PIET GERRITS OVERLEDEN
£!F£ï?™ï"-1
Weer U tegen het weer!
Verhoog Uw weerstand!
Davitamon iö
De landbouw
Rechterlijk oordeel slechts
relatief en voorlopig
a
sluitpost
NIVEA
Ssa.®,1 X"bS
m
Meer dan 95 pet. blijft buiten
de gevangenis
Zij, die aan de weg timmeren....
Wethouder Jonkergouw diende
ontslag bij Voorburgse raad in
Ouderzorg film
en televisie
S: ï,°i Jt.
IILM
Het probleem der toerekenbaarheid
T^iTZTaUTn rir
VB
WOENSDAG 16 JANUARI 1957
PAGINA 3
ectó
y
ittvk
De kunstenaar van de H. Landstichting
ejsu jaarsrede K.v.K. Groningen
Strocartonindustrie
beperkte produktie
lekört van 90 000 tQn witsuiker
^Sa3iivaT' op weg
Lekk le^a"^0erclijk
de richtrnPbBr»T moest
Bijna gehele stilstand
aanbesteding wegen
bouw
„Kraan moet weer open
PATER A. CAMPS O.F.M.
PROMOVEERDE IN
FREIBURG
Wi
to
katholieke partijen der
Benelux bijeen
Mysterie der ongerechtigheid
Te weinig wederzijds begrip
tussen jurist en psychiater
Bliksemdiagnostiek
voorkomt
winter
en werk
handen
Alleen NIVEA bevat Eücerit
bet voedingsmiddel voor de huid
Aio tie van wantrouwen ingetrokken
Mr. dr. A. Schrijver
volgl liem op
H. NIJKAMP VERLAAT DE
EERSTE KAMER
tali<
tfi!
>f\$.
in
vr
of'
tid
httff,-
■t
la
ie
ote.K i
14 G,«
»S C*1 Atfi
ivtoof'
tn«*
tnP
1 je
[et
7)öfl
„fl'
?i>
j9®
0..
ef
:g- v ei'
Gistermiddag is ov de Heilige Land
stichting bij Nijmegen vrij plotseling
overleden de schilder P. Gerrits, sinds
de oprichting van de H.Landstichting
tn 1911 artistiek adviseur van dit in
stituut. Verscheidene ontwerpen op de
Landstichting, verwerkt in de kerk
en op de kruisweg, zijn van zijn hand
fnAa!lr Zljn ontwerp. De heer Gerrits
p? 3aar geworden.
,leLGerrits heeft zijn hele carrière
xe flanken aan de H. Landstichting en
■umif„Spec^aal aan de stichter daarvan
liiv 7 pa?te>or Suys, wiens onverzette-
van wat Sme teidde tot de oprichting
leek ri aanvankeh|k een hersenschim
tafrèio 6 reproductie „in natura" van
Pastr^c*611 bouwsels uit het H. Land.
Van a r hield echter vol en hij had
Piet G& ,e?rs';e dagen af de steun van
lamoPern';s wiens idealen als religieus
idppaena.ar wonderlijk goed bij de
vai} de voortvarende stichter
msn(. Niet de zoetelijkheid van ro-
forsp1S<f Paatjes maar de
realit -0hildering van de Jerusalemse
de ppi '-zo meer>de Gerrits, is in staat
de LS®meer nabÜ te brengen bij
aarde van Christus' leven op
gewerkt6 ®ees*- beeft hij zijn hele leven
en m t c?nsctentieus en waarachtig
ni=: een *n jaren verzamelde ken-
over dA,^and van Jeruzalem en
kunctop 1Jbelinterpretatie waarin geen
In Vp7aar. zicb met hem kon meten.
reizen naar Palestina, in ja-
bandel°t>>lZprer-Van de ^amer van Koop-
dringh h€&?t ngen'ie heer s- A- Wol-
sproken nio 2 dinsdagavond uitge-
1956 voor diHtrnkf? geeonstateerd, dat
«1 le bestf=f'rokartonage-industrie geen
d het vLrtaIry?S- D? 01"derpositie liep
de 17 dermate terug dat door
en tot twlenTrraktendK strokartonindusmei
word^vergegaan n ,maatr®S*ten moest
de0maan^^e^"bèPerking'var7z5'la voor
tot 2ö°/o en 15 (®uceessievelijk verlaagd
ber opgeheven) tpJoV-v maand decern.
een ingrij-
van de ]onen s ng ondanks de stijging
Eezoctft worden11883!18 J110®1 voornamelijk
heeft da^ ïf nlP de Engebe markt. Men
"ng vook^nK ken met de do°r de rege.
f «ulSS^^kNietbeperkiag?,,,
f!®nd in het ale»™ economische toe-
^^lemende eigen nr "d bovendien een
li, e Positie lnri» Pr°duktie van karton
^Prekend merkt» /.dappelmeelindustrie
tak ,®r naar nuT^t voorzbter op, dat
verw^saardappei éenat vft Nederlandse
don Jgen bij dp ?n., acbterstand gaat
vcrbVte61 rassenondeL1oaenk ka f'6"
er a ?nenIandse behoeft» €6n «ming vaf
1 oktolin suike°jaar °,P ton zal
^•OOO ton r5! een tekort zhn 19-6~
L°n Witsuiker r»" 1Jn van circa
^nol^orden tegpVn! JLndien zal nog
suiker ^oor Hp °erd de hoeveelheid
®cha!7,erwerkendp I e,xport werkende
aat kan Word»r industrie, welke ge-
Qen op 90.000 k 100.000 ton.
n^e Pr°Paan-tankauto
Zoals inSee„m^everkeer
OarmKis',Pcn Van onze editie
«n n?g8»n:eld tverd, is dins-
Propaan» epdiik »Ur °P dc verkecrs-
mermarf3^ <v*n d» A r" tankauto met
raakt. B«tVan dijk p ,rpse Hrma Ca-
ontPlof{i„g®"tsnappenleVea2len ®n lek ge"
rlikswftr ar en i veroorzaakte
B^da ^hpta?Se" Zeve„dba»rom werd de
verkeer uit ,richt»»gen 55srIlehoek en
over Zev!L eIand Ro» Sesl°ten. Het
Wee vii rp re,ia, werri en j
d®8 IS men doend» n' De gehele
tessing te vinden dezrw«aSt °m een op-
c? s weg te slepen m J'agl!n zonder risi-
g;ng daartoe werd tot ,ecu seneuze p0-
^gesteld. Waarschijnlijk z^Sd»a8,m°!gen
®en speciaal voor dit doel uit r»i op
^teerde bok gepl'aaTst'vTordfn18" Se'
nir-t tankauth was in Rotterdam (Per-
Geert gas geIaden. Chauffeur H
ter na b»tWer-Pdn) raakte hondet'd me-'
Breda-Ro», 7la,dUCt over de «Poorlijn
d® macht »n aL de be™ van de weg
val van i r het stuur kw'b. Na de
gedeerd d»m€ter kon h9 echter on-
7°ners va' de vv,agen kruipen. De be
rt® omgeving hadd boerderijen in
teg. Zij 7o»it F1 een minder prettige
aien de "ehelpHrf ka,che's doven en
de kou
renlange studie en vooral in de prak
tijk als bouwer, schilder, muurschilder,
mozaiekzetter, glazenier en ook beeld
houwer van Palestijnse taferelen op de
H. Landstichting (en later ook elders)
heeft Piet Gerrits zijn uniek oeuvre
opgebouwd. Ook als beeldhouwer. Het
is geen geheim dat Gerrits, die door
oorlogsgeweld een oog en een arm
moest missen maar niettemin zijn kunst
opnieuw heeft opgevat, bezig was een
aantal beelden te maken die naast de
representatie van het Nieuwe Testa
ment, hetgeen de H. Landstichting tot
dusver beoogde, ook een aantal ver-
beeldingen van het Oude Testament
zouden tonen. Het is hem niet gegeven
geweest deze reeks te voltooien.
»ÏLi!et twintigjarig bestaan der Ne-
heeft h»! Yperteniglng van Wegenbouwers
groot aantaf h«UJ aanle"iing gezien een
nen uft niwe§enbouw betrokke-
bouwdas"6 na= n °p een z-g- ..wegen-
te luisteren TV erYaringen van anderen
zitter van rt ^Lr61 vanochtend de voor
zinren 7 N-V'W" ir' H' D' Prins, in
bonwHoo6 a opening van de wegen-
tnnJh' Werd ScbPuden in het Carl-
ton-hotel te Amsterdam.
s»a-Makar i woes op het belang van re-
searchwerk voor de toe te passen con
structies en de noodzaak tot internatio-
aal overleg, waarbij volgen-s hem zal
on.lken, dat men meer dan tevoren ook
nationaal een bepaalde planning in
het wegenbouwbeleid zal moeten volgen.
Hij betoogde, dat het wegenbouwbeleid
van alle hogere en lagere publiekrechte
lijke lichamen in Nederland te weinig
eenheid vertoont. Hier ligt volgens spre
ker nog een der mogelijkheden het be
drijfsleven efficiënter en goedkop.er te
laten werken.
Goede wegen, goede communicatie wer-
ken prijsverlagend. Wil Nederland zijn
positie handhaven, dan zal het wegennet
snel moeten verbeteren, teneinde de pro-
duktiekosten te kunnen verlagen. Spre-
ger betoo-gde, dat er de laatste maanden
slechts weinig wegenbouwwerken werden
aanbesteed en maar een deel der wel aan
bestede werken is gegund. Hij waar
schuwde tegen het terugzetten van de
klok naar de tijd, dat de voor wegen
bouw uitgetrokken gelden het eerste wer
den geschrapt, toen bezuinigingen moes
ten worden doorgevoerd.
Spreker hoopte, dat de vrijwel gehele
stilstand in de aanbestedingen van korte
duur zal zijn. Hij riep de aanwezigen op
gezamenlijk te trachten .,de dichtge
draaide kraan weer open te krijgen'',
mede vanwege de economische positie
van ons land en ook opdat het ,,met zorg
moeite en ten koste van veel geld opge
bouwde apparaat voor de wegenbouw
niet verloren gaat".
Onze landgenoot pater Arnulf Camps
O.F.M. is cum laude gepromoveerd in
de theologie (missiologie) aan de univer
siteit te Freiburg in Zwitserland. De ti
tel van het proef,sefhrift luidt: „Jerome
Xavier S.J. and the Muslims of the
(Mogul Empire". Promotor was een andere
landgenoot, pater J. Michels O.P., deken
der theologische faculteit aldaar.
(Advertentie)
Eén enkele dragée Davi-
tamon 10 per dag heft
vitaminetekorten radicaal
op. Flacons van 50, 100
en 500 dragées
JO0 Or»,
y.'.'i
fi-s
H.V.
Een 10 voor gezondheid
hoge vitaminewaarde
i i
QRGANON OSS
(Van onze verslaggever).
In de dagelijkse rechtspraktijk moet de
strafrechter geregeld vaststellen, of de
delinquent, die hij te berechten heef',
toerekenbaar is, d.w.z. of zijn misdaad hem
toegerekend kan worden als zijn eigen
werk. Dat dit een taak is, die ernstige
problemen met zich mee brengt, is duide
lijk gebleken op de studiedag, welke de
Katholieke Centrale Vereniging voor
Geestelijke Volksgezondheid vandaag te
Utrecht gewijd heeft aan het probleem
der toerekenbaarheid. In de ochtenduren
werd dit probleem ingeleid door prof. mr.
W. P. J. Pompe, prof. dr. mr. P. A. H.
Baan en dr. C. A. J. van Ouwerkerk, pr.,
die het resp. vanuit strafrechtelijke,
psychiatrische en antropologische ge
zichtshoek bekeken.
In het geldend strafrecht wordt toe
rekenbaarheid aanwezig geacht bij een
geestesgesteldheid, welke de dader in
staat stelt de betekenis van de begane
misdaad te begrijpen en overeenkomstig
di-t begrijpen te handelen. Hierbij rijzen
echter, zoals prof. Pompe duidelijk in het
licht stelde, grote moeilijkheden zowel van
praktische als van principiële aard.
Men w", eaag m de kou.
od h» glaterav°hd, dat het' ver
ste n°rmaal k^n^rgIa°nenSda§middag
C.v P wgevaardigden van de Belgische
Xenibii- Nederlandse K.V.P. en de Lu-
ipaanrt Sse christelijk-sociale partfj zijn
onder ag te Luxemburg bijeengekomen,
Voor»if700rzitterschap van Emile Reuter,
in h-, er van de christelijk-sociale partij
Ze {Groothertogdom.
de huid- n van gedachten gewisseld over
tend»» ge Politieke toes'and van de drie
te F,, zowel wat de binnenlandse als wat'
gevaa5?.Pe3e politiek betreft. De drie af-
VaststeuSden konden bij deze gelegenheid
delde 7! dat zii bet °ver alle dehan-
Zij ]Pd5ten volkomen eens waren,
druk g €n meer in het bij-zonder de na-
vap e°P de noodzakelijkheid de opbouw
Itegisr? verenigd en sterk Europa, na de
te Su» gebeurtenissen in Hongarije en
teheh, te versnellen. Allereerst moet
fiev» zo -spoedig mogelijk een defini-
vari de'?-1"111 ^"Jgoh. Voorts zal het gezag
rg - UroPese vergaderingen te Straats-
T«v{dosten worden uitgebreid.
ddi»113 ^rd nagegaan hoever de des-
zSatnj1®n gevorderd zijn met hun werk-
ateerne en voor de oprichting van een
•harkt i1® Europese gemeenschappelijke
scha» en van een Europese atoomgemeen-
tig
tll'Qli^^tegenwoordigers van de drie ka-
deze w® Partijen wensten eenstemmig dat
einde ,A,zaarhheden spoedig t-1J
De grfte11 "worden gebracht.
^°°r He afvaardiging werd geleid
Z'J die AAV DE WEG TIMMEREN hebben veel bekijks, luidt een bekende
"Hdrukking en deze zegswijze geldt ook in de letterlijke zin. Dc Nederlandse
wegenbouwers weten daar alles van. Gisteren begon in Amsterdam de viering van
net twintigjarig bestaansfeest van de Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers
®M. het wellicht aardig bij deze gelegenheid vast te stellen dat, zoals op deze
fi j! <Ht dregde ook toen al opgeld deed. Toen geschiedde het storten van
asfaltbeton nog met de hand, terwijl thans
iUIl€ko wuv»iuigers van ue u^ie i^a-
deze Partijen wensten eenstemmig dat
einde r.,zaamheden spoedig tot een goed
De wrfte11 worden gebracht.
°or de fglscte afvaardiging werd geleid
te Bel-; ,fr ^l160 Lefèvre, voorzitter van
htr. sEre C.V.P., de Nederlandse door
te Luv» °oorn voorzitter van de K.V.P.,
z'fer O rgse door Emile Reuter, voor-
.flt s°oial» k111..?1® Luxemburgse christelijk-
iif' Party, Aldus meldt het K.N.P
brenger(ir "s»r»i v—vceM van "'et werk hebben overgenomen. De „aaii-
wegdek 'en het temno van rollen over het "Off ongecultiveerde
Dat de bouw van nnrrtc wegbereiders ligt heel wat hoger dan vroeger,
is, werd tijdens de eerste loora"l de-e tijd, van bijzonder groot belang
van de Nederlandse Verenla7na°van xtF duj?clV,c benadrukt door de voorzitter
vaststelde: Wegenbouwers, ir. H. D. Prins, die o.m.
befchamhfgl peülndeweltlclrt"van eenl'beVat veeï waars' Het
mate af in de toestand van de wegen De irn»*9' Te 1" 0"beto'!-';r,jfce
ZJÜ waar6 ^ooZvZ^ oTvlZl'g
a^w!rkZ^ZeToorit^ ™ikte de ^er Prins 220 erepenningen uit
aan werknemers, die 1,0 of 25 jaar in dienst zijn van tverkgevers-leden der ver
eniging. De jubileumviering werd vandaag voortgezet met een weaenbouwdTa"
waarop ook de directeur-generaal van de rijkswaterstaat, ir a"Maris het woord
voerde over de ontwikkeling en de betekenis van het NederlandZ wegenneL
Praktische moeilijkheden
Wat de moeilijkheden bij de toepas
sing betreft, deze zijn, aldus de Utrecht
se hoogleraar, drieërlei:
1. De geestesgesteldheid, die aanwezig
dient te zijn, wil de da-der toerekenbaar
zijn, is iets innerlijks, waarvan de vast
stelling, ook met de onmisbare voor
lichting van de psychiatrisch deskun
dige, slechts bij benadering kan ge
schieden;
2. De tot zekere hoogte voor de jurist
noodzakelijke methode van generalise
ren en met behulp van juridische be
grippen schematiseren, waardoor aan de
concrete werkelijkheid vaak geweld
wo-rd-t aangedaan;
3. De tweevoudigheid in de taak van
de strafrechter enerzijds de rechtsorde
te handhaven, anderzijds de maatschap
pij te beschermen. Tussen beide taken
kan een soms sterke spanning ontstaan.
De eerste twee moeilijkheden moe-ten
overwonnen worden door een samenwer
king van jurist en psychiater in een geest
van wederzijds begrijpen. Wat de laatst
genoemde moeilijkheid betreft, deze
maakt, aldus prof. Pompe, een soepele
wettelijke regeling noodzakelijk, waardoor
aan de strafrechter een zo ruime keuze
wordt ge-geven tussen straffen en (andere)
maatregelen, en aan de administratie^
zoveel mogelijkheden om de opgelegde
straf en/of maatregel ten uitvoer te leg
gen, dat met handhaving van de idee der
toerekening, dus der menselijke verant
woordelijkheid. het welzijn van maat
schappij en delinquent beide wordt ge
diend.
De grote principiële moeilijkheid, die
deze kwestie oproept, is hierin gelegen,
dat de ontoerekenbaarheid evenmin als de
toereken-baarheid in haar volle werkelijk
heid voor menselijk oordeel vatbaar is.
Wij staan hier voo-r het mysterie der
ongerechtigheid.
Deze principiële moeilijkheid kan, zo
meende prof. Pompe, opgevangen worden
door de overweging, dat de toerekenbaar
heid in het strafrecht niet in haar volle
werkelijkheid, maar slechts in het kader
van het strafrecht, dus in relatie tot de
ordening der maatschappij in aanmerking
komt. Niet het absolute en definitieve
oordeel over de toerekenbaarheid is aan
de rechter tot taak gesteld. Hij behoort
slechts een relatief en voorlopig oo-rdeel
te dezer zake te vellen.
Van dit gezichtspunt uit zijn de moei
lijkheden der toepassing niet onoverkome
lijk. De z.g. gedeeltelijke en de z.g. ver
minderde toerekenbaarheid bieden gevaar
voor vertroebeling. Ter verheldering van
het begrip der toerekenbaarheid en ter
bevordering van de juiste toepassing moet
veeleer worden gelet op het relatieve en
dynamische in dit strafrechtelijke begrip.
In de moderne rechtspraak, waarbij
jurist en psychiater pas aan het begin van
een bezinning op de nieuwe en zich drin
gend aandienende problematiek staan,
blijken, zo constateerde de tweede in
leider, prof. Baan, de strafwet, de rech
terlijke macht en het uitvoeringsapparaat
naast alles, wat de Tien Geboden ten deze
betekenen, in staat te zjjn meer dan 95 pet.
van de justitiabelen buiten de gevangenis
te houden. In elk geval blijft tenminste
85 pet. buiten handen van dc strafrechter
ter zake van misdrijf. Van de overige 15
pet. zfln er nog velen, die na eenmaal in
conflict te zjjn gekomen met de rechts
orde wegens misdrijf en daarvoor meestal
zonder gevangenisstraf of met een voor
waardelijk vonnis te zijn gestraft, in staat
zijn zich verder zo aan te passen, dat ze
niet (weer) met de rechter in aanraking
komen.
Minder dan 5 pet. der justitiabelen slaagt
er niet in na één keer al of niet met
gevangenisstraf gestraft te zijn, verder uit
handen van de strafrechter te blijven.
Naar onze ervaring, aldus prof. Baan, die
eerste geneesheer is van de Van der
Hoeven Kliniek, is slechts bij die 3 a 5
pet. bij dc rechter ernstige twijfel gerezen
ten aanzien van de toerekenbaarheid van
de verdachte. Pas als bij de rechter deze
ernstige twijfel is gerezen, komt hij er
toe de psychiater te raadplegen.
Terwijl de rechterlijke macht en het
uitvoeringsapparaat dus ingesteld zijn op
de gemiddeld normalen en hun bestaan
er toe bijdraagt dat tenminste 85 pet,
van de justitiabelen nimmer met de
strafrechter in aanraking komt of
schoon een groot percentage van deze
groep lus-tig misdrijven begaat, maar zo,
dait zij in'ieiJ in handen van de strafrechter
vallen terwijl dit apparaat kans ziet
ongeveer 10 pet. zodanig op te vangen,
dat deze zich verder zonder al te veel
kleerscheuren buiten handen van de
justitie weten te houden, heeft het de
groo-tste zorg met die nog geen 5 pet. en
mede daarom wordt het adv-ies van de
psychiater gevraagd.
De jurist, aldus prof. Baan, vat zijn
taak vaak met grote ernst en waardigheid
op, maar niet zonder iets laconieks. Vóór
alles stelt de jurist, dat hij maar een mens
is, dat hij derhalve de concrete
werkelijkheid dikwijls geweld aandoet en
dat zijn oordeel over de toerekenbaarheid
slechts relatief en voorlopig kan zijn. De
psychiater voelt het als een discrepantie,
dat de jurist juist aan hem het volle pond
aan concrete werkelijkheid, diepgang van
onderzoek en conclusie enz. vraagt. Helaas
komt het 'echter ook nog wel eens voo-r,
dat de jurist pas tevreden is met een
psychiatrisch oordeel, dat past in zijn
„juridisch" concept. Er is nog te weinig
werkelijke geest van wederzijds begrijpen
tussen jurist en psychiater.
De psychiater is ook nog te veel in de
stof bevangen, waardoor hij enerzijds
slachtoffer wo-rdt van de hefboom van de
macht der rechterlijke macht, anderzijds
van de hefboom van zijn eigen onvol
doende ontstegen innerlijke verwarring,
teweeggebracht door de situatie voor de
rechtbank. Vaak wordt hij beïnvloed door
het dossier.
Hij laat zich anders dan in zijn
particuliere praktijk nogal eens ver
leiden tot korte gesprekken, waarin hij
niet tot een wezenlijke ontmoeting met do
gesprekspartner komt. Hij neigt dikwijls
tot bliksemdiagnostiek. houdt er dan een
veterinai-r-Minische blik op na en gaat
daarbij niet eens gebukt onder ziin thera
peutisch defaitisme, aldus prof. Baan.
Prudentiële schatting
Toerekenbaarheid verwijst na-a-r een
oordelende instantie. Een uitdrukkelijk
oordeel over de toerekenbaarheid van
andermans daden, zo stelde de laatste in
leider, dr. C. van Ouwerkerk. komt de
mens niet vanzelfsprekend toe. Men dient
hiertoe gerechtigd te zijn.
De vraag rijst, of het recht tot een der
gelijk oordeel, de waarborg van zijn juist
heid en de last van zijn verantwoordelijk
heid aanvaardbaar zijn buiten ieder reli
gieus perspectief. Het concrete oordeel
over toerekenbaarheid is een prudentiële
schatting, die uiteindelijk steunt op het
besef van de wezenlijke vrijheid van
menselijk handelen, maar ook wordt ge
leid doo-r het vertrouwen in menselijke
goedheid, d-oor de ervaring van menselijke
zondigheid en van de betrekkelijkheid
van veel schuld, aldus deze inleider.
Op deze inleidingen volgde 's middags
een interessante discussie, welke onder
leiding stond van prof. dr. F. J. J.
Buytendijk.
(Van onze landbouwmedewerker)
BLIJKENS berichten in de dagbla
den heeft de regering de Stichting
van de Arbeid gevraagd of de loon-
en prijsstabilisatie, zoals die door de So
ciaal-Economische Raad is aanvaard,
gehandhaafd zal blijven bij de uitvoe
ring van het volgende programma: af
schaffing van de consumentensubsidies
op melk en suiker, doorberekening aan
de consument van de kostprijsstijging
van de melk, welke resulteert uit de
kostprijsberekening op basis van de
thans geldende uitgangspunten, en her
ziening van deze uitgangspunten als
mede van de beloning van de land
arbeid, alles tezamen tot een in overwe
ging zijnd bedrag van 200 miljoen.
Van deze 200 miljoen zou 145 mil
joen ten laste van de schatkist gebracht
kunnen worden. Dit zou voor 50 mil
joen gedekt moeten worden door een
extra-verhoging van de vennootschaps
belasting. Is dit mogelijk zonder door
breking van de loon- en prijsstabilisa
tie, die in ieder geval onverkort gehand
haafd moet blijven?
Deze vraagstelling isoleert het land
bouwbeleid van het totale complex, dat
sociaal, economisch en financieel beleid
heet. De landbouwpolitiek wordt gemaakt
tot een sluitpost, welke in beschouwing
moet worden genomen zonder dat ver
schuivingen in de rest van het complex
in discussie kunnen worden gebracht.
Zeer duidelijk komt dit naar voren bij
het verband, dat de regering legt met de
vennootschapsbelasting als zou deze be
vorderd kunnen worden tot een bestem
mingsheffing ten bate van de landbouw.
Overigens laat zij in het midden hoe de
resterende 95 miljoen gedekt zouden
moeten worden. Zijn wij wel geïnfor
meerd, dan stelt zij zich op het stand
punt, dat dit de Stichting niet aangaat
omdat dit bekeken moet worden in het
raam van het totale overheidsbudget. De
ze opvatting is volkomen juist. Maar
waarom geldt zij slechts ten aanzien van
95 van de 145 miljoen? Hier ligt een
eclatante tegenstrijdigheid, d:e wij slechts
kunnen verklaren wanneer wij de aan
wezigheid van politieke bijbedoelingen
veronderstellen
Nog in een ander opzicht duwt de
regering door haar vraagstelling het land
bouwbeleid in de weinig benijdenswaar
dige hoek van de sluitpost. De landbouw
politiek wordt als enig contragewicht in
de weegschaal gelegd tegenover het pro
bleem van de loon- en prijsspiraal, tegen
over het vraagstuk van de muntwaarde.
Deze confrontatie is eenzijdig en daar
om ten principale onjuist. De muntwaar
de is niet de resultante van een bepaaide
landbouwpolitiek. Zij is de resultante
■van het totale complex van economische
en sociale grootheden, waaruit de natio
nale rekening is samengesteld. Als hoed
ster van het algemeen welzijn heeft de
overheid de plicht ervoor te zorgen
dat deze grootheden met elkaar in even
wicht blijven opdat de muntwaarde wordt
gewaarborgd. De voortdurende geldont
waarding geeft weinig reden tot de ver
onderstelling, dat zij zich goed van deze
plicht heeft gekweten. Ondanks vele
waarschuwingen is zij in gebreke ge
bleven bij de verdediging van de munt
waarde. Zij bracht onvoldoende kracht
op oen zich effectief te kunnen verzetten
■tegen voortdurende nieuwe impulsen aan
het proces van de sluipende inflatie. Nu
het kritieke punt is bereikt wordt de
landbouwpolitiek naar voren geschoven
als de sluitpost op welks kosten de in
flatie moet worden gestuit.
HET is een publiek geheim dat over
het landbouwbeleid in het kabinet
geen eenstemmigheid bestaat. Het
lijkt er nu op dat binnen het kabinet
een compromis is gesloten, dat niet ge
tuigt van het aanwezig zijn van een
voldoende dosis daadkracht en daarom
bepaald ongeschikt is om het prestige
van de regering te verhogen.
De regering heeft haar beslissing uit
gesteld en het landbouwprobleem in de
status van sluitpost gedeponeerd op de
tafel van de Stichting van de Arbeid.
Gezien de wijze waarop, is de veronder
stelling van politieke bijbedoelingen dan
ook alleszins gerechtvaardigd.
De Stichting van de Arbeid is daardoor
in de positie gebracht van iemand, van
iwie het onmogelijke wordt gevraagd.
Immers zij is een overlegorgaan van
werkgevers en werknemers, dat uitslui
tend bevoegd is ten aanzien van het socia-
le. De landbouwpolitiek hoort in haar
midden niet thuis. Weliswaar wordt deze
formeel niet in haar kring gebracht, maar
zeer zeker wel materieel. Indirect wordt
haar gevraagd te beslissen over het te
voeren landbouwbeleid, althans dekking
te bieden voor een nog door de regering
te nemen besluit. Geheel direct ligt dit
ten aanzien van de venncotschapsbe.as-
ting, welke uiteraard ook niet in haar
midden voor discussie vatbaar is. De
Stichting zal dus moeilijk iets anders
kunnen doen dan zich van de gestelde
vraag distantiëren.
Wat nu de loonstabiT'satie betreft: hier
gaat het om de totale stijging van de
kosten van levensonderhoud en niet om
die tengevolge van de landbouwmaatrege-
len alleen. Wanneer de regering meent,
dat omwille van de muntwaarde nieu
we looneisen achterwege moeten blijven,
dan moet zij dit ronduit durven stellen te
genover de vakbeweging. Hier is haar eigen
verantwoordelijkheid in het geding. Een in
terpretatie van de cijfers uit het S.E.R -
advies zal haar weinig houvast kunnen
bieden, want dit college ontbrak het nood
zakelijke gegeven om de landbouwpolitiek
in zijn advies te verwerken. Dit ontbre
kende gegeven was de regeringsbeslissing
over de voorstellen van het Landbouw
schap, die een bedrag van ruim 350
miljoen vertegenwoordigen.
Tenslotte dit. voor ons is het
probleem of de regering haar vraag
al dan niet in de goede brievenbus
Stichting of S.E.R. heeft gedaan
niet het belangrijkste. Dat wil niet zeg
gen, dat wij de bezwaren niet zouden
delen van hen, die zeggen, dat de Stich
ting toch geen exegese-instituut van de
S.E.R. is. Maar van veel meer gewicht
achten wij de bezwaren, die aangevoerd
kunnen worden tegen de vraagstelling
als zodanig.
De7.e zou ook voor de Sociaal-
Economische Raad onaanvaardbaar zijn.
Wij zouden ons kunnen voorstellen, dat
de regering de S.E.R. alsnog een beslis
sing over het landbouwbeleid had doen
'toekomen met het verzoek van advies
te dienen over de vraag, hoe dit nieuwe
gegeven alsnog verwerkt zou kunnen
worden in het door hem uitgedokterde
evenwicht. De thans aanhangige vraag
stelling impliceert echter het afschuiven
van verantwoordelijkheid en brengt tot
uitdrukking een tekort aan regeerkrach:.
waarvan de landbouw de dupe dreigt te
worden. Dat dit voor één van de agra
riërs in de Tweede Kamer nog geen aan
leiding is geweest om met name over de
brief van de minister-president aan de
Stichting enige vragen te stellen aan de
regering, heeft ons intussen in hoge mate
verbaasd.
Advertentie.
(Van onze Haagse redactie).
Nadat burgemeester dr. J. W. Noteboom
van Voorburg gisteravond, tydens een
bijzondere raadszitting, zyn nieuwjaars
rede had uitgesproken, zou, naar men al
gemeen verwachtte, de motie worden
behandeld, waarin alle raadsfracties, met
uitzondering van de protestants-christc-
lijken en een ex-K.N.P.-lid, haar ver
trouwen opzegden in de wethouder van
openbare werken, mr. L. A. J. M. Jonker
gouw.
De publieke- en perstribunes waren
overvol, zodat er zelfs zitplaatsen achter
de raadsleden aangebracht moesten wor
den. Men had vrij algemeen verwacht, dat
de wethouder, wiens commissarisschap bij
de Bouwmaatschappij n.v. Hillenaar on
verenigbaar werd geacht met zijn wet
houdersfunctie, tot het uiterste zou gaan
in zijn verdediging, zoals dit ook reeds in
de decembervergadering was gebeurd.
Toen werd hem door de eerstgenoemde
fracties duidelijk gemaakt, dat men het
juister achtte, dat -hij vrijwillig heenging.
Aangezien de wethouder hierop niet had
gereageerd, zou men gisteravond een
motie behandelen, waarin het vertrouwen
in mr. Jonkergouw werd opgezegd.
Dc voorzitter las echter een kort
briefje van de wethouder voor. waarin
deze meedeelde, dat hü met ingang va-
15 januari zjjn ontslag aanbood „in d
overtuiging, dat ik steeds mjjn plicht
heb gedagn en de belangen der ge?
mcente heb gediend". De motie van
wantrouwen werd daarop ingetrokken.
Hiermee is een eind gekomen aan een
geruchtmakende affaire, die bijzonder
pijnlijk was, omdat ook de K.V.P.-fractie
zich had geschaard achter de fracties, die
het vertrouwen in mr. Jonkergouw had
den opgezegd. Wij vermelden hierbij nog
eens, dat in de decembervergadering door
alle fracties zijn beleid als wethouder,
afgezien van deze zaak, werd geprezen.
Onvoorzichtigheid en gebrek aan tact zijn
de voornaamste aanleiding geweest tot
zijn heengaan.
Met een volstrekte meerderheid werd
mr. dr. A. Schrijvers (eveneens K.V.P.)
tot opvolger van de heer Jonkergouw ge
kozen.
In de Eerste Kamer is gisteren een
schrijven voorgelezen van de heer H. C.
Nijkamp (K.V.P.), waarin deze mededeelt
wegens gezo: dheidsredenen ontslag te ne
men als lid van de Kamer. Hij maakte
laarin rinds 6 februari 1940 deel uit van
katholieke fractie. Voor zijn opvolging
de Kamer komt in aanmerking de heer
I. Rottinghuis in Groningen, oud-lid van
Ged. Staten van Groningen.
Het besluit van de staatssecretaris
van O. K. en W„ mr. Höppener, om de
verantwoordelijkheid voor het uitzen
den van films, toegelaten voor verto
ning aan personen van 11 jaar en
ouder, in sterkere mate tev leggen bij
de Nederlandse Televisie Stichting en
bij de omroeporganisaties, die over
zendtijd beschikken, kan tot op zekere
hoogte worden toegejuicht, al ware het
alleen maar om het subsidiariteitsbe
ginsel, dat hierdoor toepassing vindt.
Bovendien betekent dit besluit een
verruiming van het tot nog toe door
de overheid ingenomen standpunt, dat
uitsluitend voor alle leeftijden toege
laten films op het televisiescherm mo
gen worden vertoond. Een verruiming,
die de kijkers met instemming zullen
begroeten, temeer daar thans reeds
twe» avonden per week maandag
en dinsdag voor de vertoning van
films zijn gereserveerd.
Aanleiding tot het thans genomen
besluit is zonder twijfel het aan de
VARA-televisie opgelegde verbod ge
weest om de Italiaanse film „Stazione
Termini" uit te zenden. Pas toen re
aliseerde men zich wat blijkens tal
van perspublikaties zelfs aan vele
voorlichters van beroep niet bekend
was dat in principe uitsluitend voor
alle leeftijden toegelaten films op het
Nederlandse televisiescherm mochten
worden geprojecteerd en dat in be
paalde gevallen van deze regeling kon
worden afgeweken.
Thans is de mogelijkheid tot de ver
toning van films verruimd en mogen
als regel ook films, toegelaten voor de
vertoning aan personen boven 14 jaar
en ouder, worden uitgezonden. Boven
dien komt de verantwoordelijkheid
voor de keuze meer bij de NTS en de
omroepverenigingen te liggen. Deze
verantwoordelijkheid is tweeledig. De
films maken deel uit van een geza
menlijk programma, waarvoor de om
roepverenigingen gemeenschappelijk
(NTS) de verantwoording dragen, óf
zij worden vertoond in een zg. sectie
programma, waarvoor de omroepor
ganisatie, die uitzendt, verantwoorde
lijk is.
Aan deze nieuwe regeling, die de
mogelijkheid tot overleg tussen over
heid en NTS of omroepverenigingen
in zich sluit, impliceert, dat ook dc
verantwoordelijkheid van de katho
lieke ouders en opvoeders groter
wordt. Dit kan in zoverre een bezwaar
zijn, dat bjj een massamedium als de
televisie lang niet alle ouders en op
voeders tegen deze verantwoordelijk
heid zullen zijn opgewassen. Ten aan
zien van verschillende films, die door
de centrale keuring toelaatbaar voor
alle leeftijden of voor personen boven
14 jaar worden verklaard, wordt door
de Katholieke Film Centrale, de offi
ciële katholieke nakeuringsinstantie,
een voorbehoud voor personen boven
18 jaar of zelfs een grotere reserve
noodzakelijk geacht. Met dit voorbe
houd zal bij de NTS-programma's,
door de invloed van de KRO zonder
twijfel rekening worden gehouden,
maar vrijwel zeker zal dit niet het ge
val zijn bij de sectieprogramma's onder
verantwoordelijkheid van de omroep
verenigingen. De katholieke ouders en
opvoeders zullen dus thans zelf aan
de hand van de KFC-keuringen die
nen na te gaan, of bepaalde films al
dan niet geschikt moeten worden ge
acht voor de aan hun zorg toever
trouwde jeugd. Tenzij de gezamen
lijke omroeporganisaties en de over
heid, die een film als „Tjjl Uilenspie
gel" verbood, omdat zij haar kwet
send achtte voor het katholieke volks
deel, ook in dit opzicht rekening hou
den met de in katholieke kring leven
de opvattingen.
