PLAATS EN TAAK VAN DE
LEEK IN DE
KERK
Priesternood nog nooit
zo hevig
Voortreffelijke opvoering van ,0om Wanja'
Gesprek op de „Drakenburgh
Eén procent van ons volk lijdt
aan astma
PUZZEL
Het wrekende
water
Landdagen St.-Adelbert-V
Intellectueel te zeer door beroep
beslag genomen
Bisschop reikt de bedelnap
Scharoff gastregisseur bij Ned. Comedie
Onze dagelijkse
Mgr. Koenig begroet
katholieke journalisten
Verantwoording en beleving van
onze eenheid
Katholieke vrouwen
congressen in Rome
Waar staan wijwaar willen wij heen?"
TB
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1957
PAGINA 3
111
(Van onze redacteur)
„Gij echter zjjt een uitverkoren geslacht, een koninklijk priester
dom, een heilige natie, een aangeworven volk: om te verkondigen de
deugden van Hem, die u riep uit de duisternis tot zijn wonderbaar
licht". Deze woorden uit de eerste brief van de H. Petrus legde Gabriël
Smit op de tijdens het afgelopen weekend te Hilversum gehouden
landdagen van de St.-Adelbert-Vereniging te Hilversum zijn toehoor
ders voor ter nadere overweging van de taak van de leek in de Kerk.
Een oud citaat, dat wij vaak hebben gehoord of gelezen, maar
waarvan de diepere betekenis wellicht nooit tot ons is doorgedrongen.
Maar het bewustzijn begint te ontwaken, de apostolische taak van de
leek begint steeds meer te spreken- Zij eist nadere bezinning, niet
in het minst bij hen, die door gaven en opleiding geroepen zijn tot
een leidende taak in deze wereld. Vandaar de uitvoerige en grondige
behandeling van dit thema op de jongste landdagen van St.-Adelbert.
Latent geloof
Theologisch fundament
DAMPO
CONGRES IN WENEN
Provincialisme
De Pleingroep te Den Haag no
digde dit weekend haar vele rela
ties naar Drakenburgh om op dat
plein eens wat langer bijeen te zijn
en dan allemaal tezamen; de vele
mensen dus die in de loop van de
jaren op dat gedenkwaardig
ontmoetingscentrum met elkaar
hebben gesproken over tal van
menselijke waarden, in openheid
en in alle vrijheid.
Waarheid en liefde
Voortreffelijk
BENOEMINGEN BISDOM
ROTTERDAM
PRINS ALBERT UIT
ZIEKENHUIS ONTSLAGEN
BONEN NAAR BELGIE
H.H. WIJDINGEN
Hageveld te klein
Diocesane actie
Miljoenen nodig
Georganiseerde bestrijding
Gunstig klimaat
Oplossing van zaterdag
HULDIGING
OUD*PROFESSOR G. BROM
door ARTHUR MAYSE
Deze woorden van Petrus, zo betoogde
Gabriël Smit, betekenen, dat wij in een
gemeenschap leven. Wij zijn niet alleen
verlost, maar ook verlossend, niet alleen
(geroepenen, maar ook roependen. De
taak van de leek is van tweevoud! o aard.
Hij heeft in de eerste plaats een eigen
aandeel in het werk van de hiërarchie, een
sacrale taak en vervolgens dient hij te
werken aan de kerstening *an de we
reld.
Hoewel uiteraard de bediening der sa
cramenten aan de priesters is voorbehou
den, heeft de leek hierbij toch geen lou
ter passieve functie. Zijn houding moet er
integendeel een zijn van actieve ontvan
kelijkheid. Wat de kerstenende taak van
de leek betreft moet worden bedacht, dat
in ons, leken, de wereld Christus ontmoet.
Wij, leken, vertegenwoordigen Hem en
Zijn verlossingswerk. In de praktijk ge
bracht kan dit o.a. betekenen: kerstening
van het beroepsmilieu door levend voor
beeld van het in alle opzichten Christen
zijn Vervolgens handhaving van een
christelijke beroepsethiek. Daarenboven
dient de leek zich ook te vormen en ver
der te ontwikkelen door zijn belangstel-
ling verder te richten dan het strikt nood
zakelijke. Geestelijke en algemeen cultu
rele vorming is voor de leek zeker geen
luxe.
Den feit is echter, dat veel leken, veel
van de jongeren ook, die nog wel ergens
diep in zich het geloof hebben bewaar
dit toch niet meer (kunnen) beleven. z-iJ
verstaan de boodschap niet meer en
religieuze vormen spreken hen niet meer
aan. Niettemin bestaat er bij velen
hen wel een oprecht verlangen naar
geloven en de ware beleving ^aarvanLt
Kolonel Aalmoezenier P. C. groenendijk
illustreerde dit vervolgens aan de hand
van zijn ervaringen met tal van jo ge
militairen, die gelegenheid de?'
te nemen aan een open gesprek over de
*in van hun leven
Dit echte geloof kan hun met meer
'"orden aangepraat met godsbewijzen en
gezagisargumenten. Men kan deze mensen
alleen helpen door aan bun kant te gaan
Staan, door de geloofspunten van een an-
de-re zijde te benaderen, door het oude in
een nieuw licht te plaatsen, door minder
accent op de plicht en meer op de vrije
verworvenheid van het geloof.
Maar de verhouding Kerk tot leek
vraagt ook een theologische fundering.
Hoe staat de kerk in de leek?, aldus het
vraagstuk van de andere kant benade
rend, beklemtoonde prof. dr. J. C. Groot,
van het groot seminarie te Warmond, dat
de Kerk in de wereld staat dóór de leek.
Hij Zijn gemeenschap gunt aan de mens
heid, opdat deze mens, als deelhebber aan
Gods natuur, tot zijn hoogste uitbloei zal
komen.
Ziet men aldus de Kerfc, dan ziet men
allereerst een volk, dat in liefdesgemeen
schap in de wereld zal staan; liefde tot
God, liefde tot elkaar, een v-olk, dat aan
God de enige aanvaardbare eredienst
brengt; het volk. dat Gods koningschap
erkent. Zo staat dit volk voor ons als het
Rijk van God, waarin Gods wil geschiedt
als in de hemel. Maar het is een strijd
bare God in een gevallen wereld. Daarom
staat dit volk ook midden in de strijd; op
een breuk tussen Kerk en wereld. Maar
het volk staat afgezonderd van die wereld.
Alleen in die afzondering, in die oase van
vrede en liefde kan het bestaan en z'n
taak tegenover de wereld aanvaarden.
En in dezelfde solidariteit als Christus
draagt de Kerk ook de noden van de we
reld.
Heel het volk, priester en leek. leeft
van de aanwezigheid van Chri6t-us. Alleen
vanuit deze bron kan het leven en we
reld kerstenen. Ieder ambt, iedere functie
speelt er een rol, maar altijd in de le
vende gemeenschap met woord en sa
crament, du-s met de bedienaren der Kerk.
Slechts in zover die gemeenschap aan
wezig is, is praktisch handelen van het
volk, is ware kerstening mogelijk. Deze
eenheid moet veroverd worden, want zij
is verstoord door zonde. Dij waarheid
als gave van het licht is nog niet volledig
toegeëigend, ook niet door de Kerk en
zolang zal volledige kerstening ook niet
mogelijk zijn. Zijn de mogelijkheden dus
groot, de grenzen ervan zijn er niet be
perkter om. Het werk d r kerstening i-s
altijd voorwerk, altijd een heenwijzen
naar de Kerk.
Prof. Groot wees er ten slotte op, dat
en pijn weg-
wrijven met
de dagelijkse communie het hart moet
uitmaken van de kerstening. Apostolaat
is onmogelijk, wanneer dit gehalte er niet
is van de dagelijkse voeding.
Als laatste spreker behandelde mr, L.
C. Baas, lid van het landelijke bestuur van
de Katholieke Actie het onderwerp „De
leek in de wereld", waarbij hij er de
nadruk op legde, dat tot de wereld beho
ren voor de leek betekent: lid zijn van
zijn Kerk. toebehoren aan Christus én
toebehoren aan de aardse werkelijkheid.
Hit zijn geen twee werelden, maar twee
aspecten binnen de ene werkelijkheid, al
dus mr. Baas.
Tijdens de landdagen heeft uiteraard
ook de algemene voorzitter van de St.-
Adelbert-Vereniging, mr. F. J. G. Baron
van Voorst tot Voorst, het woord gevoerd,
waarbij hij vooral de plaats van de in
tellectuele leek in de huidige tijd en zijn
taak aan een onderzoek onderwierp. Wij
moeten af van een situatie, aldus de voor
zitter, waarin de intellectueel te zeer be
roepsgebonden is. Zijn openheid naar
algemene vraagstukken zeil moeten
groeien, zonder dat hij naar universa
liteit hoeft te streven. Wij moeten ons
zelf zijn en elkaar daartoe omvormen.
De afdelingen, kernen en clubs van Adel-
bert kunnen ten dezen van grote waarde
zijn.
Te zeer echter worden juist de katho
lieke intellectuelen door beroepsbezig
heden in beslag genomen, veelal ook uit
hoofde van harde noodzaak in verband
met het onderhoud van het gezin en de
opvoeding een gelijkwaardige van
de kinderen. Ook het noodzakelijke bij
springen in de huishouding betekent te
genwoordig een zware last, welke er mede
toe leidt, dat velen van hen wel absent
moeten zijn, wanneer het gaat om andere
activiteiten, waartoe zij eigenlijk geroepen
zijn.
Maar ook zonder „werktijd-verbete
ring" meent de heer Van Voorst, dat er
nog veel te bereiken zou zijn. Hij sprak
zich uit voor het vormen van denk- en
werkgroepen, voor een toenadering van
de „universitaire"- en de „sociale" we
reld. Hij deed ook een beroep op de ker
kelijke hiërarchie om vertrouwen te
schenken aan de leken en hun de plaats
te geven, die zij verlangen. Zoekt samen
werking. Wilt voor alles niet te veel
zelf doen.
De aartsbisschop van Wenen, mgr. F.
Koenig, heeft een boodschap gericht aan
het vijfde internationale congres van de
katholieke pers, dat vanmorgen in de
Oostenrijkse hoofdstad is begonnen. Het
congres wordt bijgewoond door 400 ver
tegenwoordigers van de katholieke dag
en weekbladpers en van de katholieke
persbureaus.
De katholieke pers, aldus de aarts
bisschop (die in het raam van de Oosten
rijkse bisschopenconferentie met alle
persaangelegenheden belast is) moet niet
alleen van en voor katholieken zijn, maar
daarbovenuit aan alle mensen 't algemeen
geldende te zeggen hebben. De dienst der
katholieke publicisten is, zo vervolgde hij,
dezelfde als van de priesters, een dienst
namelijk aan het Woord en de Waarheid.
In deze dienst mogen de katholiekp pu
blicisten van de Kerk begrip en vertrou
wen verwachten, de Kerk op Haar beurt
mag van hen kennis en loyaliteit ver
wachten In de Kerk en in de wereld
moet het woord der katholieke publicis
ten de waarheid actief verkondigen, vrij
in de Kerk en vrij tegenover de wereld.
Aldus bericht het K.N.P.
De heropvoering van „Oom Wanja" on-
de regie van Peter Scharoff door de Ne
derlandse Comedie is een triomf gewor
den voor spelers en gastregisseur. Het
duurde lang voordat er een einde kwam
aan de ovationele toejuichingen aan het
slot van deze avond, die toneelspel van
het hoogste karakter toonde in een op
voering, die diepe indruk maakte en een
ontroerende climax bereikte aan het
slof door de sublieme wijze waarop El
len Vogel als Sonja haar Oom Wanja
troost.
In december 1950 regisseerde Scharoff
bij Comedia „Oom Wanja". Toen maakte
dit stuk geen diepe indruk. Maar men
kan het grote succes, dat wij zaterdag
avond in de Amsterdamse Stadsschouw
burg mochten aanschouwen geheel op re
kening schuiven van de grote acteerta
lenten van het ensemble in de eerste
plaats en van Han Bentz van den Berg,
El'.en Vogel en Ko van Dijk in het bij
zonder. Na de uitstekende uitvoering van
„De Drie Zusters" zal „Oom Wanja" een
ieder, die dit stuk gaat zien, bijblijven
als een van de sublieme exempels van
de toneelstijl Stanislawski, die door zijn
leerling Scharoff voortgezet wordt. De
Nederlandse Comedie bezit d< krachten,
die in de poëtisch verfijnde en psycholo
gisch uitgebalanceerd realistische stijl
kunnen spelen en tot grote hoogte komen.
Tsjechow stelt hoge eisen aan de ac
trices en acteurs. Wanneer zij er niet in
slagen de juiste sfeer te tekenen, dan
kan de toeschouwer hoogstens een avond
van driedimensionale litteratuur tege
moet zien. Want de mens en zijn omge-
De Kerk zelf leeft van het mysterie van «ng zijn de hoofdrollen in zijn drama
de aanwezigheid van God in de wereld. Rsclie oeuvre. De ondertitel van „Oom
Deze is vrucht van Gods liefde waardoor Wanja is dan ook „Taferelen uit het
De inleidingen van zaterdagavond
brachten direct de levensbeschouwelijke
groepen tezamen rond de forumtafel: ds.
Joh. P. van Mullem te Rotterdam die de
hoor a-griep getroffen ds. J. J. Buskens
jr. verving; prof. dr. J. In 't Veld te Den
Haag, humanist en van katholieke zijde
dr. J. Ponsioen S.C.J.
Jan Beerends, die als gespreksleider
fungeerde kon in het einde genoeg bewa
ren voor de volgende dag, zoveel boeien
de levensvragen waren er nog aan de
orde.
De beleving van een algemeen-mense
lijke eenheid, zo luidde de algemene con
fusie, was voor wat deze groep betrof
dan ook geen vraagstuk meer.
Ds. Van Mullem pleitte voor het begrip
^ndraeht i.p.v. eenheid, waarin de plu-
fiformiteit die in de gehele cosmos waar
neembaar is, beter is uitgedrukt, een plu
riformiteit in harmonie overigens.
Dr. In 't Veld die op dat begrip een
nieuw licht wierp door in de tegenstel
ling van meningen een polaire tegenstel-
'ing te zien waaruit nieuwe waarden ont
staan, vond in zijn betoog over eenheid
op het etisohe vlak toch zoals hij dat
noemde een heilig gemeenschappelijke
dat de westerse mensen tezamen kan
brengen: geestelijke vrijheid in verant
woordelijkheid, eerbied voor óe mense
lijke natuur en aanvaarding van een bo
venmenselijk normbesef.
Ook dr. Ponsioen kwam tot een ge
meenschappelijke voor de westerse mens,
ook op het etische vlak. In het religieuze
echter hield hij de Kerk, de ene schaaps
stal als beslissend en bepalend voor het
apostolisch gedrag van de katholiek en
"et. streven daarnaar. In het einde der
■lijden zal het ook zo zijn.
Uiteraard beheerste het begrip de ene
"■are Kerk, een groot gedeelte van de
Vrije discussie.
Paters S. Jelsma pleitte voor een apos
tolaat gedragen door de liefde.I.p.v. de
)(faag „is dit waar?" moet de vraag „is
bit liefdevol" voorzitten in de benadering
Pan de ander. Een discussie over de ver
houding waarheid en liefde was onmid
dellijk het, gevolg.
Zondagmorgen vatte ds. dr. F. Boer
winkel de inleidingen en de discussies
voortreffelijk samen en stelde opnieuw
dat de liefde ons dwingt tot de ander te
gaan, maar dan zeer universeel. Hij
maakte zich los van de exclusieve po
gingen de eenheid in het westen te zoe
ken.
Waar de gasten zeer benieuwd waren
naar een uiteenzetting over het boven
menselijke normbesef bij de humanisten
kreeg dr. In 't Veld de gelegenheid dit
nader uit te werken. Het ging buiten het
kader van de bijeenkomst om dit thema
uit te diepen, hoewel de gelovige Chris
tenen diit gaarne gedaan hadden. Het
bleef nu bij enige opmerkingen die de
afstand trachtten te peilen tussen de
christelijke opvattingen en dit humanis
tische standpunt.
Na het diner belichtte pater S. Jelsma
tenslotte de internationale aspecten van
het thema.
Hij wees er daarbij op, hoezeer het
westen zijn eigen ideologie van vrijheid
en menselijkheid verloochent ten aanzien
van de niet-westerse volken. De conse
quentie en bekroning van de westerse
cultuur moet juist de mededeelzaamheid
zijn van deze verworvenheden aan de an
dere volken. Nu houdt de liefde tezeer
op aan de grenzen van de groep.
Toen aan enkele gasten gevraagd werd
hun eerste indruk over het weekend te
verwoorden bleek hoe kon het anders
dat de gesprekken geleid hadden tot
een dieper besef van eigen levensbe
schouwing, tot respect voor die van de
ander, tot de ervaring hoe rijk het men
selijk gemeenschappelijke is bij alle plu-
riforniteit en tot het verlangen deze ont
moetingen te herhalen.
F. B.
leven op het platteland". Het provincia
lisme, dat de mensen, die in „verban
ning" moeten leven, zo drukt. De emeri
tus hoogleraar Serebrjakow en de dok
ter Astrow zijn zich bewust van de
geestdodende invloed van het platte land,
waar niemand leeft met wie z'j zich kun
nen onderhouden. Het verlangen om uit
deze psychische kwelling te geraken is
zo sterk, dat de oud hoogleraar met zijn
jeugdige tweede echtgenote het landgoed
ontvlucht. De districtsarts vindt bij wod
ka en zijn monomanie voor het aanplan
ten van bossen en het conserveren van
het landschap vertroosting.
Oom Wanja en Sonja, de dochter van
de eerste vrouw van Serebrjakow die
een zuster van Wanja was, lever het le
ven op het landgoed van Serebrjakow
alleen maar uit sleur en in afwachting.
Aanvankelijk was Wanja diep onder de
indruk van de geestelijke eigenschap
pen van zijn zwager. Iedere roebel die
het landgoed opbrengt draagt hij af, om
dat het honorarium van het hoogleraars
ambt en het leven in de stad niet met
elkaar in evenwicht zijn. Maar gaande
weg ziet hij in, dat Serebrjakow een
charlatanprofessor is. Hij heeft zijn le
ven lang niets anders gedaan, dan de
meningen van anderen verkondigen en
kopiëren. „Hij heeft lege vaten in elkaar
over gegoten". De komst van Serebrja
kow op het landgoed verlamt dan ook de
hele omgeving. Zijn jong, mooie tweede
echtgenote wekt de begeerte van Wanja
en van dokter Astrow op. Er wordt niet
meer gewerkt. De dagindeling ligt in de
war. En langzaamaan ontlaadt zich de
dreiging in een explosie. E-hoten weer
klinken op het anders zo rustige land
goed. En hier toont Tsjechow hoezeer
hij de mens en diens milieu als een een
heid ziet. Een onweder is losgebroken en
drijft over. De ondragelijke psychische
spanning ontlaadt zich en drijft ook over.
En ogenschijnlijk is er niets veranderd.
Oom Wanja blijft met zijn nichtje op
het landgoed achter. Zijn moeder blijft
haar brochures bestuderen en merkt niet
wat voor een inferno de anderen op het
landgoed hebben moeten oormaken.
Sonja ziet de dokter vertrekken en is
zich ervan bewust, dat zij geen hoop
hoeft te koesteren ooit de echtgenote van
Astrow te worden en de njanja kan het
middageten weer in de middag opdienen,
terwijl de zonderling Telegin zijn gitaar
blijft bespelen, zoais hij dat al deed
vanaf de dag na zijn huwelijk, toen zijn
vrouw hem verliet.
De voorstelling was geheel in de Scha-
roffstijl gehouden. Ook al ontbrak de
traditionele openingsscène van het Rus
sische lied, men kwam al gauw in de
sfeer, die bepalend is voor de voorstel
ling en waarmede het welslagen is ge
moeid. De sfeercontinuïteit was voor
treffelijk. Han Bentz van den Berg als
Astrow en Magda Janssens als de njanja
toonden dat er iets gaande was. Men
heeft Tsjechow wel eens verweten, dat
zijn toneelspelen een grote „mime" zijn.
Dit speciale gezicht heeft H. Bentz van
den Berg van het begin af aan meester
lijk getoond. Later bereikte hij hoogte
punten in zijn acteerkunst, die groots
waren. Ko van Dijk in de titelrol had
momenten van bekiemmenden agressi
viteit, maar ook momenten van intro
spectieve rust, waarbij het deerniswek
kende ideaal getypeerd werd. Onver
getelijk is zijn creatie in het derde en
vierde bedrijf, waarin hij het bewust
wordingsproces voleindt met een moord
aanslag die mislukt en die moet worden
gezien als een symbool voor zijn eigen
mislukt leven, dat hij wil beëindigen met
morfine, maar waarin hij niet slaagt.
Ellen Vogel als Sonja was de incarnatie
van het meisje, dat gekweld wordt door
het besef niet knap te zijn en dat haar
liefde voor Astrow nooit beantwoord zal
zien. Haar epiloog is een voortreffelijke
afsluiting van haar gave creatie. Paul
Huf als de emeritus hoogleraar toonde
een man. die Tsjechow beschrijft en die
ieder woord uitspreekt met de intonatie
de relevant is voor zijn karakteriologie.
Zijn tweede echtgenote Hélène werd
door Ank van der Moer vertolkt. Zij is
de vrouw, die als een Oblonowa zich
verveelt en alleen door haar lichamelij
ke verschijning meewerkt het rustige
evenwicht op het landgoed te verstoren.
Mevrouw Royaards als de moeder van
Serebrjakow's eerste vrouw, die nog
steeds de oud-hoogleraar verafgoodt,
was in haar weinige woorden steeds
raak en in haar spel overtuigend. De
karakterrol van Pierre Myin van „Wa
fel" was verrukkelijk en respect afdwin
gend.
De geluiden achter het décor waren
weer van onontbeerlijke kwaliteit. Het
décor zelf, van André Andrejew was
diep, duidelijk en sfeervol.
De voorstelling van Scharoff en de
toneelkunstenaars van de Nederlandse
Comedie heeft diepe indruk nagelaten.
Men verzuime niet deze gave uitvoering
te gaan zien.
Bu.
Met het gezamenlijk zingen van het
Veni Creator hebben de ruim 1000 gedele
geerden van de verschillende vrouwen
organisaties uit de gehele wereld zondag
te Rome haar internationaal congres on
der leiding van Mie Du Rostu. presidente
van de Wereldunie van Katholieke Vrou
wenorganisaties geopend. In de ruime
vergaderzaal van de Domus Mariae,
waarin de vergaderingen van dit congres
gehouden worden, begonnen de bespre
kingen en discussies over de roeping van
de katholieke vrouw in de moderne we
reld. Kardinaal Pizzardo was als bescher
mer van de Wereldunie bij de opening
van het congres aanwezig. Tijdens de spe
ciale audiëntie in zijn zomerverblijf te
Castel Gandolfo heeft Z.H. de Paus de
zending van de katholieke vrouwen in
deze wereld belicht en vooral de nadruk
gelegd op de noodzakelijkheid, dat alle
katholieke vrouwenorganisaties tot de
sociale opvoeding van de plattelands'
vrouw moeten bijdragen.
Tot de Nederlandse delegatie behoren
mgr. dr. Ramselaar, president van het
klein-seminarie te Apeldoorn en mgr.
Eras, pastoor te Vught. voorts tien afge
vaardigden van de katholieke organisa
ties voor vrouwen en meisjes in Neder
land. Aldus meldt het KNP.
Z. H. Exc. Mgr. M. A. Jansen, Bisschop
van Rotterdam, heeft op zijn verzoek
eervol ontslag verleend aan de zeereer-
waarde heer W. P. J. Janus, die pastoor
was te Bodegraven. Tot pastoor aldaar is
benoemd de zeereerw. heer P. de Groot,
die pastoor was te Oude Tonge. Tot pas
toor in Oude Tonge is benoemd de wel-
eerw. heer A. A. H. M. Oeverhaus, die
kapelaan was te Den Haag (H. Familie).
Zaterdag is prins Albert van België uit
het kinderziekenhuis te Boston ontslagen.
Hij heeft daar zoals gemeld enkele
weken geleden een operatie aan de hart
slagader ondergaan.
Met ingang van 1 oktober is de export
van bonen naar Belgie weer mogelijk,
De minimumprijsregeling voor dit pro-
dukt komt dan te vervallen en er kunnen
dan door de Nederlandse veilingen weer
uitvoermachtigingen worden afgegeven
Z. H. Exc. mgr. W. Mutsaerts, bisschop
van 's-Hertogenbosch, heeft zondag in de
kloosterkapel van de Paters Montfortanen
te Oirschot de volgende H.H. Wijdingen
toegediend.
Tonsuur aan de eerw. fraters Fr. de
Beider, R. van Liedekerken, P. de Waard,
N. Buisman, J. Backwinkel, L. Ammer-
laan, A. v. d. Schoot, Fr. Diederen, J. van
Zeist, P. Hoffman, J. Gelissen, H. Kley-
kers, J. van Osch en H. Jansen van de
Sociëteit der Paters Montfortanen.
Vier mindere Orden aan de eerw. fraters
H. Drove, Fr. Haase, J. Zornhagen, L. v.
Winden, D. Boormans, J. Haan, W. Vater,
L. Brinkman, A. de Munter, J. Vangenug-
ten, J. Janssen, H. Dieters, H. Louis van
de Sociëteit der Paters Montfortanen.
H. Subdiaconaat aan de eerw. fraters
A. Melz, J. Ruhs, G. Schrama, J. Sijm,
J. Schrama, J. Braken, J. v. Loo, J. Even,
C. Voncken en P. Out van de Sociëteit der
Paters Montfortanen; W. Uijen en B. Sar-
neel van de Orde der Bernardijnen van
de Abdij „Mariënkroon" te Nieuwkuijk;
A. Scott van de Orde der Kruisheren.
(Vervolg van pag. 1)
Helaas doet zich thans over vrijwel de
gehele wereld het verschrikkelijke ver
schijnsel voor, dat er inderdaad te wei
nig priesters zijn. De wereld roept om
priesters. Misschien is de priesternood
bewust nog nooit zo hevig aangevoeld als
thans. Niet alleen schreeuwen de Missie
gebieden om priesters, maar ook daar
waar de Kerk al eeuwen gevestigd is,
bestaat een groot priestergebrek.
In verschillende landen is het aantal
priesters, absoluut genomen, niet minder
dan vóór de oorlog. Aan de ene kant
vraagt echter de bevolkingsaanwas om
meer priesters en aan de andere kant
vraagt de ontwikkeling der huidige maat
schappij om een steeds groeiende, steeds
intensievere zielzorg. De techniek en de
verstoffelijking der maatschappij doen de
mensheid steeds meer hunkeren naar
geestelijk brood, naar het verlossend
woord en de verlossende Boodschap van
Christus. En dat brood moet de priester
breken.
Deze toestand constateren wij ook in
ons land en in misschien nog verhoogde
mate in ons bisdom. Ons nog zo pas op
gerichte bisdom Rotterdam staat voor
vele, bijna onoplosbare problemen en
kwesties, maar een van de grootste zor
gen. zo niet de grootste voor de toe
komst van de Kerk in ons bisdom en
daarmede ook van u aller zieleheil is:
de zorg voor heilige priesters pn ook voor
een voldoend aantal priesters, en dus ook
voor zorg. dat de kandidaten voor het
priesterschap zo nauwgezet mogelijk voor
hun taak worden voorbereid en opgeleid.
Nóg groter dan de zorg voor de kerken
bouw is het probleem der roepingen en
der priesteropleiding. Wanneer ik als
uw bisschop ben aangesteld om uw zie
leheil te behartigen, dan zie ik als het
eerste probleem, dat moet worden opgelost,
het probleem der priesteropleiding.
Dezer dagen ontvangt u allen een uit
voerige brief van mij. Uw pastoor zal
zorgen dat deze u bereikt. Daarin zal ik
deze problemen nader voor u uiteen zet
ten. Reeds thans echter wil ik u mede
delen, dat ik besloten heb in de allernaas
te toekomst een klein seminarie te bou
wen. Het bestaande seminarie „Hageveld"
te Heemstede, thans ressorterend onder
de bisschop van Haarlem, in welk semi
narie ook onze kandidaten voor het pries
terschap gastvrij worden opgenomen, is
te klein geworden voor beide bisdommen
zodat we, eigenlijk gelukkig, genoodzaakt
zijn een nieuw seminarie te bouwen, en
dat wel op zo kort mogelijke termijn.
Langer wachten is eenvoudig onmogelijk.
U weet waarschijnlijk, dat de Paters
Franciscanen zo welwillend zijn geweest
om voor enkele jaren een hunner gebou
wen aan ons te verhuren, het kasteel
„Stoutenburg", in de nabijheid van Amers
foort, om ons tenminste voor korte tijd uit
de nood te helpen. Maar dit kan slechts
een voorlopige oplossing genoemd wor
den. De bouw van een eigen, nieuw semi
narie, is dus broodnodig. Het zal wor
den ONS seminarie, d.w.z. bestemd niet
zo zeer voor de toekomstige priester
kandidaten zelf, maar vooral voor u. ge
lovigen van ons bisdom. Daar immers
zullen de priesters worden opgeleid, die
voor u en uw kinderen later het geeste
lijk brood van de Blijde Boodschap zullen
breken.
om de bouw van dit seminarie te finan
cieren. Een seminarie-bouw roept vele
problemen op. problemen van theologi
sche, pedagogische, psychologische en
wetenschappelijke aard, want op al deze
gebieden dient men zich te voren terdege
te beraden, wil een seminarie in de mo
derne samen'eving aan zijn doel als op
leidingscentrum voor toekomstige pries
ters beantwoorden. Het spreekt vanzelf,
dat op deze gebieden advies wordt inge
wonnen bij degenen, die ter zake kundig
kunnen zijn. Maar een seminarie-bouw
is ook een financiële zaak. waarbij ik
zeker ook voorlichting vraag aan degenen,
die op dit gebied deskundig mogen ge
acht worden. U allen echter heb ik nodig
om de financiering mogelijk te maken,
want u begrijpt dat het hier gaat over
een bedrag van enkele miljoenen.
Over enige maanden zal er in iedere
parochie van ons bisdom een actie worden
begonnen om dit enorme bedrag bijeen te
brengen. Maar om de eerste kosten reeds
te kunnen dekken zal er a.s. zondag een
grote collecte worden gehouden. Deze
collecte moet een eerste stoot zijn: zij
zal ook het bewijs moeten leveren, dat
u achter uw bisschop staat ter verwezen
lijking van dit voor ons bisdom zo noodza
kelijke, maar ook stoutmoedige plan. Het
moet toch mogelijk zijn om dit plan, hoe
stoutmoedig ook. ter verwerkelijken, in
dien wij allen onze financiële krachten
en mogelijkheden inzetten.
U zelf en uw kinderen vragen om brood:
het stoffelijke brood met alles wat er
verder op stoffelijk gebied nodig is, nog
meer vraagt u en vragen uw kinderen om
het geestelijke brood, de verkondiging van
Gods Blijde Boodschap. Laat het niet
zijn wat de profeet Jeremias in zijn da
gen schreef: „De kinderen vroegen om
brood, maar niemand, die het hun brak".
Begaan met de ontstellende zielenood
van het ogenblik en bevreesd voor de zie
lenood van de toekomst, vraag ik, als
uw bisschop, u-allen om de steun van
uw gebed voor vele en heilige priesters
en uw stoffelijke steun voor de bouw
van ons nieuwe seminarie.
Broeders en Zusters in Christus: vol
vertrouwen houd ik a.s. zondag mijn ledi
ge handen vóór u en ik bedel u om de
graankorrels van uw bezit. God zal van
die graankorrels het geestelijk brood ma
ken van Zijn genade en zegeningen, aan
u en aan uw kinderen tot in de verre
toekomst.
Om deze reden is het, dat ik een krach
tig en apostolisch beroep op u wil doen
„Verscheidene onderzoekingen wijzen
erop, dat ongeveer een procent van onze
bevolking (ongeveer 100.000 Nederlanders)
aan astma lijdt. De bedragen die tengevolge
van deze kwaal aan ziekengeld en inva-
liditeitsrente moeten worden uitgekeerd,
zijn niet onbelangrijk en in de loop van
de laatste twintig jaar ongeveer verdrie
voudigd."
Aldus sprak prof. Muntendam, direc
teur-generaal van de Volksgezondheid in
een rede, die hij hield ter officiële ope
ning van de „Eugenia-astma-kliniek", die
in een naast het Nederlandse sanatorium
te Davos gelegen villa is ingericht. De
opening van dit gebouw vond plaats
tijdens de jubileumbijeenkomst te Davos
ter gelegenheid van het zestigjarig be
staan van het sanatorium.
Prof. Muntendam zei verder, dat het
nodig is tot een georganiseerde astmabe-
strijding te komen, zonder dat men daar
mee hoeft te wachten, totdat met zeker
heid de oorzaken van deze ziekte bekend
zijn. Spr. stelde, dat astma, gezien de
frequentie en de spreiding, een ziekte
van sociale betekenis is.
Mr. M. P. Plantenga, een neef van de
oprichter van het santorium, had namens
het gemeentebestuur de jubileumbijeen
komst geopend met een toespraak, waarin
hij de historie en vooral de moeilijke be
ginperiode nog eens in het licht stelde.
Met grote erkentelijkheid sprak hij over
de Zwitsers, die het mogelijk hebben ge
maakt, dat in deze enclave in hun land
een echt Nederlandse gemeenschap heeft
kunnen groeien.
De geneesheer-directeur, dr. P. Zui-
dema, die zijn rede de titel: „Waar staan
wij, waar willen wij heen?" had gegeven,
zei o.m.: „De tuberculose als volksziekte
gaat in Europa in betekenis afnemen,
maar zouden de sociale omstandigheden
slechter worden, dan kan met een toe
neming van de ziekte zeker worden ge
rekend.
Echter komen nu andere ziekten van
de longen en de ademhalingswegen meer
op de voorgrond. Het astma bronchiale,
de chronische bronchitis en het emphy
sema pulmonum zijn ziekten, die veel
levensgeluk vernietigen. Elk jaar sterven
ongeveer zeshonderd Nederlanders, bij
wie de diagnose bronchiale is gesteld.
De sterfte hieraan is vrijwel gelijk aan
die aan longtuberculose."
Spr. vertelde verder, dat het bestuur
van het sanatorium het belang van de be
strijding van deze ziekten heeft ingezien
en omdat de medische ervaring te Davos
heeft geleerd, dat het klimaat daar bij
uitstek gunstig is voor lijder aan chroni
sche bronchitusaandoeningen, heeft men
besloten er actief aan deel te nemen. Naast
het sanatorium, waar men de patiënten
met longtuberculose zal blijven behande
len, zolang deze ziekte blijft bestaan, zal
nu, zij het nog slechts op beer bescheiden
schaal, een begin worden gemaakt met
de klinische behandeling van lijders aan
astma bronchiale en chronische bron'
chitis.
Horizontaal: 1. verzet, 6. meisjesnaam,
V. vr. munt, 9. jaargetijde, 11. klokken,
13. Eng. voegwoord, 14 familielid, 16
voetbalvereniging (afk.), 17. reeds, 19.
waterhoogte (afk.), 20. onmeetbaar getal,
21. deel van een schip, 22. als volgt
(afk.), 23. afstandsmaat (afk.), 24. geheel
de uwe (Lat. afk.), 26. familielid, 28. titel
(afk.), 30. transportonderneming (afk.),
32. naaigerei, 34. bediende, 36. spoedig, 38.
opstootje, 39. bestendig.
Verticaaf: 1. olienootje, 2. knaagdier,
3. duur van eb en vloed, 4. zangnoot, 5.
horde, 6. deel van het kippehok, 8. ge
lofte, 9. verlichtingsartikel, 10. en omge
keerd (afk.) 11. vogel, 12. gewapende ge
leide, 15. zware hamer, 18. jong dier, 19.
deel der wet (afk.), 23. verlichtingsartikel,
25. hijswerkfcuig, 27. smalle weg, 28. de
data (afk.), 29. te zijner plaatse (Lat.
afk.), 21. seconde, 33. lang dun stuk hout,
35. vlaktemaat, 37. getij.
Horizontaal: 1. kornuit, 6. stuiter, 11.
ruk, 12. rot, 14. ree, 15. sr., 17. moker,
19. e.k„ 20. tik, 22. som, 23. lus, 25. ade,
26. eerste, 29. slapen, 31. oer, 32. Bep, 34.
Eli, 35. lam, 37. overste, 40. non, 42. e.v..
43. ah, 44. ons, 46. treiler, 49. aap, 51. tor,
53. rem, 54. eel, 56. initia, 59. teller, 61.
fel, 62. pil, 64. pit, 65. ent, 66. as, 68.
regen, 71. d.i„ 72. keg, 74. een, 75. loo.
77. tartaar, 78. stamper.
Verticaal: 1. kasteel, 2. r.r., 3. nul, 4.
uk, 5. trom, 6. stel, 7. ur, 8. iet, 9. te, 10.
rekenen, 13. o.k., 16. Rie, 17. moe. 18.
rus, 19. Ede, 21. krom, 22 stro, 24. slee, 25.
apin, 27. se, 28. eer, 30 al, 32. bever, 39.
psalm, 36. aan, 38. ver, 39. the, 41. ora,
44. olifant, 45. stil, 46. trip, 47. ier, 48.
reet, 49. alle, 50. portier, 52. o.t., 55. el,
57. nes, 58. air, 59. tin, 60. end, 63. leer,
64. pens, 67. met, 69. ge, 70. dom. 72.
kr„ 73. ga, 75. la, 76. op.
Morgen zal tijdens een bijeenkomst in
de aula de Nijmeegse Neerlandici-vereni
ging de oud-hoogleraar van de Kath. Uni
versiteit prof. dr. G. Brom huldigen.
De huldiging geschiedt naar aanleiding
van het feit. dat het dit jaar een halve
eeuw geleden is, dat prof. G. Brom aan
de Universiteit van Utrecht promoveerde
tot doctor in de ietteren en wijsbegeerten.
Zijn dissertatie droeg als titel „Vondels
bekering". Promotor was prof. dr. J. W.
Muller. Tijdens de bijeenkomst in de aula
spreken dr. K. Smits, bibliothecaris aan
de r.-k. Universiteit, en dr. J. Starink,
beiden oudleeriingen van prof. Brom.
Prof. Brom werd op 17 april 1882 te
Utrecht geboren. Sinds de oprichting van
de Universiteit van Nijmegen in 1923
was hij hoogleraar in schoonheidsleer en
kunstgeschiedenis.
Vanaf 1946 doceerde hij Nederlandse en
algemene letterkunde. Prof. dr. W. J. M
A. Asselbergs volgde nrof. Brom in 1952
op.
Prof. Brom woont thans te Wychen,
27).
Een smeris.
Geen erg deftig woord, zei Paddy,
terwijl hij bedaard een rookwolk uitblies.
Ik ben bij de Koninklijke Canadese Bere
den Politie.
Dus toch een smeris. Ben je niet
een beetje ver van huis?
Ja en nee, zei Paddy. Hij bestudeer
de hem met zijn schitterende zwarte
oogjes. Onze landen liggen dicht bij el
kaar. Soms werken we samen.
En wat zoek je, Paddy?
Paddy antwoordde niet dadelijk. Ter
wijl hij hem aankeek kreeg Clint het ge
voel alsof de kleine man hem taxeerde.
Ik" zit een beetje in het nauw, sprak
Paddy tenslotte. Ik heb hier niet het recht
iemand te arresteren, maar er zijn ande
ren, die wel de bevoegdheid hebben en
die daarvan gebruik zullen maken als ik
het vraag. Nu kunnen we twee dingen
doen, Clinton. Ik kan je in bewaring la
ten nemen, zodat we te allen tijde over
je beschikken kunnen. Dat zou volgens de
regels van het spel zijn. Ik ben erg op
spelregels gesteld, evenals mijn inspec
teur en de gerechtshoven.
Precies, zei Clint, en als je dat doet?
Paddy schudde krachtig zijn hoofd.
Stil, laat me nou uitpraten. Hij zocht
in zijn zakken opnieuw naar lucifers.
Maar er zijn ook ogenblikken, Clinton,
waarop we de spelregels naar de maan
laten lopen. Dan moeten we alles gebrui
ken wat we in handen krijgen.
Paddy rechtte zijn schouders. De veran
dering, die zich aan hem had voltrek
ken, was bijna angstaanjagend. Ondanks
voddige kleren, ondanks zijn droogko
mieke toon, was hij de grimmige speur
der, die zich door geen vrees of medelij
den van zijn weg zou laten afbrengen.
Wat wil je Clinton? Veilig opgebor
gen worden, of nog een poosje als lok
aas voor de tijgers dienen?
Ik blijf hier.
Begin dan bij het begin, zei Paddy.
Alles was jij je herinneren kunt. Ik heb
het van Dewy gehoord wat ze uit je
heeft kunnen wringen, maar ik wil het
van jou nog eens horen. Misschien kan
één woord ons uit de droom helpen.
Hun wandeling in Martinez op zaterdag
avond verzweeg Clint. Daar had de po
litie niets mee te maken. Maar voor de
rest vertelde hij alles, zittend op de rand
van het bed, met de blik van de scherpe
zwarte ogen op zich gericht.
Paddy had zijn pijp opgerookt eer Clint
met het relaas klaar was. Is dat alles?
vroeg hij toen. Gaat je geheugen niet
verder terug dan de avond, waarop jullie
die Chinees met zijn blikken bus opgepikt
hebben?
Nee! Clint sloeg met zijn vuist in zijn
andere handpalm. Zo is het gedaan. Af
en toe herinner ik me iets, maar het is
niet wat ik nodig heb. Hij fronste zijn
wenkbrauwen en spande zich in om te
denken.
En toen Aleko je aannam, vroeg
Paddy, wist je toen niet wat voor
iemand hij was?
Nee. En ik weet het nog niet. Hij
was een doodgewone oude visser, die mij
een kans wilde geven. Maar ik snap het
nou wel Paddy, het zou de mensen te
denken gegeven hebben, iemand die in
zijn eentje op zee ging vissen. Hij had
een compagnon nodig om de schijn te
redden.
En een toffe jongen, die door de po
litie op zijn hielen werd gezeten, kwam
hem heel goed te pas, zei Paddy. We
hoorden dat je hem als een rijpe appel
in de schoot was gevallen?
Hoe wist je dat
We hielden al lang een oogje op ka
pitein Johannsen. We wisten, dat hij kort
voordat jij aan boord kwam zijn vorige
compagnon verloren had; de man was
verdronken op zee. Hou we hebben het
stoffelijk overschot van Aleko gevonden.
Dat vind ik jammer. Hij behandel
de me goed.
Paddy ging naast hem op het bed zit
ten. Je hebt me een pak van mijn hart
genomen. In ons beroep zijn we nu een
maal erg slecht van vertrouwen, maar ik
ben bereid je te geloven. Wat je verteld
hebt, past precies bij hetgeen we al we
ten. Als je één van hen was, had je al
lang achter de tralies gezeten, als je ten
minste de strop al niet had gehad. Nu
geloof ik dat je wel vrij uit zult gaan.,
als je er levend afkomt.
Wat bedoel je
Je hebt een uitstel gekregen Clint,
zei Paddy ernstig Het was niet hun be
doeling, dat je levend aan wal zou komen.
Daarvan ben ik overtuigd sinds ze
de boot verbrand hebben. Wie zijn het
allemaal, Paddy?
De Peddars, oom en neef. En nog
een paar andere misdadigers. Waarbij
één heel gevaarlijke.
nDe dominee
We kunnen niet bewijzen, dat Dr.
Morse een ander is dan voor wie hij zich
uitgeeft. Een voormalig zendeling, die rus
tig van zijn eigen geld leeft. Geld, dat
hij bij de dood van zijn vrouw gekregen
heeft. Gissen heeft geen zin, Clinton.
Maar hij kende Aieko.
Niet gissen! zei Paddy scherp. We
hebben alleen iets aan hetgeen je je her
inneren kunt en wat je onder ede kunt
verklaren.
Goed. Maar vertel me dan dit. Joe
Peddar had het vandaag op mijn teven
gemunt en ik geloof niet, dat het hem
alleen om Dewy ging. Hoe zit dat dan?
Daar kan ik geen antwoord op ge
ven. Maar ik heb gehoord dat je hem
aanleiding genoeg hebt gegeven, dus
kunnen we Joe er beter buiten laten.
En Aiia? Zit zij ook in het komplot?
Ik denk van wel. Die vrouw is een
duivelin. Heb je gezien hoe ze Devv aan
kijkt 1
Ja. Devvy denkt dat ze betaald wordt
om te spioneren. Ik geloof dat ze jou ook
verdenkt.
Mogelijk. Dus zo staan de zaken,
Clinton. Je ziet, het is een ingewikkelde
affaire, en het lijkt erop, alsof we zijn
vastgelopen.
Toen ik vanochtend de „Helene" zag
had ik het bijna zei Clint. Morgen gaan ze
naar Martinez, wanneer de boot aankomt.
Als ik haar met hen in de boot zie, her
inner ik me misschien weer alles.
Best mogelijk.
Paddy dacht enige ogenblikken na, ter
wij] hij de uitgedoofde pijp tussen zijn
tanden hield. We hebben weinig zeker
heid, maar dit is geen zaak die we met
vingerafdrukken en microscopen kunnen
oplossen. Probeer het. Neem morgen Dev-
vy's boot en ga erheen. Houd je mond
dicht en je ogen open. En je handen
thuis.
Oké.
En blijf van de „Helene" vandaan.
Ze lopen rond met het plan je te ver
moorden sinds ze weten, dat je levend
aan wal bent gekomen.
Zo gemakkelijk zal het ze niet af
gaan. Hij grinnikte tegen Paddy. De
kleine man stond hem bijzonder aan.
Maar Paddy's gezicht bleef ernstig.
Wees voorzichtig. Ik ben op jou gesteld,
Clinton. Joostmag weten waarom. Ver
geet niet. dat we met moordenaars te doen
hebben. Het was de bedoeling, dat jij,
net als Callahan, alleen in de boot aan
de stroom prijsgegeven zou worden. Maar
het geluk is met je geweest en Devvy.
IWurüt vervolgd).
