Problemen rond uitbreiding
der grote steden
^tellietstad of uitbreiding van
bestaande kernen?
V proeft het fruit
er bovenuit i
cJruittella
Geen tweede basis-industrie
bi j eisen
c*»
s
Spoorwegvervoer
Winst bleef opnieuw beneden
wenselijk te achten niveau
in
1957
Staat blijft in de schuld staan
'oeilampjes
v Internationaal Congres van Gemeentelijke autoriteiten
Beperking vestiging bedrijven wordt
noodzakelijk
Eerste Nationale
Landbouwexpositie
Spaargeld van oude
mensen gestolen
En ook geeii tweede autotunnel
Tandtechnici deden
tandartsenwerk.
Omvang vervoer weer bescheiden gestegen
De straaljagers op
Deelen
Deviezenpositie verder verslechterd
DONDERDAG 13 JUNI 1957
PAGINA 5
(V;
5. Industrie op platteland
se, in 1953 wenen werd gehou-
ïcent^den reeds enkele aspecten rond
ph«ttr atie en annexatie besproken.
Uaagse congres wordt nu de aan-
N gericht op de fysieke plan-
üvT de spreiding van de bevolking.
N ««er Bakker Schut zette uiteen,
N<ilAar in de onder-ontwikkelde ge-
w Nd bevolkingsconcentratie in gro-
k! 1.v°omamelijk een kwantitatie-
tto ''e is (hoe voorkomen wij, dat
v'ijwhieer mensen gaan wonen) er in
A ontwikkelde gebieden sprake is
3 kwalitatieve kwestie, n.l. hoe
3 «en v1 aantal toegenomen bevolking
v 1 vlharmonieuze samenleving wor-
'^irf handhaafd? De fouten, die in de
Satelliet niet duurder
o6 dan uitbreiding
ttCter£eliik is de conclusie, die vooral
W etst»j '8e rapport blijkt, n.l. dat sa-
m V> niet noodzakelijk duurder be-
Ndl ?,ln dan de uitbreiding van be-
A,? steden.
'séhl
De Haagse satelliet
TOEN DE D-TREIN NADERDE
Spoorbomen in Tilburg waren
niet gesloten
scherpe filmbeelden?
ISOPAN F smalfilms
'elicit Tt
Consequenties van
stedelijke ontwikkeling
Nederlandse boer toont zijn
prestaties
EERSTE LUSTRUM APOS
TOLISCHE CONSTITUTIE
„EXSUL FAMILIA"
JONGELUI TOERDEN OP
GESTOLEN MOTORFIETSEN
DIAMANTEN
PRIESTERFEEST
Mmm
Jong en oud
zeggen van
DOORSNEE TAXATIES
JAVA TABAK
Strandplein i.p.v. basis
industrie
S!N
N
Gang naar Rotterdam als
gang naar guillotine
Aandeel le klas verder af
genomen
Deelnemingen
Europese integratie
Hoge Veluive met nieuw gebieds-
verlies bedreigd
NEDERLANDSCHE BANK
an onze Haagse redactie)
4 'N'ti *en sitting, die gistermiddag
V»» Rs: werd gehouden in het ka-
«et Xnide internationale con-
N) j. *h gemeentelijke autoriteiten,
t^liiv raPPort Inzake problemen der
Nt.,, e uitbreiding besproken. De al-
?St 'aPPorteur was dr. ir. F. Bakker
PPofddireeteur van de Gem.
ïHcLVan de Wederopbouw en de
ik van ®en Haag. In het
1s Ellende rapport is een sa-
J'Pj a,''hg gegeven van de opmerkin-
i 4ilï 3 landen in Europa, Amerika
A j e hebben gemaakt ten aanzien
N, v« Dr°hlemen van de nieuwe ste-
aan de zich uitbreidende steden en
Industrialisatie ten plattelande.
w tawn de belangrijkste punten uit
kSwfiiii? is dat van de vraa§ naar de
van het stichten van sa-
li Nd a en, de uitbreiding van be-
pW» Kr°te steden, of, als derde moge-
pt v.,u> het stichten van industrieën op
i'-igaf-'land. Op het congres van de
N, Union of Local Authori
Skt etUw in Europa en Amerika ge^
"Ühwu.'-tm tijdens parallel aan de in-
ontwikkeling lopende uitbrei-
(\W S Va VUIW1AACUIU5 k-
jNjuJ1 d« steden, dienen in de onder-
N, «elde gebieden vermeden te wor-
j'.'pioX^^hking tussen ambtenaren, so-
en stedebouwkundigen in dit
- tran de tweede industriële revo-
1H14 J8' op nationaal en regionaal ni-
n°odzakelijk zijn. aldus de rappor-
j tin
lVJu nationale rapporten blijkt, dat
Nv r* problemen pas goed 'naar voren
iNöh 111 steden met meer dan 500.000
^Ss; kritiek wordt de situatie als
oïf ,lloen bereikt is.
r'elni een grens aan onze menselijke
V •Ikheid om grote steden te verdra-
Vni r3pporten geven de voorkeur aan
Kfhten van satellietsteden boven de
'ding van bestaande steden en bijna
Nd erkent de noodzaak van een bete.
Spreiding van de bevolking door het
»N<wVan industrieën op het platteland,
•'fsct U'hg worden voorts de juridische
)oe. van deze aangelegenheid onder
*®^omen. uitgaande van de vraag
_eïre er een morele rechtvaardi-
S vanVan directe of "indirecte beperkin-
iNW, vrijheid van handeling en be-
Wn,de burgers. Wel is er een wet-
betrekking tot de stedebouw-
tNe„Manning nodig om vat te krijgen
van de stad waar deze tot een
°ste omvang plaats vindt.
t)J ?hclële
de bevol-
tf^ris'^'fing door industrialisatie van
J ^he gebieden te doen slagen. Hier-
de ^hciële hulp van de staat is nodig
(NssB5ie.rde mogelijkheid n,l,
«Sat geb
eehter het belang van land- en
u'lt een woordje meespreken. Hier
fiscL Vraag; compensatie door elders
°e gronden aan te wijzen of een
(Advertentie)
definitieve beperking van de stedelijke,
uitbreiding. Tenslotte is de kwestie van de
groenstroken, die een afscheiding kunnen
vormen tussen oude en nieuwe steden,
stad en land, city en voorsteden, stad en
recreatiegebied van belang.
In de praktijk hebben alleen Engeland
en Zweden resp. in hun New Towns en in
de satellietsteden van Stockholm enige er
varing op dit gebied. Algemeen is men
wel de opvatting toegedaan, dat satelliet
steden geen' slaapsteden' mogen worden,
maar eerder nog werkstad dienen te zijn.
Omtrent het bestuur van dergelijke ste
den merkt het rapport op, dat in het be
gin de moederstad een belangrijke rol
moet spelen, maar dat later de banden
losser gemaakt moeten worden. Hierbij
wordt gedacht aan een administra
tief district, bestaande uit de moederstad
en haar voor- en satellietsteden.
Veel overeenstemming bestaat er in de
verschillende landen over de vraag van
de industriespreiding. Nieuwe industrieën
moeten over het gehele land verspreid
worden, maar geconcentreerd in bepaal
de plattelandsstreken, hoewel men hierbij
geen directe dwang wil toegepast zien.
Uiteraard liggen de problemen voor
verschillende landen zeer uiteen. Japan
en India bezitten b.v. juist een overbe
volking op het platteland.
Het is overigens interessant om uit het
gedeelte van het rapport dat Nederland
betrekking heeft te lezen: „de stichting
van een of meer satellietsteden is de enig
mogelijke oplossing van de problemen,
waarmee Den Haag wordt geconfron
teerd". En dit terwijl B: en W. nog tij
dens de begrotingsdebatten van dit jaar
verklaarden, dat de vestiging van een sa
tellietstad een der mogelijkheden is, die
voor de ontwikkeling van de Haagse ag
glomeratie van grote betekenis kunnen
zijn.
Uit een verklaring, die de heer A. C. A.
Deerenberg, lid van Ged. Staten van
Zuid-Holland, onlangs te Leiden aflegde
op een vergadering van de plaatselijke
K.V.P. blijkt voorts, dat de gedachten van
Ged. Staten meer uitgaan naar verdik
king van de bestaande woonkern, die
reeds een bestuur, kerken, scholen, po
litie, raadhuis eri dergelijke heeft. Hij
stelde de uitbreiding van Pijnacker te
genover het Haagse plan om in Wilsveen
een satellietstad te vestigen. Hieruit wordt
we] duidelijk, dat de „enig mogelijke" op
lossing niet door iedereen als zodanig be
schouwd wordt.
(Van onze correspondent)
Voor het kantongerecht te Tilburg is
woensdagmiddag door de Officie!" van
Justitie, mr. dr. J. v. Overveld een boete
van 40.- geëist tegen een over|/eg-
wachter van de Ned. Spoorwegen, die de
veiligheid van het verkeer in gevaar zou
hebben gebracht, doordat hij de bomen
van de drukke overweg aan de Gasthuis
straat te Tilburg niet tijdig had gesloten
voor een aankomende D-trein uit Breda.
Het ging hier om de voetgangersoverweg,
waarover reeds enkele personen met fiet
sen aan de hand kwamen, toen di. trein,
die hiervoor stopte, de overweg was ge
naderd.
Mr. Witlox, de raadsman van de ver
dachte, bracht echter naar voren,- dat de
overweg nog niet geheel open was en on
middellijk weer was gesloten, toen de be
waker het gevaar bemerkte.
De kantonrechter, mr. H. Scheidelaar,
besloot deze zaak aan te houden om de
vele getuigen te horen.
^6 i °btn i WeI eens aan be' nu'; van 'lie'
ïha van een schrijfmachine?
V- *aten doen, want anders was
V1' te»6n Ung met de vijf roosjes
-Vs cht gekomen. Een monteur
^1i Wrt» aan zi.1n nuttig werk op een
kantoor en zie, daar diepie
CtNhe bet inwendise van de
Wl an;.~~ die het wonderlijk genoeg
T108 ®oed Sedaan bleek te
(Van onze Haagse redactie)
„Laten plaatselijke autoriteiten in elk
geval zo ver mogelijk gaan door op eigen
initiatief actieve maatregelen te nemen
om een effectieve samenwerking te be
reiken, want de ondervinding leert maar
al te zeer, dat. indien zij niet samen
werken, op een goede dag die maatrege
len toch worden genomen, maar dan
door hogere autoriteiten. Tot deze conclu
sie kwam ir. F. Bakker Schut, hoofddi
recteur van de Dienst van Wederopbouw
en Stadsuitbreiding van Den Haag, tijdens
de gistermiddag gehouden bijeenkomst in
het kader van het XlIIde Internationale
Gemeentencongres te Scheveningen.
Deze eerste zitting was gelijk gemeld,
gewijd aan het onderwerp „problemen
van de groeiende steden".
De heer Bakker Schut, die als hoofd
rapporteur optrad, hield aan het eind van
de middag een samenvattende redevoe
ring, waarin hij voorts concludeerde, dat
in een dicht bevolkt gebied, stedelijke
autoriteiten de grote problemen buiten de
stad gelegen evenzeer moeten aanpakken
als die binnen de stad daar ze anders
gevaar lopen langzamerhand uitgesloten
te worden van deelneming aan de oplos
sing van de voornaamste problemen in
hun eigen steden.
Sprekende over satellietsteden merkte
spr. op, dat indien men tot de bouw van
satellieten overgaat, het noodzakelijk is
uitbreiding van het aantal zakenpanden
tegen te gaan in hdt centrum, omdat de
satellieten anders zouden worden beroofd
van de stimulans, nodig om hun werkge
legenheid verder te -ontplooien.
Als een maatregel, die onvermijdelijk
moet worden geacht bij de stedelijke ver
nieuwing, indien men althans de stad als
geheel met een groenstrook wil omgeven
door het bevolkingsoverschot in satelliet
steden op te vangen, noemde, spr. be
perking van een verdere uitbreiding van
het stadscentrum. Vervolgens zal er een
oplossing moeten worden gevonden om
de bevolking uit $e te saneren gebieden
op te vangen, een probleem, waarbij cen
trale stad en satellieten moeten samen
werken. Ten derde noemde spr. de be
perking van het aantal industriële vesti
gingen en belangrijke uitbreiding van be
staande industrieën waarbij hij zich wel
bewust was, dat maatregelen in deze rich
ting in de praktijk niet gemakkelijk te
realiseren zullen zijn en dat een dastf-
sche toepassing krachtige weerstanden
zal kunnen oproepen. Dit is echter een
zaak, die vooral de economen aangaat,
zoals dit in Engeland reeds in de praktijk
plaats vindt, waar controle op de ves'ii-
ging van industrieën wordt uitgeoefend
via de Distribution of industry act.
„Ik ben overtuigd", aldus de heer Bak
ker Schut, „en met mij velen, dat voor
de grote steden in de z.g.n. randstad Hol
land voor de een vroeger dan voor de
andere, maar binnen korte tijd voor al
le, de situatie zal ontstaan, dat een ver
dere concentrische ontwikkeling niet lan
ger gerechtvaardigd is en ik geloof
maar gezien mijn gebrek aan locale ken
nis waag ik het niet dit met zekerheid te
stellen dat een dergelijke situatie even
eens groeit in gedeelten van Engeland,
Frankrijk, "West-Duitsland en België". In
de planning-sector wordt dit algemeen
aanvaard, maar plaatselijke en regionale
autoriteiten trekken niet overal hieruit de
consequenties.
Land- en tuinbouw zijn van secundair
belang geworden in verstedelijkte gebie
den. die haar agrarische basis hebben
verloren. Bovendien levert uitbreiding van
grote ste'den belangrijke culturele en so
ciale gevaren op.
Tenslotte voorzag spr. dat, indien hier
de algehele vrijheid zou worden gehand
haafd om werkgelegenheid te vestigen,,
wij uit de koekepan in het vuur zouden
vallen, hetgeen een groot menselijk offer
zou betekenen".
De andere inleiders van deze middag
waren de heer William Ogden Hart uit
Londen, prof. Lewis Mtimford en de heer
Phromoyathi, de burgemeester van Bang
kok, die allen over het hoofdthema van
het congres Stad en land spraken. De
Engelse sprekers konden op§ ervaring bo
gen betreffende het onderwerp satelliet
steden aangezien Londen 8, en Glasgow
2 satellieten bezit en er over het land
verspreid nog vijf andere van dergelijke
steden zijn gebouwd sinds 1946.
Prof. Mumford accentueerde hierbij voor
al het belang van samenwerking tussen
stad en land. Waar er sprake is van een
stedelijke explosie, zal men aan het type
regionale stad moeten gaan denken.
De Amerikaanse senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen heeft gisteren
de beslissing inzake het .voorstel aan de
V.S. om lid te worden van het internatio
nale lichaam voor het vreedzaam gebruik
van atoomenergie uitgesteld. William
Knowland, de Republikeinse leider in de
Senaat, verklaarde dat het „State De
partment" eerst het voorbehoud, dat hli
voor het lidmaatschap heeft voorgesteld,
nader wil' bestuderen.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Na acht jaar van overwegen en bespre
kingen de toenmalige minister van
Economische Zaken, prof dr. v. d. Brink
nam deartoe nog het initiatief wordt
van 24 tot en met 29 juni a.s. in de Jaar
beursgebouwen en op 't open terrein aan
de Croeselaan te Utrecht de eerste natio
nale landbouwexpositie gehouden. Een
presentatie van de Nederlandse landbouw
als primaire produktietak, die de hiertoe
in het leven geroepen stichting, welke
daarbij samenwerkt met de Kon. Ned.
Jaarbeurs en de reeds 30 jaar bestaande
Utrechtse vereniging voor het houden van
veetentoonstellingen en concourses-hip-
piques (U.T.V.) om de twee jaar -in
het oneven jaar wil herhalen.
Deze landbouwexpositie heeft een ge
heel ander karakter dan de Agrarische
Jaarbeurs, zoals die voor het laatst in
1955 onder auspiciën van de Kon. Ned
Jaarbeurs werd gehouden en waar de
boer op de eerste plaats als koper werd
verwacht. Ook hier is een belangrijk com
mercieel gedeelte, doch het gaat er voor
namelijk om een show te geven van de
prestaties en inrichting van de Neder
landse landbouw, zodat de organisatoren
ook gaarne bezoek van buiten de agrari
sche kring en niet het minst uit het bui
tenland verwachten.
Op een oppervlakte van 26.000 vierkan
te meter zullen de modernste landbouw
machines te zien zijn, bemalingsinstalla
ties, enz. maar evengoed levende have,
waaronder te verstaan paarden, koeien,
varkens, schapen en geiten. Het is de be -
doeling, dat de permanente levende have.
met uitzondering van de varkens en de
schapen, elke namiddag in de ring op
het nabij gelegen concours-hippiqueter-
rein zal defileren. Verder komen er op
speciale dagen, zoals de Rundveedag op
dinsdag 25 juni, de Trekpaardendag op
26 juni, de dag van de dravers en Shet
landers op 27 juni en de dag van de
wambloedpaarden, uitgezochte rassen ter
keuring om een kampioen uit te zoeken.
Zeventig van de beste trekpaarden wor
den ingezonden en voor wat de warm-
bloedpaarden betreft komen er Gronin
gers, Geldersen en Friezen.
Het schaap krijgt de belangstelling tij
dens een demonstratie, die speciaal voor
de dames gehouden wordt, om een in
druk te geven van de vele toepassings
mogelijkheden van wol.
Ook de voorlichting krijgt een ruime
plaats, o.a. door inleidingen over ver
schillende belangrijke onderwerpen. Zo
worden er aparte dagen gehouden voo
de jongeren en de plattel-andsvrouwen en
za] een dag in het teken van de mecha
nisatie staan.
De officiële opening geschiedt dinsdag
25 juni a.s. door minister Mansholt. De
laatste dag is er een nationaal concours-
hjppique. Verder worden er tijdens de
expositie nog ruiterdemonstraties gege
ven, een springconcours en een demon
stratie van tuigpaarden.
Ter gelegenheid van het feit, dat vhf
jaar geleden, 1 augustus 1952, de apostoli
sche constitutie „Exsul Familia" (Gezin
in ballingschap), door Paus Pius XII werd
uitgegeven, za] de Raad voor de Emigratie
van de H. Congregatie van het Consistorie-
binnenkort in een bijzondere zitting bijeen
komen.
De zitting zal worden gevolgd door het
derde internationale emigratiecongres in
Assisi en het eerste nationale congres van
bisschoppelijke gedelegeerden voor emi
gratie-aangelegenheden in Italië.
Aan het congres te Assisi zullen van
Nederlandse zijde deelnemen: de voorzit
ter van de Katholieke Centrale Emigra
tiestichting, de heer G. D. Kampschoer,
de bisschoppelijke commissaris, rector J.
van den Hoogte en drs. Jos. F. van Cam-
pen, directeur der K.C.E.S. Ook de dio
cesane stichtingen zullen afgevaardigden
zenden. Aldus meldt het K.N.P.
(Va-n onze correspondent
Gedurende drie jaar heeft de 45-ja-
rige T. D. de J. te Leeuwarden zich al
het spaargeld toegeëigend van een be
jaarde broer en zuster, die in een schip
te Leeuwarden wonen. Verdachte hiel.p
de oudjes met huishoudelijke werk
zaamheden. Daarbij had zij een kistje
ontdekt met ongeveer 7000 gulden,
waaruit zij telkens weer een bedrag
wegn-am tot alles op was.
De officier van justitie bij de Leeu
warder rechtbank eiste hiervoor
woensdag een jaar gevangenisstraf
waarvan drie maanden voorwaardelijk
met aftrek. Hij noemde de handelwij
ze van verdachte schandalig en ge
meen. Uitspraak over veertien dagen.
(Advertentie)
De politie in Breda heeft de hand ge
legd op twee jongelui uit Hengelo, B. V.
en J. W. beiden 18 jaar, die in Arnhem
een motorfiets hadden gestolen en daar
mee naar Breda waren gereden. Toen de
benzinetank leeg was, hadden zij de motor
langs de weg laten staan. Maar in Breda
hadden zij op een parkeergelegenheid een
tweede motorfiets gestolen, waarmee zij
aan het toeren zijn gegaan. Toen ook de
benzinetank van deze motor op een ge
geven moment droog stond, hebben zij
geprobeerd in een benzinestation aan de
Rondweg in te breken en de tank opnieuw
te vullen. Dit is evenwel niet gelukt. Ook
deze motor hebben zij toen maar langs de
grote weg achtergelaten. Beiden zijn in
gesloten.
(Van onze correspondent)
Te Grave vierde woensdag de emeritus
pastoor Jos. P. Janssen in alle stilte zijn
diamanten priesterfeest. Het was zijn
wens dat aan dit jubileum geen uiterlijk
vertoon zou worden gegeven. De 85-jarige
jubilaris werd in 1897 priester gewijd. Hij
was vele jaren pastoor van Moergestel tot
hij in 1947 emeritaat verkreeg en zich te
Grave vestigde.
Trakteer Uw kinderen en Uzelf op het nieuwe
heerlijk friese snoepje
Van Melle Fruit tella'e
de zachte frnitcarrëV in het
„vierkante rolletje".
Van Melle Fruit tella't, in
kleurige ataniol verpakking, zijn
verkrijgbaar in 3 smaken
citroen, sinaasappel
en aardbei.
(Van onze correspondent!
Doorsnee taxaties van 5602 pakken Java
tabak, aangekondigd bij inschrijving te
Rotterdam op vrijdag 14 juni (alles in
cents per kg).
178 pakken G.B.M. taxatie 510, 968 G.M./
Besoeki 435, 232 d.A. 429, 101 Nangkaan
387, 227 A/Bitting 454, 160 A/Salak 466,
133 D.B./Z. 262, 126 D.B. 267, 308 G'Be-
soeki /Z. 228, 1602 G/Besoeki 272, 134 Nang-
kaan/H.K. /z, 155, 45 Nangkaan /H.K. 177,
58 G.D.B./Z. 164, 833 G.D.B. 191, 693 A
Bitting H.K. 231, 475a/Salak'H.K. 211, 79
G.R.S. 135, 9 G./G.R.S./L. 170 en 11 S.A./
G.R.S. 153.
Maandag 1 juli zullen de Provinciale
Staten van Noord-Holland te Haarlem
bijeen komen om het ontwerp streekplan
voor Zuid-Kennemerland -te behandelen.
Dit plan heeft gedurende drie maanden
ter visie gelegen en in die periode bestond
gelegenheid bezwaarschriften ertegen in
te brengen. Gemeenten in Zuid-Kenne-
merland, Amsterdam, de Ned. Spoorwe
gen, de Rijkswaterstaat, de K. v. K. vooi
Haarlem, polderbesturen en vele par
ticulieren hebben in totaal 59 bezwaren
tegen het ontwerp ingebracht.
Gedeputeerden heben nu aan Provin
ciale Staten medegedeeld, dat zij zi.b
kuun.cn verenigen met de door de vaste
commissie voor de streekplannen aanga-
geven wijzigingen van het ontwerp-be-
stemnaingsplan en van de ontwerp-voor-
schriften, alsmede met de weerlegging
van de ingediende bezwaren, behoudens
één uitzondering. Deze betreft de aanlog
van een tweede tunnel onder het Noord
zeekanaal bij Velsen. Gedeputeerden ga
ven de Prov. Staten in overweging bij re
servering van ruimte hiervoör in het
streekplan slechts rekening te houden
met de mogelijkheid een tunnel voor fict
sers en voetgangers aan te leggen.
Zij achten het reserveren van ruimte
voor een tweede autoverkeerstunnel op
deze plaats niet reëel, o.a. gelet op de
kleine afstand tussen de plaats, waar deze
ruimte is gereserveerd en de thans vrij
wel voltooide Velser tunnel. Hierbij zijn
mede in ogenschouw genomen de hoge
kosten, die de aanleg van een tweede tun
nel voor autoverkeer met zich zou bren-
gen.
Bclangrlük is het standpunt van de vas
te commissi Uit de planologische dienst,
dat men In hef streekplan thans niet meer
lief
met de vestiging wan een tweede basis-
v hêe7~,.de genoemde ring op. Toen
ep bad nagedacht, wist men
Se)prtS: een secretaresse, die vier
lu tics bi5 de zaak had gewerkt'en
v®n 'Paddels reeds over het vei-
e ring had heengewerkt.
geval van woningtekort
"tlpP de O—»—* van WUlllllgLCAUll
i? d a W gelwereld- Eeh mezenpaar
bria„nod'k te vinden te nestelen
Nb' Alle, Pbus van de familie Kort-
N 1hezan?1.ng weI'> er zi)n thans acht
vq 4*e2a»-,i TY,-X» tiiatia avm
Nte "'et mderen in de bus bij. Tocll
e, 'e eitjes uitgekomen: cr
in
er n eitjes uugeKomen;
;8zenv,,„an)ebjk dertien, iets dat
kt, ereld grote bewondering had
hn u*. «i oevescigen, ciat net
iN0.gebêu,,jna niet mógelijk is. Maar
i, de toch maar. Negen uur,
!?e ScM eede stuurman van het
baai. up „Monarch", dat op weg
l-m, -«ar f' -monarch dat op
vklf °Pd rvfPan' overboord was geval-
Na PUr hem. Eerst drie en een
ii ttti d m a* bet onSeval gebeurd
vN L' hl zÜn verdwijning opgc-
t>Nd?at mmf tljd was het schip ai
h hN rrip„ ,n verder gestoomd. Toch
iNlfl ZoJL stuur en al leek het
Pb de van legendarische
laat"'""
de C
lam100iberg, men ging uitkij-
!d jpdg Ha j men nu na negen uur
n^bUtiei ,renkeling> d'e zich al die
"vitPN had weten te houden,
tVtaP, eP." Het kan niet, zou D
tóch: het is, .waar,
Wegens het onbevoegd uitoéfenen van
de tandheelkunde eiste de procureur-
generaal bij het gerechtshof in Den Haag,
mr. J. Zaaijer, gisteren zes boeten van
250 of een maand tegen de 42-jarige
technicus J. H. uit Rotterdam, drie boeten
van 250 tegen de 37-jarige tandtechni-
cus G. B. uit Haarlem en tweemaal 250
tegen de 33-jarige tandartsassistente M
van der H.-I. 't V. te Rotterdam.
Zij waren door de kantonrechter in 1956
veroordeeld tot honderd gulden boete. De
Rotterdamse rechtbank had hen vrijge
sproken, maar de Hoge Raad had dit
vonnis vernietigd en de zaak verwezen
naar het Haags Gerechtshof.
De verdachte B. was ter zitting ver
schenen. Voor de andere gedagvaarden
trad mr. H. de Waard, raadsman van B.,
als gemachtigde op. Verdachte B.,' beriep
zich erop, dat in 1952 collega's van hem
voor precies dezelfde feiten waren vrij
gesproken. Hij vertelde slechts onder toe
zicht en in opdracht van de arts.J. T.
te hebben gewerkt.
Tal van getuigen uit het gehele land
werden gehoord. De meesten daarvan
konden zich niet herinneren, dat er een
tandarts zou zijn geweest in de boxen of
in de nabijheid, wanneer een van de ver
dachten gipsafdrukken maakte.
De procureur-generaal was van oordeel,
dat er geen sprake was van reëel toezicht.
Hij vergeleek de gang naar Rotterdam met
een gang naar de guillotine in vroeger
dagen en meende, dat de overheid strenge
maatregelen moet nemen, omdat een in
stelling als deze een gevaar voor de volks-
gezondheül betekent. Hij sprak zelfs van
„een nalionaaf euvel". De dokter was
z(jns inziens slechts de vlag, die de lading
moest dekken.
In het jaarverslag over 1956 van de Nederlandsche Spoorwegen zegt de di
rectie, dat ondanks het feit, dat de in 1955 verhoogde tarieven over geheel
1956 hun invloed op de ontvangsten uitoefenden, de omvang van het vervoer
een verdere, zü het bescheiden, stijging vertoonde en de modernisering en
rationalisering van het bedrijf krachtig werden voortgezet, het boekjaar 1956
met ongeveer hetzelfde resultaat als het voorgaande jaar sloot.
Het is de stijging van het loon- en prqspeil In de tweede helft van 1956, die
aan het verkrijgen van een beter resultaat in de weg heeft gestaan. Opnieuw
bleef derhalve de winst beneden het peil, dat met het oog op de omvang van
het in de spoorwegen geïnvesteerde kapitaal gewenst moet worden geacht.
De bruto-opbrengsten uit vervoer be
liepen ƒ479.161.989 (v.j. ƒ446.058.637), ter
wijl andere opbrengsten 9.060.161
(8.867.456) bedroegen. In totaal derhalve
488.222.151 (454.926.093). Na aftrek
van exploitatiekosten ad 398.187.338
(371.112.582), Mnterest ad 2.377.285
(1.881.411), afschrijvingen voor 73.303.103
(67.327.983) en reservering van ƒ4.000.000
(onv.) voor bijdrage opheffing gelijk
vloerse kruisingen resteert een winstsaldo
van ƒ10.354.424 (10.604.117). Van de winst
wordt 9.000.000 (onv. bestemd voor de
uitkering van 3 pet. (onv.) dividend, ter
wijl het restant ad 1.354.424 wordt over
gebracht op nieuwe rekening (v.j.
ƒ1.604.117) naar de reserve diverse be
stemmingen.
Van het bedrag, waarmede de opbreng
sten stegen, kwamen 14.4 miljoen voor
rekening van het reizigersvervoer en
13.5 miljoen voor rekening van het goe
derenvervoer.
IVfet de uitvoering van het uitbreidings-
en moderniseringsprogramma werd
krachtig voortgegaan. In verband hier
mede werden ondershandse leningen op
lange termijn tot een bedrag van 60.8
miljoen afgesloten.
De omvang van het reizigersvervoer
toonde in het verslagjaar een geringe stij
ging. Het totale aantal réizen bedroeg in
het verslagjaar 189.0 miljoen tegen 184.5
miljoen in 1955. Het aantal reizigerskilo
meters steeg van 7.573 miljoen in 1955
tot 7.687 miljoen of met 1.50/o. De gemid
delde reisafstand daalde van 41.0 km in
1955 tot 40.7 km in 1956.
Evenals In de voorgaande jaren nam
ook in het verslagjaar het aandeel van de
le klasse, vóór 3 juni de le en 2e klasse,
in het totale vervoer af. Van het totale
aantal reizigerskilometers werd 9.0'/i in
deze kiasse(n) afgelegd tegen 9.3in het
voorgaande jaar.
Het aantal afgegeven algemene abon
nementskaarten, dat sinds 1952 maar wei
nig was toegenomen, daalde in het ver
slagjaar met 7.9"/o. De verschillende soor
ten trajectabonnementen vertoonden geen
gelijke ontwikkeling. Het aantal afgege
ven weektrajectkaarten en jeugdkaarten
nam aanzienlijk toe. De stijging ten op
zichte van het voorgaande jaar bedroeg
resp. 30.8®/» en 18.5®/». De grote toeneming
is gedeeltelijk een gevolg van het feit, dat
de tarieven van deze abonnementen op 1
september. 1955 niet zijn verhoogd. Het
vervoer op maandtrajectkaarten en week
kaarten gaf een minder gunstige ontwik
keling te zien. Het aantal afgegeven
maandtrajectkaarten was ten opzichte
van 1955 3.1®/» groter, terwijl het aantal al
gegeven weekkaarten een daling vertoon
de met 3.9®/».
De toeneming, die de laatste jaren bij
de omvang van het goederenvervoer viel
waar te nemen, zette zich in het verslag-
jaa,r voort. Het vervoerde gewicht steea
van 25.6 miljoen ton in 1955 tot 26.5 mil
joen ton in 1956, of met 3.5®/n. Het aantal
tonkilometers (excl. stukgoed) steeg v'an
3.440 miljoen ton tot 3.562 miljoen, of
eveneens met 3.5®/o.
De reizigerstreinen legdèD in totaal 55.2
miljoen km af (1955: 54.1 mi<ip,eri km). De
goederentreinen legden in 1V56 in totaal
18.1 miljoen km (1955: 17.5 miikPe" km> af
Door het gereedkomen van VViic krui
singen konden 16 openbare en tC parti
culiere overwegen worden opgehewen. B(j
36 overwegen werden automatische, bij 5
overwegen werden half-automatische
knipperlichtinstallaties aangebracht.
Voorts werden 26 overwegen uitgerust
met automatische en 7 met mechanlscV
bediende halve-overwegbnnen.
De omvang van het personenvervoer
van de dochterondernemingen toonde in
het verslagjaar een aanzienlijke toene
ming. Het aantal reizigers, vervoerd met
de geregelde tram- en autobusdiensten
nam met 8.5°/« toe tot 178 miljoen. Het
aantal reizigerskilometers steeg met 8®/«
tot 2.050 miljoen. De totale ontvangsten
uit het reizigersvervoer waren 8.5®/» hoger
zij bedroegen ƒ61.5 miljoen tegen 56.7
miljoen in 1955. Ook hier verhinderde de
sterk gestegen omvang van de kosten een
doorwerken van deze gunstige ontwikke
ling in het bedrijfsresultaat.
Gememoreerd wordt, dat in september
1956 door de N.S. een verzoek werd in
gediend tot verhoging van een aantal ta
rieven, waarop begin 1957 werd beslist.
Voorts wordt eraan herinnerd, dat de
vrijstelling van vennootschapsbelasting,
welke de N.S. genoot, met ingang van 1
januari 1956 kwam te vervallen.
Op 20 november 1956 werd te Bazel op
gericht „Eurofima" Europese financie
ringsmaatschappij van materieel voor de
spoorwegen. Het kapitaal bedraagt 50 mil
joen Zwitserse franks, waarin de N.S.
voor 3 miljoen Zw. franks deelneemt.
Voor de gezonde ontwikkeling van onze
onderneming, zo zegt de directie, is de
regeling van de Europese Economische
Gemeenschap van bijzonder belang. De
Europese integratie za! slechts dan voor
de vervoerondernemlngen de gelegenheid
scheppen zich te ontplooien, indien de
gemeenschappelijke vervoerpolitiek geba-
sseerd is op het beginsel, dat het vervoer
een zelfstandige economische functie ver
vult en de rendabiliteit van de vervoer
bedrijven niet door de regeringen aan po
litieke belangen wordt ondergeschikt ge
maakt.
Ondanks alle inspanning der Neder
landse onderhandelaren geeft het ver
industrie in de onmiddellijke nabijheid
van het Noordzeekanaal moet rekening
houden. De vaste commissie sluit zich in
dit oordeel aan b(j de gemeenteraad vin
Velsen, die plannen beraamt om op het
terrein, waarop de tweede basis-industrie
was geprojecteerd, in de nabjje toekomst
een strandplan tot stand te brengen, zo
dat dit gebied dus voor recreatie bestemd
blijft.
Ged. Staten onderschrijven de mening
van de vaste commissie, dat moet worden
gestreefd naar_ behoud van het evenwicht
tussen natuur- en recreatiegebied, indu
strieterrein en stedelijke bebouwing. Een
tweede basis-industrie zou dit evenwicht
verstoren. Men is thans ook de mening
toegedaan, dat in andere delen van ons
land mogelijkheden voor industrievesti
ging te over zijn.
De tegen het ontwerp-streekplan inge
brachte bezwaren betreffen 92 punten,
o.m. de aanleg van rijks- en provincia'e
wegen, het behoud van natuurgebieden,
bebouwing van agrarische gronden en de
projectie van een recreatiegebied op
agrarisch terrein ten oosten van het
watergebied „De Mooie Nel". Op dit ter
rein zal zand worden gewonnen ten be
hoeve van de woningbouw. De bezwaren
van o.m. de gemeente Haarlemmerli :dc-
en Spaarnwoude hiertegen worden afge
wezen. Gedeputeerden zien nl. geen mo
gelijkheid elders op zo'n goedkope wijze
zand i te verkrijgen. Inderdaad worden
de agrarische belangen door de zandw'n-
ning geschaad, doch Ged. Staten ach.cn
deze bezwaren niet doorslaggevend. Te
meer, omdat na de afgraving van het ge
bied ten oosten van het water „De Mooie
Nel" het waterrecreatiegebied daar kan
worden uitgebreid, hetgeen gezien de
vrijetijdsbesteding van de groeiende be
volking van Zuid-Kennemerland nood
zakelijk wordt geacht.
Het voorstel om de rijksweg beoosten
Haarlem dichter bij de Spaarnestad te
projecteren dan thans het geval is, wordl
ongewenst geacht, daar deze weg dhr.
meer regionaal verkeer zou krijgen te
verwerken en zijn superprovinciaal ka
rakter zou verliezen. De gemeente Haar
lem heeft bezwaren ingediend tegen de
projectie van de superregionale (provin
ciale) weg beoosten Schalkwijk, die aan
sluit op de rijksweg beoosten Haarlem.
De voorkeur wordt eraan gegeven, deze
provinciale weg te projecteren tussen het
Zuider Buiten Spaarne en de te bouwen
stadswijk Zuid-Schalkwijk, dus dierrer
bij het stedelijke centrum. De vaste com
missie acht dit bezwaarlijk. Immers bij
een westelijker projectie van de provin
ciale weg zal de stad in mindere mate
van het drukke verkeer worden bevrijd,
waarmee het doel van de weg teniet
wordt gedaan.
Wanneer het plan van het ministerie
van Oorlog om het vliegveld Deelen tot
een basis voor straaljagers te maken, de
finitief zou doorgaan, dan betekent dit,
dat het Nationale Park De Hoge Veiuwe,
waarschijnlijk opnieuw zal worden ge
dwongen eèn brok van zijn kostelijke ge
bied af te staan. Het gaat bij de actie
om de straaljagers daar weg te houden
dan ook zeker niet alleen tegen het la
waai van de vliegtuigen, dat de rust in
dit vakantiegebied bij uitstek zal versto
ren, maar in veel ernstiger mate tegen
dit steeds verder gaande terreinverlies.
Aldus de heer H. Jeekel, lid van het da
gelijks bestuur van de Hoge Veiuwe *ij-
dens gisteren in Arnhem gehouden
bijeenkomst van de Contactcommissie
voor Natuur- en Landschapsbescherming
en de ANWB.
De „afbraak" zette-in tijdens de'mei
dagen van 1940, toen lichte Duitse vlieg
tuigen op de Deelense heide landden. De
Duitsers hebben later een primitieve start
baan aangelegd, terwijl in de verdere oor
logsjaren Deelen werd omgebouwd tot
aanvalsbasis tegen Engeland. Het grond
gebied, dat aan de Hoge Veiuwe werd ont
trokken breidde zich voortdurend uit en
besloeg tenslotte een oppervlakte van
ruim 2200 ha. Toen dit stadium w'as bereikt
kreeg het bestuur te maken met de Stich
ting Landelijke Bezettingsschaden, het
geen ook weer op gebiedsafstand neer
kwam. Nadat door verschillende omstan
digheden o.m. door het aanleggen van
de legerplaats Harskamp opnieuw ge
bied moest worden afgestaan, kwam wei
als een klap op de vuurpijl het plan om
straaljagers op Deelen te stationeren.
Er zijn, zoals gezegd, aanwijzingen, da'
het vliegveld in verband met de statio
nering van straaljagers een verdere uit
breiding zal behoeven ten koste van de
Hoge Veiuwe. ondanks het feit. dat in een
nog niet gepasseerde notariële akte door
het rijk en het bestuur van het park is
vastgelegd, hoe de grens tussen het park
en Deelen zal lopen, ee- afspraak, waar
bij 1250 van de 6500 hectare deftbitief
verloren gaan.
Het bestuur van het nationale park over
weegt nu een civiele procedure in te stel
len tegen het ministerie van Oorlog.
Behalve de heer Jeekel hebben nog ver
scheidene andere sprekers de kwestie na
der toegelicht. Daarbij werd o.m. be
toogd, dat alleen financiële motieven een
rol hebben gespeeld bij de keuze van
Deelen, De aandacht werd gevestigd op
de Peel bij Venray, welke zeker meer ge
schikt zou zijn voor vliegbasis.
Hét Katholieke Tweede-Kamerlid Viscfi.
lid van de vaste Kamercommissie voor
defensie, beloofde zijn best te zullen doeh
om volledige opheldering van de situatie
te verkrijgen. Mocht hem dit niet geluk
ken, dan zou hij overwegen over deze
kwestie in de Kamer te interpelleren.
Uit de veV'korte balans van de Neder
landsche BariCt Per 11 juni springen vier
factoren naar voren t.w.: de zeer goede
positie van de? banken, de ongunstige
situatie voor de schatkist, de bevredigen
de terugkeer vatf de bankbiljetten en het
teleurstellende aetOezenverioop. Dit alles
moet gezien wordett tegen de achtergrond
van een opmerkelijk verruiming van de
geldmarkt, die er Uit heeft geleid, dat
daggeld van 2^ werd erlaagd tot 2 pet.
De banken zitten thank .zeer goed in hun
middelen en zijn nu betkr in staat dan
voorheen om de nodige beijragpn te ver
schaffen. De bankinstellingen gaan, tot
aan de dag van de verrekert.'i^ met de
Nederlandsche Bank. een ruirrv tten da~
gen tegemoet en hcbbeij een grote marge
op hun verplichtp kasreserve. ,EbP°er
enige pijn kunnen zij zelfs behoort'.ik on
der de 300 miljoen komén. Thartv®
zij er nog boven od 338 miljoen, w oor-
mee het gemiddelde voldoende is ga'se*
cureerd.
Minder goed staat het met de positïé
van de schatkist, die nog altijd debet
staat tegenover de centrale bank. De ver
mindering van het debetsaldo van f 53,3
miljoen tot f 52 miljoen is van geen bete
kenis.
Inmiddels heeft het ministerie per vrij
dag a.s. een nieuwe inschrijving op schat
kistpromessen met een looptijd van drie
maanden aangekondigd. In geldmarkt-
kringen juicht men deze inschrijvingen
drag echter geen positieve waarborgen, iten zeerste toe, zijnde de enige mogelijkheid
dat de gemeenschappelijke vervoerpolitiek l oni de discontomarkt weer tot leven te
op deze basis zal rusten. 1 brengen als essentieel facet van de ge
hele geldmarkt. Op die manier wordt
weer een uitwisseling van rente tussen
geldmarkt en discontomarkt mogelijk.
Het aflopende oude papier wordt regel
matig verjongd en vandaar, dat geld
marktkringen hopen, dat de staat in vaste
regelmaat deze inschrijvingen met drie
maands looptijd gaat voortzetten, waar
door op den duur een gezonder toestand
wordt bereikt.
De biljettencirculatie vertoont een be
vredigende terugkeer, waarbij vooral in
aanmerking moet worden genomen, dat
deze vermindering heeft plaatsgevonden
in de Pinksterweek, waarin meer dan
normaal wordt uitgegeven. De biljetten
zijn dus wel snel teruggekomen maar
aangezien zij beneden de I 4 miljard
moeten geraken, dient toch nog heel wat
van het chartale geld uit de omloop te
rug te vloeien. Deze week is voor 87
miljoen aan biljetten uit de circulatie ge
raakt. hetgeen ertoe heeft bijgedragen de
positie van de banken te verbeteren.
Teleurstellend is het deviezenverloop.
dat voor de derde achtereenvolgende
maal een daling Iaat zien, ditmaal van
9 miljoen, waardoor de netto devlezen-
re. Jeiwe is verminderd tot 822 miljoen,
en goud en deviezen tezamen tot 3.872
miljoen. Steeds weer stromen de goede
devies "n weg, althans het convertibele be
drag Is" verminderd van 223,4 miljoen
tot 218.5 miljoen.
Wissels disconto lieten een stijging
zien van I' 4 miljoen. De dure voorschot
ten van de Uk -•ken werden uiteraard met
een behoorlijk bedrag afgelost, waardoor
zij gereduceerd werden van 103.5 tot
f 47,6 miljoen. De bijzondere rekening
bleef onveranderd.
