katholieke hogere school voor
verplegenden ,,Pius X" te Nijmegen zijn
gistermiddag tijdens een sfeervolle plech
tigheid 18 einddiploma's uitgereikt.
In de sectie ziekenhuiswezen verwier
ven het diploma: de eerwaarde zusters
Aüxiline. Feiicitas, Hildegarde. Martineïte,
P ulie, Aleida, Irene, Mirjam, en Marie-
Therèse, en voorts de dames zr. A. Edix-
hoven, zr. D. Samson en zr. R. Vogelzang
De eerwaarde zusters Aüxiline en Marie-
Therèse verwierven bovendien de aante
kening ..cum laude". Zr. Edixhoven kreeg
een bijzonder woord van lof te aanhoren
voor de door haar samengestelde scriptie.
In de sectie sociale gezondheidszorg wer
den gediplomeerd de dames zr. M. van
Driel, zr. J. van Eindhoven, zr. D. de Frac
ture, zr. J. Ghering, zr. E. Kampschöer en
zr. D. Vulto.
Voorzitter Caspari complimenteerde
zuster Aüxiline van de Congregatie van
de Liefdezusters van de H. Carolus Bor-
romaeus (onder de bogen) uit Maastricht,
met haar uitstekende scriptie „Overheid
en ziekenhuis", om vervolgens het woord
te verlenen aan mej. zr. D. Vulto, die haar
scriptie „De wijkverpleegster en do so
ciale gezondheidszorg" inleidde en tegen
opponenten verdedigde.
Zr. Aüxiline geeft in haar scriptie eerst
een duidelijke begripsomschrijving, waar
na zij een overzichtelijke schets biedt van
de huidige situatie van het Nederlandse
ziekenhuiswezen. Daaruit blijkt o.a., dat
42.117" van het aantal ziekenhuizen Katho
liek is en 43.627» van het aantal bedden in
deze ziekenhuizen te vinden is. Spreken
de over de taak van de overheid t.a.v. de
opleiding van verpleegsters, stelt zr. Aux.-
line dat het ministerie van Sociale Zaïten
uit' de aard" niet meer de bevoegde in
stantie is om die opleiding te behartigen.
Het is op dit terrein onvoldoende geequi-
^Bij de behandeling van de prijsopir.j-
vings- en hamsterwet en de rijksfinancie-
ringsregeling verpleeg- en behandeling^
inrichtingen waarschuwt zr. Aüxiline na
drukkelijk tegen achterstelling van het
particuliere ziekenhuis hij het rijks- of
gemeente-ziekenhuis. Zij stelt o-a.» dat
,.de ziekenfondsen als eerste en voornaam
ste profiteren van het onbaatzuchtig wel
ken der religieuzen, in plaats dat dit pri
mair ten goede komt aan de patiënt ofwel
aan het betreffende ziekenhuis" en pleit
voor gezondere bedrijfseconomische Pr'n"
cipes hij de te verwachten nieuwe prijzen
wet.
De prijsbeheersing van niet-landbouw
gronden 'zal met ingang van 15 augustus
a.s. zijn opgeheven.
De wet, waarbij het vervreemdingsoe-
sluit niet-landbouwgronden vervallen is
verklaard en waarin wijzigingen van de
onteigeningswet, van de wederopbouw
wet en van de wet op de vervreemding
van landbouwgronden zijn opgenomen, is
in Staatsblad no. 385 gepubliceerd.
Prins Bernhard zal vrijdag a.s. de vie
ring van het tienjarig bestaan van de
N.V. Nederlands-Amerikaanse Autoban
denfabriek Vredestein te Enschede bijwo
nen.
Een advertentie in een der grote dag
bladen, waarin abusievelijk niet „een
huis te koop" maar „een huis te huur
werd aangeboden, heeft tot gevolg gehad
dat de boodschappendienst van 'n Amster
damse telefonische serviceonderneming
drie dagen achtereen, zachtjes gezegd
overbelast is geweest. Deze dienst bleef
voor velen langdurig onbereikbaar; alle
toestellen waren onafgebroken bezet ten
dienste van de makelaar, cliënt dezer on
derneming, die de advertentie had doen
plaatsen. Van zaterdagavond af tot en
met maandagavond werden ruim 1600 ge
sprekken geteld!
door opgevijzelde ernst uit de orkestbak.
Daarin zaten overigens pianisten, Wim
de Soet en Albert Bocai, die deden wat
ze konden om de muziek' ook die van
Tsjaikofski •iZ,Wcm0PjPggi',,i 2e acte, en
van Sslzedo's „Het heksenjong" z0
goed mogelijk uit deze beperking te la
ten komen.
Dit moet men in het gallet der Lage
Landen prijzen: dat het iets aandurft
iets nieuws, iets anders Dat de greep
ditmaal echter niet ers gelukkig was, is
eTtiauueï' terneer omdat er genoeg
echte balletmuziek is vooral moderne
waarbij dit grillig- SDei van kleur en
beweging uitstekend zou hebben gepast.
De decors en kostuums van Ronald
Wilson waren on-Brahmsachtig aardig.
Er was veel applaus en na een al te zui
nig begin, een overvloed van bloemen.
H. R.
In het Centrale Marinemuseum te Le
ningrad is, ter gelegenheid van het be
zoek dat het Nederlandse smaldeel 5 van
20 tot 24 juli aan deze stad zal brengen,
een tentoonstelling ingericht over de his
torische betrekkingen tussen Nederland
en Rusland. Er is een groot aantal
scheepsmodellen te zien, ook een model
van de 'jszeilboot, die Tsaar Peter' de
Grote tijdens zijn verblijf in Nederland
bouwde. Verder zijn er prenten over het
bezoek van deze tsaar aan ons land en
zeegezichten van Nederlandse schilders.
Ook zijn er vertalingen van Nederlandse
boeken te zien. onder andere van een
boek over marinctactiek van de Neder
lander jhr. .Tan Hendrik van Kinsbergen,
die in de achttiende eeuw in de Russische
marine gediend heeft-
De Russische kruiser Sverdlof en de
torpedoboot jagers Serdity en Surovy, die
op 20 juli voor een bezoek in ons land
verwacht worden, zijn gisteren uit Bal-
tiski in Estland vertrokken.
(Van onze Parijse correspondent)
MARSEILLE, 17 juli.
Voor de derde maal wordt de Franse Katholiek-Sociale Week thans in
Marseille gehouden en andermaal is deze stad gekozen op het ogenblik, dat
de geschiedenis van de sociale arbeid een nieuw hoofdstuk gaat schrijven.
In 1908 hadden de vermaningen van Leo XIII tot het ontstaan van de
katholieke organisaties van arbeiders en patroons geleid en ging het er op
liet congres te Marseille om in de opkomende christelijk.sociale beweging
de leerstellingen der Kerk praktisch toe te passen. Tijdens de sociale week,
die in 1930 in Marseille werd gehouden, tekende de ontwikkeling van het
onafhaukelijkheidsgevoel der bevolkingen in de koloniale gebieden zich
af en stelden de katholieken hun gedragslijn vast ten opzichte van de kolo
niale vraagstukken, die toen voortvloeiden uit de omwenteling die binnen
de nict-zelfstandige gebieden plaats greep.
Waar deze „Sociale Weken" bestemd zijn voor het ontvouwen der begin
selen volgens welke de katholieken zich in de actualiteit der samenleving
hebben te plaatsen, daar was thans het ogenblik gekomen de brandende
vraagstukken te bestuderen, die door de algemene zucht naar welvaarts
uitbreiding worden opgeworpen. Met name de nieuwe middelen voor eco
nomische expansie, de atoomenergie en de automatisering zullen daaibij
worden besproken.
bewustzijn van hun ellende, leggen zij
name factor bij het ontwaken der nog
niet geëvolueerde volken. Met hun com
plex van minderwaardigheid en met het
bewust zijn van hun ellende, leggen zij
heftig het streven aan de dag om naar
de hoogte van het moderne leven op te
klimmen. De koude oorlog tussen de
beide rivaliserende bloks is al ontwikkeld
tot een geïnteresseerde concurrentie in het
te hulp komen der onder-ontwikkelde
landen. De internationale strijd doet zich
meer en meer voor als een economische
wedloop.
Enige particulieren hebben het initiatief
genomen om gebruik te gaan maken van
een commerciële radiozender in Perth en
in Sydney voor de uitzending van een
wekelijks programma in de Nederlandse
taal en bestemd voor Nederlandse emi
granten in Australië. Het programma
zo is de gedachte zal in Nederland
worden gemaakt en °P aantrekkelijke
wijze vertellen van Nederland en de ach
tergebleven familieleden.
De financiële consequenties, die aan .de
uitvoering van dit P'an verbonden zijn,
meent men te kunnen opvangen door
vrijwillige jaarlijkse bijdragen van onge
veer vijf gulden, te betalen door achter
gebleven familieleden en reeds vertrok
ken emigranten.
Het woord, dat Henri Lorin. met Gonin
mede-stichter dezer Katholieke Sociale
Weken, nu 50 jaar geleden op het derde
congres, het eerste te Marseille, uitsprak,
nl. dat het de plicht van de katholieken
is in de geest der Kerk te werken aan
dg bouw van de menselijke samenleving,
en dus ook de economische vraagstukken
in baar licht te bezien, is meer dan ooit
van betekenis, nu nieuwe krachten en
bewegingen zowel beloften als bedreigin
gen schijnen in te houden.
In de aanvang schonk de Christelijk
Sociale beweging niet zozeer aandacht
aan de economische ontwikkeling van de
maatschappij, maar bond zij vooral de
strijd aan tegen de onrechtvaardigheden,
die met de economische vooruitgang ge
paard gingen. De verbazingwekkende
economische vooruitgang bracht met zich
de groei van een proletariaat, welke on
draaglijke misere door Leo NIH werd
aangeklaagd. Voor de sociale hervormers
ging het er in die dagen dus vooral om
een wetgeving te bevorderen, die tot
bescherming van de arbeiders kon
strekken.
Later toen de Amerikaanse opvatting
over de steeds groeiende produktiviteit
zich meer en meer in Europa deed gel
den, kwam men ertoe de beloften en de
gevaren van dc rationalisatie in de
economie te gaan onderzoeken. Dit vorm
de het onderwerp van de Sociale Week
van 1929 in Besangon.
Juist op dat ogenblik kwam de inter
nationale crisis met haar catastrofale
werkloosheid de wanorde in de wereld
economie en baar gevolg: de werkloos
heid. in het licht stellen. Voor de ganse
wereld was dat een harde les en men
kreeg oog voor de schaduwzijden van het
bandeloze, ongecontroleerde persoonlijke
initiatief. Roosevelts New-Deal, Schachts
inspuiting der economie, zijn gebaseerd
op ingrijpen van de staat.
Maar de zucht tot expansie is on
verminderd blijven voortbestaan. De
Amerikaanse idee (Ford) van de einde
loze vooruitgang der productiviteit is tot
een mystiek geworden voor de indus
trieleiders en voor de vakverenigingen,
en is de houding der naties gaan bepa
len. Rusland heeft zijn trotse vijfjaren
plannen om de revolutionaire aspiraties
van zijn eemobiliseer<ie massa's te be
vredigen. Geen land of het beeft zijn ex
pansieplannen. want de expansiegedachte
beantwoordt aan een on»'ergolf van het
Koning Feisal van Irak brengt op het
ogenblik een officieel bezoek aayi Enge
land. Hier zien we de vorst met zijn ko
ninklijke gastvrouwe, koningin Elizabeth
11 van Engeland, tijdens de staatsierit
door Londen, die in een open rijtuig met
de Oudengelse entourage werd gemaakt.
Amsterdam de op-
Gisteravond zijn m onder Cos-
varenden aangekomen van h t oude
taricaanse viag varende 35 jaar ouae
oude
"„Maeda", 'dat maandag_ op
Griekse m.s. „raaeua ijcht-
de Noordzee ten noorden van
schip Noordhinder na in zware mist
de Noorse tanker „Salsaas t.e zijn
gevaren, is gezonken. Direct na zijn
komst verklaarde de kapitein van
Maeda, de 66-jarige Griek Antomus na-
rahoussis, dat volgens hem aan b°ora
van de Noor een „enorme navigatiefout
moet zijn gemaakt. Zijn 7315 ton metende
schip, dat met een lading ijzererts van
Rio de Janeiro naai Rotterdam op weg
was, had de gebruikelijke mistseinen ge
wisseld met de Noorse tanker. De Noor
had radar aan boord en moet dus het
Costaricaanse schip gezien hebben, zo re
deneerde de kapitein van de „Maeda",
dm vertelde zelf geen radar aan boord te
nebben gehad. Toch is de tanker recht
mm i "Maeda" ingevaren, en heeft haar
sg"aePs aan stuurboordzijde zodanig
d,at ziJ na korte tijd reeds be-
79i i? .Zlnken. De 27-koppige bemanning
i en 1 Chinese kok) heeft in
?ten een §oed heenkomen ge
zoem, uitgezonderd de kapitein, de eerste
machinist en een stoker. Zij zijn op het
laatste ogenblik overboord gesprongen, en
werden door een van de reddingboten
opgepikt.
Voor het eerst zal in het nieuwe bis
dom Groningen zondag a.s. een priester
wijding plaats vinden. Voor de K R O. is
dit aanleiding om de Pontificale Hoogmis,
die bij deze gelegenheid door Z.H. Exc.
mgr. P. A. Nierman zal worden gecele
breerd, uit te zenden.
Samen met de plechtigheden van de
priesterwijding zal deze uitzending bijna
drie uur duren.
Hoewel de vakantie voor de scholen nog
moet beginnen, is de K.R.O. Schoolradio
a] weer klaar met de cursussen voor het
volgende leerjaar.
Een aantal cursussen, zoals de muziek
lessen, die onder de titel „Muziek voor
jullie en voor mij" door Ad. Heerkens
worden samengesteld, wordt voortgezet.
Daarbij zal er naar worden gestreefd, de
grote lijn in de programma's nog duide
lijker te doen uitkomen en niet te veel
stof in één uitzending te behandelen.
Met name zal Ad. Heerkens de leerlingen
in contact brengen met volksmuziek, ont-
spanningsmuziek en concertmuziek, waar
bij hij za] pogen de zelfwerkzaamheid van
de leerlingen te bevorderen. Ook de
„K.R.O.-krant voor Schoolland" blijft ge
handhaafd.
Als voortzetting van het programma
„De Toverlantaarn" zal in het nieuwe
jaar onder de titel „Van Claudius Civilis
tot Juliana" een serie klankbeelden wor
den uitgezonden over de vaderlandse ge
schiedenis. Deze serie bestaat uit zeven
tien klankbeelden, die iedere veertien
dagen op donderdagmorgen worden uit
gezonden.
Nieuwe programma s zijn, „Wij en de
poëzie", „Vrede en welvaart door een
heid" en '„Kerstmis".
In het programma "Wij en de poëzie
zal Gabriël Smit met de leerlingen een
eenvoudig gedicht bespreken om ze aldus
nader te brengen tot_ de poëzie. Ook bet
goed zeggen van gedichten komt in deze
cursus aan de orde.
Het tweede programma omvat drie uit
zendingen, respectievelijk gewijd aan de
Benelux, de Verenigde Naties en de
Kolen- en Staalgemeenschap.
Als voorbereiding °P het Kerstfeest
vindt tenslotte een uitzending plaats, die
wordt gecombineerd met een filmstrip in
kleuren ter projectie in de klaslokalen,
wat voor de K.R.O-. Schoolradio een
nieuwtje is Deze strip wordt samenge
steld door Alph. Timmermans, terwijl C.
Bruens de tekeningen verzorgt.
Nieuw is ook het programma „Hoofd
stad, Hofstad. Havenstad", waarin telkens
drie uitzendingen, gecombineerd met 0 h t gebied van de ]ichte
filmstrips zullen worden gewijd aan de ^k buften de grenzen van
giote steden Amster <- n, L)en Haag haar land bekend werd met haar „Arri-
Rotterdam. Aan de samenstelling van dit "aar lana oeKsuu weia mei uaa „mi
programma werkten mee Fred Thomas
Amsterdam). B Bekman (Den Haag) en
J. Nieuwenhuis (Rotterdam).
Tenslotte is voor de dinsdagen een serie
klankbeelden ontworpen over de wording
van de Nederlandse industrie. Aan deze
cursus, die tot stand kwam in samenwer
king met de Vereniging Nederlands Fa
brikaat, wordt een aantrekkelijke wed
strijd verbonden,
De K.R.O. heeft, om Nederlandse „sket
ches" gevraagd, dat wil zeggen schetsjes,
die geen bewerkiftg zijn van een bestaand
literair werk of van een bekende geestig
heid.
De schets mag niet zijn gepubliceerd,
noch in welke vorm ook openbaar zijn
gemaakt. De K.R.O. moet de schetsjes, die
tenminste drie en ten hoogste vijf minu
ten lang moeten zijn, kur.nen uitzenden
in zijn amusementsprogramma.
vederci Roma". zal volgende week vrij
dag in het K.R.O.-programma enig? van
haar succes-nummers zingen. Zij wordt
begeleid door het trio Dick Schallies,
piano; Piet Baan, guitaar en Ton Disse-
veld, bas.
In het vrouwenprogramma „Onder
Ons" zal volgende week dinsdag de vraag
aan de orde werden gesteld, of de jeugd
herberg een veilig milieu vormt voor kin
deren op vakantie. Aan dit vraaggesprek
nemen deel dr. H. Fortmann en de heer
P. van Veen, respectievelijk aalmoezenier
en directeur van de Stichting Katholieke
Vakantiehuizen en Jeugdherbergen Cen
trale.
Evelyn Künneke, de dochter van de
Insdiryvën^ëtaatëjpen'voör'alle Neder- operette-componist Eduard Künneke,
lands schrijvende auteurs, die niet in 'ino,f wpp
vaste dienst zijn van een Nederlandse
Radio- of Televisieorganisatie. De K.R.O.
betaalt voor elke schets, die wordt uit
gezonden, tenminste veertig gulden. Na
afloop van het seizoen bepaalt een jury,
welke van de uitgezonden schetsen wordt
beloond met een prijs van vijfhonderd
gulden.
Nilla Pizzi, een der beste Italiaanse
ingeressen op het gel
muziek, die ook buiten de grenzen van
zingt volgende week zaterdag in het Kro
kodil-programma van de K.R.O.-televisie,
dat ditmaal weer eens de daktuin van
het Grand Hotel Gooiland te Hilversum
tot achtergrond heeft.
Verdere medewerkenden aan dit pro
gramma zijn Gus Erpap, krantenkoning,
Johanna Kömg, die wel eens de Duitse
Cilly Wang wordt genoemd, Paul Baltos,
jongleur en Jan Blaaser met zijn „Kwist
wel. kwist niet"-vraagprograrnma.
Vooraf wordt vertoond de film „Moord
onder de spoorbrug", een detectivever
haal in zakformaat.
De heer Charles Flory heeft van-daag
in de inleidende „les" voor deze week
de vraag gesteld in welke mate de katho
liek aan de algemene expansiezucht
heeft mee te doen. De vraag, die beant
woord moet worden, is dus. gezien.in
liet licht van het christelijik humanisme
d.w.z. in het licht van de menselijke
bestemming en de eisen van de mense
lijke persoonlijkheid.' Hoe kan de ex
pansie aan het katholieke sociale gewe
ten beantwoorden?
Uit de aard der zaak geeft dit Franse
congres veel aandacht aan de betekenis
der economische expansie voor Frankrijk
in het bijzonder; maar wij beperken ons
hier natuurlijk tot de problemen van
algemene aard. Dan stelt de heer Flory
in de eerste plaats vast. dat alleen langs
de weg van de economische éxpansie
voorzien kan worden in de behoeften
van alle volken der wereld, omdat die
zelf voortdurend groeien. Het is dus
ieders plicht de economische expansie te
dienen, al heeft die opvatting ook niets
gemeen met Guizot's raad aan de burgerij
in 1830: „Verrijkt u". Alle expansie
plannen moeten immers ondergeschikt
worden gemaakt aan de sociale recht
vaardigheid en hun doel moet gericht zijn
op het algemeen welzijn.
Ongetwijfeld echter zullen de mensen
door de vermeerdering van hun eco
nomisch welzijn er nog niet gelukkiger
om zijn. De bezorgdheid voor de welvaart
bevordert een materialistische levensop
vatting, die zeker gevaren met zich mee
brengt. Maar daarom mag men de voor
uitzichten van de atoomenergie, of door
de automatisering geopend nog niet af
wijzen. Technische en menselijke voor
uitgang moeten niet met elkander ver
ward worden. De expansie eis* een be
oordeling der menselijke mogelijkheden,
een keuze in oriëntatie van investeringen
een verantwoordelijkheid ten aanzien van
de gemeenschap. Men moet niet vergeten,
dat een derde van de mensheid nog on
dervoed leeft. Een schandaal als dat van
de vernietiging van voorraden levensmid
delen als tijdens de crisis van 1929 mag
niet meer voorkomen. Rechtvaardigheid
en welbegrepen belang eisen, dat het
vraagstuk der onder-ontwikkelde volken
wordt aangepakt, want op dat terrein
kan de sociale idee wellicht de scheids
rechter zijn tussen communisme en ka
pitalisme.
Juist wanneer het gaat over de verde
ling der goederen doet de vraag van de
rechtvaardigheid zich voor. De positie
van het salariaat komt hier in het ge
ding. In ditv reband heeft Z.H. de Paus
herhaaldelijk aangedrongen op de asso
ciatie van kapitaal en arbeid, daarmee
dus het perspectief openend van de eco
nomische democratie.
De werknemers staan in onze dagen
te veel bloot aan wat Renault heeft ge
noemd de „psychose van onveiligheid",
ontstaan door het spookbeeld van de
economische crisis van de uitbreiding der
automatisering, van de stratificatie der
lonen, waarvan de algemene verhogin
gen niet mogelijk blijven zonder de
geldswaarde aan t.e tasten. Deze psychose
kan slechts bestreden worden door het
integreren van de arbeiders in de onder
neming.
De sociale voordelen daarvan door de
expansie te bereiken, maar ook de sociale
gevaren van vermeerderde produktiviteit
werden vervolgens door Henri Guitton
breqd in het licht gesteld.
Het te Willemstad op Curagao verschij
nende blad „Today" deelt mede, dat mr.
dr. R. H. Pos, de gevolmachtigde minister
voor Suriname in Nederland, die thans te
Paramaribo vertoeft, aldaar zou hebben
verklaard, dat over de interpretatie van
het statuut voor het Koninkrijk een nieuw
overleg tussen de drie rijksdelen, Neder
land. Suriname en de Ned. Antillen ge
wenst is.
