Bolsj joi-ballet ziet af van optreden in Londen een Overheid en KUNSTPRIJZEN Verzet gij u ook tegen korting ambtenarenpensioenen De Verkiezing Gods r „Wij Financiële strop voor Covent Garden wensen niet hetzelfde lot te ondergaan als Nina V-YAi Delfts ontgroeningsfeest eindigde in studenten gevecht met politie Open brief aan de heer Voskuil i' Provocatie! Provocatie! Wouderlijke pers conferentie Wij hadden het verwacht „Spoken" bij de Haagsehe Coinedie Produktie Noordoost Polder Berkouwers jongste boek V ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1956 PAGINA 10 sluit een Geeft reeds thans Uw kind de beste kans N.V. VERENIGDE VERZEKERING MAATSCHAPPIJEN (V.V.M.) HONGERSTAKING OM EEN WONING Volgend jaar 5 miljoen K.L.M. VLIEGT 10 JAAR MET CONSTELLATIONS petroleumgaskachel NAAM O O O - O profdr. J. v. 't Westemde i Aoverter-ne) (Telefonisch van onze correspondent) LONDEN, hedenochtend. Voor vreemdelingen is Groot-Brittannië een uiterst gevaarlijk land: zij lopen voortdurend de kans van iets beschuldigd en dan gerechtelijk vervolgd te worden althans indien men het Russische pers bureau „Tass" mag geloven. Het heeft een brief van het Moskousc Bolsjoi-ballet wereldkundig gemaakt, waarin het be roemde balletgezelschap aankondigt, dat het zich „wegens het provocatieve optre den tegen Nina Ponomareva, Russisch kampioene discuswerpen, tot zijn grote spijt gedwongen ziet zijn optreden in het Londense Covent Garden Theatre af te zeggen". Deze bekendmaking, waarvan wij gis teren nog in een deel van onze oplaag melding maakten, heeft in Londen zo grote opschudding veroorzaakt, dat het nieuws over de Suezeonferentie volkomen van de voorpagina's der avondbladen is verdrongen. De „operette-Nina" begint thans de allures van een onsterfelijke tragi-komedie aan te nemen. In de brief van het Bolsjoi-ballet wordt o.m. opgemerkt: „Wie garandeert ons, dat een soortgelijke provocatie als die, welke men tegen Nina Ponomareva heeft geën* „Ach mevrouw, kunt u mij mis- schien een stukje elastiek geven, want anders zakt mijn broekje af". sceneerd, niet tegen een van ons zal wor den uitgebracht? Wie garandeert ons, dat ons gezelschap onder normale om standigheden in Londen kan ontreden zonder er bevreesd voor te zijn, dat een der leden aan de een of andere beschul diging of rechtsvervolging wordt bloot gesteld? Wij verklaren, dat wij het niet kunnen gedogen, dat een onzer aan het gevaar van welke provocatie dan ook wordt blootgesteld en wij zijn daarom van oordeel, dat onder de gegeven om standigheden ons balletgezelschap niet op tournee naar Londen kan gaan". De directeur van het Covent Garden Theatre, David Webster, belegde gister middag een persconferentie, waarop bij bekend maakte, dat het besluit van het Bolsjoi-ballet om niet naar Londen te komen, Covent Garden komt te staan op een verlies van 1.400.000. Het optreden van het -Moskouse balletgezelschap zou een maand duren en alle voor de 25 voor stellingen beschikbare plaatsen 60.000 in totaal waren reeds weken geleden uitverkocht, terwijl er met gemak drie maal zoveel plaatsen verkocht hadden kunnen worden als het theater slechts gro ter was geweest. Er waren zelfs ballet liefhebbers, die duizend gulden voor een plaats hebben geboden. Reeds weken lang staan er in Londens havenpakhuizen 781 kratten met tachtig ton aan uit Moskou afkomstige balletcoulissen opgeslagen, wachtend op de toestemming der Russi sche ambassade om naar Covent Garden te worden overgebracht. De kratten zul len thans naar de Sovjet-Unie moeten worden teruggestuurd. Covent Garden zal de reeds gestorte plaatsengelden terug betalen. De voortuin van de Russische ambas sade in „Millionair Row" (de bijnaam van Kensington Palace Gardens) was gister middag het toneel van de wonderlijkste „persconferentie", die waarsohijnlijk ooit gehouden is. Verslaggevers redetwistten met ambassade-ambtenaren over het Rus sische standpunt, dat de Britse reger'ng in de affairë-Nina tussen beide had moe ten komen. Dit zeiden de heftig vertoornde Russen: „Waarom dwongen jullie Nina hier te blijven? Wat denken jullie ermee te bereiken de provocatie jegens Nina voort te zetten en waarom komt de Engelse koningin niet tussen beide? Deze onverkwikkelijke affaire kan de goede verstandhouding tussen onze beide lan den slechts schaden!" Maar, vroeg een der verslaggevers, waarom maken de Russen zo'n kabaal over Nina en laten zij haar niet gewoon voor de rechter verschijnen, die zal uit maken of zijn schuldig is of niet? Met van woede vertrokken gezicht zei een Rus: „Jullie hebben er niet in het minst rekening mee gehouden, dat Nina een buitenlandse is. Als jullie beloven haar neit voor het gerecht te slepen, zullen alle moeilijkheden als bij toverslag verdwij nen". Zo ging het door, zonder dat de partijen ook maar één stap nader tot elkaar kwa men: hier stonden twee levens- en rechts- beschouwingen tegenover elkaar. Het Foreign Office had, naar een woordvoerder verklaarde, reeds zien aan komen, dat de Russen het optreden van het Bolsjoi-ballet zouden gebruiken als een pion in het schaakspel om Nina van rechtsvervolging te doen ontslaan. Het heeft er de Russen herhaaldelijk op ge wezen, dat de Britse regering tn deze machteloos is, daar in Engeland de rech terlijke macht volkomen onafhankelijk is. Maar de Russen weigerden dit te geloven: in hun ogen was het volkomen natuurlijk, dat een regering de rechter, om redenen van staatsbelang, beveelt een rechts geding te staken en de weigering dit te doen getuigde van de ergerlijkste moed wil van de zijde van de Britse regering om de goede naam van de Russische athleten in de ogen van de wereld te discrimineren. Britse rechtsgeleerden zoekenthans naar een juridisch geoorloofde mogelijk heid om Nina van rechtsvervolging te ont slaan. Telkens duiken er geruchten ou, dat zij daarin geslaagd zijn, maar even vaakt worden deze geruchten later tegen gesproken. Waarom, zo redeneert men, zou de een of andere arme Italiaanse vrouw, die in een warenhuis een hoedje steelt, wel voor de rechter verschijnen om een rechtvaardig vonnis tegen zich te horen uitbrengen of te worden vrijgespro ken? En waarom zou een Russische atlete, die precies hetzelfde gedaan heeft, van rechtsvervolging worden ontslagen, alleen omdat zij onderdaan is van een der machtigste staten der wereld? In spanning wacht heel Engeland op de afloop van de „affaire-Nina". MALIEBAAN 50 UTRECHT „Mag ik je nu de dame voorstellen, die gisteravond aan de telefoon was, toen ik overwerk had?'. (Van onze Haagse redactie) In cell uitvoerige nota hebben B. en W. van Den Haag hun standpunt uiteengezet met betrekking tot de uitreiking van ge meentelijke prijzen aan kunstenaars. Er bestaan in Den Haag drie Stichtingen die gemeentelijke prijzen toekennen en wel als eerste de -Tan Campertstichtimi, die jaarlijks een Constanten Huygensprijs uit reikt voor een geheel oeuvre van een Nederlandse auteur, benevens de Vijver bergprijs voor een Nederlandse roman, de Jan Campertprijs voor Nederlandse poëzie en voor Nederlands essayistisch werk be nevens ineidentcie prijzen. De tweede is de Johan Wagenaarstich- ting, die werk van Nederlandse componis ten bekroont en opdrachten geeft terwijl als derde dan de Jacob Mariss'ichting jaarlijks een prijsvraag voor schilderkunst en bij afwisseling voor grafische kunst, tekenkunst en beeldhouwkunst, uitreikt. Deze laatste prijsvragen zijn alleen be stemd voor Haagse kunstenaars. De stichtingen zijn financieel afhanke lijk van het gemeentebestuur. Ter beoor deling van werk, dat voor bekroning in aanmerking komt, worden door de bestu ren jury's en adviescommissies ingesteld. Bij de Jan Campert- en de Johan Wage- naarstichting waren het steeds enkele deskundige bestuursleden die de jury's vormden "en die hun beoordeling aan de stichtingsbesturen voorlegden. Anders is dit bij de Jacob Marisstich- „Ja, ik vind ook, dat hij het met zijn rauwkostkuur te ernstig neemtt" „Ah, daar is zowaar dat oude sie raad, dat ik al jaren kwijt ben' „Misschien wilt u de piloot vragen, dat hij niet sneller dan het tijd schema vliegt, we zitten net zo ge zellig te praten". ting. Voor elke prijsvraag stelt het be stuur hier een afzonderlijke, deskundige jury samen waarbij deskundigheid de keuze bepaalt. Indien het bestuur zich het recht zou willen voorbehouden af te wij ken van de uitspraak van de jury is het gebleken dat het bijeenbrengen van een jury grote moeilijkheden zou opleveren, aldus de nota. Aangezien ook de bestuurs leden deskundigen zijn uit de burgerij, volgt hieruit dat zij niet persoonlek ver antwoordelijk zijn jegens B. en W. Zij be zitten een volstrekte handelingsbevoegd heid en zelfstandigheid, uiteraard binnen de regels van de statuten. Slechts indien de raad zich niet met het beleid van een stichtingsbestuur zou kun nen verenigen, zou een subsidie vermin derd of geschrapt kunnen worden, of zou zelfs de stichting kunnen worden opge heven. B. en W mei-ken op dat de prijzenbe- oordeling door de jury's van de Jan Cam- pertstichting en de Johan Wagenaar- stichting nooit kritiek hebben opgeleverd in tegenstelling met die van de Jacob Marisstichting. CWij herinneren aan de rel rond de bekroning van Ouborg's Vader en Zoon, red.). B. en W. zijn echter van mening dat de opvatting van het publiek het streven der kunststichtingen niet in de weg dient te staan. De uitspraak der jury is een uitspraak die bindend is, zo als bij alle prijsvragen. Aan de deskundig heid van de juryleden heeft men tot nu toe immers nooit kunnen twijfelen. De ontgroeningsfeesten te Delft zjjn vannacht op een onplezierige wijze ge ëindigd. In verband met de bekende ani mositeit tussen het Delftse Studenten corps en de Delftse Studentenbond had de politie bepaald dat de route van de traditionele fakkeloptocht van het corps niet over de Oude Delft, langs de so ciëteit van de Delfste Studentenhond mocht leiden. De senaat bleek de stoet echter niet in d.e hand te hebben en kort na mid dernacht trokken de studenten van het corps langs de sociëteit van d>e bond. Daar was de deur gesloten en waren de ramen aan de binnenzijde geblindeerd, terwijl geen mens zich liet zien. Ofschoon er dus geen enkele provocatie was, begon nen de leden van het corps brandende fakkels en straatstenen n.aar de ramen van het sociëteitsgebouw te werpen, waardoor verscheidene ruiten sneuvelden,. Inmiddels trachtten anderen de deur te forceren.Enige agenten van politie, die de optocht begeleidden, konden aanvan kelijk ndets uitrichten. Nadat echter as sistentie was gekregen, werd met de gummiknuppel de stoet van corpsleden uiteengedreven, en de Oude Delft schoongeveegd. Enige vertegenwoordigers van de se naat van het Delftse Studentencorps be gaven zich daarna naar de sociëteit van de bond om de zaak te bespreken. Zij werden echter verre van hartelijk ont vangen. Op het dak van de sociëteit werd intussen een gevecht geleverd tussen politie en corpsleden, die via het dak de sociëteit trachtten binnen te dringen. Een student viel daarbij van een hoogte van ongeveer drie meter, maar kwam er zonder letsel af. De verhouding tussen de burgerij van Delft en de studenten die toch al ge spannen was. is er niet beter op gew?r- den Er gaan al stemmen op om van het hoger gezag te eisen, dat aan het gedrag van de studenten paal en perk wordt ge steld. Er is naar wij vannacht vernamen, een comité in oprichting dat zich tot de officier van justitie wil wenden. Gister middag. tijden,s de inauguratie van de vandidaat-leden hield de president van Naar aanleiding van een radio-com mentaar over de bezitsvorming van de lieer K. Voskuil, hoofdredacteur van Het Vrüe Volk, heeft mr. G. A. A- M. Boot, algemeen voorzitter van de Algemene R.-K. Ambtenarenvereniging, een open brief gericht aan de heer Voskuil, Na_een inleidende passage schrijft de heer Boot daarin het volgende: „Een ding meen ik heel goed begre pen te hebben: n.l. dat U er niet aan denkt te bevorderen dat aan het arbeids loze inkomen zonder meer grotere facili teiten worden verleend dan aan het ar beidsinkomen. Met dit uitgangspunt kan ik mij volkomen verenigen. Doch mij is niet duidelijk waarom U dit uitgangs punt niet op de voorgrond hebt gesteld ter gelegenheid van de aanstaande in de senaat van het Delftse Studentencorps i =- een rede, waarin hij gewag maakte va.n voering van de algemene oud - v,„n zekerinu? Met ingang van 1 januari a.s een „incident, dat. zeer ernstig had kun. nen zijn, doch gelukkig goed is afgelo pen". zekering? Met ingang van 1 januari zal immers iedere gehuwde amlbtenéar van 65 jaar en ouder, na een diensttijd Een 32-jarige tuinman te Heemstede, die reeds zeven jaar staat ingeschreven als woningzoekende en twee jaar geleden in het huwelijk is getreden is twee dagen ge- den in hongerstaking gegaan. Voorzien van een fles water en wat sigaretten is hij op een stoel voor het raadhuis te Heemstede gaan zitten. De jongeman heeft reeds tweemaal een gedeelte van een woning kunnen huren. Beide malen is hem door de huisvestingcommissie zon der opgaaf van reden toestemming om van die woning gebruik te mogen ma ken, geweigerd. De Haagsehe Comedie heeft zoals ge meld als bijdrage tot de Ibsen-herdenking haar keuze laten vallen op „Spoken". Fie Carelsen die reeds eerder mevrouw Alving gespeeld heeft zal andermaal Os wald's moeder vertolken. Haar zoon zal nu niet Paul Steenbergen zijn, zoals in de opvoeringen voor en na de oorlog, maar Luc Lutz. Regina zal gespeeld worden door Myra Ward, dominee Manders door Max Croiset en Engstrand door Henk van Buuren, die eveneens van de vroegere bezetting deel uitmaakte. De regie is in handen van Joris Diels. Voor het decor ontwerp heeft men zich gewend tot de abstracte schilder Joop Kropff. De pre mière beeft op 29 september te Den Haag plaats. van 40 jaren, op grond van de invoering van de algemene ouderdomswet nog geen 300 meer aan pensioen ontvangen dan zonder de invoering daarvan het geval zou zijn geweest; iedere andere ge huwde Nederlander ontvangt (behoudens voor zover op zijn pensioen met mede werking van HEMZELF eveneens ge kort wordt) naast zijn ander inkomen, derhalve ook nadst zijn arbeidsloos inko men, volledig 1404. Naar mijn bescheiden mening geniet hier het arbeidsloos inkomen niet alleen dezelfde waardering als het arbeidsinko men. doch wordt het arbeidsloos inkomen volledig gesauveerd ten koste van het arbeidsinkomen (i.e. pensioen). Op het pensioen van de hier bedoelde ambte naar wil de Regering immers meer dan 1100 gaan korten, hoewel hiervan 16.1% van zijn salaris aan premie is be taald en premie-restitutie niet in het voornemen ligt- Het is mij niet onbekend, dat de pen sioenen. van een groot aantal gepen sioneerden daarnaast nog belangrijke verbeteringen zullen ondergaan, dit doet echter niet af aan het beginsel, dat even eens in een groot aantal gevallen een aanzienlijke korting op liet pensioen wordt toegepast in tegenstelling tot het geen met het arbeidsloos inkomen ge schiedt. Mag ik uit Uw radiopraatje afleiden, dat U zich hiertegen eveneens ernstig zult verzetten? Dit zou tevens het voor deel hebben, dat U dan ook past voor de ongerechtvaardigde aantasting van ver kregen rechten en de ongelijke rechts bedeling. zoals het ontwerp van wet tot aanpassing van de ambtelijke pensioenen feitelijk wil bewerkstelligen." In de Noordoost Polder zullen naar ver wachting de ontginningswei ken geheel en de boerderijenbouw nagenoeg in 1957 kun nen worden voltooid, aldus lazen de in de memorie' var. toelichting op de begroting voor het Zuiderzeefonds. De tijdelijke exploitatie van de N-O.P. zal het volgende jaar naar raming een sdrag opleveren van f 5.250.000. Gere kend is dat de opbrengst van 4500 ha ak kerbouwgewassen gemiddeld zal bedra gen f 1100 per ha en die van 600 ha gras ,n de lucerne f 500 per ha. Op de tentoonstelling van vracht- en bestelauto's, die gisteren in Londen ge opend is, staat o.m. deze merkwaardig gevormde gevormde wagen te zien. Het is een vrachtauto, waarvan de carosse- rie uitgevoerd is in de vorm van een {les, waarvan de vreemde „afgehakte" voorkant van de wagen. Dezer dagen was het tien jaar geleden, dat de eerste Lockheed Constellation voor de K.L.M., op Schiphol arriveerde. Dit vliegtuig, de PH-TAV, dat later met de naam „Venlo" werd gedoopt, was een van de eerste Constellations die na de oorlog speciaal voor het burgerluchtverkeer werden gebouwd. In de jaren tussen 1946 en 1956 heeft de K.L.M. in totaal 48 vliegtuigen van het type Constellation en Super-Constellation van Lockheed gekocht, waarvan zij er nu nog 28 in dienst heeft. De andere toestel len vliegen bijna allemaal nog bij buiten landse luchtvaartmaatschappijen, die ze destijds van de K.L.M. overnamen. In to taal hebben Constellations en Super-Con- stellations in tien jaar tijd in dienst van de K.L.M. 173.200.000 kilometer gevlogen, waarvoor zij 455.000 uren in de lucht zijn geweest. ZUINIG-REUKLOOS-ONGEVAARLIJK WERELDNIEUWS Sinds jaar cn dag heeft Hollywood zijn heil gezocht bij de sterren, filmsterren wel te verstaan. Nu worden filmsterren niet geboren, maar gemaakt door de publiciteitsafdelingen van de filmmaat schappijen. die net zo lang blijven her halen, dat een bepaalde acteur of actrice een ster is, tot zijzelf en het publiek het geloven. De ster-vergoding, die zü zelf in het leven hebben geroepen, begint thans voor de filmmaatschappijen te werken als een soort boemerang. Ze zijn tot op zekere hoogte afhankelijk geworden van hun paradepaarden en dit heeft geleid tot een aantal problemen, die onder de druk van een groeiende televisieconcur- rentie cn een daarmee gepaard gaande vermindering van het bioscoopbezoek vrijwel onoplosbaar lijken. Allereerst kunnen er niet voldoende sterren worden aangekweekt. Lionel Sharipo. naar wiens boek ,,D-day the sixth of June" de film „De Zesde Juni" is gemaakt, beklaagde er zich tijdens zijn bezoek aan ons land over. dat er geen ster te vinden was geweest, jong genoeg om een dei" mannelijke hoofdrollen te vertolken. Volgens hem waren er, wat de actrices betreft geen moeilijkheden. Maar intussen heeft ons uit Hollywood het bericht bereikt, dat de produktie van verschillende films wordt opgehouden, omdat er gebrek is aan vrouwelijke sterren van naam. De reden daarvan is. dat de in aanmerking komende actrices al een contract hebben, dat ze te oud zijn voor de rol. die ze moeten spelen of dat ze niets voelen voor de rollen, die de producenten haar willen laten vertolken. En hier zijn we aanbeland bij een nieuwe moeilijkheid, waarvoor de film producenten zich geplaatst zien. name lijk de gevestigde sterren zover te krij gen. dat ze zich verwaardigen aan zo iets ordinairs als het optreden in een film te beginnen. En dat is er niet gemakke lijker op geworden, sinds de fiscus een rekenmeester is gebleken, die op het ge bied van inkomsten- en vermogensaan- wasbelasting altijd aan het langste eind trekt. Algemeen hoort men de producen ten dan ook klagen, dat de sterren een hand en liefst ook nog een hele arm eisen als hun een vinger wordt geboden. Dat is natuurlijk schromelijk overdre ven. want de meeste sterren geven on getwijfeld de voorkeur aan ronde, harde dollars. Die zijn makkelijker te verhan delen dan handen of armen. Clark Gable oud paradepaard Maar het ergste gevolg van de manier, waarop Hollywood zich met handen en voeten aan he sterren heeft overgele verd, is wel de hoogst ongewone, om niet te zeggen dwaze rolbezetting in sommige films. Iedere bioscoopbezoeker zal zonder moeite de titel van een film kunnen noe men, waarin de producent kennelijk de verkeerde man of vrouw voor een be paalde rol heeft gekozen in zijn ijver om een film vol grote namen te kunnen aan kondigen. Zeer recente voorbeelden zijn Bing Crosby, die in de nieuwe versie van de showfilm ..Anything goes" pre cies dezelfde ro] speelt als twintig jaar geleden en Fred Astairs. die in Funny Face" Audrey Hepburn tot tegenspeel ster heeft gekregen. Waarmee we geen afbreuk willen doen aan de onloochen bare kwaliteiten van Crosby of Astaire. maar waarmee we wèl willen zeggen, dat een beetje jong acteursbloed Hollywood beslist geen kwaad zou doen. De voor de hand liggende vraag, hoe het komt, dat jonge acteurs in Holly wood zo weinig kans krijgen, is a] eens beantwoord door Humphrey Bogart zelf een niet zo heel jonge ster van naam. toen een jeugdige actrice hem vroeg: „Hoe vindt u het, dat de oudere ster ren nog altijd de grote rollen krijgen?" „Daar is een heel goede financiële re den voor," antwoordde Bogart. „Als je meer dan een miljoen dollars in een film hebt gestoken zorgt een man als Gary Cooper er voor, dat je je' geld terugkrijgt. Dat is heel naar, want het filmbedrijf heeft nieuwe mensen nodig. Wij, ouderen, krijgen er schoon genoeg van." „Gelooft u. dat ze in Hollywood wer kelijk graag nieuwe gezichten zouden zien?" vroeg iemand anders. „Vast en zeker", luidde het antwoord. „Niet omdat ze genoeg van ons heb ben, maar omdat we teveel kosten. Ze zouden dolblij zijn met een nieuwe Clark Gable of Gary Cooper.... voor het tien de van het- geld dat ze nu moeten be talen." Gable en Cooper kunnen alles doen in een film en niemand trekt er zich ook maar een zier van aan. Gable zou alle overige figuren in een film kun nen vermoorden en dan zouden de men sen nog alleen maar zeggen: „Och, die goeie ouwe Clark". Cary Grant,, de in Engeland geboren filmheld, die al twintig jaar lang in Hollywood aan de top staat, doet in niets voor Clark Gable onder. Onlangs heeft hij met Paramount een contract afgeslo ten om de hoofdrol te spelen in de film ..Houseboat" naar een ongepubliceerd ver haal van B. Winkle over een weduwnaar die een moeder zoekt voor zijn kinderen. Het ligt in de bedoe ling om in de zomer van 1957 te beginnen met de produktie van deze komedie, waar voor het team Milville Shavelson en Jack Rose het scenario zal schrijven en zich 'belasten met de regie. Hollywood zocht heil bij de sterren Toenemend gebrek aan jong bloed Zo iels ordinairs als het optreden in een film l)e geboden vinger cn de genomen hand O In twintig jaar is er niets veranderd Als je meer dan een miljoen dollars in eeu film hebt gestoken.... O Dolblij met een nieuwe Clark Gable voor een tiende can het geld O - Bioscooptechnisch handboek grotendeels doorgebracht in Spanje, waar hij de hoofdrol heeft gespeeld in de film „Te Pride and the Passion" van Stanley Kramer. Het bestuur van de Stichting „Instituut voor Opleiding Technisch Bioscoopperso neel" is voornemens het volgende jaar een bioscoop-technisch handboek te laten verschijnen en tevens de schriftelijke op- rateurseursus met ingang van 1 januari 1957 in gedrukte vorm uit te geven. Het handboek zal uit twee losbladige delen bestaan, zodat er steeds aanvullingen in Eveneens in de zomer van 1957 za] Cary I kunnen worden opgenomen. Het eerste CARY GRANT Grant optreden in een film. die onder regie van de auteur zelf in Zwitserland deel zal de onderwerpen cabinepraktijk, brandveiligheidsvoorschriften en licht- wordt gemaakt naar een verhaal van Clif- techniek behandelen, het tweede deel de ford Odet „High Rendezvous". Boven dien heeft hij zich. zoals men weet, ver plicht om in drie films op te treden onder regie van Alfred Hitchcock, hoe wel de verhalen voor deze films nog moeten worden gevonden. De afgelopen zomer heeft Cary Graat onderwerpen elektrotchniek. voorschrif ten elektrotechniek en versterker-tech. niek. Aldus wordt een naslagwerk ge vormd van ongeveer 600 pagina's, waarin men via een alfabetisch trefwoordregis- ter elk gewenst onderwerp zonder moeite kan vinden. IN „DE VERKIEZING GODS",*) het laatst verschenen deel uit de dogmatische studiën van Berkou- wer, welke in snel tempo de hand van de bekende professor van de Vrije Universiteit van Amsterdam verlaten, wordt wel één van de moei lijkste punten van de gereformeerde belijdenis behandeld. Het was voor hem geen gemakkelijke taak om de karikaturen in de verkie- zingsleer de leer over de voorbe schikking Gods van de gelovigen tot de eeuwige zaligheid die volgens hem zulk een stempel op menige fase van de geschiedenis der kerk gezet hebben, duidelijk en precies aan te geven. Hij stond voor de taak om vertekeningen en misvormingen, waardoor de theologie en de prediking zo menigmaal de troost der verkiezing in nevelen gehuld had den, te vermijden. Daarom moesten al lerlei consequenties van lijdelijkheid, quietisme en martelende onzekerheid, die in de gemeente getrokken werden, als een verkeerde interpretatie van het reformatorische belijden aangetoond worden. Hij heeft in zijn boek allerlei misverstanden uit de weg geruimd en het is daarbij begrijpelijk, dat h« een apart hoofdstuk wijdt aan het grote misverstand, nl. dat men het uitverko- ren-zijn losmaakt van de genadige ver kiezing Gods en aldus een beschouwing opbouwt, die een hoogmoedige pretentie noodzakelijk besloten houdt. Een woord van bijzondere dank aan de schrijver is hier op zijn plaats, om dat hij in de reformatorische verkie- zingsleer op vele waardevolle en troost volle aspecten weet te wijzen. Te mid den van de vele meningen, die het een niet-reformatorisch christen moeilijk maken zich een duidelijk begrip van de reformatorische Jeer te vormen, is hij er in geslaagd een scherp beeld te schetsen In zijn dogmatische uiteenzet tingen weet hij. dik wij ls vele teksten uit het Oude en Nieuwe Testament op een verrassend sprekende wijze aan te ha len. Er zijn kostbare gedachten over de ge openbaarde werkelijkheid, die zowel in het gereformeerde belijden als in het rooms-katholieke geloofsbewustzijn als echt christelijk erfgoed bewaard worden. Met name wordt hier op een duidelijk verschil tussen de leer der verkiezing en die der verwerping gewezen. Terecht wordt door Berkouwer met alle nadruk uiteengezet, dat op de mens gewezen moet worden, als naar de „oorzaak en schuld" van het ongeloof gezocht moet worden, en dat God als oorsprong ge zien moet worden, als het over het ge loof in Jezus Christus en de zaligheid door Hem gaat. Het zal de schrijver ech'ter waar schijnlijk niet verbazen, als de rooms-katholieke lezer tegen sommige punten in zijn boek bezwa ren laat horen. Waar de kwestie over de activiteit van God en mens in de orde van de genade ter sprake komt, blijkt het moeilijk eikaars standpunt te verstaan. Berkouwer wijst de rooms-katholieke kritiek op de reformatie in de vorm van .monergisme". een alleenwerkzaam heid Gods, af, omdat in reformatorische opvatting niet alle menselijke activiteit verdwijnt. Van de andere kant zal de katholieke theoloog Berkouwers ziens wijze en weergave van het katholieke standpunt in de term „synergisme" af wijzen. Met „synergisme" wordt be doeld. dat er van de zijde van de mens een zekere aanvulling ten opzichte van Gods aandeel gepresteerd wordt, z^'at wij deels door God, deels door 'e eigen kracht in de orde van het heii be waard worden. Van katholieke zijde is door Hulsbosch, die door Berkouwer geciteerd wordt, dit „deels-deels" en daarmede elk aanvullingsidee terecht resoluut afgewezen. Berkouwer echter meent, dat Hulsbosch in zijn verdere uitleg, bij de bespreking van het vrij heidsbegrip, deze afwijzing herroept. Hoe men ook over deze verdere uitleg, dit vrijheidsbegrip, oordeelt of dit be grip voor een gereformeerd theoloog als Berkouwer moeilijk te volgen is, of dat ook andere factoren hier beschouwd moeten worden Hulsbosch zal, lijkt me, deze afwijzing niet herroepen. Te recht zegt hij in een citaat, door Ber kouwer aangehaald, dat het niet zo is „dat het van God en de vrije wil ge lijkelijk en op hetzelfde plan afhangt, dat wij het heil bereiken". Dat verschil in niveau, waarop de goddelijke en de menselijke activiteit vertoeven, schept de mogelijkheid ook al blijft dat vocn* ons geloofsdenken juist vanwege dat verschil in niveau duister dat er echte menselijke activiteit is en dat tóch alles in die activiteit aan God te danken is. In deze situatie van godde lijk en menselijk werken blijkt Gods soevereine suprematie wel bijzonder sprekend- IN de rooms-katholieke theologie wordt vervolgens in de leer van het goddelijke verwerpen gespro ken over het kwaad, dat door God toegelaten wordt Met dit „toelaten" wil de katholieke theoloog uitdruk ken, dat geen enkele schuld voor het kwaad van de mens in God gezocht mag worden, aangezien de volle schuld op rekening van de zondigen de mens valt. Toch wil men met dit „toelaten" niet zeggen, dat het menselijk leven in zijn zondig aspect autonoom, wordt, zodat het aan de eeuwige God ontglipt. De mens wordt nooit een onafhankelijke tegenspeler van God Integendeel God schakelt ook het kwaad en de zondigen de mens Zelf in Zijn plannen in. Dit in schakelen door God, deze beschikking Gods, wordt echter niet door het theo logische begrip „toelaten'" aangeduid. Berkouwer nu wijst in de rooms-katho lieke theologie over het verwerpen het „toelaten" af en tevens constateert hij, dat in de menselijke verheldering van het mysterie gefaald wordt. Deze op merking is misschien hieruit te verkla ren, dat hij schijnt te veronderstellen, dat méér aspecten van dit mysterie o.a. het aspect van het inschakelen door God door dit begrip „toelaten" uitge zegd worden, dan de katholieke theo loog er mee bedoelt uit te drukken. Bovendien moet men het „verhelderen dat de katholieke theoloog met een die pere theologische uitleg beoogt, goed verstaan. Het mysterieuze van het mys terie wordt in zo'n uitleg niet in het minst weggenomen, het wordt in zo'n verdere uitwerking, die men niet als de enige of de meest volmaakte hoeft te zien, nog scherper als mysterieus ge zien. De kracht van het geloof zal bij die verdere uiteenzetting niet minder nood zakelijk blijken. Tenslotte nog een korte opmerking over de heilszekerheid. Eigenlijk moest hier de vraag besproken worden, of de zekere kennis van ons eigen heil ons in Christus geopenbaard is geworden en voor ons in geloof toegankelijk is. Dit zou hier echter te ver voeren. We wil len hier slechts opmerken, dat de ka tholiek, die in normale omstandigheden buiten het geval van een bijzondere openbaring van God geen geloofszeker heid bezit, of God hem tot het eeuwig heil verkiest en hem daartoe voert, daarom toch niet in angstige onzeker heid leeft. Volgens Berkouwer is de re formatorische leer der verkiezing geen wolk. die het zonlicht, het licht der heilszekerheid, onderschept. We vragen ons echter af, of men zich niet te veel aan dat licht, dat voor ons tijdens de aardse fase van ons leven te scherp lijkt te zijn, blootgesteld heeft. Dat een voortdurende bezinning op de leer van Gods verkiezen en Gods verwerpen zowel van reformatorische als van rooms-katholieke zijde noodza kelijk blijkt, is door dit boek van Ber kouwer nog duidelijker geworden maar tevens gemakkelijker gemaakt. „De Verkiezing Gods", door Pr°f- dr. G. C. Berkouwer. Uitg. J. H. Kok, Kampen. 1

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1956 | | pagina 10