1
Herkerstening van het Kerstfeest
in het openbaar
Sanering zal gevaarlijke
spanningen
oproepen
TUSSEN DE WIELEN:
Allereerst catechetisch doel
de sacratissima nox
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1956
PAGINA
IN EER HERSTELLEN
Demagogische wetten veroorzaken chaos
Inamovibles
Inflatie
Onverschilligheid
Maatregelen
Niet zonder slag of stoot
(Van onze Brusselse correspondent)
Op de Kipdorpvest bij het Cen
traal Station van Antwerpen
Woont een kanunnik van het Ka
pittel van St.-Kombouts, dr. A.
Croegaert, die sedert enkele jaren
met taaie vastberadenheid cam
pagne voert voor het in eer her
stellen van de kerstviering in het
openbaar. Wy zijn hem daar gaan
opzoeken.
Spreek hem niet over de zogenaam
de kerstman die uit de vreemde naar
onze landen is komen overwaaien cn
sterk heeft bijgedragen aan de ont
wijding van het Kerstfeest in het open
baar. Dat heerschap met bontmuts en
rode kozakkenkledij, met bovendien
een verhitte tronie die aan Falstaff
doet denken, is een zijner mikpunten
in een strijd waarin hij door de ka
tholieke pers flink wordt gesteund en
ook medewerking bekwam van belang
rijke groeperingen van katholieke ac
tie. Dank zij hun streven, hebben al
veel handelaars en winkeliers die pro
fane kerstman uit hun etalages en hun
reclame geweerd.
De in brede lagen diepgelovige Bel
gische bevolking beeft van meet af aan
die strijd van kanunnik Croegaert te
gen de voortdurend veld winnende
verheidensing toegejuicht, omdat zij
ten volle beseft hoe die buitenlandse
import indruist tegen haar godsdien
stige overtuiging cn haar in haar chris
telijke gevoelens kwetst. Door haar
godsvrucht vooral tot Maria, wier god
delijke Moederschap zo heerlijk in het
Kerstfeest tot uiting komt, voelt zij
hoe langer hoe meer welk een aanslag
deze ontwijding betekent op Haar ver
heven waardigheid.
Wij hebben de kanunnik, die een
zeer 'bekend liturgist is, over zijn actie
voor herkerstening van het Kerstfeest,
en ook van Pasen gesproken en geïn
formeerd hoe en met welke middelen
hij zijn campagne voert.
Hij begon met op de voorgrond te
stellen, dat de herkerstening van het
Kerstfeest in het openbaar in de éérste
plaats een catechetisch doel heeft. Zijn
campagne wil namelijk door aanschou
wingsmiddelen zoals kerstkribben,
postkaarten, plakbrieven en reproduc
ties, mysteriespelen, films, televisie,
radio, kerstliederen e.d. de ontkerste
massa inwijden in de kennis en de
viering van het mysterie der mens
wording van God de Zoon voor ons
heil. Alles moet op dat doel gericht
worden en daaraan ondergeschikt
worden gemaakt. Alle groeperingen
voor katholieke actie in alle landen,
worden verzocht hun beste krachten
en middelen daar voor samen te bun
delen.
Hoe hij zich dat praktisch voorstelt?
vroegen wij de kanunnik.
Met de kerstkribben om te begin
nen. Het ware hoogst wenselijk, zeide
hij, dat in iedere dekenij of gemeente
één of meer kerstkribben van grote i
afmetingen worden opgericht op met j
dat doel geschikte openbare plaatsen.
De uitbeelding moet verzorgd en voor
naam zijn en godsdienstige gevoelens
opwekken bij het publiek. Als de mid
delen niet toelaten ineens op grote
schaal te werken kan men beginnen
met de personages van het Kindje Je
sus, Maria en Jozef, bij voorkeur door
beelden van artistiek gehalte. In de
loop der jaren kan men dan geleide
lijk de uitbeelding bij de kribbe ver
volledigen, met engelen, herders, de
drie koningen, de os en de ezel. scha
pen en de dieren waar de Wijzen mee
zijn gekomen. Een- dergelijke kribbe
mag niet te hoog worden geplaatst. Zij
moet gemakkelijk kunnen benaderd
worden, vooral ook door de kinderen.
Zij mag geen afsluiting hebben. Het
contact met de personages moet direct
zijn. Zéér is te wensen er suggestieve
teksten bij aan te brengen, goals: „Uit
liefde is God de Zoon mens geworden
om ons te verlossen." Dat alles vraagt
véél voorbereidend werk en men moet
er tijdig mee beginnen. De scouts kun
nen hierbij nuttige hulp verlenen.
De kerstkribben binnen de kerk zelf
zijn belangrijk, en moeten daar blijven.
Maar om de ontkerste massa te be
reiken is het, in onze chaotische tijden
vooral, volstrekt nodig, dat er in het
openbaar staan.
Kanunnik Croegaert is ook voor een
stijlvolle voorstelling op openbare
plaatsen van het Kerstmysterie ge
schilderd in fluorescente kleuren, te
gen een donkere achtergrond of een
hemel vol sterren. Men kan dat doen
op* triplex en met onzichtbaar opge
stelde projectors verlichten.
In dc dagen die op het Kerstfeest
volgen wordt in veel Vlaamse stadjes
en dorpen door kerstliederen zingende
kinderen met de ster langs de hui
zen gegaan. Onze zegsman zou dat op
ruimere schaal ook in dc grote steden
willen overgeplant zien. Vóór. tijdens
en na de octaaf van Kerstmis, nage
noeg tot dertien januari, zouden paro
chiekoren of zanggroepen van gestich
ten en andere instellingen om beurten
en volgens een tevoren goed bekend
gemaakte uurregeling, bij de kribben
op de openbare plaatsen kerstliederen
moeten komen zingen. In het grandio
ze a giorno verlichte kader der Grote
Markt van Brussel, heeft vorig jaar
zoiets plaats gehad daar is véél wij
ding van uitgegaan. Niet ver van die
kribbe stond een helverlichte, uit Fin
land afkomstige reusachtige kerst
boom.
Dan zijn er de winkels en de maga
zijnen. Volgens het verlangen van de
kanunnik zouden de middenstanders,
de beroepsverenigingen en de syndi
caten bij de winkeliers moeten aan
dringen om, naar oud gebruik, een zo
mogelijk aan hun bedrijf aangepaste
kerstkribbe in hun uitstalraam te
plaatsen. De warenhuizen zouden dat
ook, maar dan in veel grotere afmetin
gen moeten doen. Oude kerstkribben
uit musea, waar zij door zo goed als
niemand ooit gezien worden, zouden
rond de kerstdagen in etalages moeten
geplaatst worden.
Er is dan verder het kapittel van de
niet zelden van wansmaak schreeuwen
de postkaarten, die met het Ke'rstfeest
als zodanig niets te maken hebben, er
alleen maar een verre illusie op zijn.
Zelfs de „klassieke" kaarten met het
romantische sneeuwlandschap en daar
in een kerkje met verlichte ramen,
acht kanunnik Croegaert niet vol
doende aangepast.
Dat moet veranderen, zegt hij. Kerst
postkaarten moeten op gevatte wijze
rechtstreeks met het Kerstmysterie in
verband staan. Dergelijke kaarten zijn
een uitstekend catechetisch middel om
het mysterie der Menswording aan
schouwelijk kenbaar te maken, vooral
als een tekst bijgevoegd wordt gelijk:
„Uit liefde is God de Zoon mens ge
worden om ons zalig te maken.De
gelovigen zouden het als een plicht
moeten aanzien, voor het Kerstfeest
alléén postkaarten te gebruiken die op
het Kerstmysterie zijn afgestemd: het
varing is gebleken, dat deze affiches
alom grote bijval genieten.
Kanunnik Croegaert, die aan alles
schijnt gedacht te hebben, heeft ook
nog een tiental ordewoorden voor de
kerstviering gelanceerd, die onder
meer hierop neerkomen: alléén post
kaarten met échte kerstmotieven ge
bruiken; de profane kerstman voor
goed verbannen, ook uit de kerstboom
of in welke materie of gedaante ook;
in elke woning een kerstkribbe, die
men bij voorkeur zelf heeft gemaakt;
échte kerstetalages inrichten; op Kerst
avond of op Kerstmis zelf, niet aan
profane feesten deelnemen.
Het hoogheilig mysterie, de ó'acra-
tissima Nox", mag niet langer gepro
faneerd worden, zeide aan het slot
van ons onderhoud kanunnik Croe
gaert.
Wat hij met dat doel in het verleden
reeds heeft gedaan en de energie van
zijn optreden, zijn waarborgen dat hij
vastberaden zijn zuiverend werk blijft
voortzetten, waarvan hij nu reeds be
moedigende resultaten kan waarne
men.
Het dorp Azul in Bolivia,
Kerststal opgesteld tegenover het Centraal Station van Antwerpen.
Goddelijk Kind, Maria, Jozef, de en
gelen ,de aanbidding der Wijzen, Beth
lehem, de wonderbare ster en derge
lijke. Met Pasen moeten de motieven
gebaseerd zijn op Christus' Verrijze
nis. En moet daar de zogenaamde paas
haas geweerd worden.
Ook is er nog het aspect aanplak
biljetten in etalages, aan de huizen en
langs de weg. Voor de winkelramen
en de privé-woningen moeten die niet
te groot zijn: 25 x 28 cm is voldoende.
En de tekst zeer kort: „Viert Kerst
mis!" Men kan ook aanplakbiljetten
maken van een eenvoudige lijnteke
ning, die het essentiële vap het kerst
gebeuren voorstellen: het Kindje Jesus
in de kribbe, met Zijn Heilige Moeder.
De verspreiding van die affiches
moet via de parochie geschieden, met
de medewerking van allen. Ook de
kinderen moeten daar bij betrokken
worden, want om de openbare opinie
blijvend te herkerstenen is nodig, dat
van jongsafaan de jongens en de meis
jes in de scholen in de diepe zin van
deze kerstcampagne worden ingewijd
en er actief aan deelnemen. Uit de er-
Als de katholieken naar zijn stem
luisteren en zijn richtlijnen volgen
zal het niet lang duren of het Kerst
feest zal overal weer in zijn ware at
mosfeer zijn geplaatst: de geboorte van
God de Zoon, mens geworden om ons
te verlossen, die het mysterie uitmaakt
van Kerstmis, hét voorwerp van liet
Kerstfeest-Hoogfeest dat over gans de
aarde gevierd wordt, het heil en de
grote vreugde, door de engelen ver
kondigd.
Op het stro van de kribbe, omgeven
door Jozef en Maria, wordt het God
delijk Kind door de herders aanbeden,
die op het woord der engelen naar de
grot van Bethlehem zijn gesneld.
Geleid door de wonderbare ster, zijn
de Wijzen uit het oosten gekomen om
het eveneens te aanbidden en voor Zijn
voeten de hulde neer te leggen van
hun gaven: het goud, de wierook en
de myrrhe.
Beide die evangelische hoofdtafe
relen, zullen dan weer in de harten
der mensen in de volledige schoonheid
van hun mystieke gloed herleven!
Bolivia, liet land van tinmijnen
en revoluties, maakt thans een eco
nomische en sociale crisis door,
zoals het in zijn overigens bewogen
geschiedenis er nog geen gekend
heeft. Deze crisis, welke een incu
batieperiode van reeds verschillen
de jaren achter zich heeft, schijnt
op het ogenblik haar absolute
dieptepunt genaderd Het volk lijdt
honger, zo bericht men ons, en
indien er tot dusver geen onlusten
van grote omvang zijn uitgebroken,
is dit slechts te danken aan de
omstandigheid dat de leiders der
oppositie en hun aanhangers sinds
lang naar het buitenland zijn ver
bannen of gevlucht.
Dit schijnt ook de reden waarom
bij de jongste verkiezingen de be
windspartij zich zonder bloedige
schermutselingen kon handhaven en
de presidentszetel, zij het met een
nieuwe kandidaat, andermaal kon
bezetten. Van de nieuwe president,
Don Hernan Siles Suazo, die op 6
augustus zijn ambt aanvaardde en
als energiek bekend staat, koesterde
men hoge verwachtingen, doch het
spreekt wel vanzelf dat het ook bo
ven zijn krachten ging om de Augias
stal, door jarenlange tuchteloosheid,
onverantwoordelijkheid en corruptie
ontstaan, in enkele maanden tijds te
reinigen. Eerst zouden zich nog de
onvermijdelijke consequenties van
demagogische wettenmakerij en wan
beheer in volle omvang doen gevoe
len.
Russen bouwen volkswagen
IN HET VERLEDEN hebben de Russische automo
bielconstructeurs hun krachten gewijd aan het ont
werpen van grote (en dure) modellen: de kleine auto,
zoals men die vooral op de Europese wegen in zo
grote aantallen en verscheidenheid ontmoet, kwam
achter het IJzeren Gordijn praktisch niet voor. Thans
hebben de Russen echter een soort „volkswagentje"
in de produktie genomen, een achthonderd kilo we
gend automobieltje, dat plaats biedt aan vier vol
wassenen en een kind cn dat wordt voortgedreven
door 'n motor van 20 pk. Deze motor (twee cilinder)
is achterin geplaatst en heeft een benzineverbruik
van 1 op 16. De wielen zijn onafhankelijk geveerd,
de benzinetank bevindt zich achterin, naast de motor.
Het wagentje staat hoger „op de poten" dan wij van
de West-Europese auto's gewend zijn. men heeft dit
met opzet zo geconstrueerd, opdat de auto minder
last zal ondervinden van sneeuw, modder en slechte
wegen. Een grote voorruit en een brede platte neus
waarin zich de reserveband bevindt geven de
„Eekhoorn", zoals deze nieuwe Russische volkswa
gen heet, een speciaal uiterlijk. Kort geleden is men
gestart met de massaproduktie van dit burgermodel.
Ook voor het leger is de Eekhoorn in produktie ge
nomen, zij het dan in ietwat gewijzigde vorm.
Al naar gelang er meer motorrijtuigen op de weg
verschi.inen, wordt het drukker op de markt voor
motor-litteratuur. Ditmaal hebben wij met veel ple
zier het ruim 270 pagina's tellende boekwerk van
Alexander Spoerl gelezen, dat onder de titel „Uw
motor en U" een leerzaam beeld geeft van hetgeen er
allemaal met u en uw motor kan gebeuren. De tekst,
die werd bewerkt door K. J. Perk, is luchtig cn
humoristisch cn vooral voor de leek bijzonder leer
zaam bovendien. In korte hoofdstukjes wordt ge
schetst wat u allemaal moet doen en wat u beslist
moet laten, willen berijder en motor van een lang
leven kunnen genieten. Geen zwaarwichtig studie
materiaal dus. maar een speels soort Montessori-
onderwijs voor berijders van bromfietsen, scooters,
motoren of scootmobielen, die méér willen weten
over rijkunst en machines. Twee en tachtig tekenin
gen verluchten het boekwerk, dat wordt uitgegeven
door Hollandia N.V. te Baarn.
Agrarische reform
Dat begon reeds in dezelfde maand
augustus, toen Bolivia, vanouds eer.
aardappelland dat dit produkt ook
exporteerde, zich gedwongen zag
duizenden tonnen aardappelen in te
voeren om aan de nood van het volk
tegemoet te komen. Tot overmaat
van ramp kocht de regering een
wel goedkope, maar heel slechte Ar
gentijnse kwaliteit, en de protesten
waren niet van de lucht. Het tekort
aan eigen aardappelproduktie was
het gevolg van „agrarische reform
maatregelen", waardoor de land
bouwers geen enkele prikkel meer
hadden om nog veel meer te ver
bouwen dan zij voor eigen gebruik
behoefden.
Op nog noodlottiger wijze keerden
de sociale maatregelen, ten behoeve
van mijnwerkers en staatsbeambten
genomen, zich tegen het land, en dus
tegen het algemeen belang. Na de
nationalisatie in 1951 van de belang
rijkste mijnbedrijven, waarbij ook
enkele banken betrokken waren, wer
den deze employés bij de wet
„inamovibles" verklaard, d.w.z. zij
mochten niet worden ontslagen. Een
dergelijke bescherming scheen door
de gemiddelde Boliviaanse werkne
mer te worden begrepen als de prak
tische ontheffing van elke verant
woordelijkheid en zelfs van de nor
male arbeidsplicht, zodra hij zijn tijd
aan lucratiever bezigheden kon be
steden.
Nu, daartoe deed zich de gelegen
heid dan ook ruimschoots voor. Want
intussen ging de inflatie van de na
tionale munt, dc boliviano, haar
gang. Als officiële basiskoers geldt
nog altijd 1 dollar is 190 boliviano.
Door de z.g. „impuesto de recargos"
een invoerbelasting van 500 pet, komt
de officiële aankoopdollar uitsluitend
via in het buitenland grotendeels met
voor binnenlandse verrekening op on
geveer 1200 boliviano, hoewel Boli-
vrijc Amerikaanse dollars betalen
moet die heel wat duurder zijn. De
zwarte of reële koers van de dollar
is dan ook reeds lang een veelvoud
van de officiële aankoopkoers en be
droeg voor enkele maanden 12.000
boliviano, terwijl hij thans meer dan
13.000 boliviano doet.
Wanneer men weet dat de mijnwer
kers voor de levensmiddelen, die zij
van het mijnbeheer betrekken, slechts
een derde van de reeds te laag ge
noteerde aankoopprijs betalen (voor
vlees nog veel minder), begrijpt men
dat de verleiding tot smokkelzaken
groot is, vooral wanneer gegadigden
er hun normale werk straffeloos
voor kunnen verzuimen. Naar schat
ting verdwijnt er ongeveer 50 pet der
aldus, ver beneden de aankoopprijs
met schamele bolivianos betaalde le
vensmiddelen, die over de grens te
gen Braziliaanse cruzeiros, Argen
tijnse of Chileense pesos aan de man
worden gebracht. Geen wonder, dat
onder deze omstandigheden de erts-
produktie, die nog altijd de voor
naamste bron van 's lands inkomsten
is, met sprongen achteruit liep. An
derzijds was Bolivia niet in staat,
zonder enorme verliezen, zich bij de
inmiddels sterk gedaalde wereld-tin-
prijs aan te passen. Deze bedroeg
gemiddeld 1.10 per pound, terwijl
de kostprijs van het Boliviaanse erts
op ongeveer 1.60 komt. Men heeft
geschat, dat de Corporación Minera
de grootste mijngroepering van hit
land met 30.000 ingeschreven arbei
ders, gedurende maanden elk uur
van een werkdag 2 miljoen bolivia
no verloor 1).
Deze slechte gang van zaken en de
daaruit voortvloeiende schaarste aan-
levensmiddelen, die immers meren
deels moeten worden ingevoerd, wa
ren mede oorzaak van een algeme
ne onverschilligheid bij arbeiders en
ander dienstpersoneel tegenover hun
werkopdracht. Op een kritiek mo
ment gingen zelfs de beambten van
de Banco Central, de staatsbank van
Bolivia, in staking, omdat zij zich bij
de mijnwerkers achtergesteld voel
den. Reeds lang gekochte voedings
waren konden niet worden ingevoerd
omdat de betreffende accreditieven
soms na maanden nog niet waren ge
opend. Anderzijds moesten belang
rijke aankopen van conserven, waar
van de fabricage van seizoensfacto
ren afhangt, worden geannuleerd om
dat de accreditieven pas aankwa
men als er geen grondstof meer te
krijgen was. Zonder de kosteloze
zendingen van levensmiddelen door
de "Verenigde Staten, zendingen die
dit jaar een waarde van 28 miljoen
dollar beliepen, zou Bolivia reeds
lang aan hongersnood ten prooi zijn.
De V.S. hebben ook eindelijk inge
grepen en sinds enige tijd zijn in alle
departementen van de Banco Central
Noordamerikaanse deskundigen doen
de om orde op zaken te stellen.
Het hoofddoel is kennelijk de natio
nale munt te stabiliseren, waardoor
een einde wordt gemaakt aan de
noodlottige inflatie en de 70 tot 80
miljoen dollar particulier Boliviaans
bezit, die thans in het buitenland zijn
ondergebracht, weer naar Bolivia te
rug zullen keren. Er gaan geruchten
dat de vaste wisselkoers van de dol
lar tussen 7.000 en 8.000 boliviano
zal komen te liggen. Intussen zijn zo
goed als alle betalingen naar het bui
tenland verschoven tot na de stabi
lisatie, die volgens onze inlichtingen
nog deze maand een feit zou worden.
Documenten worden niet opgenomen
en de banken weigeren tot nader or
der wissels te disconteren. Ofschoon
het scheppen van een vaste dollar
koers op reële basis, die kapitaal-
vlucht voorkomt, een eerste en nood
zakelijke stap is naar de ontwarring
van de chaos, zullen de financiële
experts van de commissie-Eder, die
deze operatie verrichten, ondanks
toegezegde kredieten aan de indus
trie het land straks achterlaten in
een benauwde stemming, vol gevaar
lijke spanningen. Want door de sa
nering van de munt zal het lucratie
ve bedrijf der ontelbare arbeiders
smokkelaars plotseling onmogelijk
worden en zullen de levensmiddelen
zonder overgang met een veelvoud
in prijs stijgen. De in feite onsocia
le wetten, welke de onverantwoor
delijkheid slechts de vrije teugel lie
ten, zullen door nieuwe worden ver
vangen. Salarissen en lonen zullen
worden verhoogd, maar aan de voor
rechten der mijnwerkers komt een
einde.
Het is nauwelijks denkbaar dat al
deze hervormingen zonder slag of
stoot zullen kunnen worden inge
voerd, ook al is, zoals gezegd, de
eigenlijke politieke oppositie afwezig.
Men bereidt zich voor op heftige
discussies binnen de bewindspartij.
Anderzijds ziet de Boliviaanse han
delswereld de komende toestand met
zorg tegemoet, want weinigen zullen
bij de te verwachten geldschaarste
over voldoende kapitaal beschikken
'om zaken van betekenis af te sluiten.
Doch men is het er over eens dat Bo
livia geen andere keus heeft dan "te
rug te keren van de afgrond, op de
rand waarvan het zich thans be
vindt.
1). Door aanschaffing van moder
ne machines en rationalisering der
mijnbedrijven hoopt men in een na
bije toekomst de kostprijs van het tin
erts tot 1 dollar per pound terug te
kunnen brengen.
De duivels van Ornro, folkloristische fenomenen die liet primitive
volksscndtnent van Bolitie tekenen.
