Postzegels
lATEBOft
VOOR30HG
Rond de Gijsbreght
S3 SHIT
m
m
m m m
m
m
Ff
ss
- ui a 8
ELTON
ÜtOUQ
GELUKE EN KENNIS
m
a
m w
DE HEILIGE VAN DE WEEK
HET GRABBELTONNETJE
BRIDGERUBRIEK
ui §p
ft
éi
EVEN AANDACHT VOOR
sp
IP^
■iSj
O
s
B
1
13
63
m w
ij7 W lip
gf
lp £3 jH
fi
SU
m
J*i
fi i
puzzel
ZATERDAG 29 DECEMBER 1956
PAGINA 6
Nieuwe uitgiften
HET NEDERLANDS COMITé VOOR KINDERPOSTZEGELS
heeft, nu dit jaar deze iveldadigheidszegels voor de dertigste
'{laai verschenen, een gedenkboek het licht doen zien om uiting te
1even van zijn dank jegens allen, die op ivelke wijze dan ook de
ainderpostzegelactie steunen. Wij vestigen hier op deze uitgave de
andacht, omdat er ook voor de filatelist veel in werd opgenomen,
jat hem zal interesseren.
m%M8t
Bootstempels Statendam
mM-
1
Jü
li
m
üi
13
jSS
m
S3
IË1
9
m
Pi
HIP
Ww iiiP
Wjjjk
J
WA
ify iü
Opbouw
Proloog enz.
3 januari: Sint Gordius, martelaar
Oplossing vorige
DE KERSTROOS
,'t Is later dan ge
denkt.. 7. T
de afzenders aan elk gewenst adres in
binnen- en buitenland worden verzonden,
waartoe zij aan een postkantoor dienen te
worden afgegeven. Aan boord van de
„Statendam" zullen de enveloppen van
een speciaal stempel worden voorzien en
zo mogelijk in de haven van New York
van het ..paquebot-stempel''. De envelop
pen zijn aan te vragen bij de HAL te
Rotterdam, bij een van haar agentschap
pen en bij de secretarissen van filatelis
tenverenigingen.
V
'an de verzamelaars mogen wij thans ge
lukkig een belangstelling verwachten niet
.Jleen voor de postzegels zonder meer,
och ook voor alles wat zich rondom deze
vaarde-papiertjes afspeelt, voordat ze
Dan de postkantoren verkrijgbaar zijn. De
::jd dat men zich bepaalde tot het kopen
an een postzegel met het doel deze in
plakken, waardoor er weer een wit
akje minder in het album overbleef, is
oorbij. Er is, dank zij voorlichting in
latelistenverenigingen, via tijdschriften
n door artikelen in diverse bladen, meer
iteresse voor de postzegel ontstaan.
In bovengenoemd gedenkboek zijn en-
ele bijdragen opgenomen, die door ieder,
ie iets voor postzegels voelt, met be-
ingstelling zullen worden gelezen. Dr. J.
I. Fuchs b.v. leverde een zeer lezens-
/aardig artikel over het ontstaan van
weldadigheids zegel sin 1863 kende men in
e Ver. Staten reeds zegeltjes, die wei
swaar geen postale waarde hadden, doch
ie werden uitgegeven met een toeslag,
/elke ten goede kwam aan een wel-
adig doel, de U.S. Sanitary Commission
ijdens de Amerikaanse burgeroorlog
1861—1865). Het zestigjarig regeringsju-
lileum van koningin Victoria van En-
eland was in 1897 aanleiding tot het in
mloop brengen van twee zegels, waarvan
e opbrengst was bestemd voor het Prince
'f Wales-hospitaal voor t.b.c.-lijders; aan
e postkantoren waren deze zegels ver
krijgbaar, men mocht ze op brieven plak-
:en, maar ze hadden nog geen frankeer-
jVaarde. Na 1900 kwam er in diverse lan
den een opbloei van deze zegels, doch
^et duurde tot 1913 voor Zwitserland met
Je eerste werkelijke kinderpostzegel
^wam.
Dat in dit gedenkboek ook aan het ont
werpen en de vervaardiging van onze kin-
jerzegels aandacht wordt geschonken is
begrijpelijk. wanneer men weet, dat ze nu
dertig maai werden gedrukt bij Joh. En
rchede Zonen te Haarlem, een bedrijf
,,n 1703 klein begonnen, dat thans tot een
^irma van wereldvermaardheid is uitge
broeid.
r De esthetische kant van de kinderzegels
zverd belicht door Christiaan de Moor,
me esthetische adviseur van de PTT, in
en belangwekkend artikel waaruit maar
:*1 te duidelijk blijkt, dat er aan de opzet
&n aan het beleid inzake de vervaardiging
ean de kinderzegels veel toegewijde zor-
;en verbonden zijn. méér dan een opper
'vlakkig belangstellende zou vermoeden,
n
gr ttv'l
Beeldverzamelaars kunnen hun hart op
halen aan een rijk geïllustreerde bijdrage
van G. J. Peelen over „Het kind op de
postzegel". Wanneer het kind alle eeu
wen door een van de gaafste bronnen van
inspiratie voor de kunstenaars is geweest,
als schilders en beeldhouwers vaak het
meest beroemd werden door een werk,
waarop een kind het hoofdmotief vormde,
ligt het voor de hand, dat dit eveneens
geldt voor de toegepaste kunst, waartoe
het ontwerpen van postzegels behoort. De
schrijver deed slechts een greep uit de
veelheid van kindermotieven, welke in
de loop der jaren op postzegels versche
nen.
Wij kunnen tenslotte iedere verzamelaar
inzage en lezing aanbevelen van dit ge
denkboek, dat èn van de Minister van
Verkeer en Waterstaat mr. J. Algera èn
van de Minister van Maatschappelijk
Werk dr. M. A. M. Klompé een aanbeve
ling meekreeg.
Naar het „Ned. Maandblad voor Phila-
telie" meldt ligt het in de bedoeling van
de Holland-Amerika Lijn aan het in de
vaart brengen van haar nieuwste aan
winst- de „Statendam" op 6 februari a.s.
een attractie voor filatelisten te verbin
den. Onder voorbehoud van de nog te ver
krijgen toestemming van de Ned. Posterij
en voor het gebruiken van een speciaal
poststempel, zullen bijzondere enveloppen,
bedrukt met een toepasselijke voorstel
ling. gratis aan belangstellenden worden
verstrekt. Deze couverten kunnen door
België. Deze dagen verschenen de
jaarlijke „anti-tering-zegels". waarvan de
toeslag als
naar gewoonte
ten goede
komt aan het
Belgisch Nati
onaal Werk tot
Bestrijding der
tuberculose en
andere instel
lingen van
liefdadigheid.
Van de zeven exemplaren waaruit de
reeks bestaat, geven de eerste vier waar
den (20 plus 5 ct bruin, 80 plus 20 ct groen
1 20 fr plus 30 ct paars en 1.50 fr plus oO
ct blauwgrijs) als enige afbeelding een
klein zeilschip te zien varend onder de
bescherming van het Lotharingse kruis.
De 2 fr. plus 50 ct (olijfgroen) stelt een
baby op een weegschaal voor en twee
verpleegsters; de 4 plus 2 fr (paarsbruin)
brengt het doorlichten in beeld en de 8
plus 4 fr (rood) de nazorg welke aan pa
tiënten wordt verleend.
Duitsland (Berlijn). Tegen volgende
maand is een emissie aangekondigd van
een serie met toeslag ten bate van het
vakantiewerk onder de Berlijnse jeugd.
De reeks zal bestaan uit; 7 plus 3 pL 10
plus 5 pf; 20 plus 10 pf en 40 plus 10 pf.
Finland. Op 17 december kwam een
30 Mk in omloop met het universiteits-
z'ekenhuis in Turku. Aanleiding hiertoe
vrrrrm was „^t feit
dat 200 jaar
geleden met
de stichting
van dit zie
kenhuis. de
openbare ge
zondheids
zorg in Fin
land een feit
werd..
nvrrrrv
Hl'--
Een der zegels van de VERENIGDE
NATIES, welke op 10 decemberde dag
van de rechten van de mens in omloop
kwam.
F r a n k r ij k. Wij zullen onze lezers de
opsomming besparen van de in 1957 uit
te geven nieuwe zegels. Het is o.i. vol
doende hier te vermelden dat het aantal
niet minder dan 45 bedraagt.
Als eerste in het nieuwe jaar komt de
hierbij afgedrukte 15 fr welke aan de
duivensport is gewijd.
Israël. Drie zegels komen volgende
maand van de pers met een toeslag voor
defensie-doeleinden, nl. een groene 80 pr.
met 20 pr. toeslag, bestemd voor binnen
lands gebruik, een rode 150 pr. plus 50
pr. voor frankering van een brief in het
Europees luchtverkeer, alsmede een 350
pr. 50 pr. voor luchtpostbrieven naar de
Ver. Staten, Canada, enz. Op alle waarden
komt het symbool van het joodse vrijwil
ligerskorps.
Ned. Antillen. Het komende jaar
staan óns o.m. de volgende uitgiften te
wachten; een Baden Powell-zegel t.g.v.
50-jarig bestaan der padvinderij; een se
rie jeugdzegels. welke reeds dit jaar op
het programma stond, doch die tot nu toe
nog niet in omloop kwam: een reeks naar
aanleiding van de Zuidamerikaanse en
Als eerste zegel in 1957 komt in
FRANKRIJK een 15 fr. gewijd aan de
duivensport.
Caraibische voetbalkampioenschappen en
vermoedelijk een zegel bij de opening van
het hotel „El Curacao". Tenslotte bestaan
er plannen de thans in koers zijnde ze
gels met Koningin Juliana te vervangen
door een reeks waarbij als achtergrond
voor een portret van de koningin, afbeel
dingen van Antilliaanse landschappen zul
len worden gebruikt.
Ned.Nieuw-Guinea.De vier ze
gels met toeslag t.b.v de lepra-bestrijddng
zijn aan de filatelistenloketten in Neder
land tot 15 maart a.s. verkrijgbaar.
Oostenrijk. Dezer dagen verscheen
een zegel met een toeslag bestemd voor
hulp aan Hongaarse vluchtelingen. Het
betreft hier de in 1949 uitgegeven 1.60 S.
plus 40 gr. uit de weldadigheidsreeks tan
bate van het werk onder vroegere krijgs
gevangenen en „Heimkehrer'Met de
opdruk ,.1956" en „1.50 plus 50 gr." be
nevens het woord „Ungarnhilfe" is deze
zegel thans in een gewijzigde kleur (grijs)
verkrijgbaar.
Portugal. Op de feestdag van Maria
Onbevlekt Ontvangen de viering van
de moederdag in Portugal kwamen twee
zegels met een Madonna met een Kind
naar een beeldhouwwerk uit de vijftiende
eeuw. De waarden zijn 1 E. (groen) en
1.50 E. (bruin). Aan het hoofd van deze
rubriek vindt men er een afgedrukt.
Suriname. Evenals voor de Ned.
Antillen kwam ook hier begin deze maand
een postzegel in koers (10 ct blauw en
rood) ter herdenking van het 10-jarig
bestaan van de Caraibische Commissie.
De afbeelding bestaat uit een kaartje van
het Caraibische zeegebied met de vlaggen
van de vier landen, die van genoemde
commissie deel uitmaken. Ook aan de fi
latelistenloketten hier te lande is deze
zegel, zolang de voorraad strekt, tegen
20 ct verkrijgbaar.
V a t i c a a n. Binnenkort wordt een
nieuwe serie verwacht ter herdenking
van het dit jaar in Polen gevierde Maria-
jaar, ter ere van de Maagd van Czesto-
chowa, de schutspatrones van het Poolse
volk.
Ver. Staten.
Een 3 ct zal hier
in omloop komen
om diegenen te
huldigen, die zich
verdienstelijk
maakten in de
strijd tegen de kin
derverlamming. De
oplaag van deze
zegel, waarop men
een vrouw met een
jongen en een
meisje tezamen met
het eskulaap-em-
bleem vindt afge
beeld, zal niet
minder dan 120
miljoen stuks be
dragen.
De vorige keer hebben we Vondel's „Gijsbreght het diania, dat
jaarlijks op Nieuwjaarsdag te Amsterdam wordt vertoond vergeleken
met Yergilius' Aeneïs.
In dit slotartikel willen we iets over het stuk zelf vertellen.
L .aWft&THOSjf- *-*'
ra 6
No. 3042 29 december 1956
j Redacteur1 G. J. A. VAN DAM
.1 Vossiusstraat 18. Amsterdam Z.
i Alle correspondentie aan dit adres. Bij
rvragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
ivoor antwoord insluiten.
i NOGMAALS DESLAURIERS
Grootmeesterlflk spel
n Zoals ik reeds in een vorige rubriek
ïaantoonde beheerst Deslauriers, onze
'nieuwe wereldkampioen, het damspel met
alleen in al zijn facetten, combinatiespel
evenzeer als het positiespel, de openingen
evenzeer als het midden- en eindspel,
maar ook in psychologisch opzicht Als
hij zich, door een wat avontuurlijk en
nonchalant spel in een moeilijke situatie
heeft gemanoeuvreerd, dan weet hij zioh
bijna altijd nog weer uit de moeilijkheden
te redden door inplaats van naar vereen
voudiging te streven juist het tegenover
gestelde te doen. Hij zoekt dan naar ver
wikkelingen, die het spel óf nog onover
zichtelijker maken óf zijn tegenstander
meer of minder in de waan brengen dat
deze de partij gemakkelijk zal gaan win
nen. Het resultaat is meestal dat zijn te
genstander zich „ver"-speelt!
Zo ook in een partij tegen H. Kinnegin
in een wedstrijd, die door het „Residen
tie Damgenootschap", na afloop van het
toernooi om het wereldkampioenschap,
was georganiseerd tussen vier deelne
mers aan het wereldtoernooi, te weten:
Marcel Deslauriers, Gournder, Wim de
Jong en Wim Huisman en de Haagse spe
lers: Gordijn. Kinnegin, Ivens en Fisser.
Het eerste viertal won met niet minder
dan 2012, waarbij Deslauriers evenals
Wim de Jong. onze nationale kampioen,
ieder niet minder dan zes punten scoor
den.
In zijn partij tegen Kinnegin stond de
Canadese grootmeester verre van gemak
kelijk, zoals uit onderstand diagram no.
3462 blijkt.
H. Kinnegin
glad verloren want ook na 8—12 heeft
wit. oppervlakkig gezien, geen enkele
goede zet meer.
Dit is het gevaarlijke in Deslauriers'
spel De zwartspeler overziet hier een
iets 'minder voor de hand liggende dwang-
winst door 28—33. omdat hij waarschijn
lijk in de ban was van zijn eigen oer
sterke stelling. Na 8—12 kwam echter een
verraderlijke combinatie door wit' 31 27,
22x31 30—34 19x39, 40—34 en 35x13. Hoe
wel zwart ook nu nog een voordeliger
eindstand heeft is de enorme eindspelken
nis van de wereldkampioen voldoende
om thans een remise uit het vuur te sle
pen. Er volgde nog 2329 32—28, 2934,
2823 3440 2318. 12x23. 138. 4044,
8—2 Zwart prefereerde thans een snelle
remise boven het zeer ingewikkelde en
waarschijnlijk langdurige eindspel, dat
zou zijn ontstaan na 44—50. Hij speelde
inplaats daarvan 14-20 25x14, 17-21. 26
X17, 44—49 37x26. 49x25 enz., waarna re
mise het resultaat was.
Zeer mooi was daarentegen de positio
nele winst die Deslauriers afdwong tegen
de jeugdige Haagse speler Fisser in de
volgende stand:
No. 3463
M. Deslauriers
■mm
x"":
j
MA
s
G/i'
'0m
G. R. Fisser
Stand- Zw. 8, 13. 14, 17-19, 23. 24.
Wit: 25, 27, 32. 33, 35, 38, 45, 48. Zw. aan zet.
M. Deslauriers
Stand: Zw. 4. 7, 8, 12 14, 17, 19. 22—24,
Wit: 16. 25. 26, 30. 32, 34—38. 45, 48.
28.
In deze penibele situatie zouden de
meeste spelers trachten de remise-haven
te bereiken door vereenvoudiging en hier
b.v. spelen: 3731, 31x42. Niet aldus de
nieuwe wereldkampioen. Hij vervolgde
met 3631! Zwart 7—11, 16x7, 12x1. Toen
wit weer 4842!, dreigende 3429. Zwart
die wilde voorkomen, dat wit zich door
de dreigende afruil meer bewegingsvrij
heid zou gaan verschaffen, verhinderde
dit door 24—29. waarna 4540 gedwongen
is. (Op de enig andere zet: 3227 zou
zwart, na de afruil door 28—32 winnen).
Vervolgens speelde zwart 812 om 3227
te beletten. Wim de Jong gaf aan dat Kin.
negin op dit moment zou hebben kunnen
winnen door inplaats van 8—12 te spelen,
direct te vervolgen met 28—33. dreigende
33—39 34x43. 29—33 en 23x45, zodat 32—
28 verplicht zou zijn, in welk geval zwart
wint door van 23 naar 41 te slaan dan
34x3, nu eerst 1—6. en vervolgens, onver
schillig wat wit slaat, 41—47 met winst.
Schijnbaar stond wit op dit moment dus
Deslauriers forceerde hier het spel door
17—22. Een zet, die nog voor de hand ligt.
Wit 48—42, 22x31, 32—28. 23x32 en 33x31
was nu gedwongen. Toen kwam de éérste
krachtzet met 1923, belet 36 31 en 43
39, wegens 23—28 enz. Wit dus 45—40 gedw.
(of 43—38, maar dat maakte geen verschil
meer). En thans niet 2328. omdat wit
dan nog redelijke kansen op remise houdt,
maar eerst 8—12!! De tweede krachtzet.
Belet nu 40—34 door 23—39. zodat thans
43—38 toch moet komen. Vervolgens de
derde en laatste krachtzet: 1217!! (dus
weer niet 23—28 wegens de remisemoge
lijkheden die dan ontstaan). Thans is wit
opnieuw in zetdwang. Hij is gedwongen
36—31 te spelen. (Op 40—34 zou volgen
17—22 34—30 gedw. en 14—19 wint). Na
36—31 maakte de wereldkampioen een
eind aan alle verdere inlussies van wit
met 17—22 (dreigende 22—28), 31—26 gedw..
22—27!. 40—34 gedw. (Op 38—32, 27x29, 26—
21 wint 24—30, 35x33, 23—28, 33x22. 18x16!).
Zw. na 40—34, toen 18—22. 35—30 gedw.
(want 34—30 verliest weer door 13—19 38
—32, 27x29, 2621, 22—27, en zwart haalt
dam op 50 en wint). Na 3530 zw. 24x35,
33—29. 13—18, 29—24. 14—19, 24x13. 18x9.
En in het nu volgende eindspel kreeg wit
geen schijn van kans meer. Er volgde nog:
38—33 23 —28 33—29 28—32 29 —24, 32—
(Schaakredacteur P. A. KOETSHEID,
Huize St.-Bernardus, Sassenheim).
(Zaterdag 29 december 1956).
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK.
Met een paar goede eerste plaatsin
gen besluiten wij het jaar. Als we een
terugblik werpen op onze rubriek in
1956 dan vervult ons dit met erkente
lijkheid en genoegen voor de bijdragen
van verschillende auteurs, die wij ook
dit jaar weer mochten ontvangen. Zo
publiceerden wij dit jaar 65 problemen
en een eindspel van 25 componisten, on
der wie vijf buitenlanders met elf pro
blemen. Als we het komende jaar zulk
een medewerking hebben zijn we best
tevreden.
Besahouwen we de belangstelling van
de kant onzer oplossers, dan moeten we
constateren, dat we betere tijden ge
kend hebben.
Oplossingen over drie weken.
Deze behoren dinsdag 15 januari in
ons bezit te zijn.
PROBLEEMOPLOSSINGEN.
No. 7491. A. Akerblom. Opl. 1. Pe4
dreigt 2. Ped6t enz. 1Td7 (Lc7),
2. Pg5:t enz. 1Ke8, 2. Db5t: enz.
1Ke6, 2. Pc5tt enz. 1Lc5,
2. Dc4t enz.
No. 7492. Jac. Haring. Opl. 1. Dfl
dreigt 2. Dh3tt. Niet 1. Db5, wegens
1Dg2t.
Beide problemen werden goed opge
lost door F. Pijls, Maasbraeht; Paul
Raschdorf, Hannover.
No. 7492 door dr. R. Bromberg, Roer
mond.
Partij no. 1283.
Dame-Indische partij.
Wedstrijd EngelandSchotland 1956.
Wit Harris Zwart: dr. Nairn
(Overgenomen uit Schach-Echo).
1 d2—d4, Pg8—f6; 2. c2—c4, e7—e6;
3. pgi_f3, b7b6; 4. e2—e3. Een vrij
tamme voortzetting, iets voor mensen
met een rustig bezonnen temperament,
die niet op mat spelen of iets anders
willen dan het eeuwige fianchetteren
door 4. g3.
4Lc8b7, 5. Lfld3, Pf6—e4.
Als wit geen 4. g3 speelt is de bezetting
van het veld e4 niet op zijn plaats. In
de boeken wordt 5c5! aanbevolen.
6. Pbld2, f7—f5; 7. Ddl—c2, Pe4X
d2. De andere mogelijkheid was 7
d5. Maar dan verdrijft wit door 8. Pe5
gevolgd door f3, het paard op e4, of
dwingt tot afluil.
8. LclXd2, Pb8—c6. Deze paardzet is,
zoals dadelijk zal blijken, niet goed. No
dig was 8Le7 gevolgd door de
rochade.
9, a2a3 Lf8e7, 10. d4d5!, Pc6
b8. Niet erg fraai, maar noodzakelijk,
anders zou, mét het punt f5, de zwarte
stelling ineenstorten, b.v. na 10
ed5:; 11. cd5: gevolgd door 12. Lf5:
11. e3e4!, g7g6; 12. e4Xf5, g6xf5.
Op 12ef5: 13. Lc3.
13. 000, Le7f6. Als zwart maar
kon rocheren, zou het misschien beter
gaan. Dit is echter onmogelijk wegens
130—0; 14. Lh6, Tf7; 15. de6:,
de6; 16. Lf5:.
14. Thlel, Ke8f7; 15. Ld2f4.
Weer dreigt de6:t enz.
15Dd8c8; 16. Ld3Xf5! Uit korte
partijen kan men wel iets leren!
1 6e6xf5; 17. Dc2Xf5. Slechts
een armzalige Lf6 verdedigt de zwarte
koningsstelling.
1 7Th8g8; 18. Pf3—e5t, Kf7—
g7; 19. Lf4—h6t!, Kg7Xh6; 20. Df5xf6t,
Tg8g6; 21. Pe5f7t gevolgd door mat
in 2 zetten.
No. 7501.
M. HA VEL, Praag.
Eerste plaatsing.
Mat in 3 zetten.
37. 24—19. 37-41! Nu is de ruil 19—14 ver
hinderd wegens 41—46, 149 gedw., 27—31,
26x37, 46x3. Wit moest dus wel eerst of
feren door 26—21, 27x16, 19—14, 9x20. 25x14.
4147! 14—9 (op 14—10 volgt 4741, en
daarna 41—46 of 36 met winst), 22—27,
9—3. 27—31, 3—14. 31—36. 14—10. 47—43.
1014, 3337 en wit gaf op.
Uit dit fragment blijkt de grote spel"
kennis van de Canadese grootmeester.
Precies op het juiste moment weet hij de
sterkste zetten te vinden om een ogen
schijnlijk klein positie-voordeel in winst
om te zetten. Het kenmerkt zijn enorme
capaciteiten in het taxeren van standen
en zijn inzicht hoe op elk bepaald moment
het spel verder dient te worden ontwik
keld of opgebouwd.
|jjS
No. 7502.
A. J. v. KOLL, Rotterdam.
Eerste plaatsing.
Mat in 2 zetten
Als treurspel-dichter hield Vondel re
kening met de „wetten", die voor de
Griekse tragedie golden; zij betreffen
o.a. de opbouw, de constructie. Het
zijn er drie: de eenheid van handeling,
van plaats en van tijd. Men stelt ze
od naam van de Griekse wijsgeer
Aristoteles (plm. 350 v. Chr.).
De eenheid van handeling heeft Von
del volledig aangehouden, immers al
les draait om het tragische lot van de
met. „heer Gijzelbreght en zijn Huis
zo nauw verbonden stad.
De eenheid van plaats sproot bij de
Grieken voort uit de aanwezigheid
van een koor. Het koor had n.l. een
vaste Plaats. Slechts zolang het koor
aanwezio was mocht de handeling
dS Kon het koor niet weg dan
mochten ook de spelers niet weg Nwt
dat de grote dichters zich door deze
„eenheid" lieten beheersen! ..Van een
wezenlijk zich bekreunen om de m
genoemde eenheid van plaats
bij Soffokles. noch bij Aischylos spra
ke: wisseling van de plaats der han
deling komt vóór wanneer de stox a»
nodig maakt" (L. Simons).
Ook Vondel heeft aan dit element
gelukkig niet de hand gehouden. In het
romantisch spel van zijn „Gijsbreght
voert hij ons nu eens v.ó°r. dan weer
binnen Amsterdam. Wij staan met
Willem van Egmond en Diedrick van
Haerlem „bij 't klooster... daer Wil-
lebrord in vreê met al zlJc broeders
woont en stort zijn avond?e<LQ,^e^
Vosmeer-de-Spie, die „al heimelijck
gezwommen door de grachten komt,
bevinden we ons weer elders Gijs-
breghts gemalin, Badeloch, treffen we
op de burcht aan. in --Pr0"®k
nachts kleeren, om in de kerek met al
de stadt te triomfeeren v°°r jDOd, die
't leger dreef van d'aengevochten wal
en zich verneed'ren quam m Betnie s
armen stal". Als het vierde bedrfcf
begint, bezoeken we de kapel, wa
bisschop Gozewijn met zijn K-laeris
sen „deel verwacht aan d al8ern?®"
ellende". Weer elders komt, ..de neer
van Vooren" de burcht opeisen „in
graeven naem en dat door Egmo
last".
De eenheid van tijd eerbiedigt y°n"
del wel. Het treurspel speelt zich al
binnen vierentwintig uur en wel tus
sen 's middags vóór en do nacht na
het Kerstfeest. Aanvankelijk gold. bi)
de Grieken, een periode van twaalt
uur ais grondregel. De handeling duur
de dan van zonsopgang tot zonson
dergang. Dit kon. want die klassieke
spelen waren vaak uit drie delen sa
mengesteld. die stuk voor stuk niet
veel tijd vergden.
Wij hadden het zoeven over het koor
bij de Griekse treurspelen. Vondel
heeft het min of meer geëerbiedigd in
de functie van de beroemde „reien",
welke in zijn tijd werden gezongen,
niet zelden met. instrumentale bege
leiding. „Daar Vondel zijn reien door
muziek en zang laat voordragen, blijkt
het dat hij zijn treurspel beschouwt als
de hoogste uiting der menschelijke
kunst, waarbij muziek, zang, wel
sprekendheid en poëzie vereenigd be-
hooren te worden. Zijn rei op de huwe
lijkstrouw is de schoonste en de be
roemdste; de figuur van Badeloch.
helding der liefde en der huwelijks
trouw is Vondel's hoogste triomf'
(prof. ten Brink).
Het is merkwaardig, dat in Von
dels „Pascha" nog een „choor" voor
komt.'dat een bedrijf afsluit in dit ge
val het eerste; „zoo ooc God. wan
neer Hij" enz.
Bij de Grieken werden de toeschou
wers door een proloog omtrent de in
houd van het gegeven op de hoogte
gesteld. In de Gijsbreght. wordt deze
voorrede uitgesproken door de-heer-
van-Aemstel in eigen persoon; „Het
hemelsche gerecht (God als wereld-
rechter) heeft zioh ten lange lesten
erbarremt over mij en mijn benaeuw-
de („bange") vesten en arme burge
rij; en od mijn volex gebed en dage-
lix geschrey de bange stad ontzet".
Bij de Griekse treurspeldichter
Euripides, na zijn dood de meest ge
lezen tragische dichter, speelde voor
de ontknoping van het drama de
„deus ex machina" (ma-chi-na) een be
langrijke rol. Uit een mand of iets
dergelijks kwamen helden of goden te
voorschijn, die tegen het eind van het
treurspel een schijnbaar onoplosbare
„knoop" kwamen ontwarren. een
simpele „truc". die niet tot, de kunst
zinnigste vondsten kan worden gere
kend.
Ook bij de „Gijsbreght" grijpt de
hemel in. De burchtheer wil bij de
laatste strijd om „de bange stad" ten
onder gaan. Zijn gemalin, Badeloch,
weigert met haar kinderen te vluchten
alg een klassieke heldin wil ze naast
haar man sterven.
Haar kinderen „bewegen" haar
„niet luttel", maar „mijn man be-
weeghtme meer" zegt ze. Reeds komt
een bode waarschuwen, dat de vijand
„zijn vendels in slaghordenstelt" dat
men „de stormbrugh aenvoert" en
„de trompetten steeckt", als Badeloch
eindelijk belooft te gehoorzamen, zo
dra „broer Peter" deken van Amster
dam. een gebed zal hebben gestort
„dat God dees arme schaere door zij
nen engel stuure en mijnen heer be-
waere".
..Als een windstilte is dit gebed, vol
rustig Godsvertrouwen na 't hoog
opslaan van de hartstochtelijke
woorden van verzet en ver
twijfeling. En dan. als alles schijnt
vastgelopen en verloren komt de en
gel Rafaël" (L. Simons). Hij ver
maant: „o Gijsbreght. zet. getroost uw
schouders onder 't kruis U opgeleit
van God. 't Is al vergeefs dit huis
verdaedight; hadden wij 't in ons be
hoed genomen, 't en waer met Am
sterdams zoo verre noit gekomen. Dus
wederstreef niet meer uw trouwe ge-
maelin. Verlaet uw wettigh erf, en
quel u nergens in". Men noemt dit
wel: de kathérsis (loutering, reiniging)
Na al wat men heeft doorleefd: de rust
en de bevrijdende overweging.
De epiloog brengt, tenslotte het af
scheid wanneer Gijsbreght zegt. „Ick
legh hier 't harnas af, hier baet geen
tegenweér, nu God dit huis verlaet en
geldt er zwaerd noch speer". De
„vlughtelingen" spreken een woord
niet zonder betekenis in onze bewogen
tijd: „Helaes! hoe bitter valt het schei
den van zijn land, daer alles loopt
verloren". Onderstreept door broer
Peter, met de onvergetelijke uitspraak
„De liefde tot zijn land is yeder aan
geboren".
Als het duister en nevelig wordt
over het toneel, valt het scherm.
Wij kennen bijzonderheden om
trent. zijn leven en zijn dcod uit
de grafrede, die de H. Basilius bij
zijn stoffelijk overschot hield.
Gordius bekleedde een rang in
het leger. Hij was hoofdman-over-
honderd; hij voerde dus een „cen-
turia" aan (centum 100). Zo
iemand noemt men: centurio.
De Romeinse keizer vaardigde
een bevel uit om de Christenen op
te sporen en in de gevangenis te
werpen. Gordius verliet toen het
leger en vertrok naar een afgelegen
plaats. Bij gelegenheid van spelen
in het circus, vertoonde hij zich aan
de overheidspersonen en verklaar
de, dat hij een volgeling van Chris
tus was De gouverneur bedreigde
Gordius met zijn vreselijkste fol-
terwerktuigen. kruis, bijlen, vuur
en vlam. maar de gevangene liet
zich niet bang maken. Hij zei
slechts: hoe erger de marteling,
des te hoger de eeuwige beloning.
Nu probeerde de gouverneur het
op een andere manier: hij beloofde
Gordius allerlei prachtige dingen,
maar deze lachte hem midden in
z'n gezicht uit. Het vonnis liet niet
op zich wachten: de dood door
het zwaard. De martelaar maakte
het kruisteken en volgde zijn beu-
len naar de plaats der terechtstel
ling. Hij liep als iemand, die zich
naar een feest begeeft. Zijn tred
was vast en zijn ogen glansden.
Onder luid beklag van zijn stadge
noten. knielde hij neer om zijn lot
te ondergaan. Het moet gebeurd
zijn in de vierde eeuw, op de der
de januari. Nog steeds herdenkt de
H. Kerk zijn marteldood op deze
datum.
Mistletoe. M. voor duizend .2. Nis,
3. Besje. 4. distels, 5 Bethlehem. 6.
maretak. 7. een Ster, 8 nok. 9 E.
„Kijk daar eens aankomen!" riep
de kleine Anna tot haar vriendinne
tjes. Ze waren aan het spelen in de
nauwe straten van Bethlehem, waar
Jesus werd geboren. Anna zag opeens
een heleboel kamelen, dromedarissen
en zwarte mannen met prachtige kle
ren aan, diie naar het kleine huisje
gingen waar Maria en Jozef woon
den met hun kleine Jesus. Natuurlijk
lien ze met de stoet mee, dat zouden
wij ook gedaan hebben. De voorname
reizigers hadden prachtige geschen
ken meegebracht, die ze bij het Kind
je neerlegden.
Anna had niets om het kindje te ge
ven. Dat maakte haar verdrietig. Ze
kreeg tranen in de ogen en liep naar
buiten toe. De herders waren daar
ook. met hun schapen. Anna ging ver
der en kwam in een bos. Het haa
gesneeuwd. De struiken en de bomen
waren nog wit. En het was net. oi
over de grond een laken lag. ^Iots
ling werd het, heel licht tass®"
struiken en in dat licht stond e
gel.
„Waarom huil je. lieve kind?" vro
hij. hpt
„Omdat ik niets heb ?S® a?even!"
Kindje van Maria en Jozef te g
„O. dat is niet zo heel erg. ^ma
ken we samen wel in or° vjeu_
de engel. Met de ^Seeuw Van de
gels veegde h« rjverig mee. En
grond. Anna hielp QndGr de
sneeuw bloeiden prachtige kerstrozen!
Wie had dat gedacht. Ze plukte een
arm vol en "eP toen zo snel ze kon
aaTr Bethlehem terug.
De vreemde reizigers waren er nog.
Ze hadden al hun geschenken uitge
stald. Maria vond het veel te veel en
Sint-Jozef was er verlegen mee. Het
Kindje lag met grote ogen te kijken.
Daar kwam Anna met haar rozen aan.
Aanstonds strekte het Kindje z'n hand
jes naar de bloemen uit en het begon
te glimlachen! Te glimlachen!
Toen zeiden de Engelen tot elkaar,
de Kerstroos zal in kou en sn®f.y7
blijven bloeien, maar altijd de bn.ia-
schap van het Kerstkindje voor
mensen verspreiden!
alle
Hpt aantal manieren waarop we bijier nl- vanuit, dat hij eerst de tegen-
Het aantal m vwaan I Party maar eens Wllde laten bieden al-
bridge kunnen bieden is legio. Er best I vorens zejf tot actie over te gaan. Er on-t-
aUerhande systemen, waarvan
die menen
te kunnen dan
de grote
erkende systemen wetenschappelijk zlln
uitgewerkt en dan hebben we ook nog de
eigen systemen van spelers,
daarmede beter terecht
met iets anders.
Behalve al deze systemen bestaat er nog
iets als de „aanpak" van een spel. Een
sterke speler zal het bieden van een spel
vaak geheel anders aanpakken dan een
minder sterke; vooral zal de sterkere
speler zich vaak laten leiden door tac
tische motieven. Waarvan een voorbeeld:
4» B 7 3
8 5 2
O H V 10
A B 9 8 2
#952
V 10 9 7 4
❖9 5 4
«f» V 5
A V 4
CAB
863
H 10 7 4 3
stond nu een ingewikkelde biedseriie, die
er als volgt uitzag:
Noord
Oost
pas
1
pas
pas
pas
1 SA
doublet
pas
pas
pas
3 SA
doublet
pas
Zuid
pas
1
doublet
pas
2 SA
pas
H 10 8 6
C H 6 3
A B 7 2
«f» A 6
West was de gever, niemand kwetsbaar.
West en Noord pasten, waarna O09*1"
d-e 3e hand met 1 klaveren opende, vvai
moet Zuid bieden? Technisch is een in
formatiedoublet juist, waarna het zeer ae
vraag is of NZ tot het gunstige resultaat
gekomen zouden zijn wat bereikt werd
door het feit, dat Zuid paste Zuid ging
West
pas
1 C
pas
2
2 C
pas
pas
Er waren dus liefst 26 bi«Jj^trfct
weest, alvorens NZ tot hun e
waren gekomen. Oost bad al opl kun
nen passen, doch hij h0Chl NZ
nog veel zouden kunnen m wilde
zich dus verdedigen. Zuids tactiek ver
oorzaakte. dat hij bU het afspelen een vrij
nauwkeurig beeld had van de kaartver-
dellng van OW. Gm dieredenkon 3 SA,
ondanks het feit. dat NZ slechts 22 pun
ten zonder lange kleur te zameti hadden
worden gemaakt.
West kwam met harten 10 uit, Oost nam
het aas en speelde de boer na. Daar Zuid
er zeker van was, dat West 5 hartens had.
nam Zuid de heer direct. In slag 3 kwam
Noord aan sjag met ruitenvrouw en
schoppenboer werd nagespeeld. Oost nam
het aas en speelde een kleine klaveren,
die Zuid met het aas nam. Noord kwam
weer in ruiten aan slag, op schoppenvrouw
werd gesneden, de schoppens „vielen
rond" en NZ hadden hun 9 slagen binnen.
Het resultaat is zeker niet ongelukkig
te noemen, doch men zal moeten toegeven
dat Zuid de gunstige kaartverdeling door
een grote kennis van zaken bij het bieden
te weten wist te komen. Zodat het resul
taat zeker niet onverdiend genn^nvt mag
worden. MIM1R.
Wij weten niet meer waar maar er
gens hebben we op een uurwerk gele-
Serius est auam putas
„Het is later dan ge denkt".
Uurwijzers ziin van grote betekenis
in ons leven en we kunnen ons haast
niet voorstellen, dat ze er heel, heel
lans geleden niet waren!
„Gelukkig de mensen, die geen klok
kenden" heeft iemand gezegd, maar
er zijn toch haast altijd wel aanwij
zers van de tijd geweest.
Denk maar aan een boom, wiens
schaduw zich in de loop van de dag
geleideliik verplaatst. Zo'n boom werd
bij de Ouden tot een spitse „naald"
een obelisk, met stenen rondom. Die
stene-n waren dan de „uren". Plaats
nu zo'n naald aan de muur, trek er een
halve cirkel omheen, verdeel die
door middel van stippen ende
zonnewijzer is klaar!
Natuurlijk.... moet ®r dan z°n we
zen! Nu die schijnt daar in Egypte
en Griekenland wel, anders zouden de
Zonnewijzers onpraktische dingen zijn
^Onafhankelijk van zonneschijn wa
ren de water-uurwerken, door de Chi
nezen. zegt men, uitgevonden. Naar
de hoeveelheid water, die van het ene
vat in het andere druppelde, beoor
deelde men de tijd. De Grieken noem
den zo'n uurwerk heel raar: „klepsy-
dra" wat zoveel betekent als „water-
dievegge!". Karei de Grote zou uit
het Oosten een keurig water-uurwerk
cadeau hebben gekregen, dat er ult_
zag als een soort pagode, een tempel.
De heidense wijsgeer Plato vond het
slag-uurwerk uit. naar men stelt. Juis
ter ware: fluit-uurwerk! want door
een hoeveelheid overgeheveld water,
ontweek de lucht via een buis en dat
bracht dan een fluitend geluid voort.
De Chinezen bedachten iets anders.
Aan een brandbaar staafje bevestig
den ze draden. die (n metalen bollen
uitliepen. Onder die staaf bracht
men een vlam aan. Wanneer de staaf
op" was vielen de draden, uiteraard
naar omlaag- De kogels kwamen op
opn trommel terecht en dan zei men.
dat de klok sloeg!
De „waterlopers" werden verdron
gen door zandlopers, eigenlijk even
eens bestaande uit twee „vaten" Staat
het toestel loodrecht dan loopt het zand
in een bepaalde tijd, uur, half uur, mi
nuut ai naar de hoeveelheid zand en
de snelheid waarmee het valt in het
onderste „vat".
Eerst plm. 1300 vervaardigde een
Eranse geestelijke een mechanisch uur
werk-met-gewichten. Doch pas door de
uitvinding van Christiaan Huygens. die
de slinger ontwikkelde als middel om
de gang van een klok te regelen,
kreeg men uurwerken, die aan rede
lijke eisen voldeden.
Het heeft lang geduurd eer een
„hora", het Franse „heure"een
uur bestreek! Oorspronkelijk beteken
de „hora" jaargetijde. Minuten en
seconden verschenen pas sedert de
XVe eeuw. De Ouden konden dan ook
lang niet zo „stipt" zijn als wij. Julius
Caesar begon niet 's morgens om vier
uur te marcheren, maar tegen de vier
de nachtwake. Onze voorouders de
Germanen, wisten evenmin dat ..stipt
heid" de beleefdheid der koningen is!
Het gebeurde ooit. dat gelijk Tacitus
verhaalt, het twee drie dagen duurde
vóór de volksvergadering voltallig was.
Oosterse kinderen stappen nóg zelden
precies op tijd de school binnen; het
aantal leerlingen wordt daar Pas ge
leidelijk aan compleet!
COKKESl'tl)LNI lb ADRES:
l'OS'l BUS 8, HILVERSUM
