Rijk vordert vijftien miljoen
van Amsterdam
Als aandeel in bouwkosten van
Velser spoorwegtunnel
Economische conferentie van
Brits Gemenebest in 1958
m
Vrijhandelsgebied voorlopig
moeilijk te aanvaarden
Koning Haakon VII
ten grave gedragen
Rijk activeerde f 150 miljoen
uit akkoordrekeningen
VOOR 1958 WORDEN VEEL
TOERISTEN VERWACHT
Procentueleverplichting van voor de oorlog
Op
wel heel ongunstig
tijdstip
Vuile melkflessen
Koninklijk Paar uit
Oslo teruggekeerd
Huldiging prof. Brom
WERKGEVERSVERBONDEN
Schrijven aan ministers
Zijlstra en Luns
9 "'028 m
De hele wereld en het Noorse volk brachten
laatste groet aan verzetsvorst
Nederlandsche Bank
Deviezenreserve daalde met 22,8 miljoen
E.B.U.-verkeer liet
overschot in september
VB
WOENSDAG 2 OKTOBER 1957
Redelijk
Niet tv achten
Detailhandel vreest moeilijk
heden met huisvrouw
TUNESISCHE AMBASSADEUR
IN NEDERLAND
Vijftig jaar geleden
gedoctoreerd
Gunstige invloed van
Brusselse tentoonstelling
HANDELAREN IN
GEDROOGDE ZUID-
VRUCHTEN JUBILEREN
llfifi
J** 1
Creditsaldo
Banksaldi gedaald
Gevolg van bijzondere
transactie
(Van onze Amsterdamse redactie)
Het Rijk heeft de gemeente Amsterdam een rekening gepresenteerd van
ongeveer 15 miljoen zijnde een bijdrage van ruim 27 in de bouwkosten
van de Velser spoorwegtunnel. Zoals bekend heeft de bouw van zowel de
spoorweg- als de autotunnel een bedrag gevergd van rond f 130 miljoen. De
hoofdstad zou die f 15 miljoen aan het Rijk schuldig zijn op grond van een
verplichting, in 1939 aangegaan, omdat zij toen alle belang had bij de verwij
dering van de Velser spoorbrug en de totstandkoming van de spoorwegtunnel.
Iedereen, die de financieringsmoeilijkheden van de gemeenten kent, zal be
grijpen dat het voor Amsterdam geen peulschilletje is om dit bedrag te moeten
opbrengen. Naar wij vernemen, zal er dan ook met het Rijk onderhandeld
worden. Misschien zelfs over de grootte van de vordering, maar daarover wilde
de wethouder van Financiën, mr. F. H. C. van Wjjck, wie wij om een commentaar
vroegen, zich niet uitlaten. „We gaan ons standpunt eerst in Den Haag voorleggen
voor we dit openbaar maken. De regering heeft het recht het eerst te weten,
hoe wij er tegenover staan", zo verklaarde hij. Het dubieuze in de vordering
is o.i. nl. het feit, dat de gemeenteraad in 1939 akkoord was gegaan met een
10 miljoen voor de spoortunnel alleen, want een autotunnel was er toen niet
bij. En daarnaar gerekend zou de vordering dus niet meer dan f 2,8 miljoen
kunnen zijn
in geld uitgedrukte aandeel van Am
sterdam is natuurlijk veel groter gewor
den. En met als basis de werkelijke
kosten van de spoorwegtunnel (dat zou
dan ca. 55 miljoen zijn) heeft het Rijk
nu op een wel heel ongunstig tijdstip
een rekening aangeboden die de hoofd
stad in een zeer lastig parket stelt. Want
het raadsbesluit heeft zijn rechtsgeldig
heid niet verloren.
Het Amsterdamse dagblad „Het Pa
rool", dat gisteravond met de onthulling
kwam van deze voor velen onverwachte
vordering, die „waarschijnlijk 15 mil
joen zal bedragen" de weth. deel
de ons mede, dat een rekening van die
grootte inderdaad al is binnengekomen
memoreerde daarbij, dat de regering
vóór de oorlog slechts door de krachtige
argumenten van de hoofdstad was ge
zwicht om de Velser spoorwegtunnel te
bouwen. In 1930 reeds drong de hoofd
stad, kort nadat de spoorbrug was aan
gevaren, er bij het Rijk op aan de brug
te vervangen door een tunnel. Na een
onderzoek door Rijkswaterstaat schreef
de toenmalige minister van Waterstaat
aan het gemeentebestuur, dat hij over
wegende bezwaren had tegen deze plan
nen en dat hij daarom deze aangelegen
heid als afgedaan beschouwde. Amster
dam liet het niet daarbij en tenslotte
ging men in Den Haag overstag voor de
hoofdstedelijke argumenten. Op 3 maart
1939 deelde minister Van Buuren mede,
hij bereid was 't standpunt van zijn
mts voorganger te herzien en dat hij
zijn medewerking wilde verlenen aan de
aanleg van een tunnel, mits de hoofd
stad bereid zou zijn in de kosten bij
te dragen. Ook de provincie Noord-
Holland werd als een naaste belangheb
bende beschouwd en beide zouden sa
men een derde van de kosten moeten
dragen, d.w.z. 5'18 deel voor Amsterdam
en V18 voor de provincie of in procenten
27V9 en S'/g.
B. en W. van de hoofdstad stelden de
raad voor de gevraagde bijdrage te ver
lenen op 12 mei 1939. De reële kosten
stonden niet vast, maar om de gedachte
te bepalen had de minister ze geraamd
op f 10 miljoen B. en W. achtten het
echter niet gewenst met de toezegging
te wachten totdat een nauwkeurige ra
ming bekend was, ook al niet omdat het
Rijk tweederden van de bouwsom voor
zijn rekening zou nemen en er zelf het
meeste belang bij zou hebben die kosten
zo laag mogelijk te houden. Die voort
varendheid komt de stad nu blijkbaar
duur te staan.
Op 31 mei 1939 werd de voordracht
zonder hoofdelijke stemming aanvaard.
Toen na de oorlog het werk dat in 1941
was stopgezet werd hervat, klopte de
begroting natuurlijk niet meer. Ook het
(Van onze Haagse redactie)
Het bestuur van het Produktschap voor
Zuivel heeft, zoals bekend, enige tijd ge
leden een verordening opgesteld, waarm
het aan de melkverkopers verboden wordt
lege flessen te vervoeren, die vuil zijn.
Het bestuur van het Bedrijfschap Detail
handel in melk en melk- en zuivelproduk-
ten heeft gisteren met grote meerderheid
uitgesproken, dat een dergelijke verorde
ning onaanvaardbaar is. „Wij krijgen een
huis vol ruzie en een hoop narigheid" was
het commentaar van een der bestuursle
den. Het wordt voor de verhouding melk
bezorgerklant niet bepaald aantrekke
lijk beschouwd om een dagelijks gevecht
te leveren om de vuile flessen. De melk
bezorger zou nl. volgens de verordening
moeten bepalen, wanneer een klant een
vuile fles aanbiedt of wanneer niet. Om
deze reden werd de verordening als on
gewenst beschouwd. Men wil alleen door
een intense propaganda de Nederlandse
huisvrouw er van doordringen, dat het
voor de volkshygiëne van groot belang is,
dat de lege melkflessen schoongespoeld
worden teruggegeven. Een werkelijk vuile
fles kan nl. oorzaak zijn, dat al het water
van een spoelmachine door bacteriën
wordt verontreinigd.
voor Nederlandse Gemeenten om een
lening moeten aankloppen, want het
weinige geld. dat ze bezit, heeft ze hard.
hee] hard nodig. Een penibele kwestie,
die alleen met wijs beleid kan worden
opgeln-t. Van de regering mag zeker
da-dwerkeli.ik medeleven worden ge-
vrragjj met de moeilijkheden, waarin ze
Amsterdam zo plotseling geplaatst heeft.
Het laatste woord zal er nog wel niet
over gesproken zijn. We kunnen ons zo
voorstellen, dat de gemeenteraad ook
nog we) het een en ander over deze
"reem.de gang van zaken zal willen zeg
gen. Te meer. daar de bouw van de
TT-tunnel in het slop is geraakt, omdat
de regering eerst wil praten over haar
financiële bïjdraee en de technische
■•érites - van deze oeververbinding en
daarmee bliik heeft gegeven de Amster
damse doortastendheid te missen
Omstreeks kwart voor acht gisteravond
zijn Koningin Juliana en Prins Bernhard
vergezeld van prins Felix van Luxem
burg per vliegtuig uit Oslo op Soester-
berg teruggekeerd.
Het gezelschap vertrok naar het pa
leis Soestdijk, waar prins Felix, evenals
voor de heenreis de nacht doorbracht
Vandaag heeft hij de reis naar Luxem
burg voortgezet.
Doch waar moeten die f 15 miljoen
vandaan komen? En is het redelijk, dat
dit bedrag gevraagd wordt? Zou uitge
maakt worden, dat Amsterdam er niet
onderuit komt, dan zal de stad wellicht
toch bij het Rijk zelf of bij de Bank
De Tunesische regering heeft Neder
land, België, Noorwegen, Denemarken en
Zweden gevraagd in te stemmen met de
benoeming van Tunesische ambassadeurs
voor dip landen.
Als de toestemming wordt verleend, zal
de Tunesische ambassadeur in West-
Duitsland, Ben Ammar, tevens ambassa
deur voor Nederland en België worden.
De Tunesische ambassadeur in Engeland,
Tajeb Slim, zou tevens ambassadeur voor
Denemarken, Noorwegen en Zweden zijn.
(Van onze Nijmeegse correspondent)
Een uitgelezen schare professoren, stu
denten en andere belangstellenden vulde
gisteren de aula van de Nijmeegse Univer
siteit, niet ter gelegenheid van een pro
motie, maar voor de huldiging van prof.
G. B-om e.m. hoogleraar van de Kath.
Universiteit, georganiseerd door de Neer-
landicivereniging Het Gilde „Achter 't
Vr-cken".
Het was nl. 50 jaar geleden, dat prof.
Brom te Utrecht promoveerde bij prof. dr.
J. W. Muller op een proefschrift getiteld
„Vondeis bekering".
Omringd door het bestuur van Het Gil
de „Achter het Vereken" betrad een stra
lende prof. Brom de aula.
Praeses L. Janssen leidde de bijeen
komst in en gaf vervolgens het woord aan
dr. K. Smits, oudste kunsthistoricus-leer
ling van prof. Brom.
Hij dacht vol plezier terug aan zijn
jonge jaren op het kunsthistorisch insti
tuut en beschreef prof. Brom als weten
schapsmens en als kunsthistorische vriend
en bood een dundruk aan van een te ver
schijnen studie van prof. Brom.
De Neerlandici-leerlingen vonden een
spreekbuis in dr. J. Starink, die o.a. zei,
dat Brom zijn aard overdroeg aan zijn
studenten. „Zijn aard was te getuigen, en
daarom getuigen wij vandaag".
Als geschenk bood hij „5 Studies van
prof. Brom" aan.
Als derde spreker nam het woord prof.
dr. W A., P. Smit namens de Universiteit
van Utrecht.
Tenslotte nam prof. Brom zelf het
woord en spoorde zich zelf getrouw de
Nijmeegse studenten aan in veel groter
getale te promoveren om de wetenschap
pelijke achterstand van de Nederlandse
Katholieken op te heffen.
Hij dankt allen voor de hem gebrachte
hulde en nodigde hen uit ter receptie.
Deze receptie, druk bezocht, besloot
daze huldiging.
De ministers van Financiën van het
Britse Gemenebest hebben dinsdag naar
in een communiqué werd bekendgemaakt
het voorstel van de Canadese regering
goedgekeurd, om in 1958 een economi
sche en handelsconferentie van het ge
menebest te doen houden. De ministers
kwamen overeen, dat in het begin van
1958 te Londen voorbereidende werk
zaamheden verricht zullen worden, die
o.m. betrekking hebben op de agenda en
andere procedure kwesties.
De ministers van het gemenebest er
kenden, zo vervolgde het communiqué
dat de instelling van een naar buiten
gericht vrijhandelsgebied in Europa de
voordelen zou verruimen, die voortvloeien
uit economische integratie in Europa,
niet alleen voor het Verenigd Koninkrijk
maar voor alle deelnemers.
De ministers van het Verenigd Konink
rijk hebben de verzekeringen herhaald,
die reeds eerder door hun regering wa
ren gegeven omtrent beveiliging van
de belangen van het gemenebest op de
markt van het Verenigd Koninkrijk voor
voedsel, dranken en tabak.
Het meest verstrekkende besluit, dat
door de ministers van het gemenebest
te Mont Tremblant In Canada werd ge
nomen, is volgens de financiële corres
pondent van Reuter wel, dat, tot het
scheppen van een doeltreffend apparaat
voor voortdurend overleg tussen de lan
den van het gemenebest. Op dit ogenblik
beperkt dit overleg zich tot zaken, die
verband houden met de Europese Ge
meenschappelijke Markt en het Europe
se vrijhandelsgebied maar verantwoor
delijke kringen zijn van mening, dat het
verruimd zal worden. Dit betekent, dat
voor het eerst het gemenebest een of an
der economisch orgaan zal hebben, iets
dat mogelijk nog grotere gevolgen kan
hebben dan het voorgestelde Engels-Ca-
nadese vrijhandelsgebied. Het gemene
best kende een dergelijk orgaan echter
niet.
Een van de oorzaken van deze nieuwig
heid is de verandering in de Canadese
regering. De liberale regering van Cana
da was tegen een secretariaat van het
gemenebest of andere instellingen. Naar
mate de conferentie te Mont Tremblant
vorderde toonden de Aziatische landen
toenemende belangstelling en steun voor
een orgaan voor nauwere raadpleging.
De vier grote verbonden van werkge
vers in ons land hebben aan de minister
van economische zaken, prof. dr. J. Zijl
stra en de minister van buitenlandse
zaken, mr. J. M. A. H. Luns, een schrij
ven gericht, waarin zij zeggen, dat zjj het
streven naar een grotere vrijheid in het
internationale economische verkeer toe
juichen. Sprekend voor hun leden zijn de
verbonden echter tot de conclusie geko
men, dat het nemen van beslissingen
over de instelling van een vrijhandelszone,
zeker in de opzet zoals deze tot dusver in
overweging is, op dit ogenblik voor de
Nederlandse industrie moeilijk te aanvaar
den is.
De voornaamste gronden waarop deze
conclusie berust zijn de volgende:
1. De vrijhandelszone is gebaseerd op
het beginsel dat elk deelnemend land te
genover derde landen zijn eigen douane-
Ten aanzien van het toerisme zijn er
voor het jaar 1958 bijzonder gunstige ver
wachtingen. De Wereldtentoonstelling te
Brussel speelt daarbij een vrij grote rol.
Aldus bleek gisteren tijdens een persont
vangst door vertegenwoordigers van de
Algemene Nederlandse Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer (ANVV) in het bui
tenland, die thans in Den Haag vertoe
ven.
De heer F. Hendricks, directeur ANW
te Brussel, verwacht dat tal van de 30
miljoen buitenlanders, waarop men te
Brussel rekent, van de gelegenheid ge
bruik zullen maken enige vakantiedagen
in Nederland door te brengen. Op de ten
toonstelling wordt een stand van het
ANVV-informatiecentrum gevestigd, wel
ke met telexlijnen verbonden zal zijn met
de voornaamste Nederlandse logiesinfor-
matiediensten.
De heer Chr. Belmon, directeur in
Duitsland, verwacht nog steeds een stij
gende toeloop van Duitse toeristen naar
ons land. Men komt in Nederland bijzon
der graag en het aantal klachten is ver
houdingsgewijs zeer gering. Alleen doet
het hem leed, dat tal van Duitse gasten
speciaal op het gebied van zomerhuisjes
aanzienlijk worden overvraagd. Voorts
zou hij wensen, dat een grotere coördina
tie tot stand zou komen van de gegevens
en de logiesmogelijkheden in Nederland.
Ook de directeur van de ANW te Pa
rijs, dr. J. van der Stap is niet pessimis
tisch over het bezoek van Fransen in 1958
aan Nederland. De op het ogenblik be
staande monetaire moeilijkheden in Frank
rijk zullen, naar hij verwacht, in het
voorjaar van 1958 wel goeddeels zijn op
gelost, zodat de Fransen opnieuw op rui
me schaal vakantiereizen naar het bui
tenland kunnen maken.
De directeur te New York, de heer F.
van der Laan, verwacht een aanzienlijk
grotere toeloop dan in vorige jaren van
Amerikanen naar West-Europa. Daarbij
staat nu reeds vast, dat zij zich voor een
groot deel zullen bedienen van Neder
landse scheepvaart- en luchtvaartlijnen.
Hij poogt zoveel mogelijk bezoeken van
Amerikanen aan de tentoonstelling te
Brussel te koppelen aan een zo langdurig
mogelijk verblijf in Nederland.
De heer G. Göbel, directeur van het
Scandinavische bureau verwacht, dat min
stens evenveel Scandinaviërs als in 1951
naar Nederland zullen trekken. Hij heeft
een grote propaganda-actie in Noorwegen
voorbereid.
Ook de directeur in Engeland en Ier
land ,de heer A. Bayless Hathaway, ver
wacht, dat het Britse en Ierse bezoek aan
Nederland, mede gestimuleerd door de
tentoonstelling te Brussel, groter zal zijn
dan in voorgaande jaren.
tarief blijft toepassen. Voor zover die
tarieven op grondstoffen en halffabrika
ten lager zijn dan volgens het toekomstige
buitentarief van de Europese Economische
Gemeenschap het geval zal zijn, zal de
Nederlandse industrie in de concurrentie
tegenover de afgewerkte produkten uit
de vrijhandelszone in een onaanvaardbare
ongunstige positie geplaatst worden.
2. De verbonden achten het voorts on
aanvaardbaar, dat produkten uit de vrij
handelszonelanden in de E.E.G. vrij zou
den worden toegelaten, indien die landen
niet equivalente verplichtingen op zich
zouden nemen.
3. De inwerkingtreding van het E.E.G.-
verdrag plaatst het bedrijfsleven reeds
voor zoveel problemen, waarvan men de
draagwijdte op dit ogenblik nog nauwe
lijks kan overzien, dat het niet gewenst
is die situatie tegelijkertijd nog' te com
pliceren met het in het leven roepen van
een vrijhandelszone.
4. Indien de E.E.G. enige jaren gewerkt
heeft en het gunstige effect oplevert, dat
ervan verwacht wordt, kan de E.E.G. als
een sterkere eenheid optreden dan thans.
Zij zal dan in staat zijn bij de onderhan
delingen over een vrijhandelszone een zo
danige krachtige positie in te nemen, dat
een maximum aan voordeel ook In het
Nederlandse belang bereikt kan worden.
Om al deze redenen verzoeken de ver
bonden de genoemde ministers met grote
nadruk ertoe mede te willen werken, dat
op de komende ministersconferentie van
de O.E.E.S. geen beslissingen over een
eventuele vrijhandelszone worden geno
men, waaraan Nederland b(J de verdere
onderhandelingen over dit onderwerp ge-
honden zon zijn.
Het schrijven is ondertekend door de
voorzitters van de vier verbonden, t.w.
de heer T. J. Twijnstra van het Verbond
van Ned. Werkgevers, mr. F. H. A. de
Graaf f van het Centraal Sociaal Werk
gevers-Verbond, de heer J. A. J. M. van
Heijst van het Kath. Verbond van Werk
geversverenigingen en de heer A. Borst
Pzn van het Verbond van Prot.-Christ.
Werkgevers in Nederland.
Vandaag viert de „Nederlandsche Ver-
eeniging voor den handel in gedroogde
zuidvruchten, specerijen en aanverwante
artikelen" haar vijftigjarig bestaan. Bij
deze vereniging zijn vrijwel alle impor
teurs en grossiers, evenals transito-han
delaren en tussenpersonen in deze artike
len, aangesloten. In de internationale han
del heeft zij in het bijzonder bekendheid
gekregen door het samenstellen van een
reglement voor handelsusances en het aan
haar verbonden arbitrage-instituut. Van
middag recipieerde het bestuur van de
jubilerende vereniging in het Amstel-
hotel te Amsterdam.
Dinsdag is wijlen koning Haakon VII
van Noorwegen naar zijn laatste rust
plaats gedragen. In de Domkerk te
Oslo werd een rouwdienst gehouden,
die door de familieleden van de over
leden vorst en vele Europese vorsten
werd bijgewoond. Op de foto ziet men
(v.l.n.r.) Koningin Louise, Koning Gus-
taaf Adolf van Zweden en het Neder
lands koninklijk paar.
Met het m.s. „Willem Ruys" vertrokken
heden de volgende paters naar de missie
gebieden iii Indonesië: J. A. Vanemam, E.
F. Kouters, W. J. Bos en J. L. Quinn,
allen van de congregatie van Mill Hill;
de paters H. Grünhart en R. J. Friederidh
S. J. en pater A. J. Mö'hknann S.V.D., uit
Teteringen. Voorts een aantal zusters uit
Aerdenhout, Teteringen en Veghel. Pater
dr. H. Jeuken vertrekt op verzoek van de
Indonesische regering als lector naar de
universiteit van Djokja. De eerw. moeder1
A. M. Mommarts, van de Congregatie der
Zusters Franciscanessen te Aerdenhout,
gaat een visi'tatiereis van enlgp maanden
door Indonesië maken.
>V
A
Dinsdagochtend is in de dikke mist een personentrein ingereden op een stil-
staande trein bij het station van Stuttgart. De achterste wagon van de stil
staande trein werd volkomen verwoest en volgens de Duitse spoorwegen zijn er
zes mensen om het leven gekomen. Tien personen liepen verwondingen op. De
foto geeft een beeld van de ramp.
Gistermorgen is het stoffelijk overschot van koning Haakon VII van
Noorwegen plechtig bijgezet in tie witmarmeren sarcophaag, waarin ook
het stoffelijk overschot rust van zijn echtgenote, koningin Maud, die in
191",8 overleed.
Gedurende meer dan 50 jaar heeft koning Haakon zijn volk geregeerd
en heeft hij het vertrouwen, dat de Noren in hem stelden, toen zij hem
in 1905 tot hun koning kozen, ver overtroffen. Vooral zijn bijzonder
krachtige houding tegenover de Duitsers,, die in april 1940 Noorwegen
aanvielen, heeft koning Haakon in de ogen van zijn landgenoten gemaakt
tot het symbool van het Noorse verzet Wie zouden beter in staat zijn om
te begrijpen, wat een zo grote nationale figuur in tijden van grote
beproevingen voor een volk kan betekenen, dan wij, Nederlanders, die
zelf deze beproeving moesten doorstaan en ons voortdurend gesteund
wisten door een koningin, die thans in haar ouderdom het ereteken
meedraagt, dat zij door bet offer van de beste jaren van haar leven voor
haar volk verdiende. De droefheid, die het Noorse volk voelt op deze dag,
nu het zijn „verzetskoning" naar zijn laatste rustplaats heeft gebracht,
weerspiegelde zich in de sfeer, die gisteren het openbare leven in de hoofd
stad van Noorwegen beheerste.
De rouwdienst in de kapel van het ko
ninklijk paleis te Oslo werd alleen bij
gewoond door de leden van de konink
lijke familie. Tevoren echter had de
Noorse bevolking de gelegenheid haar
koning een laatste groet te brengen,
toen de lijkkist van het koninklijk pa
leis werd overbracht naar de kathe
draal van Oslo. De route was afgezet
door troepen van land-, zee- en lucht
macht van Noorwegen, Groot Brittan-
nië, de Verenigde Staten en Denemar
ken. Op het Egerplein, ongeveer hal
verwege de route van het paleis naar
de kathedraal brandden twee fakkels
op hoge zuilen. In de haven, tegenover
het slot Akershus, lagen oorlogssche
pen uit zes landen gemeerd.
Om zeven uur, vier uur voordat de
begrafenisstoet zich in beweging zou
zetten, stonden gisteren reeds dui
zenden mensen opgesteld langs de route
van het koninklijkpaleis naar het kas
teel Akershus. Op de weg naar de ka
thedraal was de lijkkist geplaatst op
een met zwarte paarden bespannen af
fuit. De nieuwe koning Olaf V alsmede
de kroonprins en de mannelijke buiten
landse gasten volgden te voet. De ko
ninginnen en prinsessen waren gezeten
in auto's.
Na de kerkdienst in de kathedraal
begaf de stoet zich naar het kasteel
Akershus. Door tien vroegere adjudan
ten van koning Haakon werd de lijk
kist naar een open lijkwagen gedra-
Zo snel kunnen de fiscale autoriteiten de
belastingstroom niet naar de schatkist ja
gen of de gelden stromen er even hard
(of nog harder) weer uit. Het gevolg hier
van is geweest dat het Rijk, ook al door
dat de gehouden inschrijvingen op schat
kistpapier niet voldoende soelaas boden,
sinds de maand april nog slechts weinig
weken over een creditsaldo bij de Neder
landsche Bank heeft kunnen beschikken.
Herhaaldelijk moest tot een wisselend be
drag, dat echter de f 150 miljoen niet
mocht overschrijden, op de centrale bank
worden teruggevallen om aan de opko
mende betalingsverplichtingen te kunnen
voldoen. En daarbij moesten dan somtijds
nog speciale maatregelen worden getrof
fen om tot een sluitend geheel te komen.
In dit verband valt te memore
ren de plaatsing in begin september van
ruim f 300 miljoen schatkistpapier bij een
aantal buitenlandse circulatiebanken, die
daarmede een flink deel van de guldens
saldo's uit betalingsakkoorden welke zij
bij de Ned. Bank aanhielden en die in die
dagen juist een grote hoogte hadden be
reikt, bij het Rijk belegden. Deze beleg
ging kon slechts van zeer tijdelijke aard
zijn, maar de minister van financiën zag
zich hiermede voor het moment toch uit
de brand geholpen. De aflossing van het
papier baarde hem bovendien uiteindelijk
weinig zorgen omdat de bekende transac
tie met het Internationale Monetaire
Fonds inmiddels 261 miljoen in het la
tje had gebracht.
Met dat al waren de moeilijkheden ter
zake van de kaspositie van het Rijk even
wel niet van de baan en de weekstaat per
23 september toonde dan ook reeds weer
een tekort van f 85.8 miljoen. In de afge
lopen week is echter geen verdere ver
slechtering ingetreden. De belastingont
vangsten lieten na aftrek van de verrichte
uitgaven, waaronder de salarisbetalingen
aan de ambtenaren, zelfs een overschot
van f 35.2 miljoen. Maar de Minister heeft
het er met de grote betalingen, die hem
deze maand te wachten staan, toch niet op
aan willen laten komen.
Blijkens de jongste weekstaat is name
lijk opnieuw tot belegging van guldens
saldo's uit betalingsakkoorden in schat
kistpapier overgegaan. Thans tot een be
drag van f 151.8 miljoen. De looptijd en de
rente van dit papier zijn niet bekend ge
maakt, maar allicht kan de schatkist het
hiermede weer een paar weken uitzingen.
Uit de onderhavige transactie kreeg
de Staat tezamen met de eerder ver
melde f 35.2 miljoen in de afgelopen
week een bedrag van f 187 miljoen ter
beschikking. Hiervan is f 85.8 miljoen
aangewend tot delging van de bestaande
debetstand bij de Ned. Bank, zodat per
saldo f 101.2 miljoen als tegoed kon wor
den opgevoerd.
Ook dit saldo zal, tenzij de belastingen
erg ruim vloeien, echter slechts een kort
leven beschoren zijn. Op 1 oktober kwam
namelijk reeds f 110 miljoen schatkistpa
pier te vervallen, terwijl daartegenover
slechts f 56.7 miljoen binnenkwam uit
papier dat bij de jongste inschrijving
werd geplaatst. Verder moest op ge
noemde datum f 53 miljoen aan rente en
aflossing op staatsschuld worden opge
bracht (waarvan f 31 miljoen uit hoofde
van de garantieverplichting voor de 3"/o
lening Ned. Indië 1937 A). Bovendien ver
vallen er deze maand nog verdere belang
rijke bedragen aan schatkistpapier: t.w.
op 2 okt. f 33 miljoen, op 8 okt. f 62 mil
joen, op 17 okt. f 21 miljoen en op 22 okt.
f 67 miljoen. En als klap op de vuurpijl
komt dan op 25 okt. de drie-maandelijke
uitkering aan de gemeenten ten bedrage
van ongeveer 250 miljoen.
Men ziet het is een naargeestige opsom
ming. Uiteraard zal hiertegen door het
houden van nieuwe inschrijvingen op
schatkistpapier zoveel mogelijk dekking
worden gezocht, terwijl tevens nog ruime
belastinginkomsten in uitzicht zijn. Maar
ook de banken kunnen een gulden slechts
een keer uitgeven, zodat de mogelijkheid
om aflopend papier te verlengen mede
bepaald zal worden door de omvang die
de belastingen zullen aannemen.
De huidige stand van de banksaldi
266.1 miljoen) wijst een tekort aan ten
opzichte van het als verplicht gemiddelde
aan te houden bedrag van 300 miljoen
of iets daaronder. In de gegeven situatie
is dit echter geen bezwaar aangezien de
vorige week, toen de saldi 390.8 miljoen
bedroegen, reeds een flink overschot was
gekweekt.
De achteruitgang van 124,7 milj. welke in
de afgelopen week in het tegoed van de
banken optrad, vormt het nadelig verschil
tussen de volgende mutaties op de onder
scheidene rekeningen (alles in miljoenen
guldens), stijging biljettenomloop 164.6,
afvloeiing deviezen 22.8, overboeking naar
Rijk en diversen 40.1, totaal derhalve 227.5.
Anderzijds beschikbaar gekomen uit ver
disconteerde wissels 28.5 en uit opgenomen
voorschotten 74.3, totaal 102.8.
De ontwikkeling van de deviezenbewe-
ging heeft, zoals uit het voorgaande reeds
naar voren kwam, geleid tot een afvloeiing
van f 22.8 miljoen. De voorgaande week
was er een deviezenverlies van f 10.3 mil
joen. In totaal bedraagt de netto deviezen
reserve van de N.B. thans f 629.9 miljoen.
Het daarin begrepen bezit aan converti-
bcle valuta is met f 6.2 miljoen gedaald
tot 291.8 miljoen. De goudvoorraad bleef
gehandhaafd op 2648.7 miljoen.
gen. De stoet werd voorafgegaan door
politie te paard en een muziekkorps van
de paleiswacht, gestoken in zwarte uni
formen. Aan het hoofd van het mu
ziekkorps, dat een treurmars speelde,
werd een aantal Noorse vlaggen mee
gevoerd. Langs de gehele route hin
gen de vlaggen halfstok. Gedeelten van
de route waren versierd met witte chry
santen. Aan het begin van de route was
een drie meter hoge poort geplaatst,
versierd met bloemen en vlaggen.
Onmiddellijk achter de lijkwagen lie
pen koning Olaf, gekleed in de admi
raalsuniform van de Noorse marine, en
de 20-jarige kroonprins Harald in de
uniform van cadet van de militaire
academie. Achter hen liepen koning
Boudewijn van België, koning Paul van
Griekenland, koning Frederik van De
nemarken en koning Gustaaf Adolf van
Zweden. Daarna volgden prins Bern-
hard, president Ageirsson van TJsland,
en president Kekkonen van Finland
Vervolgens kwamen prins Felix van
Luxemburg, de hertog van Gloucester,
als vertegenwoordiger van koningin
Elizabeth van Engeland, en prins Alex
ander Desda van Etiopië, premier Ger-
hardsen van Noorwegen, hoge Noorse
autoriteiten en vertegenwoordigers van
36 vreemde mogendheden, en een
NATO-delegatie met aan het hoofd ge
neraal Lauris Norstad, de opperbevel
hebber van de NATO in Europa. Ko
ningin Juliana, koningin Ingrid van
Deemarken en koningin Louise van
Zweden volgden in auto's.
Plechtigheid in Den Haag
In de Waalse kerk aan het Noordeinde
te Den Haag werd gistermorgen om 11
uur een plechtige rouwdienst gehouden
voor de overleden koning Haakon VII
van Noorwegen. De dienst werd geleid
door aalmoezenier E. A. Terjesen van de
Noorse ambassade.
Koningin Juliana en prins Bernhard
waren bij deze rouwplechtigheid ver
tegenwoordigd door mr. G. Baron van
Hardenbroek grootmeester van het huis
van de Koningin en luit. ter zee le klasse
w. van Rossum, adjudant van prins Bern
hard.
Van de vele binnen- en buitenlandse
hoogwaardigheidsbekleders, die de plech
tige rouwdienst bijwoonden noemen wij
voorts: de minister-president en mevr.
Drees, de minister van buitenlandse zaken
en mevrouw Luns en vrijwel alle hoof
den van de diplomatieke missies in ons
land; de voorzitter van de Eerste Kamer,
mr. J. Jonkman en de voorzitter van de
Tweede Kamer, mr. L. Kortenhorst.
De Nederlandsche Bank deelt mede, dat
het betalingsverkeer met de aan de
Europese Betalings Unie deelnemende
landen voor Nederland in de maand sep
tember 1957 een overschot van 82.099.000
21.605.000) heeft opgeleverd.
Van dit bedrag zal Nederland bil de
verrekening op 14 dezer 61.575.200
16.204.000) in goud of dollars ontvangen
terwijl voor een bedrag ad 20.523.800
($5.401.000) door Nederland krediet wordt
verleend aan de E.B.U. Op het door
Nederland aan de E.B.U. verleende kre
diet zal in mindering worden gebracht
een bedrag van ƒ9.811.600 2.582.000),
dat op dezelfde datum uit hoofde van de
met Denemarken, Engeland, Frankrijk.
Italië, Noorwegen en IJsland gesloten
consolidatie-overeenkomsten in goud of
dollars wordt ontvangen.
Na de uitvoering van bovengenoemde
verrekeningen zal de vordering van Ne
derland op de E.B.U. 244.761.800
64.411.000) bedragen.
De omvangrijke transactie in vreemde
valuta op termijn in de afgelopen maan
den en de in vele gevallen hiermede ge
paard gaande contante dekking hebben
de E.B.U.-posities van de verschillende
deelnemende landen beïnvloed. Met het
doel deze invloed althans gedeeltelijk te
neutraliseren is met een buitenlandse
circulatiebank op haar verzoek een com
penserende transactie afgesloten van
circa 90 miljoen.
Het overschot in de E.B.U. is een ge
volg van deze bijzondere transactie. De
totale deviezenpositie van de Nederland
sche Bank is door deze transactie niet
gewijzigd daar tegenover de verbetering
in de E.B.U.-positie een gelijke schuld
verplichting buiten de E B.U. staat. In
beginsel is besloten deze transactie
de maand oktober weer af te wikkeie®,
