In Rij swijk gaat een gigantisch
winkelcentrum verrijzen
DE STEM VAN DE LEZER
Wilton-Fijenoord heeft thans
seen marinewerk meer
Tweede-Kamerlid promoveerde
in Wageningen
Reclame
Atoomfusie-onderzoek
in Nederland
D'
Plan Steenvoorde maakt gemeente in
i vijf jaar „vol
Mr. KROPMAN
ZEVENTIG JAAR
Tsjoekof eerst naar
Kroesjtsjef
Eerste sleutels in
Pendrecht
Géén geld voor Pales
tijnse vluchtelingen
Schedel met sabelhouw
uit 1500 opgegraven
Jciger Overijssel aan Marine overgedragen
Ir. C. Van Meel doctor in de landbouwkunde
Maakt
voor Uw zaak
'"m
SfSCNDC
ZATERDAG 5 OKTOBER 1957
PAGINA 14
'V:>
v" -Q^
b*
In vijf jaar gereed
NEDERLANDERS IN CARITAS
INTERN ATIONALIS
HET PROBLEEM DER
ONTWAPENING
HOVENIERSSCHOOL TE
NAARDEN OPGERICHT
AUTO GESTOLEN
mm
i m
mmm
- -
SS-C
'•'".'tlö!£jj
(Van onze Haagse redactie).
Rijswijk is reeds begonnen aan de uit
voering van z(jn laatste grote uitbrei
dingsplan, het plan Steenvoorde, gele
gen in de zuid-westelijke hoek van deze
gemeente, die onder het burgemeester
schap van drs. A. Th. Bogaardt binnen
enkele jaren zal zijn uitgegroeid tot een
volwaardige stad met 70.000 inwoners.
Het formidabele sluitstuk zal o.m. wor
den gevormd door een „Amerikaans"
winkelcentrum in het noordelijk ge
deelte van het genoemde plan, dat ge
deeltelijk óver de nieuwe provinciale
weg Den HaagDelft zal worden ge
bouwd. zodat een kruisingsvrije onder
doorgang van 225 meter wordt verkre
gen.
Dit centrum bevat parkeerplaatsen
voor 1400 auto's, 3 warenhuizen, 4 lage
winkelunits, een winkelcarré voor ruim
honderd winkels, een supermarket (het
grote gebouw rechts op de afbeelding),
3 hoge flatgebouwen met 8 woonlagen
(links op de schets), een bioscoop, een
overdekte rijwielbergplaats, een kinder
bewaarplaats, kantoorruimten en een 14
étages tellend Residential Hotel dat men
rechts achteraan op de tekening ziet. Dit
centrum ligt ongeveer op gelijke afstand
van Moerwijk, Morgenstond, Delft en 't
Westland. Een weinig prettige weten
schap voor de Delftse middenstand, die
toch reeds in aanzienlijke mate de zuig
kracht van de Haagse zaken ondervindt.
Een en ander is echter slechts een
deel van het 1780 ha. omvattende plan-
Steenvoorde. Behalve de 6550 woningen,
die hier in een verhouding van 56 pet
woningwetwoningen en 44 pet premie-
bouwwoningen zullen verrijzen en waar
van 1/10 voorzien is van garageboxen,
komen er een luchtmacht-academie, een
militair hospitaal, 9 kleuterscholen, 15
lagere scholen, een openluchtschool, 5
ulo-scholen, een Openbaar Lyceum, een
katholieke lagere Technische School, een
derde, neutraal bejaardencentrum, een
kweekschool met klooster en een lagere
school, die waarschijnlijk door de Broe
ders van Maastricht zullen worden be
zet, een huishoudschool, drie kerken, 6
wijkgebouwen, 5 restaurants, 2 cafés, 5
garages met benzinestations en een dis
trictspostkantoor.
Een van de centrale wegen, de Gene
raal Spoorlaan, zal met «en viaduct over
de spoorlijn Den Haag—Rotterdam wor
den geleid.
Ter afsluiting van dit grootse project is
er dan nog een recreatiegebied van 350
ha ontworpen, dat tevens de groenstrook
zal zijn, die Rijswijk van Delft gesoheiden
houdt. Met het Julianapark in het noor
den en het vliegveld Ypenbürg in het
oosten, zal de groenstrook rond Rijswijk
dan gesloten zijn. In dit plan zijn opge
nomen 60 ha agrarisch terrein, onbe
bouwd blijvend groen, doorsneden met
liets- en wandelpaden en voorzien van
bosranden, een kanovijver, rosarium, twee
complexen schoolwerktuinen vier com
plexen volkstuinen, 18 sportvelden, vier
*^r- p- Kropman, voorzitter van de
JvV.P.-fractie in de Eerste Kamer is van
daag zeventig jaar geworden. Geen oude
man, ondanks zijn dikke, spierwitte haar
dos, deze levendige Gijsbertus Cornelis
Joannes Dominicus Kropman. Hij schijnt
niet_ te kunnen verouderen, de jaren
schijnen geen vat op hem te hebben. Hij
is altijd de bewegelijke, geestige Amster
damse advocaat gebleven, die met opge
ruimdheid de taak vervult, welke het le
ven hem heeft opgeleegd. Hij heeft nog
steeds iets van de Amsterdamse humor,
hij is wars van alle deftigheid, hij treedt
iedereen in al zijn eenvoud tegemoet. Hij
is vriendelijk en behulpzaam, deze man
moet een gouden hart hebben.
En toch is Kropman altijd een strijdbare
figuur geweest, hij mocht in zijn jonge
jaren zijn gedurfde ideeën verkondigen
via „De Nieuwe Eeuw", toen en later
heeft hij zijn kracht gezocht in de syn
these van alle Nederlandse krachten in
het belang der gehele gemeenschap. Zo
als hij onvoorwaardelijk eerbied eist voor
de zuiverheid van eigen intenties, zo
heeft hij ook eerbied voor de zienswijze
van anderen. In de Eerste Kamer treedt
hij alleen op de voorgrond als fractie
voorzitter van de K.V.P., maar dan heeft
hij ook het oor van de Kamer, want hij
spreekt weloverwogen, sierlijk en logisch.
En vooral: hij spreekt alleen als hij iets
te zeggen heeft. Kropman is een zeer ge
ziene figuur in onze Senaat. Hij is dat
misschien nog meer in zijn goede stad
Amsterdam, die hij zoveel jaren trouw
heeft gediend. Twaalf jaar was hij daar
wethouder, een carrière, die werd afge
sloten. toen hij tijdens de oorlog als gij
zelaar naar Sint Michielsgestel ging.
Kropman is ook een begaafd schrijver,
zijn talloze artikelen in dag- en weekbla
den getuigen daarvan. Nu in de Senaat,
aan de rand van de Hofvijver, behoort
hij tot de rustige en wijze mannen, die
het .regeringsbeleid hebben te bezien en
te beoordelen. Veel wat hij vroeger in
nieuwe ideeën heeft nagestreefd is nu in
het politieke leven werkelijkheid gewor
den, zijn sociale vooruitstrevendheid is
hem altijd bij gebleven.
Kropman ls in de Eerste Kamer een fi
guur van gezag die tegelijkertijd schit
tert door eenvoud en vriendelijkheid.
Gijsbestus Kropman heeft de leeftijd der
sterken bereikt.
tennisparken, vijf jeugdhonken en een
woonwagenkamp. Ook zal er ruimte zijn
voor een begraafplaatscomplex.
In dit geheel is het T.N.O.-complex aan
de Lange Kleiweg ongewijzigd gehand
haafd, zodat hier sprake zal zijn van een
enclave.
Het plan voor het winkelcentrum is
gemaakt door het architectenbureau Kui
per, Gouwetor, De Ranitz en Bleeker te
Rotterdam, het recreatieplan door De
Ranitz en Roorda van Eijsinga.
En de realisering hiervan?
Het plan-Steenvoorde wordt reeds ge
deeltelijk uitgevoerd. Er zijn reeds 598
woningen in aanbouw. Nog dit jaar wordt
er begonnen met de bouw van 304 wonin
gen voor de r.-k. bouwvereniging Sint-
Bonifacius.
Rijswijk staat wat jaarlijkse bouw
capaciteit betreft op de vierde plaats in
ons land met een jaarlijks gemiddelde
van 2500 woningen. Men denkt dus, door
gaande in ditzelfde tempo, het woning-
bouwprogram Steenvoorde in vijf jaar
gereed te hebben. De bouwer van het
machtige winkelcentrum, dat naar schat
ting 40 miljoen gaat kosten, zal tevens
de exploitatie op zich nemen en de uit
gifte van de winkelgebouwen.
Naar verluidt is er veel animo bij de
bedrijven om zich hier te vestigen.
Op weg naar Belgrado
De Sovjetminister van defensie, maar
schalk Tsjoekof, is vrijdagochtend per
vliegtuig uit Moskou vertrokken. Hij
reist via de Krim, waar partijsecretaris
Kroesjtsjef op vakantie is. naar Belgrado.
In politieke kringen acht men het zeer
belangrijk, dat Tsjoekof eerst drie da
gen bij Kroesjtsjef op bezoek gaat. voor
dat hij doorreist naar Belgrado, waar hij
8 oktober wordt verwacht.
In westelijke kringen in Moskou en
Belgrado gelooft men. dat Tsjoekofs be
zoek een nieuwe fase in de ontwikkeling
der betrekkingen tussen Joego-Slavië en
de Sovjet-Unie zal inluiden.
Men hoopt in deze komende vijf jaar
ook het recreatiegebied gereed te hebben.
Maar bij dit laatste project en ook bij
enkele onderdelen zoals het hotelplan zal
de bestedingsbeperking nog wel een han
dicap blijken.
Maar burgemeester Bogaardt met zijn
hobby voor het plantsoenwerk heeft al
vast midden in de woestijn, die Steen
voorde gaat worden, een zwanenvijver
aangelegd met bankjes....
Mgr. Baldelli, president van de Pause
lijke Missiewerken, is gisteren herkozen
als president van de Internationale Ca
ritas. Als algemene penningmeester is
herkozen de Nederlander mr. H. M. L. H.
Sark uit Wassenaar, lid van het dagelijks
bestuur van het landelijk sociaal chari
tatief centrum.
Mr. Sark verzorgt in het centrum de
buitenlandse contacten.
Gisteren zijn ook de leden voor het
uitvoerend comité van de Internationale
Caritas gekozen. Ook in dit comité heeft
een vertegenwoordiger van het landelijk
sociaal charitaief centrum zitting.
Aan de besprekingen neemt behalve
mr. Sark ook deel rector P. J. M. H.
Mommersteeg, vice-president van het
centrum. Aldus meldt het K.N.P.
Door een technische misgreep is gis
teren bij het artikel „Het probleem der
ontwapening" in ons blad de vermel
ding „Van onze militaire medewerker"
weggevallen.
Tien overgelukkige echtparen hebben
vanmorgen onder grote belangstelling van
de Pendrechtenaren en vele genodigden,
onder wie de „moeder van Pendrecht",
mevrouw Stam-Reese en architect Groos-
man. uit handen van de heer Bos, direc
teur van Volkshuisvesting Rotterdam na
mens het bestuur, daar wethouder J.
Meertens verhinderd was, de sleutels in
ontvangst mogen nemen die toegang ver
lenen tot het eerste blok galeriiwoningen
voor bejaarden aan de Krabbendijkse-
straat nummers 272290 in Pendrecht
In een aan de hulpverlening aan de
Palestijnse vluchtelingen gewijde bijeen
komst van de Algemene Vergadering der
V.N. heeft de Amerikaanse afvaardiging
een bedrag van 21.5 miljoen dollar en
die van Groot-Brittannië een som van
2.9 miljoen dollar toegezegd. Nederland
zal dit jaar weer 145.000 gulden bijdra
gen. De Nederlandse afgevaardigde was
een van degenen, die wees op het feit,
dat vele landen zich nauwelijks iets van
het lot dezer vluchtelingen aantrekken
en hun plicht tot hulpverlening schanda
lig verwaarlozen.
De Amerikaanse toezegging werd ge
daan door de vroegere filmster Irene
Dunne, die deel uitmaakt van de Ameri
kaanse afvaardiging naar de V.N.
Er is voor de V.N.-hulp aan de Pa
lestijnse vluchtelingen in toaal een be
drag van veertig miljoen dollar nodig.
De voorzitter der Algemene Vergade
ring, de Nieuwzeelander Sir Leslie Munro
had bij het begin der vergadering ver
klaard dat de financiële positie van het
V.N.-orgaan voor de hulpverlening aan
de Palestijnse vluchtelingen „bijzonder
hachelijk" was.
(Van onze correspondent)
Gistermidag is in het bijzijn van vele
genodigden te Naarden een nieuwe
Hoveniersschool geopend, de vierde in
ons land.
De stichting van deze scholen bete
kent een omschakeling van de avond
cursussen, die ongeveer zes jaar duren,
naar dagonderijs, dat eens per week
wordt gegeven en waarbij de opleiding
twee a drie jaar vergt. Het betreft
hier vakonderwijs voor de aanleg van
bloemen- en groentetuinen. Tijdens de
opening werd o.m. het woord gevoerd
door ir. B. K. Bartelds, inspecteur van
het tuinbouwonderwijs en de heer N.
J. C. Cramer, burgemeester van Naar
den, die beiden de oprichting van deze
school toejuichten.
Bij het voormalig oogziekenhuis aan
het Haringvliet is bij graafwerkzaam
heden een mensenschedel te voorschijn
gekomen. De schedel, die sporen van ge
weld vertoont, vermoedelijk een sabel
houw, zal ongeveer 400 jaar oud zijn.
Dezer dagen verdween op de Nieuwe
Binnenweg bij de 's-Gravendijkwal de
blauwgrijze Volvo-personenauto van de
koopman S. van de Breitnersingel. Het
bouwjaar is 1957 en 't kenteken VX 50-14.
AMBTENAREN PRIJSGEGEVEN
AAN VERPAUPERING
Bij monde van de Ministers van Sociale
Zaken en Binnenlandse Zaken heeft de
Regering de treurige moed gevonden de
door de gezamenlijke Centrales van Over
heidspersoneel voorgestelde zeer beschei
den salarisverbetering voor lagere en
middelbare ambtenaren met het oog op
de bestedingsbeperking af te wijzen.
Deze categorieën van ambtenaren, die
reeds lang voor het ontstaan van de hui
dige situatie, welke tot beperking van de
consumptie dwingt, onderbetaald werden
en daardoor voor een groot gedeelte
aan armoede toe waren, worden thans
aan algehele verpaupering prijsgegeven
op grond van het argument, dat voor hun
bescheiden salarisaanspraken thans
geen gelden beschikbaar zouden kunnen
worden gesteld.
En dat, terwijl:
a. het nationale inkomen, dat in 1950
ca. ƒ.14 milliard bedroeg en in 1970 vol
gens raming 30 milliard zou belo
pen, in 1956 reeds was toegenomen tot
28 milliard;
b. deze ambtenaren, wier salariëring
ten opzichte van vergelijkbare catego
rieën in het particuliere bedrijfsleven
steeds beneden de maat gebleven is. door
hun geringe inkomen beslist geen schuld
dragen aan de overbesteding, zodat zij
door de thans genomen regeringsbeslis
sing en de overige maatregelen in het ka
der van de beperking der bestedingen dus
dubbel getroffen worden;
c. hun salarisaanspraken reeds voordat
bestedingsbeperkende maatregelen werden
getroffen bij de Regering bekend waren,
die echter met. een beslissing heeft ge
draald, zodat het thans hiervoren ver
melde wellicht welkome argument
kan worden gebruikt;
d. de ingrijpende salarisverbetering
voor de hogere ambtenaren, ondanks de
bestedingsbeperking, moest worden door
gevoerd, hetgeen de nood van de lagere
en middelbare ambtenaren toch wel ac
centueert;
e. de ambtenaren, aan wie - overigens
op juiste gronden - het stakingsrecht is
ontzegd, in een zodanige positie verkeren
dat de Regering ten aanzien van hun zeer
redelijke aanspraken meer consideratie
behoorde te tonen. Door het „njet" van
de regeringsdelegatie - de aan deze uit
drukking ten grondslag liggende gedach-
tenassociatie dringt zich onvermijdelijk
op - is echter het Georganiseerd „Over
leg", zoals de practijk in de afgelopen
jaren heeft uitgewezen, tot een aan
fluiting geworden.
De Regering bedenke, dat het niet
christelijk is een arbeider zijn rechtvaar
dig loon te onthouden. Overigens schijnen
de ambtenaren, met uitzondering van de
hogere, niet te behoren tot de catego
rieën van werknemers, voor wier lot
P. v.d. A.-ministers zich plegen te in
teresseren. Moeten de ambtenaren-sala
rissen weer, zoals voorheen onder kabi
netten van een bepaalde politieke kleur
tot een sluitpost van de begroting worden
gedegradeerd
Het is nu toch wel de hoogste tijd,
dat een beroep gedaan wordt op de
K. V P. om de in het verkiezingspro
gramma aan de ambtenaren gedane be-
ioften in te lossen. En niet alleen door
het tot stand brengen van een spaarre
geling, aangezien daarvan door de la
gere en middelbare ambtenaren wegens
het ontbreken van enige spaarcapaciteit
toch geen gebruik kan worden gemaakt
Een ambtenaar
GEEN RESTITUTIE!
Wordt onze medewerking goed beloond?
zo vragen wij. leden van de Ziekenfond
sen. ons af, naar aanleiding van het be
sluit van het Bondsbestuur Centrale
Bond van Onderling beheerde Zieken
fondsen om geen restitutie te verlenen
aan hun leden.
Tot driemaal toe werden de leden aange
spoord hun saneringskaart toch niet te la
ten verlopen, met als reden Als alles
weer in het reine is. worden de tand
artsen overbelast.
Wij als goedgelovige leden laten ons ge
bit saneren en wij betalen ons halve
weekgeld. Onze kinderen eten maar wat
minder, vader rookt maar minder en
moeder draait het dubbeltje nog maar een
keer om, voordat ze het uitgeeft.
De telefoon van de Ziekenfonds, afdeling
Tandheelkundige Hulp staat niet stil. De
Leden willen zekerheid. Is het verplicht
om in alles te gaan minderen, omdat het
gebit moet worden nagekeken.
„Ja, het is verplicht", wordt er door de
telefoon gezegd, „anders verloopt Uw sa
neringskaart", of „ja, gaat U maar ge
rust. na het conflict wordt het wel geres
titueerd".
Goed, de leden zijn goede leden, zij
gaan en tellen dertig, veertig gulden neer.
Wij zijn platzak, maar het Ziekenfonds
lacht in zijn vuistje. Er wordt vergaderd
en nog eens en dan.. Ja het honorarium
van de tandartsen mag wel iets hoger,
De oude werf van Wilton Fjjenoord
aan de Kousdijk was gisteren het
toneel van een luisterrijk maritiem
schouwspel. Pijpers en tamboers speel
den feestelijke muziek rond een gezel
schap, dat de armen voor een groot ge
deelte met goud had bedekt.
Het was allemaal ter ere van de over
dracht van de onderzeebootjager Hr. Ms.
Overijssel, de een na laatste van een
serie van acht snelste schepen, die de
Koninklijke Marine na de oorlog heeft
laten bouwen.
Ir. J. E. Woltjer, een var de directeuren
van de werf, zei met spijt in zijn stem dat
met de afbouw van deze boot, Wilton Fij?-
noord geen marineschip meer in zijn dok
ken heeft. Weliswaar hebben de Schie-
damse scheepsbouwers nog een opdracht
voor twee onderzeeboten in portefeuille,
maar de bouw van deze schepen wordt
enigszins vertraagd, daar de autoriteiten
(Van onze verslaggever)
Het KVP-Tweede-Kamerlid, ir C. J. van
Meel, wonend te Hilvarenbeek, is gis
termiddag aan de Landbouwhogeschool te
Wageningen gepromoveerd tot doctor in de
landbouwkunde na de verdediging van
motoriseerde en gemechaniseerde land
bouwbedrijven de landelijke ruitersport de
sport bij uitstek blijft en de aan het mi
lieu meest aangepaste vorm van vrije
tijdsbesteding voor de jonge boer en de
jonge boerin.
Het zaaltje in het hoofdgebouw van de
landbouwhogeschool waar de promotie
zijn proefschrift „Enkele aspecten van de plaats had, kon nauwelijks de vele be-
Franse landbouw. iangstellenden ruimte bieden.
Uiteraard waren er vooral vele be-
De heer Van Meel, die 13 februari 1903 jjgnjg f;guren uit de landbouwwereld: de
te Oud en Nieuw Gastel geboren werd, directeur-generaal van de landbouw ir.
behaalde 2? jaar geleden in Wageningen A. W. v. d. Plassche; de secretaris-gene-
het ingenieursdiploma en kwam met de ™n. het ministerie van Landbouw
mr. Pati.in; de leden van de Chr. Histo-
problemen van de Franse landbouw nauw rische Tweede-Kamerfractie Diepenhorst
in aanraking gedurende de periode, dat en C. H. de Ruiter en het KVP-lid van
ambassade in Parijs als de Eerste Kamer, de heer Joh. Derksen.
hij aan onze
jandbouw-attaché verbonden was.
Dr. Van Meel laat in d« inleiding reeds
tot uiting komen, dat de Franse landbouw
bij lange na niet de taak vervult, die
er van verwacht wordt. Terwijl Frankrijk,
agrarisch bezien, nog wel het belangrijk
ste land van West-Europa is. Verschillende
aspecten van de Franse landbouw in af
zonderlijke hoofdstukken beschouwend,
gaat hij na in welke opzichten er een ach
terstand te constateren valt en wat daar
van de oorzaken kunnen zijn.
Een negental stellingen, die niet alleen
de landbouw in West-Europa raken maar
ook die ver daarbuiten, is aan het proef
schrift toegevoegd. De vorming van een
gemeenschappelijke markt met vrije prijs
vorming voor agrarische produkten in
West-Europa zal alleen mogelijk zijn zo
luidt de eerste stelling wanneer de
discrepantie tussen de structuren van de
landbouw van de vele en grote agrarische
gebieden van de afzonderlijke landen bin
nen redelijke grenzen zal zijn terugge
bracht.
Dr. ir. Van Meel heeft zelfs Suriname
in zijn belangstelling betrokken en geeft
als vijfde stelling, dat bij de uitbreiding
De leden van de Kath. Tweede-Kamer
fractie moesten tot hun spijt verstek la
ten gaan, omdat hun aanwezigheid in
de Kamer gewenst was in verband met
de stemming over de Europese verdra
gen. Later verschenen wel op de receptie
prof. Romme en mr. H-. W. van Doorn.
Ook het katholieke organisatieleven op
het gebied van de landbouw was ruim
schoots vertegenwoordigd. Wij noemen
de heren A. Mertens en mr. T. Brouwer,
resp. voorzitter en secretaris van de
Kath. Ned. Boeren- en Tuindersbond met
enige andere bestuursleden; de heren
Jos Zeegers, voorzitter, ir. H. van Haaren
secretaris van de N. C. B. en verdere
bestuursleden; de oud-voorzitter de heer
J. Moors: de geestelijk adviseur, de wel-
eerw. heer Merx en verscheidene direc
teuren van instellingen. Daar waren
voorts dr. H. Moor,en. directeur van het
ETI te Tilburg met enige medewerkers;
burgemeester J. A Meeuwese van Hil
varenbeek; burgemeester G. Manders van
Zundert; ir. A. H. Crijns. rijkslandbouw-
consulent te Tilburg; drs. Ch. Stule-
meijer, voorzitter van de kring Tilburg
van de KVP; het bestuur van de r.-k.
Studentenvereniging „St.-Franciscus Xa-
verius" en medewerkers van de promo
vendus uit de tijd, dat hij aan de ambas
sade in Parijs verbonden was.
Als paranymphen fungeerden het
Ad muitos annosl
van bet rijstpolderareaal door de^Stlch- Tweede-Kamerlid dr. ir. W. Droesen en
ir. J. Wellen, secretaris van de N.C.B.
Toestand te somber geschetst
De promotor, prof. Hofstee, vroeg zich
als eerste opponens af of de promoven
dus de toestand van de Franse landbouw
ting voor de ontwikkeling van machinale
landbouw in Suriname, de aanwezige pe-
gasse benut han worden voor een voor-
cultuur van bananen en bacoven.
In de laatste stelling herkennen we de
promotor van de Staffanfare en landelijke
rijverenigingen van de N.C.B. De heer
F.S. 1 Van Meel zegt daarin, dat ook op de ge- niet wat al te somber had gekleurd. Het
klopt wel met de gangbare mening, maar
berust dit niet op een mythe?
Mogelijk is deze menng, aldus prof.
Hofstee, gevormd onder de indruk van
de mis.erabele politieke toestand in
Frankrijk. Prof. Hofstee was In ieder ge
val van oordeel, dat de' agrarische pro-
duktie van Frankrijk na de oorlog v
gunstig was te noemen. Bij een verge
lijking met Nederland moet men er re
kening mee houden, dat bij ons de opper-
vakte cultuurgrond is uitgebreid.
Ir. van Meel herinnerde aan het onder
scheid. dat hij had gemaakt in de struc
tuur van de landbouw boven en beneden
de Loire. In Noord-Frankrijk is inder
daad, met name van tarwe, een belang
rijke produktieverhoging waar te nemen,
maar ten zuiden van de Loire wordt de
produktiviteit door allerlei factoren ge
remd.
Prof. Hofstee betwijfelde ook of de
achteruitgang in de ontwikkeling van de
bevolking wel aan individualisme en ma
terialisme was te wijten, doch de promo
vendus stelde daartegenover het ver
schijnsel, dat in streken als Bretagne en
Elzas-Lotharingen, waar volgens de ka
tholieke beginselen wordt geleefd, toch
maar geen achteruitgang van het geboor
tecijfer te bespeuren is. Ook prof. Min
derhout! kwam met enige speldeprikjes
in het geweer, waarvan hij vertrouwde,
dat de hromovendus als geharnast plat-
telandsruiter daar wel tegen zou kunnen.
Amendement aanvaard
Geestig en gevat was diens antwoord,
toen de rector magnificus, prof. ir. W. de
Jong. ten aanzien van een conclusie over
rundveerassen een amendement voor
stelde. „Deze parlementaire term is u
vertrouwd."
„De Tweede Kamer zal gaarne het
amendement van de regering overne
men". aldus ir. Van Meel. Nadat de bul
was uitgereikt, prees prof. Hofstee het
proefschrift om het wijze oordeel en de
vele kennis, die eraan ten grondslag lig
gen. Een voordeel, als men laat promo
veert. De kennis van de Franse landbouw
van dr. ir. Van Meel noemde prof. Hof
stee werkelijk verbluffend en veel waar
dering had hij ook voor de leesbaarheid
van het proefschrift. „Een betrouwbare
gids vooral van belang aan de vooravond
van de Europese gemeenschap". Sympa-
thiék was de geste van prof. Hofstee af
zonderlijk mevrouw Van Meel te com
plimenteren. omdat de vrouw van een
promovendus het niet gemakkelijk heeft.
want we kunnen de premie toch nog wel
wat verhogen. Een prachtig besluit, het
conflict is opgeheven.
Maar nu komt het.
Nu krijgen de leden, die goede leden
waren, en gevolg gaven aan de oproep
om de saneringskaart niet te laten ver
lopen een zware duw geen restitutie!!.
Want: 1. Het is niet te bepalen hoeveel
premie terugbetaald moet worden.
(Bestaan er geen kwitanties, waar op
staat, waar we ons weekgeld gebracht
hebben?)
2. Er komt te veel administratieve
rompslomp. (Aan te veel werk wordt wel
gedacht maar niet aan rechtvaardigheid)
Maar om niet alle leden teleur te stellen,
zullen de saneringskaarten. van de leden,
die geen gevolg gaven aan de goede raad,
kunnen worden verlengd.
Een prachtig besluit en een doorn In het
oog van de goede leden.
Op deze manier is onze medewerking
toch goed beloond
EEN LID
even willen aanzien, wat de techniek op
dit speciale gebied in de komende jaren
nog voor verbeteringen oplevert.
Ir. Woltjer herinnerde er aan, dat Wi!
ton na de oorlog de kruiser De Ruyter en
twee jagers voor de marine heeft gebouwd,
de Doorman heeft vernieuwd en boven
dien nog in samenwerking met 13 andere
werven 32 mijnenvegers heeft opgeleverd.
In de afgelopen jaren heeft Wilton Fije-
noord een staf van mensen gekweekt, die
het marine-werk verstaan. Hij hoopte, dat
de Koninklijke Marine niet te lang zou
wachten met het verstrekken van nieuwe
opdrachten, zodat deze specialisten hun
kennis niet zouden vergeten.
De vlagofficier materieel, Schout-bij
nacht W. J. Kruys nam het schip namens
de minister van Marine over en stelde het
onmiddellijk ter beschikking van de com
mandant der zeemacht, schout-bij-nacht
G. B. Fortuyn.
De commandant, kapt.-ltz W. A. de Loo-
ze stelde vervolgens het schip in dienst.
Hij vroeg de bemanning een beetje
zuinig te zijn op deze tiende Overijssel,
die de Marine thans rijk is. Het is een
sterk schip, zo zei hij. „Tijdens de proef
tocht hebben wij compleet geprobeerd om
het schip kapot te varen en tijdens dé
vier maanden garantie-tijd zullen wij de
Overijssel evenmin ontzien."
De commissaris van de Koningin tn de
provincie Overijssel, ir. J. B. G. M. ridder
de van der Schueren bood vervolgens
de scheepsbel aan en tevens nodigde hij
de gehele bemanning van het schip uit
om na de oefeningen eens een dagje in zijn
provincie op bezoek te komen. Hij sprak
de wens uit, dat deze Overijssel op een
vreedzame wijze aan zijn eind zou komen.
Nadat ir. Woltjers nog het volledige in
strumentarium voor een scheepsorkest
cadeau had gedaan, was het woord aan de
commandant, die de heren hartelijk dank
te en zich richtend tot de commissaris van
de Koningin merkte hij op, dat de beman
ning niet tot de afloop van de oefeningen
zou wachten.
Tevoren had de commandant opgemerkt,
dat deze serie schepen met provincie-na-
men de band tussen het Nederlandse volk
en de Marine zeker zou versterken en te
vens een stimulans vormde voor de 1209
mannen uit Overijssel, die bij de Konink
lijke Marine in dienst zijn.
(Van een medewerker
lE „STICHTING voor Fundamen
teel Onderzoek der Materie", in
de wandeling „FOM" genoemd,
heeft een initiatief genomen dat de
moeite waard is om gememoreerd te
worden: blijkens het kortgeleden ver
spreide jaarverslag van deze organi
satie is een werkgroep gevormd, die
onderzoekingen zal verrichten op het
gebied van de atoomfusie.
Zoals men weet is de atoomfusie
het kernfysisch verschijnsel, waarop
de werking van de atoombom is ge
baseerd. Evenals reeds enige jaren
het geval is in landen als Amerika,
Engeland en Rusland zal nu ook in
Nederland het onderzoek ter hand
genomen worden naar de mogelijk
heid, dit principe te gebruiken voor
vreedzame doeleinden.
De „90M" heeft reeds eerder in
een soortgelijk geval het spits afge
beten: toen na de oorlog de vraag
aan de orde kwam of men in ons
land de onderzoekingen naar de toe
pasbaarheid van het principe van de
atoombom ter hand moest nemen,
was het de stichting „FOM" die een
positief antwoord, gaf en het werk
begon. Uit dit initiatief ontstond de
samenwerking met Noorwegen op
atoomgebied, die leidde tot de op
richting van een Noors-Nederlands
onderzoekingsinstituut in de buurt
van Oslo. Later, toen de ontsluiting
van de atoomkern uit de wetenschap
pelijke fase trad en vatbaar werd
voor praktische toepassing, werd het
werk overgenomen door de Stichting
Reactorcenturm Nederland.
Met de atoomfusie is het nog niet
zo ver. Vóór men de moeilijkheden,
verbonden aan de toepassing voor
praktische doeleinden, heeft over
wonnen moet nog een grote hoeveel
heid fundamenteel onderzoek worden
verricht.
nrT AT IS HET BELANG van deze
\y onderzoekingen? We staan nog
aan het begin van de periode
van de atoomsplitsing, en men kan
zich derhalve afvragen waarom men
nu reeds overweegt een nieuwe bron
van energie aan te boren, nl. de
fusie.
Men zou op deze vraag eenvoudig
kunnen antwoorden, dat de weten
schap altijd nieuwe wegen zoekt en
steeds nieuwe experimenten opzet.
Maar daarmee is de zaak niet afge
daan. Want al kan de splijting van
de uraniumkern ons helpen de ener
gievoorziening voor de naaste toe
komst veilig te stellen, nu men steeds
Hr. Ms. onderzeeboot jager Overijssel
tijdens de overdracht aan de oude
werf van Wilton-Fijenoord aan de
Kousdijk. De zon scheen, het goud
van de schouten-bij-nacht en kolo
nels schitterde en de marinierskapel
niet minder.
meer tot de conclusie komt dat de
steenkolenvoorraden niet onuitputte
lijk zijn, toch is ook uranium een
grondstof waarvan slechts een be
perkte hoeveelheid op aarde aanwe
zig is en die dus op een gegeven mo
ment uitgeput zal raken. Een ander
punt van overweging is, dat bij de
splijting van de uraniumkern sterk
radioactieve stoffen vrijkomen, die
weliswaar kunnen worden verwij
derd op een veilige manier, doch niet
zonder vee] moeite en kosten.
Deze problemen nu gelden in veel
mindere mate bij de fusie van wa
terstofkernen. Het essentiële verschil
met de splijting van atomen is, dat
nu niet een grote atoomkern in twee
kleine sterk radioactieve atoomker-
nen wordt omgezet, maar omgekeerd
een tweetal kleine atoomkernen wor
den samengesmolten tot één grotere.
De kleine atoomkernen die zich hier
voor lenen, zijn die van waterstof.
Uit twee waterstofkernen ontstaat bij
het fusieproces een heliumkern, en
van sterk radioactieve afvalproduk-
ten is bij deze reactie geen sprake.
Bovendien is waterstof een zo veel
voorkomend element, dat mén ook
niet meer bang zou hoeven te zijn
voor brandstofnood.
VOOR ECHTER de toepassing mo
gelijk zal zijn geworden, moeten
de mensen van de wetenschap
nog een belangrijk probleem te lijf,
namelijk hoe zij deze reactie op gang
kunnen krijgen, en hoe zij daarna de
eenmaal ingezette reactie zonder
moeilijkheden op gang kunnen hou
den. Voor het starten van deze re
actie namelijk zijn ongekend hoge
temperaturen nodig. Bij de water
stofbom worden deze bereikt door als
„lucifer" een atoombom te gebruiken,
maar het spreekt vanzelf dat men
deze methode niet kan toepassen
voor een „geleid" fusieproces.
Aan het wetenschappelijk onder
zoek op dit gebied nu gaat Neder
land een bijdrage leveren. Berichten
uit de grotere landen hebben name
lijk een vingerwijzing gegeven, dat
het op gang brengen en in de hand
houden van dit proces niet tot de on
mogelijkheden behoort, en het on
derwerp staat dan ook op de agenda
van de grote atoomenergieconferentie
die volgend jaar in Genève gehou
den zal worden. Het is niet uitgeslo
ten dat op deze conferentie een
stroom van gegevens over de ener-
gieproduktie door fusie wordt vrij
gegeven.
In dat geval zou de historie zich
herhalen; het was immers ook in Ge
nève dat in 1955 voor het eerst een
hoeveelheid materiaal werd vrijge
geven over de toepassing van de
atoomsplijting.
Dank zij het initiatief van de
„Stichting voor Fundamenteel onder
zoek der Materie" zal Nederland op
de Genève-conferentie van 1958 niet
als belangstellend toehoorder ver
schijnen; maar actief aan de uitwis
seling van de resultaten van research-
werk kunnen deelnemen.
