rdes-documenten
van een eeuw geleden
I
BEROERING IN ITALIë ROND
HET „HUWELIJK VAN PRATO"
r
v..
'S VAN DE LICHTE MUZE
De restauratie van de basiliek
te Oudenbosch
Nieuwc arc hie f-s tukken
voor de dag gekomen
H
Bisschop en pastoor binnenkort voor de rechter
'SWKSfar'R
Belgisch textiel voor
Nederlands teger
Provincie Noord-Brabant bereid subsidie
te verlenen
Latijn voor de notaris
Nederlandse „C.D.U."
mislukt
Nederlanders in
Duitsland opgelet
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1957
PAGINA 3
ï-o-
,u
J
La?
asserre en Cros
De nieuwe nasporingen
CHANSONS, songs,
spirituals
Vr-lie
Te Pa
Dossier Jacomet
Ambt heeft speciale aantrekkings
kracht op platteland
Oprichter Van Lissa Nessel
verlaat Nationale Unie
De eerste maal
Onverkwikkelijk
Pijnlijke aangelegenheid
RESTAURATIES IN OUDE
STAD GEERTRUIDENBERG
Waarschuiving voor oplichtende
landgenoot
OVERHEIDSUITGAVEN IN
ONDERWIJS EN CULTUUR
MINISTER HELDERS
IN DE WEST
„GOED KAMP" 1958
va"
zij"
4^5'
ni>1
«je"
u>'.n(:
b"
CVan
Het
onze Pari]se correspondent)
Lm» eeuwfeest der Verschijningen te
r es zal ongetwijfeld
aanleiding
I V »en errote uitbreiding van de
7>o luist l^or»di«*dp
jjp ^^iie de b«»Uend(p schnif-
van een Leven van rle H Thprestn.
*v'ïa, aan dat zii de arbeid voor
T ^'^t-Jan-van-b"*- Krnis onderbro-
nad voor een biografie van Ber-
Loii** a n^et zozeer om het feit van
DSv 7~pR te behandelen, maar om een
Vrd i 'sn^e schets te seven van het
hion er'nnftL1e. Het algemene beeld, dat
hpftft Van f'e gebeurtenissen van 1S5R
hn«i— Verkrpffen. zal na de ruim 4090
yiin^PT1 He,He reeds aan Lotirdes gewild
door de nieuwe publikaties wel
noemenswaardig worden veranderd.
Vat- dat b®eld is op menig punt vrij
tiekl schrijvers, die zich op authen-
heuu d°cumenten of directe verhoren
Hip en bunnen baseren, zijn niet talrijk.
he;j ""oef steeds weer met dankbaar-
Jaar 'eriig naar Henri T.assere. die tien
Dam 0a de Verschijningen. ziin „Notre-
o^j p dp Lourdes" deed verschijnen, dat
ak, i/e zorgvuldigheid der behandeling
te'nj pf authentieke relaas der gebeur-
We] Sjeri kan worden beschouwd alhoe-
dat Rt>brijver zelf overvloedig klaagde
j»lr],Vpp' documenten voor hem onto°-
sfep e 'ik waren gebleven In de atmo-
Z'.1de ^?n die töd. toen van ongelovige
het „k. 'n bet werk werd gesteld om
fiPp,i beurde in de Grot als een mysti-
vtltle _i ;ü_ij .tol.
lei
zijn ^as bet begrijpelijk dat Lass
van de geesteliikheid voor te stel
len o?ntr«'iwen Jegens publieke perso-
betrn]-'? 'n onderzoek naar de feiten
deed
jr.-'
gericht was geweest op een
Ovepv.°vits,aan dat het optreden van de
st~' „.e,d gericht was geweest op een
"oatig verdonkeremanen van de
Den'
"'eriT"'.. 'ï6 beftige polemieken over het
oorlnp
vlopjp van 1870 en de daaruit voori-
omstan1p revolutie en tragische politieke
Verspv.. gbeden binnen tien Jaren na de
berdrJ]n'n3en reeds honderdmaal was
tot ee werd een Jonge geestelijke
zoek _n ,nauwkeurige documentenonder-
Cr0s V rpven Dat onderzoek van pater
van L:
dat- ondanks de
Chi«f»tad P,aab5 in 1877. '78 en '79 Ar-
blegenu ben die hij toen nog kon raad-
be]ar) .bleken la'er weer verdwenen,
blipkp ri'be documenten, zowel in de pu-
blpVp a's in de kerkelijke archieven
\ver(j bem verborgen, particulier berit
tienta,na consultatie teruggegeven, maar
haar b"1 iaren lang bleef hij vergeefs
Eers1 bepaalde getuigenissen zoeken
0ros j00 bnge leeftijd, publiceerde pater
ïeb gel drie de,en 'ongeveer dertig in
de be en1 van zijn vrijwel ongeorden-
Cr0g v,n(lingen Het, werk van pater
ditig Ben zeer waardevolle uitbrei-
vao j 'an document.atie-mat.eriaal. waiar-
va„ ^asserre zich voor zijn voorstelling
^°ste en kunnen bedienen, maar
lpt alle vraagstukken op.
ft
"btjerii ^ros had ziin nasporinusarbeid
hiaijj» 07Vei1 °P verzoek van de toen-
/hsschop van Tarbes en met aan-
hos tJIn^ van Paus Leo XIII. Hij heeft
^^Hnderd getuigen kunnen horen
len alle schrijvers over Lonrdes
hebben moeten werken op Lasserre en
Cros en aan dezelfde beperkingen on
derhevig waren, heeft mgr. Théas een
nieuw doenmentennnderznek fr^iast. dat
o,an Abbé Lauren tin. nrofessor aan de
kA+hA'tAk* hogeschool van Angers, werd
on^Adragen.
Maar gelijktijdig heeft de archivaris
der Jezuïeten te Toulouse, pater Olphe-
Oaltiard. een ordening ondernamen van
de documentatie van pater Cros, die
veel van ondergeschikt belang, of zelfs
zonder betekenïs-4>evattc.
Zevenenveertig van de belangwekken
de getuicrenissen ziin nu. door pater O1-
nbe Halliard voorzien ran aantekeningen
en van een inleidinc die baar^beteken's
in het licht stelt, bii Lethielleux te Pa-
7*ijs t.er nerse. in een boekdeel van groot
'ormaat, dat een dezer dagen zal ver-
--biieen* „Lourdes 1858, Getuigen van
het feit".
Tn een bijeenkomst van katholieke
schriivers te Parijs, die onder leiding
van de nère Gabel plaats had. heeft pa
ter Olnhe-Gailiard S.T erop gewezen
dat Gros. zonder de realiteit der gene
zingen voorbij te gaan. vooral de aan-
daohf heeft willen vestigen op „het falt
■"■an T/Ourdes". het bezoek van een ge
heimzinnig W°7en. voor een ieder on
zichtbaar. behalve voor Bernadette.
wier extatisch gedrag wordt bevestigd
door de menigte van getuigen, die bii
de "Verschoningen in de grot van Mas-
sabielle aanwezig was Pa^er Cros oor
deelde dat „feit van Lourdes" voldoende
voor het positief bewijs van het bestaan
van het bovennatuurlijke Hij werkte om
dit „feit" vast te stellen, met. alle ge
strengheid en objectiviteit van de we
ten scha nnel ij ke methode van het histo
risch onderzoek. Maar pater Olohe-Gal-
liard wees er ook op dat boven het
bovennatuurlijke aspect van de gebeur
tenis uit. er zich ook een sociaal en gods
dienstig feit ging voordoen, namelijk te
manifestatie van een roeping voor de
hele wereld van het Pvreneeëndoroje,
Lourdes. als «en geestelijke hoofdstad,
een Mariaal Rijk.
Volkomen doordrongen van de ernst
der publikaties heblïen de aanwezigen
zich niettemin kostelijk kunnen amuse
ren. met de opsporingen van nieuwe
maakt het ruwe
houtoppervlak glad!
1 ponds -verpakking éi t. 1.20
AUMSTIN1 HOLLAND H.V. UIOSECUCMT i AHSTENDM
P7o,r me.We rfrause platen zijn schaars
1 L t 'f nso'r Paris" op Philips
tK? die n3e men een dozijn chansons
,r 'Qe Saifn ',efl:let>ber mag missen Ca-
fi 11 e jVa^e z'nSt het surrealistische
d„SSplt Lond res" die een rat ver-
is
■la, .Is Het
voor
van
Ha
®cn Chinees: Henri Salva-
het
Pa
s encore'; weer de grap-
De inarrh' anse 1 iedGeneviève met
'i "fgos R. du bonheur" is charmant:
Hef". Wnar8*ns met ..Les sabots d'Hé-
ltn^Sle dat een doorsnee eenvoudis
""Hem echt
er door de liefde tot een
'd'pe een "rouw op een een
cj., '"8'n w,„; aoor de netde to
car? Bartin a "erheven: in bar des
i_'ar. "drt'o 't". la» ..'--TT yjeif
vrx. S horén^ u mond^" last Irènc Le
^Vitla ppH
"ni|
die '',a,n ver"ef|d wordt in een om-
'bpe p is van confectiegevoelens'
5 sfee ay bezingt in het meester-
buns en n, a,nson -Les voyous' de no-
,v.;p' znnrtn 'snu,'en die iedereen uit-
Hana r'tamhoM !.et® te Presteren; Aglaé
•J»r 'f/n, 's wat te luidruchtig
"Jke
sUis
sHaak
*n«h»""" raarbl-' het geestlee
r'. 'Jn in van Mfuloudji scherp af-
"an»;oi8 |Ut verras" van Jacqueli
ne
hp
's is
ve^i
^en voortreffelijke mter-
van Parijs;
21et in ,,La légende des clo-
Van j w vuurireire
e Caron uloud-i' wal«
vZ. ,Ja"is" de mensehjke kant van
«„^eirie ®Bromantiseerde armoede aan
.V«en de .oevers
a?^-s \>-,_e'?Pnde ballade ..La ceinture'
tres Barbus
de
'J»
«ei
'hoi"® Van oauaae
'•ite''55 liedio'nterpretatie hij een even
'heuo d'p m, mel de moraal: wantrouw
'ern -1 Lunii1 Jilt Passepartout kan
fait-t] a p besluit met „Quel
eerder ^arus" een liedje, dat wjj
'n d"en en 0m Z'in gevoelige
^httai3 •'"s'taK3!? fr°m the States is
"hn sOnesSt,lffrd bpbi.Her
v^Jberidn 'bel
ren in een
i'friv,";^ i-l'" ,aas rni-.-en wij het aan-
Op|den,ank "H. for callm
He,. ®lues
ling" Jo Stafford is een begenadigde
zangeres, ook zonder dat men haar stem
doubleert In bijv. „Aint'tcha-cha comin
out t-tononght". Een warme, enigszins
g"voileerde stem duidelijk en gevoelvol.
Dat Satchmo ook gevoelvol kan zingen
bewijst hij met de 45 toerenplaat Bruns
wick 10074 waarop hij vier spirituals zingt.
.Nobody knows the trouble I have seen"
en ..Going to shout all over God's Heaven"
zijn vol primitieve eenvoud en aangrijpend
kinderlijk geloof De epischp songs Jo
nah and the whale" en ..Shadrack" heb
ben naast de verhalende trant een delica
te --oirituele sDcnning
Het spiritual Quintet Düsseldorf op de
45 toerenplaat Brunswick 10060 is inter
essant om naast die van Louis Armstrong
te horen Van de vijf spirituals hoort
mpn o.a ook ..Going td shout all over
God's Heaven" Dit vijftal heeft de spi
ritual meer in de vocale prestatie ge-
tiokken. Men mist de jungle, maar men
hoort de universaliteit van de spiritual.
BU
documenten door prof. Laurentin, die
eveneens op deze bijeenkomst het woord
voerde. Voor hem is dit opsporings
werk een ware detective roman gewor
den. Fn hij wist daar op eep biizonder
smakelijke manier van te vertellen. Ile
resultaten van ziin onderzoek ziin neer-
geleed in „Lourdes. Documents Authen
ticates I". eveneens bij Lethielleux ver
schenen.
Over het algemeen kan wel gezegd
worden, dat hef achterhouden van do
cumenten lang niet altijd gebeurde met
de duistere bedoelingen, welke Lasserre
tijdens het strijdgewoel veronderstelde.
Voor wat de ambtelijke stukken betreft:
die ziin soms aan het stof der archieven
toevertrouwd, omdat de drukte, ontstaan
door de faam der gebeurtenissen, al ge
noeg last aan de autoriteiten van klein
tot groot bezorgde. Sommige van die
autoriteiten hielden stukken bij over
plaatsing bij zich om eventueel bij latere
aanvallen bun houding te kunnen ver
dedigen. Wat de particuliere stukken
betreft: velen begrepen het historische
belang en hielden ze als een kostbaar
bezit. Navorsers als Lasserre en Cros
vonden dus nog al eens de deur dicht,
of werden me* een kluitje in het riet
gestuurd Hun kritiek daarentegen prik
kelde de verbeelding en terwijl de katho
lieken de overtuiging kregen dat de over
heid opzettelijk de dingen wilde ver
donkeremanen. gingen de vijanden der
Kerk beweren, dat de kerkelijke over
heid iets te verbergen had. Dat laatste
heeft tot de meest absurde aantijgingen
geleid.'die nog steeds niet geheel zijn
verstomd. In werkelijkheid had aan
Kerkelijke zijde niemand iets te verber
gen.
Prof. Laurentin zegt van dat verspreid
raken van documenten o.m.: „Lourdes
gaf heel wat moeite aan het bestuur in
de „koude oorlog" tussen de mensen
massa's die door de gebeurtenissen
werden getrokken enerzijds en de amb
telijke instanties anderzijds. Die strijd
duurde acht maanden. Die ambtenaren
hadden met veel eerbied en beroepsver-
antwoordeljjkheid hun maatregelen ge
nomen tegenover de menigten. Ze had
den de grot versperd, enz. Maar toen de
staatsminister voorbij kwam om de kei
zer naar de badplaatsen der Boven-
Pyreneeën te leiden, kregen zjj last hun
verbodsbepalingen op te heffen. Dat be
tekende in de hitte van de strijd voor hen
een nederlaag en ze vroegen overplaat
sing. Ze hadden allen dezelfde gedachte:
ieder nam zijn stukken mee. om even
tueel later ziin optreden te kunnen recht
vaardigen. Door hun spoor te volgen
zijn waardevolle documenten terugge
vonden.
Van sommige van die stukken bleef
de verblijfplaats bekend Ze bleven het
voorwerp van al heel merkwaardige on
derhandelingen Zo draaide Renan ge
ruime tijd om de bescheiden van com
missaris Jacomet heen, en bood er 40 000
franken voor. De pamfletschrijver tegen
Lourdes, Jean de Bonnefon, zat tever
geefs achter het documentenbezlt-Massy
heen Pater Cros. die vijftien jaren lang
vergeefs moeite bleef doen om een drie
tal dossiers tp achterhalen hij brandde
zich er bijna aan gaf tenslotte zijn
oogingen maar op Hij had er de publl-
katie van zijn onderzoek van 1878 no
deloos op laten wachten.
Bepaald vermakelijk is de geschiede
nis van de stukken van de prefectuur
van Pau. die de prefect baron Massy,
bij zich had gehouden. Volgens toen
malige geruchten zou de prefect, die
nauw bij de Lourdeszaak betrokken is
geweest, geen natuurlijke dood gestorven
zijn Hij stierf in feite na de H. Sacra
menten der stervenden te hebben ont
vangen wél een natuurlijke dood. Om
zijn nagedachtenis tegen de zonderlinge
geruchten te beschermen bewaarde de
weduwe zijn dossier. Onderhandelingen
met zijn weduwe om de op Lourdes be
trekking hebbende stukken te krijgen
liepen uit op een zeer langdurige histo-,
rie, waarbij zelfs werd voorgesteld de
stukken ter beschikking van de kerke
lijke overheid van Lourdes te stellen,
in ruil voor een titel van Pauselijk mar
kies voor de zoon van de overledene,
wat een duidelijke verwerping der ge
ruchten zou zijn.
Sommige stukken zijn nog altijd niet
gevonden, maar prof. Laurentin heeft
bij ons laten doorschemeren dat nog
nieuwe vondsten te wachten zijn, die hij
dan in zijn verdere publikaties kan op
nemen. Het thans verschenen werk, hoe
omvangrijk ook, geeft de documenten
over het tijdvak 21 februari 4 april
1858.
Een ontzaglijk belangrijke aanwinst
is daarin opgenomen, n.I. de belangrijke
documenten van de commissaris van po
litie Jacomet, die ook Cross niet in han
den heeft kunnen krijgen, en waarin tot
dusver onuitgegeven verhoren van Ber-
nadette ziin opgenomen, en zelfs het no
titieboekje van de commissaris. Deze
stukken zijn kortgeleden in het bezit van
het bisdom gekomen. Zij geven aan het
werk van Abbé Laurentin een zeer bij
zonder belang.
Maar ook de publikatie van veel brie
ven van getuigen en verder van al wat
in de tijd der Verschijningen daarover
in de pers verscheen, verschaft nu aan
wie verder over Lourdes wil schrijven
een grondslag voor volkomen betrouw
baar werk. Natuurlijk is het thans ver
schijnende werk er uitsluitend een voor
hen die de geschiedenis der Verschij
ningen en wat daarop gevolgd is, aan de
hand der bekend geworden geschied
bronnen willen bestuderen. Een verhaal
der Verschijningen is het niet. De schrij
ver werkt wel aan een „Geschiedenis
der Verschijningen", maar kan met die
arbeid zelfs in de loop van het jubeljaar
niet gereed komen.
Intussen zal men willen weten wie
prof. Laurentin is. Prof. Laurentin werd
te Tours geboren tegen het einde van
de eerste wereldoorlog. Hij kwam in
1934 op het Karmelseminarie en stu
deerde later aan het „Institut Catholi-
que" te Parijs. In 1940 werd hij gemo
biliseerd en verwierf in dat jaar het
oorlogskruis. Hij werd gevangen geno
men, bleef vijf jaren gevangen in Duits
land en eindigde zijn gevangenschap la
de vesting van Königstein. In 1946 door
mgr. Blanchet priester gewijd, ging hij
zich geheel aan de mariale theologie
wijden. Gepromoveerd tot doctor in de
theologie „cum singulari prorsus laude"
in 1953 werd hij professor in de theolo
gie aan de faculteiten van Angers, Sinds
1955 is hij lid van de Internationale Ma
riale Academie van Rome.
Het Ministerie van Economische Zaken
heeft een nieuwe opgave gepubliceerd
van contracten, die door de ministeries
van Oorlog en Marine werden gesloten
met Nederlandse en buitenlandse onder
nemingen.
Deze contracten hebben een gezamen
lijke waarde van ruim 14 miljoen gul
den. waarvan ruim 10 miljoen bestemd
is voor het ievere-n van overblouses. over-
broeken en stof door Belgische onderne
minge-n. Voorts heeft 165.313 betrekking
op het leveren van auto-onderdelen door
de Nederlandse Ford en 279.585 op het
leveren van vliegtuigonderdelen door Fok
ker.
In Amsterdam werd gistermiddag door prof. Garmt Stuiveling de Henriëtte Roland
Holst-prijs uitgereikt aan de Vlaamse dichter Louis Paul Boon.
de naderende verkiezings-campagne
buiten beschouwing, evenals de vraag
door katholieke exponenten thans
openlijk gesteld of de Staat niet het
Concordaat schendt door een bisschop
op de beklaagden-bank te doen plaats
nemen, dan is daar vooral de psycho
logische kant "an deze zaak. die tot
bezorgdheid aanleiding geeft.
In de buurt van het eeuwenoude kasteel Sigmundskron, bij de Italiaanse stad
Bolzano hebben 200.000 leden van de Zuid-Tirolse volkspartij in vry felle betogin
gen voor Zuid-Tirol onafhankelijkheid van Italië en regionaal zelfbestuur geëist.
De linkerfoto laat zien hoe Italiaanse politiemannen in Bolzano twee jonge Ita
lianen ervan weerhielden een bord uit handen van een demonstrant te rukken na
de massabijeenkomst. De rechterfoto laat zien hoe de menigte werd toegesproken
door de leider van de Zuid-Tirolse volkspartij, Silvius Maniago.
Het bestuur van de stichting „Behoud
Basiliek Oudenbosch" heeft zich in 1956
reeds tot de provinciale staten van Noord-
Brabant gewend, met bet verzoek om ge
durende 50 jaar 'n jaarlijkse bijdrage van
f 7500 te verlenen om in de kosten van de
restauratie van de basiliek te voorzien
Gedeputeerde Staten hebben dit verzoek
aangehouden, totdat bekend zou zijn lot
welk bedrag de subsidie van de minis
ter van O.K. en W. in de -estauratiekos-
ten zou gaan. De minister deelde in augus
tus 1956 aan het stichtingsbestuur mede,
dat hij in beginsel bereid is een subsi
die van 200.000.- beschikbaar te stellen,
mits van elders voldoende midd. 1-n kon
dden worden aangetrokken. Het stichtings
bestuur heeft daarna aan Gedeputeerde
Staten een uiteenzetting gegeven omtrent
de financiering van het restauratieplan,
dat in twee fasen is onderverdeeld. In de
eerste fase zullen de meest noodzakelijke
werkzaamheden worden uitgevoerd. De
kosten bedragen 800.000.-; die van de
tweede fase, voor minder urgente werk
zaamheden worden begroot op 700.000.-
welk bedrag evenwel kan worden gere
duceerd tot 233.000.-, daar niet alle voor
gestelde werkzaamheden noodzakelijk
zijn.
Voor de financiering van de eerste fa
se meent men te kunnen beschikken over
het reeds door de stichting bijeengebrach
te bedrag van 100.000.- bove- het reeds
door het Rijk onvoorwaardelijk toegezegde
bedrag van f 200.000.-. de door de ge
meente Oudenbosch verleerde subsidie
van 180.000.- en het eventueel door de
provincie toe te kennen bedrag van 32
procent van de Rijkssubsidie, d.w.z
64.000.-. Het restant f 256.000.- wil men
door middel van een lening 'uieenbrengen.
Voor rente en aflossing v-an deze lening
en de jaarlijkse onderhoudskosten van de
basiliek meent het stichtingsbestuur jaar
lijks f 300.000 bijeen te kunnen brengen.
Voor het bedrag van 238.000 van de
tweede fase zal wederom een een lening
moeten worden uitgeschreven.
Daar de financiering van de eerete fa-
De vaste commissie voor justitie uit de
Tweede Kamer heeft zich bezig gehouden
met de .universitaire opleiding voor het
notariaat. Verscheidene leden achtten de
gelijkstelling van het kandidaatsexamen
voor Nederlands recht en het notariaat
juist.
Maar naar hun mening dient zowel de
studie in de notariële richting als die in
de andere studierichtingen van de juri
dische faculteit voor abituriënten van de
h.b.s. te worden opengesteld, indien zij
althans blijk hebben gegeven voldoende
kennis van het iatijn te bezitten. De
voorgestelde overgangsregeling voor de
notariaatsstudie, welke de h.bs'ers toe
laat na het met succes afleggen van een
voor-tentamen iatijn, achtten zij als een
voorlopige oplossing aanvaardbaar.
Verscheidene andere leden betoogden
echter, dat blijkens de ervaring het
De bisschop spreekt over het „zoge- notariaat speciaal aantrekkingskracht
naamde burgerlijk huwelijk" Maar dit j heeft voor bewoners van het platteland
huwelijk is voor de Staat geldig en Juist daar echter zijn gymnasia zeer dun
se van het restaurantieplan volgens bo
venstaande uiteenzetting verzekerd moei
worden geacht, stellen Gedeputeerde Sta
ten aan de Provinciale Staten voor aan
de stichting in de restauratiekosten van
de basiliek een provinciale subsidie toe
te kennen van 32 procent van de Rijks
subsidie, met een maximum van 64.000.-.
Ir. R. C. A. F. J. van Lissa Nessel tr
's Gravenhagp is uit de door hem in 195'
opgerichte politieke partij de „Nationale
Unie op algemeen christeiiike grondslag"
getreden. De N.U. beoogde te zjjn een par
tij, waarin katholieken en protestanten
op gelijke voet met elkaar zouden samen
werken aan het natioitaal belang en aldus
een einde te maken aan de politieke ver
deeldheid in ons christelijke partijenstel
sel. Deze partij nam in 1956 deel aan de
Kamerverkiezingen, doch zonder succes.
De heer van Lissa Nessei is nu tot de
conclusie gekomen, „dat de gedachte van
de N.U. te vergelijken met die der Duit
se C.D.U. onvoldoende weerklank vind'
bij het Nederlandse volk. dat zoals beken''
sterk „verzuild" is. Hef sa: enbrengcr
van katholieken en protestanten in éé>-
nolitieke narti) blijkt niet te verwezenlv
ken. De jongste ontwikkelingen in de pro-
testa'its-ehrisfelilkp part'ien wijzen eerder
in een tegengestelde richting".
De N.U. overweegt deelneming aan de
gemeenteraadsverkiezing voor Den Haag
in 1958 maar de heer Van Lissa Nesse',
is van mening, dat het niet in het be
lang zou zijn van de toekomstige sa
menstelling van de Haagse gemeenteraad
indien de N.U. met. een eigen lijst zou
uitkamen. Hij zou dus ook uit dien hoof
de niet bereid zijn als lijsttrekker voor
de N.U. op te treden.
De heer v. Lissa Nessel is nu toegetre
den tot de K.V.P.
pn a"v()u I0' call.iig") Wii
f^nve-derci Darling". ..St -
'n ®on zeer persoonlijke
en ..My dearest my dar-
Jo Stafford
(Van onze correspondent)
Rome. november.
Geheel Italië houdt zich op dit mo
ment bezig met een zaak. die bekend
zal blijven als: „Het huwelijk van Prato"
Een netelige en hoogst delicate aange
legenheid. die we eerst in het kort die
nen te beschrijven.
In de zomer van 1956 maakte een ka
tholiek (praktiserend) meisje haar ver
loving bekend met een katholiek-ge
doopte. doch communistische (en niet-
praktiserende) jongeman. Zij woont
in het bisdom Prato. waar de meeder-
heid der bevolking communist is en
waar op instigatie van de Dartii steeds
rre-er huwelijken buiten de Kerk worden
gesloten
Omdat de familie van het meisje nog
al bekend is en bovendien om te trach
ten aan de groeiende gewoonte een
eind te maken (en dus: om een voor
beeld te stellen), besloot de bisschop
van Prato zich persoonlijk met dit
geval te bemoeien. Hij stelde veie po
gingen in bet werk om het ionge stel
te bewegen alsnog een kerkelijk huwe-
liik aan te gaan: doch alles stuitte af
on rto hardnekkige weigering van de
hri-"der*om. 7" werd he) stel on het stad
huis getrouwd en vertrok op de huwe
lijksreis.
Onmiddellijk hierna richtte de bis-
schon e-en herderlijk schrijven tot de
pastoor van de parochie van het meis
je. Hierin verklaart de bisschop oa.,
„dat 't zogenaamde burgerlijke huwelijk
absoluut geen huwelijk is. doch slechts
het begin van een aanstootgevend con
cubinaat"; hij beroept zich op de di
verse bepalingen van de Codex van het
Kannoniek Recht inzake deze materie
en definieert het bewuste jonge stel als
„publieke zondaars". Tenslotte nog
steeds aan de hand van de Codex en
met termen, direct ontleend aap de di
verse artikelen omschrijtf hij tevens
de sancties, die de schuldiggn (evenals
hun beider ouders) hebben belopen.
Dit schrijven werd op 12 augustus
1956 gedurende alle Missen van de preek
stoel voorgelezen en vervolgens door de
pastoor in 't parochieblad gepubliceerd.
Dit alles leidde tot een gebeurtenis,
die geen precedent kent: het jonge paar
diende een aanklacht in tegen de bis
schop (én tegen de pastoor) wegens
„diffamazinne". zijnde smaad, belediging
en aantasting van goede naam.
In eerste instantie werd deze zaak
bij het vooronderzoek afgewezen, doch
tengevolgde van een beroep opnieuw
behandeld en wel met als gevolg, dat
bisschon en nastoor thans beide in staat
van beschuldiging zijn gesteld en binnen
kort dus terecht zullen moeten staan.
Aangezien dit de eerste maai is sedert
op 11 februari 1929 het Concordaat tus
sen H. Stoel en Italië tot stand kwam,
dat een bisschop terecht moet staan,
houdt dit geva] intens de openbare me
ning bezig. We kunnen bij ons beschou
wen met een gprust hart de al te ex
treme reacties terzijde laten (zowel
van de communististen en de anti-kleri-
kalen, ais van bijt), de jongeren van de
Katholieke Actie, die zelfs tot onbe
suisd optreden overgingen, hetgeen be
slist niet de instemming van de Hiër
archie kan hebben!)
Zoals bekend, maakt het Concordaat
(evenals de tekst van het Verdrag van
Lateranen) integraal deel uit van de
nieuwe republikeinse Italiaanse Grond
wet en wel als het fameuze artikel 7.
(dat indertijd zelfs door de communis
ten werd aanvaard In lali-e kap men
derhalve voor de pastoor trouwen, vol
gens de voorschriften van de Kerk.
waarbij deze tevens optreedt als „amb-
lenaar van de burgerlijke stand". Het
kerk. huwelijk wordt, met andere woor
den, zonder meer door de Staat erkend.
Omgekeerd kan men ook alleen op het
gemeentehuis in het huwelijk treden
welk huwelijk wel door de Staat maar
niet door de Kerk wordt erkend. Ten
aanzien van zulk een huwelijk wordt
de houding van de Kerk bepaald door
dat gedeelte van de Codex Juris Ca-
nonici. dat handelt: „De delietis contra
bonos mores" en waarvan met name
art 2357 door de bisschop letterlijk
werd aangehaald.
Het Concordaat (en derhalve ook de
Grondwet) bepaalt, dat bisschoppen
en priesters niet door de Staat ter ver
antwoording kunnen worden geroepen
voor handelingen, die zij stellen bin
nen het kader van hun gewijde ambt. En
daar de brief van de bisschon binnen
het kerk-gebouw werd voorgelezen en
uitsluitend voor de gelovigen van die
éne narochie bestemd was, kan er geen
twijfel bestaan, dat de bisschop hier
handelde binnen het kader van zijn
ambt.
En ook zijn definitie van het bewus
te jonge paar als „publieke zondaars"
kan moeilijk als een belediging wor
den beschouwd. In (zelfs liberale) bre
de kringen wordt er aan herinnerd, dal
herhaaldelijk het boek van een beroem
de schrijver, of diens gehele werk
door de Kerk openlijk veroordeeld is
geworden met termen die aan I?
Codex werden ontleend zonder dat
dit als „smaad *n belediging" werd op
gevat of tot aanklachten en processen
leidde Hetzelfde geldt voor gevallen,
waarin een priester gesuspendeerd of
in het algemeen iemand ge-excommuni-
ceerd werd.
Toch bezit deze zaak een hoogst on
verkwikkelijke zijde. Zelfs al laten we
door zijn wetten geregeld En daamm
stelt een dagblad als de Tempo, dat
beslist niet van antiklerikale tendenzen
kan worden beschuldgd, de vraag: be
ging de bisschop hier niet een ernstige
onvoorzichtigheid, door aldus te spreken
over een van de fundamentele institu
ten van ons juridisch bestel? Is het
binnen de verhoudingen, die door een
Concordaat zijn geregeld, toelaatbaar,
dat van de kansel op deze wijze over
de wetten van de Staat wordt gesproken
zoals het om dezelfde reden volko
men ontoelaatbaar zou zijn. indien er
van staatswege openlijk over het sa
crament van het huwelijk zou worden
gesproken als over ..het zogenaamde
huwelijk". Tot zover de Tempo, die
voor het overige van mening blijkt dat
de bts.schoo geenszins vervolgd kan wor.
den; het hlad betreurt alleen de door
de bisschon gebezigde termen.
Intussen liggen de zaken nu toch zo.
dat het komende proces een aller-on-
gelukkigste episode vormt. Omdat de
publieke opinie scherp verdeeld blijkt
en de gehele pers in al haar schakerin
gen zich met dit geva] bezig houdt, kan
het welhaast niet anders dan dat de
uitspraak, die straks komen moet. tot
heftige critiek zal leiden Men bedenke
dat er slechts twee mogelijkheden ziin:
ofwel de bisschop wordt vrij gespro
ken van het hem tenlaste gelegde
in welk geval de rechter ongetwijfeld
beschuldigd zal worden van „afhanke
lijkheid" ten aanzien van de (katho
lieke) regering, de Kerk, de klerus. enz.
Maar ook omgekeerd: wordt de bis
schop veroordeeld, dan zal de rech
ter door de andere partij als instru
ment van de communisten worden aan
gewezen.
Kortom, het betreft hier een pijn
lijke en netelige aangelegenheid veel
meer om haar gevolgen en nawerking
dan om haaf substantie.
en hogere burgerscholen in verhouding
dicht gezaaid. Het gevolg daarvan tekent
zich volgens deze leden af in het feit.
dat 75 a 80 procent van de voo: hel
notariaat studerenden wordt gevormd door
h b.s 'ers Zij konden zich er niet mee
verenigen, dat alleen ter wille van de
invoering van het Romeins recht als
examenvak voor de notarisstudie de
h.bs 'ers bij de toelating tot deze studie
met een voortentamen iatijn extra' zouden
worden belast. Redelijker en juister kwam
het hun voor een afzonderlijk kandidaats
examen voor het notariaat in te voeren
met handhaving van de thans voor de,
opleiding geldende toelatingseisen.
Sommige andere leden gaven eveneens'
hun voorkeur te kennen voor een derge
lijk examen, dat dan tevens meer op de
bijzondere eisen van de opleiding voor
dit ambt zal kunnen zijn afgestemd..
Het voorstel om aan degenen, d e met
goed gevolg het docuvaal examen in
notariaat hebben afgelegd, de titel van
meester in de rechten toe te kennen, ont
moette in de commissie eveneens zowel
voor- als tegenstanders.
De grachten en wallen van Geertrn -
denb°rg herinnerend aan het roemrijke
verleden van het oude vestingstadje heb
ben dringend restauratie nodig. Deze over
blijfselen der vaderlandse krijgshistorie
staan op de lijst van Nederlandse mo
numenten: hun restauratoe zal een be
drag van 482 000.- vorderen. I?e minis
ter van K. en W. is bereid in dit
bedrag een rijkssubsidie te verlenen van
40 pet der werkelijke restauratiekos
ten. tot een maximum van 192 800.-.
Ged Staten van Noord-Brabant stellen,
naar aanleiding van een desbetreffend
verzoek van het gemeentebestuur van
Geertruidenberg, aan de Staten voor een
provinciale subsidie te verlenen van 32
pet der Rijkssubsidie, ofwel 61.696,-
ten hoogste.
Het hoofd van het bureau Interpol te
's-Gravenhage waarschuwt het publiek, ïr.
het bijzonder die Nederlanders, die pe:
auto naar Duitsland reizen, tegen de
34-jarige Nederlander J. K„ die zich
sedert enige maanden in Duitsland agn
oplichting voor geld schuldig maakt.
Hij houdt zich in de regel op in de
nabijheid van geparkeerde Nederlandse
auto's en neemt bij het verschijnen van
de bestuurders contact met hen op. Hij
vertelt o.m., dat hij in ernstige financiële
moeilijkheden verkeert tengevolge van
een opgelopen schade aan zijn auto.
K.. die niet in het bezit is van een auto
misbruikt daarbij de namen van land
genoten (o.a. de naam Stouthamer) to'
wie, na de afgifte van geld door de
slachtoffers aan K., verscheidene personer
zich dan wenden teneinde te trachten
hun geld terug te krijgen.
K. wordt zowel door de Duitse als doo:
de Nederlandse justitie gezocht.
Blijkens eon publikatie van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek gaf de
overheid in het jaar 1955 f 1079 miljoen
(1954: f 904 miljoen) uit voor het onder
wijs en f 150 miljoen (1954: 125
miljoen) voor cultuur.
Per hoofd van de bevolking bedroegen
deze uitgaven resp. f 100,38(1954ƒ85.16)
en f 13.98 (1954: f 11,79). Uitgedrukt in per
centages van het nationaal inkomen (te
gen factorkosïen) gaf de overheid 4.51
pet (1954: 4,22 pet) uit voor onderwijs
en 0,63 pet (1954: 0.52 pet) voor cultuur.
Woensdagavond is de minister vai
zaken overzee, mr G. Ph. Helders, t
Willemstad aangekomen. Hij zou heden
morgen doorreizen naar Suriname Ir,
beide rijksdelen had hij aldus berich
de correspondent van het AN P een
overladen programma af te werken.
Woensdagavond heeft hij vergaderd met
de Antilliaanse ministerraad.
De zesde -grote nationale kampeerten
toonstelling Goed Kamp" zal in 1958 wee
gehouden worden tn en om de Haags-
Houtrusthaiien Zij zal geopend zijn van
11 t/m 14 april. Verleden jaar trok deze
expositie, de zich heeft ontwikkeld tot
de grootste en belangrijkste karr.peer-
tentoonstelling van Europa, in de 31fe dag
dat zij was geopend, ruim 43.000 be-
1 zoekers.
