Nederland ontving
de Jamboree
de wereld op
Hier is
coopvaett
Mogelijkheden en moeilijkheden
van kortere werkweek
Honderd
Bij hef afscheid van prof. M. A. van BOUWDIJK BASIIAANSE
jaren
neutraalonderwijs
Volendamse pseudo-schonen
Taptoe in kletterende regenbui
Waardig besluit van feestdag
als gast-„vrouwen?
c
Drs. W .A. J. Bogers: „Pas in de jaren
na 1960 zal met de realisatie kunnen
worden begonnen"
H
Twee Baden Powells
voor f 350 bestolen
Benoemingen missiona
rissen van het H. Hart
DOUWE EGBERTS
LIMBURGSE SOCIALE STUDIEWEEK
Bron van
gezondheid
Tafelgerei bij de
kruidenierswaren
1857-1957
DINSDAG 6 AUGUSTUS 1957
PAGINA 3
(Van onze Jamboree
verslaggever).
SUTTON COLDFIELD
dinsdagmorgen.
Tedereen is het er over eens,
dat de officiële receptie van het
Nederlandse contingent op de
jaar dag van prinses Irene een
d°orslaand succes is geweest.
Eelfs de zeer kritische heer Co-
Pello van de Antillen kon er
slechts de lof van zingen, en dat
Wil wat zeggen. Schipper Kave
laars, voor deze gelegenheid in
smetteloos witr hield een toe
sprak, die door de hoofdverken-
her van het Britse gemenebest.
Eord Rowallan, op een bijzonder
hartelijke wijze werd beantwoord
Verkenners van het contingeni
gaven een kort bont programma
er* Volendamse pseudo-schonen
Presenteerden „tea" en typisch
Nederlandse lekkernijen.
stevige vriendschap tussen de
Hoevebrood met Scllill- Nederlandse en Engelse hoofd-
kDO kwartieren nog zeer lang ge-
en en smörgassbröt op handhaafd zou mogen blijven,
detair ijke „tea-parties" Demonstraties
In zijn vrij lange toespraak prees
Lord Rowallan de standaard van
het verkennen in Nederland. „Wij
mogen ons beiden gelukkig prij
zen, dat wij worden geregeerd
door vorstinnen, die zelf padvind-
sters zijn en dezelfde belofte heb
ben afgelegd als wij en deze be
lofte in praktijk willen brengen
tot 't welzijn van onze volkeren",
zeide hij. Lord Rowellan besloot
met de wens, dat fle onderlinge
Kroon op de show
de ideale zachte baaitabak
in de verpakking
die U wenst!
V rienden
M°Uden-
Enkabe-spaarzegels over
treding cadeaustelsehvet?
Gelukkige ontwikkeling
Glimlach om Vaderdag
Keuzemogelijkheid
Moeilijkheden en problemen
W aken tegen misbruik
Complimentje
VBLe
4>dS-aren
SrTdt
De economische kant
van vrije lijd
Geleidelijk
f?
moaert6 TT om.standighe^en1 on; ter bevred'Smoet! vooraf bijeen* on-
mogelijk anders kon, dan een schoolwet derwerp als dit, ook aan de minvermo-
brengen, die of strikte neutraliteit na- genden toegereikt worden, opdat hun, zoo
streefde óf de facultatieve splitsing in doenlijk, de gelegenheid worde geopend
openbare lagere scholen, openbare la- aan hunne kinderen, in overeenstem-
gere katholieke scholen, openbare lage- ming met de behoeften en eischen hunner
re protestantse scholen. Aangezien voor C°TpnieJinH»'m=5lrW^S te ^°en Seven
dc facultatieve splitsing alleen dc ka- doddc bezwaren van^fdsdtenstigen^ard
thoheken belangstelling hadden, doch zoveel mogelijk op te heffen, zou de Re
de overigen daarvan niet wilden horen, gering het wenschelijk achten, dat bij de
bleef de regering geen keus en zo kwam wet het beginsel wierd vastgesteld, dat,
de wet van 1857 tot stand. waar de kinderen, ten gevolge van ge
moedsbezwaren der ouders, van het bezoe-
Zij werd met zeer gemengde gevoelens h6njder °Pe"hare school worden terugge-
aanvaard, omdat zij de diepste verlangens n' en dle bezwaren, na zorgvuldig
van het gehele Nederlandse volk naar een cerzoek, bleken met uit den weg te
christelijke vorming der jeugd in de prak- j. geruim tot ^.et °Prigfen en on-
tijk onmogelijk maakte. Mgr. van Vree, i1 n van eene bijzondere school, in
door prof. Rogier „de intelligente" ge- t n z j aan bezwaren kan te gemoet
noemd, formuleerde reeds in 1852, een jaar JJf1'Bevorderd, hulp zal worden
voor zijn opneming in het Nederlands ef,nd> door middel van een rijkssub-
Episcopaat, de katholieke verlangens.
I 1
I I
Heel de wereldjamboree wist trou
wen van de feestdag van de Nederlan-
pGrE- De voorzitter van de Nationale
jadvindersraad, hoofdcommissaris mr.
*rits Bim Janssens, was er vanuit Esch
het Nederlandse landschap en de steden.
Ieder kreeg ruimschoots gelegenheid
zich je voorzien van lectuur. De kennis
making met Nederland was dus wel
grondig voorbereid.
Schipper Kavelaars hield een toespraak
en bood aan de Britse hoofdverkenner
een bronzen -elief aan, voorstellende het
wapen van Nederland. Lord Rowallan
nam het geschenk dankbaar in ont
vangst en beloofde, dat het een plaats
zou krijgen in het internationale pad
vinders-hoofdkwartier, dat men wil
gaan bouwen in Londen. Maquette en
foto's van de plannen tonen, dat het
toekomstige Baden Powell House een
machtig complex zal worden.
De twee kleinzoons van wijlen
Lord Robert Baden Powell hebben
op de wereldjamboree een onaan
gename ervaring opgedaan. De 18-
jarige Robert Clay en de 16-jarige
Michael waren gaan zwemmen in
één der meren van het Sutton Park.
Hun bezittingen hadden zij neerge
legd in de nabijgelegen bosjes, die
voor het publiek toegankelijk zijn
Toen zij hun kleren wilden aan
trekken bleek van alles te zijn ver
dwenen, waaronder twee fototoe
stellen, een horloge en een bijl. De
waarde van het gestolene wordt ge
schat op ongeveer 350,
Nu was het aan de verkenners zelf,
hun vaardigheid te tonen. Een achttal
gaf een aantal bijzonder gedurfde num
mers ..tumbling", waarvan de apotheose
was een menselijke toren van drie ver
diepingen, bekroond met een verken-
nersstok met oranje wimpels. Daarop m' Lminkerke
kwamen drie verkenners naar voren, aai)gesP°eld
die bijzonder vaardig bleken in het
draaien van de „jakar", een hoepel van
touw, met touwspaken verbonden aan
king, in beeld werd gebracht, met be
volking, Britten en boeren incluis
Het merkwaardige van deze uitbeel
ding was wel, dat er twee Baden
Powells aan medewerkten, namelijk Lord
Peter Baden Powell, zoon van de stich
ter der verkennersbeweging en Michael,
de 16-jarige kleinzoon. Beiden beelden
zij hun beroemde voorvader uit in ver
schillende perioden van diens leven. Het
moet worden gezegd, dat de regie van
deze show voortreffelijk was.
Tenslotte dan onze vertegenwoordi
ging in de arena tot besluit van de dag.
Afle lichten waren even gedoofd en
plotseling flitsten de schijnwerpers aan
en richtten zij hun bundels op onze
Enschcdesc marsband, die opmarcheer
de en zich in linicvorm op het grasveld
opstelde. Vijfhonderd Nederlandse ver
kenners vormden met oranje lampions
de naam Irene en twintig Surinamers en
Antillianen zetten letterlijk en figuurlijk
de kroon op de show, door dit teken der
koninklijke waardigheid te formeren.
Jammer, dat juist bij deze apotheose
een kletterende regenbui neerdaalde.
Maar toen de jongens dapper standhiel
den en de pijpers de plechtigheid met
het Wilhelmus besloten, kregen zij van
de honderden toeschouwers een stevig
applaus.
Opgewerkt stapt burgemeester Van Hall
van Amsterdam zijn werkkamer bin
nen, om zijn drukke werkzaamheden,
na zijn langdurige ziekte, te hervatten.
Van de Congregatie der Missionarissen
v. h. H. Hart is de hoogeerw. pater dr. G.
de Gier voor 3 jaar herkozen tot provin
ciaal overste. Verder zijn benoemd pater
P. Gommeren tot overste Missiehuis Til
burg; pater Th. Kouw tot overste Missie
huis Stein (TheologicunP; pater dr. W.
Jaspers tot overste en novicemeester te
Berg en Dal; pater Jac. v. Erp tot over
ste Philosophicum te Brummen; pater dr
Ant. Vugts tot overste Philosophicum te
Arnhem; pater J. Vermelis tot overste
herbenoemd te Rotterdam; pater Ant
Meuwese tot rector Apostolische School
missiehuis Tilburg; pater H. Arts tot di
recteur Juvenaat voor Broeders missie
huis Tilburg; pater Mar. Kooien tot bouw
pastoor te Tilburg; pater dr. Nic. Onstenk
tot moderator school Maatschappelijk
Werk te Eindhoven; pater Nic. Akker
boom tot hoofd Propaganda missiehuis
Tilburg; pater Ad. Jacobs, propaganda
missiehuis Tilburg; pater W. Quicken en
pater B. Buur tot leraar Apost. school Til
burg; pater Eug. van Vught en pater H.
Kuypers tot leraar Apost. school Driehuis;
pater Jac. Klemann tot provinciaal secre
tarie Tilburg; pater Fr. Büning Una Sane-
ta-werk Hilversum; pater E. Kiene Etna
Sancta-werk Arnhem; pater Chr. Wille-
kens Una Sancta-werk Eindhoven; pater
J. Raam te Arnhem; pater dr. Hub. van
Zunderen tot moraal professor te Stein;
pater Alph. Kanters studie-opdracht
Duits; pater C. Benne te Tilburg.
Voor de missie van Nieuw-Guinea wer
den aangewezen de oaters H. Kemper en
C. Hendriks; voor de missie van de Fi
lippijnen de pater P. Rosenhart en Andr.
Gijsberts; voor de missie van Brazilië de
paters Ant. Belderok en W. Goossens en
voor de missie van Purwokerto pater
Paschalis Hardjasumarta.
««SS»**»"**
coopvaett
PIJPTABAK
Bij Duinkerken is het stoffelijk over-
t aangespoeld van een Deense pad
vinder, die op weg was naar de wereld
jamboree in Sutton Coldfield. De jongen
werd vermist tijdens de overtocht naar
JN.-B.) via Schiphol even voor komen
"Vervliegen en de nu al befaamde En-
Jchedese Padvindersband mocht een
Sptoe geven in de jamboree-arena na
demonstraties van het beroemde
k°rps Canadian Mounted Police. Dit
teatste evenement betekende het slot
van de feestdag ,want het had 's avonds
Pjaats tegen tien uur, en wel onder fel
bliksemlicht en harde donderslagen.
De tea-parties zijn nu aan de orde
Jfa.n de dag. Gisteren waren er drie:
fin van de Duitsers, één van de Zweden
11 dan die van de Nederlanders.
Bij zulke tea-parties is het de ge
woonte, dat een groepje van de beste
angers der contingenten een paar
JJationale liederen laat horen, dat de
hoofdcommissaris zijn buitenlandse col-
eSa's en de andere genodigden toe-
Preekt, er een en ander van de natio-
ale produkten wordt gepresenteerd en
enslotte een souvenir wordt meege
ren. De Duitsers schonken natuurlijk
Uer uit Dortmund en presenteerden er
ggebrood met Schinken bij op een
eurig broodplankje, dat ieder mocht
°uden De Zweden presenteerden smör-
«assbröt.
Op zulk een tea ontmoet men de
n«ie wereld en daaronder vindt men
h°g wel eens oude vrienden van de
Jamboree Vogelenzang in 1937; maar
o°k nieuwe vrienden maakt men er,
JJoals die padvinder uit Kleef, een
lotte, vriendelijke knaap, die gewel-
jUg enthousiaste verhalen weet te ver
enen van de verkenners uit de buurt
an Nijmegen en Gennep, waar hij
geregeld mee optrekt.
HET ORANJEFEEST in het Neder-
landse kamp begon al vroeg. In de
Ja vijf subkampen trokken de Neder- I
te dSe troepen aller aandacht door enig
kil Hik vertoon. „Vogelenzang" bleek
jOtneters oranje crêpe papier te heb-
Eom Meegenomen, dat zelfs tot in de
ftiaru.? rond dit kamp zat. Op het grote j
1?6ktplei-n schalde de rijdende bioscoop
s^k landse liederen, zoals: „Een
bia^P.ie in de haven landt", „Waar de
yhko top en zelfs een boerendans, j
huil re Van Opstal en twee kor-
irwerl' die zich in de Brabantse kiel
ha(jdalle toebehoren hadden gestoken.
A moeite hun benen op de grond
sta'n die kiel aan komen wij geen
Z\va verder", zei hij, terwijl hij om-
kinai11" werd door tientallen Engelse
een kleine houthoepel. Tenslotte wa- ®ng!i met het Belgische schip Prince
ren er enkele leuke boerendansen en n'
een demonstratie roeien-op-het-droge
Met een voortreffelijk optreden van de
altijd spectaculaire Nederlandse mars
band van de Enschedese padvinders,
waarvan de pijpers het Wilhelmus blie
zen, werden de demonstraties besloten.
Hce] het jamboreekamp gonsde van de
wel zeer geslaagde Nederlandse demon
straties
ET ANDERE grote evenement, van
deze dag was de geweldige mani
festatie van het Engelse contingent,
dat het leven van Baden Powell in
beeld bracht. Meer dan drieduizend man
werkten er aan mee en dat was geen
wonder, wanneer men bedenkt, dat een
heel gevecht uit de boerenoorlog, name
lijk de belegering van het stadje Mafe-
vr-ZZ
Voor de politierechter te Rotterdam
hadden zich gisteren te verantwoorden de
kruidenier W. Z. uit Gouda en de Centrale
Coöperatieve groothandelsvereniging in
koloniale waren „Enk-Toe" te Rotterdam,
omdat zij zich zouden hebben schuldig
gemaakt resp. aan overtreding van de
Wet beperking cadeaustelsel en het uit
lokken daarvan.
De politierechter veroordeelde de win
kelier tot 10 boete of vier dagen hechte
nis en de Enkabe, zoals door de raadsman
was verzocht, tot een boete van 251,
waardoor hoger beroep mogelijk is.
De winkelier had zijn klanten gratis
„Nationaal Enkabe spaaizegels" verstrekt,
die op kaarten konden worden geplakt.
Voor een volle kaart met 200 punten gaf
hij een gulden, maar inplaats daarvan
konden de klanten ook tafelgerei en ser
viesgoed krijgen, welke zij dan ontvingen
van een Amsterdams verzendhuis.
De officier van Justitie, mr. A. Klein,
wees op de bestaande arresten van de
Hoge Raad en daarmee was voor hem alle
twijfel over de vraag of dit soort syste
men al dan niet overtreding van genoem
de wet inhouden, weggenomen. Het ligt
dan ook in zijn voornemen, zo kondigde
hij aan, op korte termijn opdracht te ge
ven een einde aan dergelijke systemen te
maken en hij verklaarde, dat bij voor
komende gevallen inbeslagneming in het
verschiet ligt.
De verdediger, mr. Reéringh, meende,
dat dit systeem afweek van dat, waarop
het laatste arrest van de Hoge Raad be
trekking had. Dit is een systeem, zo be
toogde hij, om korting te geven.
De politierechter meende echter
(Van onze verslaggever)
ROLDUC, maandagavond
Niet alleen is er een scheiding ont
staan tussen werkmilieu en leefmilieu,
omdat de arbeider niet meer thuis
werkt, maar hij voelt zich ook niet meer
thuis op dc plaats, waar hij zijn bezig,
heden verricht. Dit brengt mee, dat de
arbeid niet meer volledig zelfstandig en
persoonlijk is. Toch heeft de arbeid een
zinrijke betekenis voor de mens. die
werkt. In hoeverre kan nu de vrije tijd
in de oplossing van de heersende span
ning een rol spelen? De mens moet fris
van geest zijn om de arbeid tot volle
zin en betekenis te brengen, zodat voor
het normale verloop ervan een ontspan
ning nodig is, die beantwoordt aan de
inspanning. Arbeid en vrije tijd snoeten
we dus niet tegenover elkaar stellen,
maar met elkaar verbinden. Zij zijn de
componenten van een harmonisch leven.
Zo stelde het vanmorgen op de Limburg
se ^Sociale Studieweek prof. dr. G. Ver-
beke uit Leuven, die in zijn prachtige
voordracht de mildheid van het leven deed
voelen, omdat hij, uitgaande van woorden
uit de Bijbel, waarin weliswaar ook over
de last van de arbeid wordt gesproken, de
zinrijke betekenis ervan verklaarde. Er is
iets aan de arbeid, dat rrog verband houdt
met de oorspronkelijke gaafheid van de
mens. Weliswaar is het moeilijk de zo even
aangeduide tweeslachtigheid van de ar
beid in deze tijdsomstandigheden te over
winnen.
Onze samenleving is immers een ar
beidsbestel, zoals prof. dr. R. Kwant
O.E.S.A. uit Eindhoven uiteenzette, dat do
mens opeist. Er is echter ook een gelukki
ge ontwikkeling. De arbeidswereld word!
dermate verbeterd en gerationaliseerd, dat
de inspanning van de mens steeds min
der en hij zelf vrijer wordt. Er is een
wisselwerking tussen gebondenheid en
vrijheid, waarmee het Marxisme geen
raad weet, omdat het alles concentrèert
rond het arbeidende bestaan.
De oorzaak van de scheiding tussen
werken en wonen zag deze inleider in de
„verwetenschappelijking" van de arbeid.
Er zijn allerlei nieuwe wetenschappen
dat] ontstaan om de mens in te lichten in een
fer een scheiding ontstond tussen werken
en wonen. Een van de gevolgen is, dat de
arbeid het gezin niet langer tot een een
heid maakt. De gezagspositie van de va
der is verzwakt, omdat een grondslag is
weggevallen. Hij is nl. niet meer de leider
van een arbeidsgemeenschap. De centrale
figuur van de riëoeder, omdat zij in het ge
zin geregeld werkt, is toegenomen.
Zou daarom, zo vroeg prof. Kwant zich
onder enige hilariteit af, de Moederdag zo
geslaagd zijn, terwijl men om de Vaderdag
eigenlijk glimlacht?
Er zal nu een andere gezinseenheid moe
ten ontstaan, uit andere diepere wezens
kenmerken, omdat er mogelijkheden zijn
tot een verfijning van 't gezinsleven. Elke
sociaal zinvolle bezigheid wordt tegen
woordig als een vorm van arbeid be
schouwd, zo betoogde prof. Kwant verder,
en opgenomen in een verhouding van recht
en plicht.
Zelfs de sport komt tegenwoordig te
staan in een arbeidsverhouding. Een en
ander is te verklaren uit het streven naar
sociale rechtvaardigheid en een mens
waardig bestaan voor allen. Een dergelijke
regeling is totaal of zjj is het niet. Van
daar, dat zij zich ook uitstrekt tot de vrjje.
beroepen. Bovendien betekent zulk een re
geling relativering van de eigendom, waar
bij prof. Kwant opmerkte, dat eigendom
wel een natuurrecht wordt genoemd, maar
het begrip eigendom in de laatste 100 ja
ren is veranderd.
Wie leven wil, moet zich een plaats ver
overen in de gigantische arbeidswereld.
Het niveau van wonen hangt samen met
de plaats, waarop men in de arbeidswereld
staat. Zo is een nieuwe adel ontstaan, een
arbeidsadel; leden van het directorium
van grote bedrijven zijn de groten van
stad en land. Wie directeur wordt, moet
soms verhuizen. Men ziet daaruit, dat het
wonen toch met alle draden opgehangen is
aan het werk en dat de arbeidswereld
eisen stelt aan de woonwereld.
Wordt vrije tijd een groot goed geacht,
tevens nodig voor een behoorlijke verrich
ting van de arbeid, hoe staat het met de
economische mogelijkheden te dien aan
zien?
hoging van 50 pet, dan lijkt het aanneme
lijk, dat de loonsverhoging geprefereerd
zal worden. Zou daarentegen de keuze
gaan tussen ofwel de vrije zaterdag ofwel
een loonsverhoging van 5 pet, dan zal wel
licht de vrije zaterdag een zeer serieuze
kans maken.
Er zit volgens drs. Hogers een zekere
logica in om de mens in zijn functie van
werker evenzeer keuzemogelijkheid
voor wat betreft de arbeidsduur te
bieden als hij in zijn functie van consu
ment heeft. In georganiseerd overleg zal
de keuze tussen verkorting van de ar
beidstijd en verbetering van lonen en (of)
sociale voorzieningen moeten worden ge
maakt.
De middelen voor de financiering van de
arbeidstijdverkorting zullen uit de stijging
van het reële nationale inkomen per hoofd
dienen te komen.
Niet verheeld mag worden, dat de ar
beidstijdverkorting de diverse bedrijfs
takken voor niet onaanzienlijke moeilijk
heden zal plaatsen, met name de sterk
arbeidsintensieve bedrijven. Dit was het
geval met de recentelijk in de mijnindu
strie voor ondergrondse werkers ingevoer
de arbeidstijdverkorting, die echter als
sociaal geboden mag worden beschouwd.
De besteding van de vrije tijd zal ook lei
den tot veranderingen in het besteden van
het inkomen.
Tenslotte wees drs. Bogers op het ge
vaar, dat de vr(je tijd zal worden gebruikt
om tegen betaling op de vrfje dag dien
sten aan anderen dan de eigen werkgever
te bewijzen. Tegen deze ontwikkeling zal
met kracht moeten worden gewaakt, om
dat deze vrije tijd moet worden gebruikt,
waarvoor hfj primair bedoeld is: dat Is
verrijking van het eigen en van het ge
zinsleven.
Tot de tijdelijke „Rolduciëns" behoren
als trouwe gasten weer de vroegere mede
werkers van dr. Poels: de zeereerw. heer
Colsen en pater Jacobs M.S.C. Ook ver
scheidene Limburgse burgemeesters, on
der, wie mr. baron Michiels van Kesse-
nich van Maastricht, wonen de lessen bij,
terwijl vandaag eveneens aanwezig wa
ren staatssecretaris dr. G. Veldkamp en
drs. Chr. Jansen, secretaris van de S.E.R.
deze zaak wel gelijk ligt aan die van het bepaalde sector van zijn bezigheid Van
laatste arrest van de Hoge Raad. I hieruit is gemakkelijk te begrijpen, hoe
\vild®ren. die hem een handtekening
Ongg h afbedelen. De verjaardag van
&ajo tweede prinses valt samen met
I5tige, holiday, de vakantiedag voor alle
*teid Sen en talrijken namen de gelegen-
koj^eWaar om naar Sutton Coldfield te
óók A' zodat het er extra druk was,
®et de handtekeningenjacht.
vterjkc' Nederlands? stafkamp begon de
v*tlei,,e met een vlaggcparadc. Boven dc
"ratijcan<?se driekleur woei een brede
G'O k "7impel uit en mr. Janssens hirfld
fCp ,e sPcech, verband houdend met
^Ocht U-. van de da8- Maar bovendien
!>'ilhcnt- ^derland een bijzonder com-
Seven, wijl hij een ontmoeting
'r Rob t de alsemenc jamborcelcider
fNen t„ Bockhart, en deze kon niet na-
gefl. 2.eSgen, welk een voortreffe-
i s in aeiPlinecrde indruk de Nedcrlan-
1 ever;T>ut'on Coldfield maken. Sir Rob
v daar ns n'et de enige buitenlander,
Ad i\rVer spreek'- de correctheid
^•"derin ®anders v'nd* Mgemcne
tipgp lders van Buitenlandse con-
te b u zullen vanmorgen moei-
gp h-eb-bp n 2ehad,met het ontwaken,
tenten ,n s avonds niet op een droogje
Zp^Partv kij Bet verlaten van de
dr5r ORwoi gen zi) een Hesje van een
fy"adk m nde, specifiek Nederlandse
met daarbij een stukje
2ii hun\kaas- Tiidens de Party had-
vA ®Xtra fart a' kunnen ophalen aan
dp wrj?ne Nederlandse sigaar. En
Aaren er koëken en koekjes bij
Werden aangeboden door
nnrv meisies. zijnde verklede, en
É'.'ls warg Bepruikte, voortrekkers.
f h1
r, .'«am- --■ er fleurig geklede, brede
^ri®geliiü dames, die óók al een zeer
))oi JK0 ilTlitn+ie KleL-or»
'0t6skoUe. uitgestald, tonende zowel
st -,lmitatie bleken.
^ito^ldctie mP was een uitstekende
als technische aspecten van
(Van een medewerker)
Begin september zal een K.L.M.-
toestel van de lijn Amsterdam-New
York onder zijn passagiers ook de
bekende hoogleraar in de verloskun
de en vrouwenziekten aan de Ge
meente Universiteit van Amsterdam
prof. M. A. van Bouwdijk Bastiaan-
se kunnen rekenen. Wanneer het toe
stel enige tijd later terug zal keren,
brengt het echter een oud-hoogleraar
naar zijn vaderland terug.
Het treft nu eenmaal een ieder,
dat hij met het verstrijken der jaren
zijn positie en daarmede zijn levens
werk aan jongeren moet afstaan. Kan
men veelal deze overgang minder
schielijk maken door geleidelijk een
opvolger in te werken, voor een
hoogleraar is dit onmogelijk. En zeker
voor een klinische hoogleraar aan een
medische faculteit, waar het voort
durend en dagelijks contact met het
object van zijn werk de patient
een absolute vereiste is en ivaarin
ook zijn operatieve vaardigheid
slechts door een voortdurend be
oefenen bewaard kan blijven, be
staat deze geleidelijke overgang niet.
Het is hier als bij een estafetteloop:
men verbruikt tot het einde toe al
zijn krachten om daarna zonder eni
ge overgang het resultaat van zijn
zwoegen over te reiken aan de vol
gende.
Het werk van een klinische hoog
leraar is zeer veelzijdig en uitermate
verantwoordelijk. Allereerst de op
leiding van de studenten tot goede
medici. Iedere arts zal kunnen ge
tuigen hoe één of meer docenten juist
door hun persoonlijk stempel en de
bezieling, waarmede zij hun kennis
overdroegen, ertoe hebben bijgedra
gen, dat dit uiteindelijk ook de pa
tient ten goede kwam. Daarnaast de
opleiding van specialisten, zijn leer
lingen in engere zin. Zij vergen zijn
aandacht en oplettendheid van dag
tot dag en aan hen is hetdat hij
de zo precieze kunst van het opere
ren moet bijbrengen. Daarnaast heeft
hij de gedeeltelijke verzorging en
de totale supervisie over alle patiën
ten, die in zijn kliniek worden be
handeld.
Pas als al dit werk verricht is, kan
hij zich wijden aan zijn hoofdtaak:
het verrijken en vermeerderen van
de wetenschap. Het bestuderen van
de enorme wereldliteratuur, de tal
loze boeken en tijdschriften, het be
proeven, accepteren of verwerpen
van nieuwe werkwijzen en methodie
ken. En bovenal het meest creatieve
van al zijn arbeid: het zoeken en
speuren naar nieuwe mogelijkheden
op diagnostisch en therapeutisch
terrein.
Prof. Van Bouwdijk Bastiaanse
heeft zichvan 1938 tot 195 7, negen
tien jaren lang, ten volle van zijn taak
gekweten. Het is niet doenlijk Heel
zijn werk te memoreren, doch voor
enkele hoofdzaken moet een uitzon
dering worden gemaakt.
Kanker en andere kwaadaardige
gezwellen aan de vrouwelijke orga
nen hadden steeds zijn grootste
aandacht. Zijn volle werkkracht gaf
hij aan de bestrijding van deze aan
doeningen. Met een hardnekkigheid
als van de oude Cato prentte hij bij
zijn studenten steeds weer de vroege
symptomen van deze wrede ziektf
in. Hij wees hen op de ernstige ge
volgen van een te laat ontdekken en
op de goede genezingskansen voor
diegenen bij wie dit kwaad tijdig
was ontdekt.
Zelf vervolmaakte hij de opera
tieve behandelingsmethoden, die hij
zich in vroegere jaren bij beroemde
voorgangers in binnen- en buiten
land had eigen gemaakt en hij stelde
zijn leerlingen in de gelegenheid deze
iveer van hem over te nemen. Met
zorg bewerkte statistieken tonen met
overtuigende zekerheid het toene
mende succes van zijn werkwijze aan.
Ook in het buitenland werd zijn
werk erkend. Een Engelse Universi
teit eerde hem met het ere-doc.to
raat. In Zweden wijzigde men de
therapeutische werkwijze op zijn
instigatie en na bestudering van
zijn resultaten. In Italië, de Ver
enigde Staten en vele andere lan
den wist hij vooraanstaande ge
neeskundigen met zijn speciale
technieken voor fistel-operaties te
boeien.
In het eigen land zullen velen met
dankbaarheid zijn wijze lessen in
dachtig blijven. De door hem op
geleide vrouwenartsen zullen zich
voortdurend bewust blijven het
grootste deel van hun ervaring en
succes aan hem persoonlijk te danken
te hebben. De Nederlandse Gynaeco
logen vereniging eerde hem met een
ere-lidmaatschap, vele andere blijken
van respect werden hem reeds ge
schonken.
Daarop liet drs. W. A. J. Bogers uit
Heerlen, econooip bij de Staatsmijnen, in
een knap opgebouwd betoog zijn licht
schijnen.
Als conclusie stelde hij, dat op korte
termijn, d.w.z. in de eerstvolgende 5 tot
10 jaren, een verkorting van de arbeids
duur, beneden de 45 uur per week we
gens dc economische consequenties daar
van niet tot de praktische mogelijkheden
zal behoren.
Rekening houdend met de economische
mogelijkheden en met de bestaande ver
houdingen lqkt het streven naar een eerste
fase van arbeidstijdverkorting op het be
reiken van de 45-urige werkweek te moe
ten worden gericht.
Een zeer geëigende vorm van arbeids
tijdverkorting zou kunnen zijn het gelei
delijk invoeren van vrije zaterdagen. Bij
handhaving van de dagelijkse arbeids
duur op het thans bestaande niveau
terugkeer tot 9 uur en dan 5 dagen werken
zou psychologisch en ideologisch niet ac
ceptabel zijn zouden per kwartaal 7
vrije zaterdagen kunnen worden gegeven,
waarmee de 45-urige werkweek zou zijn
bereikt.
Een onderzoek naar de in de komende
jaren vrijkomende middelen en de mid
delen nodig voor de financiering van reeds
thans levende en dwingend geachte ver
langens toont aan, dat de invoering van de
45-urige werkweek vóór 1960 onmogelijk
moet worden geacht. Pas in de jaren na
1960 zal met de realisatie van de arbeids
tijdverkorting kunnen worden begonnen.
De dpor drs. Bogers voorgestelde vorm
van arbeidstijdverkorting zal naar schat
ting VA miljard gulden vergen.
Om schokker» te vermijden en in ver
band met het geleidelijk ter beschikking
komen van de benodigde middelen zal de
invoering van de arbeidstijdverkorting
eveneens geleidelijk dienen te geschieden.
Als Nederland het zich buiten de uit
bouw der sociale voorzieningen ook nog
tot een eer rekent aanzienlijke kapitalen
beschikbaar te stellen ten behoeve van de
ontwikkeling van onderontwikkelde ge
bieden, dan zal de vervulling van het ver
langen naar arbeidstijdverkorting nog
verder naar de toekomst moeten worden
verschoven.
Het verlangen naar een geheel vrije dag
leeft waarschijnlijk bij een groot ge
deelte van de Nederlandse werkepde be
volking. In hoeverre dit verlangen be
vredigd kan worden, is afhankelijk van
enkele vragen betreffende de keuze tus
sen de mogelijkheid van een bepaalde
loonsverhoging en de arbeidstijdverkor
ting. Als tegenover de vrije zaterdag zou
staan de mogelijkheid van een loonsver-
OP 13 AUGUSTUS 1857 bekrachtigde gemeene openbare school kan gegeven
Koning Willem de derde de door worden. De vrijheid van onderwijs, bij
het parlement aanvaarde school- de grondwet gewaarborgd, is niet voor
wet, waarvan Groen van Prinsterer zei aHen voldoende om aan hunne bezwaren
dat zij „een schande was voor vorst te- koJTlen' een middel,
cn volk". Hoe verdeeld in die tijd de vermogen hl?» t die met het
vermogen nebben om eene bijzondere
inzichten waren over de merites dezer school op te rigten en te onderhouden
wet, moge blijken uit het feit dat van Zal men dezen aan hun lot, hunne kinde
de 12 aan stemming in de Tweede Ka- ren aan het gemis van onderwijs ten prooi
mer deelnemende katholieke leden er ]aten? De Regering is van oordeel, dat dit
zes voor en zes tegen de wet stemden. rde'" Behoort te geschieden. De vruchten
Men voelde dat de regering klem zat ïa" onderwi.i? behooren zoo algemeen
„De katholieken achten zich verpligt, VT
ijverige en volhardende pogingen in het TT UOED in 1957 deze te veel
werk te stellen, tot verkrijgen van ka- XI U1' oog verloren visie nog eens
tholieke scholen." weer te geven, omdat juist bij de
Vlak voor de totstandkoming van de verwerpers van deze mogelijkheid de
wet, in april 1857, stuurde mgr. Zwijsen enorme verantwoordelijkheid list van
nog een request aan de minister van r -k. wat er daarna is gebeurd De school-
Eredienst, waar o.a. staat te lezen: striid harl scnooi
„Met eerbied zij het gezegd: de katholie- 'rw' hl„ J °"len kunnen worden-
ken verwachtten een voordracht van wet, nie™mm kwam, volgde uit de
in welke niets zou voorkomen, dat tot het houding van een liberale kamermeer-
onderhouden van den vroegere waan, ten- derheid. die over het regeringsvoorstel
gevolge waarvan het geloof hunner kinde- .Je mort sans phrase" uitsprak. Het
ren maar al te zeer aan gevaar is bloot- neu-traliteitsprincipe, dat reeds tin de
gesteld geworden aanleiding kan geven, wet van 1806 embryonaal schuilgin»
en in welke dus door afdoende bepalingen kreee in de wpt van i'hsc p„
de naleving van de grondwettige eerbie- mtp !p^=Hp „i 1857 een meer reso.
diging van ieders godsdienstige begrip- -talte, nl. in artikel 23.
pen zouden verzekerd worden." v,. j„„„
„De onderwijzer onthoudt zich van iets
Tjmnvr v, j eren te doen of toe te laten, dat strij-
ROEN had aan zijn volgelingen ver- dig is met den eerbied verschuldigd aan
T zekerd: „Wij kunnen ons in ge- de godsdienstige begrippen van andersden-
moede niet verenigen met het kénden." Dat was neutraliteit! Dat be-
denkbeeld ener school, waar de gods- tekende het slot op de mond der leerkrach-
dienst, óf uitdrukkelijk geweerd is, óf len over godsdienstige zaken, als er kin-
zich in algemeenheden, welke de toets 1 eT bezThtpn"1 pl§rlan™"6Si-de Sc j°~
stóanelverlieS^h"lft kUnnen d°0r" j,n £?rband met artikel *23, da? niettemin
staan, vernest. de kinderen zouden gevormd worden „tot
Zoals ^ezegd, de regering hafl geen alle christelijke en maatschappelijke
keuze meer, zij was toch al jaren over deugden".
tijd met deze schoolwet, er moest iets Over deze „christelijke deugden" op een
gebeuren. Toch mag men het toenmalige scllool> waar voor christelijk godsdienst
ministerie niet verdenken van onwil plaats was' is het kritische
om aan de christelijke bezwaren tege-
moet te komen. In de memorie van toe- Gestel, in die dagen kon spreken van een
lichting op het wetsontwerp van minis- wet op krukken". Geen wonder dat er om
ter v. Rappard leest men deze uit his- deze contradictoire tendenzen een strijd-
torisch oogpunt belangwekkende gé- literatuur groeide, waarin nog de bewo-
dachtengang: genheid van ons volk tastbaar is, toen het
de schoolwet van 1857 kreeg opgedrongen
„Gaan de beschouwingen der Regering Immers bij de beoordeling van het langs
daarvan uit, dat aan het grooter deel der parlementaire weg aannemen van een wet
natie geen onderwijs behoort te worden in 1857 bedenke men, dat er nog geen ai-
op'fedrong'en tegen zijne overtuiging, even- gemeen kiesrecht bestond, dat het kies-
zeer passend en billijk is het naar haar recht een kwestie was van „gegoedheid"
inzien, ook de wensen van hen in aanroer- en dat de „gegoeden" in die dagen de libe-
king te nemen, die in de openbare school, raien waren. Daarom ook is deze wet bij
in weerwil der opneming van het Christe- uitstek een liberale wet, een liberale over-
lijke beginsel, of wel ook om die opne- winning, zij het een Phyrus-overwinning,
ming, geene bevrediging vinden, maar die haar ondergang zou tengevolge heb-
voor hunne kindere eene meer godsdien- ben.
stige opleiding verlangen, dan op de al- f. DE KOCK
