Een Brabantse boerenleider
Braque als graficus en beeldhouwer
Annie Woud nam afscheid
DE CEINTUUR IN ERE HERSIELD
VAN NELLE
Uitgangspunten voor de kosten
berekening onder de
loep
De wanhoop der
knapheid
Nijmeegs proefschrift over Gerlacus
van den Eisen
Schriel regeringsbeleid oorzaak van
economische nood in landbouw
D
i
Bezinning op invloed
KAB op geloofsleven
Enkhuizer vond
televisietoestel
Kerstmis in Boymans
ZACHTSTE DECEM
BER SINDS 250 JAAR
Uitgaan kostte
128 miljoen in 1955
Shag die vóór ligt!
V erbondsraad ver gade-
Drie dagen wacbten op
hereniging met familie
ring van de K. A. B.
YAN HART EN
DINSDAG 18 DECEMBER 1956
PAGINA 3
Verouderde methoden revideren
en stokpaardjes verlaten
(Van onze Utrechtse redacteur)
Meeste S.U.S.-ballonnen
(laaiden in Duitsland
een fijne feestschotel!
Maaitoch bijna geen zon
Per lioofd bijna twaalf gulden
vergulde antieke sleuteltjes!
Ambtenaren kwamen niet
opdagen
Prijsbeheer sing moet blijven
Maatschappelijke status
sterk gewijzigd
C.A.O. en „zwarte lonen
Cultuur ten plattelande
J erdeling van inkomens
Gisteren promoveerde de heer B. Hol-
lenberg aan de r.-k. Universiteit te Nij
megen op een proefschrift, waarin htf in
een breed opgezette biografische behan
deling de figuur en het werk schetst van
Gerlacus van den Eisen O.Praem. In de
eerste van de bijgevoegde stellingen wijst
Hollenbcrg er reeds op, dat „de actie van
Gerlacus van den Eisen tot vrijmaking
van de Noordbrabantse zandboer in me
nig opzicht ook van nationale betekenis
is geweest".
En Inderdaad blijkt uil het proefschrift
zelf duidelijk, dat Van den Eisen een fi
guur was, waaraan in de geschiedschrij
ving ten onrechte tot nu toe weinig aan
dacht is geschonken.
In 1853 geboren, in Gemert uit een oud
Brabants boerengeslacht, volgde Van den
Eisen in zijn geboorteplaats een gymna
siale opleiding aan de Latijnse School,
trad in 1869 in bij de Norbertijnen m
Heeswijk. waar hij in 1876 priester werd
gewijd. Tijdens de twee jaren, dat hij
kapelaan was in Berlicum, blijkt reeds
uit vele artikelen van hem in het Zon
dagsblad der H Familie zijn belangstel
ling voor de toen opkomende sociale pro
blemen. Opmerkelijk is wel, dat hij ruim
tien jaren voor Rerum Novarum reeds
in een klein Brabants boerendorp het so
ciale probleem aan de orde stelde, dat hij
toen nog echter hoofdzakelijk zag als een
religieus-zedelijk probleem Teruggeroe
pen in de Abdij te Heeswijk (1880). doceert
hij exegese en kerkgeschiedenis en ont
plooit hij vele activiteiten ter verbetering
van het onderwijs daar. waarvoor hij in
1886 een nieuw eigen gymnasium tot stand
weet te brengen, waarvan hij zelf de eer
ste rector wordt.
In het begin van 1892 verschijnt dan het
alarmerende artikel van Van den Eisen
in het Noordbrabants Dagblad, waarin
hij de nood van de boeren uiteenzet en de
oproep lanceert om evenals de arbeiders
ook de zandboeren een eigen organisatie
De geestelijke adviseur van de K-A.B
rector J. Doesburg heeft gisteren in de
Vehbondsraadvergadering te Utrecht aan
de verantwoordelijke leiders de gewetens
vraag voorgehouden in hoeverre de dioce
sane bond of vakbond invloed heeft ophet
persoonlijke geloofswezen. Ook anüe..
georganiseerde arbeiders weten iets goed
te doen, wanneer het op solidariteit aan
komt- maar de leiders van de katholieke
beweging moeten zich er op bezinnen, of
zij in dit opzicht inderdaad de toon aan-
geven.
Het vasthouden aan een eigen katholiek
verband steunt niet ahefn op
maar heeft een diepere betekenis en het .s
ook om het zielzorgelijk-motief, dat de
bisschoppen de katholieke arbeidersbewe
ging zo gaarne stimuleren. Vierhonderd
duizend mensen in Nederland hebben via
hun beweging een basis om de binding
met de Kerk te behouden, maar zij leven,
aldus rector Doesburg, in het algemeen in
]os verhand met de K.A.B. ten aanzien van
hun geloofsleven. Het zal goed zijn eens te
bekijken of er in de beweging niet ver-1
oudere methoden zijn, die eens nodig ge
revideerd moeten worden, waardoor men
een beter contact met de arbeiders krijg'
Rector Doesburg hield vol. dat, of er nu
een structuurverandering komt of niet, de
KA.B. altijd nog de beste kansen biedt om
het geloofsleven onder de arbeiders te
doen behouden. Bepaalde stokpaardjes
moet men zo nodig verlaten omdat hei
alles waard moet zijn de K.A.B. ais een
invloedgevende beweg'ng te bewaren.
te geven. Hij baseert zich in dit artikel
op de pas verschenen encycliek Rerum
Novarum. Wijder in den lande reageert
men in de pers en na een in 1895 in vele
kranten verschenen artikel van L. Ridder
de van der Schueren. waarin eenzelfde
plan naar voren wordt gebracht, worden
pogingen gedaan het plan te realiseren.
Van den Eisen sluit zich meteen bij de
beweging aan en op 17 augustus 1896
sticht hij met enkele vrienden onder de
Brabantse boeren de Noordbrabantse
Christelijke Boerenvereniging als provin
ciale afdeling van de zes weken tevoren
opgerichte Nederlandse Boerenvereniging.
Dat Van den Eisen zich nu geheel aan dit
sociale werk gaf, was een gevolg van zijn
vroegere belangstelling, waarmee hij zich
echter nog meer was gaan bezig houden,
omdat moeilijkheden binnen de Abdij hem
naar ander werkterrein deed uitzien.
Van het begin af aan is Van den Eisen
de grote stimulator van de N.C.B.. hoewel
hij eerst op 5 augustus 1897 tot adviseur
van het dagelijks bestuur wordt benoemd.
Als de beste weg om de Brabantse boeren
uit hun geweldig kwetsbare positie te be
vrijden ziet Van den Eisen het scheppen
van c.reditmogelijkheden voor hen. Na
de oprichting van de Coöperatieve Cen
trale Boerenleenbank in Eindhoven (1898)
neemt hij dan ook actief deel aan de op
richting van plaatselijke boerenleenban
ken.
De breedheid van de belangstelling van
Van der Eisen blijkt in de volgende jaren,
toen hij de opneming van de landarbei
ders in de organisaties van de boeren be
pleitte. Dit is echter nooit doorgegaan
vanwege verzet der kath. arbeidersbewe
ging.
Tegen het optreden van de Zuivelbonden
nam Van den Eisen ook fel positie om de
nadelen van een dreigend monopolie van
deze bonden te keren. Om de zandboeren
van de druk van de oude wettelijke re8e~
lingen als het jachtrecht, het erfrecht, he,
hypotheek- en pachtrecht te bevrijden,
heeft Van den Eisen later jarenlang actie
gevoerd.
De lezing van dit werk over Van den
Eisen, geeft van hem soms de indruk, zei-
dc de promotor prof. dr. L. J. Rogier, dat
hij zjjn gehele leven niet zonder een of
ander conflict kon. Van den Eisen ging
soms wat ver in zijn hartstochtelijk stre
ven voor de Brabantse boeren. Niettemin
is dit bock. het resultaat van 18 jaren stu
die, zo breed opgezet, dat het niet alleen
een beeld geeft van de veelzijdige Va-
den Eisen, maar ook een belangrijke bij
drage vormt tot de sociaal-economische
geschiedenis van Brabant en Nederland
Zes van de elf S.U.S.-ballonnen, welk?
zaterdag in ons land zijn opgelaten, zijn
tot nu toe gevonden. De heer Th. Kalje
te Enkhuizen was de vinder van de (eer
ste) ballon Noord-Holland en werd de
gelukkige eigenaar van een t.v.-toestel en
100.
De burgemeester van Lutjebroek be
gunstigde namens de S.U.S—leiding zus
ter De Vries te Nijkerk met 14 dagen va
kantie. door te brengen in de verst-
verwijderde plaats waar een batlon wordt
gevonden De familie P. de W.t-Bakker
in Grootebroek ontving een kinderwagen
In genoemd gez'n werd één dag na de
.geboorte" van S.U.S. 3 een baby geboren
én zuster De Vries verpleegde in bedoeld
gezin. De ballon Drente werd gevonden
door H. Fritz in Diepholz (Dl; Noord-
Brabant door W. Gonsior, Boeckum (D
Overijssel door K. Cramm in Neustadt:
Zeeland door A. Neikes in München-
G'.adbach en Zuid-Holland in Silberborn
(D.) door mevr. Me'.cbing Klauss. Al1"
vinders ontvangen 190.
De Kersttentoonstelling in het Mu- gaan van nieuwe wegen die voor Bra-
seum Boymans zal dit jaar gewüd zijn que zo enmerkend is.
aan de seulntuur en grafiek van Geor- j De giafiek behalve de boekillustraties
gei Braaue. Het complete grafische ca. 60 bladen - omvat werken uit drie
s««iHiiiittrii. perioden; de droge naalden en etsen uit
de kubistische tijd 1907-1912, de jaren
1921-1934 waarin als hoofdwerk de et
sen voor de Théogonie ontstaan en de
eerste kleurlitho, en de jaren na de oor
log tot nu.
Advertentie
(Van onze weerkundige medewerker).
Tot op heden kenmerkt december zich
door bijzonder hoge temperaturen. De
gemiddelde etmaaltemperatuur in De
Bilt bedraagt tot nu toe 7% graad Cel
sius, hetgeen hoger is dan in de laatste
250 jaar in deze maand is voorgekomen.
Al zijn de middagtemperaturen iets
minder hoog dan zondag, toen in Lim
burg 14 graden Celsius werd gemeten,
toch kwam het kwik vandaag vrijwel
overal boven de 10 graden. Ook de
nachten zijn uitzonderlijk zacht. Tussen
een lagedrukgebied bij IJsland en een
hogedrukgebied boven de Balkan blijft
de eerste dagen zachte lucht naar ons
land stromen, waarbij de regenkansen
kleiner worden.
Vooral in het zuidoosten kwam van
daag evenals gisteren veel zonneschijn
voor. In De Bilt is echter tot op heden
nog niet meer dan vijf uur zonneschijn
geregistreerd, zodat december behalve
zeer zacht in de meeste provincies ook
bijzonder somber is.
oeuvre - vrije grafiek en boekillustra
u 7,al worden geëxposeerd, terwijl
voor het eerst buiten Parijs de sculp
tuur zo volledig in dertig voorbeel
den te zien za! zijn.
De sculptuur omvat enkele vrijstaan
de stukken, waaronder de prachtige
grote Paardekop (1941-1942). de „Ploeg
naar Hesiodus", de „Poney", vele re
liefs en de z.g. „Platres graves'. Door
hun techniek het graveren in een
zwart gemaakte gipsplaque, zodat de
voorstelling zich wit hierin aftekent,
hangen deze gegraveerde plaques nauw
samen met de grafiek, en vooral met de
etsen die in de jaren 1930-1932 ontstaan.
Braque vervaardigt dan zijn illustraties
voor de Théogonie van Hesiodus die
eerst na de laatste oorlog met de Griek
se tekst zijn gepubliceerd. Maar ook ve
le van de reliefs vertonen als onderwerp
figuren of taferelen uit de Griekse My
thologie.
De meeste beeldhouwwerken zijn ont
staan gedurende en na de laatste
oorlog. Aanleiding tot deze hernieuwde
beeldhouwkunstige activiteit is een ver
blijf te Varengeville in 1939 gewees-
waar de kunstenaar uit de zachte plaat
selijke kalksteen, afkomstig van de rot
sen aan de kust, o.a. profielkoppen
heeft vervaardigd.
Verschillende sculpturen leggen dooi
hun vormen en materiaal getuigenis af
van de lust tot experimenteren, tot het
In het Concertgebouw te Haarlem heeft
de altzangcres Annie Woud, die haar car
rière in Haarlem begon, gisteravond met
een concert officieel afscheid genomen ais
concertzangeres.
Annie Woud debuteerde 33 jaar geleden
bij „Zang en Vriendschap". In de loop
der jaren verleende zij aan vele concerten
in binnen- en buitenland haar medewer
king.
Het afscheidsconcert werd verzorgd
door de Koninklijke Liedertafel „Zang en
Vriendschap" onder leiding van Jack P.
Loorij. Ann,ie Woud zong liederen van
Purcell, Standchen van Schubert en drie
Hongaarse volksliederen van Bartok.
Na afloop heeft burgemeester mr. P.
Cremers namens het comité, dat zich voor
het afscheid gevormd had, Annie Woud
toegesproken en haar een geschenk in
enveloppe aangeboden.
De heer M. A. Reinalda, de vroegere
burgemeester van Haarlem, sprak namens
een groep vereerders en overhandigde de
zangeres een geschenk in enveloppe.
De heer J. Schuil, echtgenoot van wij
len mevrouw A. SchuilHol, die Annie
Woud de eerste zanglessen had gegeven,
haalde herinneringen op uit de loopbaan
van de zangeres. Hij overhandigde haar
een album, bevattend de namen van de
schenkers. Verder voerden het woord de
heren A. J- van Houten, voorzitter van
de Kon. Liedertafel „Zang en Vriend
schap" Jack P. Loorij, dirigent van de
Liedertafel, en C. Overbeek, voorzitter
van de Haarlemse Federatie van Zang-
De tentoonstelling kwam tot stand
dank zij de grote medewerking van de verenigingen en"*Oratoria.'
Galerie Maeght te Parijs, en van de
kunstenaar zelf. Zij zal te bezichtigen
zijn, t.e.m. 10 februari 1957.
Wouter Paap, die namens de Kon. Ned.
Toonkunstenaarsvereniging sprak, memo-
DIOR met zijn H en
A-lijnen, en ook de
andere couturiers
die een paar seizoenen
geleden een vaag vrou
welijk silhouet voor
stonden zijn er de
schuld van geweest dat
wij een „ceintuurloos"
tijdperk hebben beleefd.
Van het aanduiden van
de taille was geen spra
ke meer en als er op de
vrij vormeloze mantels
en japonnen iets te ont
dekken viel dat op een
ceintuur leek, dan was
het op een plaats waar
er helemaal geen hoor
de! Hier en daar zag
men nog een heel smal
bandje nonchalant om
het middel gestrikt of
een kleine losse mar
tingale (rugceintuur),
maar dat was dan ook
alles. De laatste maan
den echter is de cein
tuur weer komen opda
gen. En nog wel op de
normale plaats waar zij
hoort: de taille name
lijk! Het is of de leer-
bewerkers hun schade
willen inhalen: zoveel
verschillende modellen
hebben wij in lange tijd
niet gezien!
HET NEUSJE van de
zalm is de ceintuur
van naturelkleurig
boxcalf, voornaam een
voudig, sterk en toch
soepel. Een dergelijke
ceintuur hoort met te
breed genomen te wor
den, want dan staat zij
gauw lomp. De breedte
van een jongensriem
aan de voorkant, en op
de rug een tikje breder
is wel een model dat
nagenoeg iedereen staat,
en dat uiterst goed af-
kleedt bij een van de
nog steeds veel in zwang
zijnde: rok-bloese, of
rok-jumper combinaties.
Zo'n ceintuur kunt u
geheel effen nemen,
maar er zijn grappige en
smaakvolle versieringen
in overvloed. Het model
op onee foto is gegar
neerd met.antieke
sleuteltjes verguld en
wel, waarvan de sier
lijke vorm goed uit
komt fS? /b*-t effen leer.
Andere ceintuurs verto
nen verkleinde deur
kloppers, u weet wel
leeuwen of tijgerkopjes
met een stok in de muil.
Ook zo'n versiering kan
er nog mee door, even
als de vooral door teen
agers geliefde Ameri
kaanse modellen waar
op honden, poezen, fa
miliewapens of sterren
zijn afgebeeld. Maar
wat te zeggen van de
goudleren exemplaren
bezaaid met grote vals
fonkelende namaak ro
bijnen en briljanten? Of
van ceintuurs van wit
glacé met geappliceerde
Rock and Roll figuur
tjes? Neemt u dit ge
rust aan: het aparte, het
opvallende is niet altijd
smaakvol te noemen.
ALS U DUS een cein
tuur kiest, hou er
terdege rekening
mee voor welk doel u
deze wilt gebruiken. De
modellen van boxcalf in
kleuren variërend van
de naturel tint tot heel
donker bruin zijn meer
geschikt voor sport kle
dij en doen het goed bij
tweed rokken en over
hemdblouses. De ele
gante peau de suède
ceintuurs, die men in al
lerlei modekleuren krij
gen kan en waarbij
soms ook handschoenen
en schoentjes in dezelf
de tint geleverd kunnen
worden, zijn uitstekend
geschikt voor meer ge- j
klede gelegenheden. Bij
een zwart cocktail jurk- j
je doet zo'n suède garni
tuur in Vermeer-blauw
of cyclamen-rood het
uitstekend. Maar wilt u
nu eens een ceintuur
hebben die u letterlijk
overal bij kunt dragen
zowel bij uw geruite
pantalon, uw wijd uit-
deinende rood vilten
cocktail rok, of uw so
ber tweed ensemble,
neem dan eens een j
ceintuur met zwart lak- I
leder zonder andere J
garnering dan een gesp
van betzelfde mateiïaal. j
Als u dan zo verstandig
bent om een gulden of j
twee-drie meer neer te
tellen, zodat u een wer
kelijk goede kwaliteit
d-n zult u onder
vinden dat u er heel
lang en heel veel plezier
van hebt.
reerde, dat het hier geen afscheid gold,
omdat Annie Woud als pedagoge d« zang
trouw zal blijven.
Emmy van Eden, die Annie Woud vele
malen tijdens concerten heeft begeleid,
voerde als laatste spreekster het woord.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft uitgerekend, dat in ons land in 1955
128 miljoen (1954 144 miljoen) voor
het bezoek aan vermakelijkheidsinstellin-
gen (exclusief kermisbezoek) is uitgege
ven. Dat is 11,94 per inwoner 10,84).
Er werden 114 miljoen plaatsbewijzen
gekocht oftewel 10,7 per inwoner (10.4)
Hiervan betrof 57 bioscoopbezoek
(58
Van elke gulden, die het publiek uit
gaf, betaalde het gemiddeld 19 cent be
lasting. De totale belastingopbrengst be
droeg 27 miljoen.
(Advertentie)
De nieuwe BM »hag van VAN NELLE ligt vooréan.
In smaak, in geur, in kwaliteit
De pure (langeVirginia tabak rolt gemakkelijk,
zult genieten van deze
nieuwe VAN NELLE shag
k E MODERNE cein
tuur is niet goed
koop u moet
dus wel degelijk nagaan
of u dit thans weer zo
voorname accessoire
met meer dan een kle
dingstuk combineren
kunt. Neutrale tinten,
niet te opvallende gar
neringen en prima kwa
liteit waarborgen ook
op ceintuurgebied „waar
voor uw geld". En dat
is heel wat in deze tijd!
DIET VAN DUIN
By een rok van bruin witte pied de poule en
een beige jumper staat deze sportieve cein
tuur in naturel box calf bijzonder aardig.
Links en rechte is de ceintuur versierd met
Gistermiddag is het laatste transport vluchtelingen uit Hongarije aangekomen.
Bij dit transport bevonden zich veel gezinnen met kinderen. Deze kleine Hongaar-
tics laten zich het. door het Rode Kruis verstrekte voedsel goed smaken.
Zonder enige vertraging is, zoals ge
meld. gistermiddag het laatste transport
Hongaarse vluchtelingen in Utrecht aan
gekomen. De groep bestond uit 350 per
sonen, onder wie 165 alleenstaande man
nen, 30 alleenstaande vrouwen en 43 ge
zinnen. Ook onder hen bevonden zich tal
van vluchtelingen, die in Nederland reeds
familieleden hebben.
De Federatie voor Vluchtelingenhulp is
de gehele maandag bezig geweest met de
afvoer van de vluchtelingen, die tot het
vierde transport behoorden- De 55 vluch
telingen die met hun familie of gezinnen
konden worden herenigd en reeds- vrijdag
arriveerden, zouden vandaag ook worden
afgevoerd. Ambtenaren van het ministe
rie van Justitie, die gistermorgen zouden
arriveren om de administratieve formali
teiten te vervullen, die de hereniging van
deze vluchtelingen met hun familieleden
nog in de weg stonden, arriveerden giste
ren niet.
In overleg met het ministerie van Justi
tie heeft de Federatie voor Vluchtelingen
hulp toen besloten deze vluchtelingen naar
hun familieleden te vervoeren. Op deze
hereniging heeft deze groep van 55 perso
nen in Nederland dus reeds drie dagen
«ewaobt....
In zijn antwoord op enige opmerkingen
n.a.v. zijn openingsrede gistermorgen in
de verbondsvergadering van de K.A.B..
heeft de heer J. A. Middelhuis nog eens
benadrukt, dat men de prijzen in de hand
moet houden. Het hangt van het welsla
gen van de prijsstabilisatie af, of men
het met de loonpolitiek zo houdt Anders
moet er onvoorwaardelijk loonsverhoging
volgen. Met looneisen kan men echter de
prijzenpolitiek torpederen. Aa.n werkge
verszijde is men ook niet zo gelukkig, nu
de lasten zijn verzwaard en men o.a. de
investeringsaftrek heeft zien verdwijnen.
Voor wat de tariefsverhoging bij over
heidsbedrijven betreft wees de heer Mi.d"
delhuis er op. dat veel van deze bedrij
ven in moeilijke omstandigheden verke
ren, onder meer door verhoging van de
kolenprijs en dat de trambedrijven in
het algemeen verliesgevend zijn. Men
moet zich verder realiseren, dat er ook
in de landbouw wat moet gebeuren dat
van invloed zal zijn op de prijzen.
Meegedeeld werd, dat een inzamelings
actie onder de vakbonden voor de Hon
gaarse vluchtelingen waartoe reeds 5 no
vember was besloten, tot dusverre ruim
81,000 heeft opgebracht. Het verbon-ds-
best«ur heeft reeds 5000 aan het Rode
Kruis en 2500 aan het Comité Oost-
priesterhulp in Wenen overgemaakt. De
thermometer-actie voor het Kanunnik
van Schaikfonds tot steun aan priester
studenten heeft dit jaar voor het eerst
meer dan 100.000 opgebracht. Er is in
1956 83.000 uitgekeerd, gemiddeld 63
per aanvrage.
De heer Middelhuis, die periodiek af
trad, is bij enkele kandidaatstelling als
voorzitter herkozen.
(Van onze correspondent)
Gisteren hield de Kath. Land- en Tuin-
bouwbond te Haarlem zijn algemene
Bondsjaarvergadering. De heer G. W.
Kampschöer, algemeen voorzitter van de
L.T.E., heette in zijn openingsrede 't Gooi,
dat door de nieuwe indeling van de bis
dommen van de A.B.T.B. naar de L.T.B.
is overgegaan, van harte welkom cn me-
t moreerde het verlies van het gebied Zee-
iand aan de N.C.B.
Verheugend achtte hij de overeenstem
ming, die de gezamenlijke landbouwor-
ganisuties hebben bereikt in het kader
I van het Landbouwschap over de voorstel
len, die aan de regering moeten worden
gedaan met betrekking tot de herziening
van de uitgangspunten voor de kostenbe-
i rekeningen. Factoren als oogstrisico's en
investeringen, die voor oen moderne be
drijfsvoering noodzakelijk zijn, worden
tot nu toe onvoldoende verwerkt. Het
schriele beleid van de regering aldus
spreker is aansprakelijk voor de nood,
i waarin thans vele agrarische bedrijven
verkeren. Wy zullen dan ook blUven aan
dringen op pryzen. waarvan de bereke
ning op gangbare bedrijfseconomische in
zichten is gebaseerd. Hij meende, dat de
ontevredenheid van de agrariërs verklaar,
baar was. Hy noemde het prijsstabilisatie-
beieid, dat de regering voorstaat, ver
heugend, waartegenover echter het S.E.R..
rapport, dat voor de landbouw geen cor
rigerende maatregelen aanbeveelt, weer
veie zorgen baar* en ernstige bestudering
eist.
Ondanks alles blijft de landbouw de
hoek waarin de slaijcn vallen. Ook de di
verse streekplannen laten dit duidelijk
zien. Als in het westen van het land de
optimale combinatie van produktie-facto-
ten aanwezig is, is het niet de weg om
terwiile van de industrie hieraan de agra
rische belangen op te offeren aldus de
heer Kampschöer, maar zal men elders
in het land dezelfde gunstige voorwaar
den moeten scheppen, waarmee tevens
een evenredige verdeling in het wel
vaartspeil van ons land zal worden ver
kregen. 7n verband hiermede vermeldde
liy, dat het Centraal Planbureau en de
Rijksdienst voor het Nationaal Plan, de
inzichten van de landbouworganisaties
delen.
Doordat de bevolking van het platteland
meer en meer in aanraking komt met
andere leefmilieu's- is het maatschappelijk
leven sterk veranderd. Het' is daarom
geboden onze leden aldus spreker
zoveel mogelijk op deze structuurwijzigin
gen voor te bereiden, waarmee de dienst
Agrarisch Sociale Voorlichting en het
kernwerk reeds intensief een begin
hebben gemaakt. De onlangs opgerichte
bedrijfseconomische afdeling zal het ko
mend jaar effectief gaan werken. De zo
noodzakelijke voorlichting van de leden
op alle gebied zal meer en meer de aan
dacht van het hoofdbestuur hebben. Hij
uitte vervolgens een gevoel van onbeha
gen over de achterstelling van de katho
lieken door de overheid met name waar
het consulenten en katholieke landbouw
ingenieurs betreft, terwijl bijna de helft
van de agrariërs in het' westen van het
land katholiek is.
De besprekingen, over lonen, vakantie
toeslagen en premies voor sociale verze
keringen, brachten weer duidelijk aan het
licht, hoe de overspannen arbeidsmarkt
zich in agrarische bedrijven wreekt. Men
spreekt nog steeds over gelijkstelling van
de lonen van landarbeiders met die van
andere bedrijven, terwijl de werkelijk uit
betaalde, de z-g. ..zwarte lonen", deze ge
lijkstelling eigenlijk al verwezenlijkt heb
ben. Het tekort aan werkkrachten zou dan
ook mede t'e wijten zijn aan de onmoge
lijkheid de werknemers genoeg vrije tiid
te geven, aan de lange werkdagen en aan
de gunstige voorwaarden in de industrie-
Een ernstige klacht werd geuit waar het
de openbare nutsvoorzieningen betreft.
Zeer vele boerderijen in. de z.g. onren
dabele gebieden zijn van elektriciteit en
waterleiding verstoken, wat voor velen n
verband met de grote bedragen die voor
de volksgezondheid worden uitgegeven
onverklaarbaar was, omdat zij het gebruik
van „slootwater" volkshygiënisch toch
niet verantwoord achtten.
Met algemene stemmen werd de begro
ting aangenomen, waarin besloten een
contributie-verhoging van 15 pet en een
restitutienorm van 20 pet.
De zeereerw. heer mr. A. Diepenbrock
hield een kort en gloedvol betoog over de
„Act'ie voor God", waarin hij alle leden
aanspoorde ook in agrarische kringen het
lekenapostolaat te beoefenen-
De geestelijk adviseur, rector J. A. G.
van der Hoogte, hield een inleiding over
„cultuur ten plattelande". Hij stelde dat
cultuur altijd een ontginnen van krachten
inhoudt, en dat deze krachten, waar ook
aanwezig, het recht hadden ontgonnen,
gecultiveerd te worden. Het idee. dat cul
tuur inherent' zou zijn aan rijkdom en
als zodanig voorbehouden aan de upper
ten en aan het groot-kapitaal, achtte hij
een misvatting. De wansmaak die op het
delen spreekt, kan voor de jonge agra-
platteland aldus spreker overal boek-
riërs geen goede sfeer scheppen om zich
geestelijk te ontwikkelen. Dat de geest
gecultiveerd moet worden staat even vast
als dat een koe moet eten. Met een variant
op een bekende zegswijze1 een gecultiveer
de geest in een gecultiveerd lichaam,
pleitte hij voor een voortschrijdende cul
turele ontwikkeling van de boerenstand,
waarbij het Christus-beeld voor ogen tot
de grootste vervolmaking zou leiden,
Vele voorstellen waren bij het bestuur
binnen gekomen om de inkomens over
meer jaren te spreiden en aan de
hand daarvan de bedrijfswinstbelasting
te bepalen. Het hoofdbestuur zou de ver
wezenlijking van dit verlangen blijven
nastreven, waarbij de voorzitter kon op
merken, dat dit laatstelijk steun had ge
vonden bij «en commissie van rapporteur^
uit de Tweede Kamer- Er gingen o.m
stemmen op om te komen tot drievoudige
i.p.v. tweevoudige kinderaftrek voor
priesterstudenten. Een voorstel tot het
stichten van een L.T.B.-priesterstudie
fonds vond noch bij het hoofdbestuur, dat
een dergelijke bijdrage niet dwingend wil
opleggen, noch bij de vergadering grote
weerklank. Het merendeel van de aan
wezigen was van mening, dat het van
weinig belang was, dat een priesterstu
dent uit agrarische kringen uit een agra
risch fonds studeert- en achtte de weke
lijkse collecte de aangewezen plaat* om
voor dit doel te offeren.
N hoeverre, heeft de biografie recht
van bestaan? Vraag dat aan prof.
S. Dresden, die dezer dagen een
subliem boek over dit onderwerp
publiceerde Wie het ter hand
neemt bijvoorbeeld uit genegen
heid voor het genre voelt gaande
weg zijn inzicht in deze materie aan
het wankelen gebracht. Als een mees.
ter van de kegelbaan mikt de schrij
ver de ene gangbare stelling na de
andere tegen de vlakte.
De biografie superieur boven de
vie romancée? In beginsel onzin,
meent prof. Dresden. De moderne
biografie, die sinds Lytton Strachey
de onbevangenheid als waarmerk
draagt, beter dan de oude? Nonsens,
verklaart de schrijver; zolang de
biograaf zich een richtlijn stelt, is hij
niet onbevangen, zelfs al beveelt die
richtlijn onbevangenheid. Geschiede
niswetenschap of kunst, tweeërlei
koers voor de biograaf aan zijn werk
tafel? Prof. Dresden ontkent het on
derscheid. Hij ontkent nog veel meer.
Hij ontkent de mogelijkheid van een
objectieve biografie maar ook van
een subjectief, door de biograaf als
het ware opnieuw beleefd, levens
verhaal. Hij zet alle zekerheden op
losse schroeven die schijnen te lig
gen in termen als „levensfeiten",
„invloed van het milieu", „het kader
van de tijd". Hij legt de gevaren bloot,
die schuilen in het geloof aan de op
rechtheid van dagboeken en bewijst
de ongerijmdheid van een stijlbegrip
dat de stijl als een al of niet hanteer
baar literair instrument beschouwt.
PROFESSOR DRESDEN is kortom
een rebel. Gewapend met een
kritisch vernuft zo scherp als
een floret gaat hij te keer tegen vage
termen en opvattingen die hun on
waarachtig bestaan slechts rekken bij
de gunst der traditie. Zijn kritiek is
bijzonder knap. Zij dient dat ook wel
te zijn om zo te durven huishouden
in de literaire porseleinwinkel. Maar
het lijkt ons de tragiek van professor
Dresden, dat hijte knap is voor
een rebel. Hij is te kritisch om zijn
rol van revolutionair, zo driest be
gonnen, ook op spectaculaire wijze
ten einde te brengen. De ware rebel
glorieert in zijn conclusie. Heetge-
bakerd poneert hij het tegendeel van
de opinie, waarvan hij de valsheid
heeft doorzien. Zijn vondst epateert
de wereld korte tijd, totdat een
contra-revolutionair opstaat die zijn
rebellie als ondoordacht verwerpt. De
ware rebel munt dan ook zelden uit
als man van wetenschap. Zijn intel
ligentie reikt juist niet ver genoeg. Zij
mist uithoudingsvermogen. Voor de
wetenschappelijke onderzoeker zwijgt
het waarschuwingssein van de kritiek
niet wanneer het oude als onbruik
baar ontmaskerd is. Hij blijft kritisch,
ook ten opzichte van zijn eigen kri
tiek. Het eindresultaat dat dan te
voorschijn komt heeft de kracht van
de revolutionaire storm verloren.
Zo ging het prof. Dresden. Hij heeft
de voosheid onthuld van bestaande
quasi-zekerheden omtrent structuur
en betekenis van de biografie. Hij
heeft het genre met boosaardige aan
vallen in het nauw gedreven. Maar
juist als de lezer zich voorbereidt op
de verpletterende conclusie, ziet hij
tot zijn verbazing veel gehandhaafd
van wat altijd als de zin van de
biografie heeft gegolden. Gemodifi
ceerd en ontdaan van vooroordelen,
verscherpt en vernieuwd, maar in
geen enkel opzicht verbijsterend.
Het sierlijk en vernuftig omver
kegelen van wanbegrippen moet voor
de essayist Dresden een verrukkelijk
spel zijn geweest. Het is de wanhoop
van zijn professorale knapheid, dat
hy de brokken moet verzamelen tot
een oordeel dat geldig is en geldig
blijft. Intussen kan de lezer her-
adem.en en rustig voortgaan met het
lezen van bicgrafieën. Want zij heb
ben zin. Professor Dresden zegt het
zelf.
„De structuur van de biografie"
Uitg. Daamen.
