ziet de toekomst met optimisme
tegemoet
m
Oe ervaring
iiij de behandeling
van de A-griep
bevestigt opnieuw
de onmisbaarheid van
Rapport over wettelijke
regeling buitengewoon
onderwijs
Kleurig auto-arsenaal in Londen
LAND
LANGS
DE NUL
Aspirin
M
Vooruitgangis het magische woorcl
Ook hiergrote belangstelling voor hetkleingoed'
Huizen bouwen in
een
VRIJDAG 18 OKTOBER 195"
PAGINA
KHARTOUM, oktober.
^JROGRESS", „vooruitgang" is anno 1957 tot een
s;IL toverwoord geworden in de Soedan. Het is het
S Woord, dal duizend maal terugkeert wanneer een
j Pf a,lees minister u over zijn plannen vertelt. Het is
H0ord. dat bestorven ligt op de lippen van de kleine
v,l 7 intellectuelen in Khartoum. Het is een woord, dat
Sf 1 en eerti'edig wordt uitgesproken door iedere
p a,1ees, die twee woorden Engels machtig is.
Wege&1*eSS ('at betekent de aanleg van wegen, spoor-
schk] en fanalen, de bouw van fabrieken, laboratoria,
seert<j|'' universiteiten. Het woord progress" symboli-
van eei*1 nindp van het duistere tijdperk en het begin
nieuwe tijd, een nieuwe maatschappij.
n
Het T* aa^tekelèkng€ S°edan W€r"
98 procent, analfabeten
Het Gezirah-project
Er wordt hard gewerkt
MET TWEEDUIZEND
GULDEN EEN EIGEN
WONING
Culembor»; heeft primeur
Agressie
Plastic chassis
Egoistisclie wagen
SOEDAN
.:..ïv
Vf( n werkt hard in de Gezirah: constructie van een kleine dam in de Hanagie.
Soe,, zbn v0o
tr«nt ri.mak
r j^ vandaag verantwoor-
en w<:e van d€
,.Un tana lrn0ieh„ weinig illusies om-
.e'nzen VQor moeilijkheden, di,
die
heeft. Zij ont
lat zij m de komen-
0o- iR
a* decenn?h "iet® *boeg
fen tn«t gecrikf 1 z* u
^Shdi ®n0rmo 5?nt'eerd
da? aard n. lnderpalen van ve-
u el wi f*e lij'd „aa.r ZÖ zi-in Gr zeker
8r«nsrt ZirAeU?m^ in hun voor-
De 7?d vert^hebben een bijna -
zullen wor-
Vit'he^A in de toekomst.
cisnio I Avondland met zijn
ï°röt !e hier fn" vÜn eeuwige scep-
elde 'dadV Khartoum aankomt,
v5art Z^t'rnismAe. ten door het be-
ln dit land. Hij er-
verademing, als een
SQq
tich
jt- C" Seestêliw als cen
Vir^' dort verjongingskuur
hog j,. 'S geiover, fraidden van mensen,
W°rden SopPtisch dc toekomst en die
:SLn en ,_j
?»tin
u-Jtimisn.Zi-'n Het 5n,,wantrouwend ge
en hi- e van ri ^thousiasme en het
bi-
i- van ri ^v^iousiasm-e e\
aanstekeliiknge Soedan
ka" «ie,
h?n<,aaR do "seis 01 d't optimisme,
V°°r ïw Va1 Rroueaan ve"'ult, moet
.blissLuP la»d zii„e dynar"ische kracht
L i "'en tli een kracht, die
h«bl,pmen te' onth" ,°ns in 't Avondland
'"eer c'8ënlijit rckei?- Wtj in Europa
'hnei?. 'n de tAeinl|! vooruitzicht
''ten hier ;n toekomst nog veel tc
VtI,lie»°8 aHes i.e ^?cdan echter heeft
"O"1' Het is W,nncn e" nic<* te
te„a Koede reVs waar, hier is inder-
0htst1'1 de vonr?!? Vecl te verwach-
«st. -vooruitgang" en de toe-
Uet Nederland
^akt^^rekkl? d<> Soedan is
kilorrwVan ruim 2'/ Sl?at een °PPer-
tp Va? r» dat is nk milJ°en vierkante
tVone Nederiand t de 0PP€rvlak-
Ca U mii; 11 enorme gebied
Juist
<Uann? alle-1 _miliPen
mensen.
Pet
«i«:
?n tvoTden mn°?tuPÖg,.in"dh'land ge-
voor 98
Ww' h«d«n va', u fykdommen en mo-
Pr,r, zovGr .j.P bet land (die overigens,
teïhJ zyn> Ss bEkeod- tamelijk beJ
v 'A benm maar zeer gedeel-
Ciai8p .iaar dp' S {°P 1 Januari van het
achheerd Werd u"afbankclijkheid gepro-
tïiini8 boen znik regering koorts-
do-, l'alen, nii? n naa.r bodemschatten,
V»? .°nde'rzns,L-iGn "tantum vooral, maar
eP bJg result- e" hebben tot dusver
to«i?aar uit PPSoleverd. Het ziet
<Jp zoal USc>edan zich in de
«P resnu-, uvuuen lot au
to»v Sar uit A? PPSeleverd. Het
"fat znai Soedan zich ii.
ml Za' moet! ln .h^1 vofieben tevre-
Va?w e? ~n. stellen met de land-
va katoen name de verbouwing
bon bpstaan~V s-voornaamste middol
in ?8'Ohd vJi ls, veel soede land-
dande fegel sle^h?" doch dezc kan
b??18 Worden L tS na irr,Satie als zo-
ti landbou, benut. Uitbreiding van
'leProjecBt°"Wareaal door nieuwe irriga-
^vegering lS dus de eerste zorg van
moeten
kil
ro£en aangoiBc>je wegen en spoor-
m??! !d worden. Voor een Eu-
i? vOornaaS? vreemd klinken, maar
>?,de Soedn^ï? ®P°orli.in, die vandaag
Ze'fde bestaat, is nog steeds het-
de vorig alspoor-.dat aan 't einde van
t 7rd aano??Uw, bij de Britse verovering
jale lenat door Kitchener. De to-
o Van bet spoorweg-,,net" be-
°metor ik- 'ets meer dan 2000
nergens -pen. een dubbel spoor bestaat
daar Juh 's 8e€n spoorwegverbinding
zUiden a^' de voornaamste stad in het
Urt do men "iet per vliegtuig reist,
a's ik h .ht van Khartoum naar Juba,
Per bontei,g0€d heb, minstens 12 dagen
"m Ee'j ?ds edge tijd wordt in Khar-
'n het over de mogelijkheid om
ten, maa n suikerplantages te stich-
ver\VP7aaf.. 'n geen geval zal dit plan
geen hol,, kunnen worden zolang er
ba zj, enoorlijke verbindingen met Ju-
V!ie2t,V;' M<?n kan toch geen suiker per
W€gpg Saan vervoeren.
n> zoals wij in Europa die ge
wend zijn, ontbreken hier ten enenmale.
In de .hoofdstad Khartoum zijn de stra
ten geasfalteerd, doch nog vóór men de
'aatste huizen van de stad achter zich
heeft gelaten, gaat de asfaltweg over
in een stoffige zandweg en weer even
verdér gaat deze zandweg over in een
soort Pad met zeer diepe wagenspo
ren of in ja. in wat eigenlijk?
in niets dan de slavinnen of de woes
tijn. Tijdens het regenseizoen is bijna
geen enkele ,,weg" berijdbaar.
Maar toch. het feit, dat er hier geen
wegen en spoorwegen zijn en dat het
ontbreekt aan duizend andere dingen,
die wij in Europa als de gewoonste
zaken ter wereld beschouwen, dit alles
is misschien toch niet de grootste han
dicap, die de Soedan in zijn ontwikke
ling belemmert.
Het grootste euvel bestaat ongetwij
feld in het feit, dat het ontwikkelings
peil van de bevolking zeer laag ligt.
Ik signaleerde zojuist, dat 98 pet van
de bevolking analfabeet is. Men denke
zich eens in wat dit betekent: slechts
hoogstens 2 pet van de bevolking, dat
is ongeveer 200.000 man, kunnen lezen
en schrijven. Van deze 200.000 man heeft
slechts oen fractie middelbaar onder
wijs genoten cn van deze laatsten is
slechts een zeer kleine groep universi
tair gevormd. Erg veel keus heeft de
regering dus niet wanneer zij op be
paalde belangrijke posten Soedancsc
functionarissen wil benoemen.
Vaak ziet zij zich dan ook gedwongen
een beroep te doen op buitenlandse des
kundigen. vooral omdat zij reeds in al
te veel gevallen geconstateerd heeft
en nog dagelijks constateert hoe
desastreus de gevolgen kunnen zijn wan
neer mensen worden belast met func
ties. die hun capaciteiten verre te bo
ven gaat.
Op lager maatschappelijk plan wreekt
zich dit lage ontwikkelingspeil op niet
minder ernstige manier. Wat in de Soc-
rtan en in zovele andere onderontwik-
landen vooral ontbreekt is de aan
wezigheid van een gevormde midden-
Klasse. die door haar kunde en be
kwaamheid de kracht van een natie
d.l<!, 'ckelijkertijd een clement
van grote stabiliteit is.
In de Soedan is niet zulk een bevol-
HSr' aanwezig, waaruit gespecia-
liseerde arbeiders, technici, ambtena-
M?,'-, °a „wyzers, leraren voortkomen.
Men kan in de Soedan een auto hebben,
jawel, maar het is een ander ding om
deze auto gerepareerd te krijgen a!s er
ongelukkigerwijze een defect ontstaat.
Men kan het plan opvatten om een weg
of een vliegveld aan te leggen, jawel
maar dan zal men eerst de arbeiders
moeten opleiden. Of men kan vinden i
dal het noodzakelijk is in deze of gene'!
Plaats een bepaalde gemeentedienst te'
creëren, maar dan zal men eerst ter
plaatse een man moeten vinden die le
zen en schrijven kan om hemmet de
administratie te belasten.
Men ziet het: de huidige leiders van
de Soedan staan voor een immense taak.
Zij moeten het gehele land van de grond
af aan opbouwen, en de ene behoefte
is al even urgent als de andere: irri
gatieprojecten, wegen, spoorwegen, on
derwijs. Aan wat moet men de voor
rang geven? En welke porties van het
nationale budget moet men toewijzen j
voor de verschillende ontwikkelingsplan-
cc lidie eigenlijk allemaal even belang
rijk zijn? Het is iets als een vicieuze
cirkel.
Ergens in de Gezirah, de immense
vlakte, die zich uitstrekt ten zuiden van
Khartoum tussen de Witte en de Blauwe
wijl, heb ik gezien hoe de nieuwe Soe
dan wordt opgebouwd. De Gezirah is
ontwikkelingsproject no. 1 van de rege
ring. Het dateert al van langer dan van
daag. Het, plan voor de ontwikkeling
van de Gozirah-vlakte, het „Gezirah-
scheme" werd nog voor de eerste we
reldoorlog door de Britten ontworpen.
Dc opzet was om door irrigatie geleide
lijk aan de.gehele vlakte droge klei tus
sen de Witte en Blauwe Nijl in vrucht
bare landbouwgrond te herscheppen,
waarop katoen zou kunnen worden ver
bouwd. In 1925 werd de stuwdam bij
Sennar in dc Blauwe Ni.il voltooid, en
in datzelfde jaar werd 't eerste geïrri-
geerde land in gebruik genomen. Gelei
delijk aan is het geirrigeerde gebied
uitgebreid en vandaag is ongeveer een
vijfde gedeelte van de gehele Gezirah-
vlakte, d.w.z. ca. 1 miljoen acres, vrucht
bare landbouwgrond.
De Gezirah is de trots van de Soe
dan. Men beschouwt dc Gezirah als een
grote nationale prestatie, en dit zeker
niet helemaal ten onrechte, al moet men
ook niet vergeten, hulde tc brengen aan
de Britten, die destijds het initiatief ge
nomen hebben tot dit plan en die dat
zó degelijk hebben opgezet, dal men tot
vandaag toe nog nimmer heeft hoeven
af tc wijken van de grote lijn, die des
tijds werd uitgestippeld.
Het Gezirah-scheme heeft welvaart
gebracht in de Soedan, veel welvaart
zelfs. De gehele economie van het land
steunt op de Gezirah. Ongeveer 50 pet
van de rijksinkomsten komen recht
streek? uit de Gezirah en de boeren in
deze streek zijn in vergelijking tot de
rest van de bevolking rijk en veel meer
ontwikkeld. De organisatievorm van het
Gezirah-scheme is een combinatie van
openbaar en particulier initiatief. De
Gezirah Board, een publiek lichaam,
heeft dc supervisie over het gehele ge
bied. Zij zorgt, onder andere, voor het
graven en onderhouden van de irrigatie
kanalen. voor het ontpitten en transpor
teren van de katoen en voor de verkoop
van de jaarlijkse oogst. De boeren, de
„tenants" betalen geen pacht voor de
40 „feddans" (16.8 ha) die hun per ge
zin ter beschikking worden gesteld, en
een gedeelte van het land mogen zij ge
bruiken voor het verbouwen van voed
sel voor henzelf en voor hun vee, maar
zij zijn verplicht per jaar een bepaalde
oppervlakte met katoen te cultiveren en
zij moeten die katoen dan afleveren aan
de Gezirah-Board. Van de winst, die
ieder jaar bij de verkoop van de katoen
gemaakt wordt, valt 40 pet. toe aan de
boeren. 40 pet. aan de regering, terwijl
de overige 20 pet. bestemd is om de
kosten van de diverse activiteiten van
de Gezirah-Board te dekken.
Wat in 1925 nog het Gezirah-experi-
ment genoemd kon worden, is in de loop
der jaren zulk een succes gebleken, dat
de regering thans alles op alles zet om
het project zoveel mogelijk uit te brei
den. In totaal kunnen tussen de Witte
en Blauwe Nijl ongeveer 5 miljoen acres
grcmd vruchtbaar gemaakt worden, doch
slechts 1 miljoen daarvan is op het ogen
blik in gebruik. Op het ogenblik is men
druk bezig een groot project uit te voe
ren, het „Managil-project", waardoor
men ln 1961 de beschikbare landbouw
grond met nog eens 800.000 acres hoopt
te hebben uitgebreid. Het plan wordt in
vier fases uitgevoerd, die ieder betrek
king hebben op ca. 200.000 acres. De
eerste fase is momenteel nagenoeg vol
tooid; de laatste fase zal, naar men
hoont, in 19611962 voltooid zijn. Vol
tooiing van het Managil-plan betekent,
dat. opnieuw 52.000 boeren met hun ge
zinnen hier een zeer welvarend bestaan
zullen vinden. Maar vooral ook zal deze
nieuwe groep van boeren, die tot voor
kort nog semi-nomaden waren, hier in
de „Managil-Extension" de gelegen
heid krijgen om tot een hoger ontwikke
lingspeil te komen. Het Managilproject
wil evenzeer een sociaal-cultureel als
een economisch of agrarisch plan zijn.
Van de Managil-Extension wil men de
parel van de Gezirah maken en een
model voor de gehele Soedan.
En aan de verwezenlijking van dc so
ciale aspecten van dit plan zal Neder
land wellicht voor een belangrijk ge
deelte bijdragen. Want men hoopt het
project van dc NOVIB voor hulp aan
de Soedan in de Managil-Extension te
kunnen uitvoeren. Maar daarop komen
wü in een volgend artikel nog terug.
G. H.
Proef met houten woningen
in Etten
In tegenwoordigheid van ir. H. Boers-
ma. hoofdingenieur-directeur van de af
deling technische centrale van het depar
tement van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid en van de hoofdarchitect van
het bureau Toepassing houtrijke wonin
gen en woningverbetering van het depar
tement, ir. M. Wils, is men in Etten
(N.B.) begonnen met de bouw van pre
fabricated houten huizen. De bouw duurt
slechts één werkweek.
Met deze Ettense primeur wil men be
wijzen, aldus de heer A. Prins uit Rot
terdam, directeur van de Stichting hout
rijke huizen, dat zonder grote investe
ringen toch grote bijdragen aan de op
lossing van de woningnood geleverd kun
nen worden. De huizen bestaan uit een
grote huiskamer, een keuken, toilet, dou
che, hal en op de eerste verdieping drie
slaapkamers, waarboven een kleine zol
der.
De woningen hebben door de toepassing
van een nieuwe (geheime) vinding ge
luiddempende wanden.
(Van onze correspondent)
Culemborg gaat op korte termijn 68
middenstandswoningen bouwen ingevolge
het door de regering onlangs genomen
besluit „Bevordering Eigen Woningbezit".
Hiermede heeft het Lekstadje een lande
lijke primeur. De gemeente zorgt voor een
gemeentelijke garantie' van niet minder
dan 90"/o, hetgeen er op neerkomt, dat met
1900,- en 2100,- eigen geld een mid
denstandswoning al of niet met een gara
ge kan worden verkregen. Met de bouw
zal medio februari door een Amsterdams
aannemersbedrijf worden begonnen.
De jaarlijkse bijdragen, waarin alle las
ten zijn inbegrepen, bedragen dan voor
de volgende dertig jaar ongeveer 1350.
Een vrije vestiging wordt mede door deze
bouw in het kader van het door de rege
ring genomen besluit gewaarborgd.
(Van een medewerker)
INISTER CALS wacht nog al
tijd op het rapport van de
door hem op 19 maart 1954 in
gestelde eammissie-TVes'selingVan
Houte over „een wettelijke regeling
van het b.l.o." waarvan ieder de ur
gentie erkent en waarvan het gemis
als een hiaat in onze onderwijswet-
geving wordt gevoeld, speciaal door
de confessionele inrichtingen.
De wetgever kampt op het gehele
terrein van het onderwijs met een
achterstand ten aanzien van ontwik
keling der methodiek, der didactiek
en der psychologie, speciaal op het
gebied van het buitengewoon lager
onderwijs, tegenwoordig kortweg
b.o. buitengewoon onderwijs) ge
noemd.
Dit buitengewoon onderwijs is bij
de pacificatie van 1920 niet aan zijn
trek gekomen, hoewel de artikelen
3, 4, 70, 126, 127 en 128 van deze pa-
cifieatiewet duidelijk maken, dat ook
voor het b.l.o. de financiële gelijk
stelling bedoeld was. Deze werd, zo
als voor het kleuteronderwijs, op de
lange baan geschoven en aan de
lengte van die baan is nog geen
einde gekomen. Tot nog toe is het
buitengewoon lager onderwijs met
allerlei lapmiddelen, door middel
van Koninklijke Besluiten, geregeld.
Maar alle regelingen droegen zeer
bepaaldelijk het karakter der voor
lopigheid, wat in de wettelijke sec
tor soms gelijk staat met de leeftijd
van een mens. Reeds in 1923 maakte
het toen uitgevaardigde K.B. gewag
van de complicaties die zich bij een
wettelijke regeling van het b.o. voor
doen. „Bij nadere beschouwing moet
erkend worden, dat er nog een aan
tal problemen zijn, die tot een op
lossing moeten gebracht worden, al
vorens tot algehele gelijkstelling te
kunnen komen, zoals organisatie,
vakonderwijs, verpleging en na
zorg".
In 1949 waren die problemen nog
niet oipgelost en wend een nieuw
K.B. uitgevaardigd, met alweer een
voorlopige regeling, doch ook met
een omzeiling van het eigenlijke
vraagstuk, de constructieve opbouw
van een afzonderlijke regeling hij de
wet overeenstemmend met het
eigen karakter en de eigen struc
tuur van het buitengewoon on
derwijs. Dit onderwijs, tot heden on
derdak bezorgd in de wet op het
lager onderwijs, kan, voor een ge
zonde ontwikkeling, geen aparte met
de eigen karakteristiek overeen
stemmende wettelijke basis ontbe
ren. Toen geleidelijk aan de psycho
logen, medici en psychiaters de
waarheid duidelijk maakten over het
bedenkelijk aantal kinderen dat
zonder buitengewoon onderwijs
iedere vorming moeten ontberen,
bleek ook de beperktheid der ter be
schikking staande middelen. Mini
maal ligt dit aantal tussen de 3 en
(Van onze Londense correspondent).
KLEURENRIJKDOM, automatische schakeling
ook voor de kleine wagens en verfijning dit
zijn de kenmerken van de 42ste autoshow die
woensdag in het enorme tentoonstellingsgebouw
Earl's Court" te Londen is geopend. En bovenal:
dit is dc show voor dc kleine man, want tal van
Britse en continentale autofabrieken hebben
nieuwe, goedkope „baby-auto's" uitgebracht, al
blijven dc Britten de nadruk leggen op kleine
famiiiewagens die de vorm van een auto hebben
en niet die van een badkuip-op-wielen. En de
Engelsen hebben zo'n afkeer tegen de motor
achterin („Meneer U hebt een motor nodig tus
sen u cn het ongeluk dat slechts écn firma,
Henry Meadows, het gewaagd heeft een goedkoop,
tweepersoons wagentje op de markt te brengen:
de „Frisky", een vrolijk geval met een achterin
motortje van 325 cc, een topsnelheid van 95 km
en een benzineverbruik van slechts 1 liter op
20 km. De prijs 3000 voor u, 4500 voor de En
gelsman, want de gehate „aankoopbelasting" maakt
elk autoprodukt de helft duurder.
Het is die aankoopbelasting plus de nog steeds
onverminderd van kracht zijnde kredietbeperking,
die d'e Britse autofabrieken een doorn in het oog
is. Tengevolge hiervan werden er in Engeland
zelf in de eerste zeven maanden van dit jaar
slechts 244.500 auto's verkocht, 28.000 minder dan
in dezelfde periode 1956. De regering wordt door
de autofabrikanten dan ook voortdurend belaagd,
maar er is weinig kans op, dat zij succes zullen
hebben, daar de regering hen juist dwingen wil
zich met alle krachten op de export te werpen.
Die dwang heeft successen opgeleverd: van januari
tot april 1957 voerde Duitsland in totaal 32.000
personenauto's meer uit dan Engeland, doch in de
maanden mei tot augustus hernamen cie Britten
de leiding met 2000 auto's meer dan de Duitsers.
Veel baby-auto's op de Londense show! Een
van de meest opvallende creaties is de kleine
'Fnsky", een sportief wagentje, dat
he"zr"f "odig heeft om de passagiers
tg kilometer ver uw.v *o
maar een
twintig kilometer ver weg te breng
en.
Vooral Amerika is een fel-omstreden markt. Van
de 37.000 auto's, die in augustus j.l. geëxporteerd
werden, gingen er niet minder dan 10.000 naar
Amerika, een feit waarop de Britten niet weinig
trots zijn. Ook in ons land zijn de Britse merken
in de opmars. Zo werden er in 1938 in ons land
304 Britse en 2943 Duitse auto's geïmporteerd.
Vergelijk daarmee 1956: 11.179 Britse en 23.015
Duitse auto's, en 1955: 12.668 Britse en 29.632
Duitse auto's. In de eerste zeven maanden van
dit jaar werden in Nederland geïmporteerd: 5.555
Britse, 224 Amerikaanse, 1 Canadese, 2.154 Franse,
11.765 Duitse en 2.409 Italiaanse auto's.
Na jaren van lauwheid zijn de Britse auto
fabrikanten nu op de wereldmarkten agressief ge
worden. Meer dan ooit houden zij rekening met
de buitenlandse smaak. Zij beseffen, dat een man
een auto kiest om zijn rijkwaliteiten, doch dat de
vrouw over het algemeen de kleur bepaalt, en dus
zijn de wagens zo kleurig en fleurig, dat Earl's
Court een feest voor het oog is. Ook de bekleding
is veel fantasierijker dan zij ooit is geweest.
Steeds meer kleine en middelgrote wagens
hebben thans wat de Engelsen noemen „two pedal
controll": het ontkoppelingspedaal is vervallen, en
slechts het rem- en gaspedaal blijven over. De
koppeling is dus vol- of semi-automatisch gewor
den. Austin, Hillman, Standard, Morris, allen
brengen zij hun wagens in twee versies: met en
zonder debrayatiepedaal. Morris en Austin ken
nen bovendien het zgn. „Manumatic-systeem" (een
samentrekking van het Latijnse manu hand en
automatisch), waarbij wel de schakelknuppel ge
handhaafd is, doch het debrayatiepedaal is weg
gelaten.
Vrijwel alle Britse merken zijn thans ook ver
krijgbaar in de „estate car"-uitvoering. Dit zijn de
wagens voor boeren en natuurliefhebbers. In plaats
van de laadbaak is er een uitbouwsel gekomen en
de achterbanken worden neergeklapt, zodat er een
grote laadruimte ontstaat, of wel ruimte om te
slapen. Bezitters van deze wagens bespaven zich
bij vakantietrips hotelkosten, mits natuurlijk het
gezin niet te groot is. Bedford heeft zelfs een
nieuwe kampeerauto uitgebracht, voorzien van
aanrecht, kleerkasten, butagasfornuis, eettafel en
banken die zowel als stoelen als voor slaapbanken
te gebruiken zijn. Door toepassing van een ge
patenteerd samenklapbaar dak heeft men op ver
nuftige wijze het probleem van de staanruimte oo-
gelosi; een druk op de knop, en het dak, voorzien
van een venster, klapt open, zodat men ruim
schoots in de wagen staan kan.
Merkwaardige wagens zijn de „Berkeley" en de
„Fairthorpe". Zij hebben een plastic chassis, dat
bij beschadiging heel gemakkelijk te repareren is.
De „Berkeley", een tweepersoons sportauto, heeft
een motor van slechts 500 cc en gebruikt slechts
1 liter benzine per 20 km, terwijl zij toch gemak
kelijk een topsnelheid van 120 km kan bereiken.
De prijs, naar gelang de uitvoering, varieert van
3300 tot 4500.
Het tentoonstellingsgebouw van „EarVs Court"
staat weer stampvol (blinkende) automo
bielen; alle bloemen uit de tuin van de Britse
auto-industrie zijn er vertegenwoordigd.
Ook de „Fairthorpe" is een uiterst economische
wagen. Zij is pas sinds twee jaar op de markt,
doch wordt totnogtoe uitsluitend naar Amerika
geëxporteerd. Zij is in Nederland alleen bij recht
streekse bestelling in Engeland verkrijgbaar, tegen
een basisprijs van 4800 voor het model „Electron
Minor" en 7600 voor het model „Electron".
Behalve 34 Britse zijn er op de autoshow ook
35 buitenlandse fabrikanten vertegenwoordigd: 15
Amerikaanse 7 Franse, 3 Italiaanse, 9 Duitse en
1 Tsjechische. Geen van deze merken is natuur
lijk zo technisch-verfijnd als de Ford „Edïel",
met haar leger van drukknoppen. Afgelopen is
het met het op- en neerdraaien der ramen: een
druk op de knop en de ramen gaan automatisch
omhoog en omlaag. Alleen Rolls Royee slaat alle
buitenlandse merken met haar „Honeymooner".
Nergens ter wereld zal men zulk een „egoïstische"
wagen vinden. Hij biedt slechts plaats aan twee
personen, heeft een „eenvoudige" picknick-laad
ruimte binnen de opvouwbare kap plus nog een
enorme laadbak. Het pasgetrouwde vrouwtje vindt
een hele kaptafel, een televisie-apparaat en een
radio in haar afdeling. Een cocktail-bar comple
teert het jonggetrouwde geluk. Een druk op de
knop en d'e kap gaat automatisch omhoog en
omlaag. De zittingen zijn geen auto-zittingen meer.
maar luxe-fauteuils. Voor slechts 85.000 is dit
neusje van alle Rolls Royce-zalmen uw eigendom.
Men kon op de gezichten der bewonderende jour
nalisten slechts één vraag lezen: welke idioot
koopt deze wagen in 's hemelsnaam?
Zo is er op deze 42ste Londense autoshow voor
elck wat wils. De man met de zuinige beurs kan
er terecht, maar ook dc miljonair, de autorenner
cn de familyman, allen vinden zij iets van hun
gading: de auto begint volwassen te worden en
dient elke laag der maatschappij.
4 procent van de leerplichtige jeugd,
wat in werkelijkheid een groep kin
deren betekent van om en om de
60 000.
Het is voor deze groep zorgenkin
deren van ons volk dat aar de com
missie WesselingVan Houte de mi
nisteriële opdracht werd gegeven,
tot heden nog niet uitgevoerd.
y N AFWACHTING nu van dit rap-
T port en mogelijk ook wel ter
voorlopige formulering van de
levende desiderata 'n de kringen
van hen die de dagelijkse zorgen
van het buitengewoon onderwijs
dragen is een rapport verschenen
van een studiecommissie samenge
steld uit de verschillende richtingen
(katholiek, protestant en neutraal)
bij het buitengewoon onderwijs
werkzaam.
De zaken worden duidelijk gesteld
en niemand twijfelt eraan, na ken
nismaking met dit rapport, dat het
b.o. in Nederland een volledige ver
nieuwing broodnodig heeft. Het rap
port begint met een omschrijving
van het b.o., dat bestemd is „voor
leerlingen, die wegens lichamelijke,
geestelijke of karaktergebreken niet
in staat zijn het gewone onderwijs of
de gewone opleiding met vrucht te
volgen". Schipperskinderen en
zwakbegaafden vallen dus bepaalde
lijk buiten het b.o., ofschoon zij er
tot heden altijd onder gerekend wer
den. Daar moet in de sector van het
gewoon lager onderwijs voor gezorgd
worden.
De commissie is unaniem over
tuigd dat de periode der K.B.'s dient
afgesloten te worden door een de
finitieve regeling bij de wet, bij de
afzonderlijke wet op het b.o., dat
immers sterk afwijkt van het g.l.o.,
zodat andersoortige bepalingen de
deugdelijkheid van het buitenge
woon onderwijs zullen moeten waar
borgen.
Tot het buitengewoon onderwijs
moeten worden toegelaten o.m. doof
stommen, slechthorenden, blinden,
slechtzienden, ernstig spraakgebrek-
kigen, lichamelijk gebrekkigen,
epileptici, tuberculeuzen, zwakzin
nigen (imbecielen, debielen), zeer
moeilijk opvoedbaren. Bovendien is
een orthopedagogische beïnvloeding
nodig voor leerlingen met specifieke
leer- en opvoedingsmoeilijkheden en
voor leerlingen bij wie twee of meer
van de opgenoemde gebreken samen
gaan, de z.g. dubbelgehrekkigen.
Dit maakt de inrichting van 19
verschillende b.o.-scholen noodzake
lijk, waarvoor de commissie de vol
ledige gelijkstelling vraagt in ma
teriële verzorging tussen de inrich
tingen der overheid en die van niet--
overheidsinrichting. Na het mini
mum aantal leerlingen, nodig voor
erkenning in subsidie-opzicht te heb
ben vastgesteld, stelt de commissie
de vraag of er voor de leerlingen bij
het buitengewoon onderwijs ook leer
plicht dient te worden ingevoerd. De
commissie geeft de voorkeur aan
voorlichting en overreding boven
wettelijke dwang.
Een Streng toelatingsonderzoek der
leerlingen dient aan de opneming
vooraf te gaan, waarvoor deskundige
geschoolde specialisten noodzakelijk
zijn.
Uiteraard spreekt de commissie
haar mening uit over de opleiding
der leerkrachten aan wie bij het b.o.
zulke uitzonderlijk hoge eisen van
hart en geest gesteld worden. Een
onderwijzer bij het l.o. moet min
stens nog een tweejarige cursus vol
gen om bevoegd te zijn om onderwijs
bij het b.o. te geven.
Behalve de gewone leerkrachten
dient bij het b.o, een aantal spe
cialisten te worden ingeschakeld, o.a.
een psychiater, een orthopedist, een
oogarts, een audioloog, een psycho
loog, eenmaatschappelijk werkster
en een aantal vakleerkrachten.
Dit alles maakt de salariëring
bij het b.o. tot een afzonderlijk
vraagstuk, waarover de commissie
haar mening geeft. Zij stelt dat de
salariëring der leerkrachten aan
zienlijk hoger dient te liggen dan bij
het g.l.o.
De commissie gaat uitvoerig in op
het onderwijsplan, op ie maatrege
len en waarborgen der deugdelijkheid
van het onderwijs, op de speciale
eisen aan de schoolgebouwen te stel
len „zodra de overheid tot vergoe
ding der kosten van stichting en uit
breiding der schoolgebouwen wette
lijk verplicht is".
Ligt het zwaartepunt voor de zorg
van het kind dat b.o. nodig heeft na
tuurlijk in een pedagogisch verant
woorde vorming, van vrijwel gelijke
betekenis is de nazorg, als de vor
mingsperiode is verstreken en het
b.o.-kind overgaat naar de samen
leving. Men kan deze groot gewor
den kinderen eigenlijk nooit loslaten.
Voor hen moet een plaats gezocht
worden in het arbeidsproces, voor
hen moet onderdak gezocht worden
in een geschikt milieu, voor hen
moeten recreatieve gelegenheden
worden ingericht, zij kunnen eigen
lijk nooit leiding en toezicht missen.
Bij dit alles speelt de levensbe
schouwing een gewichtige rol en zal
aan het particuliere initiatief een
zeer ruime activiteitsbaan vrijgege
ven dienen te worden.
In dit rapport wordt het Neder
landse volk geconfronteerd met een
vraagstuk dat men niet uit de weg
mag gaan, al dient men te erkennen
dat grote moeilijkheden denkbaar
zijn bij de vormgeving van de defi
nitieve oplossing, waarop met span
ning gewacht wordt.
