öeltawerken vragen minstens
twintig jaar werk
haringvliet en Volkerak in 1968
afgesloten
Zonder H-bom is Engelands rol
in de wereld uitgespeeld
f#
Geheimen van wind en water
ontsluierd
Minister Hofstra schildert
zwart schilderij
kiespijn.
Rede van premier MacMillan
Naar oproer in
Argentinië
Inflatoire financieringsmiddelen blijven
nodig en tekort op betalingsbalans houdt aan
progr
DONDERDAG 23 MEI 1957
PAGINA 5
^kanalisatie moet dan tevens gereed zijn
&vvaar en veelzijdig
am
FRANKRIJK SCHAFT
PASPOORTEN AF
PRISMA-het veilige horloge
Opperbevelhebber
gearresteerd
ACTUELE VRAAGSTUKKEN
DER NOORDZEEHAVENS
„Dependance" van Waterloopkundig
Laboratorium (Delft) in de N.O.-polder
In gedwongen lening geen heil
werk voor Uw tandarts,
maar als eerste hulp een
'AKKERTJE'
ar'3'
AT
P3'
po1
b>i
tyet Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over de Delta*
p reSering belangwekkende mededelingen over het tijds-
(ja gramma, dat men zich zeer voorlopig daarbij voorstelt voor de
l^P^ede samenhangende werken. De stormvloedkering in de Hol-
het k*ssel za' 'n '°°P van ^50 geheel voltooid kunnen zijn;
va ^rie-eilandenplan kan omstreeks 1961 gereed zijn; de afsluiting
het Haringvliet ongeveer in 1968. Wordt gedurende de uitvoering
deze laatste werken ook de aanleg van de Volkerakdam ter hand
beH0-1611' ^an za® het streven erop gericht zijn deze omstreeks 1968 in
a rrjf te kunnen stellen.
Va n?ezien dan, althans wat de belangrijke afsluiting betreft, de afvoer
de\ ^Ünwater naar zee zou kunnen worden beheerst, ligt het voor
st hand ervoor te zorgen de Rijnkanalisatie (waarvan thans de eerste
reet*s *n aanbouw is), in elk geval uiterlijk op dezelfde tijd, dus
dep--*968, geheel gereed te hebben, opdat dan ook de afvoer langs
en IJssel met alle daaraan verbonden belangrijke voordelen
y CU UsScl Hit I line Uclala cl 11 VC1UUUUC11 uciaugiijnc vuuiuvivw
^0° j waterhuishouding en de scheepvaart, geregeld zou kunnen
de/ Intussen pleiten verscheidene belangen voor een eerdere,
saoods gedeeltelijke, inbedrijfstelling van de Rijnstuwen.
boüHV°orziene omstandigheden voorbe-
rin zullen de dammen in Ha-
list, Gre velingen en Volkerak
een periode van rond twaalf
ZgjfVoltooid kunnen worden In dit-
e tijdvak moeten tevens o.m. tot
in
nd
gebracht worden
de Hollandsche
de afsluiting
IJssel- het
van
m*«
G ~eilandenplan, de Biesboschwerken
blonder begrepen de afsluiting van
bet fj6 Oude Maasje), een brug over
v6r> aringvliet en vele kilometers dijk-
de j,Waririg langs de Westerschelde en
echt h^rdamsche Waterweg. Men mag
n*e': verwachten dat in deze
bej. 'iarige periode bovendien nog een
titlgnSriik deel der werken tot afslui*
van het Brouwershavensche gat
Vits Oosterschelde zal kunnen worden
Vervoerd. Daarom schijnt voor de uit-
t>euiIlg van het gehele complex der
ste .perken een termijn van tenmin-
y'Vrintig jaar zeker nodig,
toonzetting van de werken van de
Z0]j kanalisatie in een sneller tempo
sc^ 0,ro. de scheepvaart op de Gelder-
Z0c? Ussel ten goede komen Onder
den Wordt wat in dit opzicht kan wor-
bPl §6daan zonder schade voor andere
iangen.
le„ bedijking en gedeeltelijke droog-
W, g van de Lauwerszee wordt ge-
de ,,los gezien van de afsluiting van
adden en beschouwd als Delta-
lin. d.w.z. als werk waarop de bepa-
;dgen
■en
zijn.
van de Deltawet van kracht zul-
De kosten
h '6at de kosten van het Deltaplan betreft
V °P het ogenblik, aldus de minister
"erkeer, Financiën en Landbouw,
tot enkele reden om te vrezen, dat deze
6®o veelvoud zouden gaan oplopen
dijn de begrote ongeveer twee en half
2Jard gulden.
staa zou de verzwaring van de be-
CiSc?de hoogwaterkeringen een in tech-
°Pzicht eenvoudiger oplossing be-
beid n voor de verhoging van de veilig
st- doch de minister van Verkeer en
bet a?t?at meent, daarbij gesteund door
hied- 'es van de Deltacommissie, dat het
Sitld jjank zij de bij de afsluitdijk en de
efVaV 6 'weede wereldoorlog verkregen
'hg op het gebied van het dichten
CfS] ®h°te sluitgaten, verantwoord is tot
slt» g van 'de grote zeearmen in het
gebied over te gaan.
Overleg met België
hn °verleg met België over het plan
a'tv0 "iet zover gevorderd dat thaijs
V^tt or'ë melding kan worden gemaakt
Jege e resultaten daarvan. De Belgische
Ctie heeft volledig begrip voor het
-Cg6ri ahdse streven naar beveiliging
bc2o het zeewater. Zij heeft zich echter
v5n Jetoond over mogelijke gevolgen
•■Ul u sciuoni
v5n (jet Deltaplan voor de bevaarbaarheid
e Westerschelde en voor het scheep-
begj^ e§ime in de tussenwateren. Zij
*heeri 0tn die redenen gemeend eer alge-
Voorbehoud te moeten maken ten
hfags n van de bestaande Belgische ver-
"°ch tGC en in de genoemde wateren.
ttye, e"s verklaard, eventueel uit de
yiog; z®nhjking van het Deltaplan voort
ij1 de vraagstukken te willen oplossen
6 ÏWgeest> die tussen partnerlanden in
ïe^helux betaamt.
5 Srid3 - a's kwestie, die zowel Ne-
als België aangaat, de mogelijk
J-'jken f^PPcrd de verzwaring van de
%etl langs de Westerschelde gepaard te
Saan zowel met normalisatie van
f6 a's met landaanwinning. Aan
el 'jkheid van normalisering wordt
bit ^acht.
bit6r-Vraagstuk vereist echter uiteraard
Vo0 atmnaal overleg, maar eerst en
ka_,ook een jarenlange studie. De als
cÜ' "iaa6 noodzakelijke dijkverzwaring
^8erj^g0P niet kunnen wachten, aldus de
y Verzïlting van Westland
NwaCht maS worden, dat door de uit-
t) ''ine Van het Deltaplan, dus zonder af-
Jy jn? Van de Rotterdamsche Waterweg,
^hlra^'mogelijkheden voor de hoog-
rttt®ahischappen Delfland en Schieland
d besf HU'jen worden verbeterd, dat t.a.v
_ri.lding van de verzifting praktisch
j„e hesultaten zullen worden bereikt
d ?hd het geval de Waterweg aan de
zijn afgesloten. Ook voor de
6 situ_,frvoorzlening van Rotterdam zal
atte belangrijk verbeteren.
T
tlveede kering in oorlogstijd
j^ijst hj'h-'ster van Verkeer en Waterstaat
k Soed6' nadruk op het belang van het
u tg jj, e staat onderhouden van een ke-
V°ste.ri tWeede linie, hetgeen met weinie
rjn„g®Paard zal kunnen gaan. Na uit-
i der Deltawerken moet het belane
de
Deltawerken moet het belang
Cfiegj- 'Weede kering evenwel vrijwel
V teB gezien worden als bescherming
de h de natuur, maar als onderdeel
2e]f civiele verdediging in oorlogstijd
d'g, rtJ acht de minister het daarom no-
aahget nieuwe tweede keringen worden
Vah n.^'.waM die in gebieden, welke
p ht ,rnair belang moeten worden ge-
Qf oor on's gehele volksbestaan, niet
Op 10
tv,
- °Pvoldoende mate aanwezig zijn
JJ'Ordt f e Plaatsen dit nodig zal zijn.
et iv,;j deze memorie van antwoord in
thidd
eP gelaten.
t)e Rotterdamse Waterweg
Nd ^Jjnisters delen het inzicht, dat
't be st het onderzoek met betrekking
6V eik ormvioedkering in de Waterweg
eh\ve. gevai gewenst is. Zij menen er
toch van te moeten uitgaan, dat
de bouw van een dergelijke kering op
betrekkelijk korte termijn niet mogelijk
zal blijken en dat daarom niet kan wor
den ontkomen aan de eis de voorberei
ding en uitvoering van de verzwaring
van de hoogwaterkeringen langs de Wa
terweg voortgang te doen hebben. Zij zijn
evenwel ook van mening, dat, mocht te
eniger tijd na zorgvuldige overweging van
alle hierbij in het geding zijnde factoren,
wel tot de bouw van bedoelde kering
kunnen worden besloten, de dan wellicht
reeds aan de dijken uitgevoerde verbete-
ringswerken die bouw niet zullen mogen
verhinderen.
Afsluiting van de Waterweg door mid
del van een met sluizen voorziene dam
acht de minister van Verkeer en Water
staat een denkbeeld, dat niet voor ver
wezenlijking vatbaar is. Een dergelijke
afsluiting zou moeten bestaan uit een gi
gantisch complex van schutsluizen van
een type en grootte als de Noordersluis
te IJmuiden. terwijl daarnaast nog spul
sluizen van zeer grote capaciteit nodig
zouden zijn om in tijden van grote af
voeren van de bovenrivieren voldoende
water naar zee te kunnen lozen. Voor een
dergelijk complex van kunstwerken is de
breedte van de rivier ontoereikend.
Overweging van het bovenstaande, te
zamen met de bezwaren voor de scheep
vaart op de open havens langs de Wa
terweg, alsmede de overwegingen van
militaire zijde, heeft de minister tot de
comfusie geleid, dat aan een afsluiting
van de Waterweg door middel van een
dam met sluizen niet kan worden gedacht
Een slechts sporadisch gesloten storm
vloedkering zou daarentegen wel in over
weging kunnen worden genomen, wan
neer althans zou zijn komen vast te staan,
dat een dergelijk kunstwerk onder alle
omstandigheden zonder haperen kan wor
den gesloten en geopend.
Bevestigd wordt, dat de regering het
advies van de Delta-commissie heeft over
genomen om de noodzakelijke verhogin
gen van de waterkeringen te baseren op
een stormvloedstand van 5 m. N.A.P
te Hoek van Holland. De theoretische
kans op overschrijding van deze stand
kan aangenomen worden op minder dan
1 pet. per eeuw.
De toestand der dijken
Na het herstel (c.q. herstel plus verbe
tering) dat krachtens de noodwet is uitge
voerd, wordt van elke dijkring nagegaan
of deze „zwakke plaatsen" vertoont, d.w.z.
dijkvakken, die plaatselijk door een gerin
gere hoogte of anderszins een aanmerke
lijk lagere veiligheid bieden dan die dijk
ring over het algemeen.
De minister van Verkeer en Waterstaat
heeft gemeend, in afwachting van de uit
voering der Deltawerken, voor de over
gangstijd de toestand, zoals die na ver
sterking van de zwakke plaatsen za.
bestaan, als aanvaardbaar te mogen be
schouwen, mede gezien de zeer geringe
frequentie, die aan de stormvloeden van
1953 en 1954 moet worden toegekend. De
verzwaring van de hiervoor bedoelde
zwakke plaatsen, waardoor met betrek
kelijk beperkte middelen de algemene
veiligheid niet onaanzienlijk wordt ver
hoogd, moet zeker als een urgente aan
gelegenheid worden beschouwd.
Waterstand op Westerschelde
De regering beschikt over berekeningen
van haar beste deskundigen op het ge
bied der getijberekeningen over de in
vloed, die de stormvloedstanden op de
Westerschelde kunnen ondergaan van de
uitvoering van het Deltaplan. Het des
betreffend rapport toont aan, dat er van
enige noemenswaardige invloed geen
sprake is. Deze studie heeft tot de vol
gende conclusie geleid. De afsluitingen
der zeegaten veroorzaken ter plaatse van
die dammen een extra-verhoging van de
stormvloedstanden, die echter bij een
zware storm, b.v. zoals in 1953 is voor
gekomen, niet meer dan 20 cm zal be
dragen. Dit verhogende effect is geringer
naarmate de afstand uit de dam groter
is. Zo zal het bij Westkapelle slechts on
geveer 5 cm bedragen en bij Vlissingen
nauwelijks waarneembaar zijn. Op het
Belgische gedeelte van de Schelde zal de
stormvloedstand dan ook geen verhoging
ondergaan.
De verzoeting van de Waterweg nabij
de Parksluizen, als gevolg van de uitvoe
ring van het Deltaplan, zal het hoog
heemraadschap Delfland in staat stellen
het zout in haar gebied meer efficient te
bestrijden dan thans mogelijk is. Teneinde
de verkregen voordelen ten volle te be
nutten, zal Delfland misschien nog aan
vullende maatregelen of voorzieningen
moeten treffen, welke enerzijds de zout-
bronnen in het gebied zelf beperken en
het anderzijds mogelijk maken de door
spoeling te verbeteren.
Volgen., de thans ten dienste staande
gegevens is een verruiming van de Noord
ten behoeve van een goede zoetwater
huishouding niet nodig. Met het oog op
de scheepvaart is een verruiming ter be
perking van de stroomsnelheden echter
toch in studie.
Meer veiligheid door
afsluiting Haringvliet
Ondanks een versterking van de be
staande dijken, welke voor tal van zwak
ke plaatsen door de regering met het
oog op de overgangsperiode nodig werd
geoordeeld en in uitvoering is, zal het
zuid-westen des lands toch niet voldoen
de beveiligd zijn tegen stormvloeden, zo
lang de zeegaten niet zijn afgesloten. Zelfs
indien alle dijken met IV2 2 meter zou
den worden verhoogd, zal niet de bevei
liging worden verkregen, die de afdam
ming van de zeegaten verschaft en welke
noodzakelijk wordt geacht. Aangezien
reeds door de sluiting van het Haring
vliet de veiligheid van eer. zeer groot en
kwetsbaar gebied in belangrijke mate kan
worden verhoogd, en aangezien dit werk
minder grote technische moeilijkheden
met zich brengt dan de afsluiting der
andere zeearmen, is de regering van me
ning, dat aan dit werk voorrang gegeven
moet worden en de uitvoering daarvan
ook zoveel mogelijk moet worden bespoe
digd.
Ook de ministers zijn van mening, dat
de Biesbosch bijzondere aandacht ver
dient. Het ligt in de bedoeling bij afzon
derlijke nota uitvoerig op dit vraagstuk
in te gaan.
De visserij
Het vraagstuk van de visserij en de
daarmede verwante bedrijven in de Zuid-
hollandse en Zeeuwse wateren vraagt
zeer bijzondere aandacht en de nadelige
gevolgen van het Deltaplan voor die be
drijvigheid dienen, indien zulks redelij
kerwijs mogelijk is, te worden ondervan
gen. De regering geeft verre de voorkeur
aan verplaatsink van de visserij enz., bo
ven tegemoetkoming in shcade, hetzij in
de economische of in de sociale sfeer.
Ongeacht deze voorkeur dient evenwel de
kwestie van deze tegemoetkomingen met
zorg te worden voorbereid.
Indien het verantwoord, lijkt het proef
project voor de oesterteelt achter de
afsluitdijk in het Veeregat uit te voeren,
zal daarin tevens een onderzoek kunnen
worden ingesteld naar het verwateren
van mosselen onder kunstmatige omstan
digheden. Aan de hand van de resultaten
van dit onderzoek zal kunnen worden na
gegaan of het verwateren van de mosse
len in Zeeland kan blijven plaats vinden,
of dat ook dit onderdeel van de mossel-
cultuur naar de Waddenzee moet worden
overgebracht.
De ministers delen de mening van die
genen, die een onderzoek wenselijk ach
ten naar de economische betekenis van
verschillende kleinere havens in het
Deltagebied, alvorens in verband met het.
wegvallen van de getijbeweging tenge
volge van de afsluiting der zeegaten tot
aanpassing van die havens aan de nieuwe
toestand zou kunnen worden overgegaan.
Reeds in de huidige situatie moet ernstig
worden betwijfeld of het voortbestaan van
een aantal kleinere en slecht geoutilleevde
haventjes wel economisch verantwoord :s.
Geen tunnel onder
W ester schelde
Ten aanzien van de beschouwingen over
een tunnel onder de Westerschelde ter
verbinding van Zeeuwseh-Vlaanderen n\et
West-Brabant merkt de minister van Ver
keer en Waterstaat o.a. op, dat onder
watertunnel in het algemeen reeds kost
bare objecten zvjn, dat de aard van de te
kruisen rivier hier speciale moeilijkheden
in de weg legt en dat de in dit geval
nodige tunnel de langste op de wereld in
lengte verre zou overtreffen. Met zeker
heid kan gesteld worden, dat economisch
de aanleg ervan niet te verdedigen zal
zijn.
De vraag of een tunnel onder de Wes
terschelde bij Vlissingen niet de voorkeur
zou verdienen boven een bij Ossendrecht,
moet in theorie bevestigend beantwoord
worden uit een oogpunt van de voor het
wegverkeer meest gunstige plaatsing van
vaste oeververbindingen Aan de andere
kant zijn hier de technische moeilijkheden
en economische bezwaren nog veel groter,
zodat ook deze oplossing niet voor be
schouwing in aanmerking kan komen. De
veerdienst Vlissingen—Breskens zal er
derhalve op berekend moeten worden de
na de totstandkoming van et afsluitdam-
men vergrote verkeersstroom op te nemen.
Rotterdams oeververbinding
Aangenomen mag worden, dat het ver
keer dat van de toekomstige brug over
het Haringvliet zal gebruik maken, voor
namelijk gericht zal zijn op en afkomstig
zal zijn uit Rotterdam. Een vaste oever
verbinding met het wegverkeer ten wes
ten van Rotterdam zou weliswaar mede
haar betekenis hebben voor het verkeer
van en naar het Deltagebied, doch tiaar
voornaamste belang zou liggen in de ver-
keersvoorziening van de agglomeraties
langs de Nieuwe Waterweg. Een voorlo
pige studie van een tunnelproject is ge
maakt teneinde te moeten worden open
gehouden. Een vergelijk'ng met een brug
ontwerp is vooralsnog niet gemaakt; het
laat zich aanzien dat een vaste, zeer hoog
gelegen, brug belangrijk goedkoper zou
zijn, doch voor het verkeer meer bezwa
ren zou hebben dan een tunnel.
Het initiatief van de bewoners van
Het Franse ministerie van buitenlandse
zaken heeft in een communiqué bekend
gemaakt, dat de Franse regering, „hande
lende in de geest van de aanbevelingen
van de Raad van Europa", twee overeen
komsten heeft gesloten, waarbij een pas
poort voor Fransen, die minder dan drie
maanden In Nederland en Oostenrijk ver
blijven. niet meer verplicht is.
Goeree-Overflakkee om spoedig met be
hulp van eigen financiering een brug over
het Haringvliet tot stand te brengen, acht
de minister van Verkeer en Waterstaat
zeer prijzenswaardig en heeft zijn volie
sympathie. Zodra de p aats van de brug
kan worden vastgesteld en het project
daarvoor kan worden uitgewerkt, stelt hij
zich voor met de provincie Zuid-Holland
in overleg te treden over een samenwer
king tot vervroegde uitvoering van deze
brug en de nodige toegangswegen.
De aanleg van een dam van Zierikzee
naar Colijnsplaat op Noord-Beveland of
ongeveer in deze strekking, acht hij niet
onmogelijk.
Ook voor de tramwegexploitatie van
Rotterdam naar Voorne en Putten laat
het zien aanzien, dat op vrij korte termijn
een principiële beslissing zal moeten wor
den genomen, omdat de nog steeds
groeiende economische activiteit van de
Rotterdamse agglomeratie voor de ver
voersvoorziening op IJsselmonde, Voorne
en Putten belangrijke consequenties kan
hebben.
(Van onze correspondent)
De 77-jarige huisschilder J. de Vink die
gistermiddag bezig was met het opknap
pen van zijn woning aan de Naehtegaal-
laan in Baarn en daartoe het dak was
opgeklommen, kon in de dakgoot zijn
evenwicht niet meer bewaren. Hij maakte
een val van vier meter. Zwaar gewond
werd hij naar het ziekenhuis overge
bracht. Bij aankomst bleek hij reeds te
zijn overleden.
Edeldoublé 20 micronmet im r
stalen bodem, 15 steens anker, S T Owi"
anti-magnetisch
„Wanneer de Britse waterstofbomproef
nemingen in de Stille Oceaan beëindigd
zijn, zal Groot-Brittannië in dezelfde po-
•''•L.V.'aj®'' -
,y" 4."
ie,
isaiVr". ÏL*.'
M&wX» 'r'
.:-vn -v ''w V
sitie verkeren als de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie. Het zal ons dan mogelvjk
zijn op voet van gelijkheid te spreken
over regelingen, die kunnen worden ge
troffen om in de toekomst proeven met
atoomwapens te beperken of deze op de
een of andere wijze onder toezicht te stel
len", aldus heeft de Britse premier, Ha
rold MacMillan, gisteren te Londen ver
klaard op de jaarlijkse bijeenkomst van
de conservatieve vrouwenorganisatie, die
door 7000 leden werd bijgewoond.
Hij voegde hieraan toe: „Er zijn er, die
er bij ons op aandringen onderscheid te
maken tussen atoomwapens en ander oor
logstuig. Hun leuze is: „Verbiedt de
atoom(waterstof)bom". Doch louter hier
mede alleen zal ik nooit instemmen.
Een oorlog zal niet worden voorkomen,
door het gebruik van atoomwapens te ver
bieden. Wij zouden hiermede slechts dit
bereiken dat, indien er een oorlog zou
komen, wij deze vrijwel zeker zouden ver
liezen.
Euromarkt
Sprekend over de plannen, om tot een
Gemeenschappelijke Europese Markt te
komen, verklaarde MacMillan, dat dit
streven zowel door kansen als door ge
varen werd gekenmerkt.
„De mogelijkheid bestaat namelijk,
dat de deelnemers aan deze markt hun
blikken uitsluitend naar binnen en niet
naar buiten richten. Ik zou willen, dat
het voor de Europese Markt voorgestelde
gebied zou worden uitgebreid tot een veel
grotere vrijhandelszone en dat is ook het
geen, waarvoor Groot-Brittannië werkt.
Doch laten wij ons niet vergissen:
het grootste gevaar zou ontstaan, wan
neer dit grote gemeenschappelijke
Europese handelsgebied tot stand zou
komen en wij ons hier niet mede zouden
bemoeien en buitengesloten zouden
worden", aldus de Britse premier.
MacMillan verdedigde vervolgens ook
het beleid van zijn minister van buiten
landse zaken, Selwijn Lloyd.
Politici hebben op hem, sinds Eden in
de herfst van 1956 besloot tot een gewa
pende actie tegen Egypte, voortdurend
kritiek geoefend.
„Wanneer de geschiedschrijver het
verhaal van de jongste gebeurtenissen
neerschrijft het is nu nog niet voltooid
twijfel ik er niet aan, dat hij over uit
gebreid feitenmateriaal zal beschikken,
om het werk van Sir Anthony Eden die
hierin op zo bekwame wijze door zijn mi
nister van buitenlandse zaken Selwyn
Lloyd werd bijgestaan te rechtvaardi
gen.
Selwyn Lloyd heeft zich gedurende
de gehele periode van de Suezcrisis en
daarna standvastig betoond en het
hoofd koel gehouden. Sir Anthony Eden
wij verheugen ons allen over zijn
gestadig herstel vond in hem een toe.
gewijd en scherpzinnig collega en dat
is ook mijn ervaring.
Llyods werk is bijzonder moeilijk. Ik
geloof niet, dat er in de gehele periode
van de verwarde en verstoorde naoor
logse betrekkingen een tijdperk is ge
weest, waarin de spanning en de inspan
ning. om deze te verwerken, zo aanhou
dend is geweest, als in het tweede half
jaar van 1956". aldus de premier Mac
Millan.
Vele Lagerhuisleden zijn van mening,
dat MacMillans woorden van lof voor Sel
wyn Lloyd ten doel hebben de wijdver
breide geruchten te weerleggen, volgens
welke diens rol vrijwel uitgespeeld zou
zijn. Zij zien in MacMillans uitlatingen
een officiële „motie van vertrouwen" in
Selwyn Lloyds beleid ais minister van
buitenlandse zaken.
De Argentijnse minister voor het leger,
luitenant-generaal Majo, zal in het ver
volg ook optreden als opperbevelhebber
van het leger. Hij vervangt generaal Bu-
setti, zo is gisteren in Buenos Aires be
kendgemaakt.
Generaal Busetti is gisteren onder ar-
resj geplaatst, evenals generaal Pache-
cho, voormalig militair attaché in Madrid,
omdat hij zich maandag tegen de benoe
ming van generaal Majo tot minister van
het leger zou hebben verzet.
Er zouden nog twee generaals gearres
teerd zijn, die geprotesteerd hadden te
gen de benoeming van Majo zonder dat
overleg met hen was gepleegd.
De benoeming van generaal Majo, die
„neutraal" zou zijn, zou geen van de ver
schillende stromingen in het Argentijnse
leger bevredigen.
Men houdt rekening met de mogelijk
heid van een gemeenschappelijk verzet
van het leger en de luchtmacht tegen pre
sident Aramburu.
Vertegenwoordigers van de ministeries
van Verkeer en van Buitenlandse Zaken
uit Nederland, België en West-Duitsland
waren gisteren en vandaag in Bremen bij
elkaar op een conferentie over actuele
vraagstukken der Noordzeehavens. Op de
agenda stond o.m. de ontwikkeling van 't
verkeer in verband met de gemeenschap
pelijke Europese markt en de haven
tarieven. De conferentie had tot taak
de voorbereidende werkzaamheden te ver
richten voor besluiten, welke door de mi
nisters van Verkeer der drie landen even
tueel moeten worden genomen.
Voorafgaande aan een buitengewone
bestuursvergadering van de Stichting
Waterloopkundig Laboratorium, heeft de
voorzitter dier stichting, de oud-minister
van Waterstaat, ir. Ringers, gisteren de
wind- en strocir.'.oten in het nieuwe ge
bouw, dat daarvoor nabij De Voorst in
de Noordoostpolder als onderdeel van het
Waterloopkundig Laboratorium te Delft is
opgericht, in werking gesteld.
Het complex van het Waterloopkundig
Laboratorium heeft met de totstandko
ming van het nieuwe gebouw, dat onge
veer twee miljoen gulden heeft gekost en
dat gefinancierd is uit het fonds der te
genwaardedollars, een zeer belangrijke
uitbreiding ondergaan. Niet minder dan
65 hectare van het boscomplex aan De
Voorst is thans bij het Waterloopkundig
Laboratorium in gebruik. Deze opper
vlakte zal dit jaar nog met 24 hectare
worden uitgebreid, terwijl ruimte voor
verdere uitbreiding beschikbaar is.
Op deze terreinen, die het centrum zijn
van wetenschappelijke onderzoekingen
met betrekking tot waterstaatkundige
werken, zijn in de open lucht volkomen
werkelijkheidsgetrouwe modellen gemaakt
van verscheidene grote werken die in de
nabije toekomst voor uitvoering in aan
merking komen. Men treft er aan de
splitsing van de Rijn bij Westervoort, de
Beneden-Rijn bij Maurik, de Volkerak
dam, de haven van Lagos en een model
van de uitmonding Escravos (laatste twee
in Liberia), de haven van IJmuiden,
de Houtribsluizen van de Zuiderzeewer
ken en diverse onderdelen van het Delta
plan.
In het nieuwe, 125 meter lange gebouw,
dat reeds in gebruik werd genomen, wor
den proeven genomen op het gebied van
wind- en stroomsnelheden en de gevolgen
daarvan in waterloopkundig opzicht.
De stroomgoot (ongeveer drie bij drie
meter) opent de mogelijkheid diverse pro
blemen te bestuderen, waarbij grote
stroomsnelheden van belang zijn.
De windgoot (breed 4 meter, hoog 2
meter) over de gehele lengte aan beide
zijden van een glaswand voorzien, zal de
mogelijkheid bieden tot allerlei onderzoe
kingen op het gebied van golven. In deze
windgoot kan een maximum windkracht
van 25 meter per seconde worden opge
wekt, ongeveer overeenkomende met de
windsnelheid tijdens de ramp van februari
1953.
De psychologische voorwaarden voor
de bestedingsbeperking zijn ook op dit
moment nog onvoldoende aanwezig Lr
wordt wel veel over gesproken, maar
dat de gedachte werkelijk is doorge
drongen tot alle kringen, die erbij be
trokken zijn is zeker niet het geval. De
tijd begint niettemin te dringen, want
de ontwikkeling in ongunstige richting
gaat nog steeds voort. Volgens de prog
nose van het Centraal Planbureau zal
ook bij doorvoering van de regerings
plannen nog gebruik moeten vvorden ge
maakt van inflatoire financieringsmid
delen tot een aanmerkeliik bedrag, ter
wijl het deviezenverlies in 1957 nog zal
doorgaan. Wat dit laatste betreft, bliïft
de ontwikkeling zeer verontrustend. Be
droeg het betalingsbalanstekorf in het
eerste kwartaal van 1956 10 miljoen, in
de eerste twee maanden van dit jaar
was het ai 200 miljoen.
Deze waarschuwende woorden liet
minister Hofstra gisteren horen in
ziin antwoordrede in de Eerste Kamer
bij de behandeling van de begroting van
zijn departement.
De ongunstige cijfers van de beta-
lingsba'ans worden bevestigd door bet
ongunstige verloop van de handelsba
lans. Ogenschijnlijk is dc deviezenvoor
raad op peil gebleven, maar dit is het
gevolg van de uitverkoop van zeer
waardevolle Nederlandse activa (o.a.
Philips-aandelen) gedurende het eerste
kwartaal. Hierdoor is het hetaiingsba-
üanstekort versluierd. Wij kunnen ons
hierdoor nu wel in slaap laten sussen,
maar de bewindsman achttr deze ont
wikkeling zeer bedenkelijk.
O fc>
Meer belasting of
minder uitgeven
Er bestaan zeer sterke psychologische
weerstanden tegen belastingverhoging, zo
stelde de minister vast. Anderzijds willen
wij allerlei grote plannen tot uitvoering
brengen. In verband hiermede wees de
bewindsman er met grote klem op. dat
ook in het nationale leven betaald moet
worden. Als wij samen grote plannen ont
werpen, dan moeten wij beseffen, dat de
rijksuitgaven, die hiervan het gevolg zijn,
betaald moeten worden óf uit de belas
tingen óf door inflatoire financiering De
kritiek van de heer Pollema op de aan
wending van inflatoire financieringsmid
delen betekent in dit licht, aldus spreker,
dat wij onvoldoende belasting heffen, ten
zij wij de overheidsuitgaven kunnen ver
minderen. Volgens de bewindsman zijn de
mogelijkheden tot vermindering van de
overheidsuitgaven echter niet groot.
Hij was het met verschillende sprekers
eens, dat er de laatste jaren sterk op de
overheid geleund wordt. Enerzijds wi)
men vermindering van overheidsuitgaven,
maar zodra wi] niermee beginnen de
bewindsman wees in dit verband hiermee
o.a. op beperking van de wegenbouw en
subsidieverminderingen dan komt ieder
in het geweer, die hierdoor getroffen
wordt. Als wij werkelijk ernst maken met
bestedingsbeperking, dan zullen wij ons
psychologisch anders moeten gaan instel
len en ook de gerechtvaardigde eisen
voorlopig achterwege moeten laten.
Angst om het hart
Als wij dc totale kapitaalbehoefte in de
komende jaren en de last, wcf.ke deze
voor het overheidsbudget met zich mee
brengt, in ogenschouw nemen, dan slaat
ons de angst om het hart. De bewindsman
vestigde o.a. in verband hiermede de
aandacht op de grote uitgaven, die het
gevolg zullen zijn van de invoering van
de Euromarkt, de onderwijsvernieuwing
en de intensivering van de energievoor
ziening. Met het oog hierop zullen wij
alles, wat niet strikt noodzakelijk is, ach
terwege moeten laten. De minister sprak
ook zijn ongerustheid uit over het tempo
en de omvang der suppletoire begrotin
gen. Uit financieel oogpunt is dit een in
hoge mate beangstigende ontwikkeling.
Efficiency hij de overheid
Prof. Hellema had zich dinsdag nogal
sceptisch uitgelaten over de efficiëncybe-
vordering in het overheidsapparaat. Mi
nister Hofstra achtte de bezwaren van
de heer Hellema te dezer zake tot op
zekere hoogte juist. Inderdaad ontbreekt
in het overheidsapparaat de rentabiliteit
als controlemiddel. In plaats hiervan stre
ven wij naar bevordering van het kosten-
besef en naar een beter inzicht in de
ambtelijke taak.
Wij zijn daarom ernstig bezig om door
taakanalyse, inschakeling van efficiëncy-
bureaus, coördinatiebevorderende maat
regelen e.d. tot grotere efficiëncy te ko
men. Hierbij wordt er in het bijzonder
naar gestreefd de verantwoordelijke
functionarissen -zo veel mogelijk in te
schakelen en de gedachte van de indivi
duele verantwoordelijkheid te versterken
De bewindsman was het met prof Hel
lerna eens, dat wij thans niet dan om zee
zwaar wegende redenen tot uitbreidinr
van het ambtelijke apparaat moeten over
gaan.
Wij streven thans, zo verzekerde hij
naar het binnen de perken houden van het
ambtelijke apparaat. Overigens mag niet
vergeten worden, zo merkte hij in verband
hiermee op, dat sinds 1949 de totale per
soneelssterkte, absoluut bezien, gelijk is
gebleven, terwij] zij relatief bezien zelfs
is gedaald. Het was hem een behoefte om
uitdrukkelijk te verklaren, dat hij bij de
uitoefening van zijn ambt zeer onder de
indruk was gekomen van de grote mate
van verantwoordelijkheidsbesef en van
de ijver van een groot aantal van zijn
ambtenaren. Volgens de bewindsman kon
zijn departement wat ijver, verantwoorde
lijkheidsbesef en efficiëncy betreft, met
menig particulier bedrijf concurreren.
Sneller beslissen
Ernstige bezwaren koesterde de be
windsman t.a.v. ons wetgevend systeem,
dat zeer omslachtig is. Voor een doeltref
fende conjunctuurpolitiek is snel ingrij
pen noodzakelijk. Alie maatregelen moe
ten door de wetgever genomen worden,
waardoor snel ingrijpen niet mogelijk is.
Wij zullen moeten streven, aldus de be
windsman, naar een systeem, waardoor
wij sneller en doeltreffender tot beslui
ten kunnen komen op conjunctuurpolitiek
gebied.
Geen tweederangscollege
De P.v.d.A.-woordvoerder, de heer Wil-
lemsen had dinsdag de minister ge
vraagd, of hij nog mogelijkheden aanwe
zig zag voor een reëele kabinetspolitiek
in de toekomst. De heer Hofstra beant
woordde deze vraag met een volmondig
ja Het kabinetsprogramma biedt een re
delijke grondslag voor een gemeenschap
pelijke kabinetspolitiek, bij de uitvoering
waarvan tot dusverre, aldus spreker, van
ernstige meningsverschillen niets is ge
bleken, terwijl tal van belangrijke beslis
singen met grote eenstemmigheid konden
worden genomen. Wij zijn gaarne bereid
aldus de bewindsman, onze zware taak
te blijven vervullen, maar wij zijn niet
bereid om ons bij voortduring tot een
tweederangs-college en tot tweederangs-
lieden te laten bestempelen Men moet de
regering vertrouwen geven Meent men,
dat zij niet in staat is haar taak naar be
horen te vervullen, dan moet men haar
naar huis sturen.
Uitvoerig ging de minister ook in op
1e problemen inzake de kapitaalmarkt en
het rentegamma. De beheersing van de
kapitaalmarkt ten behoeve de over
heid noemde hij een uitermate gecompli
ceerde zaak.
Het rijk heeft het hierbij bepaald niet
gemakkelijk, maar het moeilijkste ligt
het voor de gemeenten. Ook gisteren was
in verband met de positie van de ge
meenten in de Eerste Kamer ernstige kri
tiek geleverd op de handhaving van het
rentegamma. Opheffing hiervan, zo ant
woordde de bewindsman, zou een U'ter-
mate gevaarlijke affaire zijn geweest, ter
wijl het resultaat ook uiterst gering ge-
weest zou zijn. Als wij het rentegamma
hadden losgelaten, dan zou er een strijd
van allen zijn ontbrand, waarbij de ge
meenten toch aan het kortste eind zouden
hebben getrokken.
Hij achtte het uitermate twijfelachtig
of renteverhoging ons zou kunnen hel
pen, gezien de verschuiving, welke zich
voltrokken heeft van individuele naar
collectieve spaarvormen. Ook in een ge
dwongen lening zag hjj geen heil. Hier
door wordt geen kapitaal geschapen doch
slechts verplaatst. Het aangaan van bui
tenlandse leningen betekent in het kader
van de bestedingsbeperking alleen maar
camouflage. Het zou hetzelfde effect heb
ben als de uitverkoop van waardevolle
effecten. Daarom dient de overheid
slechts als laatste redmiddel haar toe
vlucht te nemen tot het aangaan van een
buitenlandse lening.
Ook de blokkering van de eigenaars-
lasten in de landbouwsector is geen socia
listisch stokpaardje, aldus de bewinds
man. Persoonlijk ben ik voor een zo een
voudig mogelijke overheidsadministratie.
„Wij moesten echter tot blokkering over
gaan, omdat het geld eenvoudig niet aan
wezig was". Hij kon in deze blokkering
geen uitholling van de eigendom zien.
De heer Pollema had dinsdag erop ge
wezen, dat de politiek van de minister
in strijd is met wat hij als het eerste doel.
wit van de regeringspoiitiek heeft aange
merkt, nl- het bevorderen van de waarde
vastheid van de gulden. Hierdoor, zo ant
woordde de bewindsman, miskent de heer
Pollema, dat de huidige ernstige situatie
door het tegenwoordige kabinet als een
gegeven werd aangetroffen en dat ombui
ging van de conjunctuurlijn zeer moeilijk
is en tijd vergt. Het paste hem niet een
oordeel te vellen over het beleid van het
vorige kabinet.
Na de uitvoerige rede van de minister
hij sprak bijna drie uur zag de Ka
mer af van replieken. De begroting van
Financiën werd z. h. st. aangenomen.
AD INT.
dat helpt direct
