Geen staatsalmacht maar spreiding van
verantwoordelijkheid en bevoegdheid
Onderwijzers naar universiteit
KVP wenst rangorde van concrete
sociaal-economische maatregelen
Samenwerking van gemeenten
in vele gevallen onmisbaar
i i
I*
grieperig
1 I
^tof, Romme verwacht vóór 1960 een substantiële bij-
^rage ten aanzien van bezitsvorming
ZTe*
6 i
Nato-overleg in Bonn
KOV acht wetsvoorstel onvoldoende
Het congres in rook
Herziening leerlingen-
scliaal
Indonesische ambassade
ontslaat Nederlanders
Conclusies van het congres
MAANDAG 11 NOVEMBER 1957
PAGINA 3
V*
I 3
3
i
i
S^!
5 3
I J
en>'
■3*
f&+
tóf'
Nationale zelfstandigheid
krachtbron
Welvaart in geestelijke zin
(Zie vervolg pagina 5)
gfe%
Glimlach en grimlach
voor profOud
Ir. Staf bij minister Strauss
jf&A'WV -
a
?esPr£?en
het eigene
Tegenstem bij Deltaplan
S
Drie belangrijke stimulansen i
voor meer welvaart
rillerig koortsig
UKKiRTJES"
helpen direct
BESTEDINGSBERPER-
KING BIJ VOLLE MAAN
Salarissen kleuterleidsters
Bezuinigingsmaatregelen
Ondanks bezwaren voor Euro-
markt geen alternatief
Fonds van Ver. Naties voor
onderontwikkelde gebieden
Gemeente en provincie
program
iet»'1!
1
ii«4
'i in3
rv«vk
uldt
■ti« 4
6
7 1
6
d
v>
„eP°
13"-,
zo"0
V
1
a>'
(Van onze Utrechtse redacteur)
Se,hsen ge^eel van welvaart behoort ook verscheidenheid van publiekrechtelijke
•Maeht Sc'laPPen en het cultiveren van eigen aard. Dus ook spreiding van de
te drag^Van rechtsbevoegdheid, die nodig zijn om deze verantwoordelijkheid
ge<iachte ging uit prof. mr. C. P. M. Romme, voorzitter van de Tweede-
R.y j> ra®tie in zijn rede zondagmorgen op de laatste bijeenkomst van het
Schap0 conSres. Na een grappige toespeling op de voortreffelijke voetbaleigen-
hierjf, van de Partijvoorzitter mr. Van Doorn, prees prof. Romme hem ook I
'ösPire hem met zijn onlangs gehouden radiopraatje over dit congres ge-
Schii|. heeft om als uitgangspunt te nemen de verbinding tussen de ver
en (je hhe behandelde onderwerpen: de nieuwe welvaart in Europa en de wereld
Politiek ten aanzien van provincie en gemeente.
*ieri
Rome
""erige T""'e wees dan op het onple-
SathenÈeKi. macht in de wereld is
Ruslanj in 2 exP°nenten: Amerika
2ehstanri- meer evenwicht en meer
^'vaart^K6 ^uroPese macht zou aan het
kiikpv, *en goede komen. Wanneer
'ike nrnKinaar het fundamenteel belang
zieke,, ieem van de onderontwikkelde
ndighp-iPreelct dé noodzaak van zelf-
a k aan BVa? deze gebieden ons wel
w ?e Eeh;'j zien,uit het standpunt van
r> wan ej ^ht het vraagstuk onoplos-
'hgstig "neer die zelfstandigheid niet
rtÜnt van H omzien. Ook uit het oog-
hulD 7® helpende landen gezien zal
'Sestem^ zs effectief zijn, moeten zijn
°P de aanleg en het potentieel
van het volk, dat bij die hulpverlening
positief betrokken moet worden.
Waar de afgelopen week een van die
gebieden, met name Nieuw-Guinea de bij
zondere aandacht had, uitte spr. zijn grote
vreugde over de gemeenschappelijke ver
klaring na het overleg van de ministers
van buitenlandse zaken van Australië en
Nederland, dat het belang van de bevol
king van Nieuw-Guinea centraal gesteld
moet worden en heel de ontwikkeling
wordt gericht naar de zelfstandigheid van
dit gebied op de grondslag van het recht
van zelfbeschikking.
Het geldt ook voor Europa, dat de nati
onale zelfstandigheid een krachtbron moet
zijn voor de welvaart van het geheel.
Daarmee bedoelde spr. zeer zeker niet, dat
hij geen boven-nationale ontwikkeling
van Europa wenst. Hij verheugt zich juist
over de komende ratificatie van het Eura-
tom-verdrag, dat een belangrijke opening
kan bieden voor toenemende welvaart en
zelfstandige positie van Europa in de
wereld. Ook over de Euromarkt, al zitten
we daarmee stellig voor een hoop moei
lijkheden. Met deze samenwerking, aldus
prof. Romme, slaan we toch de noodzake
lijke richting in om onze economische
organisatie aan te passen bij de technische
ontwikkeling en verhoeden wij, dat wij
in de vaart der volkeren achter raken.
Jammer vond spr. het, dat ons staatkun
dig optreden in dit opzicht een hollen en
stilstaan geeft te zien, wat een zekere
bedenkelijkheid geeft in onze democrati
sche proceduren. Daarbij steekt Frankrijk,
al is dit met zijn 24ste kabinet niet altijd
een voorbeeld, gunstiger af, omdat het in
één week de ontwerpen wist goed te keu
ren, toen bij ons de parlementaire behan
deling nog moest beginnen.
Prof. Romme sprak vervolgens zijn
vreugde uit over de toenemende schare
van K.V.P.-fractie-leden, die zich inspan
nen voor het integratiewerk van Europa
en bracht lof aan het Eerste-Kamerlid mr.
Sassen en het Tweede-Kamerlid Fens
voor hun onverzettelijke energie en opof
fering.
Ook maakte hij een compliment aan mi
nister Luns, wiens verklaring over zijn
afwezigheid de laatste keer in Straatsburg
wel zeer steekhoudend was en geen twij
fel overliet aangaande zijn oprechte en
krachtige Europese gezindheid.
met enige politieke vrienden genoodzaakt
zag zjjn stem te onthouden aan het waar
lijk grootse Deltaplan, dat voor het Neder
landse rijk perspectieven biedt, vanwege
een grondwettelijk bezwaar, dat wellicht
zonder te veel pijn weggenomen had kun
nen worden. Dan voelt men, dat de poli
tiek een hard bedrijf is, zij het niet in die
zin, als men denigrerend wel eens meent.
Prof. Romme noemde het een schaduw
op het Deltaplan, dat wij onnodig verder
zijn afgedwaald van de goede grondslag
van het openbare leven om de provinciale
overheid eigen bevoegdheid te laten, on
misbaar in het stelsel van decentralisatie.
Er zijn tal van gevallen, die tot decen
tralisatie dwingen, vooral door de invloed
van de techniek, maar we zijn geneigd
elke zaak te zeer te bekijken op eigen
merites en niet af te wegen tegen het be
lang eigen verantwoordelijkheid te laten
aan de lagere gemeenschap op het eigen
arbeidsveld.
Een ander voorbeeld daarvan zag spr. in
het steeds meer toepassen van een bepa
ling in de ambtenarenwet ten aanzien van
een zekere gelijkheid in de loonvorming
van de ambtenaren. Uit socialistische
kring, in de brochure „Wenkend perspec
tief" verneemt men gelukkig ook het ge
luid, dat stringente coördinatie van secun
daire arbeidsvoorwaarden onbereikbaar is
en ontoelaatbaar voor sociale progressie.
Een zijpaadje inslaand, kwam prof.
Romme te spreken over de laagst bezol
digden onder de ambtenaren, die met zes
tientjes of minder per week naar huis
gestuurd worden. Het leek hem goed, om
dat daarover wel eens vragen komen,
waarin wordt verwezen naar de onlangs
toegekende vergoeding van f 70 per dag
aan Kamerleden bij buitenlands verblijf,
te verklaren, dat dit laatste bedrag niet
te hoog is en nodig. Het mag ook niet zo
zijn, dat alleen Kamerleden naar het bui
tenland gestuurd worden, die uit eigen
zak kunnen bijpassen.
De draad weer opnemend van de sprei
ding van verantwoordelijkheden, wenste
spr. daarbij ook het bedrijfs- en beroeps
leven te betrekken, met name in de voort
stuwing naar nieuwe welvaart.
ping van de staat en economische machts
concentratie in handen van enkelen, waar
tegen ook de socialistische minister Sam-
kalden zich in de kring van juristen heeft
verklaard. Op een gunstige evolutie in
socialistische kring wijst ook het enthou
siasme, dat de kleine man aan de 6 °/«-
woningbouwlening kon deelnemen. Verder
hield minister Hofstra voor het N.V.V.,
zij het gereserveerd, een pleidooi voor be
zitsvorming.
Afgewacht moet worden in hoeverre het
gemengde kabinet tot praktische resulta
ten zal komen.
Niet, dat in de huidige zittingsperiode
het probleem van de bezitsvorming opge
lost zal worden, maar spr. verwacht wel,
dat tijdig zal blijken, dat een substantiële
bijdrage voor de structuur van bezitsvor
ming vóór 1960 haar beslag zal krijgen.
Prof. Romme is van mening, dat bij de
minister van Binnenlandse Zaken en de
staatssecretris de bezitsvorming in goede
handen is. Minister Witte heeft reeds in
zijn vorige ambtsperiode het vraagstuk
aangepakt met de bevordering van eigen
woonbezit. Speciale hulde bracht spr. hem
omdat het hem gelukt is dit jaar voor wat
de woningbouw betreft tot een recordjaar
te maken door de bouw van 80.000 wonin
gen, een hulde waarmee de vergadering
door een donderend applaus haar instem
ming betuigde.
Aansluitend bij hetgeen de partijvoorzit
ter in zijn openingsrede over de inhoud
van het begrip welvaart had gezegd, waar
mee meer ontwikkelingsmogelijkheden
voor het kind en jonge mensen, ontplooi
ing van het gezinsleven en meer welstand
voor de massa bedoeld zijn, wees prof.
Romme erop, dat het niet alleen om stof
felijke welvaart gaat, maar op de eerste
plaats om geestelijke en zedelijke verhef
fing van de mens. Dit spreekt in het bij
zonder bij twee departementen: Maat
schappelijke Zaken, waar de enige vrou
welijke minister voor dagelijkse inschake
ling van het fijne vrouwelijke element in
de politiek zorgt en bij Onderwijs, welke
noodzakelijke sector gelukkig door de
noodzakelijke bestedingsbeperking wordt
ontzien.
Waar het om het geheel gaat van de
mens en het nakomen van Gods Woord,
zo besloot prof. Romme in zijn peroratie,
luisteren we naar het woord van de Paus,
als hij met oppergezag spreekt over kwes
ties van sociale en economische aard,
maar met dit argument stemt overeen een
argument van het gezond verstand. Spr.
doelde op de dreiging van het commu
nisme, de Russische macht, die balanceert
tussen de ruimte en de peilloze diepte van
de Hongaarse tragedie. Nulla communio,
aldus de fractievoorzitter, behalve in het
gebed en persoonlijk leven, als dit helpen
kan. Welvaart heeft alleen wezenlijke be
tekenis als zij een positieve bijdrage is tot
ons eeuwig geluk. Alleen in dit kader wil
len we haar nastreven.
God geve ons dit bewust te blijven en
daarnaar te handelen.
Eenheid met behoud van j Prof. Romme rekende hierbij af met
prof. Oud, die in de Tweede Kamer bij de
wel met
Hier zien vee v.l.n.r. staatssecretaris dr. W. J. N. Schmelzer, de minister mej. dr. M. A. H. Klompé, mr. A. A. M.
Struycken, mr. J. M. Cals, ir. H. B. J. Witte en staatssecretaris dr. G. M. J. Veldkamp.
De minister van Oorlcg en Marine, ir.
C. Staf, heeft zaterdag in Bonn een be
zoek gebracht aan zijn Westduitse abt-
genoot, Strauss. Volgens mededeling van
de Legervoorlichtingsdienst hadden zij een
informeel gesprek over Nato-aangelegen-
heden, met het oog op de vergadering
van de Nato-ministerraad en de „annual
review", die in december in Parijs
zullen worden gehouden.
Over do inhoud van het gesprek is in
Bonn niets officiëel bekend gemaakt. Vol
gens D.P.A. wordt aangenomen, dat ge
sproken is over een nauwere samenwer
king tussen de landen der Westeuropese
Unie bij de produktie van oorlogsmate-
riëel en de ontwikkeling van wapens. De
kans zou bestaan, dat in de komende
ministerraadvergadering van de Nato
vooral zal worden gesproken over Duitse
medewerking bij de ontwikkeling van ra-
ketwapens.
Minister Strauss heeft zaterdag ook ge
sproken met de engelse minister van Be
voorrading, Jones, Dinsdag zal hij de
Italiaanse chef van de generale staf Giu
seppe Mancinelli. ontvangen.
Advertentie
1K:
V'.
7 - JIJ
h
"ooi .k
>iaar beneden: vertrouwelijk
e„ -uier en drL- G Kortenhorst,
n, ryiini<!tNaïl de Tweede Kamer (links)
bi- ~--ster Luns; de
In een Verenigd Europa, zo veryolgde
prof. Romme, moet niet alleen het eigene
worden ontzien, maar daar moet telkens
een appèl worden gedaan ten bate van
een krachtige Europese ontwikkeling.
Integratie veronderstelt niet één Euro
pees centrum van verantwoordelijkheid en
macht, maar het dragen en delen daar
van door iedere natie. Dus geen slap aan
leunen tegen een centrum, maar samen
werking van zelfstandige eenheden.
Dichter bjj huis, in eigen land, geldt
iets overeenkomstigs. De laatste dagen ligt
het woord Europoort ons in de mond en
in verband daarmee merkte prof. Romme
op, dat de krachten naar grotere welvaart
geprikkeld worden door spreiding van
verantwoordelijkheid en bevoegdheid over
de lagere zelfstandige overheden.
In de Tweede Kamer heeft hij daarover
gesproken, die zware dinsdag, toen hij zich
Hy,
TV
ff rF'Sre<ievfln Doorn tijdens diens ope-
■P. e tractie,-voorzitter van de
'mpf0 nrP- M. Romme in ge-
de yf,?r\ Ttozy Horvatli, president
christian Union of central
Europe".
K.V .P. -voorzitter,
Vriendelijke jonge dames stond-
den zondagmorgen aan de ingang
van gebouw „Tivoli" en bij de
deuren die toegang gaven tot de
grote zaal om iedere bezoeker van
het congres een sigaar te presen-
teren.
Vol smaak daarna „zuigend
gingen ministers, kamerleden, me
neer Pietersen en meneer Jansen
of hoe de afgevaardigden mochten
heten, naar binnen.
Schone arabesken van rook slin
gerden zich door de zaal. Zo hulde
het congres zich in rook, hetgeen
het. succes overigens niet heeft
geschaad. Verlokkelijke glaasjes,
die anders dienen voor een hart
versterking, stonden voor iedere
stoel om de trieste overblijfselen
van wat eens geurig en pittig was
te deponeren.
algemene beschouwingen wel met een
goede grondstelling kwam, dat men een
evenwicht moet zoeken tussen staatsont
houding en staatsmacht, maar daarop
voortbouwend een scheiding maakte tus
sen communisten, die met staatsmacht te
ver gaan en de liberalen, die meer naar
de kant van staatsonthouding overhellen,
waarmee de confessionele partijen het in
theorie wel eens zouden zijn, doch in de
praktijk zich zouden laten voortzeulen
door de socialisten. Daarvoor had prof.
Romme een glimlach en een grimlach en
hij verwees naar het verschil in opvatting
tussen de liberalen, die voor staatspen
sioen waren, terwijl de K.V.F. een ver
zekering wenste, die er tenslotte geko
men is.
Op het gebied van het onderwijs is de
liberale gedachte meer primair, terwijl de
K.V.P. een aanvullende taak ziet.
De grimlach van prof Romme tegenover
de liberalen wordt veroorzaakt door drie
grote zaken, die evenzo vele stimulansen
zijn voor de bevordering van welvaart,
maar ook tot het terugdringen van staats
almacht, waarbij de K.V.P. de spits heeft
afgebeten of in het eerste gelid staat.
Allereerst de vrijere loonvorming, waar
voor liberale werkgevers zich bepaald
niet inspannen, evenmin als socialistische
organisaties. Toch is het de enige weg,
waarlangs men de arbeider kan doen mee
delen in het economische resultaat, on
danks wat Het Vrije Volk om de andere
dag daarover beweren mag.
Op de tweede plaats is de p.b.o. ele
mentair nodig om de staatsalmacht terug
te dringen, waarvoor de liberale partij ook
niet laaiend genoemd kan worden. De ver
antwoordelijkheid moet men ook vinden in
het werkleven, waar deskundige mensen
het beter kunnen weten dan in Den Haag.
De derde zaak betreft de bezitsvorming,
waarmee niet bedoeld is het opruimen van
een gezegende sociale verzekering of het
overtrekken van ontmanteling van de
staat. Bezitsvorming moet voorkomen een
gevaarlijke economische machtsopeenho-
B. en W. van Sliedrecht zetten
blijkbaar hun v.opr
om zoveel mogelijkmee te doen
aan de bestedingsbeperking. Zij
hebben namelyk het plan opgevat
om in de periode van volle maan
de straatverlichting in Sliedrecht
op halve kracht, dat wil zeggen op
nachtsterkte te laten branden.
Voorlopig zal de eerste proef al
leen in de uitbreiding van de ge
meente worden genomen, omdat
de verlichting in deze wijken mo
dern en dus overvloedig genoeg is.
Als het experiment slaagt, wil
men voorstellen bij iedere volle
maan deze maatregel ten uitvoer
te leggen
In de zaterdag gehouden vergadering
van het Verbondsbestuur van het Ka
tholieke Onderwijzersverbond heeft de
voorzitter, de heer J. H. M, Derksen,
gewezen op de noödzaak van planning
op lange terijn in de sector onderwijs.
Slechts dan is' het mogelijk de oplei
ding der leerkrachten en de scholenbouw
in overeenstemming te brengen met de
verwachte behoefte. Aldus de heer Derk
sen. Vandaar dat 't bezwaar tegen 't wets
ontwerp „Herziening leerlingenschaal"
als zou hier sprake zijn van wetgeving
op termijn, niet juist is. Op grond van
de in dit ontwerp voorgestelde lterlingen-
schalen kan de toekomstige behoefte aan
leerkrachten en schoolruimte worden be
rekend.
Het ontwerp zelf is slechts ten dele be
vredigend omdat de voorgestelde scha
len niet ver genoeg gaan. Bovendien ont
breekt de gewenste bepaling inzake het
maximum toegestane aantal leerlingen
in een klas of in een combinatie van
klassen.
De heer Derksen ging voort met de be
spreking van het wetsontwerp inzake toe
lating van onderwijzers tot de universi
teit, hetwelk slechts gedeeltelijk de goed
keuring van het K.O.V. kan wegdragen
De nieuwe kweekschoolopleiding stelt de
eerste leerkring gelijk met een middelba
re opleiding De daarop gebouwde drie
jarige voortgezette opleiding geeft naast
de vakscholing ook een «ruime, algemeen
culturele vorming. Daarom dient zeker
voor de volledig bevoegde onderwijzer de
weg tot een grote aantal universitaire
studierichtingen open te staan. Een on
derwijzer in het bezit van een middel
bare B-akte Frans, is volledig bevoegd
om les te geven aan een H.B.S. en mag
zelfs eindexamen afnemen. Hij heeft ech
ter vóór zijn dertigste jaar geen toegang
tot de universiteit om de studie in zijn
richting voort te zetten.
Het K.O.V. staat welwillend tegenover
het wetsontwerp, dat een grotere vrijheid
van onderwijs wil geven, omdat daardoor
de mogelijkheid wordt geschapen bepaal
de experimenten uit te voeren.
Met nadruk wees de voorzitter nog
maals op de veel te lage salarissen van
de kleuterleidsters. Voorts betreurde hij
het, dat er nog steeds geen salarisrege
ling is getroffen voor docenten aan de op
leidingsscholen der kleuterleidsters. Het
streven naar verhoging der kindertoela
ge tot een zo hoog mogelijk bedrag heeft
de volledige steun van het K.O.V. Hier
bij dient vooral aandacht te worden be
steed aan de belangen van de grote ge
zinnen, aldus de heer Derksen.
(Van onze Haagse redactie).
Per 1 oktober van dit jaar zjjn bij de
vertegenwoordiging van de Republiek In
donesië in Den Haag 23 Nederlanders
ontslagen, waarop er nog 34 in januari
zullen volgen Daarna blijven er nog 212
Nederlanders over. „In het kader van de
bezuinigingsmaatregelen", zo werd ons
van officiële Indonesische zijde meege
deeld, „is men reeds een jaar bezig Neder
lands personeel te ontslaan".
Het is nl de bedoeling de bezetting van
de verschillende afdelingep terug te bren
gen tot 150 Nederlanders. Er zijn momen
teel 40 Indonesiërs werkzaam. Een be
richt in een der ochtendbladen als zouden
de Indonesiërs geweigerd hebben een
contractueel vastgelegde 5 pet. bonus
uitkering over het totaal verdiende salaris
uit te betalen bij het ontslag, wordt ont-
kenr. Men stelt zich nl. op het standpunt,
dat deze uitkering, die bestemd is voor
personeel, dat vijf of meer jaar werk
zaam is geweest, slechts dient te worden
uitbetaald aan hon, die bij het Indonesi
sche Hoge Commissariaat vijf of meer
jaar in functie zijn geweest. Daarbij wor
den dus niet de jaren meegeteld, die z}
eventueel tevoren bij de Nederlandse
Dienst voor niezaken hebben gewerkt.
Het K.V.P.-congres in Utrecht kwam in. Nadat de bestedingen weer binnen de
zijn slotzitting tot verschillende conclu- grenzen van de beschikbare middelen zijn
sies, die in sectievergaderingen waren gekomen, ligt bij een redelijk gunstige
voorbereid. wereldconjunctuur een voortdurende ex
pansie van de Nederlandse economie bin-
Niewwe welvaart voor nen de mogelijkheden.
-Het apparaat van de overheid en van de
Nederland, maatschappelijke organisaties, dat gericht
is op de emigratie, zal zijn activiteit on
verminderd moeten voortzetten, aangezien
in de toekomst een regelmatige emigratie
waarschijnlijk nBdig zal zijn.
Ten aanzien van een nieuwe welvaart
van Nederland werd allereerst gesteld, dat
ten behoeve van het handhaven en op
voeren van onze export een voortdurende
bewaking van ons kostenpeil noodzake
lijk is. Bovendien zullen exportbevorde
rende maatregelen genomen moeten wor
den.
Het is noodzakelijk, dat het bedrijfsle
ven op korte termijn bedrijfstaksgewij^e
onderzoekt, welke aanpassingen door het
totstandkomen van de Europese Econo
mische Gemeenschap vereist zullen wor
den.
Opvoering van de produktiviteit moet
de voortdurende aandacht hebben zowel
in de bedrijven als bij de overheid en de
organisaties van het bedrijfsleven.
De in de afgelopen jaren gevolgde indu-
sitrialisatiepolitiek dient op ongeveer de
zelfde wijze te worden voortgezet.
Bij de woningbouw dienen daar waar
nodig overbodige administratieve belem
meringen, zowel bij de centrale overheid
als bij de lagere organen, te worden weg
genomen en terwijl naar een huurpeil
moet worden gestreefd, dat de financiële
draagkracht van de huurders, in het bij
zonder van de minst draagkrachtigen, niet
te boven gaat. Het de laatste jaren ge
voerde woningbouwbeleid dient binnen
het kader van de financiële mogelijkheden
te worden voortgezet.
Het is van belang, dat de K.V.P. met hei
oog op de mogelijkheden van de stijging
van het nationaal inkomen zich tijdis
beraadt over een rangorde van concrete
saeiiaal-ieconomische maatregelen, welke
in het belang van het Nederlandse volk
in al zijn geledingen genomen moeten
worden. In dit beraad is samenwerking
met de katholieke sociaal-economische or
ganisaties van grote waarde.
Door bezitsvorming zal de uitbreiding
van het produktie-apparaat mede de ei
gendom van alle groepen van de bevol
king kunnen worden.
Evenals van de gemeenschap volledige
werkgelegenheid wordt gevraagd, zo dient
met erkenning van de daaraan verbonden
moeilijkheden, de gemeenschap in prin
cipe ook voor stabiliteit van de waarde
van het geld te zorgen.
Wat een nieuwe welvaart in Europa be
treft, wordt samenwerking van de Euro
pese landen noodzakelijk geacht. Elk van
deze landen immers is voor zich te klein
om de huidige ontwikkeling bij te houden.
De energievoorziening, de industriële ont
wikkeling, de defensie vragen om een in
nige samenwerking. Het verdrag, dat lei
den moet tot de Euratom en het verdrag
dat gericht is op de Euromarkt. zijn waar
devolle stappen in de richting van Euro
pese samenwerking. Zij zullen kunnen lei
den tot een verhoging van de Europese
welvaart.
Europa raakt steeds meer afhankelijk
van anderen wat betreft de energievoor
ziening. De Euratom biedt de moge
lijkheid de Europese ontwikkeling inzake
energie-voorziening te versnellen en daar.
door Europa te versterken.
De Euromarkt ontmoet meer be
zwaren dan de Euratom. Gevestigde posi
ties komen in de knel en een ombuiging
van veel, dat op beschermde markten is
gegroeid en geleid, is nodig Toch dient
Europa deze weg te gaan om te voorko
men, dat 'het in zijn huidige verdeeldheid
steeds meer achterop komt bij anderen
De industrie met haar grote mogelijkheden
van marktonderzoek, doelmatig gerichte
produktie, research, van normalisatie en
specialisatie vraagt om een grote markt
om tot volle ontplooiing te komen.
Voor Nederland kleven onmiskenbaar
bezwaren aan de Euromarkt. Ons prijz
en kostenpeil zal in gedrang komen. On
ze demografische positie brengt haar ei
gen moeilijkheden mee. De bevolkings
aanwas maakt een versnelde groei van
de industrie noodzakelijk. Toch zal onze
industrie waarschijnlijk te kampen krijgen
met vertragende invloeden, door haar her
oriëntering vooral wat investeringen be
treft op een grotere markt, terwijl de ver
hoging van het prijs- en kostenpeil onze
afzetpositie elders in de wereld zal be
moeilijken.
Toch dienen wij ons met kracht te stel
len achter de afspraken, die zijn gericht
op samenwerking van de Europese lan
den. Want er is geen alternatief.
1. Het feit van de samenwerking staat
ons niet toe een eigen weg te gaan.
2. Op den duur zullen onze welvaart en
onze verdediging door de samenwerking
gebaat zijn.
3. De vredeskansen zullen er door stij
gen.
Ook in verband met het gemeente- en
provincieprogram werden enige conclusies
getrokken.
Het programma dient te worden gedra
gen door de Partij als geheel, wil het een
Partijprogramma zijn in de ware zin des
woords. Het programma kan slechts op
een bepaald tijdstip de politieke wensen
van de Partij tot uitdrukking brengen.
Deze wensen zijn aan ontwikkeling onder
hevig. Daarmede moet in de periode tus
sen de verkiezingen rekening gehouden
worden.
Naast het algemeen gemeenteprogramrof
worde de totstandkoming van plaatselijk!
programma's bevorderd. Naarmate de po
litieke wensen ook plaatselijk de gestaltt
van een programma gaan aannemen, za
in de toekomst bij de samenstelling val
het algemene gemeenteprogramma daar
mede rekening moeten worden gehouden
Het gemeentebestuur bevordere eer
ruimhartige openbare behandeling van de
publieke zaak.
Democratie wordt gekarakteriseerd dooi
De toekomstige welvaartssituatie van de! spreiding van publieke verantwoordelijk
wereld wordt in gevaar gebracht door! heid. In de gemeente is de democratie de
het eerder toe- dan afnemende verschil! mens het meest nabij. De gemeente bied!
in welvaart tussen de meer en minder ont-dan ook de eerste en bezien vanuit
wikkelde landen. Aldus luidde de eerste het oogpunt van spreiding van publiekc
conclusie aangaande een nieuwe welvaart
van de wereld,
Het recht van de volkeren van de min- j
der ontwikkelde gebieden op een mens- i
verantwoordelijkheid de beste moge
lijkheid tot verwezenlijking van de demo
cratie.
Het gemeentebestuur kan de burgers en
Ti hun organisaties doen delen in de publie-
yvaardig bestaan alsmede de plicht vari de ver°ntwoordelijkheid door op hen een
meer ontwikkelde landen om hulp te bie- beroep te doen teneinde hun oordeel ir
den dient te worden erkend. j gemeentelijke zaken te vernemen en zich
Wanneer gesproken wordt over mindervan hun medewerking bij de uitvoering
ontwikkelde gebieden dan moet op grond j van gemeentelijke taken te verzekeren,
van de aard van onze verplichtingen on-1 Aanbeveling verdient maatschappelijk!
derscheid worden gemaakt tussen die ge-1 instituten tot het vervullen van publieke
bieden en landen ten opzichte waarvan taken te roepen.
Nederland in het Handvest van de Ver-, Dit kan mede geschieden in de vorm
enigde Naties het Verdrag van de Eco- van adviescommissies en -raden,
nomische Gemeenschap en het Statuut I Teneinde de zelfwerkzaamheid van d-
van het Koninkrijk zowel wettelijke als burgers en hun organisaties te bevorderen
morele verplichtingen op zich nam er. kan het wenselijk zijn. dat de gemeente
de overige zelfstandige landen, tegenover lijke overheid het initiatief tot eni^;
wie de verplichting van de andere landen maatschappelijke activiteit neemt. Ware
van de wereld waaronder ook Neder-j bestuurskunst eist, dat de overheid zich
land scherper moreel dan wettelijk j terugtrekt, zodra burgers het initiatie!
wordt bepaald. kunnen overnemen.
Indien maatschappelijke activiteiten door
Wanneer men in het kader van dit con financiële steun van gemeentewege mo
gres speciaal beschouwt de ontwikkeling 'gelijk worden gemaakt, dient bij het stel-
van de economieën van de zelfstandige in jen van voorwaarden de zelfstandigheid
dit opzicht minder ontwikkelde landen,
is het voor de toekomstige welvaart van
de wereld dringend noodzakelijk, dat fi
nanciële hulp aan die landen wordt ge
boden voor het doen van investeringen in
de sector van de economische en sociale
infra-structuur.
Teneinde deze hulpverlening te houden
buiten onjuiste inmenging dient zij bi)
voorkeur te geschieden op multilaterale
basis door een fonds in het kader van de
Verenigde Naties. Hierop blijve gericht
het beleid van de Nederlandse regering bij
voortduring.
Zolang het Fonds nog niet in werking is
getreden behoort Nederland jaarlijks een
bedrag van 25 miljoen gulden beschikbaar
te stellen voor hulpverlening op bilaterale
basis, waarop de bestedingsbeperking
slechts in alleruiterste noodzaak mag
worden toegepast.
Bij het in werking treden van het Fonds,
zal Nederland een belangrijk hoger be
drag per jaar beschikbaar moeten stellen,
van de maatschappelijke organisaties te
worden ontzien.
Gemeentelijke zelfstandigheid is uit
staatkundig oogpunt een vorm van sprei
ding van publieke verantwoordelijkheid
Voor behoud en ontwikkeling van de ?f~
meentelijke zelfstandigheid is in de mo
derne verhoudingen samenvrerking var
gemeenten zo nodig in moderne vormer
in vele gevallen onmisbaar.
Indien de groei van gemeenschappe:
over de grenzen der staten heen in on
land de aandacht met name van de ieust
zou aftrekken van het plaatselijke b»
stuur, zou dit niet alleen een ernstig ver
lies zijn, doch ook een miskenning van ie
ware aard van het groeiend grotere ge
heel.
Deze conclusies werden rekening hou
dend met de plaats, welke de provincie iu
het staatkundig bestel inneemt voor
wat de fundamentele gedachten betreft
ook van toepassing geacht op de werk
zaamheden van de provincie en haar in
woners.
