Regering steunt nog slechts op Sovjet-tanks
Westen en een deel van het zniden in
handen der verzetsstrijders
95 der bevolking achter opstand
WENEN, centrum van
hulpverlening
RUSSEN TREKKEN WEG UIT ROEDAPEST
K.A.B.-leiding is
content met de
jongste verhoging
Kardinaal
Wyszynski vrij
Ultimatum van Radio-Györ
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
m
Mobilisatie in Israël
Staatsveiliglieidspolitie wordt ontbonden
Maandag 29 oktober 1956
14
WEERBERICHT
Rokossofski ontslagen
(Van onze redacteur).
WENEN, zondagavond.
Hoe verward en weinig overzichtelijk de
situatie in Hongarije nog moge zijn hoe
kan het anders in een revolutie! één
ding is thans duidelijk geworden: de op
standelingen, die 95 pet. van het Hon
gaarse volk uitmaken naar ons werd ver
zekerd, boeken geweldige successen. Na
genoeg het gehele land in het westen en
de helft van het zuiden van Hongarije is
in hun macht. Dit blijkt uit alles en het
werd ons bevestigd in een uitvoerig ge
sprek met een officiële Oostenrijkse per
soonlijkheid, die in de afgelopen vier da
gen met zijn auto geheel West- en Zuid-
Kongarije doorkruiste.
Momenteel schijnen er overigens alleen
nog maar in Boedapest gevechten van
enige betekenis geleverd te worden, al is
er daar een officieel „bestand" afgekon
digd. Elders in het land, met na*ne in het
westen, laat geen communistische func
tionaris zich meer zien en de Kussen hou
den zich er vrij passief. Op sommige plaat
sen zijn ze uitdrukkelijk met opstandelin
gen een lokale bestandsovereenkomst
aangegaan.
Voor de in Boedapest zetelende regering
van de communist Nagy staan de zaken
er hopeloos voor. Van uur tot uur doet
deze communistische regering intenser
en eerlozer pogingen om alsnog de gemoe
deren te sussen. Van uur tot uur doet zij
mooiere beloften, waarvan de laatste zijn,
dat het Rode Leger terstond uit Boedapest
teruggetrokken zal worden, dat onder
handelingen met de Sovjet-Unie geopend
zullen worden over het terugtrekken van
het Sovjet-leger uit gehéél Hongarije, dat
de levensstandaard drastisch verhoogd
zal worden, dat „het Joegoslavische voor
beeld" óók in Hongarije gevolgd zal wor
den en wat al niet meerEen andere
mooie belofte is. dat vandaag het centrale
comité van de Hongaarse communistische
partij besloten heeft al zijn bevoegdheden
over te dragen aan „een" commissie van
een vooralsnog onduidelijk karakter,
maar waarvan het zeker is, dat zij onder
leiding zal staan van de huidige commu
nistische partijsecretaris Janos Kadar.
Aangrijpende scènes
Uit alle gesprekken, die wij voerden
met scherp waarnemende mensen, die
Hongarije door en door kennen en er
juist vandaan komen, blijkt dat dit een
opstand is niet alleen tegen het Rus
sische kolonialisme, maar een opstand
tegen het gehele communistische sys
teem, stalinisme en titoï'sme gelijkelijk.
Met hart en ziel, gedreven door een in
tien jaar opgehoopte haat, tegen alles
wat communistisch is, zijn de Hongaren
in opstand gekomen. Een van onze
zegslieden, een officiële Oostenrijkse
persoonlijkheid, die eerst hedenmiddag
uit Hongarije is teruggekeerd na vier
dagen per auto het gehele westelijke
gebied te hebben doorkruist, vertelde
van aangrijpende scenes. Hij heeft ge
Geen communisten meer
Oproep uit Genève
Nachtelijk gebed
De weerverwachting van het K N.M.I, geldig
van heden tot morgenavond, luidt:
Veel bewolking met buien. Matige tot krachtige,
langs de kust nu en dan harde wind tussen
noordwest en noordoost. Koud weer.
Dinsdag 30 november: zon op 7.33 uur, onder
17.18 uur; maan op 3.34 uur, onder 15.33 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Vrijheid daagt voor onderdrukt Hongarije
De primaat van Polen, Stefan kardinaal
Wyszynskl is gisteren, zo
■wordt officieel
uit Warschau gemeld, in de hoofdstad te
ruggekeerd en wederom in functie.
Het Poolse persbureau PAP berichtte,
dat er besloten was in de naaste toe
komst een gemeenschappelijke commis
sie in te stellen van regering en kerk
om de bestaande problemen op te lossen.
Deze beslissing werd genomen tijdens
besprekingen tussen de kardinaal en ver
tegenwoordigers van de regering en de
Communistische partü, aldus het Poolse
»ersagentschap,
Kardinaal Wyszynski werd in 1953 van
functies ontheven vanwege het feit,
aat zijn gezag zou misbruikt hebben
tegen staat. Ofschoon de kardinaal
nooit berecht is, werd hij voor meer dan
twee jaar 0"^er Politiebewaking gehouden
en daarna verbannen naar een klooster
bij przemysl.
Te Warschau meent men te weten, <Jat
maarschalk Rokossofski, de Poolse mi
nister van verdediging, met verlof gaat,
theoretisch „op eigen verzoek" en dus
niet ten gevolge van een Pools regerings
besluit.
Volgens de Londense pers van hed®n~
morgen zou Rokossofski Polen heb en
verlaten. De maarschalk zal binnenkort
benoemd worden tot opperbevelhebber
van het pact van Warschau, aldus de
Londense bladen.
Doch al deze mooie beloften helpen
niet. Hongarije is op hol geslagen. De
ze stortvloed, deze uitbarsting van an
ti-communistische en anti-Russische
haat is door niets te stuiten dan door
de VRIJHEID, zoals wij die hier in
het westen verstaan. En deze vrijheid is
Nagy ras-communist naar het model
van Tito niet bereid te geven en hij
zal haar niet geven. Ondanks al zijn
mooie beloften zijn er twee punten,
waarop hij niet toegegeven heeft en
niet toegeven zal: de communistische
partij moet volgens Nagy nummer één
blijven, de band met Rusland moet
worden aangehouden. En op deze twee
Srfl v zijn de opstandige Hongaren
r-R=,„iv!ei:eit* toe te geven. In Györ
(Raab) ln West-Hongarije, niet ver
de' ftmh Jr is een radio-station door
en donr^e7engen in werking gesteld
>en van de nn3?10 zijn vanavond de
eisen van de opstandelingen laten we
liever zeggen »an h„ HolSaS °olk,
Voor het hoofdkwartier van de Russische vertegenwoordiging bij de Verenigde
Naties in New York heeft een grote groep in de V.S. verblijvende Hongaren
een protest-demonstratie gehouden tegen het gebruik van Russische tanks
en vliegtuigen tegen de vrijheidsstrijders in Hongarije. De foto toont een
huilende mevr. Maria Szoo, die een bord draagt, waaraan een zwarte sluier is
bevestigd en waarop te lezen staat „De roden moeten uit Hongarije".
geformuleerd: Nagy moet onmiddellijk
aftreden het Russische leger moet met
witte vlag uit Hongarije vertrekken,
het verdrag met Rusland moet onmid-
delijk worden opgezegd en binnen twee
maanden dienen absoluut vrije ver
kiezingen te worden gehouden. Zou
Nagy om 20 uur niet afgetreden zijn,
dan zou een mars van zeven divisies
opstandelingen naar Boedapest geor
ganiseerd worden.
„Neutraal"
De rollen zijn volledig omgedraaid.
Het zijn de opstandelingen die eisen
stellen. Hoe kunnen zij dit doen? Hoe
komt het, dat zij zulke overweldigende
en bijna ongelooflijke, maar daarom
niet minder reële successen boeken?
Op grond van informaties uit de eer
ste hand, kunnen wij hiervoor de vol
gende verklaring geven: i. ongeveer
95 pet van de Hongaarse bevolking is
totterdood solidair met de opstand te
gen het communistische regiem; 2.
het Hongaarse leger dat overigens
gestoken is in Russische uniformen,
welk feit veel bijdraagt tot verward
heid in de berichtgeving heeft waar
maar mogelijk onmiddellijk de zijde
van de opstandelingen gekozen; het-
nni ge'dt trouwens voor de gewone
bpha'i0' 3\ Het Rode Leger heeft zich,
gehomj" in Budapest, vrij neutraal
trouwens bev«i-eit" Werd vanavond
over radio-Roedagd4door wat Na*y
het Sovjet-leger uuUaaökondigde' dat
worden teruggetrokk hoofdstad zou
leger uit het geheld dat hat
opdracht gekregen hoert rmeel de
tie over te gaan dan bij "dj^van zelf
verdediging. an zeu-
De belofte van Nagy 0m het R„de
Leger onmiddellijk uit Boedapest
terug te trekken lijkt overigens Zeer
ongeloofwaardig. Want buiten de ge.
heime politic, die voor 100 pet com
munistisch is, zijn de Sovjet-tanks
de enige steun waarover Nagy's re
giem beschikt.
Het feit, dat Nagy's regering über
haupt nog functioneert en radio
boodschappen kan doen omroepen,
verklaart men hier alleen, omdat de
stadswijk te Boedapest waar de te-
gering zetelt omgeven is door een
beschermende muur van Sovjet
tanks. Wanneer die tanks nu inder
daad zouden vertrekken, dan kan
men op grond van alles, wat men
nier van serieuze en hoogst deskun
dige mensen hoort niet anders con
cluderen, dan dat Nagy's uren ge
teld zijn.
Inderdaad, zoals de situatie thans Is.
hangt alles af van de verdere houding
van de Sovjet-Unie. Er gaan hardnek
kige geruchten over colonnes Sovjet
tanks die onderweg zouden zijn van
Oekraine en Roemenië uit. Als Mos
kou het nu nodig acht om met misken
ning van alles wat Nagy misschien zou
willen, het Rode Leger op volle kracht
in te zetten, dan verandert de situatie
natuurlijk volkomen. Maar gebeurt dit
niet, dan moet het ongelooflijke als ze
ker worden beschouwd: dan zal Hon
garije niet een tweede Joegoslavië wor
den, maar dan keert het terug in het
westelijke kamp.
zien hoe groepen schoolkinderen, kin
deren van 6 tot 12 jaar, in onvoorstel
bare woede hun Russische leerboeken
(Russisch was verplicht leervak op» de
Hongaarse scholen) vertrapten, ver
scheurden- en bespuwden, hoe ouders,
eenvoudige plattelandsmensen („die als
het merendeel van de Hongaarse boe
renbevolking, het communisme steeds
als de antichrist beschouwd hebben")
hun zonen van 14 en 16 jaar bevalen
naar Boedapest te trekken om daar te
gaan vechten; hoe gisteren in- Vesz-
prem, hoofdstad van de gelijknamige
provincie het provinciale regeringshuis
bestormd werd en de communistische
raden daaruit verdreven werden; hoe
in de bekende badplaats Balatomfüred
een >artijhoofdkwartier bestormd en
kort en klein geslagen werd.
De kracht der opstandelingen is niet
te stuiten, al zit er tot dusver weinig
plan in hun civiele en gouvernementele
organisaties. Zo zjjn er twee opstande
lingen-radio's, een in Györ ir het wes
ten en één in het zuiden te Miskolc. De
zender in Györ schijnt bereid te zijn
titoïstische elementen op te nemen in
de nieuwe Hongaarse regering, de
tweede schijnt onverzoenlijk anti-com
munistisch te zijn.
v
De Hongaren zijn door het dolle heen
na tien jaar verdrukking, ellende en
honger. De levensstandaard in deze
„volksdemocratie", dit arbeiderspara
dijs, was erbarmelijk. Wanneer men
daarover staaltjes hoort, rijzen de ha
ren te berge. Dat was de praktijk van
het communisme. Daarom zijn ze in
opstand gekomen. Daarom zijn er van
daag aan de dag geen communisten
meer over, behalve dan de door Sov
jet-tanks beschermde regeringsambte
naren.
Dit gebeurde gisteren in Stuhlweis-
senburg: een groep arbeiders hield de
auto van een Oostenrijkse diplomaat
aan, ze sleurden de Oostenrijker mee
naar de lijken van vier mannen en
twee vrouwen, die door de. Russen wa
ren gefusilleerd. „Het buitenland moet
dit weten", zo luidde de verklaring van
de arbeiders, ga terug naar uw land
en vertel over de radio en aan de kran
ten: zó wordt opgetreden tegen Honga
ren, die in vrijheid willen leven".
Het was deze diplomaat die ons de
vloedgolf van enthousiasme schilder
de die in geheel Hongarije is losge
slagen. „De Hongaren maken zich
geen illusies over westelijke gewa
pende interventie. Zij weten en be
grijpen volkomen dat dit uitgesloten
is, maar de morele steun van het
westen betekent thans alles voor hen.
Met deze steun zijn zjj overtuigd van
hun victorie".
Deze foto laat zien hoe een groep vrijheidsstrijders uit de landelijke omgeving
van het stadje Magyarorvar met twee landbouwwagens, getrokken door een
tractor, op weg is naar een nabijgelegen stad ter versterking van de troepen.
(Van onze speciale verslaggever)
WENEN, zondagavond
Wenen is het centrum van een enor
me hulpactie voor Hongarije. Het reus
achtige gebouw van het Oostenrijkse
Rode Kruis in de Milchgasse kon het
gisteren niet meer aan. Besloten werd
vandaag ook het Burgtheater aan de
Ring voor het inzamelen, sorteren en
verzenden van de goederen in gebruik
te nemen. In de omgeving van de
Milchgasse zijn alle straten door de
politie afgezet teneinde te voorkomen
dat het er door het drukke verkeer een
chaos wordt.
Een groot probleem is het transport van
de goederen. Gistermiddag landde op het
vliegveld "Schwechat een Hongaars rege
ringstoestel (met gewijzigde kentekenen:
de Hongaarse kleuren groen, wit en rood,
maar zonder de rode ster van voorheen),
dat medicamenten laadde en daarna on
middellijk terugkeerde. Intussen pen
delen er al verscheidene vrachtwagens
van Wenen naar de grens en morgen zal
de Oostenrijkse automobielclub met wa
gens van haar leden enkele lange colon
nes dirigeren naar de westelijke provin
cies van Hongarije. De president van de
club heeft daarover hedenmiddag een re
geling getroffen met enkele opstande-
Deze foto toont een jonge Hongaarse vrijheidsstrijder, die in de stad Magyarorvar, gewapend met een tommygun
en met een band om de arm, bij het bed zit van de gewonde luitenant Jozef Stefko, het voormalige hoofd van de
veiligheidspolitie in Magyarorvar, die in het stedelijke hospitaal werd opgenomen. Kort nadat deze foto werd ge
maakt, werd Stefko, die zeer gehaat was, door de bevolking uit zijn bed gesleurd en letterlijk dood getrapt.
lingen-officieren. Het betreft voorname
lijk" geneeskundig materiëel.
Het schijnt dat er thans voldoende
bloedplasma in Hongarije aanwezig is.
Verbandstoffen watten, linnen, dekens,
chirurgische instrumenten geneesmidde
len als anti-biotica en sulfa-preparaten
blijven echter nog dringend nodig. Even
als versterkende middelen enz.
Naar Reuter meldt heeft het hoofdkan
toor van het Internationale Rode Kruis
te Genève, dat in voortdurend contact met
het Hongaarse Rode Kruis te Boedapest
staat, tot op heden aan alle aanvragen om
bloedplasma kunnen voldoen. Men gaat
voort een internationale bloedbank op te
bouwen Zondagnacht zou het Internatio
nale Rode Kruis een toestel met speciale
kentekenen naar Boedapest sturen. Het
bureau deed een internationale oproep,
nadat het zaterdag van de Hongaarse
hoofdstad uit werd verzocht om hulp voor
10.000 tot 50.000 gewonden. In meer dan
25 landen gaf men eraan gehoor.
In de na°ht van zaterdag op zondag
aldus meldt het KNP hebben pater
Werenfried van Straaten, de leider van
Oostpriesterhulp, en Duitse, Franse. Hon
gaarse en Belgische leden van de Bouw
orde geknield voor het gebouw van de
Hongaarse legatie in de Avenue Winston
Churchill de rozenkrans gebeden voor de
Hongaarse vrijheidstrijders. Daarna de
den zij hetzelfde voor de legatie van Bul.
garije en het consulaat-generaal van Po
len.
Israël gaat gedeeltelijk mobiliseren, zo
is gisteren officieel in Tel Aviv be
kend gemaakt. De maatregel werd ge
nomen met het oog op Iraakse troepen
concentraties langs de Jordaanse grens
en omdat Jordanië deel uitmaakt van een
gemeenschappelijk opperbevel onder lei
ding van Egypte.
President Eisenhower heeft er zondag
bij de premier van Israël. Ben Goerion,
op aangedrongen niets te doen dat de
vrede in gevaar kan brengen. Er zullen
met spoed besprekingen met Frankrijk
en Groot-Brittannië over de toestand in
het Midden-Oosten worden gevoerd.
De Amerikaanse president heeft ook de
Arabische landen verzocht zich te ont
houden van daden die tot vijandelijkhe
den kunnen leiden.
De Amerikanen die zich in het Midden-
Oosten bevinden, zijn door de Ameri
kaanse regering verzocht dit gebied te
verlaten als ze er niet dringend nodig
zijn.
Koning Hoessein van Jordanië heeft
de leider van de Jordaanse nationale so
cialistische partü. Soeliman Naboelsi.
zaterdagavond verzocht een kabinet te
vormen aldus is officieel te Amman be
kendgemaakt.
Het nieuwe kabinet zal vermoedelijk
bestaan uit" zes leden van de nationale
socialistische partij, twee onafhankelij-
ken, een lid van het nationale blok en
een lid van de partij die de Arabische
eenheid voorstaat.
Volgens liet officiële Hongaarse persbureau MTI zijn de Russische
troepen hedennacht begonnen Boedapest te verlaten. Het terugtrekken
van de Russische troepen zou de inlossing zijn van de belofte, die
premier Nagy gisteravond in een rede voor radio-Boedapest deed. Het
vertrek van de Russen uit Boedapest zou, aldus Nagy, de eerste stap
zijn naar een definitieve evacuatie uit Hongarije.
Volgens andere berichten duren de gevechten in de buitenwijken van
Boedapest nog steeds voort. Gisteravond werd gemeld, dat de op
standelingen op het Szenaplein, de laatsten die nog vochten, het vuren
hadden gestaakt. Zij hadden zich akkoord verklaard met de regerings
toezeggingen: de verzekering, dat niemand, die aan de opstand had
deelgenomen zou worden gestraft, dat de Hongaarse staatsveiligheids-
troepen ontbonden zouden worden, dat er een nieuw politie-orgaan
zou worden ingesteld, waarin vertegenwoordigers van leger, politie,
van eenheden van de gewapende jeugd- en arbeidershrigades zouden
zijn opgenomen.
lil zijn redevoering; zeide Nagy over de
opstand: „Deze overwinning van onze
schitterende jeugd is tevens een erken
ning van de gerechtvaardigdheid van onze
zaak. Deze jonge mensen hebben een be
wijs gegeven van hun politieke rijpheid
en een bijzonder verantwoordelijkheids
besef tegenover volk en land."
Radio-Miskolcz, een van de opstande-
lingenzcnders heeft gisteravond eveneens
omgeroepen de strijd te staken. „De na
tionale opstand heeft de overwinning be
haald. de Russische troepen hebben ge
capituleerd, de regering zal onze eisen in
willigen. schiet niet meer op regerings
troepen." Via dezelfde radio-zender werd
meegedeeld, dat de Hongaarse uranium-
mijnen niet meer door de Russen worden
geëxploiteerd. Zij zün thans door het
Hongaarse volk overgenomen.
Uit Wenen wordt nog gemeld, dat op
standelingen dit weekeinde de vliegbasis
te Papa waar zich het hoofdkwartier der ,FUU,w™t
Russische luchtmacht in Hongarije be- weer op gang te brengen.
vond. hebben bezet en alle toestellen heb
ben vernield. Het op en nabij het vlieg
veld wonende personeel en hun gezinnen
z(jn verdreven.
Hedenmorgen vroeg werd over radio-
Boedapest een bericht omgeroepen, dat
afkomstig was van het Hongaarse „na
tionale patrottische front". Volgens dit
bericht zou zondagavond in Hongarije
een nationale vergadering zijningesteld.
Het nationale patriottische front werd in
1953 door Imye Nagy opgericht, die er
een coalitie-partij van wilde maken van
partijlozen en leden van vroegere, door
het communistische bewind verboden,
parijen. Toen Nagy destijds in ongenade
viel, verdween dit ..front" zo goed als ge
heel van het politieke toneel, waar het
echter weer op verscheen, toen Rakosi in
juli j.i. ontslag kreeg als partijsecretaris.
Hedenmorgen werden over radio-Boeda
pest verschillende mededelingen van di
recties van fabrieken uitgezonden, waarin
werd gezegd, dat het werk vandaag zou
worden hervat. Men zou vandaag ook
proberen de spoorwegen in Hongarije
