«i
Conflict rond Radfords strategische denkbeelden
Waar bank
en kantoor
gebouwen
leeg
staan
conventionele bewapening
De waarde van de
Consequenties voor
Europa
Alles op de atoom-kaart?
Lokale conflicten
Evenwicht
PAGINA
n
Ben Joessef bereidt inlijving van internationale stad
bij Marokko voor
Internationaal
Gouden zuil
Teruggang
NATO-EEN DRACHT
in gevaar
Een „missile' die het aanzien van de oorlogvoering aanzienlijk veranderde.
(Van onze militaire medewerker)
IN HET NAJAAR vermoedelijk
september zal de voltallige
N.A.T.O.-raad weer bijeenkomen en
het zal ons niet verwonderen als deze
bijeenkomst van diepgaande invloed
zal zijn op het N.A.T.O.-beleid voor
de komende jaren en daardoor mede
van grote betekenis voor ons, eigen,
nationale defensie-beleid in de ko
mende regeringsperiode.
Een ieder, die de berichtgeving in
zake de defensie in het bijzonder
bij onze grote N.A.T.O-partners
heeft gevolgd, moet wel tot de over
tuiging komen, dat de N.A.T.O. voor
een ernstige crisis staat. De berichten
uit Amerika en Engeland hebben
een zodanige schok teweeggebracht
dat de Westduitse regering het nodig
heeft geoordeeld officiële diploma
tieke stappen te Washington en Lon
den te ondernemen om over de on
rustbarende berichten meer positieve
gegevens te verkrijgen.
De Westduitse regering achtte het
zelfs gewenst reeds nu uitdrukkelijk
te verklaren, dat het in de wekelijkse
bijeenkomst van de permanente ver
tegenwoordigers van de N.A.T.O.-raad
die inmiddels op 25 juni met een
voorlopige geruststellende verklaring
werd gesloten met klem tegen de
voorgenomen beperkingen zou protes
teren. Het is intussen een gelukkig
verschijnsel wij legden hierop reeds
meermalen de nadruk dat ook de
grote partners steeds uitdrukkelijk
verklaren, dat geen wijziging van aan
gegane overeenkomsten kan plaats
vinden dan na diepgaand overleg in de
N.A.T.O.
Wij kunnen nu alleen maar hopen,
dat de machtige bondgenoten zich niet
zullen beperken tot het in de N.A.T.O.-
raad zonder meer kennis geven van
hun voornemen tot wijziging van de
door hen aangegane verplichtingen.
Dit zou n.l. het ernstige gevaar inhou
den, dat de andere N.A.T.O.-leden
daaruit hun consequenties zouden
trekken en ieder voor zich een eigen
standpunt zou gaan bepalen met alle
ernstige gevolgen van dien. Wij voor
ons hebben echter nog altijd voldoende
vertrouwen in de N.A.T O.-organisatie
om op dat punt voorshands optimist te
blijven.
WANNEER wij nu enkele cijfers
noemen dan zal het de lezer
duidelijk zijn, dat hier geen
sprake is van bezuiniging in de ver-
eenvoudigings- of doelmatigheidssec
tor, zoals deze zijn besproken in het
raam van onze kabinetsformatie. Neen,
hier gaat het om een ingrijpende wij
ziging van de strategische doelstellin
gen.
Aan Britse zijde wordt de beperking
uitgedrukt in concrete begrotings
cijfers. In een van de vooraanstaande
Engelse bladen, waarvan bekend is,
dat het doorgaans goed geïnformeerd
is en dat het zich niet ophoudt met
sensatie, werd vermeld, dat de van
regeringszijde nagestreefde verlaging
in de orde van grootte van niet minder
dan 400 miljoen pond ligt op een
defensiebudget van rond anderhalf
miljard pond. De Amerikaanse bezui
niging wordt daarentegen uitgedrukt
in vermindering van de mansterkte
in het bijzonder van de landstrijd
krachten met niet minder dan rond
800.000 man op een huidige sterkte van
rond 2.900.000.
Het behoeft geen betoog, dat deze
omvangrijke cijfers niets minder dan
een grondige wijziging van het defen
sie-beleid kunnen betekenen, welke
van grote invloed móet zijn op be
staande overeenkomsten en regelingen,
n.l. het terugtrekken, opheffen of be
langrijk inkrimpen van organen, die
een integrerend deel vormen van de
totale huidige N.A.T.O.-verdediging.
Waar nu belangrijke eenheden van
deze bondgenoten in Europa staan, kan
ons deze aangelegenheid zeker niet on
verschillig zijn. De V. S- en Engeland
hebben er geen twijfel aan gelaten dat
doorvoering van deze in overweging
genomen bezuinigingsplannen een ver
mindering van sterkte der in Europa
aanwezige strijdkrachten tengevolge
zal hebben. Zover is het nog wel niet
maar een gewaarschuwd man (Europa)
telt voor twee.
In Engeland doet de bij herhaling
door premier Eden in het openbaar ge-
uitte noodzaak tot krachtige bezuini
ging, het ergste vermoeden, terwijl het
plan van de Amerikaanse admiraal
Radford (voorzitter van het Ameri
kaanse comité van stafchefs) de
N.A.T.O. doet schudden. Weliswaar
vindt de admiraal geen steun bij de
drie chefs van staven (Zee-, Land- en
Luchtmacht), doch het wereldkundig
maken van deze aangelegenheid geeft
te denken en is op zich zelf reeds ver
ontrustend genoeg. De beschouwingen
daaromtrent in de ter zake goed ge-
informeerde New oYrk Times zijn al
evenmin bemoedigend. President
Eisenhower staat hier ongetwijfeld
voor een zeer zware beslissing.
Nu is het nuttig de motieven, die bij
deze bezuinigingsplannen ten grond
slag liggen aan een nadere beschou
wing te onderwerpen. Deze zijn drie
ledig:
1. Economische overwegingen, welke
voortspruiten uit de te zware de-
fensielasten in verhouding tot de
economische positie van het land.
2. Overwegingen welke hun grond
vinden in de atomische oorlog
voering.
3. De „vredelievende" Russische hou
ding, die steeds meer druk uitoefent
in de richting van een beperking der
huidige wederzijdse strijdkrachten,
zij het dus ook zonder effectieve
controle.
Ten aanzien van de eerste over
weging kunnen we kort zijn. Immers
deze ligt zonder grondige kennis van
de economische verhoudingen in een
staat buiten de beoordelingsmogelijk
heid. Wij betoogden meermalen, dat de
eis van gezonde economische en sociale
verhoudingen beperkingen aan de
defensie-inspanning kan opleggen. Of
en wanneer deze eis zich voordoet kan
echter van buitenaf vrijwel niet wor
den beoordeeld.
De rigoureuze beperking van de
landstrijdkrachten wordt echter be
halve op economische overwegingen
mede en vooral gebaseerd op de kracht
maar ook het gevaar, van de atomische
totale oorlogvoering. Men gaat hierbij
uit van de grondgedachte, dat een
eventuele nieuwe totale oorlog het
beeld zal geven van een heftige en
grootscheepse strijd met kernwapens,
die weliswaar tot een „overwinning"
van een der partijen zal leiden doch
met zodanige wederzijdse vernietiging
van mensen en materiaal, dat het be
reikte politiek-strategische oorlogsdoel
daarbij voor beide partijen slechts een
onvoorstelbare ruïne is. Het voeren
van zulk een strijd is dan complete
waanzin en dient te worden vermeden.
Anderzijds ziet men mede in ver
band met de nog grote overmacht van
het oostelijk blok aan conventionele
strijdkrachten geen mogelijkheid
om tot een aanvaardbaar akkoord in
zake het gebruik van kernwapens te
geraken. Een verbod hiervan zou de
N.A.T.O. ófwel in een uiterst zwakke
positie plaatsen ófwel dwingen tot een
vrijwel onbereikbare en zeker niet vol
te houden belangrijke versterking van
de conventionele strijdkrachten ten
einde op dat terrein een machtseven
wicht te handhaven.
Zowel aan Engelse als aan Ameri
kaanse zijde komt het beeld naar
voren, dat, indien een totale oorlog'
ondanks alles onvermijdelijk zou zijn,
deze wordt „gewonnen" door die partij
die over de langste en sterkste kern
wapenkracht beschikt. Zolang de
tegenstander met deze kracht kan wor
den bestreden bestaat er voor het op
treden van landlegers geen redelijke
mogelijkheid. Het heeft dan ook, vol
gens deze opvatting, geen zin de om
vangrijke en kostbare landlegers voor
het voeren van een eventuele totale
oorlog in vredestijd te onderhouden.
Met het oog op de totale oorlogvoering
zal de kernwapenkracht zo hoog moge
lijk moeten worden opgevoerd en wel
zodanig dat de vrees voor zulk een
oorlog beide partijen daarvan weer
houdt.
MAAR een totale oorlog nu vrij
wel steeds zijn uitgangspunt
vond en zal vinden in een lo
kaal conflict impliceert vorenstaande
redenering, dat het a priori mogelijk
wordt geacht een lokaal conflict inder
daad te lokaliseren, d-w.z. ofwel een
dergelijk conflict met politieke midde
len tot oplossing te brengen, óf, zo dit
niet mogelijk blijkt, de als „agressor"
aangewezen partij met conventionele
strijdkrachten tot de terugtocht of tot
toegeven te dwingen.
Als dit juist mocht zijn, dan is uiter
aard door concentratie van naar ver
houding beperkte strijdkrachten van
de aan de afstraffing deelnemende lan
den voldoende om tegenover de
„agressor" een zodanige overmacht aan
conventionele strijdkrachten te stellen,
dat succes is verzekerd. Het zwakke
punt in deze redenering is echter, dat
de „agressor" moet worden aange
wezen, hetgeen dan zou moeten ge
schieden binnen het raam van de Ver
enigde Naties met name door de Vei
ligheidsraad. Bestaat echter niet het
grote gevaar, dat een locale strijd
reeds vóór dat de agressor is aange
wezen tot een ernstig conflict in de
V. N. leidt óf dat het eenzijdig in
grijpen in zulk een lokaal conflict toch
tot een wereldconflict uitgroeit met
alle gevolgen van dien?
Wij wagen ons er niet aan hierop
een beslist antwoord te geven. Zolang
we te doen hebben met staatslieden
met realiteitszin en een sterk gevoel
van verantwoordelijkheid tegenover
hun volkeren, ja, dan zal het dreigende
beeld van de totale kernwapen-oorlog
menselijkerwijs gesproken een con
flict immer tot een gemeenschappe
lijke oplossing dwingen, hetzij langs
politieke wegen, hetzij door daad
werkelijk gezamenlijk ingrijpen. Wie
garandeert ons echter, dat er niet weer
een Hitier zal optreden, die met een
machtig apparaat van conventionele
strijdkrachten de zwakkere tegenstan
der aanrandt met aanvaarding van het
risico van de totale oorlog? En wan
neer er daarnaast wel een machtseven
wicht in atomische kracht is, wie zal
dan de eerste A- of H-bom lanceren?
Ook hierop durven Wij geen antwoord
te geven. Ook dan nog kan de vrees
voor de vérstrekkende consequenties,
Het IS.A.T.O.-hoofdkwartier in het Palais de Chuillo-t te Parijs; met als
inzet admiraal Radford.
wereldsysteem willen optrekken. Het
komt ons bovendien voor, dat een
dergelijke strategie, indien deze door
voerbaar zou worden geacht, ons kan
terugvoeren naar het lokale recht van
de sterkste, zeker als deze sterkste
niet meer geremd wordt door de
wetenschap, met een plaatselijke strijd
een wereldconflict te ontketenen. Naar
onze bescheiden mening zal de kennis,
dat elk lokaal conflict van enige be
tekenis tot de totale vernietigings
oorlog kan leiden voor alle erbij be
trokken partijen eerder aanleiding
zijn, dit conflict met alle middelen in
de kiem te smoren.
Premier Eden zei op 23 juli j.l. in
het lagerhuis: „Niemand twijfelt thans
nog aan het enorme vernietigende ver
mogen van de waterstofbom. Geen
enkel land is bereid een aanval te
lanceren, die het gebruik van de bom
zou kunnen uitlokken. Daar ben ik
heden van overtuigd. Ik mag niet zeg
gen, dat ik er voor altijd even zeker
van zou kunnen zijn".
de zwakkere in conventionele zin
daarvan weerhouden.
N Bonn slaat men dit gevaar zeer
hoog aan en stelt men als absolute
eis, dat het machtsevenwicht in
beide sectoren conventioneel en
atomisoh dient te worden bereikt en
gehandhaafd.
Korea is een voorbeeld, dat het in
derdaad mogelijk was een lokale strijd
gelokaliseerd te houden, maar we zou
den op dit enkele voorbeeld, dat
bovendien nog bijzondere aspecten
had, niet gaarne zonder meeT een
üe ervaringen uit de Koreaanse oorlog hebben grote invloed uitgeoefend op de verschillende standpunten.
Boeing B-52 Stratofortress bommenwer
per met 8 straalmotoren, twee aan twee
in gestroomlijnde gondels onder de vleu
gel; onderstel van 8 hoofdwielen in tan
dem onder de romp en steunwieltjes
onder de vleugeltips; gewicht: 160 ton,
kosten: S 15.000.000.
Wij zijn het met dat standpunt vol
komen eens, maar dan is er des te
meer reden dit grote gevaar en deze
afkeer te bestendigen als middel tot
handhaving van de vrede, zolang eze
niet op betere basis kan woi eni
vestigd. Het verbreken van he ma
evenwicht in de conventionele strijd
krachten brengt het gevaar dat de
sterkste de sprong waagt m de hoop,
dat de vrees voor de wa erstofbom,
het vooropgezette voornemen deze in
nood te gebruiken zal verijdelen.
En al vergist hij zich daarin zoals
Hitier zich ook in de kracht van de
tegenstanders vergiste, dan is nog de
zwakke aan conventionele strijdkrach
ten de directe oorzaak van de wereld-
vernietigingsslag.
Wij onderschrijven dan ook ten
volle de opvatting van Bonn: machts
evenwicht op elk terrein. Dit machts
evenwicht geeft ook de beste waar
borgen voor wederzijdse gelijkmatige
beperking tot economisch gezonde pro-
Porties. Dit vraagt geduld, tijd en
zware offers. De handhaving van de
vrede is dit echter zeker waard.
Tenslotte nog een enkel woord over
de „vredelievende" Russische houding.
Deze is een realiteit, hoe men ook over
de politieke motieven, welke tot de
Russische houding leidden, mag oor
delen. Het is in dit verband tekenend,
dat de thans bereikte conventionele
kracht van de NATO die zelfs met
inschakeling van de in uitzicht ge
stelde Westduitse versterking nog geen
machtsevenwicht tva.v. de Russische
conventionele strijdkrachten verzekeit
gepaard aan een nog tijdelijk over
wicht aan A- en H-kracht, reeds vol
doende basis blijkt te zijn om over
wederzijdse beperkingen te praten.
Akkoord, maar dan op basis van het
thans voor eind 1958 gedachte en in
verdragen en afspraken neergelegde
NATO-plan, tenzij Rusland het edel
moedige voorbeeld wil geven in eerste
instantie de huidige strijdkrachten van
het oostelijk blok tot het NATO-niveau
van thans terug te brengen.
TANGER
SIDI MOHAMMED V BEN
Joessoef van Marokko, heeft
onlangs, wij berichtten het
reeds, een gouverneur benoemd
voor Tanger.
Het vreemde bij deze benoeming
Is, dat Tanger geen deel uitmaakt
van het Marokkaanse rijk en nog
steeds geregeerd wordt volgens het
Internationale Statuut, dat ruim 20
jaar geleden in zijn definitieve vorm
werd opgesteld. Doch onderhande
lingen hebben de sultan het uit
zicht gegeven op een toekomsti
ge inlijving van de zone, die his
torisch en geografisch bij Marokko
behoort en waarover de persoon
van de sultan, zjj het dan in naam,
altijd heerser is gebleven. De sul
tan benoemde vroeger dan ook een
speciale vertegenwoordiger, de
„Mendoeb", die echter in feite een
totaal ondergeschikte positie be
kleedde. Deze Mendoeb was en is
nog steeds het hoofd van de mo
hammedaanse bevolking, rechter
over deze bevolkingsgroep en voor
zitter van de wetgevende vc^e^~
dering van de zone. De thans co
de sultan benoemde Souvern1fi"^r.'
nu twee functies gaan »"edn'
die van de Mendoeb en
Administrateur, de vertegenwoor
diger van de landen, die indertijd
het Par Ij se verdrag van Tanger
hebben ondertekend en gezamenlijk
de zone besturen.
Sultan Ben Joessef droomt van
een
groot Sjerifijns rijk. Hierom
vverd hij in 1953 verbannen naar
Madagaskar. Doch twee jaar la-
ter weid hij als soeverein vorst
van het onafhankelijk geworden
anse protectoraat in Parijs door
president Coty ontvangen en kort
daarop mocht hij, na een bezoek
aan Madrid, de Spaanse zone van
Marokko inlijven, terwijl nu de
aansluiting van Tanger een feit
begint te worden. De benoeming
van de gouverneur is een voorlo
pige regeling, totdat een interna
tionale conferentie zich zal hebben
uitgesproken over de toekomst van
de internationale stad.
De re-integratie van Tanger in
Marokko is voorlopig Marokko's
laatste wens. In 1912 werd Marok
ko verdeeld in een Frans en een
Spaans protectoraat en een in.ter"
nationale zone, iets waar keize
Wilhelm II, die nu eenmaal van
opzienbarende interventies hi
een „Panthersprung" voor oV®r
Tanger was steeds meer in a
langstelling komen te «taan
de grote mogendheden, v
Engeland, dat de rots van Gibral
tar in zijn bezit had e
ger geheel de Middellandse z,ee
zou kunnen beheersen Daartegen
waakten de andere grote mogend
heden van die tijd, daarom maakte
de keizer zijn „Panthersprung" en
daaruit werd de idee van een in
ternationale zone geboren.
Alle controversen werden opge
lost door het verdrag van Parijs
dat in 1923 werd ondertekend door
Frankrijk, Spanje, Engeland en
Duitsland. Na de tweede wereld
oorlog werd Duitsland als onder
tekenaar geschrapt en werden de
VS., Italië, België, Nederland,
Zweden en Portugal als zodanig
opgenomen.
Het bestuur over de stad wordt
door deze landen gezamenlijk ge
voerd. Hoofd van de uitvoerende
macht was de Administrateur, bij
gestaan door een controlecommissie
bestaande uit de in Tanger resi
derende consuls der negen lan
den. De Nederlander Jhr Van
Vredenburgh, die onlangs werd be
noemd tot permanent vertegen
woordiger van de K.S.G. bij de
Britse regering was, voor hij tot
plaatsvervangend secretaris-gene
raal der NATO werd aangesteld,
enige jaren Administrateur van de
internationale zone.
De wetgeveriae m'acwt is m iian-
den van de wetgevende vergadering,
die, zoals wij boven reeds zeiden,
gepresideerd wordt door de Men
doeb. De controlecommissie heeft
het recht van veto op de beslui
ten van de wetgevende vergade
ring.
De internationalisering maakte
van Tanger een »YriJ® 8 ad Men
kent er geen tosl&stin^ geen na—
tionaliteit, geen deviezenbepalingen.
De inkomsten van de stad worden
getrokken uit een universeel invoer
recht op alle produkten, dat 13'/i
procent bedraagt van de werke
lijke waarde der goederen.
Voor de oorlog zouden vele in
woners van Tanger mensen ge
weest zjjn, die ofwel een afschuw
van belastingen hadden ofwel de
beschikking hadden over kapitaal,
waarvan de herkomst in andere
landen als verdacht zou worden
aangemerkt. Tjjdens en na de oor
log stond Tanger in het middel
punt van de belangstelling. Het
ontbreken van deviezenbepalingen,
in- en uitvoerrestricties en een
strikte neutraliteit gewaarborgd
door de internationale status van
de stad, waren de oorzaken van
een reusachtige groei van de geld
en goederenhandel. Iedere finan
ciële transactie kon er geschie
den met een merkwaardige soe
pelheid en volkomen legaal. Daar
door ontstond een vrije koers vor
ming van de verschillende vajuta
der oorlogvoerende landen; de
bankgebouwen rezen ais padde
stoelen uit de onvruchtbare grond
en het goud stapelde zich op, zo
dat men met recht kon spreken
van de gouden zuil van Hercules.
pit alles is echter langzamer
hand afgenomen toen de deviezen
bepalingen in de meeste landen
van de wereld soepeler werden
en in het naburige Marokko de
strijd om de onafhankelijkheid be
gon en steeds heviger werd Vol-
gen? ^?ioiëlf beker,dmakingen is
loriinn n goudvoorraad van
32.000 kilogram tot 18.000 kilo te
ruggelopen, terwijl onofficiële schat
tingen spreken van een totaal ge-
W11crh,t van 10-000 kilo-
vele banken hebben hun kanto
ren naar elders verplaatst, om
dat de toestanden in Marokko een
vlotte handel te zeer bemoeilijken.
Bovendien zal Tanger, wanneer
het eenmaal ingelijfd is bij Ma
rokko, zijn internationale status
kunnen verliezen en evenzeer te
kampen krijgen met deviezenbepa
lingen en belastingen, die vooral
in een jonge staat, die zich nog
moet vestigen dikwijls aanmerkelijk
zwaarder zijn.
De Marokkaanse regering schijnt
er niet veel spijt van te hebben
Officieel is er verklaard, dat de
weggevloeide kapitalen toch niet
produktief- waren voor de Marok
kaanse nationale economie. Nu
staan reeds vele huizenblokken en
gebouwen, die na de oorlog in re
cordtempo zijn gebouwd, leeg en
is volgens deskundigen het spook
van de werkloosheid op de drem
pel komen staan. Wellicht zal het
spook na de aansluiting bjj Marok
ko helemaal binnen komen en de
gouden zuil van Hercules even arm
blijken als de rest van het Sjeri-
fjjnse rijk.
i
