I
IN TWEE UUR EEN GLAZEN OOG
De
Hof
h
Collega's van de vrouwenpagina
ZOMERSE MOEILIJKHEDEN
Opleidingscentrum voor
katholieke jeugdleiding
m
ZATERDAG 20 JULI 1957
PAGINA 7
Via pijpreinigers werd de
jeugddroom van een
zeventigjarige werkelijkheid
S? Banyai waar in 1918 ging Mau'
In haar winkel in Kingston Surrey, Engeland,
maakt mej. Molly Surman reeds twintig jaar
glazen ogen en zij is de enige vrouw in Enge
land, die zich bezig houdt met de fabricage
van dit niet alledaagse produkt.
Hoewel mej. Surman de eigenschappen van
gekleurd glas in Parijs heeft bestudeerd, werd
de grondslag voor haar vak gelegd tijdens de
schoolvakanties, toen zij haar vader hielp.
Het is een typische familie-aangelegenheid,
want reeds meer dan lVz eeuw vindt men in
de familie Surman blazers van glazen ogen.
Zeer gehaaste klanten kunnen op hun bestel
ling wachten want het maken van een glazen
oog duurt ongeveer twee uur.
PORTRET
GALERIJ
ïi* £erk toaT9MVJ 'uelden dat het
j&L
St
erK
De „Kopse Hof" is de naam van
een terrein iri Nijmegen waarvan
vervaardigd wordt hecht
itl r^e machinaal vervaardigde gobelins. Ook hierbij zijn de wollen draden waarmee het patroon
5 °J geweven en geknoopt.
Gobeli
ins op de m
be °en nazis in 1938 Oostenrijk
Zetten was dr. Mauras Banyai
8en oude man. Toch voelde hij
sterk genoeg om, na een
Ucht, in Tsjechoslowakije een
'«uw bestaan op te bouwen. Een
■*aar daarna zou echter hetzelfde
J°°dlot hem achterhalen en Aus-
ralië leek hem ver genoeg van
politieke en militaire span-
.'^gen verwijderd om daar met
,''ri gezin een rustig leven te lei-
Doch verder dan Engeland is
'J nooit gekomen. Daar had hij,
Glasgow, Ernest en Walter
1;irris ontmoet. Twee mannen
le naar een methode zochten om
e Voorzien in een schaarste aan
jen voor heel veel mannen zo be-
ahgrijk artikel als pijpreinigers.
Uruguese consul in Wenen bevestig
den dat dergelijke tapijten werkelijk
op de machine konden worden gepro
duceerd.
Banyai werkte intussen al lang en
breed aan de verwezenlijking van het
tweede deel van zijn oude droom. Nu
de moeilijkheid met de oosterse ta
pijten achter de rug was, stond het
maken van gobelins als volgend punt
op zijn program. Banyai was vaster
dan ooit besloten, dit tot een goed
einde te brengen, toen de aan een
nieuwe wereldoorlog voorafgaande
bezetting van Oostenrijk opnieuw zijn
levenswerk verstoorde. Maar toen hij
eenmaal de moeilijkheid met de fa
bricage van pijpreinigers voor zijn
opdrachtgevers had opgelost, kregen
de heren Harris meteen te horen dat
hij nu ook machinaal gobelins kon
weven.
De Harrissen wilden er niet aan.
Wat niet wegneemt, dat zij dr. Banyai
de kans gaven om zijn experimenten
verteld wordt dat het vroeger een
Romeise vesting was. Thans zijn
de deuren en ramen in allerlei
kleuren geschilderd en zij vor-
prachtige omraming
voor de jonge mensen die er ge-
vestigd zijn. Men heeft vanuit de
„Kopse Hof" een prachtig uit
zicht op de Ooipolder.
Hier is het opleidingscentrum
voor katholieke jeugdleiding geves-
verder voort te zetten. En in 1945
was hij dan werkelijk zo ver dat zij
met elkaar het bedrijf konden- ves
tigen dat de vele tientallen jaren oude
droom van dr. Banyai werkelijkheid
maakte. Op grond van zijn theoreti
sche berekeningen wérden nu de ma
chinaal aangedreven weefgetouwen
gebouwd en gepatenteerd waarmee
de gobelintechniek die haar oor
sprong reeds vindt in het Egypte van
de farao's gevolgde methode met de
middelen van de twintigste eeuw kon
worden geëvenaard.
De naam iverd Replin
Tegenover de oude techniek met
welke zelfs een geoefend vakman
niet meer dan enkele vierkante cen
timeters per dag kon vervaardigen,
stelde Banyai nu een methode vol
gens welke de produktie met meer
dan een honderdvoud kon worden
opgevoerd. Al heel spoedig was het
eveneens duidelijk dat de regelmaat
te^°or de wereldvermaarde textiel-
liju^icus dr. Banyai was zoiets eigen-
T0 een minderwaardige opdracht.
<jacil greep hij die kans, omdat hij
(jearachter de mogelijkheid vermoed-
bjpv°°r de benadering van een pro
peru1 dat hem al veertig Jaar en lan"
brj °ezig hield. Werkend aan de fa-
hiid^e van pijpreinigers vond de in-
hiei k s zeventigjarige dr. Banyai de
jjn Meelstof uit, die sindsdien als rep-
dr0 bekendheid heeft gekregen. De
tex?.rn. van een jeugdige Hongaarse
kei ei8,'ingenieur werd daarmee wer-
ehjkheid.
Droom uit musea
de Hongaarse en Oostenrijkse
kaieearns was die droom ontstaan. De
nders wezen nog de jaren 1890 en
l 0®trent, toen Mauras Banyai
de et„Proza van de textielschool daar
g°be]°ezie zocht van de eeuwenoude
grot-11?®" Bet was hier ook. dat hij het
tecw eaal uitstippelde waarop het
eenT.sch vernuft van deze man zich Dr- Mauras, '}e
Z0 ®ensenleeftijd zou spitsen. Eens Hongaarse vluchteling die
.Or een j:„ door de uitvinding van het
replin tveefsel als zeven
tigjarige een oude jeugd
droom kon verwezenlijken.
Zelf(jg een dag komen waarop hij die-
Zou v Prachtige weefsels machinaal
S°ho0nklr?en maken zonder dat de
yah ep u en.d.e duurzaamheid er-
het n belediging zouden zijn voor
Pronker-?le hand vervaardigde oor-
k'as ai, Jke produkt. Mauras Banyai
?icUs r? 8rrrjtnst de enige textiel-tech-
hielcl Ae zich ®et dit vraagstuk bezig
hardl.., isschien was hij wel de meest
*s- T„,£e' ,al had ook hij zijn twij-
yrije tiii11 g ■'aar had hij reeds al zijn
steed 6n ^et meeste van zijn geld
acfain=,-?al? zi?n experimenten om
v?1 te „echte" oosterse tapij-
°esten rna'<-en die de eerste etappe
t at de r„V°^?nen op de lange weg
Jieh ook-kC 1 geweven gobelins,
J.a§en 7\de wanhoop om ooit te
ïjbhner £a kreeg. „Het zal wel
t 8 dapor, g ik zijn", schreef hij in
,®rse '.r.oin machinaal echte oos-
o°uden rif11 Je maken. Daarvoor
v8efd m ®achines veel te gecompli-
rder ®°eten zijn". Toch bleef hij
n met experimenteren.
Ongelovige douane
u. - 01Jaalr wereldoorlog stak een
w vCA?n dlt Wlel- doordat deze
r,erkplaat=; ng 1?eebracht van zijn
1 v W PPf nriTTQT»tv>eiAi J
De
hnko eerste
de 8 sPaak
^ÏÏkïï.1-914 geëindigd was "en
brapPkr°bleeSet]natren had h« zi->n eer"
daa°ht. De no een goed einde ge-
kr2 l°e uitci f se taRijten die tot
diMden nu "1Jend handwerk waren,
ke Word or, machinaal vervaar-
'S het ook vak,man
^a'e weef 31
tin rr®ee h" "uiomsug waren
e8onnen u31 ln 1924 de Produk-
dat
d,
d^SUnui0.de
Weer onvermoeid verder
I... of zij k met moeite, uitma-
va 8 Weefgptr> an niet van de spe.
ip^rtpee Ban ^e-n a^komstig warei
aen was.
■ton Waren 'wf' konden beoordelen,
^,ane-Toe„ La7nbte'®ren van de
een partij machinaal
van het nieuwe weefsel, dat door
zijn uitvinder replin werd genoemd,
een samentrekking van de woor
den „repps" ribs) en „gobelin"
die van het handwerkprodukt
verre overtrof.
Replin kan zowel effen als ge
streept worden geweven. En ook
kunnen daarin alle gewenste dessins
in een ongelimiteerd aantal kleuren
worden aangebracht. De wollen dra
den waarmee deze patronen gevormd
worden, kunnen bij dit machinale
produkt hecht in de stof geknoopt
en geweven worden al is er toch,
vergeleken met de originele Franse
gobelins, een duidelijk verschil. De
ribbels namelijk, die bij een gobeli»
de plaatsen markeren waar de ver
schillende deeltje met de hand aan
elkaar zijn genaaid, vormen bij replin
een hecht weefsel. Doch daarin ligt
meteen het geheim van zijn duur
zaamheid, dat trouwens ook de voor
naamste reden zou blijken te zijn
waarom dit weefsel vooral in zijn
land van herkomst veelvuldig wordt
toegepast in openbare gebouwen, bio
scopen, scheepsinterieurs, hotels, en
uiteraard als meubelbekleding in
woonhuizen. In Nederland is dit min
der het geval. Wel is er indertijd een
poging gedaan, het weefsel van dr.
Banyai ook op onze markt te intro
duceren, maar de hoge invoerrechten
bleken toen voor velen een groot
obstakel te zijn.
Toch blijft daardoor de merkwaar
digheid er niet minder om, dat juist
zp'n simpele kleinigheid als een pijp-
reiniger de weg wees naar een uitvin
ding waardoor menigeen nu ook in
zijn eigen woning iets kan beleven
van de schoonheid der oude gobelin
kunst, die tot dan toe vooral een
voorrecht was van de rijken en mach
tigen van deze aarde. Ook voor dr.
Banyai vormde dit de grote voldoe
ning voor zoveel jaren van offers en
ingespannen werk. Doch als zijn
grootste beloning zag hij toch wel
het feit, dat de zetel van koningin
Elizabeth in de St.-Giles' Cathedral
van Edinburgh met replin werd ge
stoffeerd. Evenals de stoelen in het
parlementsgebouw van het land ivaar
deze Hongaarse vluchteling de oude
droom van zijn jeugd heeft kunnen
verwezenlijken.
ELSE DANAH.
tigd. De eindexamens komen nu
weer en vele jonge mensen zul
len, naar wij hopen, de weg vinden
naar dit instituut. Zowel jongens als
meisjes kunnen er terecht, mits zij
negentien jaar zijn. Maar ook de
achttienjarigen worden er wel ge
plaatst. Zij hoeven niet allemaal
middelbare schoolopleiding te heb
ben, want ook de M.U.L.O. wordt
vaak geaccepteerd, en wie geen
M.U.L.O. heeft, maar een andere
opleiding, kan het ook proberen.
Creatieve
vrijetijdsbesteding
Het Ministerie is geporteerd voor
deze opleiding, $ie vooral haar
deugdelijkheid zal bewijzen als
straks de vrije tijd een grotere
plaats zal innemen in het leven van
de mensen. Die vrije tijd moet na
melijk niet louter passief ondergaan
worden, maar kan ook creatief ge
bruikt worden. De regering be
grijpt de noodzaak van deze oplei
ding, die bij de niet-katholieken al
sinds de oorlog bestaat en bij de
katholieken pas een jaar. Er waren
dit jaar een goede twintig leerlin
gen.
Da kans die deze opleiding biedt
op een werkkring, is groot. De op
leiding duurt slechts anderhalf jaar
waarna een jaar praktijk komt.
Maar ook gedurende dit praktijk-jaar
wordt hetzelfde salaris betaald.
De opleiding is niet kosteloos, maar
de regering verleent vele beurzen.
Het leerplan is geheel gebaseerd
op de praktijk. Psychologie en pe
dagogiek zijn hier waarachtig geen
vakken die louter „weetjes" aan
brengen. De vrije expressie neemt
in deze opleiding een belangrijke
plaats in. en de leerlingen krijgen
vele middelen om de vrije expres
sie te kunnen beoefenen. Zij leren
werken met verf en kleuren. Zij
krijgen muziek en sport. Een pro
fessor in de psychologie komt hen
helpen het kind te begrijpen. Zelfs
die professor vertelt hun niet alleen
uit welke periode de kinderleeftijd
bestaat, maar leert hun ook hoe men
ais katholiek het leven moet aanpak
ken.
Behalve pedagogie en psychologie
sport en zang omvat de opleiding
sociologie. Men denke evenwel niet
dat de sociologie veel geleerdheid
aan de man brengt. De sociologie
leert de mensen van deze school
hoe de maatschappij van het ogen
blik in elkaar zit en welke stromin
gen er zich doen gelden. Deze op
leiding leert de jonge mensen iets
van industrialisatie en communis
me. Als de opleiding is afgelopen
beginnen de meeste leerlingen hun
carrière met het assistentschap in
een instituut 'roor kinderbescher
ming, internaat vo< r sociale jeugd
zorg, clubhuiswerk en andere assis
tentenfuncties in het jeugdwerk. Dc
opleiding is in internaatverband on
dergebracht en er zyn dames en hc
ren die er de leiding hebben. Geen
leerling hoeft met welke moeilijk
heid dan ook, te blijve rondlopen
Zowel moeilijkheden van sociale
aard als ook zorgen om het inkomen
vinden by de leiding een gereed oor
en een goed «dvies.
Wie belanjstelling heeft voor de
ze opleiding, kan terecht bij de Di
recteur van „De Kopse Hof", Ub-
bergseveldweg, Nijmegen.
IN TE
Het laatste broodje is weer verkocht.
WAT NIET IEDEREEN gebeurt, lukte onlangs
vier vrouwelijke journalisten. Zij zagen kans om de
algemene belangstelling tot zich te trekken in een
stad als Londen, die op het gebied van opvallende
bezoekers (en ook van vreemde vogels in de jour
nalistiek) toch wel iets gewend is. Die belangstel
ling gold overigens niet alleen haar donkere huids
kleur, die nog geaccentueerd werd door de verblin
dend witte gewaden waarin zij zich hulden. Zij
werd ook wel een beetje veroorzaakt door de positie
die deze vrouwen innemen in het openbare leven
van haar land.
De jongedames Suad Al Fatilr Al Badawy, Kalthum
Umar Musa Al Amir Yakub, Fatimah Sa' Ad-Ad-
oosterse tapijten
e r/y wpyivn naar
nr, ane-amhi was' weigerden
tfooP ?°°r de im,naren hun toestem-
ho0r, her>- gernn* fr ervan °mdat de
'l«nd,e'1 bV laan i?de experts bij
öan„ ke«n kostte een hele
tafel i! de meer geschrijf voor
Ujr kon learip,, 10 e stukken op
Se kamer9!^Tarin de °°sten-
Van koophandel en de
mpy®
De redactrice van „El Minar" (links) geeft een mening
ten beste tijdens het bezoek aan King's College in Cam
bridge. De student met de onvermijdelijke parapluie
mocht niet ontbreken.
Din Yassin en Thuraya Muhamed Umbabi zijn na
melijk bekende figuren op de vrouwenpagina van
de kranten in de Soedan. Een van haar, Suad Al
Fatih Al Badawy, is zelfs redactrice van het vrou
wenblad „Al Minar". De drie anderen zijn bovendien
nog onderwijzeres, maar met het inhameren van
het Soedanese A-B-C maken zij de jonge Soeda-
neesjes stormrijp voor de artikelen waarmee zij haar
later via de krant helemaal wereldwijs willen
maken.
ZO SNIJDT het mes in de Soedan van twee kanten.
Ofschoon, voor Suad Al Fatih en haar schrijvende
zusters gaat het daarbij nog heel andere richtingen
uit. Alle vier hebben zij een bijzondere knobbel ont
wikkeld voor wat wij hier nogal plechtstatig maat
schappelijk werk noemen. Om aan de weet te ko
men hoe anderen die kunst beoefenen, hebben zij
vorig jaar gezamenlijk een bezoek aan Rusland ge
bracht. Mejuffrouw Sa' Ad-Ad-Din Yassin, die blijk
baar op een school is waar de vakanties langer zijn.
ging nog een eindje verder door om ook enkele
delen van China te bezoeken.
Dit .jaar hadden zij Engeland op haar program gezet,
en de leden van de Londcnse Women's Press Club
waren er als de kippen bjj om haar collega's van
de Soedanese vrouwenpagina's uit te nodigen voor
een gezamenlijk etentje. Met alle ceremonieel van
toespraken werden daarbij dc gasten tot erelid van
dc club benoemd, maar nog voor de koffie en de
ice-cream was al die plechtigheid allang onder de
tafel geschoven. Blocnotes werden voor de dag ge
haald en daarmee werd dan het unieke schouwspel
ingeluid van journalisten, die nu eens elkaar weder
kerig interviewden. Mejuffrouw Sa' Ad-Ad-Din
Yassin onthulde daarbij het voor de schrijvende ge
meente wellicht minder dan voor haar lezeressen
interessante feit, dat zij inmiddels begonnen was
met het schrijven van een boek over haar bezoeken
aan Rusland, China en Engeland.
HET SCHRIJVENDE viertal heeft natuurlijk Lon
den gezien: Westminster Abbey met de prachtige
gouden liturgische voorwerpen, de kostbare kroon-
Zij zagen weekeindende Engelsen roeiend spelevaren op
de rivier.
juwelen in de Tower, de parlementsgebouwen, het
gerechtshof, een balletvoorstelling en natuurlijk ook
de studio's van de B.B.C., die op zichzelf alweer een
typisch Engelse „institution" zijn. Zij bezochten
(omdat onderwijzeressenbloed nu eenmaal kruipt
waar het niet gaan kan) een aantal scholen. En
(terwille van de harde journalistieke plicht) fabrie
ken. Zij zagen weekeindende Engelsen roeiend spe
levaren op de rivier en in Cambridge hebben zij
zelf ook in een punter die kunst beoefend. Maar
een van haar merkwaardigste ervaringen moet
toch wel het bezoek geweest zijn aan King's College
in Cambridge waar zij nu eens van nabij het ver
schijnsel student konden bewonderen. Als u er de
foto goed op bekijkt: compleet met de onvermijde
lijke paraplu
Ks.
IN PARIJS
In Parijs wordt na
genoeg geen leidingwa
ter gedronken. Arm en
rijk heeft mineraalwa
ter op tafel, niet omdat
het water-uit-de-kraan,
niet goed is, maar om
dat het meestal vrese
lijk smaakt naar bleek-
water. Daarom zijn de
Parijzenaars gedwongen
mineraalwater te ko
pen. Hoeveel verschil
lende soorten of er zijn
valt niet te zeggen en er
is dan ook een enorme
toevoer van naar Parijs.
Toch in de snikhete
dagen die we deze
maand doorworstelden
bleek die hoeveelheid
rhineraalwater op geen
stukken na voldoende te
zijn; twee drie keer
per dag draafden de
mensen naar hun wijn
handelaar om water te
halen en moesten dan
dikwijls onverrichter
zake terugkeren want
er was nog geen fles
van dat kostbare vocht
afgeleverd. De vaste
klanten lieten hun
boodschappennet in de
winkel en gingen tegen
de avond kijken of het
veel begeerde water
eindelijk was gekomen.
In dat geval fluisterde
de winkelier geheimzin-
nig en gehaast: „ik heb
een fles in uw net ge
daan". Onnodig te vra
gen wat voor fles. Het
leek wel of we weer in
de oorlogsjaren waren
en we af en toe in een
winkel een verrassing
kregen toegestopt, na
tuurlijk als we de no-
cjige andere artikelen
hadden gekocht. Nu wa
ren er mensen die ver
scheidene liters wijn
namen in de hoop een
paar flessen water te
bemachtigen.
In vee] banlieu-plaat-
sen was geen leiding
water en ook in sommi
ge Parijse stadsgedeel
ten was dit op de hoge
re verdiepingen niet te
vinden. Daar is wel
over in de kranten ge
klaagd, doch op een ma
nier waaruit bieek dat
de schrijvers zelf niet
met de last zaten. Geen
wonder dat meer dan
ooit naar de vakantie
verlangd werd. Dit jaar
is men er in geslaagd
een groot gedeelte van
de Parijzenaars vroeg
met vakantie te doen
gaan: op die manier
hoopt men het seizoen
van de hotels wat te
verlengen.
Toch blijkt het erg
moeilijk dit algemeen
door te voeren. Voor de
bakkers is men er be
slist niet in geslaagd en
het gezoek en geren
naar brood is even
groot als andere jaren.
In plaats van de va
kantie van de bakkers
te verdelen, zodat men
niet straten ver hoeft
te lopen om een brood
te vinden heeft men in
sommige stadsgedeel
ten meer dan de helft
tegelijkertijd gesloten.
In de bakkerijen die
open zijn wordt haast
de hele dag en nacht
door gebakken want de
ovens ziin meestal zeer
klein. Trouwens brood
nemen voor de hele dag
is hier niet denkbaar
omdat men 'oij alle
maaltijden vers brood
wil eten. Vandaar dat
iemand die trots met
een lange stokbrood
loopt op straat wordt
aangehouden door voor
bijgangers die willen
weten waar hij dat ge
vonden heeft.
En te denken dat in
Holland het brood en
alle etenswaar thuis
wordt bezorgd.' De
mensen kennen werke
lijk hun geluk niet.
DINY K—W.
