Ontevredenheid onder Britse
gemobiiiseerden
Regering erkent gegrondheid
van aantal grieven
Er was kermis in Paramaribo
7
7
MARGE
De Twentse textielarbeider
heeft liefde voor zijn vak
Nasleep van overijld sabelgekletter:
PLOTSELING AF
m
Een wonderlijke wereld begint na „Koniverjarie"
wat doet U op
Vier onder-staatssecretarissen ontslagen
Noodlotsvluclit van
Bell X-2 was snelste ter
wereld
Onbekend Evangelie
ontdekt?
Conflict tussen leger en
regering in Indonesië
INDE
17 oktober
mm
De moderne begrippen van het spel tussen
werkgever en werknemer worden
goed verstaan
Betère verstandhouding
Groot mijnwerkers
tekort in België
"WOENSDAG 10 OKTOBER 1956
PAGINA 5
Rede
van minister Head
DE F.A.O.-CONFËRENTIE TE
BANDOENG
Ver zei tegen arrestatie
Volgens kringen die nauw contact met
het leger onderhouden aldus meldt Reu-
ter hebben Indonesische legerofficieren
geweigerd uitvoering (e geven aan or
ders om sommigen van hun collega's te
arresteren.
Herziening kieswet
Anti-communisten
Joego-Slavië en Bulgarije
FRANSE MILITAIREN TERUG
UIT ALGERIJE
Nieuw seizoen
Een pond p.p.
Nog oud zeer
nutet worden aangepast dan thans het ge-
Geen textielbaronnen maar
rentmeesters
Betere kwaliteit
Van ambachtsman tot technicus
.-V
(Van onze correspondent). dinsdagavond
De twintigduizend reservisten, die na het uitbreken der Suezkanaalerisrs door
de Britse regering onder de wapenen zijn geroepen, bezorgen ^teg»
autoriteiten thans heel wat hoofdbrekens. Iu een week P P
Punten in het Britse rijk door de reservisten ongeregeldheden veroorzaakt
die verdacht veel op muiterij beginnen te lijken. ®r ,s J
ontevredenheid ontstaan door voornamelijk drie oorzakV uitkering der
achter gebleven gezinnen der mannen wachten nogsteeds op uitkering der
kostwinnersvergoedingen, zodat vele vrouwen gedw g o.
maken; 2. de reservisten brengen hun tijd veelal in ge**0 bcschou^„' 0°°,*'
zodat zij hun opkomst onder de wapenen als doelloos beschouwen, 3. de
manschappen klagen over slechte legering en voet
De ongeregeldheden begonnen vorige
week maandag op het eiland Cyprus. Een
aantal reservisten belegden in het Forest-
Parkhotel te Nicosia, dat door het leger
gerekwireerd is, een protestbijeenkomst,
die in een luidruchtige manifestatie van
s°ldateske ontevredenheid ontaardde.
mannen trokken onder luid getier n®®z
jegirnentsadjudant om hem een p
v °verhandigen, waarin zij zl.c^ nnder
beklaagden, dat zij als reservisten ^onder
af. wapenen werden gehoude -
verandering zou komen. Het was onmoge
lijk,. verklaarde de minister, dat aan
de "in het midden-oosten gestationeerde
troepen verlof werd toegestaan, daar zij,
meer dan de troepen in Engeland en
Duitsland, in een staat vap paraatheid
verkeren. Er zit niet anders op: de troe
pen moeten de hun op de schouders ge
legde taak geduldig volbrengen om oorlog
te voorkomen, zo zei de minister.
Inmiddels is bekend gemaakt, dat
drieduizend man in Duitsland gestatio
neerde troepen een week met verlof
naar Engeland mogen gaan. Het troepen
schip Asturios zal deze week tweemaal
Rotte flam aan doen om de troepen voor
verscheping naar Engeland aan boord
te nemen.
De Britse pers heeft van het onge-
diciplineerde optreden dezer troepen
onderdelen grote ophef gemaakt en vele
bladen eisen een diepgaand onderzoek
naar de oorzaken die tot deze ernstige
ongeregeldheden aanleiding hebben ge
geven.
Het ministerie van oorlog heeft inmid
dels, door onverwijld maatregelen te
nemen, die in het lot van de soldaten en
hun gezinnen verbetering moeten bren
gen, stilzwijgend erkend, dat de klachten
niet ongegrond waren, al worden de daar
bij door de mannen gebezigde, allerminst
roet de krijgstucht strokende methoden
uiteraard niet goedgekeurd. De minister
van oorlog, Anthony Head, heeft m®®"~
dagavond voor de BBC-televisie 'U
een interview verklaard, dat het r_
de gegeven P^idlVoepenonder-
komen was, dat bepaalde doorbrachten.
delen hun tijd mJfdJ.fging was ontstaan
Hij gaf toe, dat v kostwinnersver-
bij het ul^ff, beloofde, dat hierin snel
goeclingen doen
terwijl
leerde Grenadier Guards, een der vijf
meest streng gedisciplineerde garderegi-
menten. Ongeveer 250 reserve-grenadiers
namen daar deel aan een protestmars,
Waarbjj zij borden meedroegen met leuzen
a,s „weg met de militaire poetsmanie".
*?.e onlusten, die drie uur duurden, ein-
oigflen er mee, dat het bataljon voor zijn
commandant moest aantreden. Deze ver-
dine»e ""annen in ongezouten bewoor-
vw J' d®t zjj gehandeld hadden op een
delüt der grenadiers uiterst schan-
hun wiize. Dat juist de grenadiers met
loidwoordelijk strenge tucht zo
oni "ebtig en ongedisciplineerd aan hun
Sm?*,, uiting hebben KOgcvcn
"eeft in Engeland diepe indruk gemaakt.
opstandige geest bleek echter ®an
ziekelijk te werken, want j.l. m®an^
organiseerden 300 reservisten 49ste
eveneens op Malta gestatione r;gens
anti-luchtafweerregiment een,. nffjciers-
vrij ordelijke protestmars n?ar t,a(jjudant
kantine, waar zij de klaagden,
een petitie overhandigden. 15 centi-
dat hun kamp bij elke rege er geen
meter onder water st0?d' te koken en
brandstof was om bun et officieren web
ro^r^ie;7nde manschappen geen elek-
rDieze"fde havoSd'kwamen ln het trai-
"rogsdepot Aldenshot 230 reserve-hospi-
taalsoldaten in de kantine bijeen om
tegenover een legerpredikant hun grieven
kenbaar te maken. Zij klaagden over de
oneetbaarheid van het voedsel en van de
aanwezigheid van talloze kakkerlakken
in de keukens. Ook zij waren verontwaar
digd, dat zij hun tijd in doelloze ledigheid
moesten doorbrengen. In alle gevallen
waren de soldaten uiterst verontwaardigd
over het feit, dat hun vrouwen de kost
winnersvergoeding niet kregen uitge
keerd.
Sols vice-premier treedt
Radio-Warscliau heeft gisteren meegedeeld, dat de eerste vice-premier
Van Polen, Hilary Mine, ontslag uit zijn functies heeft gevraagd. Hij heeft
ook ontsa'v genomen als lid van het politieke bureau van de Poolse
communistische partij. Als reden voor dit besluit heeft Mine zijn slechte
gezondheidstoestand opgegeven, aldus radio-Warschau. Radio-Warsehau
deelde verder mee, dat het politieke bureau van het centrale comité der
Poolse communistische partij het ontslag van Mine heeft aanvaard.
Mine, die in 1905 ig geboren, was voor
cui°°N» s» als econoom en etatisti-
van w Pools»rL°g was bij eerst hoofd
ure8a voor Industrie en
Dp Amerikaanse minister voor de lucht.
macht, Donald Quarles. heeft
meegedeeld, dat kapitein Milburn G. Apt,
die op 27 september j.l. met bet raK?.1"
vliegtuig Bell X-2 verongelukte, op zijn
noodlottige vlucht een grotere snelheid
bereikt had dan ooit iemand voor nem.
Dit was bij het onderzoek van de instru
menten na het ongeluk gebleken.
In juli van dit jaar werd met de ven
X-2 reeds een snelheid van ongeveer
3000 kilometer per uur bereikt.
De Indonesische minister van land
bouw Any Karim. is dinsdag eenstem
mig gekozen tot voorzitter^ van de regio
nale conferentie vo°r Azië en het verre
oosten van de F.A.O., die te Bandoeng
wordt gehouden. Op de bijeenkomst van
gisteren zijn de laatste ontwikkelingen
op het gebied van voedsel en landbouw
in dit gebied besproken.
De minister van Malakka, Enche Ab
dul Aziz Bin Ashak, werd 'gekozen tot
vice-voorzitter der conferentie en zijn
collega uit Lao, Nouphat Chounramany,
tot tweede vice-voorzitter.
Prof. Hen'rj Charles Puech, hoogleraar
in de godsdienstgeschiedenis aan het
„Collége de France", heeft dinsdag in
Cairo meegedeeld, dat er zich bij de on
langs ln Opper-Egypt.e ontdekte, 1600
jaar oude gnostische handschriften „een
omvangrijke en volledige verzameling
van tot nu toe onbekende teksten bevindt,
die toegeschreven worden aan Christus"
Puech zei. dat de ontdekkingen, in 1946
te Nag Harrtadi gedaan, eerst dit jaar tot
in bijzonderheden bestudeerd zijn en dat
zij tezamen met de z.g. Dode-Zee-rolien
„zeer belangrijke'' bijdragen vormen tot
de kennis van de eerste christenheid.
De woorden die aan Christus worden
toegeschreven, staan vermeld in een
Evangelie volgens Thomas. Dit Evangelie
staat opgetekend in een van de 13 in leer
gebonden delen, die volgens prof. Puech
deel uitmaakten van de bibliotheek van
de gnostische gemeenschap in de derde
en vierde eeuw na Christus. Puech zei
dat dit Evangelie het rijkste en mooiste
van de verzameling is. afkomstig uit de
eerste helft van de derde eeuw na Chris,
tus.
Professor Puech, een van de drie ge
leerden. die door de Egyptische regering
zijn uitgenodigd om manuscripten te be
studeren in hét Koptisch museum van
Cairo heeft deze mededeling gedaan tij
dens een lezing, die hij voor een katho
lieke vereniging hield over zijn voorbe
reidende studies, aldus meldt Reuter.
De woordvoerder van het Indonesische
leger had eerder meegedeeld, dat een
aantal legerofficieren, „die hebben ge
tracht de wettige regering te veranderen
of omver te werpen", op last van de
chef-staf van het leger, generaal rhajoor
Nasoetion. was gearresteerd. Hij was niet
bereid het juiste aantal gearresteerde of
ficieren mee te delen. Hij zei. dat zij wa
ren gearresteerd op beschuldiging van
..onregelmatigheden wegens het deelne
men aan politieke activiteit", welke hij
omschreef als pogingen om de regering
omver te werpen
Seretse Khama, het voormalige stam
hoofd van de Bamangwato's in Brits
Beetsjoeana-land, is na een onvrijwillig
verblijf in Engeland van zes jaar, met
zijn vrouw, een vroegere Londense typis
te, en zijn beide kinderen per vliegtuig
van het Londense vliegveld London Air-
port vertrokken voor de terugreis naar
zijn volk, dat hij echter niet meer zal
leiden. Deze foto toont de gelukkige
banneling op de Londense luchthaven
met in zyn armen zijn zesjarige dochter
tje Jacqueline, en zijn driejarige zoontje
Seretse jr., kort voor het vertrek van
het gezin. Links staat mevrouw Ruth
Khama.
daarna minlstir van
was de belangrijkste
werper van Polen* «a-oorlogse ont-
was de belangrijkste"81"® lndu,trle- H'5
nner
genwoordigers op de in 1947 ^"poi
houden oprichtingsvergadering Ê5l
kominform: van de
De Poolse minister-president, Cyran
kiewicz, heeft, eveneens volgen, radio
Warschau, gisteren vier onder-staats-se-
cretarlssen van het ministerie van machi-
neïndustrie ontslagen. Hun ontslag stond
in verband met een „reorganisatie" van
dat ministerie.
De speciale commissie van het Poolse
Parlement, belast met herziening van de
kieswet, ls maandag voor bet eerst bij
een geweest, zo deelde gisteren radio
Warschau mee. Aan het eind van dp be
sprekingen heeft de commissie een sub
commissie ingesteld die nieuwe regle
menten voor de in december te houden
verkiezingen moet opstellen Een lid van
het Poolse parlement had enige tijd ge
leden om een nieuwe kieswet gevraagd,
«ie de kiezer in staat zal stellen te kie-
gen 6n I?iet '°uter zijn stem uit te bren-
*oals dat momenteel het geval is.
In -,
volgens he? ,e Piooisje Stalinograd z'ijn,
nen is ontvan Üb blad. dat in We-
menzwerin« gen» zes Polen wegens sa-
tot «ovangf®? *sen de
=-■-„geniest.-y- staat veroordeeld
tot vijftien iaa„ 1" variërend van zes
vrijgesproken. v0l„ ~weR Polen werden
hadden de zes
igens
bet Poolse blad
-c Vei-r\„ 1 UU'M UlilU
anti-comTiunistische „e'de Polen een
bouwd. Zij yerzameidp" ergrondse op'ge-
en verspreidden anti"apens' drukten
pamfletten en hadden pian^"Tlunistische
om het monument, dat ln gemaakt
dankbaarheid jegens de s0viet n'=e u.rt
opgericht, in <?e lucht te laten
v H«t ©mi-officiële pers.
bureau „Yugopress m?ldt'de be
sprekingen tussen de „3?, en
de Bulgaarse communistische partij te
hleek dat rnoeilijkh^--
de' en punten van onenigheid bestonden.
Oe* ten aanzien van verscheidene es-
seitiële kwesties °P het 8®bled van de
sojalistische theorie en praktijk een aan.
lal punten onopgehelderd gebtevem
-i het weekeinde gaven beide partpen
ee verklaring uit, waarin zij zeidelJ
ovreenstemming te hebben bereikt m
berekking tot het. herstel van de vnend-
Sc^ppelijke samenwerking. Dit, betekent
eeler niet. aldus ..Yugopress". dat alle
Prolemen zijn opgelost Er kan een lang
ta;eleidelijk proces van uitwisseling der
wederzijdse standpunten en ontwikkeling
van onderling begrin worden verwacht
„als Inleiding tot een politiek van wer
kelijke samenwerking", aldus het pers
bureau.
Van 20 oktober af zullen dagelijks 2.200
militairen uit Algerije naar Frankrijk
terugkeren, aldus heeft de Franse staats
secretaris voor de strijdkrachten, Max
Lejeune dinsdagmiddag in de wandel
gangen 'van de Nationale Vergadering te
Parijs meegedeeld.
KONIVERJARI, de verjaardag van
koningin Wilhclmina, luidt nog
steeds de feestweek van Paramari
bo in. Ook al maakte koningin Juliana
bij haar bezoek hier een onvergetelijke
indruk, de herinnering aan haar Moeder
de dochter van koning Willem III, de
vorst die de slaven bevrijdde (1863),
lecij; nog onverminderd in de harten
van de Surïnamers.
Er is een avond geweest met vuur
werk op het Gouvernementsplein, er
waren botenwedstrijden op de rivier
voor de stad, men hield atletiek- en
wandejwedstrijden, maar iedere avond
met uitzondering van de zondag dreunt
en gilt het lawaai van de kermis over
de stad.
De kermisexploitanten krijgen maar
eens per jaar de gelegenheid hun ken
nen en kunnen te tonen, gedurende de
rest van het jaar zij" ze winkeliers
of boeren of lopen ze in de werkver
schaffing. Stel dus geen hoge eisen aan
hun kramen en tenten, hun mallemolens
en ander pretmateriaal. Slechts op één
punt overtreffen ze alles wat men in
Europa kan meemaken: het lawaai is
overweldigend Alle luidsprekers en ver
sterkers waar Paramaribo over be
schikt zijn gemobiliseerd. Ze gillen om
dat ze niet goed zijn afgesteld en ze kra
ken omdat menig draadje loszit. Hin-
doestaanse muziek schreeuwt op tegen
Zuidamerikaanse dansplaten en obse
derende. mechanisch versterkte, stem
men van spullebazen ratelen er
doorheen in een uren en urenlang voort
gezette uitnodiging om hun wonderen te
komen zien.
Als het 's middags geregend heeft, en
dat is meestal het geval, is het ter
rein één brijige moddermassa met hier
en daar verraderlijke grote^ en diepe
plassen. Ondanks de veelheid van kra
men is het geheel maar spaarzaam
verlicht, want lampen die sterker zijn
dan 15 watt gebruikt men niet.
Bij de ingang hurken Javaanse en
Hindoestaanse vrouwen neer bij de
schamele eetwaren, die zij om zich
heen hebben tentoongesteld. Zwijgend
zitten ze daar en verkopen alleen aan
de allerarmsten. Hier en daar ziet men
ook een Javaans limonadekarretje met
als specialiteit schaafijs. Het recept is
eenvoudig. Men hale met de (misschien
gewassen) hand een blok ijs over een
schaaf, men giete over het schaafsel
een scheut limonadestroop van een bar
baarse kleur en de delicatesse is klaar
a vijf cent. De bedrijfsuitrusting kan bij
een dergelijke lage opbrengst uiteraard
niet al te kostbaar zijn: een kistje op
twee fietswielen, meestal zonder ban
den.
ZODRA U schuifelend het eigenlijke
kermisterrein hebt betreden is con
versatie met uw gezelschap onmo
gelijk geworden. Vereenzaamd loopt u
door deze wonderlijke wereld, waar een
penetrante etenslucht hangt en waar
men zich steeds moet verbazen over het
grote contingent Javanen en Hindoe
stanen, die zich met strakke gezichten,
maar op hun fraaist gekleed, voortbe
wegen. Het is niet eens een wereld van
klatergoud, want hei; schamele en wrak
ke geheel is opgetrokken van golfijzcr
en karton, en maar schaars versierd
met gekleurd papier, dat in franjes ge
knipt is. Gelukkig is reeds de kraampjes
houder die ter versiering etn recla
mebiljet heeft veroverd van Colgate, Co
ca Cola of de Fan American Airways.
Er is een draaimolen die elektrisch
wordt voorbewogen en die kennelijk
uit een Duitse uitverkoop stamt, want
bij de ingang leest men op een bord nog
steeds de toegangsprijs voor „Erwach-
senen" Ook zijn er twee Turkse molens
zoiets als het Riesenrad van de Pra
ter, maar dan een flink stukje kleiner
natuurlijk en voortbewogen met hand
kracht.
Ook bij twee kleinere draaimolens
behoort nog een volledige handbedie
ning. Onder een bijzonder armelijke ver.
lichting zit in het centrum van een van
deze molens een muziekgezelschap, be
staande uit een trompet, een diepe trom
en twee „rammelaars" Alle glorie ont
breekt. het geheel is eindeloos triest,
maar men blijft taai opspelen tegen het
omringende mechanische lawaai uit de
luidsprekers. Het ritme wordt gehand
haafd. stampend dreunend en onvermoei
baar. Verweg staren de ogen uit de zwar.
te, kinderlijke gezichten van de muzikan.
ten en ernstig draait het publiek op de
uiterst primitieve paardjes en krijgt zo
nu en dan een zet van de twee Creolen-
jongens die het spul op gang moeten
houden. Onbestemde blikken gaan over
de toeschouwers bij het uit de bocht ko
men in bonte opeenvolging. Een enke
le maal zit er een joelend, hel blond,
Europees kind tussen met pretogen en
een kind moet je we! zijn om hier ware
vreugde te beleven.
Het Creoolse deel van de bevolking
moet u hoofdzakelijk zoeken in de dans
tenten die op de kermis staan. Het fel
le tempo jaagt het bloed op en in einde
loze variaties laat de Creool zien wat
dansen is. Iedere gewone jongen en ie
der volksmeisje beheerst deze exotische
danskunst tenvolle en er is geen Euro
peaan die dit tempo vol kan houden en
die de lenigheid heeft in heupen »n
schouders, die bij dit dansen nodig is.
Lang na het sluitingsuur loopt de dag
taak van de kermisexploitanten ten
einde. Het merendeel blijft slapen op
het terrein, in hun kraam, omdat ze hun
spullen niet alleen willen achterlaten
ten prooi aan diefstal en baldadigheid.
Niemand kijkt vreemd op van het grote
aantal kleine kinderen. die dan al
lang onder tafels en toonbanken overver
moeid in slaap gevallen zijn en daar blij
ven liggen als de ouders zich in hun
buurt ook te ruste leggen.
Het gaat hier wel anders toe dan in
Nederland.
(Advertentie)
TENEINDE DE OPENING van het
wildseizoen 1916 niet alleen met de
tong, maar ook met de pen te kunnen
vieren, hebben we twee experts be
naderd, wier relatie tot wild en slacht-
gevogelte bijzonder hecht ist ing. I. G.
Tukker, voorzitter van het Produktschap
Pluimvee en Eieren on de heer D. Vlas
blom, voorzitter van de Bond Poeliers
en Wildhandelaren. Het blijkt, dat de
gebraden kippetjes hen niet in de mond
vliegen; er hangen nogal wat wolken
boven de markt van dit smakelijke
goed. Meer dan 80 pet. van ons geslacht
gevogelte werd tot dusverre uitgevoerd
naar Duitsland, doch thans heeft
Amgrika het oog op dit afzetgebied laten
vallen en derhalve, op 3 pounds slacht-
gevogelte, een subsidie van 5Vi dollar
cent per pound
beloofd. Dit is
funest voor onze
pluimveehouderij,
zegt de heer Vlas
blom, want- nu
moeten wij con
curreren' tegen de
schatkist van de
U.S.A. en dat is
een onmogelijk
heid. Wat betreft
de uitvoer naar
andere landen
gaat het pad der
exporterende poeliers evenmin over
rozen: Zwitserland handhaaft, met 't oog
op de alweer bijna tot de verleden tijd
behorende pseudo- vogelpest, beperken
de bepalingen, in Engeland mag onder
ditzelfde motto, nog steeds geen kip
een poot aan wal zetten, Italië eist sinds
kort een ambtelijk „gezondheidscertifi
caat", nadat reeds het knippen der
vleugelpennen en staarten verplicht was
gesteld, voor invoer naar Duitsland moet
het slachtgevogelte „ontdarmd" zijn
(behalve dan het „Flettgefügel: eenden
Nieuwe lichting
en ganzen) en< Zweden verwacht een
dergelijk ingewikkeld veterinair pas
poort, dat export praktisch onmogelijk is.
Grensoverschrijding door een kip blijkt
dus een zeer ingewikkelde zaak.
DAN IS daar nog het binnenland
waar men, naar onze zegslieden, per
hoofd een halve kg gevogelte per jaar
consumeert. In Denemarken pakt men
dit hongeriger aan, daar verorbert iedere
inwoner gemiddeld bijna 3 kilo, in Ier
land 5 en in Amerika zelfs ruim 12 kg.
Vandaar, dat er naar wordt gestreefd
de produktiekosten door doelbewuste
teeltkeus en kruisingen te verlagen
en de afzet in het binnenland te ver
groten.
Door dit alles dus even de kip in
het brandpunt. Persoonlijk zien we haar
liever aan het spit.
(Van onze speciale verslaggever)
In de periode van sterke industriële expansie, waarin wij thans verkeren,
dringen zich vooral twee problemen op de voorgrond. Enerzijds zijn voor de
investeringen grote kapitalen nodig, anderzijds is cr een groot gebrek aan
arbeidskrachten, waarbij nog komt dat de hoogconjunctuur een zekere on
rust heeft te weeg gebracht, zich demonstrerend in een groot verloop van
personeel. Hierdoor is het moeilijk om goede vakmensen te vormen, terwijl
het juist voor onze handhaving op de internationale markt noodzakelijk is,
dat wij goede kwa 'iteitsprodukten fabriceren.
Een problematiek als hier in het kort geschetst doet zich in hevige mate
in de textielindustrie voor, waar in de jaren 1951—1954 gemiddeld voor
41.327.000.— is geïnvesteerd en voor zover het de katoen- en linnenindustrie
betreft aan het eind van het eerste kwartaal van 1956 43.473 personen direct
bij het produktieproces betrokken waren.
Zo glashelder als het hier staat is het
beeld van de verbroedering momenteel
nog niet en er moet wellicht een genera
tie overheen gaan, eer fabrikant en ar
beider in de Twentse textielindustrie el-
kaar volledig hebben begrepen. Er zit bij
de arbeiders nog een stuk ressentiment
yan,0 vroegere verhoudingen en zowel
het kader als bij de ondergeschikten
werkt de mvloed daarvan nog na. Op het
ogenblik is er zo verklaarde de heer J.
Fahner, secretaris van de Algem Bond
van Textielarbeiders „De Eendracht"
nog steeds een grote afstand tussen de
daad en het woord, waarmede perso
neelsbeleid als een belangrijke zaak wordt
beleden. „Wanneer vandaag nog goedbe
doelde pogingen stranden om tot een op
hoger niveau staande samenleving en sa
menwerking in het bedrijf te komen, dan
zal de oorzaak ten dele gezocht dienen te
worden bij het oude zeer, dat nog niet
verdwenen is, en voor een ander deel in
een te weinig doelbewust en concreet ge
richt personeelsbeleid". Overigens voegde
de heer Fahner er zeer terecht aan toe.
dat ons lager en hoger onderwijs meer
-rs x7É>rhiiif van enkele dagen in
Tweme. waarbij wij met ve^cheidene m-
dustriëlen en vertegenwoordigers van de
arbeiders hebben gesproken, met de De
doeling ons een indruk te w
hetgeen wordt, ondernomen om het vak
manschap zo hoog mogelijk op te v
doch tevens in aanraking kwamen rn
allerlei andere sociaal-economische vraag
stukken, heeft ons echter de overtuiging
geschonken, dat daar werknemers en
werkgevers zich gezamenlijk inspannen
°ro tot een zo goed mogelijke oplossing
I? komen. Zij vinden elkaar in de Stich-
ng Textieivak, waarvan de doelstelling
„„s_ v°lgt omschreven werd: „het verho-
en v^'an het aanzien van het textieivak
zijn. ?n degenen, die daarin werkz
menwerk'beVorderen van een goede
werkgever^
werkzaam
sa-
werkgeving en verstandhouding tussen
industrie r-S en werknemers in de textiel
deren va in het algemeen het bevor-
heffing vLalwat kan leiden tot de ver"
de tevtmi; „e stand der werknemers in
neiiiko dustrie en van de maatschap-
dustrie "aardering van die tak van in
val is aan de eisen die het bedrijfs- en
maatschappelijk leven stellen. Het be
drijfsleven en de samenleving van van
daag zijn immers meer dan vroeger aan
gewezen op mensen met beweeglijkheid
van geest, verantwoordelijkheidsbesef en
zin voor samenwerking.
De fabrikanten op hun beurt zijn gaan
inzien, dat hun arbeiders veel meer voor
hen moeten betekenen dan een econo
misch begrip Wijst op deze veranderde
mentaliteit ook niet een boek als „Mensen
bij Menko", onlangs door N. J. Menko
N.V. bij de'viering van haar eeuwfeest
uitgegeven, waarin voor heel het leven
en doen van haar bijna 2000 arbeiders
een waarachtige interesse werd getoond?
De textielfabrikant is niet meer de
baron van vroeger zo drukte, dr. W.
Kroese, directeur van de Koninklijke
Stoomweverij N.V. te Nijverdal en H. ten
Cate Hzn. en Co. N.V. te Almelo het
kernachtig uit maar de rentmeester,
die de goederen moet beheren, maar die
bovendien belast is met de zorg voor de
menselijke verhoudingen.
Naar de opvatting van dr. Kroese wor
den de moderne begrippen van het spel
tussen werkgever en werknemer in de tex_
tielindustrie goed verstaan. De textiel
industrie is er trots op, dat zij met de ont
wikkeling van de ondernemingsraden
reeds zo ver gevorderd is.
Dit zei dr. Kroese vooral aan het adres
van drs. J. van der Kwast, directeur-gene
raal voor Handel en Nyverheid bjj het
Ministerie van Economische Zaken, die in
een inleiding over „De betekenis van de
textielindustrie in de Nederlandse econo
mie" zijn bezorgdheid had uitgesproken
over de achteruitgang van de omzet in
deze bedrijfstak, zich tevens afvragend of
men wel verstandig had gedaan met tot
een loonsverhoging van 6 pet. te beslui
ten.
In de binnenlandse markt zag de heer
Van der Kwast nog grote mogelijkheden.
De consumptie van textiel ig in '1355 ten
opzichte van 1952 met bijna 30 pet. geste
gen.
De uitbetaling van 3 pet. van het loon
ineens in mei j.l. heeft het verbruik zelfs
58 pet doen stijgen. Daartegenover staat
een achteruit lopen van de eigen industrie
op de binnenlandse markt door een ver
hoogde invoer uit het buitenland. Zo is
ook de Belgische positie sterker aan het
worden. De invoer steeg van 64 millioen
in de eerste 5 maanden van 1955 tot 99
millioen in de eerste maanden van 1956.
Gelukkig ontwikkelt de uitvoer zich
gunstig, de textielindustrie maakt 'n zesde
deel van de totale Nederlandse export
'uit, en de Nederlandse textiel slaat in
West-Europa een goed figuur. Het gevaar
komt hier van Japanse zijde, waar het
loonniveau een van de sterke factoren in
de concurrentie is. Er werken daar in de
fabrieken z.g. kostschoolmeisjes in de leef
tijd van 15 tot 25 jaar voor wie interna
ten zijn ingericht. Deze meisjes werken
daar voor haar bruidschat en maken 85
pet. van de arbeidskrachten uit.
De fabrikanten in Twente bleken over
de achteruitgang in omzet van de textiel
industrie minder ongerust te zijn, waarbij
werd aangevoerd, dat met een vooruit
gang van kwaliteit altijd een kleine kwan
titatieve vermindering gepaard gaat.
Eerder had men bezwaar tegen een on
vaste lijn van de regering, die b.v. in twee
jaar 4 keer de omzetbelasting wijzigde.
Verder achtte men het gewenst, dat de
onderontwikkelde gebieden daarop had
trouwens pok de heer Van der Kwast ge
wezen in onze economische sfeer wor
den betrokken en dat men voor een goed
klimaat in Indonesië zorgt.
Letterlijk zei dr. Kroese: „Het zou heel
moeilijk worden voor onze werknemers,
indien we in Indonesië geen zaken meer
konden doen".
De laatste jaren is in de textielindustrie
veel veranderd. Zo heeft ook het begrip
vakmanschap een heel andere inhoud ge
kregen. De wever is niet meer de am
bachtsman van vro.eger, maar meer de
technicus, die controle moet houden op
een goede gang van de machines en
direct moet ontdekken, waarom iets ha
pert.
Zijn verantwoordelijkheid is groter ge
worden. Vroeger stond de wever voor 6
getouwen a 400 per stuk, thans heeft hij
het beheer over 36 automatische getou
wen a 5000 per stuk. Vandaar eerst een
opleiding op de textielschool vóór de
spinner of wever in de fabriek komt
De Twentse textielarbeider heeft liefde
voor zijn werk. Het vak van de textiel
arbeider wordt niet het minst door hem
zelf hoog gewaardeerd en geen wonder,
dat het hele geslachten van vader op zoon
is overgegaan. Waar zo de kaarten liggen
krijgt men de problemen wel onder de
knie, met als resultaat, dat Nederlands
Fabrikaat" voor de textiel zeer zeker een
eretitel zal blijven.
In de rouleaux-drukkery inspecteert
drukker Alois Teigeler het doek, dat over
de walsen van de drukmachine loopt. Op
deze wijze levert hij zijn bijdrage aan één
van de laatste bewerkingen van het doek
in de finish-afdeling. Lange ervaring en
groot vakmanschap zijn onontbeerlijk
bij dezé geregelde controle.
De Belgische minister van arbeid, Le
Troclet, heeft gisteren te Brussel op een
gezamenlijke bijeenkomst van de com
missies voor arbeid en economische za
ken van he; Belgische parlement meege
deeld, dat het aantal mijnwerkers in
België sinds januari van dit jaar terug
gelopen is met 11.000. De mijnramp te
Marcinelle heeft het vertrek van 1000
buitenlanders veroorzaakt.
Le Troclet zei, dat dit een ernstig
tekort. aan mijnwerkers tengevolge heeft
gehad, maar dat buitenlandse mijnwer
kers de opengevallen plaatsen bezetten.
Ondanks het feit, dat de Italiaanse re
gering de emigratie van Italiaanse mijn
werkers naar België niet toestaat, komen
er volgens Le Troclet n°g steeds Italia
nen via Frankrijk naar België. Na de
totstandkoming van de desbetreffende
Spaans-Belgische overeenkomst Zijn er
700 Spaanse mijnwerkers naar België ge
komen. Er zijn voorts onderhandelingen
gevoerd met het oog op de tewerkstelling
van Marokkanen in de Belgische mijnen,
aldus Le Troclet.
