Muur van vuur en
staal verpletterde
wanhopige tegenstand
een
-
Liever dood dan slaaf
Luchtlanding in kanaalzone
hedenmorgen begonnen
Moskou:contra-revolutie verpletterd'
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Wereld beefde van
ontroering over
Hongarije's leed
Vlaggen halfstok
Na weekeinde van systematische
luchtaanvallen
Na arrestatie van Nagy:
Kadar vormde reeds nieuwe regering]™*. ,geen wettige basis" heeft. De
Maandag 5 november 1956
Het was ongeveer vijf uur in de zondagochtend.
De eerste, lichte sneeuw was gevallen over de
stad aan de Donau en had zich als een lijkwade
zacht neergelegd over straten en pleinen, op de
daken der huizen, waaronder de mateloos uit
geputte bevolking, na een week van de ver
schrikkelijkste belevenissen, zich in een onrus
tige slaap trachtte te herstellen.
Toen donderden de kanonschoten, één salvo en
nóg een. Onrustig bewogen ze zich in hun slaap,
de ouders; kinderen huilden even, onwezenlijk,
in huil slaap. Maar nieuwe kanonnades hielden
aan, het gerommel van het geschutvuur kwam
dichterbij, er ratelde een Hongaarse tank door
de lege, verlaten straat, de nachtstilte verscheu
rend brekend....
De Boedapesters hadden het kort daarna be
grepen: het monsterachtige was geschied en de
weerzinwekkende klauw van de Russische beer
strekte zich opnieuw uit naar de nog uit dui
zenden wonden bloedende prooi, die het be
staan had zich in een weergaloos moedige strijd
tegen een woedende communistische overmacht
te verzetten en deze heldendaad nog door een
wonderlijke zegepraal had bekroond gezien.
WEERBERICHT
by* m m »bt'f«r«bt yew byt t*« t
J* wr »r* t«* m*r m jH*t
syt **W\m iOöö
m vi
Vaarwel, ivij
vergelen
u
met
Vaarwel, de Russen zijn te dichtbij
We zullen onze post verlaten
Vaarwel vrienden, red onze zielen
hoofdstad uit de stalen
Sovjet-leger eenheden rond
de
de
Vyf uur zondagmorgen in Boedapest.
Donderend daverden de explosies over de Hongaarse
vuurmonden van de reeds dagen dreigende ring van
Boedapest; de granaten spatten uiteen met een scherpe, doordringende knal;
scherven sloegen door de daken en de muren van de woningen. Dadelijk werd
\TrStiUU'nde kruitdamp van de ontploffingen merkbaar, rossig lekten de eerste
7f«. aa» de dakpanten, een luid geschrei ging op in een kamer, waar,
ion KM schetfje maar, plotseling en wreed een eind maakte aan het leveli van
een kind, dat nog nauwelijks beseft had, dat het opnieuw ging gebeuren
Zo, op deze wijze, gjng Boedapest, de martelares onder de Europese steden, deze
Srauwe november-zondag in. Een dag, die het wereldgeweten wakker móét schud
tien, de dag, waarop deze stad opnieuw na nauwelijks een week onderging
een orgie van b oe en vuur en weer ten strijde trok als de fiere, onversaag
de ridder tegen de walgelijke overmacht van staal en robot-mensen.
De Sovjet-wals kwam het eerst ten zuiden van de stad in beweging en de heuvels
daar daverden reeds van de ontploffingen, fel lichtte het mondingsvuur op en
het akelige, schrijnende, wee-makende gegier van de suizende granaten vermengde
zich met het tankgeratel en het bijna dartel lijkende vuurwerk van de lichtspoor
munitie van luchtdoelgeschut.
Ze kómen, de Russen, ze komen
God zij deze wanhopig strijdende, op een opgegeven stelling worstelende mensen
gemeenschap barmhartig, die even sJechts, maar hoe kostbaar waren die uren,
die minuten!de vrijheid had mogen omhelzen en nu weer tijdelijk? dat ligt aan
een vrije wereld, aan óns de diepste en zwartste nacht van een onterende
communistische bezetting tegemoet is gegaan.
(Zie vervolg pagina 6)
Scrupuleuze berichten
Israëlische opmars
Alle Egyptische tegenstand in de
Sinai-woestijn schijnt door de Is
raëliërs gebroken. Tien brigades infan
terie en een pantserbrigade van het
Egyptische leger zouden onschadelijk
gemaakt zijn.
De weerverwachting van het KNMI, geldig van
heden- tot morgenavond, luidt:
Half tot zwaar bewolkt met op de meeste plaat
sen er.lge regen. Matige tot krachtige, tijdelijk
echter zwakke tot matige wind, in hoofdzaak
tuss enwest en noordwest. Vannacht in het
binnenland iets kouder. Morgen overdag onge
veer dezelfde temperaturen als vandaag.
Dinsdag 6 november: zon op 7.46 uur, onder
17.05 uur; maan op 11.29 uur, onder 19.53 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Strijdend
rampzalig Boedapest
Opgevangen door Oostenrijkste gendar
mes bereikte een ongewapende Hon
gaarse vrijheidsstrijderzijn schreiende
vrouw en enkele kinderen de Oostenrijk
se grens bij Nickelrdorf, waarvan deze
foto een beeld geeft.
opnieuw
ten onder
XV -X?
4- -v.
Dit was liet, wat die uitgeputte, magere mensen in de vroege ochtend,
lussen het geschutvuur door, in hun straten zagen. Vastbesloten, grint"
mige Hongaarse soldaten en vrijheidsstrijders, met al de wapens, die
ze maar hadden kunnen krijgen, snellend naar de bedreigde punten
van hun stad. Ze wuifden nog naar de buitenlandse verslaggevers,
thans mee in de sovjetval geraakt, die het geschrokken aanzagen. Ze
waren op weg, die strijders, naar een bijna zekere dood, want reeds
kwam het kanonvuur nader naar de rand van de stad, waar slechts
kleine Hongaarse patrouilles met véél te lichte wapens, weer zouden
gaan vechten tegen de geweldige mastodonten van met de rode ster
getooide sovjettanks, wier kanonlopen als slurven tastend naar de
juiste richting traag heen en weer bewogen, dreigend in starre onver-
^•telijkheid, fijnmalend alles wat onder de ratelende wielen kwam.
ond 'S Weer de tfjd voor de hessen brandende benzine onder de ver-
strijd Ste,de weke buik van deze stEden monsters, soldaten en vrijheids-
je IeveS Van Hongarije en als dat niet gaat: spring er maar op. gééf
mikte h tnaar voor de onnoemelijk kleine kans om met een welge-
stellen. aödgranaat althans één moordenaar-tank buiten gevecht te
Dat was het
toenCt Was ka" zeven if Boedapest,
stadsremr»JreVrhtshande,ingen het
en begonnen te naderen
den Komen enatae h°°Stepunt zou-
teDunt van tegehjk naar een diep
tepunt van menselijke ellende.
Uren woedde daar i„ u
ctriia ,n het centrum
de strijd voort. ze gaven h i t
over, de vrijheidsstrijders, ze vochten
dóór, op elke straathoek, om elk huis
in ieder gebouw verschansten zij zich
en de „roemrijke" Sovjet-armee
gooide het over een andere boeg.
Ultimatum heette dat nieuwe spel
met de dood. Er kwam een bedrei
ging van de sovjets: „Om acht uur
moet de hele stad zich overgeven, in
dien niet dan volgt er een bombar
dement". Er is voor zover bekend
geen antwoord op dit ultimatum
gekomen. De Hongaren waren liever
dood dan slaaf en vochten door in
deze ongelijke strijd, ze verzetten zich
tot de laatste man, de laatste druppel
bloed Tot laat in de zondag be
reikten ons nog berichten over ver
bitterde gevechten in een ongetwij
feld steeds kleiner wordende ring
in de binnenstad, maar hoe het pre
cies verder gegaan is, kan men zich
-.lleen maar voorstellen.
Want waar het communisme heerst,
heerst ook Het Grote Zwijgen en dit
zwijgen van de dood in een zieltogen
de stad was oppermachtig en tegelijk
de luidste, over een hele tot in haar
diepste vezels bewogen en ontroerde
wereld, schallende aantijging tegen
zoveel laagheid en verraderlijkheid.
Rotterdam, hedenmorgen.
(Van onze verslaggever)
Blijkens berichten, die uit het
gehele land binnenkomen, hebben
tienduizenden landgenoten gevolg
gegeven aan de oproep van bet
Veteranenlegioen Nederland vandaag
de vlag balfstok te hangen. Ook
vanaf alle openbare rijksgebouwen
wordt halfstok gevlagd.
Om zeven uur hedenmorgen meldde de Britse zender op Cyprus dat de
geallieerde luchtlandingsoperatie tegen Egypte was begonnen,
In de uren, die hier aan voorafgingen, was vrijwel geen nieuws over
Britse en Franse atties binnengekomen. Wel werd bekend, dat in het
afgelopen weekeind een systematische aanval werd uitgevoerd op con
centraties van het Egyptische leger, op wegen en spoorlijnen. Op geringe
hoogte vliegende jachtbommenwerpers vielen, vooral in de kanaalzone,
colonnes aan. Daarbij werden talrijke gepantserde voertuigen vernield.
Volgen een Egyptisch legerbericht
zouden Britse en Franse marine-een
heden zaterdag reeds hebben gepoogd
Suez aan te vallen. Het Egyptische
kustgeschut kwam in actie en motor
torpedoboten zouden de achtervolging
hebben ingezet. Een Britse onderzee
bootjager, een landingsvaartuig en een
ander schip zouden daarbij tot zinken
zijn gebracht. Van geallieerde zijde
werd echter geen enkele maal melding
gemaakt van deze aanval op Suez. De
Egypter.aren zeggen ook dat zij tot
op heden 23 vliegtuigen hebben neer
geschoten. Volgens hen zou bovendien
nog een Franse kruiser van 7000 ton
tot zinken zijn gebracht. Benevens
bij de ingang van de Golf van Akaba
een Britse torpedojager en in de
Rode Zee twee van deze schepen.
Ook hierover werd geen enkele mel
ding ontvangen.
Het Egyptische hoofdkwartier heeft
gisteravond een communiqué uitgege
ven, waarin melding wordt gemaakt
van luchtaanvallen op Port Said, Is-
mailia, Suez en Alexandrië.
Een bericht afkomstig van de Egyp
tische ambassade te Bonn en melding
makend van „wreedheid" van de
Frans-Britse luchtmacht, werd giste
ren gekritiseerd door de woordvoer
der van het Britse ministerie van
Luchtvaart: „De scrupuleuze zorg
aldus de woordvoerder, „die de geal
lieerde strijdkrachten van het begin
vaar af de Egyptische jachtvliegtui
gen die hen zouden kunnen neer
schieten te alarmeren, gingen de
RAF-mannen zover, dat zij tevoren
per radio waarschuwingen gaven aan
het personeel van de vliegvelden die
zij gingen bombarderen.
Er waren gisteravond aanwijzingen,
aldus meldt Reuter uit Tel Aviv, dat
Israëlische patrouilles de oostelijke
van de huidige operatie af aan de dag oever van het Suezkanaal hebben be-
hebben gelegd om alleen maar schade
toe te brengen aan militaire doelerf
en het militaire zowel als het burger
lijke personeel zoveel mogelijk te
sparen, is nog nooit vertoond. Op ge- ben bereikt.
reikt. Andere eenheden zouden aan de
zuidpunt van het schiereiland, aan de
ene kant de Golf van Suez en aan de
andere kant de Golf van Akaba heb-
•rnnflnirmnrff1' Wat weer vele malen gebeurde deze verschrikkelijke
toen u nog sliep onder de warme dekens, toen u mis-
SC 11 c ,Vr°egmis ging, toen men in Kopenhagen r.\ch geeu-
d^'wetbaimatch Wree^ la*er °P de da£ met de gedachte: vandaag naar
Geen voe'''a' hier, maar wèl een strijd op leven en dood en vooral de
d°° oer Tn rga,oos fiere, alle gevaren trotserende vrijheidshelden in het
schone, tnaar zo rampzalig Hongaarse land.
De dag vo let eerste ochtendgrauwcn werd merkbaar en mét het
ochtendlicht sioop ook het gevaar naderby. De stalen sovjetl«n had kennelijk
nu de «heuvels verlaten en kwam dichterbij. Duldeiyk waren nu de afzonder
de salv°s waartenemen, men hoorde zelfs ai in de vcrte het „ydige geblaf
van de machinegeweren, duidelyke tekenen dat er in de voorsteden contact
was gemaakt.
Sneller ging het nu ineens, de tanks drongen onweerstaanbaar verder; eerst
langs de straten, die nog uitzicht gaven op het open land. Op de hoek van
iedere straat bleef er een achter met zijn kanonvuur de hele straat bestrijkend
Op enkele plaatsen stootte staal op ander staal: de weinige Hongaarse tanks en
Pantserwagens, die strategische posities hadden ingenomen bij de bruggen en
op enkele pleinen, hielden stand. Hier werd het vuur heviger, de stad schudde
als het ware op haar grondvesten in deze omgeving, nóg dieper kropen zij, die
niet aan de strijd konden deelnemen, weg in de kelders en schuilplaatsen.
Maar alle dapperheid, alle moed. alle verachting voor het gevaar helpen niel
tegen een overmacht, die zijn overmacht op een niets en niemand ontziende
wijze gaat gebruiken, die niet ziet op enkele tienduizenden levens meer of
minder als er een „contra-revolutionaire opstand", zoals dat in Moskou-jargon
heet, in bloed moet worden gesmoord.
T/ 7 7 7* I gering het beroep van Nagy op de
O revolutionaire regering spreekt zich
Nadat bet rode leger in Hongarije gisteren, kort na de aanval op Boeda
pest, in geheel Hongarije in actie was gekomen, heeft radio-Moskou in de
avond gemeld, dat „de macht van het contra-revolutionaire complot ver-
pletteid" is. „De strijd van het Hongaarse volk voor een democratisch
Hongarije vindt instemming bij het Sovjet-volk en bij a^e vredelievende
volkeren ter wereld", aldus radio-Moskou. „Kleine groepen, die tegen de
Sovjetiroepen verzet boden, zijn overwonnen niet de actieve medewerking
van de Hongaarse bevolking", aldus dit bericht, waarin de opstandelingen
(zoals men weet nam de gehele Hongaarse bevolking aan de opstand deel.
red.) „fascisten en „reactionairen" genoemd worden.
Reeds in de ochtenduren was gisteren bekend geworden, dat de onlangs
benoemde Hongaarse eerste partij-secretaris Janos Kadar een nieuwe
communistische regering heeft gevormd, ter opvolging van de meteen bij
het begin van de Sovjet-aanval op Boedapest gearresteerde regering van
Imre Nagy.
Deze nieuwe regering-Kadar heeft de Sovjet-Unie officieel verzocht om
hulp bij het dempen van de opstand.
De samenstelling van de nieuwe,
door Kadar gevormde regering, die
door radio-Moskou werd aangediend
als een „revolutionaire boeren- en
arbeidersregering", is als volgt:
Premier: Janos Kadar, vice-premier
minister van nationale defensie en
openbare veiligheid: Eerenc Muen-
nich, minister van staat: Gyorgy Ma-
i;osan, buitenlandse zaken: Imre Hor-
vath, financiën: Istvan Kossa, zware
industrie: Antal Apro, landbouw:
Imre Dogei, handel: Sandor Ronai.
Gisteravond heeft radio-Moskou be
kendgemaakt, dat volgens een mede
deling van de nieuwe Hongaarse re-
uit tegen bespreking van de toestand
in Hongarije door de Veiligheidsraad
en de Algemene Vergadering der V.N.,
omdat het een binnenlandse aangele
genheid is, aldus deze verklaring.
Radio-Boedapest heeft gisteravond
gemeld, dat Ernoe Geroe, die vóór
Kadar secretaris-generaal van de
Hongaarse communistische partij was,
„op barbaarse wijze" door de opstan
delingen is vermoord.
Radio-Vatieaanstad heeft gister
avond bekendgemaakt, dat kardinaal
Mindszenty op advies van het Vati-
caan zijn toevlucht in het gebouw van
de Amerikaanse legatie te Boedapest
heeft gezocht om niet door de Russen
te worden gearresteerd. De kardinaal
was in gezelschap van zijn secretaris.
Het „State Department" heeft be-
bestigd, dat de kardinaal zich in de
Amerikaanse legatie bevindt.
Anna Kethly, de voorzitster van de
Hongaarse sociaal-democratische par
tij en lid van het thans gearresteerde
kabinet-Nagy, is gisteren te Frank
fort aangekomen, op doorreis naar
New York, waar zij de hulp van de
V.N. voor haar land wil inroepen.
4 november 1956. Vandaag hebben ze Hongarije vermoord.
Het verraad, dat Moskou op deze dag gepleegd heeft, is niet
onder woorden te brengen. Het is diabolisch. Het overtreft de
tragedie van Warschau van augustus 1944.
Nog maar een paar dagen geleden jl. dinsdagavond werd in
Moskou plechtig bekend gemaakt, dat de Sovjet-opperbevelheb
bers opdracht gekregen hadden geheel Hongarije te doen ont
ruimen: want in de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en
haar bondgenoten zijn veel fouten ontstaan. Terecht heeft de be
volking van Hongarije daartegen stelling genomen."
Eén dag heeft Hongarije gejubeld over de vrijheid, die, zij het
ten koste van zovele offers, herwonnen werd. Het ongelofelijke
scheen een feit geworden te zijn. In het post-stalinistische tijdperk
scheen het mogelijk, dat een land zich van het Sovjet-imperium
afscheidde.
De mensen plegen zich snel aan te passen, ook aan de grootste
veranderingen. „Het is ernst met de destalinisering", meende de
een. „Moskou wil thans zyn handen vrij hebben voor het Midden
Oosten", dacht een ander. „Het Kremlin kan niet langer optornen
tegen het onafhankeiykheidsstreven in de satellieten, aangewak
kerd door Tito en Mao", schreef een derde.
Jawel, de verklaringen waren snel bij de hand, en wjj vergaten
welke eigenlijk, sinds 39 jaar de staat van betrouwbaarheid van
Moskou geweest is. Wij allen hier in het westen, de politici, de
journalisten, de filosofen, die er zo zoetjes aan van overtuigd
geraakt waren ieder met zijn eigen argumenten dat er
werkeljjk iets veranderd" was in Moskou, wij zijn vandaag wel
op gruwelijke wjjze uit de droom geholpen.
Want het post-stalinistische Kremlin heeft vandaag Stalin in zijn
afschuwelijkste misdaden overtroffen. Het masker is gevallen.
Terwijl de Sovjet-bevelhebber soebatte en onderhandelde met de
Hongaren werden nieuwe troepen binnengebracht. Ze hebben
vanmorgen toegeslagen. Het lijdt geen twijfel of Hongarüe zal
op apocalyptische manier boeten voor zijn misdaad vry te willen
zijn. Het wordt op dit moment te vuur en te zwaard
verwoest.
Wie hiervoor ook verantwoordelijk moge zijn Kroesjtsjef of
Molotof, Mikojan of Soeslof het land, dat deze de wraak van
de hemel afschreiende daad kon plegen, heeft zich zelf buiten de
gemeenschap der volkeren geplaatst. Vandaag is weer een ijzeren
gordpn gevallen tussen twee delen van een rampzalig gespleten
wereld. Vandaag is de koude oorlog weer uitgebroken en geen
mens weet wat uit dit alles voortvloeit.
Onze gedachten gaan uit naar de mensen van Hongarije, de
talloze herboren, verademende mensen van een vry Hongarüe,
die wy in de afgelopen dagen zagen en spraken en die ons onuit-
sprekelijk dierbaar werden.
Er was een klein meisje van twee jaar, die op de vüfde etage
van een huurkazerne in een voorstad van Boedapest woonde, en
die Marika heette en die tegen my sprak in die vreemde zan
gerige taal, die ik niet verstond.
Er was haar vader, die Janos heette, en die door haar moeder
Janczy genoemd werd, een straatarme arbeider, die ons in zyn
huis opnam, toen wij des nachts in het verwoeste, onveilige
Boedapest binnenkwamen, en die by ons afscheid van zijn
schrijnende armoede tien armzalige, slechte karamels ging kopen,
bij wijze van geschenk aan mgn kinderen in Holland.
Tien armzalige karamels, verpakt in een papier, dat ons aan de
bezettingstijd herinnert, liggen hier op de tafel, waaraan ik schrijf,
en niemand durft eraan te komen.
De tranen stromen over mijn wangen als ik aan Hongarije
denk.
Leef je nog, kleine Marika? Leef je nog, Janos?
G. H.
